Nieuwe Haarlemsche Courant | 1948 | 16 januari 1948 | pagina 3

Ifïj

Ift

WaBgmzd

Dertig jaar Postchèque-

en Giro-dienst
Feest aan het Haagse Spaarneplein

VERZET DER DIPLOMATEN
m RUSLAND

Drie journalisten staan terecht

DE KRATER

KALAj

WEST-EUROPA DOOR UNCLE SAM OP
DE VINGERS GETIKT

India beschuldigt
Pakistan

23

r
c

SCHUDT UW
LEVER WAKKER

WEINIG GELOOF AAN BEREIDHEID
VAN DE REPUBLIEK

Indië-debat in de Tweede Kamer

c*.S!S5'i-

Geen doktersverklaring

voor woningkwesties

"Sonnetriü

NIEUW ENGELS-IRAAKS
VERDRAG

Dagomzet 150 millioen

Boete van f500.- voor een spotprent

z

VRIJDAG 16 JANUARI 1948

PAGINA 3

BUITENLANDS OVERZICHT

Conferentie der 16 niet onvoorwaardelijk
welkom aan Washington

ïovett.

Verdediging van
het H. Graf?

hoestparels"

Auto in Franeker te
water gereden

Drie personen verdronken

SnuSFen wrijf

"Tv

Enige prijzen

(Vervolg van pag. 1)

van

(Wordt vervolgd)

Tot veler bevreemding heeft onder
staatssecretaris Lovett, een van
generaal Marshall's naaste mede
werkers en dus een man wiens uitlatin
gen een min of meer officieel karakter
"ragen, zich gekant tegen het houden
van een nieuwe conferentie der zestien
staten, welke aan het plan-Marshall
"eelnemen. Zulk een conferentie ligt
hamelijk in het voornemen van Britse en
franse autoriteiten, die op het ogenblik
te Londen over deze zaak besprekingen
toeren. Nadat de Verenigde Staten er
eerst met alle klem op aangedrongen
hadden, dat Europa zich zoveel mogelijk
tolf zou helpen door een goede samen-
Werking en een doeltreffende taakver
deling in het herstel-proces, blijken zij
thans opeens weinig sympathie -te heb
ben voor een bijeenkomst, waarop juist
öeze samenwerking en deze taakverde-
hhg het onderwerp van overleg vormen.

De reden voor deze veranderde gevoe
lens moet men zekey niet zoeken in een
Veranderde houding met betrekking tot
he inter-Europese coördinatie- Veeleer
'tikt het, alsof do oorsprong ervan ligt
01 het feit, dat Engeland de initiatief
nemer tot deze tweede vergadering is,

?pals het dat ook voor de eerste was.

■K°n men te Washington een jaar gele
den nog denken, dat Engeland volledig
aan de Amerikaanse zijde stond waar
het grote politieke vraagstukken betrof,
hu is dit niet zo goed meer mogelijk.

Dc voorlopige uitslag van het lening-
hkperiment, het onlangs tussen Londen
en Moskou gesloten handelsverdrag, en
Vooral de radiorede van premier Attlee,'

^'j markeren duidelijk genoeg, dat Enge
land toch altijd nog eigen baas, zij het
hap ook bijna een klein baasje, wil
"lijven, dat het tussen de twee grote
Wereldmachten een middenmacht wenst
zijn.

Wij wezen er enkele dagen geleden
reeds op, dat Engeland hiertoe de
medewerking van West-Europa,
toet name die van Frankrijk, behoefde,
frankrijk nu heeft op Attlee's rede geen
0Penbaar antwoord gegeven: Bidault
OWeeg, president Auriol hield een fraaie
W-aar vage rede, en de enige, die publiek
heageerde, was Léon Blum; hij is echter
Seen regeringspersoon.

In sommfge kringen van het Ameri
kaanse Congress vreest men evenwel,
hiet zonder reden, dat hefplan-Marshall
Wel eens het werktuig zou kunnen zijn,

Waarmee Engeland trachtte West-Euro-
Oa aan zijn politiek te verbinden. Het
britse initiatief is voor de Amerikanen
hus niet geheel onverdacht. Het is dui
delijk, dat, 'indien Engelsen en Fransen
te Londen over de nieuwe conferentie
V°t overeenstemming zouden geraken,
heze confêrentie sterk onder Britse in
vloed zou staan; en dat is nu één van de
hingen, die men te Washington in de
kogeven omstandigheden niet graag ziet
Gebeuren

Als derhalve tot het houden van be-
hoeide conferentie zou worden besloten,

N hierdoor de animo voor de hulpver-
wning onder de Congress-leden zakken
Oo hulpverlening dus op losser schroe
ven komen te staan. Dat risico wenst de
ïegering van de States blijkbaar niet te
hemen. Vandaar de waarschuwing van

Toch de conferentie geheel verbieden
kunnen' de V. S. ook weer niet. Zulk een
Verbod zou wel in het vermogen der
Amerikanen liggen, daar zij op het ogen
blik immers nog geheel aan de touwtjes
Van de beurs trekken. Het zou echter
toet wenselijk zijp, omdat men vóór alles
he schijn wil vermijden door het hulp
programma rechtstreeks politieke invloed
O't teoefenen en omdat men het En-
Sels-Franse internationale prestige niet
voor de gehele wereld belachelijk kan
J?aken zonder zichzelf schade te doen.

minder wenselijk is een verbod, orn
aat er alles aan gelegen is, dat West-
•OlUropa een sterk samenhangend geheel
vormen, hetgeen door een confe

rentie slechts in de hand gewerkt zou
kunnen worden. De geruchten over een
„plan-Molotov", die reeds maanden lang
niet van de lucht zijn, en die nieuw
voedsel gekregen hebben in de belangrijke
Pools-Russische handelsbesprekingen,
welke te Moskou aan de gang zijn, dwin
gen West-Europa zich economisch ten
krachtigste te organiseren, om aan een
eventuele economische druk -uit Oost-
Europa weerstand te bieden. (Werden
niet vier landen bedreigd met intrekking
der Poolse kolenleveranties, wanneer zij
aan het plan-Marshall zouden deelne
men?).

