„Plaats rust" en „Staakt het vuren
Geen verandering in Nederi. posities
STAKINGEN IN HET RUHfi-GEBIED
Wapenstilstand
getekend
Minister Jonkman stuurt de Kamer met
een kluitje in het riet
Het lekt gruwelijk in het
ambtenarencorps
pet. onzer militairen is
Vijf
ziek
Wapen-dropping in Frankrijk verijdeld
Organisatie van ondergrondse
gewapende eenheden
OPNIEUW SNELLE WAS VAN
DE RIVIEREN
Republiek aanvaardt positie van
staat in verenigd kader
„Geweldige voorraden
op boerderijen"
Benelux wil overleg
met Grote Drie
Geen conferentie der
zestien landen
De geheime nota van
generaal Spoor
Overstroming die record
1926 zal breken?
van
Gerechtvaardigde
trots
Verliezen in Indië
Tot hoofd en hart
Curacao wenst zelf
beschikkingsrecht
50.000 arbeiders leggen*het werk neer
Prof. dr. J. v. d. Brink
Lichtsignalen aan rondcirkelend vliegtuig
.Het weer
Twee noodlandingen
ZATERDAG 17 JANUARI 1948 s
71 sfe JAARGANG No. 24052
NA ONDERTEKENING OP „RENVILLEr
Vice-voorzitter dreigt bij
voorbaat met „koffers
pakken"
Naar Lake Success
Inzake West-Duitse economie
Benoeming tot minister
te verwachten
Toestellen van Rijkslucht-
vactrtschool uit de koers
geraakt
RADIO-ONDERDELEN TUSSEN
BISCUITBLIKKEN
Arrestaties bij Rijsbergen
Critieke toestand bij Hedel
DE A.S. JAARBEURS
Zeshonderd deeünemers
afgewezen
BOUWMEESTER ZONDER
BUZIAU
Vervolg op pag. S)
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mflllmete.
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per- m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
De orders „plaatg rust'' en ,;staakt
het vuren" zullen, naar Reuter uit
betrouwbare bron -verneemt, van
daag: door de Nederlandse en de
republikeinse autoriteiten na de on
dertekening van de wapenstilstand
worden afgekondigd.
De republiek heeft de positie van
Staat binnen het raam der Verenigde
Staten van Indonesië aanvaard, en wel
in de vorm, zoals de Verenigde Staten
van Indonesië zullen worden georgani
seerd op de grondslag van achttien
Staatkundige grondbeginselen, over welke
grondbeginselen "een informele overeen
stemming tussen de beide bij de wapen
stilstand betrokken partijen zou bestaan.
Als een uitvloeisel van deze achttien
grondslagen zou de souvereiniteit over
het geheleg rondgebied van Indonesië
worden uitgeoefend door Nederland, tot
het tijdstip, waarop Nederland haar zal
De uit vijf personen bestaande
West-Indische delegatie, die vandaag
nit New York naar Nederland zal
vertrekken voor het houden van de
Ronde-Tafelconferentie in Den Haag,
heeft bij monde van de heer W. R.
Plantz, vice-voorzitter van de wetge
vende vergadering van Curasao,
verklaard, dat het zelfbeschikkings
recht van Curacao en Aruba voorop
gesteld diende te worden en erkend
zal moeten worden. De heer
Plantz sprak de waarschuwing uit,
dat, mocht dit zelfbeschikkingsrecht
niet worden erkend, de delegatie
haar koffers weer zou pakken en zou
terugkeren.
overdragen aan de Verenigde Staten
van Indonesië. Aan alle deelstaten
aldus Reuter zou een representatieve
vertegenwoordiging worden aangeboden
in enigerlei voorlopige federale regering,
gevormd voor de ratificatie ener grond
wet voor de Verenigde Staten van In
donesië.
Binnen niet minder dan zes
maanden en niet meer dan een jaar
na de ondertekening van de politieke
overeenkomst zal door volksstem
ming dienen te zijn uitgemaakt, of
de bevolkingen van Java, Sumatra
en Madoera hun respectieve gebie
den deel wensen te doen uitmaken
van het gebied der republiek of van
een der andere staten.
