In Maart communistische staatsgreep in Italië? De omwentelingspoging in Suriname Eerste formele ontmoeting met republikeinen 1500 Joden slachtoffer van verraad Beleving van het Christendom Onrast duurt onverminderd Vroege verkiezingen? Personeel van Hollandia-fabrieken aangebracht bij de S.D. K.A.B. en cultuur VERLIEZEN IN INDIË Tol hoofd en hart yf Nederlanders zouden geïnterneerd worden Op de allereerste plaats is goodwill en medewerking vereist Onrust onder PRA- ambtenaren ÜS i M w Het weer GROOT TEKORT AAN FLESSEN Fantasie rond brandwonden In nood verkerend schip binnengesleept ZATERDAG 15 NOVEMBER 1947 71ste JAARGANG No. 24001 HANDEL IN VALSE TEXTIELBONNEN Verliezen bij de Marine ,GANI OP SCHIPHOL Gedeelde van personeel bij de politie Mej. mr. J. C. Hudig geïnstalleerd Olie-dis,tribu ie wordt bemoeilijkt BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543 Abonnementen 20800 - Postgiro 143480 ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week, f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal. Directeur: 3. J. W. Boerrigter. Wnd. hoofdredacteur: W. Severing NIEUWE HAABLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. Een der resoluties in de sectiever gadering over het communisme, op het jongste K.VJP.-congres gehou den, luidde als volgt:. „Van hogere waarde dan de strijd en meer effectief is de onvervalste christe lijke levenshouding, de eerlijke en fierp beleving van de leer van het Evangelie en het dynamisch nastreven van de ver wezenlijking van ons sociaal en politiek program." Dit is de consequente .toepassing van de leer der Kerk, zoals zij ons ook door Paus Pius XI in zijn Encycliek Divini Redemptoris is voorgehouden. Als mid delen ter verdediging en genezing beval de onvergetelijke voorganger van onze huidige Opperherder o. a. aan: ver nieuwing van het christelijk leven, ont hechting aan de aardse goederen, chris telijke naastenliefde, sociale rechtvaar digheid, gebed en boetvaardigheid. Wij moeten echter constateren, dat vele communisten beter zün dan hun beginselen, doch dat men dit van de christenen zeker niet kan zeggen. Maritain, die zo'n grote invloed uit oefent op het Franse katholiek geestelijk leven, drukt dit op treffende wijze als volgt uit: „In zekere zin zelfs heeft hij (de socialistische wederpartij) gelijk, zal hij altijd gelijk hebben tegenover de christen, omdat de christen nooit de hoogte zal bereiken, waar het christen dom hem roept en altijd geneigd zal zijn te vroeg uit te rusten, alsof de stakker ergens anders rust kan vinden dan waar zijn God is vastgenageld Als hij niet wakker gehouden wordt door een smartelijk meeleven met alle lijdenden en alle vervloekten van het aardse leven, loopt de christen gevaar, dat hij slaapt, nota bene op de liefde, die hij gekregen heeft." „Altijd geneigd te vroeg .uit te rusten" zegt Maritain terecht. Waar blijft de practise he toepassing en beleving van het christendom bij zo vele christenen, bij zo vele ka tholieken ook. Het is voor de katholieke groot-werkgever bijvoorbeeld niet vol doende dat hij zijn werknemers, zijn ar beiders slechts het minimum betaalt, een minimum, dat hem rechtens kan worden afgedwongen. Evenmin wan neer hij slechts noodgedwongen aan de sociale verplichtingen voldoet. Want „zo hij de liefde niet bezit" zegt Paulus. Maar al te vaak wordt ver geten, dat de communist nauwlettend toeziet op de wijze, waarop de christen, de katholiek, de grondwetten van het christendom beleeft. Volkomen terecht wordt dan ook in de reeds eerder genoemde brochure der Kath. Volkspartij de opmerking ge maakt, dat de communist in de christen, die niet louter de mond vol heeft over sociale rechtvaardigheid en naasten liefde, maar ze ook hardnekkig be oefent, meer een goede kameraad dan een vijand zal zien. Schijnbaar in tegenspraak mét bo venstaande beschouwing klinkt de eveneens op het jongste K.V.P.