Voortzetting mn de slaking betekent
nationale catastrophe
Voedselvoorziening der grote
steden komt in gevaar
Vakbonden achten zijn voorstellen
onaanvaardbaar
Mgr. Huibers op de „Willem Ruys
FIETSEN BINNENKORT VRIJ?
Noodgevallen zijn geholpen
- >-•
Historische boom geveld
D
M0L0T0V GELOOFT ZIJN EIGEN
BESCHULDIGINGEN NIET
Productie: 17.000
per maand
Naar opheffing
processieverbod?
dommunistische tactiek
psychologisch raadsel
Het weer
Bevin: Het lijkt alsof er slechts één Heilige is:
de Sovjet-Unie
Consecratie van het altaar in de kapel
Prof. Kuin gaat heen
DISTRIBUTIE BEVREDIGT HET PUBLIEK NIET EN
BELEMMERT HET BEDRIJFSLEVEN
10.000 Nederlanders
naar Canada
Linde voor Paleis Soestdijk zag Oranje
tot nieuw leven bloeien
Tot hoofd en hart
I 'n
KI.
46 ARRESTANTEN
OVERLEDEN
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1947
71ste JAARGANG No. 24011
SCHUMAN TOT HET FRANSE VOLK
Geweld en sabotage
RIJKSPERSONEEL IN
FINLAND STAAKT
MARSHALL TE LONDEN:
Beslissing over Palestina
uitgesteld
President van Portugal
afgetreden?
99
Als secretaris-gen. van
Economische Zaken
-iü 1 m mi
(Ongecorrigeerd)
LABOUR-OVERWINN1NG
TE GRAVESEND
'n de spiegel die wordt voorge
houdenzien we meestal het beeld
van onze naasten, zelden onszelf
Nodige verzorging tijdens
transport ontbrak
Prinses Irene als kabouter
geïnstalleerd
STAATSLOTERIJ
BUREAUX VAN REDACllE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: J. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mTlltmetet
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.
(Telefonisch van onze Parijse
correspondent)
Parijs, 26 November.
Hedenavond is het dan de beurt ge
weest van monsieur Robert Schuman,
om als minister-president via de radio
tot het land de bezwerende taal van het
gezond verstand te spreken. Hij heeft
er op gewezen, dat voortzetting van de
stakingen de betekenis zal krijgen van
een nationale catastrofe. Wat het meest
tot de verbeelding der bevolking moet
spreken en in het bijzonder tot die van
de gezinnen der stakers: de voedsel
voorziening der grote steden komt in
gevaar; iedere dag, dat de mijnwerkers
niet in de mijnen afdalen, betekent voor
de huiselijke haard vijf dagen geen
brandstof.
Om aan de meest dringende in de
gerechtvaardigde, maar overigens voor
politieke, met de werkelijke belangen
der arbeiders strijdige, doeleinden uit
gebuite, verlangens tegemoet te komen,
is, zo deelde hij mede, door de minis
terraad besloten aan alle arbeiders in
de particuliere bedrijven een duurte-
toeslag toe te kennen van 1500 francs
per maand en aan de overheidsdienaren
een van 1125 francs plus 30 pet. ver
hoging van de reeds genoten stand
plaatstoeslag.
Aan het parlement zullen bovendien
dezer dagen twee wetsvoorstellen wor
den voorgelegd, één een aanzienlijke
verbetering behelzend van de gezins
toeslagen, het andere de herwaardering
van de oorlogspensioenen. Dit alles, zo
vermaande de minister-president, bete
kent echter volstrekt niets, indien niet
het gehele complex van financiële,
economische en sociale vraagstukken
wordt opgelost, hetgeen zeker niet mo
gelijk is zonder een onmiddellijke her
vatting van het werk. Niets staat het
misbruik toe van het geduchte stakings
recht. Aan het geweten van de arbei
ders en van hun leiders, in het bijzon
der in het mijnwezen, de metaalnijver
heid en de spoorwegen, richtte hij de
vraag, of zij het voor zich zelf, hun
gezin en het land konden verantwoor
den, dat zij het gehele economisch leven
met verlamming bedreigen. Met een
beroep op de vaderlandsliefde besloot
Schuman aldus: „Morgen op het uur
van de arbeid zal ieder uwer beslissen
over het lot van allen."