Van betrouwbare zijde werd voorts
vernomen, dat de uit tien artikelen be
staande wapenstilstands-overeenkomst
voorziet in een „plaats rust''-toestand
op de grenslijnen tussen de Nederlandse
en de republikeinse strijdkrachten, zo
als deze zijn omschreven in de officiële
bekendmaking van de Indische regering
van 29 Augustus, Dit komt neer' op een
standhouden in of nabij de huidige op
stelling, waarbij dus alle door de Neder
landers tijdens de politionele actie oP
Java, Madoera en Sumatra bezette ge
bieden, onder Nederlands bestuur
blijven.
De Australische rechter Kirby en
Paul van Zeeland zijn van plan 6poedig
na de ondertekening naar Lake Success
te vliegen, om aan de Veiligheidsraad
verslag uit te brengen over de onder
handelingen van de Commissie voor
Goede Diensten, die nu elf weken ge
duurd hebben.
Verwacht wordt, dat de leden van de
commissie plaatsvervangers zullen aan
wijzen, om hen in hun afwezigheid te
vertegenwoordigen, zodat de politieke
onderhandelingen tussen Nederland en
de republiek onmiddellijk kunnen be
ginnen, zodra, de wapenstilstand ge
tekend is.
Dl Duisburg, de grootste binnenhaven
*er wereld, Miilheim en Dinslaken m
het Ruhrgebied zijn Vrijdag ruim 50.000
arbeiders voor 24 uur in staking gegaan
uit protest tegen de „hongerrantsoenen".
De mijnwerkers bleven aan het werk,
terwjjl in Duisburg de havenarbeiders
.doorgingen met het laden en lossen van
voedselschepen. De telefoonverbindin
gen met Duisburg waren enige uren
verbroken. Een gedeelte van de arbei
ders, die Donderdag in Oberhausen in
staking waren gegaan, heeft yrijdag de
staking voortgezet.
Op een te Duisburg gehouden verga
dering van winkelbedienden werd een
resolutie aangenomen, waarin geprotes
teerd werd tegen de bewering, dat de
stakingen in het Ruhrgebied aan com
munistische agitatie te wijten zijn.
Indien binnen enkele dagen geen
maatregelen genomen worden om de
voedselpositie te verbeteren, zullen de
bedrijfsraden van Duisburg, Mülheim,
Oberhausen en Essen a.s. Vrijdag bij
eenkomen om zich over een verdere
actie uit te spreken. Dan zouden ook
de mijnwerkers erbij betrokken zijn.
Het karakter van de stakingen heeft
Zich tot op heden niet gewijzigd. Overal
zijn de demonstraties gekenmerkt door
een merkwaardige discipline. Minister
president Arnold" van RijnlandWestfa-
len heeft de Jeider der vakbonden in de
Britse zone, Boeckler, telegrafisch dank
gebracht voor de leiding, die de vak
bonden in deze dagen hebben gegeven,
en hem de ridder van het Ruhrgebied
genoemd. Men is er zich in vakbonds
kringen wel van bewust, dat sterke
communistische stromingen aanwezig
zijn, die drijven naar een algemene
8taking.
Het voornaamste verzoek van de vak-
Verenigingen aan het militaire bestuur
is onmiddellijke hulp van de troepen om
de boeren te dwingen „geweldige voed
selvoorraden, op hun boerderijen ver
gaard" af te geven.
De Duitse ministers voor voedsel-
De regeringen van de drie Benelux-
'anden hebben afzonderlijke stappen in
Washington. Parijs en Londen genomen.
Waarin aangedrongen wordt op bespre
kingen tussen deze landen en de Bcnc-
lux-landen, voordat er verdere beslis
singen worden genomen, inzake een
nieyw economisch apparaat in West-
"uitsland, opdat met vitale Benelux-
'angen rekening worde gehouden.
Officiële nota's zijn eergisteren aan
drie grote westelijke mogendheden
Overhandigd.
Bv^rle besprekingen te Londen en
hebho ï?et de Amerikaanse regering
5ea>aVlt ankrjjk en Engeland bekend
'oni'f dat zij besloten hebben voor-
Ifi i,Aepn formele conferentie van de
to, van het-Marshall-plan bij-
te roepen.
voorziening in de dubbele zone hebben
besloten het vetrantsoen van de gehele
zone de komende maanden aan de be
volking van het Ruhr-gebied- te ver
strekken.
