Hatta ontmoet dr. VanMook
en minister Neher
GEVAARLIJKE POLITIEK
van Italië's socialisten
Met communisten op één
candidatenlijst
Katholieken en communisme
Alle soorten boeken en tijd
schriften zijn welkom
Nogmaals:
de woningnood
Uitvoering van het bestand verliep
niet bevredigend
Sjahrir indien nodig
VRIENDSCHAPSVERDRAG TUSSEN
VER. STATEN EN.ITALIË
Belgische Kamervoorzitter pleit
voor morele herbewapening
325.000 boeken verzonden in 1947
M
7
i)
Nobele lords voeren
woordenstrijd
bh. ril
al
bureaux van redactie en admi,*,oiratie:
naar Lake Success
Met stempel van „atoomtijdperk"
1-
Het weer
Uitzonderlijke lading
voor Indië
Broekman wint van
Langedijk op 10.000 m.
Tot hoofd en hart
I u
Drie jaar geëist tegen
Simon Sanches
DINSDAG 3 FEBRUARI' 1948
71ste JAARGANG No. 24066
Chaos verwacht in
Palestina
■a»*
We
ih
<7
i*rtt
t'u litüriin
(UJ
Wordt Delhi „Gandhinagar"?
LECTUUR VOOR DE MILITAIREN
Arrestant in
dames kleren
NADJAMOEDDIN TE
MAKASSAR
AUTODIEVEN GEKNIPT
Blijven steken in modder
van Walcheren
GEVAARLIJK SPEL MET
OORLOGSTUIG
„Kota Bairoe" iefts later
thuis
SMEDESTRAAT S - HAARLEM
'alefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143430
ABONNEMENTSPRIJS 54 cents per week,
1 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEf 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 15 cents per m.m. hoogte
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentlën eventueel zonder opgave var
redenen te weigeren.
Hatta heeft op een persconferentie
In de voormalige ambtswoning van
Sjahrir te Batavia medegedeeld,
dat hij een onderhoud heeft gehad
•het dr. Van Mook, waarbij ook
minister Neher tegenwoordig was.
Hij voegde er aan toe, dat het be
doek het karakter van een beleefd
heidsbezoek had.
Over twee dagen zal Hatta, ver
gezeld van Sjarifoeddin en Sjahrir,
haar Sumatra reizen, waar hij drie
dagen hoopt te, blijven om de over
eenkomst toe te lichten. Voorts zal
hij zijn staf en twee ministers
Soesanto en Soepeno mee terug
haar Djocja nemen.
Desgevraagd zeide Hatta, dat hip
geen ontmoeting zal hebben met
personen uit de voorlopige federale
haad. „Ik ben slechts kort te Bata
via", aldus Hatta.
Na voorlezing' van de namen van de
kden der nieuwe republikeinse dele
gatie verklaarde Hatta, dat de adviseurs
'ar delegatie aanblijven. Op de vraag,
H dit ook gold voor Sjahrir, antwoord-
ae hij, dat Sjahrir als adviseur var? de
Resident de delegatie wel kan advi-
'eren, doch dat hij geen adviseur der
"alegatie is.
„Indien nodig, zal Sjahrir naar Lake
°üccess reizen, waarheen thans Sastroa-
•hidjojo en Tjoah Sik Ien onderweg
«tin."
Ten aanzien van de samenstelling van
®at kabinet, legde Hatta er de nadruk
hp, dat het huidige kabinet een presi
dentieel kabinet is. Hatta blijft daarom
yice-president. Hij hoopte echter, dat
hat spoedig vervangen zou kunnen wor
den door een parlementair kabinet.
„Ik vroeg", aldus Hatta, „Sjari
foeddin, Abdoelmadjid (vice-minis
ter van Binnenlandse Zaken in het
kabinet-Sjarifoeddin), en Tjokrone-
goro (vice-min:-ter van Economische
Zaken, eveneens uit het vorige ka
binet) zitting te nemen in het
nieuwe kabinet. De linkervleugel
stond echter niet toe, dat haar leden
zitting zouden nemen. Zulks veroor
zaakt onenigheid tussen de Masjoe-
mi en de linkervleugel."
