Krantenoorlog in Berlijn
Nederlander in Sovjetblad
beschuldigd
„LONDEN" IN DE KAMER
Enquête vrijwel niet meer
tegen te houden
WIJ WILLEN WEL NAAR HUIS MAAR....
HIER IS GEEN RECHT
wf
Eén in de strijd
tegen Rome
VREDESVERDRAGEN
GESCHONDEN
Pfeiffer in Wenen
Prof. Romme wil
beperking
248 doden en 745
gewonden
„Ik zou het gevoel hebben dit volk te
hebben verraden, overgeleverd,
aan misdadige elementen
Wanbegrip heerst in Nederland
r
r:
Het weer
Ontstemming over radio
uitzending
„Voiendam" naar Indië
DEMARCATIELIJN II
VOOR GOEDE ZAAK
GESTREDEN
J
RepubL memoranda aan
Commissie van Drie
Postvervoer per hef-
schroef-vliegtuig
Tot hoofd en hart
V.
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1947
71ste JAARGANG No. 23993
Katholiek personeel voelde
zich gekwetst
Kwestie voor de V.N.?
Onrust in Boedapest
Sfipi
Met 2100 militairen
SINDS „STAAKT HET
VUREN"
„Kota luiten"
Vertrouw op je commandant
Nog geen beslissing over
plaats van besprekingen
Sjarifoeddin in Batavia
LEIDSE SPAARZEGELKAS
GELIQUIDEERD
Tekort van f 100.000
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Misschien zijn we wat argeloos ge
weest, maar we meenden, dat het
anti-papisme, dat eeuwenlang
hoogtij in Nederland heeft gevierd en
de politieke samenwerking vaak heeft
vergiftigd, sinds zijn laatste hevige uiting
in het openbare leven, bij de afstemming
n.l. op 10 November 1925 van het Ne
derlandse gezantschap bij het Vaticaan,
zoal niet geheel verdwenen dan toch in
zeer sterke mate op de achtergrond was
geraakt. Daartoe heeft ongetwijfeld ook
in de oorlogsjaren het gemeenschappe
lijk verzet der kerken tegen de Duitse
overweldigers medegewerkt, die terecht
in het Christendom het hechtste bol
werk tegen de nationaal-socialistische
ideologie zagen. Deze strijd is echter
niet ten einde, want in de plaats van
het nationaal-socialisme treedt in alle
felheid de communistische ideologie van
de Sowjet-Unie naar voren. En wéér zal
het Christendom het stevige bastion moe
ten- vormen, waartegen het godloze com
munisme te pletter zal lopen.
Het is daarom voor ons een teleur
stelling in deze ure des gevaars, als op
een gegeven sein, verschillende protes
tantse bladen een aanval te zien richten
op de Katholieke Kerk in het algemeen
en op de Katholieke Kerk in Nederland
in het bijzonder.
Gisteren hebben wij de scherpe aan
val op de R.K. Kerk van een blad, waar
in dominé's, die de politiek van de Par
tij van de Arbeid zijn toegedaan, gere
geld schrijven, gesignaleerd. Zou dit een
alleenstaand geyal betreffen dan behoef
de dit, hoe betreurenswaardig ook, geen
reden te zijn er dieper op in te gaan.
Dit is helaas echter niet het geval. De
aanval geschiedt niet alleen van links,
maar ook van rechts. In de strijd tegen
Rome hebben uiterst links en recht»
elkaar gevonden!
Een eerste symptoom hiervan was
reeds te vinden in de critiek, die het
dagblad „Trouw" uitoefende op de
plaats, die Zijne Eminentie Kardinaal
De Jong bij de opening der Staten-Ge-
neraal innam. In zijn artikel „31 Octo
ber", naar aanleiding van de Hervor
mingsdag,- wijst het blad wederom op
de tegenstelling tot het Rooms-Katho
licisme:
„Er is een tijd geweest in Neder
land, aldus „Trouw", dat dit accent
niet zwaar gevoeld werd. Dat men
het Rooms-Katholicisme niet meer
zag als een bedreiging van de Kerk
der Reformatie.
Tegenwoordig is dat wel iets an
ders geworden. De Rooms-Katho-
lieke kerk is in Nederland zeer
werkzaam en zeer levend. En dat
werkt niet alleen in die kerk naar
binnen, maar ook naar buiten. Ve
len komen onder de indruk van het
Rooms-Katholicisme. Opvallende
overgangen naar de R.K. kerk ont
breken niet. De omvang van het
R.K. volksdeel neemt gestadig toe."