- congres aangenomen hier volgende scherpe en strijdbare resolutie: „Ten einde de verwezenlijking van de communistische ideologie te bespoedigen trachten de communisten met alle hun ten dienste staande middelen de maat schappelijke tegenstellingen te ver scherpen en pogen zij zich van de poli tieke macht in de verschillende landen tneéster te maken. Doel van deze acti viteit is de ineenstorting van de hui dige maatschappij en de vestiging van de communistische heilstaat." De juistheid van deze stelling is moei lijk aanvechtbaar. Wij begonnen ons eerste artikel niet zonder reden met' het bericht over de dood of vermissing van 228 priesters in Oost-Pruisen. Wij hadden evengoed kunnen wijzen op de terreur in heel Oost-Europa, slechts de namen van een Mgr. Stepinaq. Petkof, Nagy, Manioe, Mykolajzyk zeggen ieder een voldoende. Zij houden een wereld in van angst, terreur en ellende. En het is zeker met deze voorbeelden voor ogen, dat prof. Romme, de katholieke fractievoorzitter van de Tweede Kamer, Dinsdag j.l. de volgende woorden sprak: „Er is geen vrijheid van vereniging en vergadering voor nationaal-socialistefi. Hun. recht om met behulp van de demo cratische vrijheden de democratie om zeep te helpen, zoals ze dat voor de oorlog hadden, is verdwenen en .ik ge loof dat dat goed is. Andere dictatoriale bewegingen gebruiken echter volop de zelfde democratische vrijheid om een graf te delven voor onze democratische grondrechten." Het zal niemand verwonderen, dat de communist Gerben Wagenaar in de Kamer tegen deze suggestie van prof. Romme hevig protest heeft aangetekend. „Romme wil," aldus riep hij uit, „de communisten, die bij duizenden zijn ge vallen in de strijd voor de bevrijding van ons land, hun democratische réchten, in de Grondwet verankerd, afnemen." Man zou hierop gemakkelijk kunnen ant woorden, dat ook in Polen en de Balkan duizenden voor de bevrijding van hun land zijn gevallen, maar dat het juist de communisten zijn, die daar overal de grondrechten der volken het eerst aan tasten. De communisten verzetten zich hier, wanneer men overweegt een enkele wan hun eigen methoden, die zij overal elders gebruiken, toe te pas sen. Moet mén ons eigen volk, onze eigen natie, waartoe ook de communis ten behoren, ten onder laten gaan orn aat enkele communistische leiders blin delings bereid zijn de bevelen uit Mos kou, met welke middelen dan ook, uit te voeren? Moet meh hen dan niet tegen tien zelf in bescherming nemen? Het is daarom, dat wij boven schreven „schijn baar" in tegenspraak. Het moet ons. van het hart, dat wij, m een eerste spontane reactie, geneigd 2iJn de suggestie van prof. Romme te volgen, doch het overwegen van de ibogeljjke consequenties doet ons ern stig aarzelen. En zijn immers grote ge varen aajn verbonden, wanneer wij de grondrechten, waarvoor onze democratie ®eneeuw lang heeft gevochten, gaan aantasten. Zal het communisme, wan- beer het bijv. aan banden gelegd wordt *b zijn recht om zijn leden te verenigen, m zijn eigen pers te hebben enz., niet b'st in dè verdrukking het hardst gaan groeien? Zal het juist, nu het van bi-f8!, democratische vrijheden zo'n mis luk maakt, velen niet de ogen openen? De onrust in Italië duurt onverminderd voort en aanslagen en communistische demonstraties blijven aan de orde van de dag. Vrijdag werd In de provincie