De linkervleugel stemde echter in
met de vier punten van het programma
en zegde steun toe. Op de vraag, in
hoeverre de verduidelijkingen van Kali-
oerang richtsnoer in de republikeinse
politiek bleven, antwoordde Hatta: „Dat
hangt af van de ontwikkeling." Hij
legde er de nadruk op, dat de republiek
de zes additionele punten aanvaard
heeft. Hiervan noemde hij als essentieel
de opbouw van de Verenigde Staten
van Indonesië en het plebisciet. Hatta
nam aan, dat dit plebisciet over zes
maanden gehouden zal worden.
Over de uitvoering van het bestand
zeide Hatta nog, wijzend op vele inci
denten, dat deze mar zijn mening niet
zo bevredigend verliep.
„You are what you are"
De „Nieuwsgier" schrijft, dat de sa
menstelling van het nieuwe republi
keinse kabinet, van Nederlandse zijde
bezien, geen reden tot juichen geeft,
aangezien deze regering teveel onbere
kenbare elementen bevat.
Het blad schrijft verder, dat het aan
wijzen van enige portefeuilles ad inte
rim een open deur zou kunnen beteke
nen om later eventueel nog de hals
starrige linkervleugel in het kabinet op
te nemen. De benoeming van Hadji
Agoes Salim is op zijn minst een aan
duiding, hoe stevig dit kabinet zich zal
vastklampen aan een politiek, welke
wordt weergegeven door het aan Gra
ham toegeschreven toverwoord: „You
are what you are".
Onbekend is Koesnan (portefeuille
van Arbeid), waarvoor Hatta wel een
zo neutraal mogelijke figuur moest
nemen, aldus de „Nieuwsgier".
(Telefonisch van onze Londense
correspondent)
LONDEN, 3 Februari. In November
1947 nam het Lagerhuis een wetsvoor-
stel aan van de regering, waardoor het
Veto-recht van het Hogerhuis, dat thans
een geldigheidsduur van twee jaren
^eeft, zou worden beperkt tot één jaar.
vorige week Dinsdag kwam het wets
voorstel ter bespreking in het Hoger
huis, waar het debat een verrassende
bending nam, doordat Lord Addison,
"Btredend voor de regering, zich door
conservatieve oppositie liet over
halen aan de regering uitstel te vragen
V°or de behandeling van het wetsvoor-
"el, opdat de betrokken partijen overleg
'ouden kunnen plegen over het gehele
"Udérwerp van de bevoegdheden en de
'Uttienstelling van het Hogerhuis.
He conservatieve oppositie stelt zich
het standpunt, dat, indien er aan de
Uositie van het Hogerhuis getornd moet
h'orden, niet de bevoegdheden van het
Sehatoriale lichaam, maar zijn samen-
helling, die nog steeds berust op erf-
teeht, behoort te worden gewijzigd.
u baandag hervatte het Hogerhuis de
^handeling van het voorstel. Lord Ad
dison kwam met een regeringsvoorstel,
Uat de weg scheen te openen voor een
o°tnpromis. Het was echter zo obscuur
geformuleerd, dat niemand scheen te be-
frÜpen, wat de regering bedoelde, met
'ut komische gevolg, dat de nobele lords
?en woordenstrijd voerden, die deed
U'-nken aan de worsteling van een groep
'unuwachtige toeristen met hun eerst,
fPaghetti. Lord Halifax redde het Hoger
Uis uit de warrelende woordenbrei door
v?r°P te wijzen, dat men bezig was zich
'elachelijk te maken en hij reduceerde
?e zaak tot zijn simpelste termen. Lord
Tjddison, namens de regering, gaf de ver
zekering, dat achter de sibyllijnse
,rakeltaal van het voorstel geen sinis-
i6re bedoelingen staken, maar hij be
efde, dat hij met zijn collega s m het
N-abinet de formulering van het rege-
jhgsvoorstel nader zou bespreken. De
rhüatie is nu, dat de regering bereid is
het Hogerhuis overleg te plegen,
,°Wel met betrekking tot de bevoegd
heden als tot de samenstelling van het
jT.°gerhuis. Aan deze bereidwilligheid
jJu echter enige voorwaarden verbon-
h, onder meer, dat het onderhavige
„.stsvoorstel niet later dan in de hui
jaarszitting van het parlement
rjOfdt aangenomen door het Hogernuis
et debat wordt heden voortgezet.
v commissie voor Palestina van de
- D heeft er op aangedrongen, dat de
onmiddellijk stappen neemt om
,.en dreigende ineenstorting van de vei
Sheids- en bestuursdiensten in Pales
lUia 4
le voorkomen.
