PLECHTIGE INSTALLATIE TE BATAVIA
VAN INTERIM-REGERING
Binnen tien dagen heeft Engeland
goed uitgeruste vloot op zee
SIGARETTEN, THEE MET CITROEN
EN SANDWICHES
Finland gaat een zware gang
Politiecordon bewaakt heersers van het Kremlin
RUSLAND, zoals het is
Oorlogsschade
D
Op bezoek bij de generaal der
Palestijnse Arabieren
J
Overwegend aandeel in bestuur van
eigen land voor Indonesiërs
Donkerblauw geklede agenten leiden
als robots in Moskou het verkeer
Scherpschutters houden
de wacht
Tot hoofd en hart
Secretarissen van Staat
*°'8
Reshevsky wint van
Keres
Communistische minister
de enige, die lacht
J'
.Het weer
DINSDAG 9 MAART 1948
71ste JAARGANG No. 24096
Hedenmiddag geschiedde in hei paleis van de Luiienani-
Gouverneur-Generaal ie Baiavia de plechtige installatie
VaA de interim-regering die tot het tot stand komen van de
Verenigde Staten van Indonesië aan hei bewind zal blijven.
In het nieuwe bestuur worden de hoofden der departemen
ten staatssecretarissen, die deel zullen uitmaken van hei
kabinet van dr. Van Mook en een groter aandeel zullen
hebben in de regeringsverantwoordelijkheid. Het kabinet
treedt in de plaats van de Voorlopige Federale Raad, welke
in Januari is benoemd om de interim-regering en de senaat
voor ie bereiden.
(ken Amerikaanse staatsvorm
BRITSE MARINE NOG FORMIDABEL
BIG FIVE ACHTER DE SCHERMEN
Dë belangstelling voor de strijd van de vijf schaakmaiado-
ren in de Haagse Dierentuin is in de hele wereld zeer groot.
In de zaal zijn bordjes aangebracht, die in vier talen:
Nederlands, Engels, Russisch en Esperanto, naar het post
kantoortje verwijzen, dat op de tweede verdieping van hei
gebouw is ingericht. De telefoon heeft het de hele avond
druk. Telegrammen voor New York worden aangeboden,
leden van de Russische ambassade bellen even naar huis
om ie horen of de kinderen wel slapen, United Press in
Amsterdam laat zich voortdurend op de hoogte houden en
een verdieping lager, in een van de zijloges bij het toneel,
staat de Russische radio-correspondent zijn uitzending naar
Moskou ie repeteren. Hilversummers controleren of hei
geluid goed is en dan: „Ga Uw gang!" Hef Russische verslag
gaai de aeiher in, terwijl de spelers nog aan de twiniigsie
of dertigste zei bezig zijn.
Van de ,Oosizee ioi'de Stille Oceaan, van Nova Zembla iot
de Kaukasus zifien de leden der Sovjet-schaakclubs in hun
lokalen bij de radio of felefoon en zij volgen de strijd op
dezelfde manier en dezelfde tijd als de Amsterdamse scha
kers in Kras.
En prof. Vidmar?
®en vreemdeling die in Rusland vertoeft heeft niet de minste kans de
Sovjet-politie op haar waresterkte te schatten. Het zij voldoende te
"6rmelden dat zij ontzettend groot is_ Het politiecordon van Moskou alleen
*1 strekt zich over vele mijlen uit als de straten bij bepaalde gelegenheden
hit veiligheidsoverwegingen geblokkeerd zijn. Voor zover Moskou betreft
ls het verkeer er goed georganiseerd, ten minste in het centrale deel der
en de verkeerspolitie doet er goed werk. De verkeersagenten leiden
net verkeer op zulk een perfecte militaire wijze, dat zij de toeschouwer
°hwillekeurig aan Pruisische officieren jioen denken.
1e
door B. LUNDBERG
Geen privéhandel
(Vervolg op pag. 4)
Een vrolijke stem is voor bedruk-
ten een stem vol beloftenvan
troost en opgewektheid; verlicht
de last, die op de schouders drukt, j
- -s
PRINS KAREL BERNADOTTE
TE AMSTERDAM
Arabische vrijwilligers voor de „oorlog
tegen deling, intrigue en Zionisme".
BUREAUX VAN REDACIIfc EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severtn.
