Eindigt
haar
Commissie van Drie
werkzaamheden?
Mussert minder waard dan
gemiddelde Gauleiter
m
sr^
Geen reden tot ongerustheid over
voedselvoorziening
1200 GEDEMOBILISEERDE# MET DE
NIEUW HOLLAND TERUG
Zeer hartelijke begroeting
Werkloosheids
verzekering
B'
VERLIEZEN IN INDIË
l:
ij
verwacht in
„oorlog"
Sjarifoeddin
Februari
De secretarissen-generaal waren
gewillig materiaal
Waarom de prijs voor melk en boter
verhoogd moest worden
Tot hoofd en hart
J
Limiet voer antwoord
van Djocja
Wrak van de Skoghaug
gevonden
èPillSr m\
Ons land eiland van goedkoopte in dure wereld
Minister Mansholt
voor de radio
Kerstfeest gevierd in
de Rode Zee
P.T.T.-auto post
gestolen
Christiansen volgende
maand voor het Hof
.Het weer
TOT PASEN 8 EIEREN
PER PERSOON
I H
I
ZATERDAG 10 JANUARI 1948
71ste JAARGANG No. 24046
Naar Djokja
RAPPORT VAN SEYSS AAN HITLER
r A
MARSHALL zal niet
aftreden
Waarde van f 20.000
Verantwoordelijk voor
ramp van Putten
WASFABRIEK UITGEBRAND
Twee leerlingen op weg naar
school overreden
Eén dood, een gewonde
-
BUREAUX VAN REDAC1IE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143430
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
t 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severln.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mlllimetei
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentlën eventueel zonder opgave var
radenen te weigeren.
Volgens welingelichte bronnen te
Batavia wordt venvacht, dat de Com
missie voor Goede Diensten binnen 96
Uur haar werkzaamheden zal beëin
digen. In d'e afgelopen 12 uur heb
ben vijf gebeurtenissen er toe bijge
dragen om tot de conclusie te komen,
dat de situatie in Indië ten zeerste
verslechterd is.
1. Het haastige en niet aangekondigde
bezoek van Sjarifoeddin aan Singapore,
waar hij Sjahrir zal halen om met hem
naar Djokja terug te keren. Op Suma
tra zal Hatta zich bij dit gezelschap aan
sluiten.
2- De bevestiging, dat de Indonesiërs
door middel van de Drie-Mogendheden-
Commissie een Nederlands „ultimatum"
hebben ontvangen, waarin wordt ge
vraagd, binnen één week een accoord te
bereiken over 'de order „staakt het vu
ren", daar anders de Nederlanders de
'Wijheid van handelen zullen hernemen.
3. De verklaring van Nederlandse zijde,
dat een uitblijven van een overeenstem-
hiing over de order „staakt het vuren"
^n. mislukking betekent van het werk
Van de Drie-Mogendheden-Comryissie.
4. De bekendmaking van de UNO-
Commissie, dat zij naar Djokja zal vlie-
Sen binnen 36 uur om de besprekingen
jjftet de republikeinse leiders over de
jongste Nederlandse voorstellen te vol
tooien.
De onthulling, dat de Nederlanders
Vandaag de samenstelling van de interim,
^gering voor de Verenigde Staten van
Indonesië zullen bekend maken.
Sjarifoeddin heeft te Singapore tegen
over United Press verklaard» dat hij „in
he, naaste toekomst" een oorlog in Iii-
uonesië verwachtte en dat de Nederlan
dss hiermede zouden „beginnen". Dit
u reeds in Februari geschieden.
.Vanochtend steeg te Batavia een Au-
fValisch legervliegtuig op naar Djokja
f?et leden van de republikeinse delega
te en twee leden van het secretariaat
Van de Verenigde Naties. Zij vormen
„voorhoede" voor de besprekingen
ln de hoogste kringen, die morgen ge
voerd worden tussen de republiek en
de Commissie voor Goede Diensten. Men
verwacht, dat de Amerikaanse, Belgi
sche en Australische leden van de Com
missie zich morgen per vliegtuig naar
Djokja zullen begeven.
Vóór het vertrek vergeleek vice-pre
mier Setiadjit de huidige critieke dagen
met de dagen die voorafgingen aan de
21ste Juli.
