ONGEREGELDHEDEN TE MARSEILLE
HARTELIJKE ONTVANGST VAN
MACKENZIE KING
Zoitan Pfeiffer thans te New York
OP DE „WORMSHOEVE" WERDEN VEEL
VADERLANDERS GEMARTELD
Doodstraf geëist tegen felle
S.D.-er Janssen
Grondwets
herziening
Nieuw contact met Djokja ligt in
de lijn der ontwikkeling
Veldslag op gemeentehuis tussen
Gaullisten en communisten
Op de plaats waar de Canadezen ans
land binnenrukten
Tot op het laatste moment bevreesd
voor terugkeer naar Europa
Op doortocht te
Amsterdam
Bestialiteiten in de
hongerwinter
R.P.F.-vloedgolf zal
allen wegvagen'
Tot hoofd en hart
BURGEMEESTER MOET
VLUCHTEN
Het weer
MINISTER SCHAGEN
VAN LEEUWEN
Over ontslagaanvrage
nog niet beslist
Regering houdt vast aan gemeenschappelijk
staatsverband onder Huis van Oranje
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1947 o
i
H
71ste JAARGANG No. 23999
DE GAULLE:
Verzet is nutteloos
Kranslegging te
Bergen op Zoom
:w|ii
Niet zo erg
Geen interesse!
Merkwaardige verdediging
Het „pakkettenrapport"
van het Roode Kruis
DR. BEEL IN TWEEDE KAMER:
I Kleine vreugden doen vaak grote
moeilijkheden vergeten. j
(Vervolg op pag. 2)
BUREAUX VAN REDACllE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal
Directeur: 3. 3. W. Bosrrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
boogie. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per rrun. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
De burgemeester van Marseille, Car-
Mni, aanhanger van De Gaulle, is uit
let stadhuis moeten vluchten, toen een
aantal demonstranten uit protest tegen
in het verloop van de dag uitgesproken
vonnissen tegen enkele hunner aanhan
gers het stadhuis binnendrongen.
Des morgens had zich reeds een soort
gelijk incident voorgedaan, toen enige
honderden betogers de ruiten van het
Paleis van Justitie ingooiden en vervol
gens het gebouw binnendrongen. In de
rechtzaal werden juist vier arbeiders
verhoord, in verband met een demon
stratie van Maandag jj.. tegen de ver
hoogde tramtarieven in, Marseille. Zij
werden schuldig bevonden en juist toen
het vonnis werd voorgelezen rukten de
betogers de zaal binnen, waar zij een
Ware ravage aanrichtten. Dossiers wer
den door de ruiten naar buiten geslin
gerd en in de verwarring slaagden twee
der beschuldigden er in' te ontsnappen.
In de middaguren keerden .de vluchte
lingen terug naar de rechtzaal, waar na
een zitting van een kwartier een der
beklaagden werd vrijgesproken en de
drie anderen veroordeeld werden tot
voorwaardelijke straffen van tien da
gen. Het gerechtsgebouw was ditmaal
zwaar bewaakt.
In de namiddag trokken de betogers
haar het stadhuis. Binnen het gebouw
raakten Gaullisten en communisten
slaags, waarbij de burgemeester, zij het
niet ernstig, werd gewond. De strijd
breidde zich uit. Een vrouw liep op een
Gaullistisch gemeenteraadslid toe en
sloeg hem. Het werd een ware heksen
ketel, waarbij stoelen, documenten en
schrijfbehoeften door de zaal vlogen. De
Gaullisten richtten voor de kamer van
de burgemeester een barricade van
stoelen en tafels op, die echter werd
neergehaald. Bij het gevecht van man
tegen man, dat volgde, liep burgemees-
„De vloedgolf van de Rassèmblement du
Peuple Francais zal nog hoger slaan en
alien wegvagen, die er zich meenden
tegen te kunnen verzetten of moeten
Verzetten. In het gunstigste geval zullen
zfj als onbetekenende en afgedane we
zens op de kust worden achtergelaten.