Amerika werpt zich dus niet op als
voorstander van definitief afstel,
het wil alleen maar wat uitstel.
Het maant tot bezadigdheid, raadt aan
vooral niet overijld te doen en eerst
eens af te wachten, hoe het plan-
Marshall nu eigenlijk wel uit de bus zal
komen. Intussen kunnen dan wellicht
Frankrijk, dat in zijn ontreddering
uiterst afhankelijk is van Amerikaanse
goedgeefsheid, en andere landen enigs
zins afgehouden worden van al te grote
volgzaamheid jegens Engeland, hetgeen
de Amerikaanse greep op de confere-
renden zou verstevigen.

Groot-Brittannië koestert de wens
een commissie uit de vertegenwoordi
gers der zestien landen te benoemen,
welke namens de zestien-gezamenlijk
met de V. S. over de hulpverlening zcu
onderhandelen. Wat de Amerikanen van
al te sterke samenklitting trachten af te
houden door een ingenieuze verdeling
van de groep der behoeftigen in vier
onderscheidene soorten, zou aldus door
Engeland juist bijeengevoegd worden
Het voordeel van met ieder zwak land
afzonderlijk een groot deel der zaken
te kunnen regelen, zou zo voor
Washington verdwijnen. En gaat de
zelfstandige toekomst van West-Europa
de Amerikanen al zeer ter harte, ze ge
ven er toch niet zóveel om, dat zij de
Oude Wereld willen toestaan, zich zelf
standig en naar eigen believen te ver
enigen.

4

Sir Gopalaswami Ajjangar, minister
zonder portefeuille van India, heeft
Donderdag namens de regering van India
de kwestie-Kasjmir aan de Veiligheids
raad voorgelegd.

De eis van India is, dat de Veilig
heidsraad onmiddelijk ingrijpt in het ge
schil tussen Pakistan en India over het
Vorstenland Kasjmir, dat op grond van
een persoonlijk besluit van de Hindoe-
Maharadja, Sir Hari Singh, en tegen de
wil van de Mohammedaanse meerderheid
van de bevolking in October van het
afgelopen jaar toetrad tot het Dominion
India.

Er kon tot dusverre geen bevestiging
verkregen worden van het in Palestina
gepubliceerde bericht, dat het staats
secretariaat van het Vaticaan aan
Frankrijk, Canada en verschillende lan
den van Latijns-Amerika zou hebben
verzocht troepen naar Palestina te zen
den ter verdediging van het Heilig
Graf.

Mgr. Montini a.i., staatssecretaris,
heeft verklaard, dat hij niets wist van
een dergelijke stap, die door de H. Stoel
zou zijn ondernomen.

Op net secretariaat van de Congre
gatie voor buitengewone kerkelijke aan
gelegenheden weet men eveneens niets
van een dergelijke stap. Men gaf ech
ter wel te verstaan, dat er Vrijdag
„iemand,, in Rome verwacht werd. die
van de kwestie wel op de hoogte was".

f HANDIG

OM MEE TE NEMEN

ZWITSAL FABR'JEK'EN'» APf CDÓO'^N j

De Britse minister van Buitenlandse
Zaken Ernest Bevin en de Iraakse pre
mier Sayid Salim Jaboei hebben Don
derdag te Portsmouth een nieuw ver
drag van wederzijdse bijstand met een
duur van 20 jaar ondertekend, dat het
oude verdrag van 1930, w aarbij het Brit
se mandaat over Irak werd beëindigd
en het land onafhankelijk werd ver
klaard, vervangt. Evenals het oude ver
drag bevat het nieuwe de normale be
palingen van een gedegen defensief
bondgenootschap in het raam van de
V.iN. i.p.v. dat van de Volkenbond.

Hedenmorgen 6 uur is een personen
auto uit Twjjzelerheide in Friesland,
die met wier inzittenden op weg naar
Den Haag was, komende uit de Vijver
straat in Franeker in 'plaats van rechts
af, recht in het water van de Zuider
gracht gereden. De chauffeur, J. Kem
penaar uit Twijzelerheide, wist zich
door een der ramen te bevrijden. De
drie andere inzittenden, de hakker G.
Zijlstra, de landbouwer J. O. Bosma,
beiden uit Twijzelerheide, en de land
bouwer Tj. van der Meulen uit Kolïu-
merzwaag zagen geen kans meer uit de
omgeslagen auto te komen en verdron
ken.

De 35-jarige bakker Zijlstra was ge
huwd en vader van vijf kinderen, de
landbouwerszoon Tj. van der Meulen was
40 jaar oud en had een gezin met vier
kinderen, de 24-jarige landarbeider J. O.
Bosma was ongehuwd.

