Aspecten voor onze export
naar Duitsland
NEWFOUNDLAND BIJ CANADA?
Beslissing blijft bij de
eilandbevolking
het
Ondernemersfunctie en
overheidsbeleid
Wel en wee in
de woningbouw
Ex-directeur „Meer en Bosch"
moet zich verantwoorden
mmiiiPi i
Vijftïen jaar geëist
wegens moord
Overeenstemming inzake
de Ruhr-kolen
Welwarend West-Earopa onmogelijk
als achterland barre woestenij is
O
„Er is geen ander"
Wat het zwaarst is moet het
zwaarst wegen
Meer levensmiddelen
bij bijzondere arbeid
Vergadering Katholieke werkgevers
rnhdwynCng.
ynuig. j
Hij wilde het zinkende N.S.B.-schip niet verlaten
m rr- "V f?- X; i F
L
CLANDESTIENE STOKERIJ
VERRADEN
Mr. VAN KLEFFENS REIKT
DECORATIES UIT
DINSDAG 28 OCTOBER 1947
PAGINA 3
i XI 1
Geschenk van bloembollen
aan Oslo
Protest P.R.A.-personeel
BABY OP TERUGREIS
y
j,Agrarische export"
VARKEN IN BED.
CAMADA
Raadselachtige
(Wordt vervolgd)
2
V
Het heeft destijds in de bezettings
jaren heel wat stof doen opwaaien, dat
het bestuur van de inrichting „Meer
en Bosch" te Heemstede ontslagen
}verd, en dat de leiding werd toever
trouwd aan de N. S. B.-psychiater J.
Dozy. Het was geen wonder, dat de
publieke belangstelling buitengewoon
groot was, toen gisteren deze psychiater
zich voor de Eerste Kamer van het
Haarlems tribunaal, onder voorzitter
schap van mr, T. van Löben Seis, te
verantwoorden had.
Volgens de dagvaarding was besch.
ln 1933 lid geworden van de N. S. B.
en in de 'bezettingsjaren van het Me
disch Front en de Artsenkamer, waar
van hij gewestelijk leider zou geweest
zijn voor de provincies Noord-Holland
en Utrecht. Vervolgens had hij de func
tie aanvaard van bedrijfsarts bij de
Holiand-Nautic en kort daarop die van
directeur van de inrichting „Meer en
Bosch". Bovendien zou hij o.m. de toen
malige N. S. B.-burgemeester van Haar
lem gefeliciteerd hebben met zijn be
noeming en de heer Mussert met zijn
Verjaardag.
Ofschoon besch. alles volkomen toe
gaf, wilde hij toch ter nadere toelich
ting een en ander naar voren brengen,
volgens hem werd iedere arts destijds
automatisch lid van de Artsenkamer.
Tegen zijn benoeming tot gewestelijk
leider had hij geprotesteerd, waarna
nien jiem beloofd had een ander te be
noemen, waarvan echter niets was ge
komen.
Het feit, dat hij lid was van de
N. S. B„ deed zijn artsen-praktijk zeer
achteruitgaan, waardoor hij zich wel
gedwóngen zag de functie van bedrijfs
arts bij de Holland-Nautic aan te ne-
tnen.
Lange tijd bleef het tribunaal stil
staan bij de behandeling van Dozy's
directeurschap van „Meer en Bosch".
Volgens de verklaring van besch.
nad hij twee maal geweigerd de func
tie van directeur te aanvaarden, doch
toen het oude bestuur ontslagen was,
meende hij niet te mogen weigeren.
Lozy richtte „Meer en Bosch" in als
centraal punt voor de behandeling van
epilepsie-gevallen. Ofschoon het tribu-
Voor de Maastrichtse rechtbank heeft
Maandag terecht gestaan de 46-jarige
M. H. B., geboren te Oss en wonende te
Iferkrade. Hij werd verdacht van moord
°P de mijnwerker Frans Tossing, wonen
de te Lccht-Kerkrade, in de vroege mor
sen van 26 Ofetober van het vorig jaar.
De verglagene was door een revolverschot
dwars door het hart getroffen, toen hij
zün. woning verliet om naar de mijn te
8aan.
Verdachte heeft van het begin af hard
nekkig alle schuld ontkend. Het wapen,
Waarmede de moord bedreven bleek te
zijn, is eerst maanden later op het dak
Van een schuur in de buurt van de plaats
van de moord gevonden. Een groot aan
tal getuigen was nddig air: bewijsmate-
Haal tegen de verdachte bij elkaar te
brengen. Enige getuigen verklaarden, dat
Verdachte voor dè moord tegenover ver
schillende personen bedreigingen tegen
de verslagene heeft geuit, terwijl de ver
dachte tegenover anderen het wapen
toonde, waarmede hij Tossing, die zijn
stiefzoon was, van het leven zou bero
ven. De Officier van Justitie, mr. F. van
Rijckevorsel, eiste 15 jaar. De verdediger
concludeerde tot vrijspraak. De recht
bank zal 10 November vonnis wijzen.
naai geen bezwaar kon vinden tegen die
centralisatie zelf, verweet het besch.
dat het zijn bedoeling was geweest, de
behandeling van de patiënten in Duitse
geest te doen geschieden, d.w.z. steri
lisatie op grond van het zgn. volksbe
lang. Dozy ontkende dit ten stelligste
en beweerde alleen sterilisatie te heb
ben toegepast zoals dit nog heden ge
daan wordt in Zwitserland, Noorwe
gen, Zweden en de V. S.