D,
Vo,
tie
Het vlas repelen is een bezigheid die in de wintermaanden in de grote
landbouwschuren wordt uitgeoefend. Het zaad ivordt gebruikt voor de lijn-
olie fabricatie, het vlas gaat naar de linnenindustrie.
De V.S. hebben Maandag te Rome
voor de tijd van tien jaar een vriend-
schaps-, handels, en scheepvaartverdrag
met Italië gesloten. Volgens het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse Za
ken is dit het eerste omvangrijke han
delsverdrag, dat de V.S. sinds 1934 met
een Europees land sluiten. Het verdrag
werd in het Palazzo Chci te ROme ge
tekend. Namens de V.S. door ambassa
deur James Dunn, namens Italië door
de minister van Buitenlandse Zaken
Carlo Sforza. Het verdrag kan door
beide zijden steeds met een jaar worden
opgezegd. Het moet nog met tweederde
meerderheid door de Amerikaanse Se
naat worden geratificeerd voordat het
van kracht wordt.
e /f> tu-
Jhf (kin
Of t mLyktt, ht-a*
ii«m WKj rt)
Hef id t anti miéundoitondtnj
4t*4u4 Jf etfiJt ftufh and tJteïi/y U h'itt n<f i
limit) Uti ttmUne Jflv.tt
fv
H< i;
i
nuUtnj matj teen
ot/ett
rm
i
tem bt*
4t
fa mm'tv
J
Voor de eerste maal overhandigde Z. H. de Paus een eigenhandig ge
schreven vredesboodschap, gesteld in de Engelse taal en bestemd voor alle
volkeren. De fotograaf, David Waddingten, die een kleurenportret van de
Heilige Vader maakte, ontving het handschrift om er foto-copieën van te
maken.
In 27 artikelen worden behandeld: de
status en de werkzaamheid van beider
onderdanen en maatschappijen, de be
scherming van maatschappijen, de exploi
tatie van minerale bronnen, de vrijheid
van voorlichting en de' behandeling
der schepen.
Voor het eerst in een verdrag van de
Ver. Staten met een Europees land is
hierin een bepaling opgenomen, die
voorziet in nieuwsuitwisseling zonder
censuur tussen onderdanen en vereni
gingen van beide landen.
Het verdrag draagt het stempel van
het „atoomtijdperk", want beide par
tijen zjjn vrij elke gewenste actie op
atoomgebied te ondernemen. Het is voor
het eerst in de diplomatieke geschiede
nis dat een onderdeel van de atoom
energie in een dergelijk verdrag is op-
genomen^
De hoofdstad van India, New Delhi,
zal, volgens een Brits correspondent,
binnenkort naar Mahatma Gandhi
„Gandhinagar" genoemd worden.
In de aan de verkiezingen vooraf
gaande strijd tjissen rechts, links en cen
trum, momenteel in Italië in volle gang,
hebben de communisten de eerste grote
overwinning behaald.
De socialisten hebben op hun 26ste
congres met een overgrote meerderheid
besloten nogmaals met de communisten
samen te werken door aan de kiezers
een gezamenlijke candidatenlijst voor te
leggen. Zij verkozen dit boven het uit
brengen van afzonderlijke lasten, zoals
de socialistische partijen in de overige
West-Europese landen gedaan hebben.
De communistische leider Palmiro
Togliatti had reeds op het congres van
zijn eigen partij medegedeeld, dat de
verbintenis met de socialisten een „bol-
wérk" was en op het behoud ervan sterk
de nadruk legde. De heer Togliatti, op
het socialistische congres als gast aan
wezig, herhaalde hier zijn betoog.
