Hulpverlening voor het eerste jaar
De Senaatscommissie stelt een
bedrag van 5.3 milliard voor
Arabisch congres voor Palestina
Zonder Marshall-plan
der Spoorwegen er
ziet toekomst
somber uit
Ontketent geen Kulturkampf
C.G.D.-rapport niet geheel
juist weergegeven
De beweging
leeft
Oude militaire machthebbers
weer in het zadel?
Weer doden bij schermutselingen
Aneta-bericht heeft ongegronde
indrukken gewekt
Verliezen in Indië
Tol hoofd en hart
GEEN 500 MAAR 300
SCHEPEN
KERK GEDEELTELIJK
INGESTORT
Lawine van puin en
hout te Schijndel
West-Java-conferentie
.Het weer
ONTPLOFFING OP s.s.
„LAURENSKERK"
Het tracht nu Elba
te bereiken
ii
In een tijdsbestek van tien jaar zal de stoom
plaats maken voor electriciteit
TSJECH0SL0WAAKS EPISCOPAAT RICHT ZICH
MET AANDRANG TOT DE REGERING
De publicatie van het
C.G.D.-rapport
Het rommelt opnieuw in het binnenland
van de republiek
ZATERDAG 14
FEBRUARI
1948
71ste JAARGANG No. 24076
De Amerikaanse senaatscommissie voor buitenlandse be
irekkingen heeft besloten voor te stellen, de eerste termijn
van de hulpverlening volgens hei plan-Marshall te beper
ken tot twaalf maanden (van 1 April aanstaande tot 31
Maart 1949) en de eerste Amerikaanse bijdrage voor deze
iermijn vast te stellen op 5.3 milliard dollar. President
Truman had hei Congress verzocht 6.8 milliard dollar ter
beschikking te stellen voor len periode van vijftien maan
den, aanvangende 1 April aanstaande.
Republiek eist annulering
^^eefvlieger verongelukt
Het eiland Bali is momenteel verlof-centrum voor de Ne.derlS.ndse militairen. Mariniers kopen pinda's op de
fruit-pasar van het prachtige eiland.
COMMUNIQUé NEP. REGERING
(Vervolg op pag. 3)
I Wie de noden goed kent, klaagt
niet meer, maar helpt. j
BUREAUX VAN RED AC I It EN ADMI.mis IRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon. Redactie 21544: Advertenties 21545
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, t 4.42 per kwartaal.
Directeur J. J. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severtn.
NIEUWE
LEMSCHE COURA
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
edvertent$n eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Een andere belangrijke wijziging, door
Be commissie in de voorstellen van het
departement aangebracht, is het verwer-
Pen van Truman's ^erzock om toestem-
Hing voor verkoop of terbeschikking
stelling van vijfhonderd Amerikaanse
koopvaardijschepen aan de Europese
tanden.
Inplaats hiervan heeft de commissie
Voorgesteld ten hoogste driehonderd
Schepen ter beschikking te stellen, en
svel schepen voor droge ladingen, die
Piet in gebruik zijn.
Een belangrijke voorziening in het
ontwerp is, dat de financftringscorpora-
"e voor de wederopbouw, zodra het
Plan-Marshall door het Congress is
Aanvaard, gemachtigd moet worden ter
stond een voorschot te verstrekken van
Oen milliard. Dit betekent, dat het pro-
Stam terstond in werking zou kunnen
treden na door Huis en Senaat behan
deld te zijn, en zonder te moeten wach
ten op goedkeuring van de totaal-bedra-
Sen door de toewijzingen-commissies
van Huis en Senaat.
Vandenberg zeide, dat de commissie
dopr de voorgestelde beperkingen niet
Hging tegen de schattingen van het de
partement van Buitenlandse Zaken, en
dat men meent, dat 5.3 milliard dollar
voldoende zal zijn voor twaalf maanden
in vergelijking "met 6.8 milliard voor 15
maanden.
Verder verklaarde Vandenberg, dat,
naar het inzicht van de commissie, het
voordeel van de voorgestelde termijn
bekorting hierin was gelegen, dat het
nieuwe Congress en de eventuele nieuwe
regering zo spoedig mogelijk de gelegen
heid zouden krijgen het steunprogram
en de ontwikkeling van de uitvoering
ervan te bespreken, namelijk in de eer
ste weken van de nieuwe zittingspe
riode van het Congress, welke in Ja
nuari 1949 aanvangt. Het Congress zal
dan geplaatst zijn tegenover de realitei
ten van het program, en zich kunnen
overtuigen van de mate waarin de zes
tien landen samenwerken en zichzelf
helpen.