Mi laan een communistische arbeider door onbekende personen aangevallen en met drie revolverschoten qjrnstig gewond. Door twee handgranaten, die Donderdag in een herberg te Coöogno werden ge worpen, werd een oude vrouw gewond. Een andere granaat viel in een kamer, waar twee kleine meisjes sliepen, doch een explosie bleef uit. In een beek bij Cernusco werd Vrijdag het lijk gevonden van een jonge chris ten-democraat, wiens schedel was inge slagen. De vroegere generaal van de fas cistische militie, Gatti, die vorige week door onbekenden'in zijn flat was neerge schoten, is gisteren in het ziekenhuis overleden- Te Palermo op Sicilië is het tot bot singen met de politie gekomen, waarbij communisten en een gendarme licht ge wond werden. Naar radio Rome meldt heeft de po litie te Florence traangas gebruikt tegen een massa-demonstratie tegen de rege ring, die tenslotte het hoofdkwartier van de Uomo-Qualunque-partij wilde binnen dringen. De demonstratie eindigde zon der verdere incidenten. De arbeiders van de gasbedrijven, die in geheel Italië twee dagen lang hebben gestaakt, hebben het werk hervat. Er is door bemiddeling van de regering over eenstemming over de Ionen bereikt. In Ferrara is echter Vrijdag een staking van landarbeiders uitgeroepen tengevol ge van loongeschillen. In Italiaanse regeringskringen houdt De politie te Veenendaal heeft in sa menwerking met de politie te Tiel een complot van zwarte handelaren ontmas kerd, dat in de Betuwe valse textiel- bonnen in de handel bracht. Reeds wer den vier'personen gearresteerd en voor de Officier van Justitie geleid. Tegen tien personen, die de textielpunten van genoemde hadelaren hebben gekocht, werd proces-verbaal opgemaakt. Er wer den tot dusver ongeveer 1000 bonnen in. genomen in Gelöermalsen, Wadenooien, Tiel en Veenendaal. men zich bezig met de vraag, of spoedig verkiezingen kunnen worden uitgeschre ven, daar dit waarschijnlijk'de enige ma nier is om een einde te maken aan de politieke en economische onlusten. De datum voor de verkiezingen is momenteel voorlopig vastgesteld op April van het volgend jaar. In de Amerikaanse Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken verklaarde se nator Lodge Vrijdag, dat hij naar aan leiding van een studie, welke hjj in de afgelopen zomer in Italië gemaakt heeft, ervan overtuigd is, dat de communisti sche coup in Italië in Maart zal komen, nadat alle Amerikaanse troepen het land hebben verlaten, en even voor April, wanneer de verkiezingen zullen worden gehouden. Lodge verklaarde, dat de communisten de gehele Povlakte onder controle heb ben en hij wees erop, dat, indien' Italië zou vallen, ook Griekenland en Turkije verloren zouden zijn. Van de eersteFinse treindie door de versterkte Sovjet-zone van Portala naar Helsinki reedmoesten de vensters totaal afge schermd worden, opdat niemand iets van de Russische geheimen zou zienEen opname te Köhlaks: de Finse politiemannenbe wakers van de treingroeten een Russdsch soldaat en een hoge ambtenaar. De „Surinamer'' meldt over de poging tot „omwenteling" in Suriname het volgende Ongeveer 80 man, bestaande hoofd zakelijk uit teruggekeerde oorlogsvrij willigers, hadden het plan opgevat onder leiding van Simon Sanches, die in Augustus 1.1. uit Nederland in Suriname was aangekomen, het bestaand gezag omver te werpen en een nieuw over heidsgezag gewapenderhand te vestigen. Onder deze 80 man waren begrepen 7 militaren en 1 buitengewoon agent van politie, die ook indertijd aan de strijd in Oost-Azië hadden deelgenomen. De uitvöering van het plan was als volgt geregeld: In de nacht van 7 op 8 