United Press verneemt, dat de Ne
derlanders Dinsdagmiddag 13 Ja
nuari als limiet gesteld hebben voor
het republikeinse antwoord op het
Nederlandse voorster tot het staken
van het vuren. De Nederlanders
stelde deze limiet vast ais prijs voor
het opstijgen van Sjarifoeddin gis
teren van het vliegveld in Batavia.
De limiet loopt af 48 uur na de con
ferentie tussen de leden van de Com
missie van Goede Diensten en de re
publikeinse leiders in Djokja.
Gisteren heeft een marine-motor-
launch R Y 2 onder commando van lt. ter
zee eerste klasse C. R. Reinalda, een on
derzoek ingesteld bij hét wrak, dat reeds
door ^de trawlersehipper Allehand ter
hoogte van Castricum werd gesignaleerd.
De R Y 2 heeft geruime tijd in de buurt
van het wrak gekoerst en de comman
dant was van mening, dat dit wrak in
derdaad. van de Skoghaug moet zijn. Het
ligt drie mijl buiten het centrum van
het gevreesde kanaal, recht tegenover
Castricum, zeven mijl buiten de kust.
Bergingskansen achtte de lt. Reinalda
zeer zeker aanwezig wanneer de zee
rustig is, doch men zal hiermede moeten
wachten tot het begin van de zomer.
Er bestaan plannen, zodra dit mogelijk
is. een duiker naar het wrak te laten af
dalen om het te identificeren, hoewel
alle omstandigheden erop wijzen, dat
het het wrak van de Skoghaug is.
/t
jMtn,
„.W:
Uitgehongerde Madoerese kinderen pikken als vogeltjes de rijstkorreltjes op. die zijn neer.
gevallen toen de rijst-balen verladen werden om in de nood der bevolking te voorzien.
„Mussert is naar zajn geaardheid
een liberaal nationalist met een po
ging tot fascistische methoden, die
uiteindelijk bang is voor het Groot-
Duitse rijk. zyn politieke kwaliteiten
zijn nauwelijks die van een gemiddel
de Gauleidér. In Nederland speelt hy
daarmede al een niet onbelangrijke
rol."
Aldus schreef op 19 Juli 1940 Seyss-
Inquart in een met „Geheime Reichs-
sache" gestempeld rapport over de eerste
zes weken van zon ambtstijd aan Hitier.
Dit rapport is zijn eerste overzicht
over d« ontwikkeling in ons land na de
capitulatie en tot dusverre het enige,
waarvan een afschrift bewaard is ge
bleven. Dit afschrift is aangetroffen in
de dossiers van Alfred Rosenberg, die
leider van het bureau voor de buiten
landse politiek der NSDAP was.
Het geheime archief van de rijkskan
selarij, waarin, naar algemeen wordt
aangenomen, de overige later geschre
ven rapporten waren opgenomen, zün
door de nazi's vóór de nederlaag ver
nietigd.
Niet zonder enige trots schrijft de
Minister Mansholt heeft Vrijdagavond in een radio-rede gesproken over
de prijzen van onze voedingsmiddelen en de maatregelen, die de regering
heeft genomen om lonen en prijzen in de hand te houden. Vooral de
redenen, die tot de vëthoging van de prijs voor melk en boter leidden,
lichtte minister Mansholt uitvoerig toe, terwijl hij voorts betoogde, dat
Nederland gunstig afsteekt bij de andere Europese landen, wat de voedsel
situatie betreft. De taak van het landbouw-egalisatiefonds werd door de
minister duidelijk geschetst. Met een gematigd optimisme kan de toekomst
tegemoet gezien worden.
De regering is bij de bepaling van
het binnenlandse pryspeil zeer afhan
kelijk van de wereldprijzen. Niettemin
kan worden geconstateerd, dat Neder
land een eiland van goedkoopte is in een
dure wereld. Een vergelijking van de
prijzen in ons land met die in het bui
tenland toont dat duidelijk aan. Dit is
vooral te danken aan het feit, dat de
regering er met kracht naar streeft lo
nen en prijzen In de hand te houden en
er voor te zorgen, dat zij niet op een te
hoog niveau komen te liggen en dat er
een redelijke verhouding tussen lonen en
prijzen bestaat. Bovendien vergroot ons
naar verhouding lage loon- en prijspeil
onze concurrentiemogelijkheden op de
buitenlandse markt, hetgeen een beslis
sende factor is voor het economisch
herstel.