Het voorstel van de Senaatscommissie
is inmiddels geenszins definitief. Het
wetsontwerp zal waarschijnlijk per 1
Maart bij de Senaat in behandeling ko
men en ondertussen moeten de commis
sie voor buitenlandse aangelegenheden
van het Huis van Afgevaardigden en
het Huis zelf tot een beslissing zien te
komen.
Senator Vandenberg is Vrijdag met
een particulier vliegtuig naar Duitsland
vertrokken.
De volgende maand zal in Palestina
Een nieuw „democratisch congres" zon
der verkiezingen gevormd worden, dat
de Arabische burgerlijke en militaire
Aangelegenheden sal behandelen, aldus
tamal Effendi Hoesseini, een neef van
Be Moefti van Jeruzalem.
Het nieuwe regeringslichaam zal be-
staan uit 107 leden, één afgevaardigde
v°or elke 20.000 Arabieren, plus alle
huidige burgemeesters en voorzitters
Van gemeenschappen, die gekozen zijn.
De leden zullen benoemd worden door
het dagelijks bestuur van het Hoge Ara
bische Comité, dat onder leiding .^taat
van de Moelfti van Jeruzalem, Hoesseini.
Zes Arabieren en drie leden van de
*taganah werden gddood en 18 Arabie
ren gewond toen de Haganah Vrijdag
ten aanval van 'zes uur lanceerde op
Brie Arabische dorpen, die gelegen zijn
asn de weg naar Tel Aviv. Ondersteund
ÖOor zwaar mortiervuur opende de Ha-
Sanah de aanval, waarbij 20 huizen wer.
Ben opgeblazen. Het. geweld van de ont
ploffingen kon in Tel Aviv gdhoord wor-
Ben.
Een woordvoerder van het Joods Bu-
reau heeft het Britse leger er van be
schuldigd vier jonge Joden de dood in
Bejaagd te hebben. Zij waren gearres
teerd. daar zij in het bezit van vuurwa
penen waren aangetroffen en werden
Het een legerauto,, vervoerd. Midden in
Dezer dagen is in de St. Serva-
tïuskerk te Schijndel een pilaar
en een deel van het dak ingestort.
Met donderend geraas kwam het
geheel naar beneden, een lawine
van puin en hout en een gedeelte
der dakbedekking meesleurend.
Oe oude St. Servatiuskerk, die tijdens
"e oorlog zwaar werd beschadigd, stond
^Hgens restauratiewerkzaamheden ge
itel ip de steigers, maar werd nog voor
,e H. Diensten gébruikt. Naar bij onder
dek bleek, is in het binnenwerk van
"c pilaren een hout-constructie toege-
£ast, die door de tand des tijds is aan-
2etast, en daardoor oorzaak werd dat
5e Pilaar de hamerslagen van de arbei-
X.ers niet meer heeft kunnen doorstaan.
r,P last van de burgemeester is de kerk
jHstond gesloten. Naar wij van bouw
kundige zijde vernemen, kan er wel een
t mee gemoeid zijn, eer ze in zover
crsteld is, dat ze weer gebruikt kan
j^rden. Op korte termijn zal nu een
"kaal moeten worden gevonden om als
oodkerk te worden ingericht, hetgeen
- cgens de omvang der parochie grote
-cuijkheden met zich brengt.
j tae Indoesische republiek heeft
formele annulering geëist van de
i"de West-Java-conferentie, die te-
23 Februari bijeengeroepen is
■i,, vorming van een nieuwe staat
est-java
felVj0' bekende zweefvlieger Orbert Kron-
Og'ela 5tenrfi ker van geboorte, doch in
?eh vi u woonachtig, is gisteren tijdens
yiieJfUcht met een motor- en staartloze
kden 9? Vleugel verongelukt en over-
tehui' De waarnemer redde zich met
P van zijn. parachute.
de Arabische wijk werden zij echter ge
dwongen de auto te verlaten, waar zij
overgeleverd werden aan de genade van
de Arabieren. Alle vier zijn zü later
vermoord in de /^-abische wijk terugge
vonden. De Britse legerleiding heelft in
verband hiermee een Britse sergeant-
majoor in hechtenis genomen.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Meest zwaar bewolkt met plaatse
lijk enige i;egen of motregen, In de
vroege ochtend nevel of mist. Zwakke
tot matige Zuid-"Westelijke wind.