NIEUWE
LEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m. hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
edvertentiSn eventueel zonder opgave va*
redenen te weigeren.
eeft
rer-
idse
ring
>sch
af-
ge-
Ka-
itief
het
nen
ver-
;en-
met
een
Mek,
zijn
lutie
der
tatie
Paul
euze
Mgr.
St.
Jra-
ipge-
aren
ipio-
am-
dene
ant-
resi-
)tfU,
mr.
s en
taria
lege'
•vet'
eeö
5oni-
eeO
Ja-"
•lijk*
ïiko-
aterS
van
■veer
1944
van
s en
d in
»/3
11%
31%
55%
32%
52%
15%
15%
49%
15%
52
47%
36 VL
20%
iro
De interim-regering ziet erals volgt
uit:
Lt.-Gouvemeur-Generaal dr. v. Mook:
Voorzitter.
Raden Abdoelkadir Widjojoatmodjo:
secretaris van staat voor algemene za
ken en plaatsvervangend voorzitter.
Dan volgen elf departmenten van
Algemeen Bestuur aan het hoofd een
«secretaris van Staat".
Justitie: mr. Dzoelkarnain.
Financiën: E. W. Alons.
Binnenlandse Zaken (voorheen Bin-r
ttenlands Bestuur): H. van der Wal.
Gezondheid: (voorheen Dienst Volks-
SezondheidH dr. J. E. Karamoy.
Opvoeding. Kunsten en Wetenschap-
Pen: prof. dr. P. A. Hoesein Djajadi-
ningrat (hieronder vallen ook de cul
turele aangelegenheden, welke voorheen
deel uitmaakten van het departement
Van Sociale Zaken).
Economische Zaken: mr. J. E. van
Hoogstraten.
Visserij (tevens Bosbouw en Vee
teelt): M. Wisaksono Wirjoihardjo.
iDit departement is afgesplitst van het
departement van Economische Zaken).
Waterstaat en Wederopbouw: ir A.
M. Semawi.
Verkeer, Energie en Mijnwezen: ir.
C. Warners (deze laatste twee depar
tementen zijn afsplitsingen van het
huidige departement van Verkeer en
Waterstaat).
Sociale Zaken: B. Krijger.
Scheepvaart: B. S. van Deinse.
Dc bijzondere taken, waarmede een
Secretaris van Staat is belast, zijn:
1. Binnenlandse veiligheid: Raden
Soeria Santoso (omvattend coördinatie
van alle politionele gezagsapparaten,
ilsmede de voorbereiding van een toe
komstig departement van Defensie)
2. Zelfbesturszaken: Pangeran Kar-
tanegara (wellicht zal deze bijzondere
!aak aanleiding geven tot vorming van
sen afzonderlijk departement).
3. Buitenlandse Zaken: prof. Hoesein
Djajadiningrat (die dus twee functies
heeft. Deze taak dient tot voorbereiding
gan een Departement van Buitenlandse
Zaken).
Onderdelen van de regermg&taak,
Waarvan de leiding voorshands blijft
Zoals zij is, vormen voorts: Oorlog: lt.-
generaal S. H. Spoor; Marine: vice-ad-
tairaal A. S. PinRe; Hoofd parket: mr.
H. W. Felderhof. Tot adviseurs-generaal
zijn benoemd: mr. A. H. C. Gieben voor
Justitie; dr. R. W. v. Diffelen voor Op-
Voeding, Kunsten en Wetenschappen.
Hieruit blijkt, dat de hoofden van
de départementen van Oorlog en
Marine, resp. dé commandant van
leger en de commandant Zeemacht,
zijn opgenomen als lid der interim
regering zonder omzetting hunner
ambten in die van secretaris van
Staat.
De secretarissen van Staat, hoofden
Van Algemeen Bestuur, worden, waar
zulks wenselijk blijkt te zijn, terzijde
.gestaan door een adviseur-generaal, in
Welke functie thans twee personen be
noemd zijn. Mogelijk zal de functie van
adviseur-generaal beperkt blijven tot de
overgangsperiode, zulks ter latere be
oordeling op basis van de praktijk.
De kwestie van de aanstelling van
eventuele secretarissen-generaal by de
departementen zal in de komende maan
den opgelost worden, na de installatie
Van de interim-regering, waarmede de
Principiële hoofdzaak haar beslag heeft
gekregen, die hierin bestaat, dat de
Indonesiërs een overwegend aandeel
hebben in de regering van het eigen
land: de toekomstige Verenigde Staten
Van Indonesië.