Dit betekent niet alleen communisti
sche, doch ook socialistische oppositie
tegen het plan-Marshall en volslagen
vijandigheid tegenover de Verenigde
Staten als „imperialistische" mogend
heid.
Op deze wijze vermengt de grootste
socialistische partij in Italië zich dus
danig met de communisten, dat er in
het oog van de kiezer practisch geen
onderscheid rrteer valt op te merken.
Als dit eenheidsfront op 18 April bij de
verkiezingen voor de Nationale Verga
dering, waaruit de regering gevormd
wordt, wint. zal Italië gedurende de vol
gende vijf jaren waarschijnlijk gere
geerd worden door een dooV de com
munisten beheerste coalitie, gelijkend
op Se nationale front-regeringen, zoals
wij die kennen in Bulgarije, Roemenië,
Hongarije, Tsjechoslowakije en Polen.
De communistische partij in Italië
krijgt regelmatig meer stemmen dan de
socialisten en veel meer dan de an
dere kleine linkse partijen, die in het
front zullen worden opgenomen zo
dat de leiding van de coalitie stevig in
communistische handen zal liggen.
Verwachting tot Woensdagavond:
Vooral langs de Wadden-eilanden
tijdelijke harde, geleidelijk naar West
ruimende wind. Zwaar bewolkt met
enige buien, en later enkele opkla
ringen. Iets minder zacht.
Zon 8.18—17.31, Maan 4.31—12.08.
De zachte winter verschaft de koeien mals gras.
(Van onze Haagse redacteur)
In een bijeenkomst van het Co
mité „Katholiek 's-Gravenhage",
welke o. a. de minister-president,
verschillende katholieke ministers,
oud-minister Aalberse en mr. Van
Schaik bijwoonden, heeft de .pre
sident van de Belgische Kamer,
dr. F. van Cauwelaert, gisteravond
een rede gehouden over de verhou
ding van de katholieken tot het
communisme.
Spr. herinnerde aan de oproep tot
morele herbewapening, die de Koningin
voor de oorlog gedaan heeft. Dit appèl
wenste hij te herhalen, nu het er om
gaat bij gelovigen en niet-gelovigen de
zedelijke sterkte in de mensenziel terug
te brengen. De democratie kan zich
i
urgentie van de situatie werd
^.or het eerst door de vijflanden-com
Ss'c ahn de Veiligheidsraad gemeld.
fc*? het rapport wordt gezegd: „De in-
düst gen waarover de Commissie tot
®r beschikt, leiden tot de conclusie
de e situatie in Palestina zowel wat
trefyeiligheid als het burger-bestuur be-
lnls snel slechter zal worden. De com-
itw'e v°°rziet de mogelijkheid van een
stuü"sh?rting van de veiligheids- en be-
teo2;diensten als het mandaat afloopt,
ijgt de Commissie de beschikking
hit;
V
°yer de middelen, die voor de
van haar gezag nodig zijn."
eten heeft de commissie laten
het mandaat op 15 Mei of
aer afloopt
(Van onze Haagse redacteur).
en heeft 't° het publiek gemakke
lijk gemaakt: in Den Haag, Hil
versum, Dordrecht, Schiedam,
Delft, Heemstede, sinds kort ook
Rotterdam en weldra Amsterdam, kan
men op straat zijn lectuur voor de
jongens-overzee kwijt in de geel-rode
bussen, die reeds van verre kenbaar zijn.
Deze actie loopt nu enkele weken en
levert verrassend goede resultaten op,
hetgeen niet wil zeggen, dat er op deze
wijze lectuur genoeg binnen komt, want
genoeg is er nooit!
In Den Haag leverden de lectuur-
bussen in veertien dagen een kleine
duizend boeken op en rond 700 kg. tijd
schriften. Het aldus ingezamelde vinöt
voor 50 zijn bestemming bij de land
macht, voor 40 bij de burgerij en voor
10 bij de marine.
In Scheveningen op de Gevers Dey-
nootweg staat de villa het pakhuis
van een uitgeversfirma lijkt het wel
waar al deze lectuur geordend en ver
pakt wordt.
