Vincentiusvereniging deed
in 1947 veel werk
PLEKKER HIELP JODEN EN
ONDERDUIKERS
Werk auto toerweg stopgezet
m
Botwinnik kwam in tijdnood,
doch redde zich uitstekend
Fonkelende ster in een donkere tijd
Verrassende verklaringen voor het
Haarlemse tribunaal
Batlin-camp niet in de duinen,
maar aan de kust
Enquêteurs doen bij hun vragen
interessante ervaringen op
Demasqué van een
schertskorps"
SmyslovKeres
afgebroken
AGENISA
N.S.B.-burgemeester
wordt thuis verhoord
JOHANNES PASSIE
VAN BACH
Lijders aan „Meizucht" tippelden er in
Robert Speaight draagt
voor
Verpleegsters dreigen
met ontslag
Voetbalprogramma
WOENSDAG 17 MAART 1948
PAGINA 2
STAD EN OMGEVING
PALMPAAS-OPTÖCHT
Door Haarlems straten
JONGEREN APPèL
Faillissementen
f 41 voor één textielpunt
Metaalindusttrieel vrij ge
sproken
DISTRIBUTIENIEUWS
HEEMSTEDE
Onderling soliistenconcoiirs
(Vervolg van pag. 1)
GEMEENTERAAD VAN ZANDVOORT
Aardstralen en onze
gezondheid
ONDERZOEK DER PUBLIEKE OPINIE
In seminarie Hageveld
ZWAKKE MARKT
Beurs van Amsterdam
Org. Bijz. Vrijwillige
Landstorm gaat door
SmyslovKere*
Er is waarschijnlijk geen aange
namer werk dan in een donkere
tijd, waarin het egoïsme de
grondtoon genoemd wordt van het
langgerekte klaaglied, zoals wij dat
dagelijks kunnen beluisteren, de ogen
te mogen richten op een kleine
fonkelende ster en te mogen schrij
ven, hoe een smalle lichtstreep in
de grootste nood dikwijls wonderlijke
redding kan brengen.
Sterren zijn betrekkelijk eenzaam,
en er moet wel een bijzondere aan
leiding toe zijn, willen zij onze aan
dacht trekken.
Dit waren zo onze gedachten, toen
wij gisteravond terugkeerden van de
algemene jaarvergadering der St.
Vincentiusvereniging, die kleine fon
kelende ster in het Haarlemse Ka
tholieke leven.
En al gaat aoals Iedere vergelijking
ook deze op sommige punten mank,
zij is toch in zoverre juist, dat dcae
sympathieke vereniging, in stilte «I-
kend, met haar lichtbundel van chris
telijke charitas bij velen in uren van
duisternis letterlijk en figuurlijk ver
lichting heeft gebracht en nog brengt.
Het was voor de voorzitter, ir. P. C. van
der Heyden, verheugend behalve de vele
aanwezige Vincentianen ook deken J.
Kuilman en Haarlems burgemeester,
mr. P. Cremers,.te mogen begroeten.
Over het algemeen neemt een buiten
staander hét jaarverslag van een vereni
ging als kennisgeving aan, doch de vele
cijfers en acties, die de secretaris, de
heer Muringer, in zijn verslag vermeldde,
.mogen niet zonder meer genegeerd wor
den. Hoewel het mischien vreemd aan-
doet de charitas in koude cijfers te zien
uitgedrukt, zij spreken ons toch zoveel
aan, dat zij een duidelijk beeld geven
van wat de vereniging, althans uiterlijk,
in 1947 heeft gepresteerd.
Zo heeft de commissie „De vrije tijd"
een dermate grote activiteit ontplooid,
dat ook elders in het land haar werk
zaamheid de aandacht trekt. Ondanks
de verbetering van de voedselvoorziening
was er nog voldoende werk voor de spijs-
kokerij. In het afgelopen jaar werd er
nog 14582 liter spijs uitgereikt.
De belangstelling voor het liefdewerk
van de bibliotheken stijgt verrassend.
Het experiment met de zgn. dagbiblio
theek, waarvan de uitslag door sommigen
met enig wantrouwen werd tegemoet
gezien, bleek in een grote behoefte te
voorzien. In plaats van een zorgenkind
fs zij zó welvarend geworden, dat zij alle
andere bibliotheken verre over het hoofd
is gegroeid. In totaal bedroeg het aantal
lezers 980, terwijl 86323 boeken werden
uitgeleend.'
Ruim 320 gezinnen werden bezocht.
De twaalf conferenties geven in totaal
een bedrag uit van f 64.008.Vier
huwelijken werden gewettigd, 32 person-
nen bekeerd of tot hun godsdienstplich
ten teruggebracht, 16 kinderen op
scholen voor L. O. geplaatst, terwijl
er 38 naar een vacantie- of herstel
oord werden gezonden. Tien personen
kon men in een ambacht plaatsen en
39 politieke delinquenten werden onder
toezicht gesteld. Ter illustratie van de
werkzaamhedelh van het algemeen
magazijn moge het volgende dienen.
Afgegeven werden: 30 complete bed-
De Haarlemse Kath. Vereniging voor
het Gezin heeft een Palmpaas-optocht
georganiseerd, die Zondag a.s. wordt ge
houden. Meer dan 2500 schoolkinderen,
welpen, verkenners en gidsen, zullen,
naar verwacht wordt, hieraan deelne
men. De muziekverenigingen St. Michaël,
Euphonia en St. Cecilia en een Verken
nersband zullen medewerking verlenen.
Om 12.30 uur die dag verzamelen zich
de schoolkinderen uit Haarlem-Noord
aan de Zaanenlaan en de welpen aan
de Kleverlaan, de jeugd uit Haarlem-
West op de speeltuin Mariagaarde aan
de Westergracht, het jonge volkje uit
Haarlem-Oost op de speeltuin „Kinder
vreugd" aan de Godfried van Bouillon
straat en de welpen uit de stadsparo-
chies aan de Voldersgracht.