Om dus de prijzen van de levensmid
delen zo laag mogelijk te houden, past
de regering het verschil tussen dc we
reldmarktprijs cn de binnenlandse con
sumentenprijs bij uit het landbouwega-
lisatiefonds. Dit kost de schatkist jaar
lijks honderden millioenen, een subsidie,
die wij verantwoord achten, om dc span
ningen tussen lonen en prijzen niet te
versterken.
Ik wil, aldus minister Mansohlt, spre
ken over een verhoging, die nogal
wat gerucht heeft doen ontstaan.
Terug in het vaderland. Met het s.s.
••Nieuw Holland" keerden de eerste gede-
rnobiliseerden in Nederland terug uit
Indonesië. Het schip, dat 1200 militairen
aan boord had bij het passeren van de
Huizen te IJmuiden. Op de kade waren
vele belangstellenden, vrienden en familie
leden samengestroomd om onze jongens te
begroeten.
Tijdens een persconferentie heeft de
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken Marshall Vrijdag verklaard, dat
geruchten als zou hij zijn ontslag nemen
"tdien zijn plan voor herstel van Europa
hiet wordt aanvaard of op ingrijpende
grijze door het Congress zou worden ge
wijzigd volkomen uit de lucht gegrepen
zijn.
Marshall zeide, dat een dergelijke
stap niet in overeenstemming zou zijn
hiet de ondervinding, welke hij gedu-
rende lange jaren in het leger en daar-
alg lid van de regering had opge
daan, Met nadruk verklaarde hy, dat
een dergelijke stap het laatste was dat
hy ooit zou doen, „maar", vervolgde hij
ftbhlachend, „het is best mogelijk, dat
i?. hitgenodigd wqrd naar mijn huis in
lrginia terug te keren."
(Van onze speciale verslaggever)
Begroet op de Noordzee door drie militaire vliegtuigen van de Ned. Lucht
strijdkrachten en op de kade te Amsterdam door de Marinierskapel met
het .Wilhelmus" is gisteren het eerste grote contingent gedemobiliseerde
militairen uit Indonesië aan boord van de Nieuw Holland" in ons land
gearriveerd. Totaal 1205 personenvan wie slechts 17 burgers, de rest
militairen, gedeeltelijk met hun gezinnen. De stemming was uitstekend.
Onder de militairen waren ook leden van het Kon. Ned.-Ind. leger, dip
met verlof naar Nederland zijn gekomen.
i „Nederland" te Amsterdam, waar de
De begroeting in en door het vader
land was zeer hartelijk. Fietsers reden
het schip langs het Noordzeekanaal te
gemoet, uit de gebcuwen en huizen, die
gepasseerd werden, wuifden zakdoeken
en vlaggen.
Op de steiger van de Maatschappij
waar
boot gistermiddag meerde, sprak gene-
raal-ma.ioor H. A. Nijho, directeur van
het verkeerswezen, de militairen na
mens de minister van oorlog toe. En
allen waren voldaan dat ze behouden
in het vaderland waren aangekomen
en maakten alweer plannen voor de
"toekomst.
De reis was uitstekend verlopen,
vooral het eten was goed, ze hadden
dat in Indië wel anders endervonden!
De slechte sigaretten, die ze in Indië
7talié°8neuv?lrilJ„we"len 26.000 doodkisten afgeladen. Zij kwamen uit de V.S. en zijn bestemd voor de soldaten, die
en. Ne zonen van Amerika zullen worden opgegraven, om naar hun vaderland te worden teruggebracht
kregen, wilden ze maar liefst zo gauw
mogelijk vergeten.
Het Kerstfeest was in de Rode
Zee gevierd met N.I.W.I.N.-pak-
ketten en de officieren hadden dit
maal de soldaten aan tafel bediend.
Ook Oudejaarsavond was prettig
gevierd al moest dat vanwege de
zware zeeën in de Middellandse/
Zee in de hutten gebeuren.
Maar ieder had uit Indië nog wel wat
troostrijke dranken meegenomen.