Geeft u over, verzet is toch nutteloos."
Met deze agressieve, als charge uitge
voerde voorspelling opende generaal De
Gaulle gisteren een persconferentie in
het „Huis van het Verzet".
De generaal was het helemaal niet
eens met hen, die meenden, dat de over
winning van de R.P.F. niet zo overweldi
gend en overtuigend zou zijn als men
aanvankelijk had gemeend. Met zijn tot
overgave aansporende woorden had De
Gaulle vooral de M.R.P. en de socialis
tische S.F.I.O. op het oog, die hun hou
ding zullen moeten bepalen, nu het par
lement weer bijeenkomt. Evenmin vindt
de generaal het parlement belangrijk
genoeg om er nog veel aandacht aan te
besteden. v
Nader gevraagd over het program
van de R.P.F., zei De Gaulle, dat deze
geen program heeft, omdat het slechts
de waardeloze prospectussen van poli
tieke partijen zijn, waarin deze voor
iedereen en allemaal „elk wat wils" be
loven.
Daarentegen heeft de R.P.F. zich
enkele objectieven van openbaar wel-
lijn gesteld, waaromtrent de diverse
geestelijke families van Frankrijk het
eens zouden kunnen worden en zouden
kunnen samenwerken, zoals zij ook tij
dens het verzet reeds gedaan hebben,
zonder dat zij letten op eikaars geeste
lijke herkomst.
Andere objectieven zijn: het tot stand
bréngen van een absoluut evenwicht
lussen staatsinkomsten en -uitgaven met
reductie der uitgaven met tenminste
een derde; vermeerdering der produc
tie op agrarisch gebied door inschake
ling van de gehele Franse jeugd, op
jndustrieel gebied onder andere door
uivoering van een loon-criterium, geba
seerd op het arbeidsrendement, waarbij
kapitaal, arbeid en techniek geasso
cieerd zijn in de „comité's d'entreprises".
Op de beschuldiging dat hij in het
Amerikaanse kamp zou staan, zei de
generaal, dat 'Frankrijk door grotere
gevaren bedreigd wordt dan tijdens Ka-
rel v of Hitier en dat het logisch is,
dat hij de zijde van gelijkgezinden kiast.
ter Carlini klappen op. Verschillende
communistische gemeenteraadsleden en
een journalist werden gewond. De de
monstranten slaagden er in de voor
malige communistische burgemeester in
de ambtskamer te installeren, waar hij
de demonstranten en de communistische
raadsleden toesprak. Burgemeester Car
lini wist met hulp van Gaullisten in
een auto te ontkomen.
De manifestanten hebben een Ame
rikaanse vlag. die ter gelegenheid van
de wapenstilstandsherdenking aan het
balcon van het stadhuis was aange
bracht, verscheurd. Bars en nachtge
legenheden moesten het eveneens ont
gelden. Met de kreet „Hang De Gaulle
op'' drong men daar binnen, waarbij
ernstige schade werd aangericht.
Het is mogelijk, dat er tengevolge van
deze incidenten een algemene staking
in de stad zal uitbreken. Het bestuur van
de vakverenigingen te Marseille heef1
besloten aan te dringen op een algemene
staking als protest tegen de uitspraken
van het gerechtshof, die de aanleiding
waren tot de ongeregeldheden. De leden
van de vakverenigingen van arbeiders
in de staalbedrijven, de machinefabrie
ken, het bouwbedrijf en enkele levens-
middelenbedrijven hebben reeds evenals
de havenarbeiders en de zeelieden het
werk neergelegd.
(Van onze speciale verslaggever)
Daar, waar op 6 Oct. 1944 de eerste
Canadezen ons land binnenrukten, in
het kleine, half verminkte Brabantse
dorpje Putte, heeft gistermiddag ook
hun premier, de Right Honourable
William Lyon Mackenzie King, onze
landsgrenzen overschreden voor een
vierdaags officieel bezoek als gast
van de regering.