Zachter.
Zondag: Zon 7.5817.52, maan
9.5723.53. Maandag: Zon 7.56
17.54. maan op 10.10.
Aan boord van het s.s. „Laurens-
kerk" heeft zich gistermiddag onder
luik 4 eeh ontploffing voorgedaan.
Voor zover bekend, werd memand
gedeerd. Het schip, dat van Genua
naar Alexandrië is vertrokken,
tracht nu Elba te bereiken. Toen de
ontploffing zich voordeed bevond'
het schip zich op 42 graden 35 mi
nuten N. en 10 graden 15 minuten O.
De „Laurenskerk" is een van de Li-
bertyschepen (10.800 ton draagvermo
gen). welke de Nederlandse regering in
dertijd van Amerika heeft gekocht. Het
schip werd door de Verenigde Neder
landse Scheepvaartmij. omgedoopt. 28
Januari vertrok het van Rotterdam naar
Calcutta, arriveerde 11 Februari te Ge
nua en vertrok vandaar op de twaalfde
naar Alexandrië. De „Laurenskerk"
vaart op de Holland-Bombay-Karachi-
lijn.
(Van onze speciale verslaggever)
„Neen, dank U. Ga Uw gang. Ik
rook niet. En wat Uw vraag betreft,
laat mij voorop zeggen, dat ik van
het Marshallplan geen studie heb ge
maakt. Maar dit wil ik wel zeggen: als
het niet komt, ziet het er voor Neder
land somber uit. En voor de Spoor
wegen idem. Zonder het Marshallplan
zou ik bijna niet weten, hoe het hoofd
boven water te houden."
Het was een van die lentemorgens, die
deze winter ons zo kwistig geschonken
heeft. Buiten in de bomen voor het
derde Hgb. hielden de mussen t^paald
Ci 18 februari viert H.11.H. Prinses Marijke haar eerste verjaardag. Ter gelegenheid
hiervan is deze joto gemaakt. Prinses Margriet houdt voorzichtig het hoofdje van
haar jongste zusje vast.
Het Tsjechoslowaakse Episcopaat
heeft het volgende memorandum
aan de regering gezonden:
„Ter gelegenheid van de Bisschops
conferentie in de herfst van 1946
werd aan de regering een memoran
dum overhandigd, waarin een recht
vaardige! en democratische oplossing
van de schoolkwestie geëist werd.
Tot heden bereikte ons geen ant
woord. In Mei van het jaar 1947
werd een resolutie uit het Manifest
van de katholieken overhandigd, en
ook op deze resolutie kwam geen
antwoord. In onze gemeenschappe
lijke herderlijke brief legden wij de
nadruk op onze bange verwachtin
gen, waarmede wij de voorbereiding
van de nieuwe schoolwet volgden.
Ook op deza brief kwam geen ant
woord.
Wij wagen het daarom nogmaals te
schrijven, en wel op dit wellicht laatste
ogenblik. Wij erkennen de noodzakelijk
heid van een schoolhervorming en be
grijpen opk de voordelen van een ge
meenschappelijk schooltype. In dit op
zicht laten wij het woord aan de vak
lieden. Doch uit liefde tot ons volk en
de staat bezweren wij al diegenen, die
besluiten moeten:
I. In het belang van de democratie en
met inachtneming van de werkelijke
wil en wens van het grootste deel der
Natie: vernietigt door de i\et niemands
vrijheid van geloof en overtuiging, die
tot nu toe nog steeds door wetsbepalin
gen gewaarborgd is. Verbreekt geen
plechtige beloften, zoals zij in Kaschau
en door de hoogste instanties gegeven en
bekrachtigd werdén.
2 Brengt in de "heden ten dage zo
ernstige internationale toestand onze
Staat, die wij trouw zijn en blijven, niet
als democratie in discrediet bij het bui
tenland.' Bedenkt, hoe de vijandelijke
propaganda iedere gelegenheid, welke
zich aan haar voordoet, benut en zich
zal inspannen, om de kloof tussen on6
en de Slowaken te verbreden. Gij neemt,
een grote verantwoordelijkheid op u!
