ACHTER HET IJZEREN GORDIJN
VAN JEH0L
Wh
Quebecs sombere drankwinkels
Kwart eeuw radio-contact met Indië
Kootwijkradio een zendcentrum
van wereldbetekenis
DE ZELFMOORD DER DEMOCRATIE
IN TSJECHOSLOWAKIJE
i
Gruweldaden van de roden in China
Capaciteit thans reeds groter
dan vóór de oorlog
en biechtstoel
Combinatie van belastingkantoor, apotheek
Duitsers hebben heel
veel vernield
Wilton-Fijenoord tijdens
de bezetting
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1948
PAGINA 5
BUITENLANDS OVERZICHT
Omzwaai der Sociaal-democraten
besliste lot van het land
Staat van beleg in Queensland
Vrouwelijke piloot gedood
260.000 brieven naar
Z. H. de Paus
WAAR DE KERK UIT VELE WONDEN BLOEDT
v
\y
Het stelsel heeft blijkbaar
li
Het tempelachtige hoofdgehouio
van Kootwijkradio met de toren, die
zulk een vreemde aantrekkings
kracht op vliegen uitoefent.
Doodstil, als een Indische graf
tempel, ligt het hoofdgebouw van
Kootwijkradio met zijn ommuur
de voorhof, koelwater-vijvers, ter
ras en de krans van ranke masten
in de ruisige rust van de Veluwe.
Toch is de aether er vol rumoer,
het duizendvoudig gerucht van
gesprekken naar Oost en West,
omgezet door de techniek in een
wild akadabra, dat volgens code
om de vijf seconden wisselt. Even
tueel kan men dus alles horen,
maar dank zij dit akadabra, dat
de geheimhouding verzekert. Iet-
dierlijk niets er van begrijpen.
De gevaren van
aanhoudingen op de weg
SCHAAKRUBRIEK
^8diM.
abc d ïRfa
Liturgische weekkalender
Beurs van New York
8
Ti een. korte, verwarde crisis heeft
de communistische staatsgreep in
Tsjechoslowakije zijn beslag ge-
f«gen. Gottwald heeft zijn doel bereikt
n het land onder een partijdictatuur
^bracht, die nog slechts op haar vol-
ooiing wacht. Deze voltooiing heeft
'teraard nog enige tijd, ofschoon de
last, welke revolutionnaire, onrecht-
atig aan de macht gekomen stromin-
in (je regel kenmerkt, ook op de
^jechoslowaakse omwenteling haar
empei zal drukken. De nieuwe minis-
tets beijveren zich reeds in het uitgeven
ah verklaringen, waarin zij getuigen
}n hun bedoelingen om alles anders te
°en dan hun- niet-communistische
°°rgangers het deden.
*n naam bestaat de democratie in
>jechoslowakije nog, maar het is er
eh van puur klatergoud. Het „Natio
nale Pront" is niet opgeheven, doch
lfchts de aan de communisten weige
rige partijen zijn in de regering ver-
e?enwoordigd door eveneens aan de
^ttununisten welgevallige en vooral niet
1 te zelfstandig denkende lieden, en op
?ah de communisten welgevallige pos-
to. Wie niet gunstig denkt over het
/ftowe bewind, moet blij zijn, als hij
Msvrijheld behoudt: als partijfunc-
tioi
'hans Joopt hij groot gevaar, afgezet
Worden, en wanneer hij een openbaar
^ibt bekleedt (hetgeen bij de verre
gaande nationalisatie van landbouw en
.^ustrie al gemakkelijk het geval is)
*ah hij zich daarvan niet lang meer
achten.
be spil, waarom de ganse kwestie
gedraaid heeft, was de houding
van de sociaal-democraten. Hun
^Pitulatie heeft de communistische
laatsgreep <joen gelukken. En deze ca-
htuiatie is In de grond van de zaak een
jytolg van hun vrees geweest. Zij heb-
geen voet bij stuk gehouden. Fier-
■Sor, die zij enige 'tijd geleden uit hun
;aft(j hadden gebannen, omdat hij zich
;"iet wilde neerleggen bij het partij-
esluit, geen onvoorwaardelijk samen
gaan met de communisten te accepteren,
,r- die als voorzitter het veld moest rui-
J^n voor de gematigde Lausman, is te-
"ggekeerd, en daarmee zijn de sociaal-
j-ftiocraten dan toch nauwe bondgeno
ot geworden van de ergste vijanden der
^Oiocratie die het ogenblik kent.
2ij werden tot deze capitulatie gedre-
door angst voor een burgeroorlog,
communisten, ziende dat bij de ko
zende verkiezingen hun aanhang, in
*>aats van tot 51 pet. van het totaal te
Ügen, zou dalen onder de in 1946 be-
?®aide 35 pet., zouden met geaarzeld
lebben, zich met geweld van de macht
Jtoster te maken, voor deze bedreiging,
jje in wezen een breken met de demo
nie inhield, zijn de sociaal-democra
at gezwicht en hebben zij,de deroo-
^®tie zelf ten: offer gebracht.
