Michaél van Roemenië
ging gedwongen heen
Geen devaluatie
Duizenden willen vluchten uit
volksrepubliek Tsjechoslowakije
S. Reshevsky vertelt hoe dr. Eu we
P. Keres verloor
van
m
GOUDEN KOEPELS BOVEN KROTTEN EN SLOPPEN
RUSLAND, zoals het is
Huishoudboekjes worden op staten
uiteengerafeld
Zeven
en twintigste zet was begin
van Euwe's nederlaag
Jongens uit Noordelijke provincies
onder de wapenen
Trieste woningtoestanden in Moskou
450 gezinnen verschaffen wekelijks
gegevens voor budgetonderzoek
Het weer
r
r
Tot hoofd en hart
Groza eiste onmiddellijke ondertekening
van de acte van abdicatie
Geruchten met kracht
tegengesproken
om
M Kif...mi
Grenswacht met gewapende arbeiders versterkt
WARTAAL VAN MASARYK
Tumult in de Franse
Nationale Vergadering
Alle openingen krijgen
hun kans
ïSpliM
Gebondenheid aan eigen omgeving maakt voor
velen aanpassing zeer moeilijk
Van het kille veen naar
het warme Batavia
„Wij hebben geen muur,
wij wonen in het midden"
J'
PHILIPS BEGINT EEN
TELEVISIEDIENST
Om technische ervaring
op te doen
Tweede nederlaag
van dr. Euwe
Dorre cijfers gaan voor
de overheid leven
VRIJDAG 5 MAART 1948
71ste JAARGANG No. 24093
Zijn huwelijk
Si
Op een school in Moskou had een klas tekenles gehad en
de onderwijzer gaf de leerlingen verlof, hun tekeningen
mee naar huis ie nemen, om ze daar aan de wand ±e
hangen. De volgende dag vroeg hij, of hun ouders tevreden
Waren geweest. Een paar van hen brachten de lofprijzingen
Over, waarmee hun kunstwerken waren ontvangen. Maar
Sommigen zwegen en Misja Ivanoviisj (Ivan Ivanoviisj is
Wat bij ons „de kleine man" heet), Misja Ivanoviisj keek
Ook stil voor zich uit. Zij was een van de besten in de klas,
^n meesier vroeg:
Ellende achter de gevels
door B. LUNDBERG
Nog geen 3 m2.
Krotten in eindeloze reeksen
(Vervolg op pcuj. 3)
Commissie onderzoekt
Status West-Java
Laat in moeilijke omstandigheden
nooit de moed zakken. Bewaar het
geloof in het leven en in de recht-
vaardigheid van het leven, j
Prinses Juliana erevoorzitster
van „Helpt het kind"
BUREAUX VAN REDACTIE ÉN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21545
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week.
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: 3. W. Boerrigter.
Wnd, hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mNIhnetei
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m m hoogte
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiSn eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.
Ex-koning Michael van Roemenië
heeft te Londen, vlak voor zijn vertrek
ttet de „Queen Elisabeth", een verkla
ring afgelegd, waarin hij zegt, dat men
hem indertijd gedwongen heeft, af
Ie treden, en dat hij zich daarom niet
gebonden acht door de ondertekening
van de acte van abdicatie.
„Op de morgen van 30 December 1947",
regt Michael o.a. nog „hebben de eer
ste minister, Petru Groza, en de minis
ter van Nationale Economie, Georghiu
Dej, mij de tekst aangeboden van de
acte van abdicatie. Zij vorderden, dat
ik deze onmiddellijk zou tekenen. Zij
hebben zich gezamenlijk naar het
koninklijk paleis begeven, nadat dit
reeds door gewapende troepen omringd
Was.
Zij hebben tegenover mij verklaard,
dat zij mij verantwoordelijk zouden
stellen voor het bloedvergieten, dat
het gevolg zou zijn van door hen uit
gevaardigde maatregelen, wanneer ik
hun tekst niet onverwijld zou onder
tekenen.
Deze acte is mij onder pressie voor
gelegd door een regering, die de wil
van het Roemeense volk niet vertegen
woordigt en welker macht is verkregen
en wordt in stand gehouden door een
vreemde mogendheid, waarbij door mid
del van terreur de democratische poli
tieke leiders, die het vertrouwen van
In officiële Belgische kringen wordt
het bericht van het persagentschap
Belga over devaluatie van het Engel
se pond, de Belgische franc en de
gulden, welk bericht wij gisteren in
een deel van onze oplage signaleerden,
als „volkomen onzin" beschouwd.