Lord Pakenham. de Britse minister
voor Duitse -aangelegenheden, heeft
verklaard, dat verhoging van db voed-
selimport in Duitsland niet mogelijk zou
zijn. Hij beschouwde de huidige situatie
als een krachtproef voor de effectivi
teit der Duitse democratie. Het voedsel
probleem, zo zei hij, moet door de
Duitsers zelf opgelost worden.
Naar A.P. uil Batavia meldl,
is de wapensiilsiand lussen
Nederland en de Republiek
heden om 14.55 uur (Javase
lijd) aan boord van de „Ren
ville" getekend.
(Van onze parlementaire redacteur)
Naar wij vernemen hebben de onder
handelingen tussen de minister-presi
dent en prof. dr. J. R. M. van den
Brink tot het resultaat geleid, dat de
benoeming van prof. Van den Brink tot
minister van Economische Zaken naar
alle waarschijnlijkheid binnenkort te ver
wachten is.
pir
yin i, i.^l
In geheel Burma zullen onafhankelijkheids-monumenten opge richt worden. Thankinnu, de premierlegde te Rangoon de eerste
steen voor een groot marmeren gedenkteken.
(Van onze parlementaire redacteur)
Nadat Vrijdagmiddag de sprekers
van het tweede gelid ook nog het
hunne hadden gezegd over de Indi
sche vraagstukken, was het woord
aan minister Jonkman, die zonder
enige twijfel kans zag, de zaak dood
te praten in een trage, moeizame en
niet onberispelijk geformuleerde
rede.
De laatste tijd slaagt de minister er
steeds minder in, op het peil te komen,
waarop hij een jaar geleden wél stond.
Zijn formuleringen worden steeds
moeilijker en ook steeds minder zeg
gend. Dat' hij drie keer een met gewel
dige moeite en omslag op gang ge
brachte zin afbreekt, omdat die ner
gens op uit blijkt te kynnen lopen, is
geen zeldzaamheid meer. En als men
dit niet zo erg belangrijk mocht vin
den, omdat het „maar" egn vormkwes
tie is. dan is het toch zeker wél van
belang, dat men er de minister meer
dan eens betrapt, dat hij lustig staat
te kirren, zoals in Indië de term luidt
voor „met een kluitje in het riet stu
ren".
Griekse boeren verlaten hun dorp Kalpatri met wat er van hun bezittingen nog
overgebleven is na een aanval van Griekse rebellen.
Gekir, dat hoorde men, toen de mi
nister sprak over de zeer concrete en
hoogst belangrijke vraag, die de heer
Schouten hem had gesteld terzake van
de verantwoordelijkheid voor de defen
sie onder de pre-federale regering. Och.
daar verandert niet zoveel bij, zei de
minister, het blijft toch allemaal onder
de verantwoordelijkheid van de land
voogd. Daarmee had de Kamer dan haar
kluitje in het riet.
En de vraag van de heer Schouten
naar informatie niet alleen omtrent de
toestand der militairen, maar tevens
naar de militaire toestand, dit laatste
in verband met de mogelijkheid te
kunnen beoordelen of het demobilisa
tieschema zal kunnen worden aange
houden. Van die hele vraag kon de mi
nister maar alleen op het eerste deel
antwoord geven. De rest ressorteerde,
naar hij beweerde, onder zijn ambtge
noot van Oorlog, doch die was natuur
lijk net toevallig niet in de Kamer aan
wezig. Zou de heer Schouten Dinsdag
zo verstandig zijn. te verlangen, dat de
minister zal verschijnen, om het ant
woord te komen geven?
De vraag van prof. Romme naar de
door de heer Schermerhorn beweerde
preparering van buitenlandse inter
ventie ,vlak voor het militaire optre
den interventie, die deze zelf als
lid van de Commissie-Generaal zegt
te hebben voorbereid heeft de mi-
nister. blijkbaar niet gehoord. En om
nog even op de militaire situatie terug
te komen, de toestand van de soldaten
meent de minister voldoende geschetst
te hebben, als hij vertelt, dat 5 pCt.
van hen ziek is, wat in dit klimaat
niet slecht is te noemen. Als de mi
nister nu zelf gelooft, dat dit het enige
en afdoende bewijs is voor de toestand
der militairen, dan kan men hem
slechts aanraden, zich eens serieus te
laten inlichten.