Ten aanzien van het vertegenwoordi
gend lichaam, dat het forum voor de
interim-regering (adviserend lichaam en
constituante) zal zijn, kan het volgende
worden gemeld:
De eerste gedachten gingen uit naar
het Amerikaanse systeem, waarbij hel
parlement zou bestaan uit een Huis
van Afgevaardigden en een Senaat.
Zolang echter tot samenstelling op de
mocratische wijze van het Huis van
Afgevaardigden niet kan worden over
gegaan, is deze gedachte moeilijk te
verwezenlijken.
De kwestie van de vertegenwoordiging
der deelstaten in de Senaat is slechts
een van de vraagstukken, die in dit sta
dium nauwelijks bevredigend kunnen
worden opgelost. In verband hiermede
zal het Werkcomité aan een straks bij
een te roepen conferentie van vertegen
woordigers der deelstaten voorstellen
doen tot instelling van een „Voorlopige
Federale Vertegenwoordiging"
In de derde ronde van het tour-
nooi om het wereldkampioenschap
schaken heeft Keres na de 41ste
zet van Reshevsky opgegeven. De
partij SmyslovBotwinnik werd
na 40 zetten afgebroken.
De stand is nu: 1. Keres 2 uit 3;
2. Reshevsky 1 /2 uit 2; 3. Botwin
nik 1 uit 1; 4. Smyslov l/2 uit 2; 5.
Euwe 0 uit 2.
Het tweede gedeelte van het
tournooi zal op 10 April te Moskou
beginnen en tot en met 18 Mei
duren. Alle deelnemers en Officials
vertrekken gezamenlijk op 28 of
29 Maart per trein van Nederland
naar Rusland.
(Voor analyse en notatie derde
ronde zie pag. 4).
De president van Uruguay, Don Luis Batt
le Berres, en de president van Argentinië,
generaal Peron, ontmoetten elkaar op dc
La Plata-rivier, de grens tussen de twee
landen, en hielden daar een besproking,
waarbij o.a. ook de eisen van Argentinië
op de Falklands-eilanden ter sprake
kwamen.
(Telefonisch van onze Londense
correspondent)
Londen, 9 Maart
De Engelse dominions en de West-
Europese democratieën zullen ongetwij
feld de opluchting delen, waarmee gis
teren in het Lager- en Hogerhuis werd
vernomen, dat de Britse vloot n9f steeds
formidabel is, zulks in tegenstelling met
de volkomen valse indruk, de laatste
tijd gewekt door een onhandige regering
in eendrachtige samenwerking met een
kibbclzieke oppositie.
Uit de gisteren verschafte gegevens
blijkt, dat de Britse vloot er aan het
eind van het jaar als volgt uit zal zien:
slagschepen 4, 1 in reserve; grote vlieg
tuigmoederschepen 3, 3 in reserve; kleine
Het is in Rusland een paar uur later
dan hier. Als de partijen worden afge
broken is het te Iaat om de uitslag nog
in het laatste nieuws via de Moskouse
radio te horen. De „Prawda" kan het
ook al niet meer meenemen in haar
ochtendeditie.
Dit is een van de punten, waarover
lang is onderhandeld: de Russen wilden
liever twee uur eerder beginnen, opdat
het nieuws nog meelton. Daaraan waren
„De president van de Finse republiek
heeft heden in de staatsraad besloten in
bevestigende zin te antwoorden op het
voorstel van de Sovjet-regering om on
derhandelingen te beginnen over de
sluiting van een vriendschaps- en bij-
standsovereenkomst en voor te stellen,
dat de onderhandelingen in Moskou
zullen worden gehouden," aldus luidt
de tekst van een gisteren door het Fin
se ministerie van Buitenlandse Zaken
verstrekt communiqué.
De achttien Finse ministers verlieten
ernstig gestemd de kabinetsvergadering,
waar deze beslissing genomen werd.
Alleen de communistische minister van
Binnenlandse Zaken, Leino, lachte en
wuifde tegen de voor het paleis staande
correspondenten.