Een herziening van de pariteiten is
in het onderhoud tussen Spaak en
George Rendell en minister Eijskens,
Volgens een verklaring van laatstge-
hoemde, zelfs niet aangeroerd.
Bevoegde instanties hier te lande ver
klaren ons met nadruk, dat de ministers
Van Buitenlandse Zaken der te Brussel
bijeengekomen vijf landen uiteraard geen
bevoegdheid bezitten, monetaire vraag
stukken in overweging te nemen.
Indien wij goed zijn ingelicht, blyft
onze regering gekant tegen devaluatie
van onze munt in verband met de
nadelige gevolgen, welke deze maat
regel zou hebben voor onze handels-
en betalingsbalans met de V. S.
Wij ontkomen niet aan de indruk, dat
de geruchten in verband met een even
tuele devaluatie van de gulden derhalve
op zijn minst voorbarig zijn en dat voor
deze manipulatie dientengevolge in de
naaste toekomst niet gevreesd behoeft
te worden, tenzij Engeland tot deze stap
kou overgaan, in welk geval wij waar
schijnlijk noodgedwongen dit voorbeeld
kouden moeten volgen.
Ook het feit, dat minister Lieftinck
kich Donderdag te Londen bevond, heeft
Weer aanleiding gegeven tot het ver
ttioeden, dat de minister met zijn En
gelse collega besprekingen hield over
een mogelijke devaluatie. Volgens onze
zegsman had dit bezoek evenwel uit
sluitend betrekking op de kort geleden
tussen beide landen overeengekomen re
geling van onze oorlogsschuld aan En
geland.
het volk genieten, verwijderd zijn.
Vertrouwend in de toekomst, en on
verbreekbaar verbonden met het lot van
het Roemeense volk, ga ik voort, ai
mijn toewijding en al mijn krachten in
zijn dienst te stellen.
Ex-koning Michaël van Roemenië
heeft te Southampton verklaard, dat
prinses Anne en hij in de naaste toe
komst in Denemarken in het huwelijk
hopen te treden.
Wij vernemen nog, dat het huwelijk
niet zal plaats vinden voor het Roe
meense Paasfeest, dat op 2 Mei valt. in
overeenstemming met de ritus van de
Grieks Orthodoxe Kerk.
De reactie in de Noorse landen op de gebeurtenissen in Tsjechoslowakije, uitte zich in
grote demonstraties tegen het communisme. Een beeld uit Oslo waar ongeveer 30.000
demonstranten met diverse leuzen tegen het communisme door de straten trokken.
Jan Masaryk, de partijloze minister
van Buitenlandse Zaken in het Tsjccho-
slowaakse kabinet, heeft Donderdag ver
klaard, dat zijn hart ineenkrimpt, wan
neer hij hoort van personen, die zijn
begonnen met het verzet tegen het
nieuwe bewind. „Verzet tegen Hitier
ja. Doch verzet tegen ons eigen bloed,
tegen onze eigen broeders, tegen onze
eigen republiek dat nooit."
„Het verbond met de U.S.S.R. is voor
ons een gunst." zo zeide Masaryk. „Wij
moeten dankbaar zijn, dat de Sovjet
unie ons veroorlooft aan haar zijde te
staan."
Drie rechtse sociaal-democratische af
gevaardigden werden uit de partij gezet.
Hun is door het partij presidium ver
zocht. hun mandaat neer te leggen. Het
sociaal-democratische blad „Pravo Lidu"
heeft Donderdagavond erklaard, dat
het parlementaire actiecomité waar
schijnlijk minstens 13 afgevaardigden
van de Volkspartij en minstens 30 na
tionale socialistische afgevaardigden zou
ontslaan.
Ladvik Srejka, economisch adviseur
van Gottwald. heeft een overzicht ge
geven van het nieuwe nationalisatie
program. waarbij hij aantoonde, dat
minder dan 8 pet. van de productie in
handen van particulieren was geble
ven. De groothandel en de buitenland
se handel waren in het geheel niet
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Georges Bidault, is gisteren uit
de Nationale Vergadering kwaad weg
gelopen, tijdens een debat over de bui
tenlandse politiek, uit protest tegen het
aanhouden van een communistische af
gevaardigde, die over de binnenlandse
politiek wilde spreken.