Deze laatste alinea menen wij, katho
lieken, al heeft „Trouw" het zo niet
bedoeld, als een compliment te mogen
beschouwen!
Wel zeer anti-papistisch klonken de
■woorden, welke sommige domi
né's op een Hervormingsdag te
Drachten hebben gesproken. Ds. Olde-
man uit Tiel, secretaris van de Evan
gelische Maatschappij, gebruikte in een
zeer onsympathieke rede als voornaam
ste wapen slechts verdachtmakingen:
„Brandstapels hebben gevlamd",
aldus Oldeman, „en nog getuigen de
.gebrandschilderde ramen van de
Sint Pieter van de gruwelen in de
Sint Bartholomeusnacht, waar 30.000
geloofsgenoten met medeweten van
de priesterschap werden afgeslacht.
Nog zit daar altijd de man, die zich
plaatsbekleder van Christus noemt,
maar die resideert met macht in
bloed gedrenkt. Macht, dat is Ro
me's oogmerk. Vraag het de pro
testant, die in Brabant leeft. Onlangs
heeft de regering geantwoord op
vragen, haar gesteld omtrent een
gevraagde ambtenaar, die R.K. moest
zijn. Niet de regering heeft dr. Beel
het antwoord ingegeven. De Bis
schop! Brabantia Nostra, dat is „ons"
Brabant, d.w.z. van de geestelijk
heid."
Ook deze spr. wijst het anti-pa
pisme af, maar, zegt hij, Rome is er
zelf de schuld van, omdat het zijn
isolationisme en exclusivisme niet
loslaat.
«Rome hangt het .Duitse systeem
aan, vervolgde hij, het systeem van
het Herrenvolk: „Wij Roomsen zijn
de beteren.". Vriendelijk zijn ze.
wanneer ze in de minderheid zijn.
maar is de meerderheid bereikt, dan
is het uit met de vrijheid. Spr. zag
het zo: Onder Schaepman zijn de
katholieken geëmancipeerd, onder
Kardinaal De Jong annexeren ze
het land.
Ds. Oldeman besloot: „Waar wij in
vrede willen leven, zaait Rome haat.
maar in organisatorische eenheid
zullen wij onze stem verheffen om
Rome een halt toe te roepen."
In de Evangelisch-Lutherse kerk te
Amsterdam richtte eveneens een domi-
Vrijdag j.l. een felle aanval tegen
de R.K. Kerk. Hij sprak over „De drei
nende macht van Rome".
Het zal wel geen toeval zijn, dat vrij
wel tegelijkertijd van alle protestantse
Sijden een aanval op. de Kerk van Rome
Bericht wordt. Men kan slechts gissen
haar de redenen van deze onverwachte
en dikwijls onbekookte uitvallen. Is
ejgen gemis aan eenheid, de gebleken
e'gen onmacht verdere afbrokkeling te
voorkomen, oorzaak dezer heftige ver
bijten?
Men noemt politieke macht der
*>erk, wat in werkelijkheid geen poli
tieke macht is. Men vervalt opnieuw in
de fout, geen onderscheid te maken in
de macht van de Kerkten de macht van
de Staat. Wij komen hier op het ter
rein, waarover reeds zoveel geschreven
de verhouding van Kerk en Staat.
0 Kerk is onafhankelijk van de bur
gerlijke staat, doch haar leden hebben
lch wel degelijk aan het staatsgezag te
Onderwerpen. Zij zijn immers lid èn van
de Kerk èn van de Staat. Daarom ne-
hjen ook Katholieken deel aan het be
stuur van de Staat, doch zij mogen zich
diet lenen tot het uitvoeren of ontwer-
jen van maatregelen, schadelijk voor
6 katholieke godsdienst. Katholieken
tinnen zich verenigen met andere niet-
spn PartÜen wanneer zij gemeen-
ohappeiijke belangen zoudenhebben
T* tut deze verbintenis geen gevaar zou
tstaan voor de ware' godsdienst. In
Od Pra?t.i-'k zien wij bijv. in ons land
sen *t?^tek terrein samenwerking tus-
Van ~.atholieken en leden van de Partij
Raïu ,e Arbeid. Doch er is een eigen
liek Partij, omdat èn de Katho-
datzelf ^n het Episcopaat menen,
v,.. aar de belangen van de Katholiek
S/ ,lgSt geSteId Z«n-
Kerk men dus over de macht der
zien an m°et men deze niet politiek
Van' raaar als een gevolg beschouwen
en i eenheid in geloof, bestuur
Verko!e^g?Zag' Wat de protestanten
Haar'Tzien ala het streven
politieke macht is niets anders
Van het vliegveld Ypenburgis een helicopter met post naar Brussel
vertrokken. Het inladen der stukken, die ten behoeve van postzegelver
zamelaars van een speciaal stempel zijn voorzien.