De vier inzittenden van de auto waren
op weg naar Den Haag om de laatste pa.
■pieren voor hun emigratie naar Canada
in orde te maken. Bij het uitrijden van
de Vijverstraat in Franeker moet de
garagehouder Kempenaar door een tel
genligger verblind zijn.

Uw verkoudheid van neus,
keel of borst weg met

MIJNHARDT

>OS 60cï!

m

Van het bekende St. Vincentiusgesticht te Harreveld nabij Varsseveld, dat door een
felle brand is verwoest, bleef' maar weinig over.

(Van onze Haagse redacteur)
„Zal gireren."

Hoe dikwijls wordt dit gezegd en ach
ter op kwitanties geschreven, zonder dat
men weet, of men werkelijk aan deze
toezegging gevolg zal geven, ja zonder dat
men zelfs van zins is, zulks te doen?

Het is een van de redenen, dat zaken
lieden wel eens boze woorden over de
Postchèque- en Girodienst laten val
len. Ondanks dat echter zou Nederland
deze instelling 'niet willen missen en
uit de statistieken blijkt, dat ons land
in vergelijking met de meeste andere
landen zeer giro-minded is. Zonder
overdrijving mogen we zeggen dat de
Postchèque- en Girodienst een van de
meest populaire takken is van het
Staatsbedrijf der P.T.T.

Welnu, het zal de 500.000 rekening
houders, die samen 1.114.300.000 gulden
bij de giro uit hebben staan, plezier
doen te vernemen, dat deze dienst
vandaag 30 jaar bestaat. Hjj werd n.l.
geopend op 16 Januari 1918. Men had
dus vijf jaar geleden het zilveren ju
bileum kunnen vieren, maar omdat de
bezetting dat niet toeliet, heert men
liever het zesde lustrum afgewacht.
Vandaag is het feest aan het Spaarne-

Vervolg van pag. 1)

De discussie werd spoedig zeer leven
dig. daar zich onmiddellijk de twee nor
male bloes vormden. Het Westelijke deel
steunde het' Britse voorstel, (erwijl de
satellieten het verwierpen. Generaal Po-
povitch, de Yougoslavische vertegen
woordiger, een oucï-Spanjc-strijder, hield
een lange rede, waarin hij het illegale
van het initiatief van Peterson onder
streepte, daar slechts de Chinese am
bassadeur als deken van het Corps Di
plomatique het recht heeft de diploma
ten bijeen te roepen. Vervolgens beklem
toonde hij het illoyale en onvriendelijke
van een démarche. Dreigend voegde hij
hieraan toe: „Hoe zouden zekere bui
tenlandse vertegenwoordigers het vin
den, indien de Sovjet-autoriteiten eens
een onderzoek naar hun transacties op
de zwarte markt zouden instellen?"

Hierbij doelde hij op een „publiek ge
heim", volgens hetwelk reeds sinds vele
maanden het personeel van op zijn
minst acht ambassades in Moskou- roe
bels kocht tegen voor hen erg voor
delige koersen.

Als tegenvoeter van Peterson stelde

De geest van Hitier Hij vond het Britse distributie-systeem uit
In het land der ongekende mogelijkheden Zena gaf en
had haar draai Stakkerdje

Arida, Syrisch miljionnair, eigenaar
varr een vroeger aan Hitier toe
behorend zeewaardig jacht,- heeft
't schip ter beschikking gesteld van

öe

Arabieren, die de „verdediging van

^aiestina tegen het verdelingsbesluit
~!er U.N.O." op zich' hebben genomen.

heeft, naar' verluidt; het jacht
^stemd als eerste onderdeel van een
•'Arabische defensie-vloot". Het Arabi-
°he dagblad „Asses" publiceert dit be-
jJht onder het opschrift: De geest van
f l'er bestrijdt het Zionisme. Arabië
°n geen betere propaganda tegen zich-
pl maken dan door aldus de herinne-
aan liet optreden van de Duitse
ctator op te roepen.

De heer Bishop, die beweert reeds
vele jaren geleden het voedseldi ;-
v tributiesysteem te hebben ui' -
Qj^'den, dat op het ogenblik nog in
'"Qt-Brittannië van kracht is, h oft
jj.. gewend tot de Koninklijke Com-
rssie voor de Beloning aan Uitvinders
Sv ®nSeland. Bishop zegt, dat hi zijn
ysteeni in 1940, toen men er behoefte
a h ging voelen, bekend gemaak, had
hin llet ministerie van Voedselvoorzie-
h Het ministerie ahtwoorddè, dat
qa stelsel niet voldeed, maar deson-
*s kwam het systeem, dat 'men in
invoerde, In de voornaamste pun-
Wtvnmet dat van Bishop overeen. De
l0ni!nder maakt aanspraak op een be-
z0lJ van ongeveer 50.000 gulder.. Of
tantsj^ gehoegen nemen met èen extra

M 1J?a veertig automobielen zijl' te

D Detroit (V. S.) bij dezelfde ge-
Wonq genheid in botsing gekomen, en
te® b°ven wonder is er slechts éer.,
-been n'i- Richard Ridgeway, die eerj
vaa!.. ^broken heeft. Ridgeway moest,
fyeg "Anderen bij een kruising van de
tile!J werd gevolgd door een lange
8e eer-i-aUt°'S' Met volle snelheid reden
ttbstipT u neSen op elkaar in, zodat zo
e beschadigd werden. Ook het

achttal, dat daarachter kwam, liep be
schadigingen op, doch kon later op
eigen gelegenheid de tocht voortzetten.
Twintig andere wagens, die niet tijdig
genoeg konden remmen, beschadigden
slechts bumpers en spatborden.