3. Ontketent geen Kulturkampf, die
na het van kracht worden van de wet
ondanks alle beloften zou moeten ont
branden. Wij mogen niet zwijgen, an
ders zouden wij de Natie verraden, die
onder de innerlijke spanning moreel en
cultureel onbeschrijfelijk zou lijden.
Vernietigt de vruchten van zovele of
fers niet, die met bloed bezegeld zijn; de
offers van de gefolterde martelaren, die
leden en stierven voor de binnenlandse
vrede en ons aller welzijn.
De bij de wet ingestelde school van
het gemeenschappelijke type zou beant
woorden aan de allernoodzakelijkste on
derwijsbehoeften zij moet evenwel
niet verbonden zijn met een onderdruk
king van de geloofsvrijheid. Wij hopen,
dat onze oproep niet zonder resultaat zal
blijven."
een zangooncours e& hier in de werk
kamer van ir. F. Q. den Hollander,
president der N. V. Nederlandse Spoor
wegen, zorgde de zon voor een joyeus
spel van licht en schaduw. Hij was van
achter zijn bureau op ons toegekomen.
Hij had ons de hand gedrukt en na een
diepe zucht gezegd: u moet mij maar
een beetje op temperatuur proberen te
brengen, want ik ben wat vermoeid. Ik
heb zorgen.
Welpu, die taak bleek eenvoudiger dan
ze scheen. Nauwelijks hadden we het doel
van onze komst een inzicht te ver
krijgen over het belang van het Marshall"
plan voor onze Spoorwegen met enkele
woorden aangeduid, of ir. Den Hollan
der nam de draad van het gesprek van
ons over. Eerst nog moeizaam, bijna
omzichtig formulerend, doch allengs
gretiger en sneller zijn woorden kiezend
ging hij op de materie in, Daarbij on
derbrak hij zichzelf telkens. Hij keek
dan even het hoofd gesteund in de
behaarde rechterhand op naar de
grote blinde kaart aan de wand, waarop
alle spoorlijnen stonden aangegeven, als
verwachtte hij daarvan inspiratie en
ideeën. „Kijk eens", zei hij ongeveer, „de
toestand van het rollend materieel, noch
die van de baanbeveiliging voldoen aan
redelijke toekomstverwachtingen.
Daarin moet dus voorzien worden.
Maar voor die voorzieningen hebben
wij staal nodig. Staal, waar tenslotte
onze hele economie op draait. En nu
is het plan-Marshall m.i. onze enige
waarborg, dat in deze behoefte althans
redelijkerwijs zal worden voorzien.
Daarom dat ik dit plan volstrekt nood
zakelijk acht. Want weet U wel, wij
zijn nu klaar met de electrificatie van
de lijn UtrechtArnhemNijmegen, op
1 Mei ook met die van UtrechtAm
sterdam en Den DolderBaarn. Maar
wij kunnen ze nog niet eens berijden,
want we hebben geen materiaal. Waar
om hebben wij geen materiaal, omdat
we geen staal hebben! Dan moet U dit
bedenken.
De helft van ons materieel bestaat
bijna uit Duitse wagens, ook die moe
ten een keer terug. De bezettingsauto
riteiten vragen voortdurend. Wat dan?
Hoe zè te vervangen? Uiteraard willen
wij daarvoor de Nederlandse Industrie
inschakelen. Zeker. Niemand behoeft
zich daarover ongerust te maken.
Werkspoor is m.i. als locomotieffabriek
al te lang stiefmoederlijk bedeeld. Maar
op het ógenblik is onze industrie met
haar productie sinds ,de bevrijding al
weer een jaar achterop geraakt.
Daarom, dat ik op de vraag of ik hele
locomotieven en rijtuigen uit Amerika
wilde hebben gezegd heb: Ja graag.
Geef me een hoeveelheid overeenkom
stig de jaarproductie van onze Ne
derlandse industrie. Dan is de achter
stand ingehaald en niemand geschaad.
Want en toen haalde ir. Den Hollan
der papier en potlood en ondersteunde
zijn theorieën met grafieken en over
zichten dit hoop ik, dat de tendens
is van het Marshall-plan. Dat men ons
eerst eindproducten zal leveren, dan
langzamerhand naarmate onze industrie
op peil komt, meer halffabrikaten en
grondstoffen.