Ter verstrekking van nadere infor
maties werd ook de echtgenote van
besch. gehoord. Ook zij verklaarde
nimmer iets van de wreedheden van
dc Duitsers geweten te hebben, want
veel later pas was de werkelijkheid tot
haar doorgedrongen.
Waarom hebt u toen niet gebro
ken?
Omdat we dan voor lafaards wa
ren uitgemaakt!
De verklaring van Dozy zelf, dat de
zwaarste beschuldiging tegen hem was,
dat hij de ondergang van de Joden ge
wild had, deed de voorzitter uitroepen:
U wist eerder, wat sadisme .was
dan ik! Dus u had met de Beweging
moeten breken!
Ik was nu eenmaal de verkeerde
koers ingevaren en wilde het zinkende
schip niet verlaten.
In een vurig pleidooi schetste mr.
Blankevoort de persoon en het werk
van besch. en meende tenslotte directe
invrijheidstelling te moeten vragen.
Het tribunaal vond geen termen aan
wezig hiertoe over te gaan en bepaal
de de uitspraak op 10 November.
Ter gelegenheid van de opening van
het nieuwe stadhuis te Oslo in het voor
jaar van 1948, op welk tijdsstip Oslo te
vens het 900-jarige bestaan viert,1 zal de
Nederlandse regering een zending
bloembollen ten geschenke aanbieden.
Dei regering wordt hiertoe in staat ge
steld door het Centraal Bloembollenco
mité, waaraan de bollen toebehoren.
De bloembollen, die inmiddels in Oslo
zijn aangekomen, zullen nog deze herfst
worden gepoot.
De Bond van P.R.A.-personeel heeft
een telegram gezonden aan ,de minister
van Justitie, waarin hij protesteert tegen
het uitblijven van de bij herhaling toe
gezegde wachtgeldregeling. Het Bonds-
bestuur verzoekt de minister met de
grootste ernst te bevorderen, dat vóór
1 November a.s. de beloofde wachtgeld
regeling bekend wordt gemaakt.
De Nederlandse baby van zestien
maanden, die te Philadelphia een ope
ratie heeft ondergaan voor de verwij
dering van een verfschilfer in de lon
gen, zal vandaag per vliegtuig naar Ne
derland terug worden gebracht. Het re
sultaat van de operatie werd „zeer be
vredigend" genoemd.
Het uit 12 punten bestaande Engels-
Amerikaanse programma ter verho
ging yan de Ruhrkolenproduetfe is door
de Engelse en Amerikaanse regeringen
aanvaard. Dit (verd Maandagavond door
het Engelse ministerie van Buitenland
se Zaken meegedeeld.
Er reist thans een verkeersschooltje door ons land, waarop niet alleen voor de jeugd
doch ook voor de politieagenten nog iets te leren valt
In „Esplanada" te Utrecht vergaderde
heden de Nederlandse Kamer van Koop
handel voor Duitsland.
De voorzitter, prof. dr. ir. H. C. J. H
Gelissen, gaf in zijn uitvoerige openings
rede o.m. als zijn mening te kennen, dat
het niet alleen ten opzichte van Duits
land, maar vooral met betrekking rot de
omringende Europese landen onverant
woord is de tegenwoordige situatie in
Duitsland en de huidige economische
verhouding „van wat dan Duitsland
heet" tot de omringende landen te be
stendigen.
Het is betreurenswaard, dat ruim twee
jaar na de wapenstilstand het volgens
het Verdrag van Potsdam overeengeko
men herstel der economische eenheid
van Duitsland nog niet is verwezenlijkt.
De werkzaamheden der Kamer releve
rende, merkte hij op, dat de aspecten
van de handelsmogelijkheid beter wor
den, naarmate de bezettingsautoriteiten
meer aan den lijve voelen, dat de Duit
sers hun eigen kost moeten verdienen en
dat de Duitsers uiteindelijk niet door de
geallieerden onderhouden kunnen wor
den. Het dieptepunt van de Nejierlands-
Duitse handel schijnt overschreden.
Minister MansHolt schetste de beteke
nis van Duitsland als achterland voor de
Nederlandse agrarische producten.
„Het is bekend, dat 15% van onze
vooroorlogse export naar Duitsland ging
ere dat Duitsland na Engeland onze beste
klant was. Wij waren, op onze beurt,
Duitslands beste klant sn namen Si2%
van de Duitse export aU Men zou willen,
dat deze .getallen onze geallieerde vrien
den in vurige letters voor de ogen dans
ten, opdat zij er bij voortduring aan her
innerd zouden worden, dat een wel
varend West-Europa tot de onmogelijk
heden behoort wanneer het Duitse ach
terland een barre woestenij is."