Finland zal een gemeenschappe
lijke regerings- en parlements-dele-
gatie aanwijzen om de onderhande
lingen met Rusland te voeren. De
socialistische en agrarische minis
ters van het kabinet hebben aan
gedrongen, om als plaats van de
besprekingen Moskou voor te stel
len. Dit standpunt was gebakerd op
de vrees, dat tijdens een corwerentie
in Helsinki de communisten van de
omstandigheden misbruik zouden
maken.
Het is nog niet duidelijk, wat het ant
woord van president Paasikivi precies
bevat en of Finland bereid is over een
militair pact of over een vriendschaps
verdrag te onderhandelen. De meerder
heid van het parlement heeft zich tegen
een militair verdrag uitgesproken.
De communistische partij in Finland
zet intussen haar actie voort en brak
gisteren met „stoottroepen" een verga
dering op, waar tegen de Russische eisen
werd geprotesteerd. De spreker, de lei
der van de Radicale Partij, werd door
de aanvallers van het platform gewor
pen. De politie assisteerde op bevel van
de communistische minister van Bin
nenlandse Zaken, die ook de spreker
gevangen deed zetten wegens „het oefe
nen van critiek op Rusland".
echter zoveel technische en financiële
bezwaren verbonden, dat het niet door
ging. f
Wie in de Haagse Dierentuin van ach
ter zijn kopje koffie en zijn schaak'
boekje naar het podium kijkt, waar
Keres en Smyslov met de handen op de
rug en de neus in de lucht heen en
weer drentelen, Botwinnik thee met
citroen drinkt en Euwe vergeefs pro
beert zijn lange benen onder de stoel
te werken, wie dat alles op zijn gemak
bekijkt, vermoedt niet hoeveel werk er
is verzet vóór de zaak „draaide".
Als ge de Russische scheidsrechter,
de korte, brede, zwarte Kotow, naar
zijn mening hieromtrent vraagt, pakt hij
u bij de revers van uw jasje, steekt
één vingér omhoog en verklaart in het
steenkolen-Engels, waarvan hij zich in
de omgang met Nederlanders bedient:
„Ik hier een maand. Hele dag conferen
ties. 's Morgens conferenties, 's Middags
conferenties, 's Avonds conferenties. Nu
spelen wij schaak. Geen conferenties
meer Roem zij u, o heer!" voegt hij er
in het Russisch aan toe, hetgeen zoveel
zeggen wil als: „We hebben nu een
beetje rust!"
Er is inderdaad veel geconfereerd en
onderhandeld. Eerst schriftelijk en tele
grafisch: met de Russen, Fine en Re
shevsky. Toen met de Russen in Am
sterdam, met de Russen in Den Haag,
met de scheidsrechter, met Reshevsky
in het Kurhaus: het tournooicontract,
de spelregels, speeltijden, dollars, roe
bels, guldens.
De opperste scheidsrechter van het
tournooi, de technicus prof. Vidmar, lid
van de Joegoslavische Academie van
Wetenschappen, stelde zich zeer te
recht op het standpunt, dat alle be
palingen zo precies mogelijk geformu
leerd moesten worden, zodat de moge
lijkheid tot conflicten tot een minimum
De kleine mannen in hun donker
de zwarte handel te bedwingen en een
oogje te houden op de officiële ijsver
kopers en de meisjes met sandwiches,
teneinde te controleren of zij de een of
andere trust, kartel of restaurant ver
tegenwoordigen. Alle privé-handel in
Moskou is verboden behalve voor de
boeren van de Kolchose, die dan van
de openbare markten gebruik moeten
maken. Moeilijker is het, het oog te
houden op de privé-straatventers. Het
betreft hier meestal jongelui die aller
lei goederen kopen en verkopen. De
politie is meestal toegeeflijk, maar als
zij een te grote menigte om zich heen
verzamelen, grijpt zij in en de jongens
verdwijnen in alle richtingen. Eén of
twee worden mogelijk gearresteerd.
- mannen in
,'auwe uniformen lijken bijna robots
mechanisch beween zij hun handen
j -i het regelen van het verkeer. De
?hge meisjes, die men obk dikwijls als
J?ïkeersagenten ziet optreden, hebben
/Jet hetzelfde mechanische in haar be
rgingen. Dit maakt blijkbaar het
J~°rt" van haar mannelijke collega's
r- Er zijn speciale verkeersagenten
Oor de voetgangers, wat zeer nood-
akelijk is, daar de meeste mensen op
2®* gebied van het verkeer nogal zor-
j loos zijn. Waar zij maar de kans
-euoon zien, rennen zij de straat over
otider zich te beKommeren om het rij-
ri'keer of de woedende kreten van de
"kiuffeurs.