Het eerste gevolg van de aankondi
ging van een anti-communistische pro-
paganda-actie door de Amerikaanse
mjlitaire gouverneur, generaal Clay, is
een verscherping van de toon, die de
Berlijnse pers in haar beschuldigingen
aan het adres der Oostelijke en Weste
lijke geallieerden aanslaat.
Men kan op het ogenblik spreken van
een ware persoorlog, waarin de officiële
Amerikaanse en Russische bladen voor
gaan. Het blad van het Amerikaanse
bestuur „Die Neiie Zeitung" publiceerde
op de dag, waarop het Sovjet-gerecht
het vonnis over de beklaagden in het
proces Sachsenhausen uitsprak, een ar
tikel over de toestanden, die op het
ogenblik in Sachsenhausen zouden heer
sen. In het kamp zouden thans 14000
mannen en 15000 vrouwen zijn opge
sloten. Het blad zegt, dat in de vorige
winter in Sachsenhausen dagelijks 35
tot 40 gevangenen stierven.
Het Sovjet-blad „Tagliche Rundschau"
heeft hierop geantwoord met een her
haling van zijn vroegere beschuldiging,
dat het Amerikaanse bestuur zwaar be
laste Duitse financiers en industriëlen
in belangrijke functies plaatst. Volgens
het blad zijn deze financiers onaantast
baar door hun relaties met Wallstreet.
Van de uit internering vrijgelaten Duit
sers noemt het blad Werner Carp, di
recteur-generaal van het Haniel-con-
cern. Het beweert, dat diens vrijlating
is geschied op verzoek van de Neder
landse industrieel Fentemer van Vlis-
singen, die aangeduid wordt als „Ne
derlandse economische Quisling»'.
Onder het personeel van de K. R. O. is
ontstemming ontstaan over de uitzending
Vrijdag 31 October van het luisterspel
„De Wartburg" van de N. C. R. V. Dit
luisterspel, dat het leven van Maarten
Luther tën grondslag had, werd die dag
van de K. R. O.-studio uit met behulp
van het technische personeel van de Ned.
RadiOnUnie, dat in deze studio werkzaam
is, uitgezonden. De strekking was echter
van die aard, dat het katholieke perso
neel er zich door gekwetst achtte. Daar
om weigerde het de herhaling, welke
gistermorgen zou geschieden, van deze
studio uit te doen. Deze herhaling is der
halve van de AVRO-studio uit uitgezon
den.
Bij de radioverenigingen bestaat overi
gens een gentleman-agreement, dat pro
gramma's, waarvan de inhoud tegen de
overtuiging en opvattingen van een der
omroepverenigingen indruist, niet in de
studio van die omroepvereniging worden
uitgezonden. Door een misverstand was
zulks ditmaal toch geschied.
Ter oriëntatie van onze lezers willen
wij vermelden, dat bovenstaand hoor
spel van de N.C.R.V. in hoofdzaak be
handelde de gesprekken van Luther
met zijn vrienden op de Wartburg. Ons
is gebleken, dat Katholieke luisteraars
zich geërgerd hebben over de wijze,
waarop o.a. de kwestie van het ver
lenen van aflaten behandeld werd.
(Red.)
dan een uiting van het universeel ka
rakter der R.K. Kqyk. Vandaar ook de
universele uitbreiding en invloed der
Kerk. Dit in tegenstelling tot de pro
testantse kerkgenootschappen, welke
zoal niet in theorie dan toch feitelijk
niet veel meer dan nationale kerken
zijn.
En wat het isolationisme en exclusivis
me of met andere woorden de onver
draagzaamheid der Katholieke Kerk be
treft, wanneer men dit bedoelt in de
betekenis van dogmatische onverdraag
zaamheid, dus met betrekking tot de
leer, dan heeft men inderdaad gelijk.