Het totaal-generaal van onze export
bedroeg in 1946 785 millioen; de agrari
sche export nam daarin, voor wat de
export naar alle landen betreft, deel voor
431 millioen, of wèl voor 55%. Van de
785 millioen werd voor 52 millioen naar
Duitsland geëxporteerd: 50 millioen of
wel 96% bestond uit agrarische produc
ten. Dit betekent, dat de agrarische ex
port naar Duitsland 12% van de totale
Op Palm Beach landde een schoener Handtasjes van de man -
Genua in onrust Eerst zagen, dan dansen Notulen,
geschreven met rode wijn Hamburgs vissers blijven thuis
Op Palm Beach in Florida 'is een
schoener aangekomen met 24 Eu
ropese vluchtelingen aan boord, die
5000 mijl achter de rug hadden. De groep
bestond uit dertien mannen, vijf vrouwen
en zes kinderen van Estlandse en Let
landse nationaliteit. Zij waren maanden
Beleden uit hun vaderland gevlucht en
M Augustus vanuit Zweden naar Ameri
ka vertrokken. Het werd hun verboden
bi Spanje aan land te gaan. Via de Azo-
ren bereikten zij ten slotte Florida, toen
bractisch alle brandstof verbruikt was.
Ret scheepje werd de haven binnen ge
sleept, doch de immigratie-autoriteiten
gilden de groep niet onmiddellijk toe
laten. Dit is de vijfde groep in de afge
lopen 15 maanden, die "ui,t Noord-Europa
haar Florida is gekomen.
New York heeft weef iets nieuws
bedacht: het laatste van het laat
ste is het handtasje voor de rrian.
R® modestichting van Amerika beveelt
het iedere man aan, dezelfde' stichting,
hie altijd beweert, dat Truman de „fijnst
Beklede heer van Amerika" is, omdat hij
zÜn hoeden op zo'n buitengewone wijze
^eet te kiezen.
De Duitse operazanger, Gotthelï
Pister, is thans gezuiverd, ofschoon
hij al enige tijd geleden overleden
ls- Zün familie had het zuiveringspro-
Zea aanhangig gemaakt om in het bezit
te kunnen komen van de erfenis.
Opwinding en onrust heersten gis
teren in de havenwijken van Ge
nua, toen bekend werd, dat een
Partij huiden uit Egypte was gearriveerd
uitgeladen zonder de sanitaire con-
róle te zijn gepasseerd. „De cholera"
lePen sommigen- reeds, terwijl de bur
gmeester eén voor het stadhuis pro-
erende menigte tot rust moest ma-
test
hen,
Het verspreiden van gerucht kan
iemand in Polen in de gevangenis
brengen. Zij die valse berichten
hdstrooien, welke schadelijk geacht
lann n voor de wederopbouw van het
h; kunnen gestraft worden tot een
Wn X '?um van vijf jaar gevangenis. Een
^hvoerder van het Ministerie van
itenlandse Zaken gaf enige voorbeel-
Wordtan 6epraa,t> hat schadelijk geacht
Er f
wordt bijvoorbeeld gemompeld, zo
zei hij, dat de westelijke gebieden weer
aan Duitsland komen. Deze geruchten
maken de Polen onrustig, die zich in
deze gebieden gevestigd hebben. Verder
zijn er 'geruchten, die de Joodse bevol
king schade berokkenen, geruchten dSt
de Ver. Staten in oorlog zullen gaan
tegen Rusland, waardoor de mensen
gaan hamsteren en de prijzen oplopen,
geruchten dat de Russen de Poolse
wegen hebben overgenomen en alle Po
len hun baantjes gaan verliezen, ge
ruchten dat de Polen die uit Engeiand
terugkeren gearresteerd en naar een an
der land gestuurd worden.
De gemeentelijke autoriteiten van
Berlijn hebben bekend gemaakt,
dat er niet meer zal mogen wor
den gedanst, tenzij de jongelui geduren
de de weekends vrijwillig hout ragen
voor de ouden van dagen en gebrekki-
gen.
m de overvloedige wijnoogst van
1947 te symboliseren heeft de ge
meenteraad te Hagnau aan het
Bodenmeer de notulen van een bijeen
komst van de raad met rode wijn in
plaats van met inkt geschreven.
De Hamburgse vissers vinden dat er
zo weinig van „hun" vis voor hun
persoonlijk gebruik overblijft, dat
zij in staking zijn gegaan. Zij willen vis
bij hun brood, terwijl de Engelsen, al
dus luidt hun klacht, zoveel van de
vangstenopvragen, dat er voor hen zelf
niets meer overblijft. Tien trawlers lig
gen reeds stil in de haven. Vijf en twin
tig andere zijn op de thuisreis. Zodat
vissers en burgers binnenkort helemaal
zonder vis zullen zitten.