Natuurlijk, het was niet allemaal
rozengeur en maneschijn geweest. Er
moest wat te „kankeren" overblijven. De
douane b.v. was zeer streng opgetreden
en had onverbiddelijk al hun geld boven
de dertig gulden afgenomen. En wij in
Holland mogen het kwakkelwintertje
appreciëren en de temperatuur niet zo
erg vinden, de soldaten huiverden aan
boord van de kou en wensten de In
dische warmte terug.
Trouwens, sommigen hadden al het
plan om zo spoedig mogelijk weer
naar Indië terug te gaan, waar ze een
goede betrekking konden krijgen. En
anderen zullen uitzwermen naar
Zuid-Afrika of Zuid-Amerika, of
trachten hun oude functies in Neder
land terug te veroveren.
Allen hadden veel beleefd in Indië,
maar daar spraken ze niet veel over.
Het was gelukkig voorbij,
den de meesten het niet,
zijn geweest.
Hedenmorgen is de
Amsterdam begonnen.
al betreur-
in Indië te
debarkatie in
Donderdagavond hebben autodieven
te Nijmegen een P.T.T.-postauto, waarin
de postzakken van alle brievenbus
sen en postagentschappen waren opge
nomen, gestolen. Toen de beide beamb
ten in het laatste postagentschap dat zij
die avond moesten bezoeken, waren af
gestapt, sprongen onbekenden in de
auto en reden er mee weg in de rich
ting van Grcesbeek. Daar werd ook
later de, postauto aangetroffen, maar
leeg. Volgens schattingen hebben de
dieven aan geldinzendingen en aange
tekende stukken in de auto een bedrag
van ongeveer 20.000 aangetntffen. De
politie heeft nog geen arrestaties ver
richt.
De prys van de melk en van de zuivel
producten voor de consument moest
worden verhoogd, omdat de prijs, die aan
de veehouders wordt betaald voor de
melk, met 3 cent omhoog is gebracht.
Wij moesten kiezen uit twee moge
lijkheden, qfwel de verhoging van
deze prijzen ten laste brengen van de
consument, of de prijzen voor de con
sument onveranderd laten en de sub
sidie uit het landbouwegalisatiefonds
met vele millioenen verhogen. De
zorglijke toestand van 's lands finan
ciën, die geen verhoging van de sub
sidie met tientallen millioenen guldens
gedoogde, heeft ons tot het eerste
moeten doen besluiten.
Tegelijkertijd besloten wij op de
boterbon desgewenst margarine ver
krijgbaar te stellen, zodat dus degenen,
die de boter te duur vinden, margarine
kunnen kopen en zich dus toch tegen
redelijke prijs hun vetrantsoen kunnen
verschaffen.
Velen onder U geven de voorkeur aan
boter boven margarine, omdat boter nu
eenmaal beter smaakt. Nu het evenwel
noodzakelijk was de boterprijs te ver
hogen, zodat er dus meer margarine
geconsumeerd wordt, wil ik er toch op
wijzen, dat voor de vetbehoefte van de
mens de voedingswaarde aan vetten in
margarine en boter gelijk is.
Eerst wanneer onze levensstandaard
weer omhoog gaat zal er op ruimere
schaal boter kunnen worden geconsu
meerd. Hier wil ik nog by opmerken,
dat er momenteel evenveel boter in ons
land wordt gegeten als voor de oorlog.
Wat de export van de boter betreft,
kunt U gerust zijn. In 1946 is er niets
geëxporteerd en in 1947 een klein beetje
er. dat is nog in hoofdzaak alleen naar
de overzeese gebiedsdelen gegaan. Die
kleine hoeveelheid is verkocht tegen de
volledige kostprijs.
Bij de beoordeling der groenteprijzen
verliest men nog teveel uit het oog, dat
deze prijzen voor de oorlog voor een
groot aantal der tuinders te laag waren.
Bij de vooroorlogse prijzen genoot de
tuinder geen redelijk inkomen.
Toen ik eind September tot u sprak,
heb ik gezegd, dat het kaasrantsoen
weer zou worden verhoogd, wanneer
de extra vleesbonnen niet meer zou
den kunnen worden verstrekt. De
hoeveelheeid melk, die wij van de
veehouders ontvangen, is tegengeval
len en wij hebben niet de hoeveel
heid melkpoeder kunnen importeren,
waarop wij hadden gehoopt. Gelukkig
was het mogelijk de verstrekking
van extra vleesbonnen langer voort te
zetten dan aanvankelyk de bedoeling
was. Het vleesrantsoen is nu weer op
het oude peil van 200 gram per week,
gebracht. Indien het kaasrantsoen"
zou zijn verhoogd, zou het melkrant-
soen onvermijdelijk verlaagd moeten
zijn. En dit achtte ik beslist niet ver
antwoord.