In de loop van de middag had de mi
nister-president op zijn bureau van de
door de ministerraad besloten voorzie
ningen, mededeling gedaan aan de be-
stuurderen van de Franse patroonsraad,
van het ambtenaren-kartel, van de
C.G.T., van het Algemeen Vakver
bond en van het Christelijk Vakver
bond.
Aan journalisten, die hun heengaan af
wachtten, verklaarde monsieur Frachon,
een der twee communistische secreta
rissen-generaal van de C.G.T., dat zijn
oordeel over de tegemoetkomingen der
regering, bepaald ongunstig was, de so
cialistische secretaris-generaal Jouhaux,
die hem vergezelde, hulde zich in een
somber stilzwijgen.
Men weet, dat van de eisen van de
C.G.T. reeds gisteren officieel aan de
regering mededeling wi gedaan. Zij
behelzen een onmiddellijk toe te ken
nen voorschot van 20—25 pet., vast
stelling van het levensminimum op
10800 francs per maand met terugslag
op de gehele loonhiërachie, en drie
maandelijkse herziening der lonen.
Het was te voorzien, dat de regering
deze eisen niet kon inwilligen; noch
tans verklaarde monsieur Schuman, in
zijn radiotoespraak, niet geheel ont
moedigend: „Alle problemen kunnen
niet in één keer worden opgelost".
Waar de cpmmunistische agitators een
democratische nederlaag leden, incas
seerden zij deze overigens bijzonder
slecht. Op een Parijs postkantoor bijv.
hebben zij, weliswaar zonder succes,
op een eerste negatieve stemming vijf
andere stemmingen laten volgen, in de
hoop bij verrassing toch nog een positieve
uitslag te verkrijgen. Voornamelijk uit
de provincie blijven berichten binnen
stromen van gevallen, waarin de com
munistische commandanten door geweld
pleging of sabotage het stilleggen van
het werk proberen af te dwingen. In Le
Havre hebben een duizendtal stakende
havenarbeiders slag geleverd met de
niet-stakende spoorwegmannen, waarbij
echter de laatsten de overwinning weg
droegen. Hun voornaamste nederlaag
hebben de communisten echter geleden
te Lyon, waar de order tot algemene
staking, die het gehele departement
moest verlammen, volgens de laatste be
richten slechts zeer gedeeltelijk wordt
opgevolgd. In Parijs wroeten de stakings
opwekkers thans ook onder het politie
corps, hetgeen van hun standpunt uit
nogal slim gezien is, aangezien de politie
uiteraard een belangrijke rol speelt bij
de bescherming van de arbeidsvrede.
Voor velen behelst het een psycho
logisch raadsel, dat de communistische
partij haar grootscheepse actie tot des
organisatie van het land, m®t vérreiken-
de politieke doeleinden sabotage van
het Marshall-plan? heeft ondernomen
en voortzet ten koste van een groot ver
lies van aanhangers en sympathisanten,
en dat zij zich daarvan bewust is.
Reuter heeft later gemeld:
De leiders van achttien der grootste
Franse vakbonden hebben verklaard dat
de door de Franse premier, Robert
Schuman, per radio bekend gemaakte
voorstellen aangaande lonen en prijzen
onaanvaardbaar zijn. In een des
betreffend communiqué werd besloten
de strijd voort te zetten. Er werd een
beroep op de arbeiders gedaan om „hun
eenheid en hun actie te versterken ten
einde recht te verkrijgen."
De practisch algemene staking, welke
thans meer dan twee millioen man om
vat bij de spoorwegen, de metaal
industrie, de bouwerij, de ambtenaren,
verkeer, textielindustrie, mijnen, gasfa
brieken, maalderijen, chemische in
dustrie, havenarbeiders en onderwijzend
personeel, vertoont door deze afwijzing
neiging zich alsnog uit te breiden. De
dienst op het Gare du Nord, vanwaar
o.a. de treinen voor Amsterdam ver
trekken, ligt geheel stil.