Men had voor dat begin waarschijn
lijk moeilijk een betere plaats kunnen
bedenken. Om Putte, om de Krekerak-
dam en daarmee om de toegang tot de
provincie Zeeland ligt nu eenmaal de
herinnering aan een van de allermoei
lijkste en bloedigste perioden uit de be
vrijding van ons land, een periode,
waarin juist de Canadezen zo'rf belang
rijke bijdrage hebben geleverd.
Daarom had Putte zich zo duchtig op
deze ontvangst voorbereid. Het had zich
getooid met vlaggen en wimpels, het
had voor de hoge gast een prachtig
Delfts blauw bord doen vervaardigen
en het had precies aan de grens een
kloeke erepoort opgericht, versierd
met de kleuren van Canada en Neder
land en voorzien van de veelzeggende
woorden: „Eternal Thanks".
En toch is het geen feestelijke ont
vangst geworden, toch is over alle eer
betoon een mist blijven hangen, wazig
als de damp, die de vroege herfst
avond nog donkerder maakte, toen
Mackenzie King later in Bergen op
Zoom een krans legde op het Canadese
oorlogskerkhof.
Want regen en wind, huilend door de
natte straten van Putte, hebben, wat
vrolijk had moeten zijn, somber en
triest gemaakt. Zo somber en triest, als
een Novemberavond maar kan zijn er
gens in een uithoek van Brabant, waar
de ruïne van een grote, donkere kerk
het dorpsbeeld beheerst als een bitse
vader zijn gezin. Zelfs de eerlijke spon
taneïteit van een man als Mackenzie
King vermag daaraan nu eenmaal niet
veel te veranderen.
Het was al vijf uur geweest, toen hij
eindelijk arriveerde. Dat wil zeggen,
dat zij, die hem hier officieel wilden
verwelkomen de Canadese ambassa
deur, Z. Exc. P. Dupuy, mr. J. Visser,
chef van het Protocol aan het ministe
rie van Buitenlandse Zaken, de kolonel
Benders, commandant van de derde
militaire afdeling, de burgemeester van
Putte, de heer G. H. M. Hofmans, en de
pastoor van de parochie, de zeereerw.
heer J. B. Wolters meer dan een uur
tevergeefs zijn door omstandigheden
verlate komst verbeidden.
Doch Mackenzie King weet, hoe hij
daaraan tegemoet moet komen, hoe hij
eenvoudig en hartelijk moet omgaan
met ieder, die hij op zijn weg ontmoet.
Zo, toen hij uit zijn wagen stapte en
zich begaf te midden van de kleumende,
maar zingende Belgische schoolkinde
ren, die hem met hun kleurige vlag
getjes ean tot weerziens toezwaaiden,
was er iets van een sfeer, die de druk
van regen en wind verlichtte. Iets on
gedwongens, iets prettigs, dat voort
duurde, toen hij op Nederlands gebied
arriveerde en hem in de kleine houten
douane-loods door burgemeester en
pastoor het geschenk van de gemeente
Putte werd aangeboden.
Daarop zette de stoet zich in bewe
ging en een glorierijk moment voor de
bevolking van Putte, die 2 uur lang ge
duldig wachtte om volgens het protocol
gedurende één minuut een groot man
te mogen aanschouwen, behoorde tot
het verleden.
Door de vallende avond reden de
auto's naar het Canadese oorlogs
kerkhof, even buiten Bergen op Zoom.
Daar voegde zich de Britse ambassa
deur, Sir Neville Bland, bij Mackenzie
King en samen hebben zij zwijgend,
met ontbloot hoofd, gestaan voor het
grote kruis, dat is opgericht in het
centrum van de begraafplaats.
Het Canadese, het Britse en het Ne
derlandse volkslied werden daar ge
speeld door de kapel der mariniers,
terwijl twee peletons van het derde
regiment infanterie, aangetreden als
erewacht, het geweer presenteerden.