De slechte graanpositie heeft het
noodzakelijk gemaakt meelproducten,
die zonder bon verkrijgbaar waren,
■weer in de distributie te betrekken.
Alles bij elkaar genomen meen ik,
dat wy wat de voedselvoorziening be
treft, de toekomst met gematigd opti
misme tegemoet kynnen zien. Reden
tot ernstige ongerustheid is er niet.
Hoewel de dagvaarding nog niet is
uitgebracht dc instructie is prac-
tisch gesloten zal, naar wij verne
men, Christiansen, de voormalige
„Wehrmachtsbefehlshaber", verant
woordelijk worden gesteld voor het
laten in brand steken van Putten,
het wegvoeren van de mannelijke be
volking en het vermoorden van 5 Ne
derlanders te St. Michielsgestel
15 Augustus 1942.
Waarschynlijk 'zal het proces in Fe
bruari te Arnhem beginnen. Dit hangt
echter af van de gezondheidstoestand
van de procureur-fiscaal aldaar, mr. Vis
ser, die momenteel ongesteld is. Mocht
deze niet tijdig hersteld zijn, dan wordt
de zaak in handen gelegd van de advo
caat-fiscaal mr. Fickert, wat waar
schynlijk vertraging met zich mee zal
brengen. De procureur-generaal van het
Bijzonder Gerechtshof te Leeuwarden,
mr. H. R. de Zaayer, was in deze zaak
en die van Christiansen's stafofficieren
rechter-comrjiissaris.
rykscommissaris over de sluwe maat
regelen, die hij bij de machtsovername
had getroffen, om de continuïteit van
het bestuur niet te verstoren. Met vol
doening constateert hij, dat hy de Ne
derlandse secretarissen-generaal bereid
heeft weten te vinden in functie te bly-
ven en zich daarmee de mogeiykheid
heeft geschapen „het aanwezige
stuursapparaat geleideiyk in handen te
krijgen".
Hij handhaafde deze functionarissen
zo schrijft hy, „daar het by hun af
treden als onwaarschijniyk moet wor
den beschouwd, geschikte Nederlanders
te vinden, die het bestuur konden over
nemen". Aan deze secretarissen-gene
raal verleende hij grote volmachten,
voor zover dat in zijn kraam te pas
kwam.
Een voorbeeld daarvan haalt hij zelf
aan:
„Het was duidelyk, dat een groot
aantal maatregelen genomen moes
ten worden om de consumptie te ver
minderen ten einde voorraden voor
het Duitse rijk te verkrijgen. Met
het oog op de mij gestelde taak met
behartiging van de belangen van het
ryk de openbare orde in Nederland
te handhaven en Nederland ter wille
van het behoud der Nederlands-In
dische gebieden als onafhankelijk te
behandelen, maar economisch zo
sterk mogelyk aam het rijk te bin
den, moest er voor worden gezorgd,
dat al deze maatregelen de hand
tekening van Nederlanders dragen."
Dientengevolge droegen volgens Seyss-
Inquart alle maatregelen „een vrijwillig
karakter".
De secretarissen-generaal moesten
weliswaar loyaal medewerken, maar
hadden het recht af te treden, als hun
iets bevolen werd, wat hun niet ver
antwoord scheen.
Daar geen dezer ambtenaren op het
moment, waarop Seyss zyn rapport
schreef, van dit recht gebruik had ge
maakt, zeide hy „terecht te kunnen con
cluderen, dat zy aan alle hun gestelde
eisen vrywillig hadden voldaan".
Verwachting tot. Zaterdagavond:
TUdeiyk tot krachtig toenemende
en naar richtingen tussen Noord en
West draaiende wind. Meest zwaar
bewolkt met nu en dan buien. Iets
kouder.
Zondag: Zon 8.4516.50, maan 8.f
15.34. Maandag: Zon 8.45—16.52,
maan 9.2916.34.