De I. G. Farben-fabriek, nauwelijks
„van haar giftanden beroofd" door
het opblazen van de gifgasafde
lingen, wil blijkbaar in haar oude stiel
blijven en heeft besloten giftigs padde
stoelen van het gif te gaan ontdoen, om
deze aldus voor consumptie geschikt te
maken. Ongeveer 3000 kg. zal per
maand worden „geproduceerd."
agrarische export naar alle landen be
droeg." Sinds 1938 toen dit percentage
17 bedroeg dus nog steeds een daling.
Ook voor 1947 wist de minister in dit
verband een daling te voorspellen tot
6%.
De exportkansen onzer voornaamste'
landbouwproducten besprekend, zei mi
nister Mansholt: Voor onze kasgroenten
ligt ongetwijfeld een toekomst in de
Duitse industriegebieden, terwijl ook
voor kool een plaats behouden zal blij
ven. Voor ons fruit zijn de kansen min
der goed, aangezien hier het luxe-karak
ter meer op de voorgrond treedt. De
kansen op het herstel van onze boter-
export zijn gering. Onze kaasexport zal
er iets beter voorstaan wanneer Duits
land zelf weer exporteren kan.
Daar ook in Duitsland de pluimvee
houderij voor vele kleine bedrijven een
goede bron van inkomsten is, zal de con
sumptie van eieren bij de beperkte wel
vaart, die te verwachten is, stellig ver
beneden het vooroorlogse peil blijven.
Ook voor vlees zie ik geen exoort-
mogeliikheden van grote betekenis. De
Duitse vleesimpórt is nooit belangrijk
geweest. Wat het fokvee betreft acht ik
wel toekomstmogelijkheden aanwezig.
Ten aanzien van de export van ooot-
aardappelen is het beeld minder somber
dan voor consumptie-aardappelen. Van
Duitse zijde bestaat er dringende vraag
naar ons eerstelingen-pootgoed.
Aan groentezaden bestaat een groot
tekort in Duitsland, terwijl ook naar Ne
derlandse zaai-erwten een dringende
vraag bestaat.
Minister Mansholt deed tenslotte een
beroep op de werkkracht, het initiatief
en het doorzettingsvermogen van zijn
toehoorders om de kansen, die er voor
ons land zijn, ten volle uit te buiten. „De
regering staat bii uw werk met sympa
thie achter u", aldus besloot hij.
Tezamen met zijn vrouw had de 41-
jarige P. J. F. van der Pligt in 1944 aan
de S.D. enige personen verraden, die
een clandestiene stokerij dreven aan de
Mijnsherenlaan te Rotterdam. Deze
mensen waren gearresteerd. Verder was
Van der P. in 1941 toegetreden tot de
Waffen S.S. Voor beide feiten had hij
zich te verantwoorden voor de Rotter
damse Kamer van het Haagse Bijzondere
Gerechtshof. Zijn vrouw, de 40-jarige J.
Pannekoêk, stond terecht wegens ver
raad. De advocaat-fiscaal eiste tegen
Van der P. 8 jaar gevangenisstraf ir.et
aftrek én tegen J. P. een jaar, waarvan
8 maanden voorwaardelijk, met een
proeftijd van drie jaar en uitsluiting van
de béide kiesrechten voor de duur van
het leven.
Mr. van Kleffens heeft Maandag op
de Nederlandse ambassade te Washington
decoraties uitgereikt aan vooraanstaande
officieren van het Amerikaanse leger en
de marine. De Nederlandse ambassadeur
beschreef bij ieder afzonderlijk, hoe hij
in, de oorlog, alsmede bij de bevrijding
van Nederland, een waardevolle en be
langrijke bijdrage had geleverd. O.m.
werd het ridder-grootkruis in de orde
van Oranje Nassau met zwaarden ver
leend aan admiraal Leahy, generaal Ar
nold en admiraal Stark.
Bij een voordracht voor een
tijdelijk leraar Scheikunde aan het
Gymnasium te Delft tekenen B. en
W. van Delft aan, dat de betrok
kene nog student is en volkomen
onbevoegd tot les geven. En zij
voegen aan deze mededeling toe:
\^Er is geen ander." y
(Bijzondere correspondent)
M et een rapport van 300 pagina's
is in de laatste dagen van Sep
tember een commissie van zeven
leden der Nationale Conventie van New
Foundland uit de Canadese hoofdstad
Ottawa naar haar eiland teruggekeerd,
nadat zij drie maanden lang met leden
van het Canadese kabinet besprekingen
heeft gevoerd over de mogelijke opname
4van het New Foundland als tiende pro
vincie ij» de Canadese Federale Unie.
Sinds 1934 bezit New Foundland niet
meer de Dominionstatus, daar het be
grotingstekort tengevolge van de we
relddepressie zo groot geworden was,
dat New Foundland niet meer in staat
was zichzelf te regeren en gedwongen
was weer een direct bestuur van Enge
land te vragen op voorwaarde dat het
weer de Dominionstatus zou krijgen, zo
gauw het land weer selfsupporting zou
zijn. Sinds 1941- is er echter weer regel
matig een groot begrotingsoverschot en
in 1946 besloot de Britse regering een
Nationale Conventie te doen kiezen, die
aanbevelingen zou doen over de nieuwe
status van New Foundland. In een refe
rendum zou het volk echter moeten be-
slissen.