Zena Bickley, een huisvrouw uit
Bristol, werd Dinsdag veroordeeld
tot een boete en betaling der kos
ten in een proces, haar aangedaan door
de bediende van haar groentenman. Deze
(de bediende) kreeg namelijk een klap
in het gezicht, toen hij moest zeggen,
dat hij geen bananen voor mevrouw

Bickley had, die er beslist een paar
wilde hebben. De rechter verbaasde zich
over de mevrouwelijke handtastelijkheid,
maar hij keek nog vreemder op, toen
de fikse vrouw hem zei: „Ik heb er al
jaren naar verlangd, eens een van die
hondse winkelbedienden een draai om
de oren te geven.''

Te Padua is in het ziekenhuis een
kind geboren, dat aan elke hand
acht vingers en aan elke voet acht
tenen heeft. Wat zal dat kind huilen,
als zijn nagels geknipt moeten worden!

hij voor, een gelukwens-telegram aan
de Sovjet-Russische regering te zenden
bij gelegenheid van de verwerkelijking
van de deflatie-plannen.

Het is haast overbodig te zeggen, dat
het „Westen" dit idee torpedeerde,
Zonder resultaat werd de theepartij ont
bonden.

Peterson's ergernis is niet ongegrond,
daar de situatie vapr de vooral met dol
lars en ponden betalende diplomaten
zeer verslechterd is. Zij krijgen nu
slechts 32 roebels voor een pond (in
Maart 1947 nog 48) en 8 roebels voor
een dollar (vroeger 12). Een ander groot
nadeel is de opheffing van de diploma
tieke winkels, waar de leden van het
Corps Diplomatique producten konden
kopen, die niet alleen van een betere
kwaliteit dan in de normale zaken
waren, maar bc-vendien goedkoper.

Nu moest het ambassade-personeel
met de Russen dn de rij staan voor de
bijna leeggekochte winkels, zodat moei
lijkheden met de voedselvoorziening
niet konden uitblijven.

Enige prijzen, die de buitenlanders en
de Russen nu moeten betalen zijn: voor
1 kilo zwart brood 1 gulden, votr wit
brood 2 gulden, voor boter 20 gulden,
voor suiker 4.50. Een liter melk kost
ongeveer 'f 1.20, een ei ongeveer 50 cent.
Wodka heeft het tot 19 gulden per hal
ve liter gebracht en kaviaar tot het
fabelachtige bedrag van 400 roebel of
ongeveer 120 gulden per kilo (Men her
innert zich misschien, dat bij een der
vroegere minister-conferenties in Mos
kou de ministers Bevin en Byrnes zich
geen kaviaar konden veroorloven, daar
ze te duur was).

De geldsanering is een groter succes j
geweest dan de opheffing van de distri-
butie. De grote hoeveelheden geld, die
de burgers hadden opgepot in eigen
huis, uit vrees voor een bevriezing van
de banksaldi, moesten verdwijnen vóór
dat er sprake kon z«n van een algemene
vrije verkoop. Zdfaanov heeft het op
radicale wijze opgelost. „Een geldher-
vorming in Rusland verschilt geheel
van saneringen in de kapitalistische
staten" verklaarde hij in zijn boodschap
aan de Russen. „De bevolking moet een
offer brengen, de staat brengt echter
het grootste. Troost U, het is het laatste
dat van U gevraagd wordt." Naar de
veryulling van deze laatste woorden
gaat nu de hoop van Rusland uit. „Het
leven zal gemakkelijker worden", staat
er in de straten van 'Moskou.

plein in Den Haag. Vanmorgen is het
gehele personeel bijeen gekomen in 't
Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen, vanmiddag was er een druk be
zochte receptie en vanavond is er in
het eerstgenoemde gebouw weer een
feestavond, waar door het persone'ei
de grote revue „De slag om het Spaar
neplein" wordt opgevoerd.

Er zijn oudere girodiensten dan de
onze, maar weinig andere hebben in zo
een korte tijd zulk een grote vlucht ge
nomen als thans de jubilerende Neder
landse dienst. Aanvankelijk was de
dienst gedecentraliseerd, zodat elk
postkantoortje feitelijk een zelfstandig
girokantoortje was, maar het bleek alras,
dat dit geen goed systeem genoemd kon
worden. Na de centralisatie in Den Haag
ging het zo hard, dat de dienst uit zijn
krachten groeide en bijna een jaar lang
moest worden gesloten, van 4 October
1923 tot 1 October 1924. Daarna ging het
ontzettend hard vooruit. In 1918 waren
er 13-700 rekeninghouders^ werden er
1.300.000 boekingen verricht, was de to
tale omzet f 1.100.000.000 en bedroeg het
saldo-tegoed f 37.900.00Q. Op het ogen
blik luiden deze cijfers respectievelijk:
pl.nr. 500 000, 110.000.000 f 43.400.000.000 en
f 1.114.300.000.

Na de bevrijding is er achterstand
ontstaan, doordat 2948 mensen de
dienst verlieten, doch er zijn er ook weer
3039 in dienst genomen en op het
ogenblik kan men met 2530 mensen de
dienst weer normaal uitvoeren.