De tegenwoordige eierproductie recht
vaardigt de verwachting, dat i" de
komende periode tot Pasen aan alle
leeftijdsgroepen acht eieren verstrekt
kunnen worden. Onder voorbehoud van
onvoorziene omstandigheden zal de ver
strekking als volgt plaats hebben: 22
Januari wordt een bon aangewezen voor
een ci, 12 Februari eveneens een bon voor
een ci, 26 Februari een bon voor twee
eieren, 11 Maart wederom een boii voor
een ei en tenslotte 18 Maart (ruim een
week voor Pasen) een bon voor drie
eieren.
Gistermorgen omstreeks elf uur is
brand uitgebroken in de wasfabriek van
Schild's Handelsonderneming „Elles"
naby het kruispunt te Hoevelaken. Het
vuur woedde in de werkplaats achter het
woonhuis. De Amersfoortse brandweer
bestreed de brand, die in de opgeslagen
wasblokken gretig voedsel vond, met drie
stralen. Het mocht haar gelukken de
felle vuurzee te bedwingen. De werk
plaats brandde geheel uit, doch het
woonhuis bleef behouden. De firma liep
een schade op van ongeveer 12 mille.
(Van een byzondere medewerker)
lykens publicaties in de pers is zeer
binnenkort in de Tweede Kamer
de openbare behandeling te wach
ten van een wetsontwerp betreffende
een regeling van de werkloosheidsverze
kering.
Voorheen was het een goede gewoonte
in de Katholieke Arbeidersbeweging,
wanneer een of andere belangrijke ma
terie, het arbeidersleven betreffende, op
het punt stond in de Kamer te worden
behandeld, dat punt door middel van ka
dervergaderingen en evenzeer door mas-
sa-ontwikkelingsavonden in het middel
punt van het dagelyks gesprek van de
arbeiders te plaatsen. Een wettelijke re
geling van welk arbeidersbelang ook
dient immers afgestemd te zyn op en
rekening te houden met de feitelijke
toestanden en dg opvattingen die'hier
omtrent in arbeiderskringen bestaan.
Het vraagstuk, der werklctosheidsverze-
kering gaat niet alleen de arbeiders aan,
maar is van nationale aard. En het
wordt hoog tyd, dat voor nationale
vraagstukken nationale belangstelling
komt. Hoe ligt ons allen de verschrikke-
lyke ramp nog in het geheugen, die
duurde van 1930 tot aan de grootste
ramp aller tijden. De economische wis
selwerking tussen de financiële gevolgen
van de werkloosheid der arbeiders en de
onhoudbare toestand waarin vele mid-
denstandsbedrijven verkeerden, de vele
boeren, levende aan de rand van het
failliet en daarover, er behoeft welhaast
niet meer aan te warden herinnerd. Dat
in die tijd de overtuiging groeide, dat
de verzekering tegen de geldelijke ge
volgen van werkloosheid wettelijk diende
te worden geregeld, is geheel voor de
hand liggend. Minister Romme diende
in 1937 reeds een voorontwerp voor wet
telijke werkloosheidsverzekering bij de
Hoge Raad van Arbeid in. Dit voor-ont
werp deeldg helaas het lot van zovele
voor-oorlogse goede bedoelingen en kon
het niet tot openbare behandeling
brengen. In dit voor-ontwerp was voor
het eerst in de geschiedenis van de Ne
derlandse sociale wetgeving een poging
gedaan, wettelijk uit te spreken, dat niet
de arbeiders alleen het financiële risico
van de onvrywillige werkloosheid be
hoorden te dragen (zij het dan met ge
reglementeerde steun van de overheids
kassen) maar dat dit mede door het be
drijfsleven dient te geschieden. Daarom
voorzag dit voor-ontwerp in een premie
betaling van werkgevers èn werknemers,
aangevuld met overheidsbijdragen. Zeer
lang hebben de arbeiders in dit opzicht
geheel alleen gestaan, hoewel de be-»
hoefte aan een. financiële regeling uiter
aard bestaat sinds de opkomst van „de
vierde stand." In zijn „De Arbeiders
klasse in de 19e eeuw" verhaalt Brug-
mans. hoe nu byna 90 jaar geleden
schuchtere vakorganisaties schuchtere
pogingen deden tot vorming van werk
loosheidskasjes Van het karige loon
werden enkele centen per week afgebro
ken en zo konden nu en dan enkele dub
beltjes worden uitgekeerd. Sinds 1906
begon in Nederland toepassing te vin
den het z.g. Gentse systeem, wat bete
kende, dat de overheid een toeslag ver
leende op uitkeringen van de eigen kas
sen der arbeiders. Toen reeds bestond
in Denemarken het systeem, op elke bij
drage van de arbeiders een toeslag te
verlenen.