Ondertussen verwacht men, dat pre
mier Schuman de vertrouwenskwes
tie zal stellen ter verdediging van zijn
economisch program. Hierdoor zou
hij wellicht in staat zijn de pogin
gen, zijn wet op de gedwongen lening,
de hoeksteen van zijn anti-inflatie-
politiek, te verzwakken, definitief
nietig te verklaren. Van de andere
kant zet hij ter handhaving van zijn
economisch program echter opnieuw
zijn kabinet op het spel.
De uitslag van deze vertrouwens
kwestie zal grotendeels afhangen van
het standpunt, dat de Gaulle Zondag
zal innemen bij zijn grote rede in Com-
piègne.
meer in particuliere handen.
Hij zeide. dat men hoopte, ondanks
de toenemende export naar het Oosten,
de uitvoer naar het Westen niet te ver
minderen. Uit Brussel wordt in dit ver
band gemeld, dat er Maandag bespre
kingen over de hernieuwing van het
handelsverdrag tussen Tsjechoslowakije
en de Belgisch.Luxemburgse Economi
sche Unie zullen beginnen.
De plaatsvervangende Rector, hoofd
der professoren van de Karel-Universi-
teit, heeft een oproep tot de Praagse
studenten gericht, waarin hij hen aan
spoort hun studies te hervatten. (De
rector, dr. Englis, en verschillende an
dere professoren zijn kortelings van hun
functie ontheven).
Een delegatie van de Internationale
Studenten-unie, die een bezoek bracht
aan het ministerie van Binnenlandse
Zaken, verklaarde tegenover een cor
respondent van het Tsjechoslowaakse
persbureau Ceteka o.a., dat haar was
medegedeeld, dat er in totaal 118 per
sonen, bijna allen studenten, op 24 en 25
Februari gearresteerd waren. De mees
ten werden tot gevangenisstraffen ver
oordeeld van twee tot veertien dagen.
Het ministerie van Voorlichting
maakte Donderdag bekend, dat de
student Felix Uhr, voormalige voor
zitter van de studentengroep van de
Katholieke Volkspartij, wegens spion-
nage is gearresteerd en dat enkele
van zijn vrienden gepakt werden, toen
zij probeerden de grens naar de Ame
rikaanse zone van Duitsland te over
schrijden.
De communistische minister van On
derwijs heeft bijzondere bijeenkomsten
uitgeschreven voor alle scholen en
universiteiten tot het houden van le
zingen over het belang van de Sovjet-
Unie en van de „broederlijke betrek
kingen" tussen de Tsjechoslowaken en
de Russen.
Duizenden mensen, die vervolging
vrezen, omdat zij tegen het communis
me zijn, trachten naar de Amerikaanse
zone van Duitsland te ontkomen. De
gensbewaking is versterkt met gewa
pende arbeiders, die tijdens de oorlog
ervaring hebben opgedaan met illegaal
grensverkeer. Vele studenten en andere
jongeren zouden het afgelopen week
einde „ter beoefening van de winter
sport" naar de bergen in het Westen
zijn gegaan, in de hoop, de grens te
kunnen oversteken.
De Hongaarse autoriteiten hebben
Woensdag maatregelen getroffen om de
grensbewaking te versterken tegen het
illegaal binnenkomen van personen uit
Tsjechoslowakije.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Weer lichte vorst in de nacht en na
het optrekken van de mist flink oplo
pende temperaturen. Weinig wind.
Zon 7.16—18.28, maan 6.09—13.20.
Moest ik Dinsdagavond mijzelf af
vragen of Spaans de geliefkoosde
opening van het toumooi om de we
reldtitel zou worden, Donderdagavond
toen ik mijn vier rivalen zag den
ken en zetten kon ik al constateren,
dat alle openingen hun kans zullen
krijgen.
Laat ik U eerst mededelen, dat ik
Dinsdag men had het mij al eerder
gevraagd geen last van zenuwen heb
gehad. En ik geloof ook niet, dat ik
daarvan last zal krijgen. Misschien wel
dank zij het feit, dat ik sigaretten „ver
slind", zoals ik ergens las.