November zou de wacht van het kam pement aan de Verlengde Gemeene Landsweg worden overrompeld, men zou zich in het bezit van de daar aanwezige wapens, tanks, voertuigen enz. stellen en de zich in het Kampement bevin dende Nederlandse militairen zouden in verzekerde bewaring worden gesteld. Vervolgens zouden het hoofdbureau van De UNO-commissie van Drie heeft na de eerste formele ontmoeting van Nederlanders en Indonesiërs een communiqué uitgegeven. De Austra lische gedelegeerde Kirby waar schuwde volgens dit communiqué beide partijen, dat zonder goodwill en medewerking de goede diensten van de Veiligheidsraad niets zouden opleveren. Hij drong .er bij de Ne derlandse en Indonesische ^gedele geerden op aan, de moeilijkheden tussen beide partijen onmiddellijk op te ruimen. Hij noemde het een belangrijke stap in de goede rich ting, ëat beide partijen voor het eerst sinds het uitbreken der vijan delijkheden in Juli bijeen zijn. De Nederlandse gedelegeerde, jhr. Van Vredenburgh zei, dat Nederland bereid was besprekingen te beginnen ter be- eindiging van de impasse, ontstaan vóórdat de commissie in Indonesië arri veerde. De republikeinse voorzitter, Leimena, verklaarde er zeker van te zijn dat de onderhandelingen zouden worden beheerst door rechtvaardigheid en waasheid. Hij voegde er aan toe, dat de republiek hoopte op een succesvol re sultaat. De Amerikaanse gedelegeerde Abbey werd tot neutraal voorzitter ge kozen bij de besprekingen over order staakt het vuren. Vandaag zou de zit ting worden voortgezet. De Marine Voorlichtingsdienst te Den Haag meldt, dat de Marine-verliezen in Indië over de maand October bedragen negen doden. Hiervan zijn er drie ge sneuveld, twee aan verwondingen en één tengevolge van een noodlottig on geval overleden. Mariniers zijn bij deze opgave inbegrepen. Van officiële zijde wordt gemeld, dat de Nederlandse verliezen Donderdag be droegen één dode en zes gewonden. Op Java en Sumatra werden Nederlandse Zullen' de misleiden hun misleiders op de duur niet gaan verafschuwen, die in de verdrukking anders de martelaars kroon"'zouden krijgen? Het zijn deze overwegingen, die ons doen aarzelen. Wij hebben in onze artikelen slechts enkele kanten van het communistisch gevaar, en hoe wij daar tegenover moe- ten staan, kunnen belichten. Op de voor pagina van de K.V.P.-brochure staat een monsterachtige beer met de Sovjet ster op de ongure kop, op de laatste pagina staan deze woorden: „Langs de weg van t persoonlijk be leefde christendom zal de christen het sterkst kunnen bereiken, dat de com munist, die beter is dan zijn leer, maar leeft in de ban van de rode mystiek, de mystiek van hamer en sikkel, misschien inwisselt tegen de mystiek van het kruis en dat hij de liefde boven haat zal ver kiezen." - Dat is onze strijd, die, gesteund door het gebed, het kwaad zal over winnen. Communisme I. De rode mystiek. Uitgave der Katholieke Volkspartij. posten en patrouilles beschoten. In de grensgebieden van Oost-Ja va in de sec tor van Modjokerto en in het gebied rondom Malang waren er botsingen met geïnfiltreerde T.N.I.-benden. Sjahrir is in Karachi aangekomen en zal vandaar uit naar Djokjakarta terug keren. De Indonesische delegatie, die de Re publiek opde internationale handels conferentie in Havanna zal vertegen woordigen, landde gistermiddag op door reis per K.L.M.