Begin 1909 waren in Nederland ruim
24.000 arbeiders aangesloten bij een werk
lozenkas, welk aantal 1 Januari 1914
reeds was gegroeid tot 70.500. Evenwel
vielen slechts pl.m. 34.000 dezer onder
een gesubsidieerde regeling, aangezien
er alleen sprake was van gemeentesub
sidies en er slechts 32 gemeentelijke
werkloosheidssubsidiefondsen bestonden.
Gedurende byna vier jaar had de Staats-
commissie-Treub (19091913) een rege
ling bestudeerd; zy kwam daarbij echter
niet verder dan tot een aanbeveling van
het Gentse stelsel. Toen kwam de grote
werkloosheidscrisis bij het uitbreken van.
de eerste wereldoorlog en daarmede
stond voor het eerst het vraagstuk van
de financiële werkloosheidsvoorziening
volledig in de publieke belangstelling.
De Nederlandse Werkloosheidsraad werd
in 1914 opgericht met het doel te voor
komen dat de vrijwillige verzekering van
de arbeiders geheel zou instorten. In
middels zocht het Koninklijk Nationale
Steuncomité in samenwerking met de
vakverenigingen naar middelen tot op
lossing van het probleem. De noodrege-
ling-Treub (1914) restitueerde daarna
voor een deel de gemeentelijke subsidies
uit de rykskas.
(Vervolg op pag. 3)
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de afgelopen week
de volgende verliezen zijn gerappor
teerd:
Kortinklyke Marine:
Vliegtuigmaker 3e kl. W. A. HONIG,
afkomstig uit Vledder (Dr.). Overleden
tengevolge van ziekte 23 December.
Telegr. 2e kl. O.V.W., F MATTEMAN,
afkomstig uit Amsterdam. Overleden
tengevolge van ziekte 26 December.
Koninklijke Landmacht:
Sold. Ie kl. P. NIEHUIS, afkomstig
uit Rotterdam. Gesneuveld 28 Decem
ber..
Serg. D. MIEDEMA, afkomstig uit
Minnertsga (gem. Parradeel, Fr.). Ge
sneuveld 29 December.
Korp. H. L. J. ELSENBURG, afkom
stig uit Rotterdam. Gesneuveld 30 De
cember.
Sold. J. C. L. MEIJER, afkomstig uit
Stokkum 51 (gem. Bergh). Gesneuveld
2 Januari.
Sold. M. C. KRISTELYN. afkomstig
uit Ellemeet (Z.). Gesneuveld 4 Januari.
Sold. Ie kl. J. NOEL, afkomstig uit
van
Humor overwint kleine moeilijk
heden; de grote komt gij te boven
door het geloof.
Maastricht. Overledën tengevolge
oorlogsverwonding 4 Januari
Sold le kl. CL DIAMANT, afkomstig
uit Rotterdam. Gesneuveld 5 Januari.
Kon. Ned.-Ind. Leger:
•J°xr Hi SIBAROE, afkomstig
uit Ned.-Indie. Gesneuveld 29 Decem
ber.
Man. sold. 2e kl. B. RANSOEN, af
komstig uit Ned.-Indië. Gesneuveld 3
Januari.
Hedenmorgen 'ongeveer 7 uur zijn twee
leerlingen van de Philips Jongensnijver-
heidsopleiding op weg naar school ter
hoogte van de Hezerweg te Eindhoven
door een autobus overreden. De 14-jarige
C. L. v. G. was op slag dood, terwijl de
13-jarige H. M. G. S. een zware hersen
schudding kreeg en in het ziekenhuis
moest worden opgenomen. De politie
onderzocht dit tragische ongeval, dat
voor een deel te wyten is aan de enorme
windkracht.
Op 74-jarige leeftijd is hedennacht
te Rotterdam overleden de heer H. Nygh,
oud-directeur van de Nieuwe Rotter
damse Courant,
4