Aan de voet van het kruis legde Mac
kenzie King een grote krans van
bruine en witte chrysanten, zoals
rondom zorgzame handen bloemen
hadden gelegd op ieder van de 1800
oorlogsgraven.
Hem volgde in de kranslegging de
gemeente Bergen op Zoom, vertegen
woordigd door hun burgemeester, ir. H.
Witte, de Kon. Landmacht en de stich
ting Geallieerde Oorlogsgraven, comité
Scheldemond, die ieder eveneens een
bloemstuk legden aan de voet van
het kruis. Een stille," bijna kille plech
tigheid.
Telkens het felle oplichten van de
blitzlampen tussen de graven, waar
Mackenzie King nog enkele ogenblik
ken in stilte vertoefde en in de bomen,
die het kerkhof begrenzen, het geraas
van de wind.
Mrs.
boiëne ne 1 ".liman uit Californië heeft een oliebron in haar tuin, die haar mil
der tï ZOU bunnen opbrengen. Er is echter een gemeentelijk verbod om tot exploitatie
afdekken van de bron host enkele duizenden dollars en er blijft dus
'wets anders over voor Mrs, Tollman, dan dag en nacht maar te scheppen.
Het eerste bezoek van de Canadese Pre
mier Mackenzie Kingna zijn aankomst
in ons land, gold de Canadese begraaf
plaats te Bergen op Zoom, waar hij een
krans neerlegde.
mmmm
De grootste vliegboot heeft in Los Angeles haar eerste proefvlucht gemaakt. Hughes,
Rechts de schaduw van het vliegtuig dat de foto nam.
de bouwer, staat
vleugel.
Zoitan Pfeiffer, een van de Hon
gaarse oppositie-leiders, is na zijn
vlucht uit Boedapest nu in Amerika
aangekomen. Dinsdagmiddag arri
veerde hij op het vliegveld van New-
York, ontsnapt aan de galg", zoals
hij tegen reporters zeide.
TJjdens de reis bewaarde Pleiffer bet
diepste stilzwijgen, totdat de bemanning
van het Amerikaanse toestel hem mee
deelde, dat hij binnen een half uur op
Amerikaans grondgebied zou landen.
Pleiffer ademde verlicht op en tegen
een verslaggever van U. P., die de reis
meemaakte, gaf hij een teken hem te
volgen naar het achtergedeelte van bet
vliegtuig. Hij vertelde:
,,U begrijpt, dat ik u over de politiek
niets kan zeggen zolang ik niet van de
jongste gebeurtenissen op de hoogte ben.
Ik kan u wel vertellen, waarom ik het
land verliet.
De oommunistische minister van Bin
nenlandse Zaken in Hongarije, Rajk,
ging te keer als een bezetene toen hij
besloten was de laatste oppositiepartij te
onderdrukken. Met volle jeeps raasde die
geheime politie door het land en waar
zij het niet kon bolwerken kwam de Rus-
Verwachting tot Vrijdagavond:
Tijdelijk nog krachtige wind tussen
West en Noord-West. Wisselend be
wolkt met enkele buien. Weinig ver
andering van temperatuur.
Zon 7.56—16.52, maan 9.54—17.33.
sische N.K.V-D. te hulp. Vrienden ver
dwenen, om maanden later in de getui
genbank te verschijnen en onder ede de
meest flagrante leugens te bevestigen."
Pfeiffer vertelde hierna over de bij
eenkomst in Csongrad in Augustus van
dit jaar, waar 300 communisten op de
partijbijeenkomst waren binnengevallen
om er met fietspompen, houwelen en
hakbijlen op in te slaan. Ik was twee
dagen buiten bewustzijn, aldus Pfeiffer,
en moest twee weken het bed houden.
Toen stond ik op om opnieuw in het
parlement de oppositie te leiden, doch
even als anderen vóój mij zou ik ge
dwongen worden 'de strijd op te geven.