De gemiddelde cinvzet is 150 millioen
gulden per dag.

Waar men -nog wel mee tobt dat is
de ruimte. De 20.000 vierkante meter,
waarover men thans beschikt, zijn n.l.
niet voldoende. Zodra hierin voorzien is
en het nog bestaande personeelstekort
is aangevuld, kunnen ook particulieren
weer een rekening aanvragen, kan het
instituut der automatische overschrij
vingen onbeperkt worden uitgebreid,
kan liet buitenlands verkeer worden
heropend, kunnen wellicht andere faci
liteiten worden verleend en kan in het
bijzonder de oude snelheid van werken
weer worden bereikt.

Als wij hierboven constateerden,
dat het Nederlandse volk giro-minded
was, dan sluit dit niet uit, dat er toch
nog wel een heleboel mensen zijn, die
nou niet zo heel precies weten, wat
de giro is.

Er komen iedere dag 60 tot 80 dui
zend zendingen het giro-kantoor bin
nen. Daarin bevinden zich 400 a 500
duizend betalingsopdrachten, maar
ook nog wel andere zaken. Hebt u
ooit geweten, dat elke dag zendingen
worden ontvangen, waarin soms voor
grote sommen aan bankpapier is in
gesloten, maar waaruit ook distributie
bonnen te voorschijn komen, of siga
retten, brilledozen, zakdoeken, foto's,
dassen en dergelijke zaken? Het ge
beurt inderdaad.

Het is zelfs voorgekomen, dat
iemand een complete luiermand in
bonnen wel te verstaan op de giro
wilde zetten! Al deze zaken gaan zo
gauw mogelijk naar de rechtmatige
eigenaars terug, al is het soms een
hele toer, de adressen te achter-
ha'en.

en u zult 's morgens weer
kiplekker uit bed springen.

Elke dag moet uw lever een liter gal in
uw ingewanden doen stromen, anders ver
teert uw voedsel niet, het bederft. U raakt
verstopt, wordt humeurig en loom. Neem de
plantaardige CARTER'S LEVERPILLETJES
om die liter gal op te wekken en uw spijs
vertering en stoelgang op natuurlijke-svijze
te regelen.

De Unie dan. Daarover is prof. Romme
in sommige opzichten niet al te duidelijk
in zijn formuleringen. Maar soms is hij
ook wel concreet. Zoals hij de Unie
schetst ais een samenstel van drie ge
meenschappen met originaire macht, name
lijk de Unie zelf en de beide" souvereine
staten, die haar vormen, V.S.I. en het Ko
ninkrijk n.l. Ook dan zouden er echter nog
vele vragen te stellen overblijven. Zo naar
de verhouding van 'die drie machten, naar
hun verdeling zo men wil. Professor ver
wijst daarvoor naar Linggadjati. Daar ligt
de sleutel.

Ziet de heer Joekes deze kwestie nu
werkelijk anders dan prof. Romme, of
zou in de practijk het verschil in hoofd
zaak blijken neer te komen op verschil
in formulering, in tactiek dus? Er is
natuurlijk van huis uit wel verschil in
opvatting. De socialisten opteren voor
de grootst mogelijke vrijheid van elk
der deelgenoten in de Unie. En men zou
geneigd zijn te zeggen, dat hun de
reële macht van de Unie tamelijk koud
laat.

De heer Joekes vindt het niet goed,
op dit ogenblik de Unie souverein te
noemen. Maar hij ziet wel de deelgeno
ten als volledig souverein, zij het dan,
dat zij iets van hun souvereiniteit prijs
geven voorzoveel als nodig is, om met
elkaar te kunnen samenwerken. Maar
ook hij laat het er verder maar bij zit
ten. De Unie-Conferentie zal het moe
ten beslissen.

Prof. Romme werkt intussen de Unie
opvatting al wat verder uit. Van consti
tuties, volgens welke in beide souve
reine delen een volksvertegenwoordi
ging zal moeten worden samengesteld,
waaraan de Unie-organen, lees Unie-re
gering, verantwoordelijk zullen zijn,
wil hij liever niet 'veten, evenmin als
van tweehoofdige departementen. Hij
ziet liever eenhoofdige departementen
en dan met een minister en een vice-
minister, functies, die bij beurten door
een Nederlander er een Indonesiër ver
vuld kunnen worden.

Hoe zou het overigens bij tweezij
dige verantwoordelijkheid moeten
gaan met een conflictenregeling? Dat
zou erop nèerkomen, dat er altijd iets
zou moeten worden doorgezet tegen
de wil van een parlement in. Een
groot Unie-parlement is hem ook te
bezwaarlijk. Beter acht hi.i een klein
gemengd college van een dertig man,
benoemd door het Nederlandse parle
ment en de Indonesische Senaat, dat
met èen gekwalificeerde meerderheid
zou kunnen stemmen. De samenstel
ling van dat coliege, dat kleine Unie-
parlement, ziet hij evenwel paritair

De heer Schouten handhaaft op het
stuk van de Unie zijn grondige achter
dochtigheid. Hij wit weten, of de rege
ring zich voorstelt, dat de Unie een staat
en een souvereine staat zal zijn. en het
valt hem op, dat er met betrekking tot
de Unie nergens over het woord „staat"
en "het woord „souvereiniteit" wordt ge
sproken. Verder wantrouwt hij de term,
dat de Unie zal staan onder het Huis
van Oranje.