Maar dit is geen verwijt. Zij is immers
de ware Kerk en het is eigen aan de
waarheid, alles te verwerpen wat
met haar in strijd is. In zover is Zij
inderdaad en moet Zij zijn onverdraag
zaam, isolationistisch en exclusivistisch.
Wij maakten slechts enkele kantteke
ningen op de jongste protestantse aan
vallen. Zij zijn verre van nieuw. De
strijdende Kerk verdraagt deze aan
vallen en beantwoordt ze niet met haat,
maar met liefde door waar dit ook maar
mogelijk is, de overvloeiende rijkdom
van het geloof mede te delen. Wij gaan
hirf onvermoeid mee door; met de mis
sie-actie en ook de leken met hun Ka
tholieke Actie.
Zo gaan wij, ondanks tegenwerking
van vele zijden, voort in de zekerheid
van het bezit der waarheid en de vaste
overtuiging, dat we mogen spreken niet
alleen van de strijdende en lijdende,
doch ook van de zegevierende
Kerk.
Het Britse dagblad „Die Welt" heeft
zich tot nu toe buiten de persoorlog ge
houden.
De Duitse bladen doen er evenwel
aan mee en een groot deel der in de
Westelijke sectoren van Berlijn verschij
nende bladen is thans regelmatig ge
vuld met publicaties over toestanden in
de Sovjet-zone. Welke risico's de Duitse
journalisten, die de gegevens voor deze
publicatie verzamelen, op zich nemen,
blijkt uit de verdwijning van de mede
werker van het in de Amerikaanse sec
tor versehfjnende blad „Der Abend",
Friede, die naar de Sovjet-zone is ge
lokt en sindsdien spoorloos verdwenen.
De Queen Mary, het 81.000 ton meten
de Britse oceaan schip, dat volgens de
dienstrooster Woensdag had moeten ver
trekken, is door een staking vastgehou
den in Southampton. Ruim 200 leden der
bemanning vooral stewards en stokers,
zijn in sympathiestaking gegaan met de
zeelieden in Liverpool, die hogere lonen
eisen.
Lord Jowitt, de Britse Lord Chancel
lor heeft in het Hogerhuis verklaard,
dat Engeland overweegt het schenden
der vredesverdragen door de satelliet
staten van de Sovjet-Unie spoedig voor
de Verenigde Naties te brengen.
Lord Jowitt legde deze verklaring af
naar aanleiding van een klacht van
Lord Vansittart, vroeger de eerste di
plomatieke adviseur der regering, over
het lot der oppositieleiders in Oost-Eu
ropa.
Vansittart stelde voor, het gehele
onderwerp aan de Verenigde Naties
voor te leggen of een nieuw principe in
de internationale betrekkingen in te
voeren, volgens hetwelk verdragen, die
geschonden worden, automatisch ongel
dig worden, wanneer de benadeelde
partij zulks wenst.
In zijn antwoord zeide Lord Jowitt,
dat Vansittart in grote trekken gelijk
had. Hij stond echter geen nietigverkla
ring der verdragen voor, daar de re
gering het niet wenselijk achtte de di
plomatieke betrekkingen met de satel
lieten van Rusland te verbreken.
Zoltan Pfeiffer, de leider van de Hon
gaarse onafhankelijke partü, een der
oppositiepartijen, is uit Hongarije ge
vlucht en bevindt'zich thans in Wenen,
aldus meldt de onder Amerikaans toe
zicht verschijnende „Wiener Kurier".
Pfeiffer werd vergezeld door zijn vrouw
en dochter.
Zowel.te Wenen als te Boedapest ge
looft men, dat de ontvluchting van
Pfeiffer door de Amerikanen is be
raamd en uitgevoerd. In W^ense poli
tieke kringen is men van mening, dat
de vlucht van Pfeiffer en Mikolajczyk
is gevolgd op een order uit Moskou om
alle „gevaarlijke" politieke tegenstan
ders in de Oost-Europese landen op te
ruimen.
Het nieuws van Pfeiffer's ontsnapping
heeft te Boedapest onrust veroorzaakt
in de gelederen van Pfeiffer's partij.
Volgens Reuters correspondent te Boe
dapest hebben verschillende leden ver
klaard, dat zij uit de partij willen tre
den en zich willen aansluiten bij an
dere oppositiegroepen, voornamelijk bij
de partij van pater Baloch.
im;'
Op het Velperplein te Arnhem is een ajscheidsparade gehouden van het
5e Bataljon van het regiment Prinses Irene, dat 26 November naar Indonesië
zal vertrekken. De Chef van de Generale Staf luitenant generaal H. J. Kruis
en de regimentscommandant luitenant kolonel J. F. van Kervel inspecteren
de troep..