Op boerenkarren, te voet en per trein,
verborgen achter dikke brilleglazen en
gehuld in een zware mantel, heb ik ten
slotte de Oostenrijkse grens bereikt,
waar ik bericht kreeg, dat mijn vrouw
en dochtertje van vijf jaar veilig in Oos
tenrijk waren aangekomen.
Ik kan natuurlijk niet zeggen, hoe ik
Oostenrijk heb bereikt, want daarmee
zou ik de weg sluiten voor honderden,
die dezelfde route zullen moeten volgen.
Ik heb gehoord van de compagnie Hon
gaarse soldaten, die in Oostenrijk zijn
binnengekomen. Zij hebben meegeholpen
mijn spoor te dekken.
In Wenen werd Pfeiffer met zijn ge
zin en zijn secretaris naar een Ameri
kaans vliegveld gesmokkeld, vóórdat de
andere passagiers aan boord kwamen.
Zij werden via Amsterdam naar Shan
non op Ierland vervoerd.
Pfeiffer zei, dat het Hongaarse volk
nog democratisch is in de oude beteke
nis van het woord. Wij zqn van alle
kanten geholpen. Ik werd op boerde
rijen verborgen door de boeren en zelfs
de manschappen niet de officieren
van de Hongaarse politie en het leger
hebben mij bijgestaan. Ik trok van dorp
tot dorp en was soms in de kelder aan
het eten en moest door de achterdeur
het huis verlaten, wanneer de politie
aan de voordeur stond.
„Ik ben benieuwd," aldus besloot
Pfeiffer, „of de Westelijke volkeren be
grijpen, wat verborgen is onder de mist
welke de zogenaamde Oostelijke demo
cratie verbergt. Ik heb gezien, hoe de
mocratie gewijzigd kan worden in ter
reur."
Een van de hoofdfiguren uit het S.D.-
drama van „Wormshoeve" te Lunteren
dit is de naam van de villa, waarin
een deel van de S.D.-bende van Arnhem,
die in de Septemberdagen 1944 moest
vluchten, haar bivak moest opslaan
heeft terecht gestaan voor het Arnhemse
Bijzonder Hof. Het was de 37-jarige
voormalige onderluitenant van de
staatspolitie Marinus Janssen, een man,
die in de Meidagen van 1940, zo bleek
ter zitting, als beroepsonderofficier bij
de marine verbeten had gevochten tegen
de Duitsers, maar wiens nationaal-socia-
listische sympathieën hem spoedig na
de capitulatie parten speelden. Toen
men hem een baantje bij de S.D. te
Rotterdam aanbood, weigerde hij niet.
Geruime tijd heefthij in Rotterdam
bij de S.D. gediend, in welke periode hjj
op zjjn minst zestig Jóden, communis
ten en illegale werkers arresteerde, het
geen aan ongeveer dertig van deze
slachtoffers het leven heeft gekost. De
Rotterdamse illegaliteit besloot J. uit
de weg te ruimen. Het revolverschot, dat
een van de illegale werkers op hem
loste, was echter niet dodelijk, maar
verwondde bem toch dusdanig ernstig,
dat hij, lange tijd in een ziekenhuis
moest worden opgenomen.
Na zijn Rotterdamse periode verdween
Janssen naar de S.D. in Arnhem, waar
hij opgenomen werd in de beruchte
g-oep van Ekkelsroth, een Duitser, die
op verbeten wijze de illegaliteit bestreed
in Arnhem en omgeving.
Na de evacuatie van Arnhem kwam
J. na enige omzwervingen met de S.D.
tenslotte in Eunteren terecht in de villa
„Wormshoeve", waar zich de laatste
maanden voor de bevrijding ettelijke
drama's hebben afgespeeld. Deze S.D.-
groep zetelde vlakbij het Sperrgebiet en
trad rigoureus op tegen al diegenen,
die zich in het door de Duitsers ver
boden terrein bevonden en tegen de be
woners vhn het Zuidelijk deel van de
Veluwe, die zich roerden in de strijd
tegen de bezetter. Een zwaar lot heeft
b.v. getroffen een groep van zeventien
leden van de illegaliteit te Ede, die zich
bij een mislukte wapendropping bloot
had gegeven en in handen van de S.D.
geraakte.