Ook de transportarbeiders en de Pa
rijse sectie der staatsbeambten hebben
besloten in staking te gaan, indien aan
hun eisen niet wordt voldaan. Tot de
laatstgenoemde bond behoren o.m. de
onderwijzers en de politie. Zelfs door
de gematigde elementen in de vakbewe
ging zijn de regeringsvoorstellen als
teleurstellend beschouwd. Jouhaux (lei
der der niet-communistische minder
heid in de CGT) verklaarde, dat de re
gering „de toestand absoluut niet schijnt
te begrijpen." Daar de eisen der arbei
ders tot een loonsverhoging van acht
duizend tot ruim tienduizend francs
door de regering niet in behandeling
zijn- genomen, verwacht men, dat de ge
matigde leiders aan invloed zullen ver
liezen ten gunste van de communisten.
Het hoofdbestuur van de federatie
van arbeiders in Overheidsdienst, die
twee millioen beambten vertegenwoor
digt, kenschetste de regeringsvoorstel
len als onaanvaardbaar. Donderdag zal
men beslissen, of men over de gehele
linie zal staken.
Onrust in Apulië, het landbouwgebied, van Zuid-Italië. Stakingen en opstootjes behoren er tot de orde van de dag en de opstande
lingen hielden er zelfs enige plaatsen korte tijd bezet. Soldaten van het Italiaanse leger vegen in Terlizzi, het centrum van de
streek, de straten schoon.
Verwachting tot Vrijdagavond:
Wisselend bewolkt met voorname
lijk in de kuststroken enkele regen-,
hagel- of natte sneeuwbuien. Des
nachts op vele plaatsen lichte vorst,
overdag ongeveer dezelfde tempera
tuur als vandaag. Aanvankelijk ver
der afnemende wind, hoofdzakelijk
uit Westelijke richtingen, later tij
delijk veranderlijke wind.
Zon 8.20—16.35, maan 16.31—8.28.
Ongeveer 70 tot 80 duizend man rijks
personeel zijn op het ogenblik in Fin
land in staking, terwijl 17 duizend man,
die zijn aangesloten by 13 verschillende
vakverenigingen, weigeren aan de sta
king deel te nemen.
De Finse organisatie van rijksperso
neel heeft alle onderwijzers gevraagd
hun werk voort te zetten, doch de on
derwijzers hebben hieraan geen gevolg
gegeven en staken thans. Bijna alle
scholen zijn sinds Woensdag gesloten.
De communistische ochtendbladen
achten de staking in strijd met de wet
en een misdaad tegen de wettige rege
ring.
De vergadering van de Finse burger-
stakingsvereniging verwierp de be
schuldiging van de Finse premier, Pek-
kala en zekere linkse bladen, dat de
staking een illegale actie is en ver
klaarde: „Het rijkspersoneel kent de
paragrafen der wet even goed als Pek-
kala, maar wij moeten ons verheffen,
omdat de regering haar vroegere belof
ten om de salariskwestie te regelen,
niet is nagekomen".
De vier ministers van Buitenlandse
Zaken zün het Woensdag eens gewor
den over de volgorde van de agenda.
Het rapport van de commissie voor
het Oostenrijkse vredesverdrag .werd
weliswaar nummer een op de agenda
geplaatst, doch onmiddellijk ter be
handeling overgegeven aa^ de plaats,
vervangers. Als nummer twee staat het
Duitse vredesverdrag^ Hieronder is ook
de procedure der grenzen opgenomen.
Op de zitting van Woensdag bracht
Bevin nogmaals (hij deed dit ook reeds
in Moskou) het Britse voorstel ter tafel
betreffende de toekomstige behandeling
van Duitsland.
Molotov, die Woensdag voorzitter
was, opende de zitting met een lange
verklaring, waarin hij het Russische
standpunt met betrekking tot de agenda
uiteenzette en waarin hij de Verenigde
Staten en enige democratische landen
uit West-Europa er van beschuldigde
dat zij poogden een spoedig Duits vre
desverdrag te voorkomen.