Kleine bibliotheken maakt men er
van; een complete serie bestaat uit 225
boeken 65 „suiverromans", 85 goede
Nederlandse of vertaalde boeken, 50 po
pulaire wetenschappelijke werken en
25 boeken, geschreven in een vreemde
taal.
In 1947 werden 325.000 boeken naar
Indonesië verzonden, waaronder ruim
honderdduizend nieuwe exemplaren,
aangekocht uit middelen, die de NIWIN
en de BARK (Boeken Actie Rode
Kruis) ter beschikking kwamen. Wat
dit laatste betreft is men zeer gebaat
bij de vrij aanzienlijke reductie op de
\T a de aalmoezenier in de
V rimboe gehoord te hebben,
die de vinger op de wonde
legde toen hij zei: „Er wordt tè
veel geschreven en te veel reclame
gemaakt met alles wat er voor
Indië gedaan wordt; dat wekt te
hoge verwachtingenzet
men zich haast beschroomd aan
het schrijven van dit sobere over
zicht, waarin met enkele woorden
verteld gaat worden hoe het staat
met de jongste N.I.W.I.N.-Rode
Kruisactie, die van de lectuur-
huisjes of -bussen op de straten
van verschillende gemeenten in
den lande.
v.'
prijzen, die alle uitgevers, zonder uit
zondering, verlenen.
Van de gebruikte werken verkeert
een zeker percentage in erbarmelijke
toestand of is volkomen verjaard (die
boeken worden niet verzonden); er is
echter ook heel veel onder, waar menig
lezer dolgelukkig mee zal zijn. Plakken,
kaften, catalogiseren en verzenden, dat
is hier verder aan de orde van de dag.
Met de tijdschriften staat het er
moeilijker voor: in totaal heeft men
twee millioen tijdschriftabonnementen
kunnen aankopen, doch het grote be
zwaar is, dat er enkele maanden, in
een ongunstig geval soms wel een half
jaar overheen gaat voor deze lectuur op
zijn bestemming komt Het boek zal er
in het algemeen niet minder gretig om
worden geaccepteerd, maar niet eenieder
is onder moeilijke omstandigheden in de
stemming een boek ter hand te nemen
en dan stelt het verouderde tijdschriff
teleur.
Maar de distributie van Batavia uit is
vers twee en als het onwelluidend
klinkt dan ligt dit niet aan de pakhuis-
meesteren in Scheveningen, die de tijd
schriften van 17 Januari de 20ste al op
de boot hadden!
Wat er nu het meest gelezen wordt?
Havank, Ivans en de driestuiversro
man verheugen zich, naar uit de bin-t
nengekom?n reacties blijkt, het meest
in de belangstelling, maar NIWIN en
BARK zorgen, dat de Kroniek voor
Kunst en Cultuur, v. Duinkerken's
„Waarom ik zo denk" en Slauerheff
toch ook niet ontbreken.
Overigens: voor wie meent, dat er een
taak voor hem is weggelegd om de grote
massa in een bepaalde richting te stu
wen, hij late zich niet weerhouden: de
boekencentrale accepteert de meest se
lecte verzamelingen! Het pakhuis raakt
namelijk nooit vol, want de ambitie der
afnemers is voorlopig nog onbeperkt.
slechts handhaven als in, de harten der
vredelievende volken een besef leeft van
de dure verplichtingen, die deze staats
vorm oplegt. Van Cauwelaert ging uit
voerig in op het communistische vraag
stuk en schetste daartegenover de be
tekenis van de kracht, die het. katholi
cisme kan uitoefenen. Niet echter als
wij kerkgangers op Zondag zijn en in
de week .winstzoekende liberalen. Spr.
achtte de ontwikkeling van een christe
lijk socialisme in de geest van" de Pau
selijke Encyclieken noodzakelijk in deze
tijd, waarin men zich afvraagt of Europa
de schemering van een nieuwe dage
raad ziet of dat dit slechts een voorbij
gaand lichfc is tussen twee nachten. De
Belgische Kamervoorzitter wees er tenr
slotte op, dat de lage landen, thans
verenigd in 'de Benelux, nu nog een
eiland van rust zijn; de Westerse volken
zullen echter goed doen zich in de gees
telijke ruitijd, die zij doormaken, op de
grondslag van de solidariteit zo sterk
mogelijk te maken. In het bijzonder de
katholieken zijn geroepen tot deze taak
van morele herbewapenine.