-vliegtuig op Schiphol. Zij stond onder leiding van vice-president Gani. In hotel „Pays-Bas", waar het ge zelschap tot Zondagavond verblijft, gaf Gani later op de avond tijdens een pers conferentie enkele uiteenzettingen. Het standpunt van de „gemiddelde Indone siër" omschreef hij in deze bewoordin gen: „Wij eisen politiek zelfbeschikkings recht en zijn, deze eis ingewilligd zijnde, bereid de Nederlanders voorrang te ge ven bij het verlenen van economische concessies. Wij zullen hierin onze zin krijgen, misschien niet nu, maar in ieder geval morgen," politie en de kantoren van de radio dienst en de telefoondienst worden bezet Daarna zouden het gouvernements huis en het Fort Xeelandia worden overmeesterd. De verdere strategi sche punten, die zouden worden be zet, zouden zijn de Forteresse Nieuw- Amsterdam, het vliegveld zanderij en de munitieopslagplaats Zorg en Hoop en b« Onverwacht. Op „Nieuw- Amsterdam" en „Purmerend" zou den de kanonnen gevechtsklaar wor den' gemaakt. Men rekende er op, dat de burgerij zich na de „coup d'état" wel achter de beweging zou scharen. De gouverneur zou in het Gouvernementshuis worden geïnterneerd, terwij k het gezag voorlopig zou worden opgedragen aan enkele per sonen, die bij de betrokkenen in de gunst waren. Men zou zich daarna tot de regering in Nederland wenden, deze voor een fait accompli stellende. De op Suriname aanwezige Europese Nederlan ders gouden worden geïnterneerd, zij het «rat enkele hunner in belangrijke posten zouden worden gehandhaafd onder toezicht van betrokkenen. Dank zij het tijdig en actief Ingrijpen van de politie werden deze plannen verijdeld en zijn er geen mensenlevens te betreuren. Voorlopig zijn ér 15 man aangehouden, t. w. de leider Sanches, 7 militairen, 1 buitengewoon agent van politie en 6 man van de kerngroep. Voor zover er kon worden nagegaan staat de bevol king buiten deze beweging. (Van onze speciale correspondent) Nog is de onrust onder de P.R.A.- ambtenaren niet geheel weggenomen. Weliswaar is thans van regeringswege definitief een wachtgeldregeling tbege- zegd, die grotendeels aan de verlan gens tegemoet komt, doch de vraag blijft nog steeds open, welke maatre gelen de overheid zal treffen bij de afvloeiing van het P.R.A—personeel. Het was de voorzitter van de P.R.A.- personeelsbond, de heer H. A. Kagi, die tijdens een persconferentie gisteren te Utrecht, deze uiteenzetting gaf. Het werk van de P.R.A. is nog niet klaar, maar wordt na 1 Jan. door de gemeentepolitie overgenomen. Daar voor zal een deel van het P.R.A.-perso neel tijdelijk in het politie-apparaat worden opgenomen. O# 4 Het Amerikaanse leger is thans uitgerust met een amphibie-vliegtuig, dat samengeklapt achter een jeep vervoerd kan worden. Verwachting tot Zaterdagavond: Aanvankelijk zwakke, later weer toenemende wind uit Westelijke rich tingen. Meest zwaar bewolkt met regen. Weinig verandering van tem peratuur. Zondag: zon 816.49, maan 12.06 18.55. Maandag: maan 12.5519.52. zon* 8.02—16.48, Onder buitengewoon grote belang stelling van de zijde der rechterlijke macht en de balie is Vrijdagmorgen in het gerechtsgebouw aan de Noordsingel te Rotterdam mej. mr. J. C. Hudig als eerste vrouwelijk rechter geïnstalleerd. Enige Mjd geleden is reeds een dringende oproep gedaan ledige slaolieflcssen snel bij de winkeliers in te leveren om de tweede verstrek king van olie, welke in December a.s. zal gschieden. niet te doen mis lukken door een tekort aan flessen. Dezg oproep heeft niet ten volle de gewenste uitwerking gehad, zodat het gevaar bestaat, dat de olie niet tijdig in flessen getapt kan worden. Een onmiddellijke inlevering v*n alle nog in omloop zijnde ledige flessen kan er toe medewerken, dat de distributie van olie toch nog op tijd kan gebeuren. 