En tijdnood? Wel, ik heb wel eens
meer zetten in minder tijd moeten doen,
dus
In zijn eerste partij kwam Euwe tegen
Keres met voordeel uit de opening,
V-
Jongens uit de Noordelijke provincies onder de wapenen. De eerste rats wordt uitgedeeld
onder de nieuwe recruten te Borg
(Van onze speciale verslaggever)
Deze week komen in bijkans alle
Nederlandse kazernes de jongens, be
horende tot het eerste deel van de
lichting 1948, onder de wapens. Van
daag, morgen of Maandag staan zij
in hun nieuwe pakjes en in Septem
ber. October al hangen zij over de
reling en wuiven vaarwel naar het
vaderland, op weg naar Indië ter af
lossing van hun voorgangers.
In Assen verzamelden zich gisteren
„Wel, hoe stond jouw tekening aan de
hiuur?"
Geen antwoord.
..Je hebt haar toch wel opgehangen?"
„Neen", zei Misja' „wij heben geen
'huur. Wy wonen in het midden". Want
Wie
„in het midden" woont, moet voor
hele gezin genoegen nemen met het
Middelste gedeelte van een kamer, waar-
van de „buitenkanten" in beslag geno-
*hen worden door andere families.
Misschien is dit verhaaltje niet waar
*h hebben buitenlanders het gefanta-
?®erd Toch is dat van weinig belang.
**et feit ligt er. dat een geschiedenis als
^e2e een waarheidsgetrouw beeld geeft
*hn de werkelijke woningtoestanden in
Moskou. Er zijn namelijk vele, vele ge-
*hinen, die „in het midden" wonen, met
^h weinigje eigen huisraad, dat hun deel
^an het vertrek begrenst en soms van
he overige delen afscheidt.
Sinds de Revolutie van 1917 is de
behuizing in Moskou gestadig slechter
geworden. Alle deskundigen zijn het
daarover eens. In sommige opzichten
•s deze toestand hopeloos.
Niet de oorlog of de gevolgen van
de oorlog zjjn van de woningnood de
°°rzaak. De groeiende bevolking van
de Russische hoofdstad èn het feit, dat
er in de afgelopen jaren niets is bij
gebouwd, hebben gezamenlijk een ramp
doen worden wat al lang vóór 1939 be
stond: een geweldige huizenhonger in
geheel Moskou.
Toen loskou enkele maanden geleden
zijn achthonderdste verjaardag vierde,
verklaarde Popov, wiens functie te ver
gelijken is met die van een burgemees
ter, dat sinds de Revolutie de bewoon
bare oppervlakte was toegenomen met
zes millioen vierkante meters. Maar
vóór die Revolutie, n.l. in 1913, was de
Moskouse bevolking 1.854.000 zielen
groot, terwijl zij in 1939 niet minder
dan 4.137.000 zielen beliep. Deze cijfers
zijn niet geheim. Ze zijn gepubliceerd
in „Moscow News" (een Russische uit
gave voor Engels-sprekende landen) op
pervlakte betekent, dat ieder die na
1913 in Moskou is komen wonen de
beschikking heeft kunnen krijgen over
2,7 M2. Dit cijfer is dan nog gunstiger
dan de werkelijkheid. Want sommige
van de ergste wijken zijn totaal afge
broken ofschoon ieder móet toege
ven, dat de stedelijke autoriteiten een
huis pas onbewoonbaar verklaren,
wanneer het al ongeveer is ingestort.
Het lopende Vijfjarenplan voor Rus
land belooft ook niet veel verbetering.
Volgens het plan moet in 1950 de be
bouwde ruimte met nog drie millioen
vierkante meters zijn uitgebreid. Dit be
tekent, dat ieder een halve vierkante
meter méér krijgt, aangenomen dat er
zes millioen mensen in de stad wonen,
hetgeen zeker een te lage schatting is.
In gewone woorden wil dit zeggen,
dat de grote massa absoluut géén ver
betering zal ondervinden. Integendeel,
zij zal er beduidend slechter aan toe zjjn.
De familie „in het midden" zal nög „in
het midden" wonen, maar de omstandig
heden zullen veel erger zijn geworden,
omdat er niets gedaan wordt, om het
verval tegen te gaan.