Om één uur precies trekken deze vijf
giroepen langs verschillende routes naar
de Parklaan, waar allen zich aansluiten
voor het défilé langs het Bisschoppelijk
Paleis» Daarna gaan de groepen langs
verschillende wegen weer terug naar de
buitenwijken.
Op het Pretoriaplein, het Teylerplein
en het plein bij de Kathedraal worden
om ongever 2.30 uur reidansen uitgevoerd
om de Palmpaasboom. De grote Falm-
paasbomen, die iedere groep meevoert,
zullen na afloop worden afgegeven aan
enkele kindertehuizen en ziekenhuizen.
Zondag 21 Maart houden de Jongeren
van Noord-Holland hun appèl 1948, ge
organiseerd door de Jongerenorganisatie
der K.VR.-kringen Amsterdam, Haar
lem en Den Helder. Op deze bijeenkomst,
die zal worden gehouden in de grote
zaal van Krasnapolsky te Amsterdam
en om 2 uur begint, zal minister Fievez
spreken over de demobilisatie. Voorts
zullen het woord voeren mr. F. van
Wijck, wethouder van de gemeente Am
sterdam, over het onderwerp: een Fede
raal Europa en Fr. Burmanje, die de
gedachten en wensen der jongeren naar
voren zal brengen.
Nog meer dan verleden jaar zal dit
appèl de jongeren bewust en paraat
kunnen maken van en voor de grootse
taak die op hun schouders rust. Ver
wacht wordt, dat vele jongeren uit
Haarlem en omgeving aan de oproep
gehoor zullen geven.
De arrondissements-rechtbank te Haar
lem heeft Dinsdag in staat van faillisse
ment verklaard: Hendrik Johannes van
Geest, bakker, wonende te Haarlem. Lo-
rentzkade 224. Rechter-Commissaris:
mr. J. H. H. Hülsmann. Curator: mr. J.
H Junge, advocaat en procureur te
Haarlem.
Wegens het verbindend worden der
enige uitdelingslijst is .geëindigd het
faillissement van: Christiaan Antonius
Blom, wonende te Zandvoort, voorheen
te Heemstede. Rechter-Commissaris:
mr. H. J. Ferwerda. Curator: mr. J. Dee-
nik, advocaat en procureur te Haarlem,
stellen, 37 ledikanten en 295 dekens.
De uitgaven van dit magazijn bedroe
gen ruim f 5900.
Een somber jaar was het voor de kin
derbescherming. Een belangrijke ver
liespost is ontstaan tengevolge van de
subsidie, die in vele gevallen te laag
bleek, waarbij komt het enorme tekort
aan schoeisel en kleding en het voort
durend verhogen van de verpleegprij-
zen door de internaten.
Het jaar werd begonnen met 95 pu
pillen en afgesloten met 98, waarvan
59 in gezinnen, 33 in gestichten en de
overigen elders (militaire diensten).
De commissie voor de stille armen
verleende in vele gevallen grote steun.
Aan 22 gezinnen werd f 2.480.uitge
geven.
Voor het eerst in de geschiedenis van
de vereniging werden er 3 priesters als
lid geïnstalleerd.
Is het wonder, dat na zo'n jaarverslag
deken Kuilman en de burgemeester
slechts woorden van waardering konden
spreken voor hetgeen de Vincentiusver
eniging zowel geestelijk als materieel
in Haarlem heeft gedaan?
Eerstgenoemde wees er echter op,
dat de cijfers van het jaarverslag uiter
aard een onvolledig beeld geven. Het
verslag „Hierboven" opgemaakt zal
waarschijnlijk een nog gunstiger resul
taat opleveren. v
Mr. Cremers uitte zijn dankbaarheid,
dat hij als oud-Vincentiaan weer eens
in de gelegenheid was geweest in de
kring van zijn broeders te vertoeven.
De voorzitter was het tenslotte, die
in een korte rede' de idealen van de
vereniging uiteenzette en daarbij nog
eens nadrukkelijk op de voorgrond stel
de, dat de armen geen dank verschul
digd waren, doch de Vincentianen
wel aan de armen.
Wie altijd heeft gemeend, dat de naas
tenliefde in stilte en bescheidenheid
weldoende rondgaat, zal zich misschien
nu lichtelijk verwonderen, dat deze zich
hier in vol ornaat aan den volke pre
senteert.
Wil dat echter wijten aan uw ver
slaggever, die goed meende te doen éven
uw oog te richten op die kleine fonke
lende ster, waarvan hij in het begin
heeft geschreven.
Een inwoner uit Soesterberg dacht
hier in Haarlem een koopje te hebben,
toen hij textielpunten te Koop kreeg
a'angeboden tegen 41 ct. per stuk.
Hij deed het maar meteen in het
groot en kocht van de verkopers een
partijtje van 500 stuks voor 205.Ze
werden hem keurig verpakt in een en
velop gegeven, maar toen hij deze later
opende, kwam hij tot de ontstellende
ontdekking, dat er zich slechts 5 pun
ten in de envelop bevonden, terwijl de
rest krantenknipsels waren.
De man,die door de aankoop van 5
textielpunten tegen 41.per stuk wel
wat bedrogen was uitgekomen, deed bij
de Haarlemse politie aangifte van het
geval, en deze wist de twee daders aan
te houden.
Het bleken de 34- en 40-jarige gebr.
V. uit 's Hertogenbosch te zijn. Zij kre
gen beiden een proces-verbaal wegens
oplichting, waarna zij aan de economi
sche politierechter werden overgeleverd.