Want hun bondgenootschap met de
communisten, dat veel gelijkenis
vertoont met de nauwe samen
werking van communisten en radicale
socialisten in Italië, vormde een groep,
welker aanhang wèl over een parlemen
taire meerderheid beschikte, gemeten
naar het getal der afgevaardigden op
grond van de uitslagen der laatste alge
mene verkiezingen. Zich in beginsel stel
lend op het goed democratische stand
punt, dat de regeringssamenstelling in
een parlementaire staat ter beslissing
ligt voor een meerderheid in de volks
vertegenwoordiging, moest president
Benesj dus het ontslag der 12 oppositie-
ministers, hem door die ministers onder
de dwang der feiten aangeboden, en
door communisten en sociaal-democra
ten geëist, zijns ondanks aanvaarden.
Daarin schuilt het tragische element
van de Tsjechoslowaakse gebeurtenissen.
De democratie moest krachtens haar
eigen beginselen een politieke groep aan
de macht iaten komen, die tot niet ver
borgen oogmerk en tot openlijk erkend
middel de vernietiging var. die beginse
len heeft. Democratie wordt haar éigen
slachtoffer als een machtige man of
groep haar wenst te misbruiken En dit
moge ook West-Europa iets leren.
In Queensland (Australië) is de staat
van beleg afgekondigd, omdat daar, ten
gevolge van een spoorwegstaking, die
reeds 26 dagen duurt, een chaotische
toestand is ontstaan. De premier Hanlon,
die mededeling deed van dit besluit,
dat enig is in de geschiedenis van de
staat Queensland, zeide. dat de voedsel
positie zodanig was. dat noodtransoort-
colonnes in dienst moesten worden ge
steld om in de meest dringende behoef
ten te voorzien.
Een tweemotorig toestel, dat van Lon
den met bestemming Milaan was opge
stegen, is bij Wallington in Surrey neer
gestort. De vrouwelijke tweede piloot,
mevrouw Patricia Beverley, kwam hier
bij om het leven. Mevr. Beverley was tot
nu toe de enige vrouw, die een straal
vliegtuig had bestuurd, n.1. een „de Ha-
villand Vampire."
De cultuurdienst van de K.A.B.
heeft een plan in uitvoering om alle
ruim 260 duizend leden van de Ka
tholieke Arbeiders Beweging in de
gelegenheid te stellen zei? een schrij
ven te richten aan Z. H. de Paus ter
gelegenheid van het feit, dat de twee
sicoale encyclieken Quadragesima
Anno en Rerum Novarum respec
tievelijk 57 en 17 jaar geleden zijn
Uitgevaardigd.
/|z Jeruzalem heeft iedereen momenteel een pistool of geweer nodig. Ammunitie en
wapens kan men op straat in kraampjes kopen
Het Interdiocesaan Nieuws van de
Academie Verbist te Pciping zendt
het Kath. Ned. Persbureau het vol
gende ooggetuigenverslag over het
geen zich afspeelt achter het stalen
gordijn van Jehol en over 't ontzet
tende leed, dat de roden over de kerk
in China hebben gebracht. Dit ver
slag, ontroerend door zijn bijna zake
lijke kortheid, betreft elf Belgische
missionarissen van Scheut, een Chi
nees priester, eveneens van de Con
gregatie van Scheut, en verder in
landse broeders en zusters.
28 Nov. 1947. Te Lingyuan (centrale
residentie met seminarie). In de na
middag kwamen de communisten, ver-
Naar Europa, het beloofde landZIJ is de baas Vijf
dagen vrij om een huis te zoeken „Wij decadent?", dan
zij ook! - Chili weet wat het wil - Het kan vlugger
en Amerikaans meisje dacht er
.F, voor de variatie eens anders over
dan haar Europese zusters en be-
,'°ot haar heil in het oude werelddeel
k Raan zoeken. In Amerika „vond zij
3 «haar niets". Ze kleedde zich volgens
nieuwste mode (in lange rok dus), en
jj^kkelde zich aan boord van de „Queen
iJpTy" in de haven van New York, Ze
j,°est nog carrière maken in de oude
had dus nog geen geld voor een
-ë overtocht. Aan boord van de
Jeaan.stomer vermaakte zij zich best
n'j mengde zich onder de passagiers,
j, 0sto in de grote zalen en kreeg overal
jmoeg kleine beetjes om niet tever
sieren. In Southampton was het
9ter uit met de pret. Eerst bleek haar
ati niet op de passagierslijst te staan
Scotland Yard kon zich niet ver-
JSen met de staat van haar papieren,
jv tog" zei een zser strenge brigadier,
ijj negentienjarige carrière-zoekster zit
^opgesloten op het grote, verlaten
[T'tX Bij de ontscheping kwam ook
k® een negentienjarige Amerikaan te
beschijn, die er dezelfde ideeën op na
te houden als het meisje. „Ik ben
Wrijver", zei hij tot de douane, „en
k in Engeland werken". Voor hem
de norse brigadier hetzelfde ant-
b^1d als voor het meisje. Ze kunnen
Ir. tomen terugreizen. Misschien passen
^el by elkaar!