De waarheid is, dat grote stukken
van Moskou reeds lang in een staat van
troosteloos verval verkeren. De stad
brokkelt weg, niet door uitvloeisels van
de oorlog, maar door onverantwoorde-
Birger Lundberg, een Zweeds jour
nalistdie gedurende een jaar buiten
lands correspondent te Moskou wasbe-
schrijft voor ons blad in zes artikelen,
waarvan wij het eerste hiernaast plaat
sen, de uitzonderlijk lage levens
standaard van de Russische burgervoor
wie boter een even ongekende weelde
is als een woning van twee, drie ver
trekkenHij voert de lezer door de stra
ten van Moskouwaar de politieagen
ten stram staan voor de leden van het
Politburo. Hij brengt hem in de kolcho
zen, die moderne scheppingenwaar nog
heel veel zo primitief toegaat
Lundberg geeft de toestand weert waar
in zich Ivan Ivanoviisj, de Russische
kleine manbevindt. Zijn woorden zijn
zo gematigd gebleven als objectiviteit
en waarheidsliefde toelieten. Zij zijn de
vrucht van een eerlijke, heldere, door
dringende blik op het dagelijks leven in
de Sovjet-Unie.
10 September 1947.
Waarom Popov niet de cijfers van de
laatste tijd gaf? Als hij dat gedaan had
zou het getal inwoners nog groter ge
weest zijn. Het schijnt echter, dat de
laatste bevolkingscijfers, voor Moskou
evenzeer als voor geheel Rusland, een
staatsgeheim zijn. Nauwkeurige infor
matie levert evenwel de indruk op, dat
Moskou zes tot zeven millioen inwoners
moet hebben.
Wanneer men de getallen van 1913
en 1939 vergelijkt, blijkt, dat zes mil
lioen vierkante meters méér nog
slechts weinig is. Deze aanwinst in op-
lijke verwaarlozing, die jaren geleden
al is begonnen.
Voor sommige mensen in Nederland,
die wel eens afbeeldingen gezien heb
ben van grote, imposante gebouwen
langs modern aangelegde straten in
Moskou, klinkt dit wellicht ongeloof
lijk. Russische propagandisten hebben
millioenen afbeeldingen van dit soort
verspreid en de mening doen postvat
ten. dat Moskou een schitterende stad
is. Zij hebben alleen de gevels ver
toond. Ze hebben de fraaie huizen in
Motsjovaja en Loeblanka laten zien.
Doch achter deze gevels leven de men
sen in kommer en ellende. Ze krioelen
er in vieze, grauwe, nauwe gebouwen.
Uren en uren kan men langs de straten
lopen, en steeds opnieuw zijn er die droef
geestige, miserabele huizen, in eindeloze
opeenvolging. Slechts een heel enkele
keer ziet men een redelijk huis. Er staan
er zo wel in de buitenwijken.
Bij grote gelegenheden, zoals 1 Mei
dag, of als er een parade gehouden, een
staatsfeest gevierd moet worden, dan
pogen de autoriteiten het ergste weg te
moffelen. Bij het achtste-eeuwfeest had
Moskou een geweldige make-up gekre
gen van vlaggen en bloemen, doch zoiets
helpt niets. De stad gaat er even wat vro
lijker uitzien, dat is alles. Het is onmo
gelijk Moskou te redden van dit lang
zaam wegkruimelen. Het is veel te laat.
Een zeer groot percentage zal onver
mijdelijk vergoren tot nog afschuwelijker
krotten dan thans, en tenslotte in el
kaar zakken of gesloopt worden.
Iemand, die voor een dag in Moskou
vertoeft, zal deze beschrijving over
dreven vinden. Ik kan hem verzekeren,
dat er van overdrijving geen sprake
is. Ik heb in alle richtingen Moskou
doorkruist, ik heb ieder deel ervan be
zocht. Op niet meer dan een steen
worp afstands van de hoofdstraten
kan men de krotten en de sloppen
vinden, tenminste, huizen en stra
ten die de Westerling als krotten en
sloppen beschouwt.
de jongens uit de drie noordelijke pro
vincies, 1300 man, daags tevoren nog
rustig thuis, op het veld of aan de ploeg
en nu bepakt en bezakt met kleuren
van opwinding, luidruchtig bijeen
groepend op het mistige perron. Men
mag dat niet onderschatten.