Hedenmorgen deed de Achtste Ka
mer van het Haarlems Tribunaal uit
spraak in de zaak tegen de 49-jarige
metaalindustrieel P. C. A. de la P., die
ervan beschuldigd werd gedurende de
bezetting voor de Duitsers geprodu-
ceerd te hebben. Het TTribunaal achtte
geen termen aanwezig tegen P. enige
maatregel te onderhemen. Behoudens
op een enkel onderdeel werd hij van
alle beschuldigingen vrijgesproken.
BIOSCOPEN:
Rembrandt: Frieda (14 j.), 2, 4.15, 7 en
9.15 u.; Cinema-Palace:Desperado (18
j.), 2, 4.15, 7 en 9.15 u.; Luxor: Zonen der
Zuidzee (18 j.), 2, 4.15, 7 en 9.15 u.;
Frans Hals: Verlaten (volw.), 2.30, 7 en
9.15 u. eii 's Zondags: 2, 4.30, 7 en 9.15
u.; City: Mannen en muizen (volw.),
2.15, 4.30, 7 £n 9.15 u.; Spaarne-theater:
Vrolijke gevangenis (a.l 2.30. 7 en 9.15
u. en 's Zondags: 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Woensdag 17 Maart:
Gebouw Jacobstraat (hoek Veste-
straat): Herman Bouber met „De zaak
A.D."
Donderdag 18 Maart
Uitreiking bonkaarten enz. te:
Haarlem (Vleeshal): Boe tot en met
Bos.
Heemstede (Binnenweg 160)restant B.
De muziekvereniging „Excelsior" heeft
voor haar leden een onderlinge solis
tenwedstrijd georganiseerd die in alle op
zichten een groot succes is geworden.
Zeer veel leden van de vereniging namen
daaraan deel en het evenement is mede
door de goede organisatie van de heer L.
ten Braake volkomen geslaagd. Van de
15 deelnemende solisten verwierven er 5
qtn le, 7 een 2e en 3 een 3e prijs; de
beide duo's die deelnamen, wonnen een
2e prijs en de 2 kwartetten een le prijs.
De jury bestond uit de heren F. Dekker
te Heemstede en J. Beekhoven te Am-
dam en het concours vond plaats in het
repetitielokaal aan de Voorweg (gA>uw
voor Chr. Belangen) dat voor deze™ele-
genheid gezellig was ingericht. Wanneer
het doel van dit concours, bevordering
van de huiselijke studie, bereikt wordt,
zullen ook de prestaties van het corps
voortdurend stijgen.
De heer A. van Driel, directeur van de
Distributiedienst, die in de oorlog ook
het marktwezen leidde, vertelde, dat hij
na zijn vacantie op het bureau aantrof
de N.S.B.-er Uylenburg, die als hoofdin
specteur van het marktwezen was aange
steld met de titel van „dwarskijker".
Na enige tijd zei Flekker: „Laat die
man maar weer lopen!"
Pres.: „U hebt via de Distributiedienst
heel wat onderduikers kunnen helpen.
Heeft Plekker maatregelen getroffen om
dat te voorkomen?"
Get.: „Plekker heeft dat heel goed in
de gaten gehad, maar hij zei eenvou
dig: geen gekke dingen doen, vader!"
Getuige schetste de overval op het dis
tributiekantoor. Enige uren nadien ver
ordonneerde beschuldigde de kassier te
arresteren, maar die was al lang ge
vlogen. Dat moet Plekker begrepen heb
ben. Bij de uitreiking van de tweede dis-
tributiestaimkaart kwamen de moeilijk
heden. Plekker bleef echter achter mij
staan ten spijt van de opvattingen van
zijn wethouders. Dat heb ik fideel ge
vonden. Ik heb altijd de indruk gehad,
dat hij een knagend geweten had en ik
had grote invloed op hem. Plekker had
hem eens distributiebescheiden gevraagd
voor een vondeling, waarvan de moge
lijkheid bestond, dat het een Joods kin^i
was. T1
De man van de paperclip, die een u
werd, verklaarde, dat hij uit de gemeen
tedienst werd ontslagen wegens. anti-
Duitse houding, in opdracht van de bur
gemeester.
Mr. W. B. Stomps uit Heemstede, oud
illegaal werker van importantie, was als
getuige a décharge opgeroepen. ,w£Ls
deze getuige medegedeeld, dat met P.
wel te praten was in Joodse aangelegen
heden. De weduwe Franko werd in 1942
in het Diaconessenhuis verpleegd en toen
er een razzia op Joden aangekondigd
werd, heeft P. gewaarschuwd, zodat zij
op tijd weg was. Spreker noemde nog
enkele andere gevallen op, o.a. het af
geven van een verklaring, dat iemand
geen Jodin was. In verschillende grote
illegale - zaken kon mr. Stomps op de
medewerking, van Plekker rekenen.
In de Dinsdagavond onder leiding van
mr. Van Fenema gehouden raadsver
gadering van Zandvoort werden de
voorwaarden voor de strandverpachting
vastgesteld. Enige discussie ontstond
omtrent de bepaling, welke B. en W.
de bevoegdheid geeft het bedrijf tijdelijk
te sluiten van die sttfandpachters, die
herhaaldelijk de voorwaarden hebben
overtreden.
De heer Siegers (K.V.P.) had liever
strengere bepalingen gezien om de
strandpachters te verplichten de orde
maatregelen te helpen handhaven. Spr.
vertrouwde echter op het beleid van de
burgemeester, die toezegde terzake met
de strandpachterevereniging in overleg
te zullen treden.
Omtrent het voorstel van B. en W.
de verbinding tussen Kerkstraat en
Dorpsplein, waar dezer dagen met de
wederopbouw zal worden begonnen, te
maken door een trapje van enkele tre
den, ontstond enig debat.