111 het Canadese Toronto heeft een
J. échter een zeer merkwaardige uit-
sPraak gedaan, die een gevaariyk
tiv^dent kan scheppen. Hij veroor-
een 18~Jari&e jongen tot de vol-
„straf": hij mag gedurende 18
steden ,ntet na 5 uur 's avonds op
komen dan vergezeld, van zijn
een zeventienjarige. Zij moet
De Chilenen, die (zonder blikken of
blozen) de wereld enigd dagen
geleden hebben laten weten, dat
zij enige Shetlands-eilanden hebben ge
annexeerd, houden blijkbaar niet van
halve maatregelen. Hun tweede stap is
namelijk de naam van enige eilan
den onmiddellijk in overeenstemming te
brengen met de nieuwe situatie. En wie
zou eerder in aanmerking komen zijn
naam op de atlas te zien dan de grote
man van deze Chileense usurpatie. Zijne
Excellentie de president Gonzales Vi-
dela? Atiasbezitters willen er misschien
nota van nemen.
Vooj- het Weense Volksgerechtshof is
het proces begonnen tegen Jozef
Mayhofer, Hitler's halfbroer. Zijn
vader, wiens aangenomen kind Hitier
was, was burgemeester van een Oosten
rijks dorpje. Zijn zoon Jozef had tot 1938
een onbeduidend baantje bij de Oosten
rijkse spoorwegen. Na de Anschluss was
hy nogal plotseling directeur-generaal
van een Oostenrijkse verzekeringsmaat
schappij geworden. Het hof vond het
(objectief bekeken) een promotie, waar
een luchtje aan zat. In tegenstelling
met Tftayhofer, die het allemaal nog al
erg normaal vond. De jury zal er wel
anders over denken.
Sedert zeven dagen is de 33-jarige Bal-
tische mijnarbeider Petro Shevohen-
ko, die woonachtig is in de c^ntine
voor vreemdelingen van de mijnen te
Ohatelineau in België, in hongerstaking.
Tot nu toe is het onmogelijk geweest
ook maar enige verklaring, van hem los
te krijgen over het motief van zijn
vreemd gedrag. Ondanks het aandringen
van zijn kameraden weigert hy koppig
ieder voedsel tot zich te nemen. Thans
is de vreemdelingenpolitie verzocht zich
met deze aangelegenheid bezig te hou
den.
Een briefkaart heeft er twintig jaar
over gedaan om van Luik naar
Raeren te 'komen een afstand
van 22 kiiometer. De briefkaart, geadres
seerd aan een meisje, dat 20 jaar gele
den in het dorpje Raeren woonde, is nu
pas aangekomen. Het meisje was inmid
dels overleden.
gezeld van soldaten de residentie onder
zoeken. De priesters weren in een kamer
opgesloten, de zusters en seminaristen
in de kerk. Alle kamers werden verze
geld. Daarna werden de seminaristen en
de boys (dienstpersoneel van de missie)
in één kamer alleen opgesloten. Ook de
vrouwen (14 zusters, vier vrouwen en
zes grote meisjes) werden bijeengebracht
in één kamer.'Bij iedere kamer hielden
roden de wacht.
29 November. Onderzoek van de pries
ters. Onze confrater Petrus Chang en de
boy Ch'i werden naar het politiebureau
geleid en er opgesloten. „Moriamur for-
titer" („laten we moedig sterven") riep
pater Chang de priesters toe.
30 November. Allen werden opgesloten!
in de kerk, waar roden hen bewaakten
en zij hun „schuld" moesten bekennen.
'Ondertussen plunderden de communisten
en het janhagel van Lingyuan de resi
dentie. 's Avonds mochten de gevangenen
terug naar de residentie, waar alles ge
stolen was. Pater Chang was die dag
wreed gefolterd.
3 Dec. De priesters werden geboeid
naar het publieke theater van de stad
geleid met de zusters en het personeel
van de missie. Het gemeenste-volk van
de stad hadden de communisten daar
bijeengedreven en moest de priesters be
schuldigen. Deze stonden met de zusters
boven op het podium. Pater Chang werd
in het openbaar gruwelijk geslagen. Men
wilde ook pater Heyns slaan (oud T3
jaar). Pater Jos. Vloebergs bood zich in
zijn plaats aan en werd voor de ogen
van het publiek geslagen. Na al deze
mishandelingen en smaad werden zij
allen in de stad rondgeleid als boos
wichten om door het janhagel bespot te
worden.
4 December. De knechten werden ge
folterd en de priesters onderzocht om de
laatste voorwerpen, die misschien nog
ergens verborgen zaten, er uit te halen
of te slaan. De seminaristen, opgesloten
in de kérk, moesten een acte van „zelf
beschuldiging" schrijven.
7 December: 37 seminaristen, vier
grote meisjes en twee zusters worden
weggevoerd.
8 December: De andere zusters wor
den naar huis gezonden. Zij bezaten
nog slechts de kleren, die zij droegen
De paters Jos. Vloebergs, J. Spriet, U.