Het is ook geen duidelijke term, maar
het is toch langzamerhand ook de heer
Schouten denkelijk wel duidelijk, dat
niet dé constitutionele Nederlandse Ko
ning, Koning van de Unie zal zijn. Zo
zit het ook weer niet.

Tenslotte de Republiek. De heer
Schouten gelooft practisch niets van
de ernst, waarmede de Republiek de
wapenstilstand zal uitvoeren. De heer
Romme ziet dat ook met enige reserve
aan. De heer Joekes wil er blijkbaar
gaarne in geloven, Voor de heer Schou
ten is ieder verder nandelen met de
Republiek uit de boze. Het is het gif
in het lichaam van de V.S.I. inlaten.
Millioenen in Indonesië, zegt hij, zul.
len het uitleggen aJs zwakte van Ne
derland. Millioenen weten, moet men
er tegenover stellen, dat zq geen wer
kelijke samenleving van Indonesische
volkeren kunnen hebben zonder dat
de Republiek en wat zij vertegenwoor
digt er op de duur bijkomen. Dat be
grijpt de heer Schouten maar nooit.

Professor mr. Romme heeft, om te
beginnen vertrouwen, dat de Commissie

van Drie de Republiek ook wel
zal kunnen overtuigen van de
aanvaardbaarheid van het Nederlandse
politieke standpunt, omdat het innerlijk
even redelijk is als het militaire. Maar
overigens nam men in zijn uiteenzettin
gen een al te gemakkelijke denigrering
waar van de Republiek en haar be
tekenis.

Het is volledig waar, als men zich
bepaalt tot dit ogenblik, dat de Repu
bliek niet meer het overheersende pro
bleem is in de Indonesische omwente
ling, maar wat klinkt het schematisch
en oppervlakkig als prof. Romme zon
der meer vaststelt: ais de Republiek
niet meeaoet, dan gaat de ontwikkeling
van de Federatie onverminderd voort.

Dr. Van Mook heeft daar anders over
gedacht. Hij zeide dezer dagen, dat het
aanvankelijk 'wèl, maar op de lange
termijn toch niet goed zal gaan zonder
de Republiek.

Het is inderdaad moeilijk, de juiste
houding tegenover het zeer veel om
vattende er. uitermate gevoelige pro
bleem, dat de Republiek oplevert, te vin
den in een Nederlands parlement. Ook
de heer Joekes overtuigt ons er niet
van, dat hij het scherpe begrip heeft,
dat prof. Logemann wel had. Al spreekt
hij nog zo iang en zo nadrukkelijk over
de Republiek, en al is hij aldoor maar
kennelijk bevreesd, dat de woorden,
die hier gesproken worden ginds repu
blikeinse en nationalistische gevoelens
zullen kwetsen.

Hij wil steeds maar in alle negara's en
daerahs, die er thans reeds zijn, alsnog
vrije volksstemmingen laten houden
ter controle en bevestiging, maar hij
vergeet, dat dit volgens zijn eigen logica
dan ook zou moeten gelden voor de
Republiek.

De heer Joekes maakt intussen niets
waar van het zeer belangrijke punt,
waarom die Republiek voor iedere In
donesische nationalist een steen des aan
stoots is en evenzeer toch ook een
toetssteen. Hij spreekt eigenlijk slechts
uit een revolutionnair sentiment, en de
heer Joekes en zijn antecedenten en
geestelijke structuur enigszins kennen
de, moet men zich afvragen of daar niet
een goed deel taktiek in steekt ten
opzichte van zijn revolutionnaire linker
vleugel.

Dit zijn de voornaamste punten. Er
moet nog gememoreerd worden, dat
prof. Komme een poging heeft ge
waagd, prof. Schermerhom gekraakt
te krijgen. Hij heeft in reactie op al
lerlei beweringen, die de heer Scher-
merhorn tegenwoordig overal in het
land doet, gevraagd, of de fractie van
de P. v. d. A. wilde laten weten of
zij al dan niet op het ogenblik nog
achter de befaamde motie Rommev.
d. Goes van Naters staat. De heer Joe
kes heeft prompt vergeten, daarop te
antwoorden, nadat hij wel een recht
zetting had gegeven van het ontstaan
dier motie.

Prof. Romme heeft ook aan de rege
ring gevraagd, of zij wil vertellen, of
het waar is, dat Schermerhorn destijds
als lid van de Commissie-Generaal ge
probeerd heeft de internationale inter
ventie te ontketenen, toen Nederland op
het punt stond, de militaire actie te be
ginnen, waarmede hij richzelf accoord
had verklaard. Afwachten of de rege
ring daar ook op vergeet te antwoor
den.

Overigens verklaarde de heer Joekes
wel, daartoe eveneens geïnviteerd door
prof. Romme, dat er geen enkele reden
is, om het voor te stellen, dat de socia
listen de katholieken moeten meesleu
ren, zoals Schermerhorn ook al be
weert. Het is een kwestie van hand in
hand gaan, waarbij men over en weer
wel eens moet delibereren over de weg,
die men wil inslaan.

Tenslotte nog dit: de heer Schouten
heeft de regering meer gedetailleerde
inlichtingen gevraagd over onze mili
taire positie, opmerkende, dat die we
tenschap nodig is om te kunnen beoor
delen of het vastgestelde demobilisatie
schema nu ook werkelijk aangehouden
zal kunnen worden.