De heer Siegers (K.V.P.) constateerde
dat de helling daar sterker wordt ge
maakt, omdat men aan het Dorpsplein
zeg woningen met zogenaamde „onder
stukken" heeft geprojecteerd, zodat dit
plein zal moeten worden afgegraven.
De voorzitter gaf terzake enige toe
lichting. Het hoogteverschil tussen
Dorpsplein en Kerkstraat bedraagt pl.m.
1%. M., dat tussen Dorpsplein en^aan
4 c.M. B. en W. voelen het meest voor
het maken van trapjes, doch laten de
beslissing aan de raad. Met 10 tegen 3
stemmen sprak de raad zich uit voor
het maken van een glooiend wegprofiel
tussen Kerkstraat en Dorpsplein.
Aan het Diaconessenhuis te Haarlem
werd een bijdrage van ƒ3650 toegekend.
Goedgekeurd werd de uitvoering bij wijze
van werkverruiming van het egaliseren
der duinreep (arbeidslonen ƒ25500, bij
komende kósten 7500).
Bij het voorstel tot het afgeven van
een verklaring, dat het noodzakelijk is
dat Prot.-Chr. nijverheidsonderwijs
wordt gegeven, merkte de heer Blom
(C.P.N.) op, dat men een naaicursus wil
oprichten. De katholieken hebben reeds
een dergelijke cursus, die geen subsidie
geniet. Van die zijde kan men nu ook
een aanvrage verwachten. Spr. gaf de
voorkeur aan gemeentelijke cursussen
op dit gebied.
Weth. v. d. Moolen (P. v. d. A.) zeide,
dat; men zich er niet tegen moet ver
zetten, als men van bepaalde zijde pro
beert een cursus gesubsidieerd te krij
gen. Het voorstel wordt aangenomen.
De rondvraag leverde enkele belang
rijke mededelingen op. De burgemeester
deelde mede, dat met betrekking tot de'
Burgemeester van Alphenweg (de auto-
toerweg) van regeringswege op het laat
ste moment is ingegrepen. Er is bericht
ontvangen, dat mien met dit werk moe*
ophouden. Momenteel wordt aan de weg
alleen het noodzakelijke gedaan. De weg
is reeds voor drievierde gereed.
De gemeente heeft reeds, stappen on
dernomen en spr. zal dezer dagen een
onderhoud hebben 'op het departement
van Financiën. De burgemeester ver
trouwt er op, dat de zaak nog zó kan
worden*- geregeld, dat op 7 Augustus de
auto-wedstrijden kunnen worden ge
houden.
De heer Lindeman (K-V.P.) drong
aan op verbetering van de straatver
lichting.
Mevr. Mol (P. v. d. A.) bepleitte het
plaatsen van banken en het aanleggen
van een tegelpad langs 4e Noord-Boule
vard.
De heer Slegere (K.V.P.) informeerde
naar de stapd van zaken betreffende het
Butlin-camp.
De voorzitter deelde mede met drie
Engelse heren, afgevaardigden van de
heer Butlin, besprekingen te hebben
gevoerd. Spr. is uitgenodigd dezer
dagen meff lr. Friedhoff en mr. Rom-
kes naar Engeland te gaan om daar
een Butlin-camp te bezichtigen.
Spr. zal de raad var» het resultaat
van zijn reis op de hoogte brengen. Men
moet een dergelijk centrum hier aan
passen aan de Nederlandse sfeer. De
plaatsing in de duinen, zoals men aan
vankelijk wilde, is losgelaten en er is
in principe overeenstemming bereikt
over de stichting van een gebouwen
complex aan de kust en wel voorbij de
Noord-Boulevard. De Engelsen willen
zich daarin financieel interesseren.
De heer J. G. Mleremet uit Wassenaar
houdt Donderdagavond 8 uur in „Zomer-
lust" een lezing over aardstralen. De spre
ker zal dan tevens een demonstratie met
de wichelroede geven. De burgemeester,
mr. H. M. van Fenema, zal de heer Mie-
remet inleiden.
Volgens getuige had beschuldigde eens
diep medelijden mét een meisje, dat bü
een bibliotheek in Leiden werkte en
wier verloofde gefusilleerd was. Door
bemiddeling van getuige nam Plekker
haar, hoewel hij wist, dat zij fel anti
was, in gemeentedien::met de opmer
king: „Ik ben O. L. Heer dankbaar, dat
ik in staat ben goed te maken voor wat
de moffen je hebben aangedaan."
Pres.: „Ja, deze man leefde op zijn
sentiment, maar was het vaderland
daarmee gediend?"
Get.: „In November 1943 heeft hij mij
gezegd, dat hij als burgemeester wilde
aftreden, omdat hij op zijn knieën door
het vuil moest kruipen. Ik heb hem
toen gezegd, dat het niet verantwoord
was heen te gaan. Blijf op je post,
ried ik hem aan, anders krijgt Haar
lem misschien een S.S.-ploert als bür-
gemeester.
Het getuigenverhoor was daarmee
beëindigd. De andere punten van de
beschuldiging zijn op deze zitting niet
aan de orde gekomen.
Bij de Christelijke Oratorium Vereni
ging, die traditioneel de Mattheus-passle
van Bach uitvoert, kan men ditmaal, een
unicum in de geschiedenis, binnen een
tijdsbestek van tien dagten de beide grote
passie-werken van Bach aanhoren. Gis
teren ging de Johannes,-, op Witte Don
derdag en Goede Vrijdag gaat de Mat-
theus-passie.