Hij vroeg om een snelle beëindiging
Van de huidige viermogendhedenrege-
ring in Duitsland en stelde voor om on
middellijk een democratische redering
te creëren voor geheel Duitsland. Hij
vervolgde met te zeggen dat het Westen
bezig was in Duitsland speciale posities
voor zich zelf te scheppen en „slaven
staten" op te richten. Volgens Molotov
Poogden de Westerse landen Duitsland
te verzwakken uit vrees voor de Duitse
concurrentie op de wereldmarkten.
Marshall, die na Molotov aan het
woord kwam, sprak deze beschuldigin
gen tegen en noemde ze een verdichtsel
öer propaganda „Laten wjj toch gaan
Werken en ons niet langer met dit soort
zaken bezighouden,'' zo zeide hij. „Wij
dienen geduld te hebben inplaats van
elkaar verwijten te doen. Wat de heer
Molotov ook ooit nas zeggen, wij zouden
®r van overtuigd blijven dat hy zelf
uiet waarlijk geloof hecht aan zijn eigen
beschuldigingen."
Zowel Bidault als Bevin steunden
krachtig Marshali's woorden aangaande
Molotov's propaganda-tactiek. Bevin
voegde hier nog aan toe: „Schijnbaar
zijn wij allen oorlogshitsers. Het lijkt of
er slechts één heilige is de Sovjet
Unie en dat de rest van ons uit de
hel komt. Indien deze beschuldigingen
behandeld worden met de humor welke
zij verdienen, zullen wij mogelijk in
staat zijn met ons werk voort te gaan."
Bidault herinnerde zijn collega's er
aan, dat de Franse delegatie op iedere
vorige zitting van de raad van ministers
had aangedrongen op een bespreking
van het Duitse vredesverdrag. De volg
orde van de agendapunten was niet be
langrijk, daar alle belangrijke kwesties
vroeg of laat toch besproken zouden
worden. De kansen op een regeling zou
den niet vergroot worden door het uiten
van beschuldigingen, zeide Bidault.
Woensdagavond is de algemene ver
gadering van de U. N. O. bijeengeko
men voor haar „laatste bespreking" van
het Palestijnse vraagstuk. Men besloot
echter de beslissing over het Russisch-
Amerikaanse verdelingsplan tot Vrijdag
uit te stellen. Dit gebeurde, nadat de
Arabische groep voortgegaan was om
stemmen te winnen tegen het voorstel.
De groep, die vóór zal stemmen telt
thans 28 landen. Dit is twee stemmen
te weinig. De Arabische groep heeft
op het moment 15 landen voor zich ge
wonnen.
Uit New-York meldt Aneta, dat Ne
derland en België bij de stemming zich
niet meer zullen onthouden maar vóór
zullen stemmen.
De President der Portugese Republiek,
Antonio Carmona, zou, volgens United
Press, op 25 November z(jn afgetreden,
als gevolg van een meningsverschil met
de minister-president Salazar. Zijn op
volger zou zyn Magelhais Carrera, oud
gouverneur van Macao.
De bibliotheek van de „Willem
Ruys"; enkele honderden nieuw in
gebonden boeken met het embleem
van de Lloyd langs de wand. Maar
deze boekenkasten zijn draaibaar en
de achterkant van de met perka
ment beklede wand is met bladgoud
ingelegd. Dit is dan de kapel, ver
fraaid met. afbeeldingen van Lode
Sengers, gemaakt in navolging van
de middeleeuwse Russische icoon
techniek.
Op de middenwand bevinden zich de
afbeeldingen van de gekruisigde Chris
tus met Maria, Moeder van Smarten, en
de apostel Johannes. Verder is er nog
op de linkervleugel een beeltenis van
de Moedermaagd, waarbij het Kind de
aardbol draagt en op de rechterzijde St
Nicolaas, patroon der zeevarenden. Het
geheel is omgeven door knielende en
gelenfiguren
Hedenmorgen zagen wij de biblio
theek voor het eerst gemetamorfoseerd
tot kapel; het was ter gelegenheid van
de consecratie van het altaar, welke
plechtigheid Z.H.E. Mgr. J. P. Huibers
verrichtte. Daarna werd de eerste stille
H. Mis aan boord opgedragen, met as
sistentie van de Deken van Rotterdam,
de hoogeerw. heer J. H. Nikel, en d
directeur-havenaalmoezenier, pater Koe-
voets. De plechtigheden werden o.a. bij
gewoond door de provincialen en mis
sie-procuratoren en -procuratrices van
verschillende missie-orden en -congre
gaties. bestuurders en artsen van het
Nederlands Missiecongres, het bestuur
van het Franciscus Gasthuis en het be
stuur van het Apostolaat ter Zee.