De Drentse jongen is anders dan de
jongen uit Amsterdam en anders dan
zijn landgenoot uit Brabant of Lim
burg. Hij is gebonden aan zijn eigen
omgeving: zijn horizon was niet zo wijd,
en .zijn kennis beperkte zich tot zijn
werk en zijn naaste omgeving. Nu is
hij daar plotseling uit weggerukt. Eén
aangetekend schrijven en in de vroege
ochtenduren, met over dorp en land
nog de nevel van de nacht, heeft hij
misschien voor het eerst van zijn leven
de trein genomen naar Assen.
Daar staat hij nu een beetje te schut
teren in de hal van de kazernementen.
toebehorend aan het zesde infanterie-
depot. En als hem dan vriendelijk,
maar toch onverwacht wordt meege
deeld, dat hij voortaan onder krijgs
tucht staat, kruipt in zijn maag toch dat
gevoel omhoog, dat u en ik kennen
van die eerste dag op school, toen moe
der wegging en we alleen bij de juf
frouw blev En waarempel, dat is
geen wonder.
Eergisteren nog in Borg of elders,
op de Brink van een of ander rustig
Drents dorp en over een half jaar in
Batavia, in een andere wereld, een
ander klimaat en andere mensen, het
zijn overgangen, die men niet mag
onderschatten. En het is dan ook
eigenlijk niet uitzonderlijk, dat juist
uit dit noordelijk deel van ons land
op het beslissende ogenblik vlak
vóór de inscheping het grootste
aantal deserties, de laatste maal 50
op de 950, voorkomc Behalve aan
trekkelijk is het onbekende ook
angstig.
Voorlopig, in de kazerne valt het nog
wel mee. Zo'n sergeant is ook een mens
en het geval van de recruut, die men
maar niet in het register kon opnemen,
omdat niet hij, maar zijn neef, die in
hetzelfde dorp in dezelfde straat woont,
had moeten opkomen, zal tenminste
stof leveren voor de eerste brief naar
huis.
Zo maalt zo'n eerste dag voorbij. De
nieuweling wordt opgenomen in de
maalstroom van administratieve be
slommeringen. Hij trekt van de admini
stratie naar de dokter, van de dokter
naar de fourier, van de fourier naar de
tandarts en de fotograaf en waar alles
eindigt, eindigt ook hij: boven op zijn
krib, op de lastige stroozak. Een kwar
tier „dansen" en dan is hij weg, slapend
als een roos.
Het komt eenvoudig over hem. Hij
trekt van het ene lokaal naar het an
der, en onder de verbijstering van al
deze bedrijvigheid heeft hij toch onge
merkt gelegenheid, zijn kameraden te
ontdekken en zich zelf terug te vinden.
Het is het altijd eendere, altijd opwin
dende spel van de eerste dag onder
dienst. De emotie van het nieuwe voor
uitzicht, van het eerste bezoek aan
huis met de nieuwe uniform en de
baret, branie op het hoofd.
En als nu a.s. Zondag Heerenveen
en Be Quick niet om de hoogste
noordelijke voetbaleer moesten vech
ten, waarbij deze jongens niet aan
wezig zullen zijn, zie, dan zou er
niets te mopperen, niets te wensen
overblijven. Maar kijk, het leven is
anders en de dienst ook
f Hiernaast vindt men het eerste
van de reeks artikelen, die de
Amerikaanse schaakmeester en
deelnemer aan het toumooi om
het wereldkampioenschap, S.
Reshevsky, exclusief voor ons blad
schrijft. Vandaag behandelt hij de
partij EuweKeres. Aan de hand
van zijn analyse ervaart de lezer,
waar dr. Euwe precies zijn eerste
„misstap" beging, die, gelijk
Reshevsky zegt, tot catastrophale
v gevolgen leidde.
vL
maar hij faalde in het middenspel.
Smyslov wist tegen mij eveneens ope
ningsvoordeel te behalen, maar hij kon
zijn voordeel niet handhaven. Hij pro
beerde nog wel winst te forceren, doch
hij kwam daarbij in moeilijkheden.
Botwinnik en Euwe speelden Don
derdag een geweigerd Damegambiet,
waarbij de Hollandse matador met een
nieuwe zet ongewone complicaties
schiep. Hij faalde echter wederom in
het middenspel en na 32 zetten stond
hij zo hopeloos, dat hij de vlag moest
strijken!