Want daar gaat het om, weet tl, er
moet een juiste wisselwerking ont
staan. Nederland moet die producten
maken, waarvoor het economisch het
meest aangewezen is en daarom zul
len wij onze industrie moeten uitbrei
den. Eerst dan zal het Marshall-plan
succes hebben, wanneer wij niet lan
ger bedelaars zijn, maar kunnen be
talen wat wij kopen en daarom is
naast deze grotere industrialisatie in
het kader van de Benelux, waarvan
ik een groot voorstander ben, een in
tensieve economische samenwerking
met de Verenigde Staten een eerste
eis. Dat meen ik en dat dit voor mij
niet alleen theorie maar ook prketijk
is, dat hebt U kunnen concluderen
uit de oprichting van een 3-tal Ameri
kaans-Nederlandse industrieën, waar
in ik de hand heb gehad.
Deze gedachte, dat het Marshall-plan
zeker niet op de eerste plaats het be
langrijkste is als gift en geschenk heeft
ir. Den Hollander in het vervolg van
ons gesprek nog nader voor ons uitge
werkt. Dat was toen hij de kwestie van
onze nationale potentie en de kracht
en de mate van ons dienstbetoon aan.
de orde stelde. Hij heeft daarbij betoogd
aan de hand van statistische gegevens,
dat voor een goede nationale huishou
ding noodzakelijkerwijs 1.1 millioen
Nederlanders direct productief werk-
IR.. F. Q. DEN HOLLANDER
zaam moeten zijn. „Dus", vervolgde ir.
Den Hollander, „niet zoals U en niet
zoals ik". Direct productief. Dit is op
het ogenblik met zo. En daarom zeggen
wij, nuchtere apen, zorg er «voor. dat dit
aantal bereikt wordt. Dat is de eerste
voorwaarde voor ons herstel.
Welnu, het Marshallplan en dat
is m.i. zijn grootste verdienste kan
daarbij helpen. Het kan al die belem
meringen ais grondstoffen- en machi
negebrek wegnemen, die nu het berei
ken van dit aantal direct productie
ven in de weg staan.
(Vervolg op pag. 3)
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de afgelopen week
de navolgende verliezen in Indië zijn
gerapporteerd:
Koninklijke Landmacht:
Sold. P. H. KOOLEN, uit Breda, ge
sneuveld 2 Februari 1948.
Sold. J. C. P. W. PETERS, uit 's-Graven-
hage, overleden ten gevolge van oor
logsverwonding 4 Februari 1948.
Serg. A. BAKELAAR, uit Rotterdam,
overleden 6 Februari 1948 tén gevolge
van oorlogsverwonding 15 December
1947.
Kon. Ned.-Indisch Leger:
Serg. infanterie S. P. BUIK, uit Rot
terdam, gesneuveld 2 Februari 1948.
Jav. sold, infie SAMSIDI, uit Ned.-
Indië, gesneuveld 29 Januari 1948.
Mad. sold. 2e kl. infie DJONI, uit
Ned.-Indië, gesneuveld 31 Januari 1948.
De Koninklijke Marine heeft in de
periode van de afgelopen week geen
verliezen gerapporteerd.
De regering deelt het volgende
mede:
In verband met de persberichten
van Aneta-New York betreffende
mededelingen, welke door een
woordvoerder van de Commissie
voor Goede Diensten tegenover jour
nalisten zouden zijn gedaan en waar
op de Nederlands-Indische regering
onder voorbehoud heeft gereageerd,
stelt de Nederlandse regering er
prijs op het volgende te verklaren;
Een aan haar, na onderzoek te
New York, uitgebracht rapport heeft
geconstateerd, dat de bovengenoem
de berichten over een persconferen
tie, welke de bedoeling had infor
matieve vragen te beantwoorden
zonder daarover te publiceren, op
een aantal gewichtige én belangrijke
punten onjuist zjjn.
Deze berichtgeving moest zowel
aanleiding geven tot het opkomen
van twijfel aan de onpartijdigheid
van de Commissie voor Goede Dien
sten, als volkomen ongegronde in
drukken wekken, zoals reeds in de
reactie der Nederlands-Indische re
gering tot uitdrukking is gekomen.