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft Woensdag
behandeld het voorstel van de heer
Van der Goes van Naters (Arb.),
een enquête in te stellen naar het
beleid der regering in Londen ge
durende de oorlogsjaren.
Over dit laatste ging het dan ook voor
een aanzienlijk gedeelte op deze middag.
De heer Van der Goes zelf had reeds bij
de schriftelijke gedachtenwisseling doen
blijken, dat hij de enquête niet wilde doen
ophouden op de dag der bevrijding, maar
dat hij haar wilde uitstrekken tot het
einde van het laatste kabinet-Gerbrandy
en het optreden van het kabinet Scher-
merhorn—Drees, namelijk 20 Juni 1945.
Dit was de heer Bierema, die overigens
zeer voor de enquête geporteerd was,
veel te kort. Hij wilde de hele periode
van het kabinet SchermerhomDrees,
dus de periode tot 23 Juli 1946 in het
onderzoek betrekken, blijkbaar omdat hij
nog wel eens gaarne harde noten wilde
kraken over allerlei dingen, die in die
tijd onder de tafel zijn geraakt, het Mi
litair Gezag bijvoorbeeld. Doch, als er
bepaalde kwesties niet voldoende bespro
ken en gecontroleerd zijn in die tijd,
dan is dit niet gekomen, omdat de volks
vertegenwoordiging, althans de voorlopige
Staten-Generaal, die 20 November 1945
het licht zagen, enigerlei parlementaire
bevoegdheid misten. Prof. Romme gaf
dan ook in overweging, de enquête te
doen eindigen op de datum, waarop de
tijdelijke Staten-Generaal, die met ge
heel onvolledige parlementaire bevoegd
heden waren uitgerust, overgingen in de
voorlopige Staten-Generaal, dus 20 No
vember 1945.
Over die data is veel geharrewar ge
weest. De heer Bierema diende zelfs met
zijn fractiegenoten een amendement in
met nog enige kleinere amendementen
op het voorstel doch de heer Van der
Goes hield strak vol, dat een dergelijke
verlenging overbodig is en een geweldige
verzwaring met onnodig werk ten gevol
ge zou hebben.
Meer oor, ofschoon ook niet snel, had
de heer Van der Goes voor een ander
denkbeeld van prof. Romme, n.l., dat de
enquête zich weliswaar met het aan de
Duitse inval voorafgegane beleid bezig
houdt, doch slechts inzoverre dit in on
middellijk verband staat met het daarop
volgende.
Prof. Romme legde trouwens over de
gehele linie veel nadruk op de causa
liteit, ook met betrekking tot de
hoofdperiode van het onderzoek. Het
heeft geen zin, redeneerde hij, een
enquête te houden om verantwoorde
lijkheden voor alles en nog wat vast
te stellen. Men moet slechts die pun
ten van het beleid onderzoeken, welke
voor het heden nog van persoonlijke
en zakelijke betekenis geacht kunnen
worden. Beperkt men zich daar niet
toe, dan gaat men veel te veel overhoop
halen en dan heeft het meeste geen
betekenis. Ook wilde prof. Romme een
strikt objectief onderzoek en een ob
jectief rapport. De enquête-commissie
moet zich volgens hem van oordeel
vellingen zoveel mogelijk, onthouden.
Zij behoeft slechts net materiaal te
leveren door de feiten en de toestan
den vast te stellen. De heer Van der
Goes heeft aanvankelijk ije causali-
teitswensen van prof. Romme wat
willen omzeilen, doch hij is er toch
mee geëindigd, ze over te nemen.
Over het geheel genomen kan men
niet zeggen, dat de verdediging van de
heer Van der Goes bijster soepel was.-
Zo wilde hij bepaald niets weten van het
door zijn fractiegenoot, mr. Donker, ge
opperde denkbeeld, om van de enquête
commissie een initiatief-voorstel te doen
uitgaan, om de enquête-wet te, doen ver
anderen met het oog op de omstandig
heid, dat de enquête-commissie haar
bevoegdheid verliest, als de Kamer ont
bonden wordt, een gebeurtenis, die men
tegen de volgende zomer tegemoet kan
zien, als de commissie met haar werk
nog lang niet klaar zal zijn. Toch steekt
er iets in, want het is geenszins een wet
van Meden en Perzen, dat de volgende
Kamer de bevoegdheid weer aan de com
missie zal verlenen; het is evenmin
zeker, dat het dezelfde commissie zal
zijn en zo vallen er nog wel meer on
zekerheden te bedenken, die men zou
kunnen voorkomen door de enquête-wet
té wijzigen. De heer Van der Goes neemt
deze bezwaren evenwel licht.