De Johannes-passie komt, al eist ze
geen dubbelkorige bezetting, veel minder
tot uitvoering. Zeer zekér verschaft zo'n
bezetting aan de Mattheus-passie iets
monumentaals en de dialogische aanwen
ding van de koren doet de tekst duidelij
ker uitkomen. Toch zit het grootste ver
schil hoofdzakelijk in de dramatische
kracht van de muziek, waartoe de tekst
aanleiding geeft. De tekst van de Mat
theus-passie, die uitsluitend ontleend is
aan het evangelie, bevat meer spannende,
dramatische momenten dan de Johannes,
die tot tekst een meer dichterlijke weer
gave van het beknopter lijdensverhaal
door Brocker heeft. De koren in de Mat.
theus zijn daardoor menigmaal realisti
scher van uitdrukking, het geheel ver
krijgt dientengevolge meer spanning en
afwisseling.. Bovendien treedt de Chris
tus-figuur in de Johannes minder sterk
op de -sfcorgTond.
Ms^ar al is de Johannes-passie in en
kele opzichten de mindere tegenover de
Mattheus. toch bewondert men ook hier
in Bach's sierlijke behandeling van de
zangstemmen in het koraal, zijn onbe
perkte heerschappij over de polyphone
stijl, diepzinnige verklanking van ziele-
smart en dramatische krachtsuiting.
Als bijzonder gevoelvolle fragmenten
noemen we vooral: de diep-treffende dia
loog „Eilt. ihr angefacht'nen Seele"
bassolomet de herhaalde vraag door
het koor „Wohin?", de alt-aria: „Es ist
vollbracht", en de. sopraan-aria „Zer-
fliesse, mein Herze", terwijl het aap-
vangskoor „Herz, unser Herrscher" reeds
een diepe indruk maakt en de enkele
kruiswoorden van Christus tot Maria en
Johannes met als afsluiting „Mich dür-
stet" en „Es ist vollbracht" ontroering
teweeg brengen.
In het eerste deel geleek het of het
koor zijn taak nog niet gteheel beheerste.
Enige onderdelen klonken ietwat schuch
ter, waren rhythmisch licht weifelend
spraken niet bepaald sterk aan. Geheel
anders klonk het veel omvangrijke en
moeilijker tweede deel. Koren zoals
„Kreuzige" en „Lassest du Henen los"
voldteden in alle opzichten en gaven
spanning aan het werk. Van de koralen
kan gezegd worden, dat ze allen zonder
overgevoeligheid fijn genuanceerd zijn
voorgedragen.
Herman Schey vertolkte de Christus
partij hoogst waardig en met bezieling.
Guus Hoekman karakteriseerde de klei
ne partijen uitstekend, van Han le Fèvre
hoorde men nu ook die aria's, die men
om hun hoge technische eisen gewoonlijk
overslaat, o.a. „Erwaze"! Zijn hoogtepunt
qua uitdrukking vormde de kleine, diep
aangrijpende Arioso: „Mein Herz." Jan
Schipper droeg het verhaal stijlvol voor.
De dames Vincent en Versteegh droe
gen hun partijen belangrijker en veel
eisender dan in de Mattheus. op impone
rende wijze voor'.
Van het instrumentale koor viel bij
zonder fraai viola da gamba-spel van
Carel van Leeuwen Boomkamp en juist-
afgewogen klank van het clavecimbel
door Hans Brandts Buys. Voorts werkte
op lofwaardige wijze de H.O.V., waarvan
meerdere leden individueel optreden en
Dolf Hendrikse, orgel.
Georg Robert leidde het ensemble met
opvallend grote beheersing, stijlvol, bo
venal waardig!
De zaal was bijna uitverkocht.
OL. KOOP.
De Haarlemse politie maakte proces
verbaal op tegen een 18-jarige loodgie
ter uit Haarlem wegens diefstal. Deze
jongeman was voor zijn patroon aan
het werk in een perceel aan de Regen -
tesselaan. Hij zag een blik met 2(4 kilo
margarine staan en rekende die voor
zich zelf in.
De wethouder van Onderwijs, de
heer D. J A. Geluk, zal in plaats
van Donderdagochtend Vrijdagochtend
spreekuur houden
(Van onze Haagse redacteur)
In de „Reader s Digest" van deze
maand lazen wij, dat van een wille
keurige groep Amerikaanse kiezers
slechts 13 pet. op de landkaart de
ligging van Bulgarije wist aan te
geven; voor Hongarije speelde 18
het klaar, bij Tsjechoslowakije
25 Een ander onderzoek wees
uit, dat in een bepaalde stad van
de mannelijke courantlezers 82
het strip-verhaal had doorgenomen,
doch slechts 28 pet. ook maar een
deel van het belangrijkste nieuws.
De kanttekening, dat dit toch zeker
een typisch-Amerikaans verschijnsel is.
moet voor een goed deel wegvallen als
men uit de mond van drs. W. J. de
Jonge, die gisteren vbor de Nederlandse
Maatschappij voor Nijverheid en Han
del te Den Haagi een lezing hield over
het onderzoek der publieke opinie, ver
neemt, dat bijna een tiende van ons
volk blijkt nog altijd niets van Ling-
gadjati gehoord te hebben!
Het opinie-onderzoek, dat deze cijfers
aan het licht brengt, is een merkwaar
dige arbeid. Een driehonderd enquê
teurs ondervragen regelmatig zo in het
begin van de maand 2 2 duizend
Nederlanders van 23 jaar en ouder over
alle mogelijke Onderwerpen: Indonesië,
deviezenproblemen, vrije tijdsbesteding,
annexatie, kansen van oorlog en vrede
enz. enz.
Zij" bezoeken mannen en vrouwen uit
verschillende sociale milieus om uit te
vinden hoe de Nederlandse stemgerech
tigde burger denkt, dikwijls over din
gen, waaromtrent hij zich nog- in het
geheel geen oordeel gevormd heeft,
doch waarbij zijn mening in ons demo
cratisch staatsbestel nu eenmaal mee
telt.