Vandaag is de „Modjokerto" van de
Kon. Rotterdamsche Lloyd met 'n maxi
mum aan lading naar Batavia vertrok
ken. Dit is de reden geweest, waarom
het schip van de loods Java aan de
Lloydkade naar de Schiehaven moest
worden verhaald. De diepgang werd zo
groot, dat de boot bij laag water aan
de grond kwam te zitten. De Schieha
ven was destijds reeds uitgediept voor
de „Willem Ruys". De „Modjokerto"
heeft thans een uitzonderlijke en bui
tengewoon zware deklast, n.l. van 250
ton. Er zijn n.l op het dek niet minder
dan vijf zware binnenschepen opgesteld,
in de eerste plaats vier lichters, die
voor rekening van de Billiton Maat
schappij naar Billiton gaan voor inlands
vervoer van tinerts, en in de tweede
plaats een tjalk, welke voor regerings
rekening naar Makassar gaat. Tussen
dit vijftal binnenvaartuigen zijn tal
rijke hokken getimmerd, waarin een
■ijrtigtal varkens staat te knorren. Zij
Dezer dagen troffen twee agenten
in Den Haag een meisje aan, dat er
opvallend mat en verwezen uitzag.
Dit was aanleiding haar mee te nemen
naar het bureau, waar de wachtcom
mandant na enige informaties ont
dekte, dat de bleke jongedame, die
een hoofddoekje droeg, een opvallend
grote zakdoek gebruikte en slechts
mompelend antwoordde, een manne
lijk arrestant was uit het Huis van
Bewaring, die wegens een ingewand
ziekte in het ziekenhuis aan de Zuid-
wal was opgenomen, vanwaar de
patiënt in de kleren van een verpleeg
ster de benen had genomen. De politie
heeft de vluchteling op de plaats,
waar hjj thuishoort, teruggebracht.
vijl
moeten in Indië de varkensstapel op
peil helpen brengen.
De voormalige minister-president van
Oost-Indonesië, Nadjamoeddin, is uit
Batavia .alwaar hij sedert zijn aan
komst uit Nederland verbleef, te Ma
kassar aangekomen. Hem werd toege
staan, de woning zijner familie te be
zoeken, alwaar daags te voren zijn
moeder was overleden. Tijdens dit be
zoek bleef Nadjamoeddin onder politie
toezicht. Maandag werd Nadjamoeddin,
tegen wie gelijk bekend een ge
rechtelijk onderzoek gaande is, in ver
band met economische delicten, ge
pleegd tijdens zijn ambtsperiode, nadat
er een bevel tot voorlopige hechtenis
was uitgevaardigd, uit zijn hotel over
gebracht naar de plaats, waar hij in
verzekerde bewaring is gesteld.
Zo juist vernemen wij nog uit Sankt
Moritz, dat Kees Broekman hedenmor
gen op de 10.000 meter met een tijd van
17 min. 54.7 sec. van Langedijk, 17 min.
55,3 sec., won. De beste tijd na acht
ritten werd gemaakt door Seyffard met
17 min. 26,3 sec.
Twee Amsterdammers wisten een
adres in België, waar zij auto's met Ne
derlandse papieren voor een flinke prijs
konden verkopen. Na enig speuren ont
dekten zij, dat o.a. een ingenieur in de
Beethovenstraat te Amsterdam iedere
avond zijn nieuwe Studebaker met de
papieren erin voor zijn, woning liet
staan.
Zaterdagavond sloegen zij hun slag
Zij stapten in en reden met grote snel-
•heid naar Vlissingen, om vandaar naar
Breskens over te varen. Zij kwamen
echter juist te laat voor de laatste boot
en parkeerden toen de wagen net bui
ten de kom van Vlissingen terzijde van
een weg. Zij hadden echter niet gere
kend op de nog steeds dikke laag mod
der, die de Walcherense velden bedekt.