Truman heeft gisteren de Commissie
voor Goede Diensten ontvangen. Hij
heeft het aftreden van Graham, dat ef
fectief wordt na voltooiing van de aan
bieding van het rapport aan de Veilig
heidsraad, aanvaard en Dubois tot op
volger benoemd. Graham is benoemd
tot bijzonder raadsman aan het depar
tement van Buitenlandse Zaken in In
donesische aangelegenheden.
Aneta-New York heeft heden de
volgende verklaring gepubliceerd.
„De persafdeling van de Verenigde
Naties heeft Aneta- er op gewezen,
dat de beschouwingen van de Com
missie voor Goede Diensten over
Indië. vervat in het Aneta-telegram
uit Lake Success van 12 Februari
j 1. bedoeld waren als „background"-
informaties voor correspondenten en
dat deze niet mochten worden toe
geschreven aan de Commissie ais
zodanig. Aneta drukt hiermede zijn
spijt uit Qver dit misverstand.''
Van Zeeland en Kirby treden even
eens af. Van Zeeland verklaarde aan
Aneta dat hij zo spoedig mogelijk naar
België terug: zou keren om het werk
voor „Verenigd Europa" te hervatten.
Naar het A.N.P. van officiële zijde
verneemt, staat de komst van jhr.
Van Vredenburgh, die Maandag in
Nederland wordt verwacht, in ge
nerlei verband met de berichten
omtrent uitlatingen, die een woord
voerder van de Commissie voor
Goede Diensten te Lake Success zou
hebben gedaan
(Van een bijzondere medewerker)
In een verdoken hoekje in de zaal "za
ten we dezer dagen tg genieten van
een praatje-voor-de-vuisf-weg van
een KjV.B.-bestuurder. Mannen-broe
ders" zo luidde ongeveer zijn betoog,
„laten we er goed om denken, dat er eep
sterk onderscheid is tussen orga msatrt
en beweging. We hebben nu wel vaak de
mond vol over het feit, dat het leden
tal van de K.A.B. naar de 300.000 loopt,
maar dat zegt mij n6g niets. Natuurlijk
is het van grote betekenis dat we ook
door de macht van het getal een. sterke
beweging zijn geworden. Dit zegt iets,
wanneer we invloed willen oefenen bij
overheidsinstanties. Of je daar spreekt
namens 100 of 300.000 man. dat maakt
een heel verschil. Doch in de naam van
de Katholieke Arbeiders Beweging ligt
toch eigenlijk een brok dynamiek: het
duidt er op, moét er althans op duiden,
dat welhaast 300.000 mensen ergens voor
in beweging zijn. En niet alleen deze
300.000. maar denkt eens even aan de
vrouwen van al die georganiseerde man
nen, denkt aan de zonen en dochters
uit hun gezinnen, dfe vaak'over die be
weging horen praten, er iets van lezen,
dikwijls misschien er op mopperen, omdat
vader zo vaak weg is. in elk geval in wier
gedachten die beweging leeft. En om terug
«te komen op het verschil tussen organi
satie en beweging, een organisatie zou
men kunnen vergelijken met een schone
en ingewikkelde machine. Zolang dat ding
daar staat, moet je er niet op rekenen
dat er ook maar het kleinste schroefje
uit te voorschijn zal komen. Neen, daar
moet eerst een bepaaide grondstof in
gebracht worden en vervolgens is er de
hand en het oog van de vakman voor
nodig, om de machine in beweging te
brengen en te leiden. De machine is een
hulpmiddel, een erg belangrijk hulpmid
del, maar d&arom blijft het toch een
middel De beweging is hoofdzaak. Die
brengt tenslotte de producten voort. Als
we nu de K.A.B. ook eens vergelijken met
zon machine, bestaande uit 300.000 on
derdelen, die n b. stuk voor stuk voorzien
zjjn van eigen hersens en een eigen wil,
dan is het zonder meer duidelijk, dat
die hele „machine" niets betekent wan
neer elk „onderdeel" niet zijn eigen
functie goed vervult. Als we de verge
lijking doortrekken, dan zou ik het
ideaal van de beweging de groUdstof, de
leiding van het bestuur het wakend oog
van de vakman willen noemen.