Debyttere, L. Heyns en L. Daelman, de
eerw. heer Hsia en pater Chang, de
twee broeders Kwo en Li, de seminarist
Willy Chang werden naar de gevange
nis gezonden te Meili-yingtze. Daar
zaten reeds de paters Buxin, Dille,%Van-
wat zij gaan doen en waarheen
V:?aa:n- 06 jongen had een kostbaar
P-I,
gestolen. Zo een van tegen de
Sulden.
be luchtmaarschalk van de Royal
Air Force in het Verre Oosten,
'W Slr Hugh Lloyd, heeft van zijn
lh „,rieuren vüf dagen vry gekregen om
V:,, ®§apore een nieuw huis te zoeken.
Maart moet hy zijn oude ver-
l\l a opera-spelers, na de compo-
nisten, hebben nu ook Russische
6^ schilders openlyk bekend: de
Van decadentie en van een aesthe-
bourgeois-mentaliteit is in onze
$j 11 doorgedrongen. Gelukkig, dat
Vv ^un e'®en zondeval anderen in
al naar de ongenade kunnen mee-
2ij beklagen zich namelük em-
de kunstcritici, die „hun de-
werk maar blindelings hebben
o?11"- Voor nadere bijzonderheden
Vtü?n Kravclienko's boek: .,Ik koos
(Bijzondere correspondentie;
Het binnenbrengen van
voor huiselijke fees
ten benodigde dran
ken is in Canada een moei
zame en ietwat sombere
taak. De provincies hebben
ieder hun eigen beperkingen
en Quebec behoort nog tot
de minst gestrenge, maar
ook hier is de fles bedekt
met een floers van strenge
ernst.
Het zijn de kleine dingen
des levens, die de landen
nog het meest onderschei
den. Trottoirs en verkeers
lichten, hotels en trams en
wolkenkrabbers zijn overal
hetzelfde. Er zijn trouwens,
zoals men weet, geen af
standen meer. Maar dat bijv.
de Trappisten in Canada
geen bier, maar kaas ma
ken, tekent een klove, waar
men niet zo gemakkelijk
overheen komt. Trappisten
bier is vanzelfsprekend, maar
Trappistenkaas blijft iets
geks.
Aan de overzijde van de
grens, in New York, zijn de
drankwinkels uitpuilende op
slagplaatsen, waar de glin
sterende flessen bijna over
de straat tuimelen in een ru
we overvloed, die van het
delicate geval, dat een fles
wijn of cognac voor de Eu
ropeaan zijn kan, niets over
laat. Het stroomt bij wij je
van spreken over de Weg en
dat kan de consument wel
eens hét gevoel geven, dat
hij uit de goot drinkt.
Quebec heeft slechts amb
telijke drankwinkels van de
„Commissie der Likeuren"
een provinciale instelling die
de drankverkoop regelt en
met een eigen politie tegen
clandestiene en verkoopfa-
bricage tekeer gaat, en waar
van de hogere functies, naar
het schijnt, zeer gezocht zijn.
Deze ambtelijke slijterijen
hebben niets aantrekkelijks.
Van buiten zien ze eruit als
een politie-post, met een
grauwe gevel en planken
voor de ruiten, zodat men
niet binnenkijken kan. Al
leen een klein opschrift deelt
mee, dat de Commissie der
Likeuren hier een verkoop
kantoor heeft, en het gehele
uiterlijk schijnt u toe te
Vbegen, dat wie hier binnen
gaat, zelf de verantwoorde
lijkheid draagt. De weerstand
van de zware deUr schijnt
een laatste vermaning om u
nog te bedenken. Men moet
vastbesloten zijn om de stap
te doen.
Binnen is het grauw als in
een belastingkantoor en
stemmig als in een apotheek
met nog iets erbü, dat ik niet
dadelijk weet te noemen. Een
grote kale hal wordt gesloten
door 'n wand met zwaar getra
liede loketten Vóór elk lo
ket staat een rij klanten; er
achter een1 ambtenaar in een
grauwe stofjas. Ook hier is
geen drank te zien; alleen
ontwaart men ver achter het
traliewerk houten rekken,
die de voorraad bergen. Wie
aan de beurt is, fluistert de
stofjas zijn verlangens toe en
deze knikt ja of nee,- naar
gelang hij het artikel in voor
raad heeft. Als het er is,
neemt .hij eerst het geld in
ontvangst en haalt dan de
flessen uit het schemerdon
ker achter licm, om ze met
een droef gebaar door het
loket te schuiven.
Wat het „nog iets" was.
wordt mij duidelijk wanneer
de man vóór mij tegen de
vrouw voor hèm, die aan de
beurt komt, mompelt: „Nou
kun-je biechten". Index-daad.
ofschoon de hal vol mensen
is, blijft toch de gezelligheid
beperkt tot die rondom een
drukke biechtstoel. Kennis
sén in verschillende rijen
glimlachen slechts vaagjes
tegen elkaar. En degenen, die
bediend zijn,- dragen hun
vrachtje me,e als een peni
tentie.
de bedoeling, de drank van
alle. uiterlijke aanlokkelijk
heid te ontdoen. Ook adver
tenties voor alcoholische
dranken zijn tot een mini
mum beperkt. Wie dus zelf
niet op de gedachte kermt,
wordt door de provincie niet
verleid.