Nauwelijks startte de wagen dan ook,
of deze zakte tot de assen in de zilte
brij. De pogingen van de mannen, de
auto weer los te krijgen, trokken de
aandacht van een voorbijganger, die de
politie waarschuwde. Toen de dieven de
politie zagen hadzren. sloegen zij op de
vlucht. Een hunner werd /.ondag in de
vroegte in zeer bemoaderde toestand
aangetroffen en gearresteerd De ander-
werd door de Amsterdamse recherche
in Amsterdam opgewacht. Men ver
wacht, dat hiermede een goede vangst
is gedaan en meerdere autodiefstallen
zullen worden opgehelderd.
Acht NIWIN-cantinewagens, geschon
ken dcor de gemeenten Barneveld, Nij-
kerk. Schiedam, Utrecht, Den Haag,
Wassenaar. Voorburg en door Noord-
Brabant, Krimpeherwaard en Friesland,
zullen 5 Februari per m.s. „Singkep"
naar Indië worden verscheept.
Indien veel u in dit leven onver
klaarbaar lijkt, bedenk dan, dat
Gods wegen niet onze wegen zijn
(Van een bijzondere medewerker)
De internationale verwikkelingen
en moeilijkheden in Indië leiden
er toe, dat de aandacht van het
Nederlandse woningprobleem wordt af
geleid. Hoezeer ook te verklaren. de
omvang van de woningnood en de daar
uit voortvloeiende funeste gevolgen voor
ons volk maken het noodzakelijk dit
vraagstuk bij herhaling in de publieke
belangstelling te trekken.
De per 31 Mei van het vorig jaar (ge
lijk met de volkstelling) gehouden wo
ningtelling heeft uitgewezen, dat er op
die datum in Nederland een tekort was
van pl.m. 300.000 woningen, nog afge
zien van de in normale tijden als nood
zakelijk beschouwde woningreserve. De
toestand is dus nog veel somberder dan
in December 1945, toen'het woning
tekort werd geschat op rond 250.000.
Dit accres is ontstaan, omdat de nieuw
bouw in 'de na-oorlogse jaren verre ten
achter bleef bij de behoefte aan nieuwe
woningen, weïke normaliter 45.000 per
jaar bedraagt.
Wat zijn nu de vooruitzichten voor
1948? Een antwoord op deze vraag kan
worden gegeven aan de hand van de
Memorie van Antwoord, welke de Mi
nister van Wederopbouw en Volkshuis
vesting-ad-interim aan de Tweede Ka
mer heeft doen toekomen naar aanlei
ding van de begroting voor 1948 van
dat departement. De interim-minister
zegt hierin, dat het bouwplan voor 1948
reeds enige tijd geleden is opgemaakt,
maar dat het niet mogelijk is, daarom
trent een beslissing te nemen, alvorens
voldoende zekerheid kan worden ver
kregen over de beschikbare hoeveel
heid materialen, welke in hoge mate
afhankelijk is van de deviezen-positie.
Wanneer men bij de voorziening in
een behoefte, zoals bij 'de woningbouw,
het uiterste tempo wil bereiken, is er
altijd één factor, die dit tempo bepaalt.
Men noemt dat: de nauwste doorgang,
of bottle-neck". In 1946 was dit de
materialen-positie, in 1947 de beschik
bare arbeidskrachten en voor 1948 zal
het (naar het zich laat aanzien) onze
deviezenpositie zijn. Het Marshall-plan
is hierbij van beslissende betekenis.
Doch wanneer het met dit plan goed
zal aflopen voor ons land en de nodige
materialen kunnen worden aangevoerd,
dan bereiken we spoedig een andere
„botlle-neck". namelijk die van de be
schikbare arbeidskrachten. Hier is de
situatie nóg ernstiger. Waren er in 1939
plm 200.000 bouwvakarbeiders, thans
wordt dit aantal geschat op plm. 160.000,
dus 80% van het voor-oorlogse aantal.