"et is verboden waar men maar wil
straat over te steken. De voetgan-
®®fs dienen de met lijnen gemarkeerde
ergangen te gebruiken, maar een
v5ef. die deze regeling respecteert,
q®riiest enige kostbare minuten, daar
«li?6 overgangen een honderd meter uit
'kaar liggen. De burgers trachten .dan
,?k iedere - minuut ongeoorloofd de
®at over te steken. Zij slagen daar
dikwijls in, want zodra een politie-
iemand in de gaten krijgt, die op
vp verboden punt de weg oversteekt,
ökt het politiefluitje. Natuurlijk kan
hij dan net doen alsof het hem niet aap-
gaat en het fluitje vcor een ander.be
doeld is, maar dan neemt de agent ge
woonlijk zijn fluitje uit de mond en
schreeuwt: „Tovaritch, dat mag niet.
Gaat U als-het-U-belieft terug."
Als het een meer voornaam persoon
betreft, zoals bijvoorbeeld een generaal
van het Rode Leger, dan kan hij door
gaan.
In het algemeen spreken de Russen
elkaar aan met „tovaritch" (kameraad)
hoewei de politie soms het meer offi
ciële „grasdanjm" (burger) gebruikt.
Alleen vreemdelingen eert men met de
titel „Cospodin", mijnheer.
De politie heeft een moeilijke taak
in Rusland en speciaal in Moskou om
Vanja was eens Onfortuinlijk genoeg
opgepikt te worden. De Gorky-boys
noemden hem Vanja, maar zijn ware
naam was waarschijnlijk Ivan. Hij
scheen de leider van het troepje venters
in die straat. Hij was ongeveer 16 jaar
oud en liep op krukken, daar hij ge
durende de oorlog beide benen verloren
had.
Op zekere dag was hij bezig sigaretten
te verkopen zoals gewoonlijk, toen eon
politieagent zijn zware hand op zijn
schouder legde en hem vroeg met hem
mee te gaan. Hij protesteerde en al de
jongens rondom hem deden hetzelfde.
Hun protest werd zo heftig, dat de
agent uiteindelijk enige collega's te hulp
moest roepen. Toen vond Vanja het
maar verstandiger rustig met hem mee
te gaan naar het politiebuveau. Hij werd
in een auto gegooid onde- luide toe
juichingen van zijn jonge volgelingen.
Voor mij zelf dacht ik, dat ik hem
nooit meer terug zou zien. maar tot
mijn grote verwondering zag )k hem
enige uren later weer bez'g met het
verkopen van sigaretten. Klaarblijkelijk
waren zijn papieren in arde en was hij
wegens zijn invaliditeit gerechtigd op
deze wijze zijn brood te verdienen. Vele
van deze jongens echter zijn in staat
normaal te werken en word=u herhaal
delijk opgepakt als straat rentÊrs. Dc
politie ziet toe, dat deze schuldigen in
gevestigde bedrijven worden onderge
bracht, meestal ver van Moskou.
Een ander probleem is, waar deze
venters hun goederen vandaan halen.
Meestal kopen zij ze vroeg in de morgen
in winkels, en later op de dag, als ze
niet meer legaal verkrijgbaar zijn, ver
kopen zijae boven de waarde. Ben
typisch voorbeeld vormen de nieuws
bladen. De „Veljernaja Mosktva'', de
enige middagkrant en de best ver
zorgde kan men om vijf uur op (le
zwarte markt kopen. Andere straathan
delaars trachten persoonlijke bezittingen
te verkopen, zoals handschoenen, boe
ken, schilderijen enz.
beperkt blijft. Mochten er toch moeilijk
heden komen, zegt Vidmar, dan heeft
de scheidsrechter en hij' alleen te
beslissen. Daarmee is iedereen het eens.
Vidmar is een zeer geschikte figuur,
voor deze functie: exact, streng en ge
moedelijk tegelijk, een oude, ervaren
schaker. Hij gaf rustig leiding aan de
laatste vergadering in het Kurhaus, waar
het spelreglement definitief werd vast
gesteld, en slagvaardig beantwoordde hij
de vele spitsvondige vragen, die alle
maal met „Maar als nou....", „Aber
wenn„No jesli.en „But if
begonnen. Vidmar spreekt Russisch met
de Russen, Engels met Reshevsky, Duits
met de Hollanders.