0 In October heeft de afdeling Am sterdam van de P.R.A. de 25-jarige Martha Korthagen uit Amsterdam gearresteerd, die kort na de Duitse capitulatie in een ziekenhuis in Duits land werd aangetroffen, waar zij was opgenomen met zware brandwonden over het gehele lichaam. Zij werd er vaai verdacht in de herfst van 1942 sabotagehandelingen en illegale ac ties, die op de Hollandia-fabriek te Amsterdam geschiedden, verraden te hebben. Zij werd gearresteerd en naar Nederland overgebracht, waar een verhoor door de P.O.D. volgde. Hier bij verklaarde zij, dat zjj de brand wonden had opgelopen bij martelin gen, die de S.D. in 1942 op haar had toegepast. Als gevolg hiervan zou zij het verraad van de Hollandia-fabriek gepleegd hebben. De vrouw werd weer vrijgelaten, maar de P.R.A. verdiepte zich verder in deze zaak en toen bleek, dat het gehele verhaal gelogen was, volgde opttiieuw arrestatie. Van de zijde van de P.R.A. deelt men om trent haar gedragingen het volgende mede: In de herfst van 1942 werd een ze kere Dormits, die chef van de afdeling Rotterdam van de Nederlandse volksmi litie was, gearresteerd. In zijn zakboekje vond men o.a. de naam Martha Kortha gen. Bij het onderzoek var.- de P.R.A. is gebieken, dat deze naam geheel toeval lig in het boekje stond en niets mèt enige illegale activiteit te maken had. Martha was n.l, met een Jood verloofd, die ondergedoken was en nu probeerde zij achter het duikadres van haar ver loofde te kómen door bemiddeling van Dormits. Martha werd gearresteerd en naar de Euterpestraat overgebracht. In het ver hoor, dat r.u volgde, is op de een of an dere manier het gesprek gekomen op de Hollandia-fabrieken, waar Martha in be gin 1942 ontslagerv was. Zij vertelde aan de S.D., dat op deze fabriek hoofdzake lijk Joden werkten, die allen een z.g. „Sperr" hadden voor Wehrmachtswerk. Op deze fabriek nu zou, volgens Mar tha, het werk worden gesaboteerd: de band werd onklaar gemaakt, de goederen werden slecht afgeleverd enz. Ook zou den via de band illegale blaadjes de ronde doen. Het gevolg van dit verraad was, dat in November 1942 de gehele fa briek door de S.D, omsingeld werd en het voltallige personeel, op enkele nlet-Joden na, gearresteerd en naar de Euterpestraat overgebracht werd. Het betrof hier ongeveer 450 Joden. In de Euterpestraat moesten deze in een file een luikje passeren, waarach ter Martha stond, die zes personen aanwees als schuldigen aan het ver spreiden van illegale lectuur. Deze zes mensen zijn voor het Duitse Kriegs- gericht gebracht, waarbij Martha als kiyongetuige optrad. Zes doodvonnis sen werden geveld, waarvan twee uit gevoerd. Slechts een is teruggekeerd. Intussen hadden de Duitsers in de nacht, volgende op de omsingeling van de Hollandia-fabriek, de familieleden van alle gearresteerden ^opgehaald, waar door het aantal slachtoffers tot 1500 steeg. Zij werden naar Duitse concen tratiekampen gedeporteerd. Het grootste gedeelte is om het leven gekomen. Op aanbeveling van de S.D.'er Moelek werd Martha, die niet in Nederland durf de blijven, te werk gesteld bij een Duitse dokter fn Duitsland. Na 'veertien dagen werd zij door de dokter ontslagen, omdat zü diefstal in zijn huis-had gepleegd. Zij kwam nu in een gezin, waarvan de man bü de Flakbatterij in de buurt diende en iedere avond thuis kwam, naar de En gelse zender luisterde en deze berichten aan zijn kameraden van de batterij door gaf. Toen Martha hier achter kwam, ver ried zij haar werkgever aan de S.D. in Duitsland en zij moest opnieuw van be trekking veranderen. In het hotel, waar zjj nu als werk meisje aangesteld werd. was haar verraad uitgelekt en toen zij eens met een teil kokend water op de schouders de trap afliep, liet een van haar