Onder de H. Mis hield Mgr. Huibers
een korte predicatie, waarin hij er zijn
vreugde over uitte, dat bij alle vernuf
tige uitvindingen van de menselijke
geest ook aan de godsdienst een plaats
is ingeruimd op de „Ruys". De Bisschop
De Sovjet-delegatie bij de opening van de conferentie der Grote Vier. v.l.n.r. maar
schalk Sokolovsky, Smirnov en Molotov.
Prof. dr. P. Kuin heeft ontslag geno
men als secretaris-generaal van het de
partement van Economische Zaken. Aan
ingewijden was het reeds weken geleden
bekend, dat prof. Kuin het departement
verlaten zou. Naar verluidt, heeft prof.
Kuin zijn besluit genomen na gerezen
controverse tussen hem en de minister,
controverse, die hem in de huidige om
standigheden tot heengaan noopte.
i^cze^TStand van het water in de Rijn weer is gestegen, herleeft de scheepvaart
rivier. De grote aken liggen nu bij tientallen bij Lobith op visitatie door
douane te wachten.
(Van onze speciale verslaggever)
Om in de terminologie van deze da
gen te blijven: wat een paard is voor
St. Nicolaas, is een fiets voor elke Ne
derlander. Het is dan ook niet te ver
wonderen, dat het telegram, dat een der
Nederlandse rijwielfabrikanten kort
geleden aan de minister van Economi
sche Zaken heeft gezonden en waarin
werd aangedrongen op uitbreiding of
opheffing der rijwieldistributie, bij het
publiek zeer de aandacht heeft getrok
ken. Men zou het Werkelijk als een St.
Nicolaas-surprise kunnen beschouwen,
indien nu eensklaps zou blijken, dat de
distributie overbodig is.
Wij hebben het daarom nuttig geoor
deeld ons oor te luisteren te leggen bij
twee der betrokkenen in deze kwestie:
de overheid en de rijwielfabrikant.
In departementale kringen is men
van mening, dat het publiek de ver
wachtingen niet te hoog moet stellen.
Inderdaad is de productie van rijwie
len veel beter dan vorig jaar, doch
van overheidswege in welke regio
nen nu eenmaal over de opheffing be
slist moet worden is niet alleen nog
geen enkele beslissing genomen, doch
men toonde zich ook niet zo heel erg
overtuigd van de concrete moeilijkhe
den.
Met name stond men enigszins scep
tisch tegenover de uitlating in het be
treffende telegram, dat de voorraden
zich bij de rijwielindustrie zouden op
hopen. In feite is de situatie immers zo,
dat' de bonnen voor nieuwe rijwielen
worden uitgereikt aan de hand van de
voorraden, die door de industrie worden
opgegeven.
Men achtte het dan ook onwaarschijn
lijk, dat niettemin de voorraden zich
zouden ophopen.
Tegenover dit punt stelt de industrie,
dat inderdaad een opgave geschiedt,
maar niet van de voorraad doch van
de geraamde productie. Deze opgave is
vereist om toewijzing v n de benodigde
banden te verkrijgen.
In het eigen belang van de industrie
is het derhalve noodzakelijk, dat de be
treffende opgaven zo nauwkeurig moge
lijk geschieden, aangezien men anders
óf in de desbetreffende maand niet vol
doende zou ontvangen, óf een overschot
zou hebben waarop indien dit gere
geld het geval zou zijn de overheid
terecht aanmerking zou maken.
De industrie blijft derhalve bij haar
bewering, dat door de distribuerende
instanties te weinig bonnen worden
aangewezen, hetgeen verklaard zou
kunnen worden door de omstandig
heid, dat de categorieën, welke voor
toewijzing van een rywiel onder de
vigerende maatregelen in aanmerking
komen, min of meer verzadigd zijn.