„Wat gebeurt er als een speler door
de ene dokter gezond en door een an
dere ziek verklaard wordt? Heeft hii
dan recht op het vastgestelde aantal
ziektedagen of moet hii doorspelen?"
„Als de dokters het niet eens zijn,"
zegt Vidmar. „dan zal ik wel beslis
sen.... Ik ben professor.
Het ziet er overigens niet naar uit, dat
een v^n, de deelnemers de komende we
ken ziek zal worden. Wie de ware speel
woede ziet. waarmede de deelnemers na
iedere partij aan het „nakaarten" gaan
zonder ook maar een blik op de leeg
lopende zaal te werpen, moet er wel
van overtuigd zijn. dat hun krachten
nog fris en onverbruikt zijn. Wel doet
het leeftijdsverschil zich gevoelen. Smys
lov en Keres. samen nog geen zestig jaar
oud. wandelen tussen de zetten onver
moeid rond, lezen de krant Keres kan
al aardig wijs worden uit de Nederland
se dagbladen of kijken eens naar de
andere spelers, terwijl de ouderen,
Reshevsky. Botwinnik en Euwe, liever
achter hun bord blijven zitten en res
pectievelijk bedachtzaam roken, thee
met citroen drinken en sandwiches eten.
vliegtuigmoederschepen 5, 1 in reserve;
kruisers 17, 12 in reserve; torpedojagers
56, 63 ip reserve; fregatten van de
Huntklasse 3, 46 in reserve; andere fre
gatten 38, 90 in reserve; onderzeeërs 34,
een groot aantal in reserve; mijnen
vegers 17; mijnenleggers geen, 3 in
reserve.
Twaalf vliegtuigmoederschepen zijn
ónder constructie, o. a. een nieuwe „Ark
Royal" van 36.800 ton, 15.000 ton groter,
dan het grootste vliegtuigmoederschip
nu in actieve dienst.
Alexander, minister van Defensie,
verklaarde, dat Engeland in een week,
hoogstens 10 dagen, een goed uitgeruste
en evenwichtige vloot de zee op zou
kunnen sturen. In het komende finan
ciële jaar zal 9 millioen pond sterling
besteed worden aan wetenschappelijk
onderzoek voor de vloot. ,,Wjj zullen er
voor zorgen", aldus de regerings-zegs-
man, ,,dat de admiraals, die oorlog moe
ten voeren over 5, 40, 15 of zelfs 50 jaar,
voldoende moderne wapens tot hun be-
schrikking zullen hebben. Een groot deel
van het wetenschappelijk onderzoek zal
worden besteed aan het bestuderen van
de uitwerking van de atoombom."
Onder nieuwe technische ontwikke
lingen werd genoemd het gebruik van
de „Snort" (de Duitse „Schnorkel'')»
welke onderzeeërs in sta^t stelt onder
water lucht te verversen èn de ontwik
keling van. de gasturbine,
(Van ©en bijzondere medewerker)
e oorlogsschaderegeling, rf»ls- wij
Verwachting tot Woensdagavond:
Zwaar bewolkt en vannacht nog
hier en daar nevelig, later verspreide
opklaringen. Overwegend droog weer
met zwakke tot matige wind tussen
Zuid-West en West. Weinig verande
ring in temperatuur
Zon 7.0718.35, maan 7.30—18.06.
Prins Karei Bernadotte, de kleinzoon
van de Zweedse Koning, arriveerde gis
teravond op doorreis naar Brussel op
Schiphol. De reis is, naar hij mededeelde,
uitsluitend een commercieel bezoek aan
de Belgische hoofdstad en draagt geen
politiek karakter. De Prins, die verge
zeld werd door de Zweedse zakenlieden
K. Behm en G. Linstrom, logeerde te
Amsterdam en vloog hedenochtend naar
Brussel.
Hoog op de heuvelen van Samaria ligt
een klein, stevig fort, dat dezer dagen
een belangrijke gast gekregen heeft. Het
ligt, ver van de wereld, midden in het
kleine bergdorpje Kabatia, een gehucht
van- ongeveer honderd verspreide, oude
stenen huizen.