In hoeverre overigens het
ene stelsel beter is dan het
andere, is altijd een kwestie
van opinie. De aantrekkelijk
heid van de verboden vrucht
stuurt vaak de berekeningen
in de war, en de vastbeslo
tenheid, die nodig is om de
drempel van de Commissie
der Likeuren te overschrij
den, zet zich soms voort in
het tempo waarmee de buit
geconsumeerd wordt.
Al met al is Quebec niet
enmatig. Het houdt het juiste
midden tussen de andere
provincies, wat de consump
tie per hoofd betreft, met
24,31 dollar tegen 38,63 in
Brits Columbia en 12,65 op
Prins Edward Eiland. Laatst
genoemde eilandbewoners
staan echter nog voor heel
andere problemen dan de
Quebec-ers; zij krijgen n.l.
geen alcohol dan op dokters
voorschrift. En met die han
dicap is 12 dollar een
merkwaardig cijfer.
Noordwijkradio wordt'in vakkrin
gen kortweg Nora genoemd, maar
Kootwijk:adio heet geen Kora,
maar is altijd K.W.k. gebleven. Zoals
masten en gebouwen slechts met num
mers en letters worden aangeduid,
zonder een romantische of spitsvondi
ge bijnaam; zelfs de toren van het
tempelachtig hoofdgebouw, welke door
de een of andere geheimzinnige oor
zaak 's zomers milliarden vliegen
trekt, die er centimeters dik aan de
wanden krioejen, is nooit door iemand
als variant op de Muizentoren, de
Vliegentoren genoemd. Kootwijkradio,
dit wonder van techniek in de wijdse
ntómte en diepe rust van de Vale
Ouwe, werd opgebouwd door nuchtere
lieden, die daar tussen bos en hei en
aan de grens der zandverstuivingen
een sprookjeswereld schiepen zonder
dat zy ook maar een ogenblik in
sprookjes geloofden. Zelfs niet toen ze
vijf en twintig jaar geleden bet his
torisch ogenblik beleefden van het eer
ste contact door de aether met Indië.
In de eerste wereldoorlog was de drin.
gende noodzaak gebleken van een eigen,
onafhankelijke telegrafische verbinding
met Indië, dus zonder het gebruik van
kabels in vreemde handen. Duitsers, en
Amerikanen waren hierin voorgegaan en
brachten eenzijdige verbindingen tot
stand, de eersten met hun afgesneden
kolonie Duits Oost-Afrika, de laatsten
met hun steunpunten in Europa. Onze
keuze viel op de Duitse vinding der
machine-zenders en onmiddellijk na de
oorlog werd een dergelijke apparatuur in
het hart van de Veluwe opgebouwd in
houtte en A. Vloebergs. Ieder werd in
een afzonderlijke cel opgesloten. Na drie
dagen mochten de paters Heyns en
Daelman by mensen van het dorp gaan
wonen, omdat zij wegens hun ouder
dom en zwakke gezondheid in die voch
tige en yskoude cellen te vlug zouden
bezwijken. Na acht dagen móchten de
Europese priesters van Lingyuan bij
een Mongoolse familie in pension gaan.
Tweemaal per dag' kwam een soldaat
hen halen om ia de hof van de gevan
genis hun maai te gaan nemen. Pater
Buxin werd door soldaten naar zijn
dorp teruggevoerd om er gevonnist te
worden. Pater A. Vloebergs, in handen
van de communisten sedert April 1947,
werd nog altijd behandeld als een grote
booswicht en bleef opgesloten. Voor de
andere» priestex-s en voor hem zelf was
dat een pijniyk ogenblik. De paters
Dille en Vanhoutte werden gedwongen
te vragen het land te mogen verlaten,
„omdat bet volk lien niet meer wil".
Pater Buxin kwam enige dagen later
terug. Twee andere missionarissen wa
ren intussen gevangen genomen in hun
missieposten en by de groep gebracht.
De Chinese priesters en broeders
werden herhaaldelijk ondervraagd.
Er moesten twee zaken bij hen in-
gehamerd worden: breuk met de
vreemdelingen en afzweren van hun
gelóóf, dat als bijgeloof en onzin,
werd betiteld. Allen hebben zicli
prachtig jfcdragen. Allen werden aan
handen en voeten gekluisterd. ïn
de nacht van 7 op 8 Januari werd
pater Chang te Meili-yintze onder
vraagd en zo geslagen, dat een been
gebroken was: de soldaten moesten
hem na verhoor wegslepen. Pater
Buxin lag in de cel naast hem en
hoorde* zijn gedempt kreunen. De
volgende dag, 8 Januari, werd hy
In de voormiddag weer op brute
wijze geslagen. Hü kreunde in zijn cel
nog een tijdje en stierf ongeveer om
2 uur tengevolge van de mishande
lingen als een heldhaftig martelaar
voor Geloof en Recht. Aanstonds
werd zyn totaal verwond lichaam
aain een stok gebonden en naar bul
ten gedragen, om ergens In dé ri
vierbedding te worden weggeworpen.