De dagvaarding was summier gehou
den en hield slechts in het ter dood
brengen van de twee gebroeders Steen
bergen op 13 April 1945 in de bossen
bij Bennekom en bet van November
1944 tot Mei 1945 mishandelen van
ettelijke weerloze gevangenen van de
S.D.
De_ mishandelingen ontkende J„ al
thans zij waren lang niet zo erg als
de vele getuigen, die in deze zaak
werden gehoord, beweerden. Deze
getuigen, allen slachtoffers van J-.
vertelden hoe zij op Wormshoeve
waren opgesloten en in een kamer
of In een martelvertrek, dat door
S.D.-ers de naam van „Annie" had
gekregen, op meer dan beestachtige
wijze onderhanden werden genomen
bij het verhoor. Daaraan maakte
niet alleen J. ach schuldig, maar
ook Ekkelsroth, de luitenant Kip,
Rommers en anderen. Zij hingen hun
slachtoffers met touwen onder de
oksels op en sloegen dan met gummi
knuppels bekentenissen uit de weer
loze slachtoffers, of zij sloegen met
de vuist, schopten met hun zwaar
geschoeide voeten, bonden hun
slachtoffers aan een paal vast en
mishandelden hen dan.
J. bleef ondanks de vele getuigenver
klaringen volhouden, dat hij zich aan
deze ergerlijke mishandelingen niet te
buiten was gegaan, maar de advocaat
fiscaal, mr. Sikkert, achtte in zijn re
quisitoir dit onderdeel van de dagvaar
ding ook bewezen, evenals het ter dood
brengen van de gebroeders Steenbergen,
een afschuwelijke moord, na afloop
waarvan de bedrijvers rustig weggingen
en bij een bevriende slager in Ede op
diens verjaardag de nodige borrels en
gebraden vlees gingen nuttigen.
Deze tenlastelegging, zo zeide de ad
vocaat-fiscaal, mr. Sikkert, is ten zeer
ste beperkt en houdt slechts een kleine
bloemlezing in uit zeer vele Wandaden
van een man van wie het jammer is,
dat. de Rotterdamse illegaliteit hem niet
van het leven heeft kunnen beroven.
Hij heeft buiten deze tenlastelegging
nog tal van andere leden uit de illega
liteit helpen ter dood brengen en nog
velen, die niet in deze zitting zijn ge
noemd, oP ergerlijke wijze mishandeld.
Tenslotte eiste spreker de doodstraf en
ontzetting uit het recht om openbare
ambten te bekleden, evenals het recht
om bij de gewapende macht te dienen
en ontzetting uit de kiesrechten voor
het leven.
J. zelf las tenslotte een op schrift ge
stelde verklaring voor. Hij gaf toe, dat
hij de gebroeders Steenbergen met nek
schoten had gedood. Dat was opdracht
geweest, zo zei hij, van de commandant
van de S.D. van Wormshoeve, Unter-
sturmführer Haase.
2i November volgt het vannis.
De vergadering der Tweede Kamer,
die hedenmorgen 11 uur zou begin
nen, kon geen voortgang vinden, aan
gezien het vereiste aantal leden niet
aanwezig was. Om 11.30 uur werd n.L
geconstateerd, dat het quorum niet
present was.
V
De Minister-President heeft in
zijn antwoordrede op de Algemene
Beschouwingen over de Rijksbegro
ting igedegedeeld, dat de minister
van Marine, de heer Schagen van
Leeuwen, hem inderdaad heeft me-
1 degedeeld voornemens te zijn zijn
ontslag als minister van Marine aan
te bieden. AaDgezien over de aan
vaarding van dit ontslag nog niet
i3 beslist, stelt de Minister-President
de Kamer voor op de motieven van
dit ontslag niet nader in te gaan.