Om over twaalven ging de Kamer
naar huis. Ds. Zandt was demonstratief
de voorzitter goê nacht komen wensen,
toen hij om half twaalf naar bed ging.
In de duisternis van de nacht laat ds.
Zandt zijn staatsmanslicht niet meer
schijnen.

(Van onze speciale verslaggever)

De Amsterdamse rechtbank heeft
zieh de gehele Donderdagmiddag
verdiept in drie persdelicten, n.l.
beledigingen van vooraanstaande
personen in resp. „De Waarheid," de
„Nieuwe Post" en de „Ochtendpost,"
waarvoor achtereenvolgens de he
ren Koejemans, Rodrigues Lopes en
mr. J. E. v. d. Starp terecht stonden.
De eisen waren geldboeten van f 300
tot f500.

De zaak tegen de heer Koejemans
had al eerder gediend maar was wegens
zijn ziekte uitgesteld. De beschuldiging
tegen hem was nog een uitvloeisel van
de Septemberstaking in 194S toen in „De
Waarheid"" een voor minister-president
dr. Beel beledigende tekening verscheen.

De héér Koejemans ontkende, dat -hij
met het opnemen van deze tekening dr.
Beel had willen beledigen. Hij wilde
slechts critiek uitoefenen op de wijze,
waarop de regering de Septembersta
king, die tegen de uitzending Van troe-
pe naar Indië was gericht, wilde bre
ken.

Dé Officier van Justitie erkende, dat

door JOSEPH MONTAGUE

vertaling HERMAN ANTONSEN

6)

Gideon Lang ontwaakte uit zijn dutje,
doch bleof afgetrokken en at zwijgzaam.
Het meisje vertelde Keiler, dat haar
vader nog al wat van geneeskunde wist
en dat hij een medicijnkist en zelfs chi
rurgische instrumenten bij zich had.
Doch hij scheen misnoegd over haar
voorstel.

„Sommigen van die lui daar hebben n
zalfje of zoiets nodig," zei hij. „Ze zijn
elrg verbrand door de ontsnappende-
stoom en als de zon aanstonds gaat
gloeien, zullen ze het hard te verduren
krijgen. Zou uw vader hen na het ont
bijt niet eens onder behandeling willen
nemen?"

„Ik zal het hem vragen, als u iets
wilt eten."

Keiler deed zijn best, iets te eten. Gi
deon Lang nam hem een paar maal

andachtig op. Warin vroeg zich af. of
hij niet beter zou doen, de kapitein er
van in kennis stellen, dat Keiler ziek
was en hem daarmee een wenk geven,
dat het wel wenselijk was, dat ze in
hun sloep een anderen schipper kregen.
Doch hij wist, dat alle officieren reeds
een baantje hadden en hij zag er tegen
op, Keiler, die zo zijn best deed, zich
goed te houden, onaangenaam te zijn.
Warin had uit zijn diensttijd een sterk
gevoel van discipline overgehouden. Hij
had een rang bekleed. In dece sloep was
hij iemand zonder gezag, een passagier,
een landrot. Niemand haastte zich, mot
eten gauw klaar te zijn, al was het al
leen maar, om de tijd te doden. Over de
zee kwam een grote golf aangerold,
door enige kleinere gevolgd; het was
bijna, alsof de oceaan sidderde. Uit het
Zuidoosten kwam een zuchtende wind
vlaag. De donkere wolkenbank was een
heuvel en ten slotte een borg geworden,
die zich in onregelmatige omtrekken tot
midden in de hemel verhief. Het leek
of er boven de horizon een zwaar gor
dijn hing, dat de wijde, vlakke oceaan
om hen heen afsloot.

De windvlaag deed allen, behalve de
gulzigsten, opkijken. Ze bclnerkten de
opgestapelde wolken, de wazige zon,
die nog steeds grote hitte af gaf, en als
onder een betovering gevangen, bleven
ze doodstil zitten. Ze staarden naar die

loodkleurige dreiging. De drukkende at
mosfeer beroofdel hen van hun veer
kracht. Het scheen plotseling een toneel
voor een drama. De donder begon dof
en toen steeds harder te rommelen, als
werden er honderden pauken geslagen.
Dan een geluid, schril als een bekken
slag, het donkere zwerk werd door een
bliksemflits guspleten en een flikkerende
vlam vloog langs de rand der wolken,
als een stroom gesmolten metaal langs
de rand van een smeltkroes die op bet
punt staat haar gloeiende inhoud uit te
storten.

„Verdraaid!"

„Oh!'' klonl», het uit vele kelen, als
wachtten ze het begin van een treur
spel af.