Overigens maakte de minister een
prachtig misbaar naar aanleiding van
een publicatie in „Het Dagblad" van een
zeer geheime nota, die generaal Spoor,
het moet zowat een»maand geleden zijn,
over de politieke situatie en de onmoge
lijkheid, om op grond daarvan tot ver
mindering der troepensterkte over te
gaan, aan de regering heeft gericht. Het
is natuurlijk heel naar voor de rege
ring, dat het in haar ambtenarencorps
zo gruwelijk lekt en het is nog veel ver
velender voor de minister, dat het nu
juist de heer Vonk is, die daarmee
kwam aandragen, maar deze nota van
generaal Spoor tastte deze hoogst be
langrijke en vólkomen onbevredigend
geregelde kwestie in de kern aan.
Daarover te spreken, ware belang
rijker en zakelijker geweest, dan een
philippica tegen de heer Vonk en het
Een poging om bij St. Amand in Mid
den-Frankrijk per parachute wapens
neer te laten is Donderdag door de
Franse gendarmerie verijdeld. De gen
darmes verrasten bij het dorp Ainay le
Vieil, 7 k.m. ten Zuiden van St. Amand,
een vrachtauto met tien gewapende
mannen, die lichtsignalen gaven aan
een rondcirkelend vliegtuig. De mannen
wisten bjj de overval met de vrachtwa
gen te ontsnappen, nadat zij aan het
vliegtuig signalen hadden gegeven om te
verdwijnen.
Het Franse persbureau A.F.P. maakt
geen melding van de aard der voorwer
pen, die neergelaten-werden, maar ver
slaggevers, die ter plaatse geweest wa
ren, zeiden ervan overtuigd te zijn, dat
het wapens waren.
Op het ministerie van Binnenlandse
Zaken weigerde men, hangende het on
derzoek, te ontkennen of te bevestigen,
dat er wapens werden neergelaten.
Enige minuten na de overval bij St.
Amand meldde een overwegwachter, dat
twee mannen gewapend met een machi
negeweer zijn wachthuisje binnenkwa
men en verzochten hen te verstoppen-.
Iemand uit het gezin van de overweg
wachter wist weg te glippen en trom
melde een aantal huurlieden met jacht
geweren bij elkaar. De twee mannen
hielden deze echter in bedwang met hun
machinegeweer en wisten daarna te ont
snappen-in een auto, die o£ op hen stond
te wachten, of die toebehoorde aan ka
meraden, die langs reden.
Het bericht over het voorval bij St.
Amand is het eerste uitvoerige verhaal
na een aantal onbevestigde berichten
over „wapendroppings" in- andere stre
ken, o.a. in Deux Sèvres, de Vendée en
de Noordelijke departementen'.
In de Franse hoofdstad wordt niet al
leen van rechtse maar ook van pro.com
munistische groepen gesproken, die on
dergrondse gewapende eenheden in
Frankrijk aan het organiseren zouden
zijn.
Als mogelijke bronnen van herkomst
zinspeelde men op Spanje, de Sovjet
zone van Duitsland en rechtse elemen
ten in de Franse zone van Duitsland'.
De Parijse dagbladen hebben ter sta
ving hunner berichten bijzonderheden
van hun eigen correspondenten verstrekt.
Zij berichtten, dat tie gendarmerie van
St. Amand enige da»en van te voren
bericht had ontvangen, dat Donderdag
nacht tussen 2 en 8 uur wapens per pa
rachute zouden neerkomen.
De dagbladen waren het er alle over
eens, dat de beweerde wapens bedoeld
waren voor binnenlands gebruik en zij
waren geneigd ze in verband te bren
gen met een samenzwering, die zij eer
der aan rechts dan aan links toeschre
ven. Alle bladen brachten op in het
oog springende wijze de ontdekking in
herinnering, die in Juni van het vorig
jaar door de regering bekend gemaakt
werd betreffende een „zwarte maquis",
die een „blauw plan" had om een anti
communistisch regiem in Frankrijk te
vestigen dat deed denken aan het di
rectoraat van Napoleon Bonaparte in de
eerste dagen na de revolutie.
Minister Jonkman
Dagblad af te steken. Tegen de eerste,
omdat deze het oirbaar achtte, een in-
discreteiijk gepubliceerd, zeer geheim
si uk in de volksvertegenwoordiging voor
te lezen, tegen het laatste, omdat dit een
geheim stuk had gepubliceerd.