De persdienst van het Nederlandse
Roode Kruis deelt mede:
„Aangezien de stroom van arti
kelen over het nog niet gepubliceer
de pakkettenrapport aanhoudt, stel
len de tweede ondervoorzitter van
het Nederlandse Roode Kruis, de
generaal-majoor dr.^F. Daubanton,
en de voorzitter der „pakketten
commissie" de heer K. Vorrink, er
prijs op bekend te maken, dat door
de voorbarigheid der publicatie,
tengevolge van indiscreties, een
verkeerde voorstelling van de strek
king van het rapport is gewekt,
waarvoor bovengenoemde functi
onarissen generlei verantwoording
wensen te aanvaarden. Zjj verkla
ren, dat geen enkele neiging be
staat het rapport niet te publiceren
en zullen het op prijs stellen, dat
men, alvorens een oordeel te vellen,
de volledige publicatie rustig af
wacht."
(Van onze parlementaire redacteur)
Een passage uit de redevoering van
prof. Romrr.e tijdens het begrotingsde
bat in de Tweede Kamer verdient nog
wat nadere aandacht, omdat prof.
Romme daarbij de kwestie van de grote
Grondwetsherziening wel te onder
scheiden van de kleine, die thans wordt
voorbereid in een eigenaardig licht
plaatste door er aan te herinneren, dat
de aanvankelijke opzet van de Grond
wetsherziening was, de in de Grondwet
verankerde grondrechten aan de heden
daagse inrichting van de samenleving
aan te passen, terwyi prof. Romme
meende, dat de denkbeelden voor deze
Grondwetsherziening, zoals ze op het
ogenblik tot uiting worden gebracht,
vrijwel uitsluitend of althans hoofdza
kelijk gaan in de richting van de her
vorming der structuur van het Konink
rijk.
Prof. Romme was van oordeel, dat de
grondrechten zullen moeten worden be
schermd tqgen de mogelijkheid van mis
bruik, zoals de nationaal-socialisten er
misbruik van gemaakt hebben.
Hij sprak in dit verband van het com
munisme, dat nu op zijn beurt er mis
bruik van maakt, wat hem de volgende
dag dan ook prompt woedende uitval
len van de leider aller communisten,
Gerben Wagenaar. bezorgde, waarbij de
heer Wagenaar zich opwond over de
brutaliteit van prof. Romme, om de
communisten met de nationaal-socialis
ten op één lijn te stellen. De remedie,
die prof. Romme tegen het misbruik voor
de geest bleek te staan, was een beper
king van de grondrechten, en hy achtte'
deze aangelegenheid van zo urgente
aard, dat hy aandrong op een spoedige
instelling van de staatscommissie, die de
Grondwetsherziening moet voorbereiden.
Met deze uiteenzettingen heeft prof.
Romme de schyn gewekt, dat hy een
nieuw element binnen bracht in de in
terpretatie, die aangaande de Grond
wetsherziening gangbaar is. Het is in
derdaad waar, dat deze herziening is
opgezet met het oog op de aanpassing
van de democratische grondrechten aan
de moderne maatschappelijke structuur
en niet alleen de grondrechten komen
daarbij ter sprake, maar evenzeer onder
werpen als de publiek-rechteiyke be
drijfsorganisatie, de mogelijkheid om
staatssecretarissen te benoemen.
Heeft' men nu dit plan laten varen om
de Grondwetsherziening nog slechts ten
dienste te stellen van de hervorming
van het Koninkrijk? wygeloven van
niet, doch het is mogeiyk, dat in de loop
van de tijd de hervorming van het Ko
ninkrijk steeds meer de bepaling van
het tijdstip, waarop de Grondwetsher
ziening aan de orde komt, is gaan be
heersen. Wanneer n.l. de nieuwe struc
tuur van het Koninkrijk in de Grondwet
verankerd moet worden, dan dient men
het eerst over deze structuur eens te
zijn en wanneer er een Grondwetsher
ziening op komst is, dan zal men allicht
op het bereiken van de overeenstemming
over de rijkshervorming wachten, voor
men de Grondwetsherziening ter hand
neemt. Anders zou men eerst naar aan
leiding van alle onderwerpen de Grond
wet moeten herzien en kort daarna op
nieuw naar aanleiding van de rijksher
vorming.