De cijfers, die drs. de Jonge bij
zijn uiteenzettingen ter tafel bracht,
zijn uit de publicaties in ons blad
wel bekend; 11 van de volks
klasse leest geen krant, 92 der
welgestelden heeft het Rode Kruis-
rapport gelezen, 53 van ons
volk acht de verdeling tussen arm
en rijk onbillijk en zo kan men ver
der gaan. Interessant en op hun
eigenlijke gaarde te schatten wor
den deze getallen echter eerst wan
neer men ze groepeert en be
schouwt in verband met hun ach
tergrond.
Zo spreekt de graad van welstand een
duchtig woordje mee bij allerlei vragen,
die het „ingelicht zijn" raken: min- en
onvermogenden lezen weinig kranten,
bezoeken schaars bioscoop en theater.
Een ander aspect van de welstandsgra-
dering; op de vraag om een oordeel over
Robert Speaight, een van Engelands
vooraanstaande acteurs, is voor een kor
te vacantie naar Nederland gekomen om
uit te rusten van de vermoeienissen van
het Londense seizoen, waarin hij in zijn
eigen „Mercury Theatre" de hoofdrol
speelde in Eliot's „Murder in the Cathe
dral". Gisteravond is hij toch Wéér op
de planken verschenen in het seminarie
Hageveld, waarin prpf. drs. Th. Zwart
kruis hem had uitgenodigd om er en
kele gedeelten voor te dragen uit Eliot's
stuk, dat de studenten onlangs in de
Nederlandse vertaling hebben opgevoerd.
Behalve de seminaristen waren daar
verscheidene genodigden getuigen van
Robert Speaight koos enkele koorfrag
menten. waarin vooral de poëtische
klank van Eliot's taal klinkt. Hij decla
meerde de preek, die de hoofdpersoon
van het treurspel, Thomas Becket, ex-
kanselier van Engeland en aartsbisschop
van Canterbury, Kerstmis 1170 hield, en
de toespraken van twee edelen, die in
de kathedraal de moord op de aarts
bisschop pleegden. De kracht van zijn
voordracht schuilt in een zeer beheerste,
fijngeslepen dramatiek, die zich uit in
nauwkeurig afgestemde intonaties van
de stem en ondersteund wordt door een
sober, ingehouden gebaar.
Men ervaart deze dramatiek inderdaad
als beheerst, dat wil zeggen, dat men
meegesleept wordt door de kracht dier
bedwongen woorden, dat men in het
woord het innerlijk ingehouden voelt
leven. Robert Speaight beschikt over een
perfect genuanceerde techniek, die
Eliot's treurspel geheel tot zijn recht
doet komen. Want in de poëtische taal
is het karakter van deze aartsbisschop
diepgaand getekend, de personen, die
rond hem staan, zijn raak getypeerd en
in de koren is de psychologie van het
volk zuiver getroffen. In kleinere kring
heeft Robert Speaight naderhand nog
enkele gedichten van Eliot, een van En
gelands belangrijkste dichters, evenals
Speaight later tot de Katholieke Kerk
overgegaan, voorgedragep. R.
Amsterdam, 16 Maart 1948.
Evenals gisteren trokken vandaag
aand. Philips en claims de grootste be
langstelling op de aandelenmarkt, ter
wijl de overige afdelingen vrijwel ver
waarloosd bleven. Claims Philips wer
den begin beurs nog al sterk aangebo-
en ageerden met circa 25 tot
ƒ578, waarna een lichte verbetering
volgde tot 583. Het aanbod kwam nu
meer dan de -voorafgaande dagen van
bepaalde ^ziide en men kreeg de indruk,
dat dit thans van 'het buitenland af
komstig was. De handel was daarbij te
vens iets kalmer. De aandelen werden
eveneens enkele punten lager verhan
deld. Voor de obligatie-emissie, waarop
vandaag de inschrijving openstond, be
stond zeer veel belangstelling, zowel van
particuliere zijde als van institutionele
beleggers. De toewijzingen zullen dan
ook vermoedelijk uiterst gering kunnen
zun.
Aand. Kon. Olie reageerden tijdens het
beursuur met 4% tot 354, waarna tegen
net slot een lichte verbetering intrad,
bcheepvaartaandelen kwamen eveneens
op een circa l a 2% lager niveau. Ook
Cultuurwaarden sloten zwak met koers-
yerlagingen van gemiddeld 1 a 2%. Bij
industriële ondernemingen lagen Cert.
Hoogovens gedrukt en verloren tiideliik
i? op. 22014. waarna een herstel volgde
tot 223. Op de staatsfondsenmarkt liep
de 3% Spoorweglening 1937, iets terug,
doch bleven de overige leningen nage
noeg onveranderd.
'Niet pft'
Woensdag 17
3-3% Nederland 1947
Ned. Handel Mii. cert
A.K.U. r
Van Berkei's Patent
Calvé-Delft cert.
Van Gelder nwe. aan.
Kon. Hoogovens cert.
Unilever cert.
Ned. KabeJ nw. aand
Philips
Kon Petroleum
Idem (nieuwste)
..Amsterdam" Rub'
Hol! Amerika Lijn
Kon. N. Stoomb. Mii
Scheepvaart Unie
H.V.A.
Deli Mii cert.
Claims Philips
ex claim
■morsen)
Maart
Vorig
slot
98%
16514
184)4
136
223
166%
223
325
311
291%
357%
344%
183 Is
"23
194
193
254
215%
Opening
heden
9SA-%
166
223%
324
289
355
344
130%
194
253%
ƒ565.—
hét klassenverschil antwoordde 46 pet.
der geënquêteerden, dat dit een kwestie
van capaciteit is de categorie „peter
gesitueerden" beziet deze zaak echter
veel zelfbewuster; 66 van deze groep
noemt het bereiken van een hogere
sport op de maatschappelijke ladder het
resultaat van persoonlijke capaciteiten
Interessant in dit verband is wel, dat
3 pet. van ons volk deze zaak" philoso-
phisch opneemt: het is altijd zo geweest.