Dit noemt de minister gezagsonder
mijnend en hij zou wel Willen, dat daar
met de wet in de hand tegen opgetreden
kon worden de minister-president
keek hem, naar wij meenden te zien,
een tikje bezorgd aan, want de minis
ter-president heeft wellicht een ander
begrip aangaande de grondwettelijke
drukpersvrijheid dan zijn ambtgenoot.
Het zou kunnen zijn, dat de regering
door jarenlang terzake van het mili
taire beleid een ernstige fout te maken
en te continueren, het landsbelang niet
heeft bevorderd en bovendien het gezag
niet bepaald heeft geschraagd. Daar zou
voor een journalist een ernstige reden
kunnen liggen om een geheim stuk, dat
hem in handen komt, te publiceren.
(Vervolg op pag. 5)
Verwachting tot Zaterdagavond.
Zwaar bewolkt met op vele plaatsen
nevel of mist, doch hier en daar op
klaringen. Vrijwel overal droog weer
en weinig wind. Later in het Westen
van het land naar Zuidelijke richtin
gen draaiende en. geleidelijk toene
mende wind. Weinig verandering van
temperatuur.
Zondag: Zon 8.4017.01. Maan
11.2623.36.
Maandag: Zon 8.3917.03, Maan
óp 11.38.
Twee Tiger Moths van de Rijkslucht
vaartschool stegen van <het vliegveld
Ypenburg op voor het maken van een
navigatievlucht naar het vliegveld
Twenthe. In verband met het slechte
weer raakten beide toestellen uit de
koers en waren na verloop van enige tijd
wegens benzinegebrek gedwongen nood
landingen te verlichten, welke goed ge
slaagd zijn. Het ene toestel, dat door de
heer Ph. Westerhof werd bestuurd en
als inzittende de heer J. A. Motshagen
aan boord had, beiden leerlingen van de
Rijksluchtvaartschool, landde nabij As
sen. Het toestel bleef geheel onbescha
digd. De andere Tiger Moth kwam heel
wat verder uit de koers terecht, n.l. in
de omgeving van Lorup nabij Oldenburg
in Duitsland. Ook dit vliegtuig bleef ge
heel onbeschadigd. De inzittenden, de
heren Van Suchtelen van der Haere en
Dijkstra, wachten nu op assistentie van
Nederland uit om het gestrande vlieg
tuig weer voor de terugreis gereed te
maken.
Aan mr. P. Lieftinck. minister van
Financiën, is de onderscheiding ver
leend van Grootkruis in de Kroonorde
van België.
Het water in de R ijn wast zo snel
en onrustbarend, dat men in de stre
ken rond Zutphen hedenavond of Zon
dagmorgen verwacht, dat de Baakse
Overlaat weer zal gaan werken.
Donderdag was de val van de IJsel
te Zutphen nog vier cm., maar daar
stond tegenover, dat de Rijn bij Keulen
Woensdag reeds 64 cm. was meldde. Nog
erger is de stijging van het water in de
Rhur; daar mat men een was van ruim
een meter. In Trier bijna twee meter.
De kans, dat het water tot staan zou
komen, is niet groot, omdat blijkens de
laatste berichten Keulen sinds eergiste
ren ruim twee meter was moest meten.
Sommige deskundigen voorspellen
'een overstroming, die het record van
1926 zal breken.
Nadat de Waal voor Nijmegen de
laatste dagen was gedaald, is ook daar
De Rijkspolitie te Rijsbergen heeft op
de Rijksweg WernhoutBreda een
vrachtauto aangehouden van een be
schuit- en koekfabriek te Rotterdam.
Bij onderzoek vond men tussen de la
ding van ledige biscuitblikken, welke
naar ons land werden teruggevoerd, een
aantal kisten met gesmokkelde radio
onderdelen ter waarde van enige duizen
den guldens. De beide inzittenden, per
soneelsleden. van de Rotterdamse firma,
werden gearresteerd. De auto en de la
ding zjjn in beslag genomen.
I Men heeft meer tijd nodig om ie I
l denken dan om te spreken. j
Vrijdag weer plotseling een sterke was
ingetreden.
De stand van de rivier was Vrijdag
middag 12.30 m. plus N.A.P. Er werd een
was gemeld van ongeveer 40 centimeter.