De besprekingen in de Nationale
Conventie hebben uitgewezen dat de
meerderheid der afgevaardigden geen
terugkeer wenst tot de oude Dominicn-
status, doch een opname van New
Foundland en de Canadese federatie.
Ogenschijnlijk is een Unie van ïfcw
Foundland en Labrador (een smalle tot
New Foundland behorende strook land
langs de Oostkust van het Amerikaanse
vasteland) met Canada een natuurlijke
en logische ontwikkeling, die voor beide
partijen op de duur grote voorde'en zou
brengen. Dcch zowel op New Foundland
als in Canada is de mening hierover
verdeeld en staat men vrij sceptisch te
genover de eventuele voordelen.
Het is thans niet de eerste keer dat
pogingen worden ondernomen om tot een
unie te komen.. Reeds m 1864 heeft New
Foundland de mogelijkheid daarvan on
der ogen gezien, toen het deelnam aan
de conferentie van Quebec, welke lei°,ae
tot de schepping van de Canadese re-
derale Unie en nogmaals m de negen
tiger jaren der vorige eeuw, toen een
delegatie besprekingen voerde in Otta
wa.. Bii beide gelegenheden verzetten
zich belangrijke groepen op New Founa-
larid tegen een unie. omdat deze volgens
hen voor de eilandbewoners onoverko
melijke financiële bezwaren met zich
meebracht en ook thans weer zijn deze
financiële bezwaren de belangrijkste, of
schoon lang niet de enige.
De New-Foundlandse delegatie ver
trok op 19 Juni naar Ottawa voor voor
lopige besprekingen met de Canadese re
gering die zeer veel belang in de kwestie
bleek 'te stellen en 7 kabinet-ministers
aanwees voor het voeren der bespre
kingen. Al te optimistisch verwachtte
men toen in 2 a 3 Weken tot een resul
taat te komen en nog "dit jaar een be
slissend referendum op New Foundland
te kunnen houden.
De financiële bezwaren tegen een
Ondanks de toeslagen, welke arbeiders
ontvangen, die bij hun arbeid meer dan
normale lichamelijke inspanning aan de
dag moeten leggen, bestaan er voor hen
•grotere verschillen tussen hetgeen z(J in
totaal aan voedingsmiddelen ontvangen
en hetgeen zij theoretisch nodig hebben
dan voor diegenen, die normale lichame
lijke arbeid verrechten en dus geen toe
slag ontvangen, aldus de afdeling voor
lichting van het ministerie van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening.
In de afgelopen zomer besloot de re
gering binnen het kader van deze bij
zondere toewijzingen een zodanige wijzi
ging in de regeling aan te brengen dat
de relatieve verschillen ongeveer genivel
leerd zouden worden. Deze regeling is
thans gereed. Zij treedt 23 November in
werking. De nieuwe regeling vormt in
een groot aantal gevallen een verruiming
in vergelijking met de oude. Zo ont
vangen thans allen, die voor een toeslag
in aanmerking komen, suiker.
Zij, die landarbeid verrichten, ont
vangen voortaan een gewijzigde toeslag,
gedurende een geheel jaar.
De C. C. D. oefent voortdurend con-
tróle uit op het houden van varkens.
Voor het verbergen van deze clan
destien gehouden dieren worden soms
de zonderlingste plaatsen uitgezocht. Zo
werd in Hilvarenbeek onlangs zelfs een
varken in een bed gevonden, zodat het
niet verwonderlijk was, dat de slaapka
mer veel op een stjal geleek.
fusie bleken intussen
het zwaarst te wegen.
New Foundland's vis-
export is de laatste ja
ren zeer toegenomen en
de inkomsten van het
gouvernement zijn zo
danig gestegen en
schijnen op dit hoge
peil te zuilen blijven,
dank zij de moder
nisering der visserij-
vloot en der visverwerkende industrie ge
durende de oorlog dat New Foundland
zware financiële offers zal moeten bren
gen bij een opname in de Canadese Fe
deratie op voet van gelijkheid met de
overige provincies.
Volgens de cijfers, welke bij de onder
handelingen zijn gebruikt, waren de be
lastinginkomsten van New Foundland
over het jaar 19461947 ruim 37 mil
lioen dollar en de delegatie eiste dan ook
een redelijke vergoeding voor het prijs
geven van het privilege om zelf belas
tingen te kunnen heffen. Weliswaar zal
de Canadese regering de zorg voor de
openbare diensten overnemen en zal de
vernieuwing van installaties enz. uit re
servefondsen bekostigd kunnen worden,
doch indien de New-Foundlandse rege
ring deze kosten zelf voor haar reke
ning zou nemen, zou nog een bedrag van
.13 millioen dollar of ruim 40 dollar per
hoofd overblijven voor openbare dien
sten als opvoeding, geneeskundige dienst
enz. Canada verstrekt hiervoor aan zijn
provincies echter slechts een subsidie
van 15 dollar per hoofd, zodat New
Foundland slechts over 4,8 millioen voi«r
dit doel zou kunnen beschikken. Dit
grote verschil brengt nu de moeilijkheid.