Dat de nood in de ergste gevallen ge
lenigd is, zo zegt de industrie, kan men
verder afleiden uit de sterk teruggelo
pen verkoop van Franse rijwielen, ter
wijl tenslotte het publiek in die geval
len waarin men op zijn oon wel direct
een Engels rijwiel zou kunnen kopen,
maar op een bepaald Nederlands merk
even zou moeten wachten, er de voor
keur aan geeft, dan maar te wachten.
Maar, zo luidde onze vraag, denkt de
rijwielindustrie dan aan de opgehoopte
vraag van het publiek te kunnen vol
doen?
Hoe groot de vraag naar rijwielen bij
opheffing van de distributie zou zijn.
aldus verklaarde men ons, kan niemand
zeggen. Inderdaad moet aangenomen
worden, dat een belangrijke behoefte
onbevredigend is, maar wil dat zeggen,
dat de onmiddellijke vraag gelijk zal
zijn aan die behoefte? Moet men niet
eerder verwachten, dat door de achter
stand in de huishoudens op elk denk
baar gebied, die vraag slechts geleidelijk
naar voren zal komen, althans veel ge
leidelijker dan een jaar geleden. Boven
dien bedraagt de productie van de Ne
derlandse rijwielindustrie thans onge
veer 17.000 rijwielen per maand (circa
50 pet. van het vooroorlogse niveau),
terwijl de productie nog steeds geleide
lijk toeneemt.
Neemt men dan in aanmerking, dat
de noodgevallen geholpen zyn, dan
rijst de vraag, of het verantwoord is,
een distributie te handhaven, die het
publiek niet bevredigt, voor het be
drijfsleven een last betekent, ook fi
nancieel, en het overheidsapparaat
niet doet verminderen?
Verschillende van de argumenten, die
de industrie naar voren brengt, komen
ons zeker steekhoudend voor. Een ern
stig onderzoek op korte termijn is het
allerminste, wat fietsend Nederland
verwachten mag. De overheid zal daar
bij wel moeten bedenken, dat de hui
dige regeling allerminst bevredigend
werkt. Waar ook de bandenpositie ver
geleken bij de toestand van enige maan
den geleden belangrijk verbeterd is,
moet opheffing toch wel zeer ernstig
maar dan snel worden overwogen.
Niet in het minst om de kostenbespa
ring, welke opheffing voor de overheid
met zich zou brengen en gezien het aan
tal ambtenaren, dat af zou kunnen
vloeien en daadwerkelijk aan het pro
ductieproces zou kunnen gaan medewer
ken.
Een waarschuwing aan de lezers is
inmiddels wel op haar plaats. Zou in
derdaad tot opheffing van de rijwiel
distributie worden overgegaan, dan
moet men niet verwachten, bij elke rij
wielhandelaar te kunnen binnenlopen
om fietsend te verdwijnen.
Ook de rijwielhandelaar zal U mis
schien op een 1 achtlijst moeten plaat
sen. Maar het laat zich aanzien, dat men
toch niet zo vreselijk lang zal behoeven
te wachten.
Tenslotte kwam bij de bespreking
met de overheid nog de utility-fiets ter
sprake. Inderdaad zijn in die richting
besprekingen gaande, maar men is
hiermede nog slechts in het aanvangs
stadium.
bracht dank aan de directie van de
Lloyd, die op deze wijze behalve de
passagiers ook het katholiek personeel
aan boord in staat stelt zijn godsdien
stige plichten te vervullen en beschreef
de arbeid van de vele missionarissen,
die in deze kapel de H. Mis zullen le
zen op hun reis naar de tropen. Ver
schillende leden van de bemanning
woonden de H. Mis bij en de „Social
Hall" eerste klas, die al door zoveel be
langstellenden bezocht is, was thans
voor een deel bezet door kerkgangers.
Volgens een gezamenlijke bekend
making van het Canadese departe
ment van de Mijnen en Hulpbronnen
en de Nederlandse ambassade
te Ottawa, zullen het volgende jaar
tienduizend Nederlandse boe
renarbeiders naar Canada emigreren,
met het doel op de duur een eigen
boerderij te beheren. De Nederlandse
gezinnen zullen zelf hun reis naar
Canada bekostigen. De eerste wor
den in Maart in Halifax verwacht.