Hier, in het fort van Kabatia, heeft
Fawzi el Kaoekji, de opperbevelhebber
van de „Arabische strijdkrachten", in
Palestina, het hoofdkwartier gevestigd,
van waaruit hjj de „oorlog tegen de
ling, intrigue en Zionisme" zal leiden.
Gezeten in een armstoel'van Damas-
cus-leder, scheen de 53-jarige, robuste
Arabische leider, koffie drinkend en
Amerikaanse sigaretten rokend, zich
zeer wel op zjjn gemak te gevoelen.
In zijn eerste interview sedert hij kort
geleden naar het Heilige Land terugkeer
de, stemde hij er in toe, Turks te praten.
Die taal had hij geleerd in Istanboel, de
stad waar hij vóór de eerste wereldoorlog
zjjn militaire training ontving.
„Ik ben hier om de deling en het Zio
nisme weg te vagen," verklaarde Fawzi,
in zijn emotie de afspraak vergetend en
op Arabisch overschakelend. „Wij zijn
hier gekomen, om tegen een ieder te
strijden, die zich voor deling inzet, om
het even of hij een Jood of een Engels
man is of tot een internationale groep
behoort. Het kan een maand, een jaar of
een generatie vergen, doch we zullen dit
land van de Zionistische dreiging bevrij
den."
De sjeiks, moekthars of dorpshoof
den en de andere mannen, die bin
nen waren gekomen, om de hoofd
man te groeten en dan zich eerbiedig
stil in de kamer neerzetten, klapten
in de handen, toen hun leider de Ara
bische gelofte aflegde. Bescheiden
met zijn hand wuivend, sprak Kaoekji:
„Klap alsjeblieft niet".
Dan, in vloeiend Turks verderver
tellend: „Ik ben in Tripolis geboren,
doch ken dit land, Palestina, beter dan
mijn eigen landWij hebben een
steun, die de Joden niet hebben: de
rechtvaardigheid van onze zaak".
Na enige nadenkende halen aan zijn
sigaret glimlachte hij. „U zoudt willen
weten, of wij een luchtmacht hebben?
Wel, ziet a. die hebben we." Nu en dan
pauzeerde de hoofdman, om een zijde
lingse opmerking te plaatsen tot Mah-
moed Safa, de 35-jarige Syrische officier,
die de Arabische commandant in het
Samaria-district is.
Buiten viel de regen in stromen neer,
doch vijftig Bedoeïnse scherpschutters,
gekleed in hun Arabyas, de grote jas
sen van schapenhuid, hielden scherp
de wacht, om niet door een Joodse
overval verrast te worden.
Fawzi zelf was gekleed in een korte
jas van blauwe wol, Jodhpoers, rijlaarzen
en de traditionele Keffeih-hoofdbekle-
ding. Hij vroeg of ik er iets voor voelde
het gesprek tijdens een wandeling
door het dorp voort te zetten. Ik vroeg
hem naar zijn 29-jarige Duitse vrouw,
die hij in Damascus had achtergelaten
Terwijl hij de dorpelingen groette en
grappen wisselde met de dorpsvrouwen,
die, in tegenstelling tot de harem-vrou
wen in dc stad, de mannen mogen zien,
zeide Kaoekji, dat zijn vrouw zich later
bij hem zou voegen, „doch niet vóórdat
wij de orders van de Arabische Liga
naar de letter hebben uitgevoerd".
die in ons vorige artikel aan de
hand van het wetsontwerp be
spraken, heeft ®©n sterke sociale inslag
voor zover daarin het streven tot uit
drukking komt, de „kleine man" zo
veel als mogelijk is schadeloos te stellen
voor de tengevolge van de oorlog ge
leden schade.
Een toegeven aan de aandrang."
tojf integrale vergoeding op basis van
de vervangingswaarde over té gaan, zou
er bijvoorbeeld toe leiden, dat ook luxe
roerende goederen op kosten van de ge
meenschap zouden worden vervangen,
evenals villa's, fabrieken, enz., waarvan
de vroegere eigenaren, gelet op hun
financiële draagkracht, zelf tot vervan
ging in staat zijn.