In het algemeen hebben de enquêtes
uitgewezen, dat minder gesitueerden
voor zich een stijging in de sociale orde
verwachten door verandering van de
bestaande verhoudingen. Een andere
conclusie, waartoe het nog jonge opinie
onderzoek in ons land heeft geleid, is
dat feitelijke gebeurtenissen de menin
gen veel sterker beïnvloeden, dan alle
propaganda.
Duidelijk bleek dit bij het Indonesi
sche vraagstuk, de politionele actie
heeft daarin de opvattingen aanmerke
lijk scherper bepaald dan de levendige
activiteit in woord en geschrift van twee
kanten, die er aan vooraf ging. Hoe de
ondervraagden reageren op het opinie
onderzoek? Dit hangt ook al weer at
van het sociale milieu. Spraakzamer
dan de beter gesitueerden zijn de men
sen uit de volksklasse. Bij de laatsten
komt het zelfs voor, dat de onbekende
enquêteur voor een borrel of ten* eten
wordt uitgenodigd!
Doch de meest amusante ervarin
gen doet men wel op, wanneer bij
wij$e van steekproef naar de be
trouwbaarheid een valstrik geplaatst
wordt. Men heeft willekeurige foto's
tussen die van belangrijke .personen
genomen. Ze werden grif herkend als
generaal Marshall of Attlee. Men
vroeg: „heeft u het afgelopen iaat
aan dysenterie, rheumatiek, nek
kramp of meizucht geleden?" Sommi
ge ondervraagden antwoordden
prompt, van meizucht last te hebben
gehad, doch de ziekte bestaat niet
Men zij derhalve gewaarschuwd, ais
de vriendelijke enquêteur van het
N.I.P.O. aan de deur komt met zijn se
rieuze vraag '..Hoe denkt u over..
In het ongeveer 500 leden tellende
korps van het N.V.K.L. Nederlands
verpleegsterskorps Landmacht is
een storm van verontwaardiging opge
gaan, nu door toedoen van een der
verpleegsters de naam van dit korps
allerwege over de tong gaat. „Aan
deze klucht moet "een einde komen"
en „militair bezien vormen wij in
derdaad een schertskorps" zo zeggen
zij. „Wij zijn verpleegsters, die jn
militair verband werken en willen
als zodanig beschouwd worden. Dit
schijnt men op het ministerie van
Oorlog niet te willen inzien. AR ons
korps nu niet op korte termijn be
hoorlijk georganiseerd wordt, nemen
wij ontslag".
De auditeur-militair van de Krijgsraad
te velde te 's-Gravenhage zeide bij de
behandeling van een desertie-geval in het
korps, dat hij tot de ontstellende ont
dekking was gekomen, dat het N.V.K.L.
volkomen in de lucht hangt. Iedere
militaire organisatie ontbreekt er. De
meisjes, die er in dienen, hebben geen
verbandacte en ontvangen geen militaire
opleiding zoals bijvoorbeeld bij het Vrou
wen Hulpkorps en bij de Marva het geval
is. Hun positie Is in vrijwel geen enkel
opzicht geregeld. Behalve uniform en
onderscheidingstékens hebben zij niets
met het militaire verband gemeen. Daar
om noemde hjj dit korps een „scherts
korps" en de militaire verpleegsters zijn
het hier gloeiend mee eens.
Voorlopig is massale ontslagname door
de verpleegsters in de militaire hospita
len nog niet voorgekomen, aldus deelde
men o.m. mede, maar de maat is vol.
Van het ministerie van Oorlog verwacht
men nu binnenkort een concrete uit
spraak.
ff'
Zouden de rails dit voorjaar in de
binnenstad nog worden opgebro
ken?" vroeg ik een lang, bleek-
uitziend en mager man.
„Interesseert me niet" antwoordde i®.
„over êen jaar is 't toch oorlog."
„Maart heeft al heel wat zonneschijn
gebracht" ging ik voort.
„Dat is 't licht, waarop de duisternis
volgen zal."
„Niet zo somber. Weet je dat de hotels
en pensions in onze badplaatsen zo goed
als besproken zijn tot aan October?"
„Laakte stuiptrekking. Volgend jaar
zullen ct Russen pootje baden."
„Kom, kom. Het Marshall-plan is er
zo goed als door, we zullen het beter
krijgen." t
„Te laat, binnen een jaar is er oor
log."
„Wat vind je van het internationaal
schaaktournooi in Den Haag?"
„De Russen winnen en over een
jaar
„Over een jaar spreken we elkander
nog wel eens!"
„Uitgesloten. Dan is je mond ge
snoerd."
„Maar als er nu vandaag over een jaar
alleen iets ten goede veranderd is, wat
dan?"
„Dan moet je eens opletten, dat over
een jaar...,"
Het zijn helaas niet alleen lange, ble
ke, magere mensen die zo kunnen spre
ken. Een heer met een goed geconser-
veerd buikje verkondigde zijn dito ziens
wijze op het balcon van de tram.
,,U moet U laten inblikken" grinnikte
de conducteur, „dan kunt U over vijftig
jaar weer te voorschijn komen. Maar ik
durf te leven
District II: beslissing Feijenoord—
EDO. Sparta—DHC.
District III: VitesseHeracles, Ensche-
dese Boys—Be Quick, QuickNEC. Wa-
geningenEnschede, Zwolse BoysGo
Ahead.