De Waalkade tussen Grote Straat en
Lage Maas staat weer blank.
Onder de drang van het sterk wassen
de Maaswater, dat dreigt de toegangs
weg tot de schipbrug te overstromen,
wordt momenteel dag en nacht gewerkt
en zal ook Zondag a.s. gewerkt worden,
om de bijna voltooide nieuwe verkeers-
brug over de Maas bij Hedel Maandag
avond of Dinsdagmorgen voor het ver
keer te openen. Voorlopig met één-rich-
tingsverkeer over een 260 meter lange
Baileybrug.
Zo groot is de deelneming aan de
vijftigste Kon. Nederlandse Jaarbeurs,
die van 6 t/m 15 April te Utrecht zal
worden gehouden, dat de plaatsruimte
volkomen ontoereikend is. Slechts 53%
van het gevraagde oppervlak heeft men
kunnen toewijzen, zodat niet minder
dan zeshonderd firma's van deelneming
hebben moeten afzien.
Naar in Amsterdamse artistenkringen
thans als vaststaand wordt aangenomen
zal Buziau niet, zoals eerst verwacht
werd, in de Bouwmeesterrevue van dit
jaar optrëden. Hoewel onderhandelingen
hebben plaats gevonden schijnt Buziau
zichzelf niet gezónd genoeg te achten
om zijn rentree te maken.
Het Tweede Kamerlid de heer Donker
•heeft aan de minister van Justitie ge
vraagd of deze in staat is de Kamer
omstandig in te lichten over de pogin
gen die zijn gedaan, om de tijdens de
bezetting gefungeerd hebbende Duitse
commissarissen-generaal Wimmer, Rit-
terbusch en Fischj|oeck hier te lande te
doen berechten.
(Van een bijzondere medewerker)
Het was een blijde dag voor de Ka
tholieke arbeiders in het Aarts
bisdom, t»en 13 Januari JJU het
kinderherstellingsoord „Mooi Gaaster-
land" na een 6-jarige onderbreking werd
heropend. Zulk een gebeurtenis is wel
aanleiding, om een ogenblik stil te staan
bj) de motieven, die de katholieke geor
ganiseerde arbeiders er telkens weer toe
brachten, eigdi instellingen in het le
ven 4e roepen. Want niet alleen in het
Aartsbisdom pakten de arbeiders dit en
ander werlf ten behoeve van de volksge
zondheid aan, in het bisdom Haarlem is
men reeds geruime tijd met fondsvor
ming tot dat doel bezig, in Limburg
„draait" de „Dr. Poelsstichting'', Breda
en Den Bosch zijn startklaar voor een
■begin. Men hoort wel eens de opmer
king maken: „Waarom willen die arbei
ders toch alles zelf doen en waarom
verrichten ze die heilzame arbeid niet in
samenwerking met anderen?" Het ant
woord. alhoewel niet ingewikkeld, laat
zich tóch niet in één volzin vangen. De
diepste, de eigenlijke beweegredenen
moeten gezocht worden in de sociale
historie van de laatste eeuw. Voorna
melijk in de tijd, toen men de zienswijze
huldigde: Ieder voor zich en God voor
ons allen. In de practyk betekende deze
opvatting: ik, man met geld en macht,
kan wel voor me zelf zorgen en wat er
van de arme mens terecht komt, gaat
miji niet aan. Hoogstens werd de arme
mens bedeeld, „be-liefdadigd"; waarby
niet mag worden vergeten, dat arbeider
zijn synoniem was met tot de armen
behoren.
Het woord van St. Paulus: „Hier is
arme noch ryke.... maar Christus is in
ieder en in ieder gelijk", is een woord,
dat periodiek van de preekstoel werd
voorgelezen, maar waarvan de maat
schappelijke betekenis reeds lang was
verloren gegaan. De her-ontdekking van
de mens in de arbeider kwam lang na
de uitvinding van de stoommachine en
de mechanische weefstoel. Ariëns
Schaepman, De Bouter en Willem Pas-
stoors komt de eer toe, dat zij er de ar
beiders toe brachten, zich zelf alé Chris
tenmens te ontdekken. De ontwikkeling
van het verstandelijk inzicht in de pro
blemen van het maatschappelijk leven,
zoals die zich in hun economische ge
volgen aan de arbeiders deden gevoe
len, voerden ras tot de overtuiging, dat
een valse denkwijze by „andere" men
sen deze materiële gevolgen veroor
zaakte. Die „andere" mensen verzetten
zich tegen sociale verbeteringen, omdat,
meenden zij o.a., hun ondernemingen de
economische gevolgen er van niet kon
den dragen. De arbeiders in de onder
neming waren er toch slechts om de
machines te bedienen; zy waren een
..onontkoombare bedrijfslast", een ,,on-
kostencijfeT." Dat die arbeiders zelf ook
doel van de productie waren, kwam bij
de economische machthebbers vjpi die
dagen eenvoudig niet op.