De arbeidsproductiviteit in de bouw
vakken is niet gunstig en beloopt onge
veer 60%. Dus alleen reeds uit dien
hoofde zal de woningproductie slechts
0.8 X 0.6 0.48, derhalve ongeveer de
helft van de voor-oorlogse kunnen be
dragen. Het grootste aantal in enig
voor-oorlogsjaar geproduceerde wonin
gen bedraagt 55.000; met de thans be
schikbare arbeidskrachten kunnen der
halve niet meer dan 28.000 woningen
per jaar worden gebouwd. En dat bij
een normale behoefte van 45.000 nieuwe
woningen per jaar! Indien geen ingrij
pende maatregelen worden genomen,
zal het woningvraagstuk met de dag
nijpender worden en het woningtekort
telkenjare met 20.000 woningen toe
nemen.
De maatregelen zullen van verschil
lende aard moeten zijn en het
probleem van alle kanten moeten
aanvatten. Een voorname taak ligt op
het gebied van het ambachtsonder wijs.
Zowel door scholingscursussen voor on
geschoolde arbeiders als door uitbrei
ding van het onderwijs in de bouwvak
ken aan de bestaande of op te richten
scholen, zal het aantal geschoolde arbei
ders kunnen worden opgevoerd.
De arbeidsproductiviteit zal gestimu
leerd kunnen worden door een loon
regeling welke meer met de prestatie
van de arbeider rekening houdt. De mi
nister is voorstander van tariefwerk
zonder vastgesteld maximum boven het
contract-loon. Dat is o.i. de juiste weg.
Moge het overleg, dat ter zake gepleegd
wordt, spoedig tot resultaat leiden.
De noodtoestand dwingt er toe, naast
de traditionele bouwmethoden andere
systemen, zoals montagebouw, toe te
passen. Alléén op die wijze zal men cr
in kunnen slagen, de grote achterstand
in de woningbouw in te halen. Reeds
enkele jaren is men op dit gebied bezig
met overleg en proefnemingen; deze
phase moet zo spoedig mogelijk worden
afgesloten: de noodtoestand dwingt
daartoe.
Ten slotte bepleiten wij nogmaals een
systematische verbouwing van alle daar
voor in aanmerking komende woningen
tot méérgezins-woningen. Bij de nieuw
bouw wordt reeds verband -gelegd met
het aantal gereed gekomen woningen.
Aan dit systeem geve men uitbreiding,
door daarin ook het aantal door ver
bouwing aan de woningvoorraad toege
voegde woningen te betrekken, uiter
aard rekening houdende met plaatselijke
omstandigheden.
-Vóór alles is het echter noodzakelijk,
dat het departement van Wederopbouw
en Volkshuisvesting ten spoedigste komt
onder leiding van een bekwaam en ener
giek bewindsman, die het woningpro
bleem aanpakt met de daarvoor onmis
bare phantasie en daadkracht.
Het proces tegen Simon Sanches is
thans voltooid en de rechter heeft ver
klaard, dat hu 9 Februari zijn beslissing
bekend zal maken.
De prosecutie eiste een gevangenis
straf van drie jaar met aftrek van voor
arrest van 7 November af.
De verdediging zei, dat de beschuldi
ging niet bewezen was en eiste vrij
lating.
Twee jongens uit het woonwagenkamp
aan de Graafseweg te Nijmegen vonden
in het veld een granaat, waarmede zij
gingen spelen. Bij het over en weer
gooien van het projectiel, sprong het
uit elkaar, waardoor beide knapen ern
stig werden verwond. Inmiddels is een
van hen overleden. De andere jongen,
de 8-jarige G. S„ heeft ernstige inwen
dige verwondingen opgelopen.
Het m.s. „Kota Baroe" van de Kon.
Rotterdamsche Lloyd, dat Maandagmor
gen om tien uur Port Said verliet op
de thuisreis naar Rotterdam, kreeg een
uur later lichte motorschade, waarop
de gezagvoerder besloot met langzaam
draaiende motor naar Port Said terug
te keren, teneinde het euvel te ver
helpen. Het is mogelijk, dat de aan
komst, die op de 13e was gesteld, daar
door enigszins zal worden vertraagd.