Teneinde zich een oordeel te kunnen
vormen over het vraagstuk der proces-
sievryheid heeft het Centrum voor
Staatkundige Vorming een commissie
van advies ingesteld. Deze commissie,
bestaande uit mr. dr. J. Loeff, drs L. van
Delft, mr. E. Roolvink en dr. W. van
Wijmen, heeft rapport uitgebracht, dat,
na behandeling in de plaatselijke afde
lingen van het Centrum, enigszins aan
gevuld door het bestuur van het Cen
trum is overgenomen.
Het rapport geeft antwoord op de
vraag, wat thans rechtens is. Op grond
van het Bekende arrest van de Hoge
Raad van 29 November 1918 kunnen de
genen, die thans zonder meer openbare
processies houden, er niet van worden
beschuldigd in strijd met de Grondwet
te handelen. Immers eerst dient de
rechter de omstandigheden van de be
trokken plaats te onderzoeken en moet
'Dij rechterlijke uitspraak het ongeoor
loofd zijn uitgemaakte zijn. Overigens
bestrijden vooraanstaande staatsrechts
geleerden de opvatting van de Hoge
Raad, dat artikel 177, tweede lid. van
de Grondwet de strekking heeft een be
staande toestand te handhaven. Opge
merkt wordt, dat na de oorlog. evenals
trouwens ook daarvoor, op vele plaatsen
processies werden gehouden, zonder dat
het Openbaar Ministerie tot vervolging
is overgegaan. Niettemin is deze toe
stand onbevredigend.
Het rapport bevat een voorstel tot
wijziging van artikel 177 van de Grond
wet.
Dit artikel heeft betrekking op het
houden van openbare godsdienstoefe
ningen, zowel binnen gebouwen en be
sloten plaatsen als daarbuiten. De er
kenning van het recht van de kerkge
nootschappen tot het houden van open
bare godsdienstoefeningen, hetgeen als
een grondrecht moet worden beschouwd
en de regeling van de uitoefening van
dat recht dienen, naar het oordeel van
het Centrum, in de Grondwet te ge
schieden. Daarbij worde het onderscheid
tussen openbare godsdienstoefeningen
binnen gebouwen en besloten plaatsen
enerzijds en daarbuiten anderzijds ge
handhaafd.
Het Centrum staat op het standpunt,
dat het recht tot het houden van open
bare godsdienstoefeningen binnen ge
bouwen en besloten plaatsen zonder
voorbehecud in de Grondwet dient te
worden erkend.
Daarbuiten kan de Staat evenzeer
rechten doen gelden als de Kerk. Daar
wordt bijgevolg de vrijheid tot het hou
den van openbare godsdienstoefeningen
beperkt door de plicht van de Staat, de
openbare orde en rust te handhaven
Tegenover hotel „Trier", gelegen
aan de Rijksweg tegenover het paleis
Soestdijk, staat op de hoek van de
betonweg naar Utrecht en precies te
genover het monument van Christof-
fel Pulmann, het z.g. Prins Willem
huisje. Dit werd op deze plaats ge
bouwd onder Koning Willem n, met
nog drie andere huisjes, die even
wel in het park van het paleis een
plaats kregen. Deze vier huisjes wa
ren bestemd als speelplaats voor de
vier kinderen van de Koning. Van
de drie huisjes in het park was er
één ingericht als boerderij en be
stemd voor 's Konings dochter. Prin
ses Sophie. Elk huisje droeg de naam
van het koningskind waarvoor het
was aangewezen.
Voor het Prins Willem-huisje stond
toen reeds een grote lindeboom. Men
moet deze boom echter niet verwarren
met de z.g. Prins Willemboom in het
park Soestdijk, waar Koning Willem n
de namen van zijn kinderen in sneed
en welke hij ook benutte als meetpaal
om de groei van zijn kinderen te contro
leren. Deze boom is reeds bijna twintig
jaar geleden van het toneel verdwenen,
hoewel nog jarenlang de stronk boven
de grond uitstak.