Een ander argument is dit: dat de
mogelijkheden een dergelijke grote
last °P de gehele bevolking om té slaan
in technisch opzicht beperkt zijn en dat
het onmogelijk is daarbij het beginsel
van belasting naar draagkracht recht
te doen wedervaren. Dit blijkt duidelijk
uit de wijze waarop blijkens de memorie
van toelichting de regering denkt de
lasten, welke uit het a!anhangige ont
werp wet geworden zullen voort
vloeien, te dekken. De regering becijfert
de jaarlijkse uitgaven op 250 millioen
gulden gedurende een periode van 50
jaren. Zij stelt zich de dekking als
volgt voor; huurbelasting ƒ75.000.000;
belasting op onroerende goederen in de
dode hand ƒ10.000.000; verhoging re
gistratie- en zegelrecht 10.000.090; wij
ziging personele belasting 15.000.000;
inkomstenbelasting 10.000.000; 30 op
centen vermogensbelasting 15.000.000
en verhoging omzetbelasting 115.000.000
Alleeif bij de inkomsten- en vermogens
belasting en in zekere zin ook by de
dode hand-belasting wordt rekening ge
houden met de draagkrachtder belas
tingplichtigen. Bij de huurbelasting en
personele belasting is dat in beperkte
mate het geval; het registratie- en zegel
recht zal voornamelijk op het bedrijfs
leven drukken. Maar by de omzetbe
lasting, welke bijna de helft van de op
brengst zal moeten leveren, is van ver
deling naar draagkracht geen sprake.
Integendeel; deze belasting drukt ver
houdingsgewijs juist zwaarder op de
minder draagkrachtlgen.
Integrale vergoeding van de oorlogs
schade op basis van de vervangings
waarde zal ten gevolge hebben, dat de
jaarlijkse lasten voor het Rijk tot onge
veer 375 millioengulden zullen stijgen.
De belastingen, welke naar draagkracht
geheven worden (inkomsten- en ver
mogensbelasting), hebben, zeker na de
voorgenomen verhoging, hun uit tech
nisch en doelmatigheidsoogpunt fnaxi-
male hoogte bereikt. Waar het uitge
sloten moet worden geacht, dat men
nog eens tot een vermogens-heffing-in
eens van enkele milliarden guldens zal
overgaan, zal de hogere uitgave van
125 millioen gulden per jaar eveneen»
moeten worden gedekt door een indi
recte belasting als b.v. de omzetbelas
ting, welke met het rechtvaardige be
ginsel van belastingheffing naar draag
kracht geen rekening houdt.
De „kleine man", die nu reeds zwaar
zal worden belast om de thans
voorgestelde gedifferentieerde oor
logsschaderegeling te helpen betalen, zal
dan nog onder zwaardere lasten gebukt
moéten gaan, voornamelijk om zyn beter
gesitueerde landgenoten te kunnen ver
schaffen die goederen, welke buiten het
bereik van die .kleine man" zelf liggen
Men hoort beweren, dat de overheid op
andere uitgaven zodanig moet bezuini
gen, dat voor de integrale schadevergoe
ding voldoende middelen vrijkomen. In
derdaad is bezuiniging op de overheids
uitgaven 'n gebiedende eis, en wij bewe
ren niet, dat de regering op dit stuk
al het mogelijke heeft gedaan. De voor
delen, welke deze bezuinigingen, zullen
opleveren, kunnen evenwel niet de be
stemming krygen om te dienen tot ver
hoging van de vergoeding van oorlogs
schaden. Immers deze besparingen moe
ben dienen om het formidabele begro
tingstekort van het Ryk te verminderen,
zy zijn derhalve niet beschikbaar voor
enige wenselijk geachte nieuwe uitgave.
De vergoeding van de tengevolge van
de oorlog geleden schade vindt haar be
perking in de mogelijkheid, de 'daar
uit voortvloeiende lasten op rechtvaar
dige en doelmatige wyze over de gehele
bevolking te verdelen. In dat licht be
zien kan de voofgestelde oorlogsschade-
regeling, hoezeer zy in vele gevallen tot
teleurstelling aanleiding zal hebben ge
geven, de toets der critiek doorstaan.
Op detailpunten zftllen wellicht aan-
vullngen en verbeteringen in 't wetsont
werp nodig zyn. Daarvoor is gelegenheid
tijdens de parlementaire behandeling,
waarby de Katholieke Kamerfractie xicfa
zeker niet onbetuigd zal laten.
J
M