Diezelfde middag werden alle pries
ters buitengeroepen voor het maken
van een foto. Moest deze foto dienen
als bewy's, dat zij rustverstoorders wa
ren en verdienden uit het land te wor
den gezet? Of misschien als het bewijs,
dat de communisten geen Europeanen
gedood hadden?:Een paar dagen
daarna werden de priesters in een lange
speech tot het volk van .allerlei mis
daden geschuldigd. 22 Januari werden
zij onder geleide weggevoerd in de rich
ting van Hwichurg.
Na vele avonturen kwamen zy 1 Fe
bruari 1948 te Tientsin aan, ondermijnd
vermagerd, uitgeput, doodarm, maar
moedig. De eerw. heer Hsia, de semina
rist Willy Chang, de broeders Kwo, Li
en Liu zitten nog gevangen. De twep
zusters Chang en Wang, die op 7 De
cember waren weggevoerd, bevinden
zich met een meisje van de H. Kinds
heid en de seminaristen op de school
te Tungchuang." v
het zendstation Kootwijkradio) dat in
Januari 1923 bij de' eerste proefnemingen
contact kreeg met Indië en van Mei van
datzelfde jaar af de radiotelegrafische
verbinding tussen Kootwijk en Malabar
bij Bandoeng in stand hield. Het ont
vangststation hier te lande was aanvan
kelijk te Sambeek ingericht en werd la
ter naar Meyende! bij Wassenaar en
daarna naar de duinen bij Noordwijker.
hout overgebracht.
Kootwijkradio was e«n millioenenob-
ject met zijn imposant hoofdgebouw,
waarin de geweldige machinè-zender
stond opgesteld, en zijn zes masten van
212 meter hoog, wijd en zijd zichtbaar,
de waartekens van het geheimzinnig be.
drijf daar tussen de niisende dennen
bossen. Al spoedig kreeg de zender een
directe kabelverbinding met Amsterdam,
waardoor de werkzaamheid van telegra
fisten' op Kootwijk zelf overbodig werd.
De maëhine-zender bleef in gebruik tot
1944, toen hij, in handen der Duitsers,
door een geallieerde bom vernietigd
werd. Intussen waren van 1925 af ook
kortegolf-installaties met lampen opge
steld, die het eerste werkelijk commer
ciële verkeer met Indië mogelijk maakten
en Kootwijkradio deden uitgroeien tot
een zendcentrum van wereldbetekenis.
De machine-zender bleef daarbij intact
als een gewaardeerde reserve die in
sprong wanneer de korte-golfzenders als
gevolg van atmosferische storingen, het
uur van zonsondergang of optredende
zonnevlekken in gebreke bleven. Door
de vernietiging van de imposante ma
chine-zender tijdens de jongste wereld
oorlog is deze reserve thans uitgevallen.
Na Indië kwam al spoedig radio-
telegrafische communicatie tot stand,
behalve met de Europese stations, met
Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Ja
pan. De radio-telefoondienst dateert
van 1927, een uitvinding van Philips,
door de P.T.T. te Kootwijk naar
eigen schema gevolgd. Op 2 Januari
1929 werd de radio-telefoondienst of
ficieel voor het publiek opengesteld.
Ook thans weer ging Nederland daar
in vooraan: overal ter wereld wekte
deze telefoonverbinding, die een af
stand van 13.500 K.M. overbrugde,
grote bewondering. Naast de zes grote
masten groeide geleidelijk het veld
met kleinere richt- en ruit-anten-
nes, resp. 50 tot 70 en 15 tot 25 Me
ter hoog, die Kootwijkradio het aan
zicht geven van een Amerikaanse
olie-ontginning, met boortorens over
dekt.
De oorlogsschade aan Kootwijk bleef
niet tot de grote machine-hal en de ma
chine-zender beperkt. Voordat zij zich
van de Veluwe terugtrokken, bliezen de
Duitsers in April 1945 de zes grote mas
ten, van het zendstationop,_ De ravage,
die men bij de bevrijding aantrof, was
dan ook enorm, maar met grote voort
varendheid werd Kootwijkradio in be
trekkelijk korte tijd herbouwd. Uit de
resten der zes vernielde masten werden
twee nieuwe masten van 215 Meter
lengte geconstrueerd, terwijl drie gewe
zen Duitse masten, afkomstig uit Noord-
Holland. elk 110 Meter lang, het geheel
completeerden. Reeds in October 1945
kon een tijdens de oorlog ondergedoken
telefoniezender het verkeer met Ame
rika heropenen.
Thans is de' capaciteit van het
roemruchte Kootwijker zendstation al
weer groter dan vóór de oorlog, ter
wijl nog 20 moderne zenders de appa
ratuur komen versterken en het radio-
telegrafisch. en -telefonisch ver
keer, gericht naar het Oosten
op Indonesië en naar het West-
ten op Noord-, Midden- en Zuid-Ame
rika, verder uitbreiden. De gehele
uitzending is thans geautomatiseerd,
wordt dus van Amsterdam uit geleid
en ook gecontroleerd, al kan men in
Kootwijk zelf natuurlijk meeluisteren.