De lindeboom vóór het Prins
Willemhuisje is echter deze week
omgehakt, omdat hij een gevaar
voor het verkeer opleverde en ge
heel vermolmd was.
Heel wat stormen heeft hij over zich
heen zien gaan en al het wel en wee
van het paleis Soestdijk heeft hij in de
loop der eeuwen meegemaakt. Hij zag
o.m. hoe de zoon van Anna Paulowna.
die de gewoonte had de reis van Brus
sel naar Soestdijk steeds te paard af te
leggen, en door zijn moeder achter het
paleisraam verbeid werd, steeds weer de
4
(Van onze Londense correspondent)
Om kwart voor vijf hedenmorgen
werd de uitslag van de fel omstreden
tussentijdse verkiezing te Gravesend
bekend gemaakt. De Labourpartij be
houdt de zetel met een meerderheid
van 1675 stemmen. Hun meerderheid bij
de algemene verkiezingen van 1945 be
droeg ruim 7000; het aantal uitge
brachte stemmen bij deze belangrijke
verkiezing bedroeg 77,5 pet* een record
voor een tussentijdse verkiezing. Ack-
land, de Labourcandidaat, kreeg 24692
stemmen, zijn conservatieve tegenstan
der Taylor 23917. Ondanks de belang
rijk teruggelopen meerderheid betekent
deze uitslag voor Labour een groot
succes. Ook de conservatieven echter,
die in 1945 slechts 14553 stemmen be
haalden. hebben reden tot optimisme
Het huidige resultaat wettigt het ver
moeden, dat het merendeel van de li
beralen conservatief hebben gestemd.
hi
korte draal bij de brug over de Praam
gracht (welke laatste uit 1239 dateert) in
volle ren nam en daarna over het paleis
hek sprong.
De oude linde kan vertellen van Bet
beleg van Soestdijk in 1787, toen dit een
bezetting had van 500 man van de Prins
van Hessen-Darmstadt. Christoffel Pul
mann moet toen het befaamde schot ge.
lost hebben, toen hij onder de linde op
wacht stond, waardoor de bezetting ge
waarschuwd werd voor de nadering van
het Patriottenleger. Het bezettingsleger,
onder commando van luitenant-kolonel
v. Espel, was daardqpr in staat de aan
vallers terug te slaan.
In latere tijd zag de oude linde neer
op de rij van vorsten en vorstinnen, die
ieder jaar weer bij het monument van
Pulmann een krans kwamen leggen. Hij
zag de nog vers in het geheugen liggende
drukte in hotel „Trier", waar bij de ge
boorte van de Prinsesjes de telex stond
opgesteld en waar de journalisten uit
alle landen in en uit liepen om hun be
richten zo snel mogelijk te verzenden.
De Nederlands-Ind. regering heeft
de volgende mededeling verstrekt:
„23 November vertrok uit Bondowoso
op Oost-Java 'n trein, o.m. bestaande
uit drie goederenwagens met een
transport arrestanten. Bij aankomst
van de trein in Soerabaja (ongeveer
13 uür later) bleken 46 van de arres
tanten te zijn overleden, tengevolge
van het ontbreken van de nodige
verzorging gedurende de reis. De re
gering heeft met leedwezen, afschuw
en verontwaardiging van genoemde
feiten kennis genomen. Naar de
oorzaken van dit gebeuren is ter
stond een gestreng onderzoek inge-
steld. Alle aansprakelijke personen
zullen op voorbeeldige wijze gestraft
worden. Enige arrestaties zijn reeds
geschied. Er zullen maatregelen ge
nomen worden tot schadeloosstelling
van de nabestaanden der slachtof
fers".
Gisteren werd Prinses Irene met twee
andere meisjes als kabouter geïnstal
leerd in de kabouterkring van het Ne
derlandse Padvindersgilde te Soestdijk,
waarin ook haar oudste zusje is opgeno
men. Haar moeder, de Prinses-Regentes,
woonde de installatie bij.
f 1000.— 15170
f 400.— 6276 14227 15717 20793 2171S
f 200 3399 4814 17166 19690 20103 20198
f 100.— 7869 8505 9547 11625 12228 13137
13782 14005 14116 14171 16998
18519 19150 20274 21386