collega's haar struikelen, waardoor zij van de trap viel en het kokende water over het lichaam kreeg. Dit heeft de brandwonden veroor zaakt, waarvan zij na de bevrijding ver telde, dat de marteling met onder stroom staande ijzeren ringen om haar lichaam de oorzaak was. (Van een bijzondere medewerker) Het is mft aarzeling, dat we ons aan het schrijven van dit artikel zetten. Het woord cultuur im mers behoort tot een der meest mis bruikte in de moderne woordenschat, We kennen culturele centra en tijd schriften, cultuurdagen en culturele taken van allerlei soorten corporaties. Als een of ander zesderangs cabaret gezelschap „geintjes" komt vertellen voor een personeelsvereniging, spreekt men van een cultuuravond. Buurtvereni gingen spreken van haar culturele taak, wanneer ze een kinderbuurtfeest orga niseren. En wanneer men enige rangen hoger in de „culturele" wereld tracht te polsen naar de inhoud van het be grip cultuur, krijgt men raak de indruk, dat tot het uitsluitende gebied van de cultuur alleen de kunst mag worden ge rekend: muziek, schilder- en beeldhouw kunst, letterkunde, schilderkunst, dans en toneel. Ook de Katholieke Arbeidersbeweging spreekt over haar culturele taak. Zij stelde daar zelfs na de oorlog een spe ciale dienst voor in met een speciale leider. We waren voor en* na in de ge legenheid verschillende reacties uit af delingen en van de zijde van individuele leden op deze daad van de K.A3. waar te nemen. Het meest opvallende in deze reacties was. dat ook in vele leden van de K.A.B. het cultuurbegrip misvormd leeft. Om het eens overdreven te zeggen Velen meenden, dat met de komst van de culturele dienst nu een verhevener vorm van toneelfonds in de KA.B. was gekomen, zodat de in de afdelingen be staande toneelclubs een ruimere keus zouden krijgen uit goede en „cultureel verantwoorde'' toneelstukken. En niet alleen gewone leden reageerden zó. Een vakbondsvoorzitter hoorden we beweren dat „nu eindelijk" de beweging ook aan- dacht ging schenken aan haar cultu rele taak. In een nader gesprek maakte hij duidelijk, dat de diocesane bonden de culturele taak der beweging uitslui tend verzorgen, waarnaast de vakbon den verantwoordelijk staan voor de sociaal-economische belangen der leden. Wat is dat toch voor een cultuurbegrip, wat er in die mensen leeft? Met Ches terton hebben we de neiging te zeggen, dat op zulke opmerkingen alleen maar met een boek en niet met een kranten artikel kan worden geantwoord. Dat zou dan een boek moeten worden over de Katholieke Arbeidersbeweging als be vorderaarster van het culturele peil, speciaal onder de Nederlandse katho lieke arbeiders. In het eerste hoofdstuk van zulk een boek zou een klaar inzicht moeten worden geboden van de mateloze geestelijke ellende, waarin de arbeiders aan het einde van de vorige eeuw leef den. Maar vooral zou men «ver de oor zaken van die ellende moeten schrijven, om de eis van dr. Schaepman te kunnen verstaan, die voor de arbeiders .jsouve- reiniteit in eigen kring" vorderde. Dan zou men misschien ontdekken, dat in een bouwvallig krot. waarin zelfs niet aan de meest elementaire eisen van menselijke behoefte was tegemoet te komen, waarin mensen bijeen wonen die van een onregelmatige verstrekte fooi moesten trachten het naakte bestaan te rekken, van een behoorlijk familie leven geen sprake kon zijn. Dat derge lijke „onverklaarbaar bewoonde, maar helaas nog niet onbewoonbaar verklaar de" ruimte vader naar de kroeg joeg en moeder het leven verzuurde. ,Dan zou men de oorzaken leren kennen van de feitelijk juiste bewering uit die dagen, dat het „gemene volk dom