Uit 't binnenste van het ten onder
gang gedoemde Zuiderkruis dreunde
dof een ontploffing. Weer een ketel ge
sprongen. De samengeperste lucht deed
het dek barsten. Het vloog de lucht in.
De voormast viel om, de brug wankelde
en de dekken vielen als een kaartenhuis
uiteen. De schoorsteen zwaaide heen en
weer en viel om. Het achterschip rees
omhoog met de nutteloze schroef en het
onbruikbare roer en de stoomboot gleed
omlaag en verzonk in de diepte. De
zuiging veroorzaakte geweldige golven
die zich in wijde kringen naar de sloe
pen toe verspreidden. Met haas'ige
riemslagen zochten de bomanningen

buiten de gevaarlijke zone te komen. De
stukken wrakhout dobberden naar alle
kanten rond. Een plotselinge windvlaag,
niet uit het Zuiden, doch ditmaal uit
het Noorden, joeg de golven op en wierp
zich met geweld op de kleine, ronddob
berende sloepen. De vlaag gleed verder
en dezee werd akelig verlaten, nu de
stoomboot verdwenen was, als hadden
ze een, zij het ook wrakke, bondgenote
verloren. Een volgende vlaag uit hjet
Oosten joeg de golven nijdig op. Een
donderslag, een geweldige vuurstraal
midden uit een grote wolk, die in tweeën
scheen te splijten. De zon was plotse
ling verdwenen. Heel de lucht was vol
jagende wolken, opkomend aan de hori
zon. En vóór de grote wolk uit verscheen
een lijn van wit schuim, dat op hep toe
snelde.

De kapitein stond rechtop in zijn boot
en schreeuwde zijn bevelen uit; schold
op een der sloepen, waar ze bezig waren
een mast op te zetten. „Geen zeilen,
cisels! Geen zeilen

Terwijl ze allen onhandig bezig waren
en de officieren hun orders uitbrulden,
kwam de golf over hen heen. Keiler
richtte zich op, trachtte de voorplecht
te bereiken en viel in een soort flauwte
achterover.

Een onbeschrijfelijk lawaai, een loeiend
gesis van het water en de eerste golven
van een orkaan stortten zich over hen

heen. De mannen omklemden de rie
men, moesten ze weer loslaten, vloekten
en tuimelden ovetr elkander. Het volgend
ogenblik vlogen de sloepen mee in de
storm, voortgejaagd door zijn meedogen
loze kracht, verspreid, ondanks het hef
tige roeien, dat niets hielp, omdat het
woeste water de riemen wdgsloeg. Zo
dreven ze naar alle kanten weg en ver
loren elkander uit het gezicht in het
woelende water. De mannen hoosden
met gummi-emmers en lege blikjes,
vloekend, biddend en wanhopig berus
tend in de catastrophe.

TcTen nam Gideon Lang de leiding.
Warin had een riem gegrepen nadat een
stoere stoker, die bij iedere trek aan de
essenhouten riem kreunde van inspan
ning. Hij schreeuwde tegen de anderen,
dat ze in de maat moesten blijven, dat
ze moesten trachten, gelijk te blijven
met de voortjagende golven, doch zijn
woorden verwoeien in de wind.

Plotseling zag hij Lang met in de
wind fladderende haren en baard zich
vooroverbuigen en zich half op zijn zit
plaats oprichten. Zijn dochter naast
hem keek onbewogen, ai glinsterden
haar grijze ogen, toen ze haar zware,
bruine haardos, die haar het zien be
lemmerde, uit de ogen trachtte te strij
ken. De geleerdé was opeen6 uit zijn
schelp gekropen.

de persvrijheid met zorg gehandhaafd
moet worden, maar ze mag niet ont
aarden in opruiing of belediging.

Spr. eiste f500 boete subs. 25 dagen
hechtenis.

De verdediger, mr. B. Stokvis, legde
earicaturen op dr. Colijn over, welke hij
veel erger dan de hierbedoelde plaat
vond en die toch nimmer werden ver
volgd. Hij pleitte derhalve vrijspraak.
Uitspraak 29 Januari.

De volgende verdachte was de heer
L. A. Rodrigues Lopes, die in „De
Nieuws Post" felle beschuldigingen had
gepubliceerd tegen de commissaris van
politie H. J. Teeseling te Ede. Deze com
missaris zou, toen hij tijdens de oorlog
inspecteur te Amsterdam was, vrouwen
voor de Duitsers hebben geronseld. De
heer Teeseling ontkende dit ten stellig
ste als getuige, maar verdachte verzocht
zijn beschuldigingen met bewijzen te
mogen staven. De rechtbank stond dit
toe en verwees de zaak naar de Rech-
ter-Commissaris voor een nader onder
zoek.

De derde verdachte was mr. J. E. van
der Stap uit Den Haag, die in „De Och
tendpost" allesbehalve loffelijke termen
had gebezigd over de luit.-gouverneur-
generaal dr. Van Mook. En evenzo had
hij ir. Schermerhorn beledigd.

De Officier van Justitie vond het tijd
worden een einde te maken aan dit
„schandalig geschrijf." Men mag de
persvrijheid niet gebruiken door smeer
lapperij over de hoofden van vooraan
staande personen te strooien. Spr. eiste
f300 boete of 30 dagen hechtenis, ermee
rekening houdend, dat verdachte eigen
lijk geen journalist is.

Uitspraak 29 Januari.

(speciale berichtgeving)

De Nederlandse Maatschappij tot
Bevordering der Geneeskunst heeft
verboden het'afgeven van verklarin
gen door behandelende artsen voor
commissies inzake woningvordering.

Afgezien van andere bezwaren, meent
deze Maatschappij dat dergelijke ver
klaringen \aak niet die objectiviteit be
zitten, welke voor het beoogde doel
noodzakelijk is; de commissies behoren
dergelijke attesten terzijde te leggen.

Een oplossing van deze moeilijkheid
zou mogelijk zijn indien in de com
missie voor woningvordering een arts
zitting krijgt; deze kan eventueel in
lichtingen aan de huisdokter vragen.