Keres en Smyslov daarentegen be
wandelden rustiger paden in de Gruen-
feldvariant van het geweigerd Dame
gambiet. Desondanks won Keres na 27
zettenZo behaalden de twee Rus
sische „kanspaarden" tezamen welver
diend drie punten; een goede start!
(Vervolg op pag. 3)
Men deelt ons van bevoegde zijde het
volgende mede:
Het spreekt vanzelf, dat onze nationale
radio-industrie met haar vele buitenland
se belangen zich niet afzijdig kan houden
van de ontwikkeling der televisie. Het
ligt daarom voor de hand, dat in de ach
ter ons liggende jaren in het Philipsla-
boratoriuirr.' met kracht gewerkt werd aan
de ontwikkeling van televisie-zend- en
ontvangtoestellen. Dat deze toestellen
ook onder praetische omstandigheden be
proefd dienen te worden, is volkomen
begrijpelijk.
Het zal daarom niet verbazen, dat
binnenkort het moment gekomen zal
zijn, waarop experimentele uitzendin
gen, die in de eerste plaats bedoeld
zullen zyn voor het opdoen van de no
dige technische ervaring, gedaan zul
len worden.
Het ligt daarom in de bedoeling op meer
regelmatige wijze met deze uitzendingen
te beginnen, waarbij een zeer beperkt
aantal ontvangtoestellen bij technici van
het Philipsbedrijf zullen worden geïn
stalleerd. Er Is geen sprake van, dat
thans reeds voorbereidingen worden ge
troffen tot invoering van een televisie-
dienst in Nederland, al verdient een der.
gelijk project zeker de algemene belang
stelling.
Dr. Euwe speelde tegen de zo gevreesde
Botwinnik en verloor.... Een kijkje tijdens
de openingszet van Botwinnik. Dr. Euwe
kijkt belangstellend toe.
De tweede ronde van het tour-
nooi om het wereldkampioenschap
schaken heeft dr. Euwe diens
tweede nederlaag opgeleverd. Dr.
Euwe staakte zijn partij tegen
Botwinnik na 32 zetten. Smyslov
capituleerde tegen Keres na 27
beurten, toen hem voor vijftien
zetten nog slechts drie minuten
restten.
De stand is nu: 1. Keres 2 uit 2
partijen; 2. Botwinnik 1 uit 1; 3.
Reshevsky uit 1; 4. Smyslov Vs
uit 2; 5. Euwe 0 uit 2.
(Voor analyses van beide par
tijen zie pag. 3).
Naar U. P. verneemt heeft de com
missie van goede diensten haar eerste
stap gedaan in het kader van haar
onlangs uitgebreide bevoegdheden en
zowel aan de Nederlanders als aan
de Republiek verzocht politieke rap
porten samen te stellen over de kwes
tie West-Java.
Zoals bekend heeft de Veiligheids
raad aan de commisie opgedragen in
lichtingen in te winnen over het tot
standkomen van de staat West-Java
en de staat Madoera op voormalig repu
blikeins grondgebied.
Neutrale waarnemers zijn in verle
genheid gebracht over de situatie in
West-Java, waar de Nederlanders een
voorlopig parlement erkend hebben,
doch geen nieuwe staat. Van Neder
landse zijde is bevestigd, dat de luite
nant-gouverneur-generaal nog geen
decreet uitgevaardigd heeft, waarbij de
staat West-Java erkend wordt.
Hieraan werd echter toegevoegd, dat
het hier een zuivere formaliteit betreft
volgend op de installatie van het nieuwe
staatshoofd. „Nederland erkent nu reeds
het bestaan de facto van de staat West-
Java en de bevoegdheid van deze staat
om zijn eigen wetten te ontwerpen".
(Van onze Haagse redacteur).
Budgetonderzoek betekent het verza
melen van kostbaar cijfermateriaal voor
de overheid, voor het maatschappelijk
leven en voor de wetenschap. Maar wat
een huishoudboekje bijhouden voor het
C.B.S. betekent, dat is niet zo maar in
een paar woorden te zeggen.