In principe is de Canadese regering
wel bereid deze kloof te overbruggen en
aan New Foundland een grotere subsidie
te verstrekken dan aan de overige pro
vincies. doch zij is bevreesd voor een te
grote tegenstand van deze laatste. Sterke
argumenten daartegen vindt de regering
LAND
MonirviL
VÉREt
echter in de grote rijkdommen van New
Foundland, ijzererts en hout in Labra
dor. in de strategische positie van het
eiland met zijn belangrijke luchthavens
Gander en Goose Bay en tenslotte in het
feit. dat de staatsschuld van New Found
land slechts 230 dollar per hoofd be
draagt tegen 1400 dollar in Canada. Een
credietpost van Canada tegenover New
Foundland is de zeer goede sociale ver
zorging in Canada.' waarvan New Found
land bij een unie zou profiteren.
Men is bij het afwegen van al dit voor
en tegen echter nog steeds niet tot een
beslissing gekomen. Het Canadese kabi
net zal de uitkomsten der besprekingen
eerst moeten voorleggen aan het par
lement, voordat het ertoe kan overgaan
zijn zienswijze t.a.v. een unie voor te
leggen aan de gouverneur van New
Foundland, terwijl de Nationale Con
ventie de kwestie grondig wil bespre
ken alvorens men bereid is over te gaan
tot een referendum.
Een vrij grote meerderheid schijnt op
het ogenblik te voelen voor een fusie
en het feit, dat de actiegroepen voor
zelfstandigheid of voor aansluiting bij
de V.S., welke laatste groep zeer weinig
aanhang heeft, steeds meer verdeeld raken,
doet verwachten, dat, als het tot een
referendum komt, de meerderheid zal
stemmen voor opname van New Found
land als tiende provincie in de Cana
dese Federatie.
(Van onze speciale verslaggever)
De besprekingen, welke de Algemene
Katholieke Werkgeversvereniging van
daag in haar te Utrecht gehouden alge
mene vergadering voerde, waren gewijd
aan het onderwerp: De ondernemers
functie en het overheidsbeleid. v
De heer Charles Stulemeyer, gedele
geerd lid van de Raad van Bestuur der
N.V. Hollandse Kunstzijde Industrie te
Breda, wees er in zijn inleiding op, dat
de scherpe analysen van de functie van
kapitaal, arbeid en ondernemer en de
erkenning van de oftmisbaarheld van elk
dezer factoren van groot belang zijn;
derhalve van een rechtvaardige verdeling
van ieders maatschappelijk risico.
Een gunstige synthese van deze fac
toren wordt reeds in de praetijk aange
troffen en wel in het ir.iddengrootbedrijf.
De sociale sector is heden ten dage van
meer belang dan ooit. Een goedwerkende
ondernemingsraad ter bespreking en be
handeling van alle belangen de gehele
ondernemlfig hetréffende, met erkenning
van de historische rechten van de vak
bonden en hun vertegenwoordiging In
de kernen, is onmisbaar. De gunstige re
sultaten van dit sociale s;elsel zijn aan
wijsbaar.
In de bedrijfschappen zal een vrucht
bare samenwerking eerst ontstaan indien
hiervoor ook van arbeiderszijde voldoen
de geschoolde krachten ter beschikking
gesteld kunnen worden, mede door de
scholing opgedaan in het sociale stelsel
der betrokken ondernemingen.
Ten aanzien van de overheid is'critiek
mogelijk. Terecht wordt geklaagd over
de initiatiefdodende macht ervan. Is
echter het bedrijfsleven wel in staat en
doet het voldoende pogingen taken uit
de handen van de overheid te nemen?
Hoewel ten aanzien van de toepassing
van het voor het middengrote bedrijf be
handelde in het groot, en het kleinbe
drijf nog niet voldoende ervaring is ver
kregen, kan worden aangenomen, dat
het stelsel zich ook voor deze onderne
mingen zal lenen en mag zelfs gesteld
worden, dat voor zover b.v. het grootbe
drijf organisatorische moeilijkheden zou
opleveren, de organisatievorm van het
grootbedrijf zich zal moeten aanpassen
aan het sociale stelsel en niet andersom.
Prof. dr. J. R. M. van den Brink, de
tweede inleider, stelde allereerst vast,
dat de ordening van het proces der
welvaartsverzorging thans op een an
dere wijze plaats vindt dan voor de
oorlog het geval was. Een uitgebalan
ceerde structuur der economische orga
nisatie-vormen is echter nog geenszins
bereikt. Alles is nog in snelle ontwik
keling. En veel van het nieuwe draagt
een tijdelijk, een provisorisch karakter,
door BRAM VERSCHOOR
9)
Dokter is doorgaans prompt zes uur
binnen. Om half zeven eten we. En als
dokter dan niet kom, belt hij op. Het
kan dus onmogelijk nog lang duren.''
Zichzelf het eten herinnerend, kreeg
ze weer haast. Mijn vriend hield haar
niet langer op.