Overigens is de geheimhouding der
via Kootwijkradio gevoerde gesprek
ken, die immers door de eerste de
beste amateur af te luisteren zouden
zijn, door een nieuwe vinding verze
kerd, waarbij het stemgeluid in ver
schillende achtereenvolgende klanken
In de Vrijdagmiddag voortgezette be
handeling van de zaak „Wiltón-Fyen-
oord" werden nog zeven getuigen a
charge gehoord. Deze, alle leidende fi
guren in de verschillende afdelingen
van de dok en werf mij. „Wilton-Fyen-
oord" beschreyen de toestand in hun
Tayon tijdens de bezetting. Hieruit bleek,
dat werk vooy de Duitsers in min. of meer
matig werktempo was uitgevoerd.
Als getuige a décharge werd nog ge
hoord de oud-directeur van Werkspoor,
de heer M, A. Damme. Deze had teza
men met de secretaris-generaal dr.
Hirschfeld en Snouck Hurgronje. be
sprekingen gevoerd met de chef van de
rüstungsinspektion, freihér van Schröt-
ter die hen een ultimatum had ge
steld. Dit had geleid tot cm protocol,
maar in de Ned. metaalindustrieën werd
geadviseerd het werk' voort te zetten
om deportatie en werkloosheid te ver
hinderen. Hierbij werd men gesteund
door een advies van mr. Fruin.
Daar ook de verdediging verder afzag
van een alsnog dagvaarden van dr.
Hirschfeld, werd besloten de verklaring
van dr. Hirschfeld afgelegd a.n recher
cheurs van de P. R. A. C., voor te le
zen. Deze verklaring kwam <- ereen met
die van de heer Damme.
De zitting werd hierop geschorst tot
Maandagmorgen 10 uur.
Het bestuur van de K.N.A.C. Jmeft
zich, naar aanleiding van een bericht m
de dagbladen dat voor de C C D.-con
trole wordt overwogen gebruik te ma
ken van een transparant, met een adres
tot de minister van Economische Zaken
gewend, waarin het er op wijst, dat een
dergelijk transparant de gevaren van
aanhouding door onbevoegden Wet zal
verminderen. In verband hiermede
wordt verzocht het doen stoppen van
motorrijtuigen voor controle in het, ver
volg te doen geschieden door ambtena
ren in uniform gekleed of van uniform
dragers vergezeld, tenzij de controle op
zodanige plaats wordt uitgeoefend dat
redelijkerwys geen misvatting moge
lijk is.
ontleed wordt, volgens een om de 5
sec. wisselende code aan elkaar gekop
peld en zo uitgezonden. Luistert men
het af, dan hoort men een wild aka
dabra. waar geen touw aan vast te
knopen is. In het station van ont
vangst worden de klanken-reeksen
netjes in de juiste volgorde terug ge
zet. zodat het gevoerde gesprek weer
normaal klinkt.
In Se ruisige rust van het Veluwse
landschap maakt het hoofdgebouw van
Kootwijkradio met zijn laag ommuurde
voorhof, koelwatervijvers, terras en de
krans van ranke masten, de indruk van
een Indische graftempel, een zonder
linge imitatie van de Taj Mahal. Het
is er doodstil, maar toch speurt men er
de atmosfeer vol duizendvoudig, myste
rieus gerucht. En inderdaad gonst hier
de aether van rumoer. Het werkt sterk
op de verbeelding, maar daarvan ge
neest men- weer als men de verschil
lende zendzalen betreedt en de moderne
apparatuur ^bekijkt, die veel weg heeft
van metalen garderobe-kasten, zoals
men die in fabriekeir en grote kantoren
ziet. Het zijn doodnuchtere gevallen
met een bedieningspaneel vol eendere
knoppen en soms de nerveuze trilling
van wijzers op enkele volt- en ampère
meters. Hoogstens leiden de imposante
lampen erbinnen, die men door een
ruitje begluren kan, een eigen, geheim
zinnig leven. Dat is de telegraafzend r
naar Curacao, licht men toe, en dat de
telefoniezender voor Zuid-Amerika, er
naast de telefoniezender voor Noord-
Amerika, en gaat U zo maar door. De
leek kijkt naar de eendere grijs-meta
len kasten en begrijpt, waarom de din
gen hier, op Kootwijkradio, nummers
en geen namen hebben.
LADDERWEDSTRIJD. Oplossing van de
driezet no. 826 van G. H. Drese, eerste prijs
Bond van Probleemvrienden, 1943. 1. c6
dreigt 2. Te8 t enz. De zwarte toren pent
de witte toren e6, doch wordt gedwongen
deze weer te ontpennen. 1Tf5, 2. d7 enz.
1T£4, c7 enz. 1Tf3, 2. b7 enz. 1.
...T£6 g5xf6 enz, Origineel en aantrekkelijk.
Wij verzoeken de aandacht van onze le
zers voor de volgende brillante compositie.
PROBLEEM no. 829
L. Vetesnik, Sunday-Times 1945.
Wit geeft mat in drie zetten.
Oplossingen tot en met de tweede van wit
in enkele varianten, binnen drie weken te
zenden aan Jos. Duvergé, Binnen Brouwers
straat 40. Amsterdam-C.
OM HET KAMPIOENSCHAP
VAN ARGENTINIË
Berlijner variant van de Spaanse partij.
Wit: Rosetto. Zwart: C. Maderna.