Over het voor en tegen van het hou
den van de enquête is natuurlijk ook
nogal wat te doen geweest. Nu is het
zeker, dat er een ruime meerderheid
vóór het voorstel is. Alleen de anti-
revolutionnairen en de christelijk-histo-
rischen zijn er tegen, doch bij eerstge-
noemden schijnen de meningen zelfs
verdeeld te zijn.
(Vervolg op pag. 3
Verwachting tol Vrijdagavond:
In de nacht plaatselijk vorming
van nevel of mist en hier en daar
lichte nachtvorst. In het uiterste
Noorden van het land nog een enkel
buitje, overigens droog weer en min
der bewolking dan vandaag. Iets kou
der. Weinig wind.
Zon 7.44—17.03, maan 0.40—15.34.
Woensdagmiddag omstreeks half zes is
het s.s. „Voiendam" uit de Merwe-
haven te Rotterdam naar Indië ver
trokken met 2100 militairen aan boord,
van wie ongeveer tien procent kader. Dit
contingent troepen, dat met een vijftal
treinen en enige autocolonnes naar het
schip werd gebracht, bestaat uit mari
niers en twee bataljons infanterie. De
manschappen staan aan boord onder
bevel van luitenant-kolonel Heldoom.
In tegenstelling tot andersluidende
berichten kunnen wij mededelen, dat de
„Voiendam" niet de route langs de Kaap
zal nemen, maar de gewone route door
het Suezkanaal houdt. Alleen wordt er
niet te Port Said noch te Suez aange
legdzodat contact met de door cholera
besmette gebieden vermeden wordt. Er
zal nu te Algiers en in Aden water wor
den ingenomen.
Dank zij een oud vorderingsbewijs, dat ai van enige jaren her dateertkonóen mili
tairen een woning in dc Emmalaan in de hoofdstad voor dc Dienst tan de kwartier-
meester-generaal in beslag nemen, waardoor 2 gezinnen dakloos werden. Onder toe
zicht van de marechaussee werd hun inboedel op straat gezet. Het gemeentebestuur
traeht nu barakken o.a. in de Wibavtstraat te krijgen opdat 200 thans door militairen
in Amsterdam gevorderde gebouwen kunnen vrijkomen.
Van officiële zijde wordt medege
deeld, dat in de periode van 4 Augus
tus tot 31 October uit gerectificeerde
gegevens van de militaire genees
kundige dienst is gebleken, dat de
Nederlandse verliezen in Indië be
dragen 248 gesneuvelden, 745 gewon
den en 19 vermisten.
Het hospitaalschip „Kota Inten", met
550 repatriërenden aan boord, in hoofd
zaak personeel van de Kon. Landmacht,
L.S.K.. K.N.I.L., Kon. Marine en het
korps mariniers, alsmede een klein aan
tal burgers, wordt hedenavond in Hoek
van Holland verwacht.
We hebben zo juist met de veldpost wat kranten en knipsels gekregen en
we hebben het ergens met dikke letters gelezen: „Zend de troepen naar
huis. Stuur onize jongens onmiddellijk naar Nederland terug". Zullen ze
het dan hooit begrijpen, daarginds in die kleine bedompte kamers, achter hun
schrijftafels bij een kopje thee en een diepzinnige haal aan de pijp? Zeker, we
willen best naar huis, wc willen graag naar huis, liever vandaag dan morgen,
maar als wij naar huis gaan dan zullen we een beetje beschaamd en verbitterd
terug komen, omdat wij altijd het gevoel in ons dragen vah een verzaakte plicht
en altijd weer die vraag zullen horen; „Toelong, toewan,.daarginds is geen
rechtzo vervolgt de schrijver Willem Brandt in zijn boek „Demarcatielijn".
e weten het, de mannen, die ons
regeren weten het en trachten
aan de conferentietafels door
wanhopig langdurige onderhandelingen
en ingewikkelde overeenkomsten het
recht te herstellen voor allen in dit land
en zonder aantasting van het ideaal der
vrijheid, dat in het hart van dit volk tot
leven is gekomen. Maar wat voor de con
ferentietafels te Batavia geldt, geldt nog
steeds niet voor de duizenden, zeker wel
tienduizenden, die ver weg in het binnen
land het recht blijven verkrachten tot
schade van de eigen zaak.