Wij wachtten. Ik nam het vertrekje
op, las de papleren wandspreuken over
zon en licht en niet spuwen, de onder
schriften van een diretal platen met
berglandschappen, een voorschrift voor
fondspatiënten, die behandeling in een
kliniek nodig hebben, nogmaals de
wandspreuken. Toen keek ik Arie eens
aan, die niet las, doch de kin op de
hand steunde en naar buften staarde.
Wü wachtten. Ik nam een tijdschrift
van de tafel, in een bruin omslag van
een leesgezelschap. Het moest een ver
rassing voor my zijn, te zien, wat in
die omslag stak. Het was een oud, heel
oud nummer van Homes and Gardens,
met veel plaatjes van woning-exterieurs
en -interieurs, hoekjes van tuinen, tal
loze annbnees. Ik bladerde er in en las
hier en daar wat. Toen ik naar Arie
keek, zat hij nog precies zo, de kin op
de hand, naar buiten te turen. Het was
bij half zeven.
>,Als hij niet komt, wat doen we dan?"
vroeg ik.
„Als hü opbelt, dat hy later komt,
zal men ons toch stellig daarvan in
kennis stellen," antwoordde l)ij.
„Er kan zich voor een dokter altyd
iets voordoen," zei ik. „Al was 't maar
een verkeersongeval, waar hy eerste
hulp by moet verlenen."
Arie antwoordde niet. wy wachtten
wederom. Ik deed opnieuw een greep
tussen de tijdschriften. Toch wel aardig,
die foto's van lang vergeten sensatie-
gevallen weer eens te zien, met het
kruisje op de plek, waar de dode ge
vonden werd. Arie zat nog steeds naar
buiten te staren. Het zou niet zo heel
lang meer duren, voordat de schemer
viel. Het was kwart voor zeven.
„Heb je vanmorgen met de dokter
gesproken?" vroeg ik, „toen je hierheen
belde?'»
„Toen. was hy immers de praktyk In,"
antwoordde Arie,
„Dus hy weet niet, dat er op hem
gewacht wordt," zei ik.
„Als het hem niet is doorgegeven,
neen. Maar hy weet In elk geval, dat
er op hem gewacht wordt met het eten."
„Nou ja," antwoordde ik.
Myn toon klonk misschien hongerig.
Arie keek me althans onderzoekend
aan. ,,Als hy er om zeven uur n.og niet
is, zullen wy ergens gaan eten," be
sloot hy. „Dan kan ik hem uit het res
taurant opbellen en nader een tyd be
palen, om hem vanavortd nog te spre
ken. ik voei er namelyk niet zo heel
veel voor, morgen apart daarvoor weer
over te komen.'»
Om zeven uur was dr. Meërtens nog
niet thuis.. Arie ging de kamer uit, open
de de buitendeur en, belde, zodat het
meisje het portaal ^in kwam. Hij deelde
haar mede, aanstonds te zullen opbellen
en verzocht haar dit de dokter te zeggen.
„Ikbegryp er niets van," zei het
meisje. ,,Het gebeurt een enkele keer,
dat er iets is, waardoor de dokter wordt
opgehouden, zodat hy niet kan telefo
neren."
wy gingen naar een restaurant aan
de hoofdweg, enkele minuten van het
huis van dr. Meertens verwyderd. On
der de maaltyd belde Arie het huis
op, vernam, dat er nog steeds op de
dokter gewacht werd, hield my daarna
zonder te onderbreken gezelschap' tot
aan het einde van ons diner, telefoneer
de vervolgens nogmaals en kwam my
vertellen, dat ook nu de dokter nog niet
was thuisgekomen.
,|Een zeer drukke praktyk, Bram," zei
hy. „Maar het is over achten en we
moeten een besluit nemen, of we huis
waarts zullen gaan, dan wel hier of
in Arnhem overnachten."
„Daar heb ik volstrekt niet op ge
rekend," zei ik.
„Ik ook niet,'» erkende hy. „We kun
nen dus het tfest naar huis gaan. Dr.
Meertens schryven we dan een briefje,
om hem een onderhoud te vragen. En
morgen zullen we eens proberen, con
tact te krygen met mynheer Van Bem-
melen, Bram."
Ondanks dit laatste gezegde, waaruit
bleek, dat hy de zaak Verder wilde
onderzoeken, kwam het my voor, dat
•hy niet bepaald in zyn goede humeur
was.
„Waar heb je het land over in?"
vroeg ik.
„Over mezelf," antwoordde hy dade-
iyk. ,.Ik weet nog helemaal niet, of we
ons niet druk maken voor niets. En we
hebben nota bene niet eens een op
dracht. Ik vergeef het mezelf niet, als
ik me vandaag in de vingers gesneden
heb. Als we ons haasten, halen we de
trein nog net."
HOOFDSTUK V
Misdrijf of toeval?
Arie Arends was die avond zeer onge
durig. VJanneer ik een gesprek met hem
trachtte te beginnen, sneed hy dat
dadëiyk af met een kort antwoord. Toen
ik hem tenslotte naar de reden daar
van vroeg, werd hy iets toeschietelijker.