Er was de laatste paar jaar wel een
beetje het gevaar aanwezig, dat de
„onderdelen" te veel als volgt redeneer
den: We betalen iedere week een knappe
contributie en hebben daarmede cms
aandeel in de beweging wel bijgedragen.
Mis, mannen-broeders, volslagen mis.
Daarmee is de machinerie niet in bewe
ging gebracht. Veronderstelt eens, dat zo
de leden van een voetbalclub redeneer
den:'Wij betalen onze contributie en
gaan dan Braaf aan het lijntje staan
te kijken wat de vijf mensen van het be
stuur, die wel goede bestuurders, maar
misschien helemaal geen goede voetbal
lers zijn, in de strijd tegen het concur
rerend elftal er van terecht brengen.
Wedden, dat ze hun match verliezen?
Als we op het ogenblik kunnen spreken
van een arbeidersstand in Nederland die
meetelt, die gerespecteerd wordt, niet
om de macht van het getal, maar omdat
hij respectabel is, dan komt dat omdat
duizenden zich moeite hebben gegeven
zich geheai in de idealen van de bewe
ging in te werken, zich ontwikkeling
eigen te maken, zich om het eens def
tig te zeggen de aristocratie van
de geest eigen te maken. En de wijze
waarop dit gebeurde was zo simpel
meestal. Zij wilden Zichzelf zijn, zij
bouwden hun eigen instellingen, schre
ven hun eigen vak- en dekbladen vol,
organiseerden cursussen,, werkten aan
hun godsdienstige verdieping, bouwden
een sanatorium, rusthuizen voor vrouwen
en kinderen, stilhtten commerciële on
dernemingen, kortom, toonden bezieling
en brachten daardoor wat tot stand.
Ziet ge, dat hadden we nooit kunnen
bereiken wanneer het werk was overge
laten aan het bestuur alleen met mede
werking van een zeer kleine kring nij-
veren. Nu moeten we vanavond eens met
elkaar afspreken dat de laatste sporen
van onverschilligheid, die de laatste jaren
te veelvuldig in de beweging voorkwa
men, moeten worden uitgewist. Ik ga M
daarom nog een paar dingen vertellen
over de activiteiten van de komende
maanden."
(Telegrafisch van onze correspondent
in Indonesië)
Vrijdagavond laat kwam een repu
blikeinse regeringsverklaring, die w)el
zonder precedent z»l zijn. Met epig
omhaal van woorden werd daarin
een decreet van Soekarno herroepen.
Deze verklaring zou wellicht in de
verdrukking kunnen komen naast die
van de Indische regering, maar zjj is
het waard, dat ze in het volle licht
gesteld wordt.
In het betreffende decreet, het eerste
van dit jaar, ontbond Soekarno de op
perste leiding van het T. N. I. en de
verenigde staf van de gehele strijd
macht en stelde daarvoor in de plaats
een nieuwe generale* staf onder het mi
nisterie van defensie. Kennelijk lag het
in de bedoeling de grondslag van de
legerleiding beter in handen te krij
gen. De nieuwe chef van de staf werd
aircommodore Soeriadarma, die geen fa-
naticus is met kolonel Simatoepang,
die door de laatste onderhandelingen
bekend werd, als plaatsvervanger.
éf
Thans meldt men, dat dit besluit
onofficieel was en per ongeluk gepu
bliceerd, maar verder ook. dat de in
houd ervan herzien zal worden. Toch
was dit besluit reeds getekend door
Soekarno. Dit wettigt de veronder
stelling. dat - oude militaire macht
hebbers in de republiek erin zijn ge
slaagd, om ondanks alles weer in het
zadel te klimmen, ja, dat zij het ge
wonnen hebben van degenen, die de
(jj nieuwe koers wilden inslaan.
Hoezeer het in het binnenland ver
der rommelt blijkt uit het bericht, over
de oprichting van een nieuwe socialis
tische partij waarin de beide linkse mi
nisters in het kabinet Hatta, die als
partijloos waren toegetreden, alsmede
Sjahrir, een rol spelen. Sjahrir speelt
zelfs een leidende rol. Het standpunt
van non-coöperatie met Hatta's kabinet
dreigt een scheuring in de linkervleu
gel teweeg te brengen. Zal zij nu ver
der afbrokkelen? Of komt zij krach
tiger in de oppositie? Het is nog een
vraagteken.