En hoe langer het duurt, des te duide
lijker wordt het, dat zij niet zullen af
laten vóór wij diegene, die met hun ge
stolen Japanse wapens en een door haat
of eigenhaat vertroebelde geest het land
in onrust houden, met de sterke arm
hebben doen weten, dat ook de vrijheid
haar banden, haar grenzen en plichten
kent.
's Avonds vertelt een van ons, die met
de militie is meegekomen:
„Toen ik in Nederland werd opgeroe
pen, had ik de pest in, eerlijk, ik wou
niet naar Indië. Ze hadden me de kop
gek gepraat, op vergaderingen en in
blaadjes, ik wou geen moordenaar zijn,
geen onderdrukker van een vrij volk. Hoe
hebben we zelf niet geleden onder de
Duitse terreur en nou zou je hetzelfde
doen da" ginds? Ik had zin om onder
te duiken, maar tenslotte heb ik het toch
maar gelaten, alleen omdat ik te laf was
om de gevolgen daarvan te dragen. Ik
ben gegaan, maar ik dacht: ik los geen
schot, dat verdom ik, daar krijgen ze mij
niet toe. Maar nunu ièF alles ge
zien heb, nu is het toch allemaal heel
anders en ik heb er geen spijt van.
Ik erger me alleen om die brieven, die
ik krijg van. die lui daarginds in Neder
land, die het toch nooit zullen snappen,
omdat je er midden in moet hebben ge
zeten om het te geloven, omdat je het
moet hebben meegemaakt. En als ze ons
nu op dit ogenblik allemaal naar huis
stuurden en ik kwam terug dan zou ik
mezelf een nog grotere lafbek vinden dari
toen ik in Nederland niet durfde onder
duiken en deserteren. Want ik zou het
gevoel hebben, dat ik d\t volk hier in
Indië verraden had, dat ik ze de kans
ontnomen had, om in vrede en vrijheid
te leven, overgeleverd aan losgebroken
misdadige elementen, die de wapens heb
ben en fanatiekelingen met grootheids
waan".
„Maar als we straks terug komen",
zo vervolgt de schrijver, „zal het zijn
als eerlijke mannen, die voor een
goede, eerlijke goede zaak hebben ge
streden. Die iedereen recht in de ogen
kunnen zien. Al roepen ze honderd
maal „moordenaar", al overladen ze
ons mêt verwijten, al beweren ze, dat
we voor het „imperialisme" en het
„kapitaal" en voor de onderdrukking
van een volk hebben gevochten. We
laten ze praten. Misschien moeten we
een beetje medelijden met ze hebben.
Ze begrijpen immers niet welk een
offer we gebracht hebben en voor
welk menswaardig doel.
Ik kom in het kampement, ik gooi mijn
rommeltje op een wrakke stoel, zet mijn
sten naast mij bij het veldbed, rek mij
eens uit, de handen onder het hoofd en
kijk naar de balken.
„Joop, hoelang moet dit nog duren?"
„Geef me een sigaret".
„Hier! Hoè lang moet dit nog duren?"
„Ben ik de Commissie-Generaal?"
„Klets nou niet, het gaat toch niet
langer zó?"
„Vertel eens wat nieuws".
„Ik verdom het verder, we moeten over
die demarcatielijn".
„Jij wel. Je bent soldaat".
„Ja, en ook nog mens".
„En soldaat".
„Maar dit is toch onhoudbaar. Dat kan
toch niet, dat ma« toch niet?"
Toen onze jongens ergens bij
Soerabaja een kampong van de
terroristen hadden bevrijd en de
rustige bewoners waren terugge
keerd, kwam een oude Javaan bij
onze nabij gelegen wachtpost en
hij vroeg de sergeant met hem
mee te gaan naar zijn woning. De
man maakte geheimzinnige ge
baren, deed zenuwachtig en schuw
en het zaakje zag er nog al ver
dacht uit, zodat de sergeant een
soldaat ter dekking meenam. Zij
kwamen bij zijn huisje, dat hij zo
juist weer betrokken had en hij
sloot de deur. Daarna begon hij
de houten vloer open te breken.