„Ik ben een slecht gastheer," zei hy,
„ik ben een onvriendeiyke vriend, onge
zellig gezelschap. Maar ik ben het met
mezelf niet ééns en dat hindert me."
Wat hy niet eens was, zei hy niet.
Ik vroeg er hem niet naar. Ik rookte
mün sigaret en keek naar hem, terwül
hy heen en weer liep, zyn sigaartje
rokende. Als ik de dag overzag, kon ik
niet ontevreden biyven. Weliswaar was
er nog niets bepaalds opgehelderd, er
vas zelfs nog niets bepaalds duister;
maar we hadden enkele adressen, waar
we ons voorlopig mee konden bezighou
den. Er was nog geen dood punt. Terwyi
Arie zich gedroeg, al was hy daar
reeds op terecht gekomen. Alleen dèm
immers gedroeg hy zich zo^rusteloos en,
het is nu eenmaal zo, min of meer on-
redeiyk.
waar het is voortgesproten uit abnor
male en derhalve voorbijgaande econo
mische omstandigheden: een economi
sche noodtoestand. Maar binnen afzien
bare tyd loopt de periode dei
economisch-organisatorische noodbouw
ten einde en moet een bouwwerk wor
den opgetrokken, dat logisch past bin
nen het kader der meer blijvende
nieuwe sociaal-economische omstandig
heden en teven^ zoveel mogelijk aan
sluit bij de aard van ons volk.
Vervolgens behandelde spr. het wezen
van het maatschappelijk-economisch
stelsel waarbinnen Irct probleem dient
te worden opgelost, om daarna de ver
houding tussen ondernemersfunctie en
overheidsbeleid aan een uitvoerige be
schouwing te onderwerpen.
In de noodtoestand waarin om
land en ons volk zich bevinden, be
hoort het bedrijfsleven, wanneer
voldoende met bedrijfs-economische
overwegingen is rekening gehouden,
aan het streven naar bestrijding der
duurte mede te werken. Dit is een
opgave die vele ondernemers schou
derophalend van zich af zullen wer
pen. Maar laten zij dan niet vergeten,
dat ook de arbeiders en hun leiders
thans een grote discipline aan de dag
leggen op het stuk van de arbeids-
vrede. Het aantal dagen, door stakin
gen verloren gegaan, bedroeg in 1946
relatief beschouwd pl.m. 1/5 van 192#.
Zij hebben het machtsmiddel van de
staking dus bewust iaten rusten, be
seffend dat het gebruik daarvan aan
het gehele volk grote schade zou be
rokkenen.
Prof. v. d. Brink concludeerde, dat
aan de kant van de Overheid meer
realisme, n.L een duidelijke erkenning
van de, ook historisch bewogen, waar
de van de ondememersfunctie vereist is.
Wat de ondernemers betreft, maakt
de huidige noodtoestand, waarin om
volk verkeert, wel zeer sterk voelbaar,
dat de aanvaarding van mede-verant
woordelijkheid voor het welzijn x des
volks, als geheel vereist is, wil men met
succes aan de harmonisering van on
dernemersfunctie en overheidsbeleid
werken.
(Vervolg van pagina 1)
De schaarste aan materialen en het
gebrek aan geschoolde arbeids
krachten-leiden er toe dat alleen
voor kleine woningen góedkeuring wordt
verleend. Voortgaan op deze weg zou
er toe leiden, Öat uitsluitend arbeiders
woningen werden gebouwd en b.v. geen
woningen voor middenstanders. De har
monie in de woningbouw breder be
zien zou daardoor worden verstoord.
Teneinde dit te voorkomen, gaat men
thans ook over tot de bouw van mid
denstandswoningen, die evenwel geschikt
worden gemaakt om voorlopig te wor
den bewoond door twee kleine gezinnen.
Als de woningnood is gelenigd, kunnen
deze woningen met niet te hoge kosten
tot middenstandswoningen voor één ge
zin worden ingericht.
Het woningprobleem zal eerst zyn op
lossing gaan benaderen, Indien de
nieuwbouw kan worden opgevoerd tot
70.000 woningen per jaar. Gegeven het
gebrek aan geschoolde arbeidskrachten
zal deze productie niet kunnen worden
bereikt, indien niet overgegaan wordt
tot minder arbeidsintensieve bouwme
thoden. De centrale directie voor de
volkshuisvesting bereidt daarom thans
twee nieuwe bouwsystemen voor: nor
maalwoningen en montagewoningen.
Normaalwoningen worden gebouwd
volgens door de centrale" directie ge
maakt bestek en tekening. Hierdoor be
reikt men besparing op de architecten-
kosten en wordt de uitvoering bespoe
digd. Deze woningen denkt men spe
ciaal op het platteland te bouwen.
Montagewoningen worden in onder
delen op de fabriek gemaakt en op de
bouwplaats gemonteerd. De bouwtjjd is
betrekkeiyk kort en men kan daarbij
een groter percentage ongeschoolde ar
beidskrachten te werk stellen.