In die zin heeft de regering zich ook
in de Memorie van Antwoord uitgelaten.
En het lijkt weinig waarschijnlijk, dat
zy de procedure van de Grondwetsher
ziening zal veranderen.
Iets anders Is, en daar schuilt het
nieuwe element in, dat prof. Romme aan
de interpretatie van de Grondwetsherzie
ning leek toe te voegen, of deze her
ziening in verband moet worden gebracht
met een methode om het communisme,
of welke ondemocratische groepering ook,
te bestrijden.
Dit is, voorzover wy weten, by de vor.
ming van de plannen tot de herziening,
die terugreiken tot de eerste tyd van
het optreden van het kabinet-Beel. nooit
uitgesproken, al valt het natuuriyk niet
te ontkennen, dat een goede Grondwet
de mogeiykheden in zich bevat om de
s taatsgemeenschap tegen revolution-
naire bedreigingen beter te beveiligen.
Doch dit is een gevolg, dat uit een
goede, overigens op positieve doelein
den gerichte Grondwet, voortvloeit. Men
mag intussen benieuwd zijn naar wat
de regering zelf op de suggestie van
prof. Romme te antwoorden heeft.
In de vandaag te 12 uur hervatte
vergadering der Tweede Kamer is de
behandeling der Rijksbegroting voor
1948 voortgezet. Thans kwam aan
het woord de minister-president, de
heer Beel, ter beantwoording van de
opmerkingen bij de algemene be
raadslagingen gemaakt.
Hij deelt o.m. mede, dat de kwestie
van hervatting van het georganiseerd
overleg voor het Rijkspersoneel aan de
orde komt in de eerstvolgende vergade
ring van de salariscommissie; deze
wordt morgen gehouden. De herziening
der salarissen van het overheidsperso
neel houdt onverbrekelijk verband met
de loon- en prijspolitiek der regering,
waarop spr. zal terugkomen.
De regering volgt met belangstelling
dc ontwikkeling op het gebied der pers.
Zolang de commissie-Pompe nog niet
gereed is met haar werk, ligt het niet
op de weg der regering voorstellen te
doen.
Spr. merkt op, dat de regering het
tijdstip der verkiezingen niet geheel
in de hand heeft. Hij koestert echter
de verwachting, dat tegen de tyd der
verkiezingen de Indonesische poli
tiek verdere verduidelijking zal heb
ben gevonden.
Ten aanzien van het Marshall-plan
verwijst spr. o.a. naar de Memorie van
Antwoord. Bij de behandeling der des
betreffende begroting zal er gelegenheid
zijn nader in te gaan op de kwestie der
samenwerking der volkeren
In verband met de Indonesische
kwestie herhaalt de minister-president,
dat het regeringsbeleid vasthoudt aan
het behoud van een gcineenschapi elijk
staatsverband onder het Huis van
Oranje. Spr. weerlegt de mening dat
de motie-Romme-Van der Goes van
Naters niet zou ziin nageleefd. Spreker
verzekert, dat nieuwe onderhandelin
gen met de republiek ernstige bezwaren
ontmoet. De tijdsomstandigheden leiden
er toe, dat een uianw contact in de lyn
der ontwikkeling ligt. Herhaaldelijk is
een nieuwe reis vau ministers naar In
donesië overwogen De beslissing hangt
af van de vraag of de omstandigheden
deze reis vereisen. Van een adviseur
schap van prof. Schermerhor!» ten be
hoeve van dr. Van Mook is geen sprak*
dan op het gebied der lu 'htkartering.
De regering meent, alle omstandigheden
in overweging nemende. Kaar stand
punt niet onduidelijk geformuleerd te
hebben.