Hij groef wat in de grond en haal
de er een koperen doos uit, die hij
op een wankel tafeltje zette. Daar
na opende hij deze met bevende
handen. In de doos lag een oud
vergeeld portret van H. M. de Ko
ningin. „Radja Wilhelmina", fluis
terde hij schor, „ik heb Haar por
tret vijf jaar lang verborgen ge
houden." De tranen stroomden
over zijn wangen; daar brak het
heimwee los naar een tijd van rust
en recht en veiligheid, waarvan
Zij hei symbool was. Sergeant en
soldaat hebben gesalueerd.
„Pieker er niet over".
„Ze kunnen ons beter naar huis stu
ren".
„Goed zo, wilt u met de „Oranje" of
prefereert u de Skymaster?"
„Desnoods lopen; we zitten hier toch
voor niks".
„Onzin, je schrijft iedere dag een brief
naar je meisje, het wordt een complete
liefdesroman. Wanneer komt er weer
post?"
„Morgen. Heb je nog nieuws gehoord?
Wat doen ze in Batavia?"
„Praten".
„Hoelang moet dat nog duren. Waar
om doen we niks? Waarom geven we de
republikeinen aan de overkant kans om
te branden en te moorden?"
„Je moet het allemaal in groot ver
band zien".
„Daar schieten die arme bliksems, die
je vandaag gezien hebt in die dessah,
véél mee op".
„Vertrouw op je commandant. Jij bent
soldaat. Jij moet wachten. Een soldaat
moet altijd wachten. Maar je moet ook
vertrouwen hebben. Wat jij weet, weien
ze óók wel en misschien nóg een tikje
beter".
De Commissie van Goede Diensten
heeft te Djokja een verklaring uitge
geven. waarin gezegd wordt, dat nog
geen beslissing is genomen omtrent
de plaats, waar de Nederlands-Indo
nesische besprekingen zullen worden
gehouden. Gisteren hebben de repu
blikeinse autoriteiten in een verga
dering voorstellen dienaangaande in
gediend.
De Commissie heeft op verzoek van de
partijen eveneens voorstellen gedaan,
welke alle nog door het Nederlandse
contact-lichaam te Batavia moeten wor
den besproken.
De republiek heeft aan de Commissie
van Goede Diensten verder nog een
tweetal memoranda Voorgelegd, hande
lend over de procedure voor de komende
besprekingen en voor de uitvoering van
de resolutie van de Veiligheidsraad van
1 November. Deze memoranda zullen
aan het contact-lichaam te Batavia wor
den voorgelegd.
Hedenmorgen keerde de Commissie
van Goede diensten uit Djokja in Bata
via terug. Setiadjit, Gani, Hadji Salim,
Leimena. alsmede de vice-minister van
Voorlichting, Latif. en de voormalige
minister van Voorlichting. Natsir arri
veerden eveneens te Batavia. Tamzil is
in Djokja achtergebleven, zo meldt
Aneta.
A. P. seinde hedenmiddag, dat ook
Sjarifoeddin met de commissie in
Batgvia is aangekomen.
Op 'een persconferentie hedenmiddag
te Batavia hebben twee leden van de
Commissie van Goede Diensten. Graham
en Kirby, aangekondigd, dat de repu
blikeinen een „compliance committee''
hebben ingesteld om de instructies, ver
vat in de resolutie van de Veiligheids
raad om d vijandelijkheden te staken,
ten utvoer te brengen. „Ik heb goede
hoop op een oplossing", zei Graham.
De Eerste Leidse Spaar- en Betaal-
zegelkas heeft haar betalingen gestaakt.
Er is een tekort tot een bedrag van
f 100.000, waardoor tal van kleine spaar
ders zijn gedupeerd. De politie heeft de
firmanten in arrest gesteld.
Woensdagmiddag is van de natio
nale schietbaan te Schaerbeek een
hefschroefvliegtuig „Sikorski S 51"
bestuurd door S. E. Singer met een
lading van 53 kg. post naar Den
Haag vertrokken. Bij het vertrek
waren de heren T. van Houwelin-
gen, directeur-generaal der Neder
landse P.T.T., en Frits Diepen aan
wezig. De afstand van Schaerbeek
naar Ypenburg (130 K.M.) werd in
55 minuten afgelegd.
Laat u niet spoedig afschrikken,
als gij tot de overtuiging zijt ge
komen, dat gij moet handelen. Al
is het weer slecht, dan kan het
klimaat nog gunstig zijn. J