1. e2—el. e7e5; 2. Pgl—f3, Pb8—c6; 3.
Rfl—b5, Pg8—f6; 4. 0—0. Pf6xe4; 5. d2—d4.
Rf8e7; 6. d4xe5. (De tekstzet schijnt ster
ker te zijn, dan het gebruikelijke 6. De2.h
0—0: 7. Ddl—d5, Pe4c5: 8. Rel—e3,
Pc5—e6: 9. Pblc3, a7—a6; 10. Rb5—a4. b7—
b5: 11. Ra4—b3, Rc8—b7; 12. Tal—dl. d7—d6:
13 e5xd6, Re7xd6; 14. Dd5—h5! (Voortreffel.
gespeeld. Thans staat zwart aan allerlei di
recte gevaren op de koningsvleugel iloot.)
1 4Dd8c8; 15. Pc3—e4. Rdo—eT: 16.
Re3gö! (Opnieuw zeer sterk.) 16Pe6x
g5 (Leidt tot een verloren eindspel, maar
het was moeilijk een behoorlijke voortzet
ting voor zwart te vinden.) 17. Pe4xg5. Dc8
—f5; 18. Tdld5, Df5—g6: 19. Dh5xg6. h7xg6;
20. Td5—d7! (Een plotselinge overgang tot
het eindspel, waarin pionverlies voor zwart
onvermijdelijk is.) 20Ta8c8: 21. Tfl
el, Re7xg5: 22. Pf3xg5, Pc6—d8; 23. Tel—e7!
(Alles even krachtig.i 23Rb7c6; 24.
Td7xc7, Tc8xc7; 25. Te7xc7. Tf8—e8; 2G. h2—
h3. Te8—el 27. Kgl—h2, Rc6—e8. 28. Te7
e8. (Door het opgeven van een pion heeft
zwart de vijandelijke aanval slechts weinig
kunnen verzwakken). 28Teldl; 29. c2
e4. Tdl—d2; 30. c4—c5, Kg8—f8; 31. c5—c6!
(Beslissend!) 31Pd8xc6; 32. Rb3xf7, Pc6
d8: 33. Rf7xe8, Kf8xe8; 34. Pg5—e6. Td2xb2;
35 Pe6xd8 en wit won gemakkelijk. Men
krijgt de indruk, dat Rosetto het voordeel
van de voorzet geforceerd tot winst heeft
verdicht. De jeugdige Rosetto won het kam
pioenschap.
Rubriek van Dr. M. Euwe, in het Tijd
schrift van de K.N.S.B. Februari 1948.
ZONDAG 29 Februari: 3de Zondag v. d.
Vasten: Mis v. d. dag; 2 A cunctis: 3 Om-
nipotens Credo: vastenpref. paars.
MAANDAG 1 Maajt: Mis v. d dag; 2 A
cunctis; 3 Omnipotens: vastenpref. paars;
Utrecht, Haarlem, Den Bosch, Breda: H.
Switbertus, bisschop, belijder; Mis Statuit;
2 gebed v. d. dag; laatste Evang. v. d. dag,
wit.
DINSDAG: Mis v. d. dag; 2 A cunctis;
3 Omnipotens; 4 voor de Paus; vastenpref.
paars.
WOENSDAG: Mis v. d. dag; 2 A cunctis;
3 Omnipotens; vastenprefpaars; Utrecht:
B Fredericus, abt; Mis Os justi; 2 gebed
v d dag: laatste evang. v. d. dag. wit.
DONDERDAG: H. Casimirus. belijder: Mis
Os iusti: 2 gebed v. d. dag; 3 H. Lucius
(gebed Gregem); vastenpref -, laatste evang.
v d dag; Utrecht; H. Albricus, bisschop,
belijder; Mis Sacerdotes: 2. H. Casimirus;
3 gebed v. d. dag; 4. H Lucius, wit.
VRIJDAG: Mis v. d. dag: 2 A cunctis:
3 Omnipotens; vastenpref. paars. Eerste
Vrijdag v. d. maand: plechtige votiefmis
ter ere v. h. H. Hart: 2 gebed v. d. dag:
Credo; pref. v. h. H. Hart; laatste evang.
v d. dag, wit.
ZATERDAG: H.H. Perpetua en Felicitas.
martelaressen; Mis me exspectaverunt: 2
gebed v. d. dag: vastenpref.; laatste evang.
v d. dag. rood.
ZONDAG'7 Maart: 4de Zondag v. d.
Vasten; Mis Laetare; 2. H. Thomas; Credo;
vastenpref. paars.
Anaconda Cobpei
Bethlehem Steel
Chrvsler Corn.
General Electric
General Motors
Hudson Motors
Kennecott Coooer
Montgomery Ward
North American Cc
Radio Corn.
Penublic Steel
^hell Union Oil
Southern Pacific
Southern Railway
Tidewater
Ü.S. Steel
4,ex dividend
27/2
26'2
31 r8
31%
31
31'i
55 Vi
54
32)s
32'i
517-
52
15%
15%
43'4
48 Vi
49'4
49%
14
15%
8',i
24-.
24(4
30:4
30(4
46'4
46%*
35(4
35(4
20
20
69
69%