is. achterlijk en zedeloos". Wat wil men. als kinderen van 8, 9 jaar de fabriek in moeten om enkele dubbeltjes per week voor het gezin mede te verdienen, en slechts enkele uren per dag onderwijs mogen volgen? Wat wil men, als men een ar beider 14 en meer uren per dag het ruwste en zwaarste werk laat verrich ten zonder behoorlijke rustpozen, zonder zelfs behoorlijk voedsel? Denkt men daarmee misschien cultuurarbeid te ver richten, mensen te ..cultiveren"? Heel wat „cultuurlingen'' in ons va derland zouden goed doen, de sociale historie van Nederland van de laatste halve eeuw eens heel grondig te bestu deren, ze zouden dan waarschijnlijk tot de nederig makende overtuiging komen, dat het scheppen van de materiële voor waarden. waarop „cultuurarbeid" in engere zin mogelijk is. zeker tot de cultuurarbeid behoort op de wijze, zo als de grote wijsgeer Baco van Verulam deze. omschreef: alle werkzaamheid van het ordenend verstand in rijn strijd met de ongeordende stof. (Vervolg op pag. 3)0 De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen in de afgelopen week de volgende verliezen zijn gerappor teerd: Kon. Marine: Mar. Ill Z.M., G. C. GROOT, af komstig uit Gouderak. Gesneuveld 4 November. Mar. II O.V.W., J. MAES, afkomstig uit 's-Gravenhage. Overleden aan oe- komen verwondingen 7 November. Mar. II O.U.W., J. H. NOTERMANS, afkomstig uit Lanaken (België). Ge sneuveld in Ned.-Indië 8 NoveTnber. Koninklijke Landmacht: Sold. 1ste kl. J. MOESELAAR. van 19 R. I., afkomstig uit 's-Gravenhage. Gesneuveld 3 November bij Klampol. Sold. 1ste kl. G. WILLEMSE, van 7e afd. art., afkomstig uit Utrecht. Gesneu veld 3 November 1947 bij Seriboedolok. Sold. 1ste kl. A. KOOIMAN, van 16e cie. L Ger. Genie, afkomstig uit Dor drecht. Gesneuveld 5 November te Tjilatjap. Sold. W. KORESE, van 1—9 R. L, af komstig uit gem. BarradeeL Gesneu veld 5 November te Banjoemas. Ie lta. W. J. LE NOBLE, van le mitr. bat. C Div. 7 Decafkomstig uit Am sterdam. Gesneuveld 5 November te Kampong Tjidjoelang. Korp. CHR. VAN DIJCK, van 3e inf. brig, werkpl. 7 Dec. Div., afkomstig uit Het leven moet men, wat rijkdom en geluk betreft, niet afmeten naar aardse goederen maar naar alle andere en vooral naar de onderlinge liefde. J Maasniel. Gesneuveld 6 November tus sen Soetawangi en Paliman. Sold. J. C. M. HOCHSTENBACH, van 314 B. L. afkomstig uit Ophoven, gem. Sittard. Gesneuveld 7 November te Tasikmalaja. Sold. G. J. YMKER, van 4e esk. P.A.W.. afkomstig uit Arnhem. Gesneu veld 7 November. (Plaats niet vermeld). Sold. R. KOERTS. van 3—12 R. I., af komstig uit Dwingelo. Gesneuveld 8 November te Cheribon. Kon. Ned.-Indische Leger: Kapt art. E. C. FILET, afkomstig uit Maartensdijk. Gesneuveld 5 November te Kopeng (Z.O. van Salatiga). Sold, le kL J. H. G. KLOOSTERMAN, afkomstig uit Bussum. Gesneuveld 5 November te Kopeng (Z.O. van Sala tiga). Sold. 2e kl. J A. KNEEFEL, (afkom stig uit Ned.-Indië. Gesneuveld 3 No vember te Ketai, nabij Tandjong Radja. Res. kapt. inf. J. KRIJTENBURG. af komstig uit Harlingen. Gesneuveld 8 November te Merondjat De sleepboot „Blankenburg" van L. Smit en Co.'s internationale sleepdienst heeft Vrijdagmiddag het 5374 b.r.t. grote Engelse s.s. „Andrian" de Nieuwe Wa terweg binnengesleept. Het schip was van Rotterdam met een lading kolen, bestemd voor Savona. vertrokken, maar kreeg enkele mijlen buitengaats panne, vermoedelijk aan de ketel en seinde can assistentie, ook al omdat de ankers ge broken waren. De „Blankenburg" is daarop uitgevaren en slaagde er in, in volle zee vast te maken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1947 | | pagina 1