450 stedelijke loonarbeiders- en een
honderd landarbeidersgezinnen hebben
aan de oproepen van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek via de radio en
de vakorganisaties gehoor gegeven en
noteren nu van week tot week precies
hun inkomsten en uitgaven. Wij waren
in de gelegenheid eens te zien, hoe dat
in zijn werk gaat en hebben bewonde
ring gekregen voor de eenvoudige huis
moeders, die nauwgezet alles, wat er in
het gezin omgaat, in cijfers op papier
zetten.
Wil de zaak kloppen, dan moet geboekt
worden wat er besteed is aan babykleertjes,
maaswol en een nieuwe fietsband, maar ook
wat vader heeft uitgegeven aan de tram,
een voetbalwedstrijd, shag en vloeitjes!
Een vraag, die ons onmiddellijk in de
mond kwam, toen ir. Smit en dr. De Vooys
ons over deze materie inlichtten, was hoe
men het dan toch wel klaar speelt de in
vullers van de huishoudboekjes te betrap
pen op „onregelmatigheden", voor zover we
dit grote woord mogen gebruiken bij zo
ordentelijke gezinnen.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
beschikt over een serie gegevens om van
te duizelen: de prijs van elk artikel, dat
iemand in ons land maar ooit zou willen
verbruiken, de juiste rantsoenen van alles,
wat het Centraal Distributiekantoor be
lieft in omloop te brengen....
Als er iets niet klopt met de kosten van
een pak haverhout, als de sinaasappelbonnen
niet alle blijken te zijn opgenomen en de
verklaring niet voor de hand ligt, gaat er
een briefje naar het betrokken gezin met
een verzoek om opheldering.
Wij kregen inzage van enkele stukken
der correspondentie, die dagelijks gevoerd
wordt: U heeft de vorige week een pakje
ontvangen uit Zuid-Afrika, waarin zich vol
gens uw opgave zeven knotten breikatoen
bevonden, wilt u ons opgeven wat daaruit
gemaakt wordt?", schrijft een duidelijke
meisjeshand en de huismoeder heeft in de
antwoordkolom per knot gespecificeerd de
nieuwsgierigheid van het C. B. S. bevre
digd. In deze geest gaan de vragen en ant
woorden heen en weer tussen het statistiek
bureau en het gezin, dat overigens onbe
kend blijft, want elk huishoudboekje is
slechts bij nummer aangeduid.
Als de dorre cijfers uitwijzen, dat er in
het gezin een blijde gebeurtenis is geweest,
zal de eerstvolgende vragenlijst een geluk
wens bevatten en het is juist gezien van de
zijde van het C.B.S., dat men vrouwelijke
krachten deze huishoudelijke correspon
dentie laat voeren. In een rustige, grote ka
mer vinden wij de twintig jongedames en
dames, die de inkomsten en uitgaven van
450 gezinnen uiteenrafelen. Dat is geen
kleinigheid: zij moeten een codering in het
hoofd hebben, die elk artikel omvat, dat
men zich maar denken kan.
Daar zijn de gezinnen van landarbeiders,
die met de opbrengst van een eigen groen
tetuin en de eieren van eigen kippen apar
te moeilijkheden opleveren. Een boerin
vraagt: moet ik het vleesverbruik van eigen
slacht telkens noteren als ik een stukje spek
afsnijd of kan de hele zij ineens geboekt
worden? En dan de post „zwarte handel"
gelukkig heeft men er niet zo erg veel
mee te maken, want de gezinnen, die aan
deze enquête hun medewerkeing verlenen,
zijn uiteraard erg serieus en degelijk, maar
soms blijkt toch wel het C.B.S. blijft
er onbewogen onder en registreert slechts
dat achter de mooie cijfers ook nog wel
clandestiene inkomsten en uitgaven schuil
gaan.
Het nut van dit alles? Het is vooral
bij de huidige spanning tussen lonen en
prijzen van het grootste belang, dat de
overheid zich een inzicht verwerft van
het gezinsbudget. Déórvoor gebruikt
men rond 10.000 registratiekaarten in
één maand, daarvoor vullen 450 huis
moeders van gezinnen, wier inkomens
varieren tussen f 40 en f 70 per week,
tegen een kleine vergoeding van week
tot week een model-huishoudboekje in...
Het Nederlands comité „United Na
tions appeal for children" (Verenigde
naties helpen het kind) deelt ons mede,
dat H. K. H. Prinses Juliana zich be
reid heeft verklaard, het ere-voorzitter-
schap van dit comité te aanvaarden.