Verklaarde niet een katholiek groot
industrieel by eenvan de bekende
staats-enquêtes, dat hij de armoede van
„zyn" arbeiders een ..onontkoombaar
maatschappelijk verschijnsel" achtte?
0 zeker, daar was barmhartigheid en
liefdadigheid. Van tyd tot tijd werd een
pannetje soep biji een zieke gebracht en
zelfs werden nu en dan enkele stuivers
geschonken. Men meende met deze en
kele goede werken de maatschappelijke
doodzonden te hebben uitgeboet, die in
een ononderbroken keten het Christen
dom van welhaast geheel Europa tot
een kerkse formule hadden teruggedron
gen. Neen, van dg „anderen", zelfs van
de „anderen", die huisgenoten des ge-
loofs waren, konden de arbeiders geen
wezenlijke verbeteringen verwachten.
Die waren afhankelijk van hun eigen
initiatieven. Zy kenden en kennen zelf
hun materiële en geesteiyke noden,
beter dan wie ook. D.w.z. nadat zy
zichzelf weer als mens hadden ontdekt.
Daarvóór waren zy zich hun miserabele
toestand feitelijk niet bewust. „Een cent
wordt nooit een stuiver." Daar kwam
nog een' belangrijke factor bij. Als ge
volg van een onderdrukking gedurende
eeuwen waren de arbeiders weggedoe
zeld in een onzelfstandigheidsslaap, die
een doodsslaap dreigde te worden en
voor velen ook inderdaad geworden is.
Een mens, die zichzelf wel respecteert, die
een persoonlijkheid wil zijn, moet niet
altpd op anderen steunen, van anderen
afhankeiyk zijn. Zélf doen vormt de
mens, maakt hem vrij, ontwikkelt zün
persoonlijkheid. Daarom sprak Schaep
man in' zijn bekende Zwolse rede van
1 October 1893: ,,A1 hou .je een potlood
nog zo krom in je vingers, als je het
maar zélf vasthoudt, als je het maar
zelf doet: Wat je vóór de arbeiders doen
wilt, doet dat dóór hen."
De regering maakt bekend dat tot
haar leedwezen in de afgelopen weeX
in Indië de volgende verliezen zyn ge
rapporteerd:
Koninklijke Marine:
Mar. N. VISSCHER, uit Venendaal,
overleden tengevolge van auto-ongeluk.
Koninklijke Landmacht:
Sold, le kl. A. J. BERENMAN, uit
Rotterdam, gesneuveld 6 Januari.
Serg. J. J. KORTEKAAS, uit Lisse,
gesneuveld 6 Januari.
Sold, le k 1. B. W. van LOON, uit
Rotterdam, gesneuveld 6 Januari.
Sold. Ie kl. A. STEENHUISEN. uit
Velsen, gesneuveld 6 Januari.
Sold, le kl. G. B. TE WINKEL, uit
Utrecht, gesnepveld 7 Januari.
Korp. J. EUVING. uit Gees, gemeente
Oosterhesselen (Dr.), gesneuveld 9 Ja
nuari.
Sold, le kl. J. OTTENS, uit Annen,
gemeènte Anloo (Dr.), gesneuveld 9 Ja
nuari.
Serg. P. ARENDSE. uit Oost- en
West-Souburg, gesneuveld 10 Januari.
Kon. Ned. Ind. Leger:
Chin. sold. 2e kl. TJAN O THIN, uit
Ned.-Indië, overleden aan bekomen
verwonding 8 Januari.
Soend. sold. 2e kl. ASMITAHAD, uit
NecL-Indië, gesneuveld 3 Januari.