District IV: TSCSittardse Boys. Eind
hovenLonga, SpechtenMaurits.
District V: LeeuwardenSneek. Em-
menHSC.
District VI: BleijerheideNOAD. VVV
NAC. VlissingenHelmondia. Limbur-
giaBrabantia. MWSc. Emma.
District 1, tweede klas A: KFCVo-
lendam, ElinkwijkDWV.
Beslissingswedstrijd: AFCZVV.
Derde klas F: DWSV—RUC.
Vierde klas A: St. GeorgeOudesluis,
WestfriezenWatervogels, SchoorlJVC,
WieringerwaardBerdos, Sijbekarspel
Schagen. B: MFC—RKAFC, De Rijp—
Andijk, ZouavenN. Niedorp, Vrone—
LSVV, RandersGrasshoppers. C: USVU
VVB, WSV—HSV, CSV—OFC, Zilver
meeuwenZeevogels, IEVAssendelft.
D: ODIZ—RCZ, EVC—DRC, CNF—
Monnikendam, MeervogelsEnergia,
SchellingwoudeUitgeest. E: THB
Heemskerek, BPCAbim, Sloterdijk
DSS, J. H. Kw—ZRC, SNA—DIO. F:
VVD—NAS, BDK—Ahrends, DCO—RK
AVIC, ASRSpaarnevogels, ADW—
EHS. G: DJK—TDO, VI. Vogels—Or.
Zwart, ASVKOnze Gezellen, Wilhel-
mina Vó'óruft—The Unfty, TTW-*asV.
H: SDZDVAV, Wilskracht—Pionier,
SCASAVM, SchinkelhavenOlympus,
LijndenETÓ, RodiNeerlandia. I: Uit
hoorn—Fokke, HEDW—NEA, Rivalen
—LOC, Madjoe—Hertha. NFC—ZSGO,
VictoryAnimo. J: RKBWVictoria,
SaestumAmersfoortse Boys, LVV—
Zebra's, QuickStichtse Boys, ADE—
Olympia. L: KampongMSV, JSV
Vreeswijk.
Reserve derde klas: Velsen 2Vole-
wijekers 4, WZ 2—KW 2, DCG 2
WA 2, Volendam 2—Madjoe 2, DCG
WMS 2. Or. Zwart 2HBC 2, RKWA
2De Meer 2.
District 2, tweede klas A: Sliedrecbt
Gouda, KennemersCOAL, DCV—
Fortuna, ScheveningenEmma. B-
Quick—CW. OvermaasUnitas, BMT
ODS.
Derde klas A: WesterkwartierHil*
linen.
In een interview met A.N..P. heeft d«
gep. luit.-generaal L. F. Duymaer van
Twist medegedeeld, dat de organisatie
van de B.V.L. doorgang heeft.
De belangstelling voor de partijen
van de zesde ronde om het wereldkam
pioenschap schaken EuweBotwinnik
en Smyslov—Keres was overweldigend
groot, waarbij natuurlijk de grootste
interesse bestond voor de eerste partij.
Het verloop daarvan was als volgt:
Euwe (wit)—Botwinnik (zwart).
1. e2-e4, e7-e6. 2. d2-d4, d7-d5. 3. Pbl-
d2. Euwe kiest de Tarrasch-variant. 3.
c7-c5. 4. e4xd5, e6xd5. 5. Lfl-b5t,
Pb8-c6. 6. Ddl-e2t. Dd8-e7. 7. d4xc5,
De7xe2f. 8. Pglxe2. Lf8xc5. 9. Pd2-b3,
Lc5-b6. 10. Lcl-d2.
De koninginnen zijn reeds vroegtijdig
van het bord, maar wit heeft een voor
sprong in ontwikkeling behouden.
10Pg8-e7. 11. Ld2-b4, a7-a6. 12.
Lb4-c5, Lb6-c7. Indien zwart Lb5 neemt,
slaat wit Lb6 en Ma 12 Lc5: zou
eerst 13. Lc6:t volgen. 13. Lb5xc6t, Pe7x
c6. 14. 0-0-0, Lc8-e6. 15. Pe2-d4, 0-0-0.
Zwart moet zich de isolering van zijn
a- en b-pion getroosten. 16. Pd4xc6,
b7xc6; 17. Tdl—d4, Kc8—d7; 18. g2—g3.
f7—f6; 19. Td4—a4, Td8—a8; 20. Thl—el,
Th8—e8: 21. Lc5—e3, Lc7—d6. De enige
zet om Pc5t met verlies van de a-pion
te voorkomen. 22. Le3f4. Wit schuwt
de verdubbeling van zijn f-pion niet en
terecht, zwart voelt dan ook voor ruil
niets en speelt
22Ld6—f8; 23. Lf4—e3, Le6—f5;
24. Tel—dl. Om Le3 vrijheid van bewe
ging te geven. 24Kd7c7; 25.
Tdl—d4.
Het is duidelijk, dat wit voornemens
is zijn kastelen op de a-lijn te verdub
belen voor aanloop pion a6, maar zwart
heeft een fijne parade. 25.L f6e4;
26. T a£-a5 L e4—g2.
Zwart wil L fl spelen o5n pion a6 te
dekken en dit kan wit niet met P d2
verhinderen, omdat dan c5 en d4 volgt.
27. P b3c5 L g2—fl. Zwart ruilt het
paard niet, het blijkbaar niet nodig
achtende „raadsheren van ongelijke kleur"
op het bord te laten. 28, Pc5d3, T e8
e4; 29 T d4—a4, T e4xa4; 30. T a5xa4.
L flxd3.
31. c2xd3, c6c5; 32. b2—b3, d5—d4.
Wit's geringe voordeel is verdwenen. 33-
L e3—d2, K c7—b6; 34. K cl—dl. T a8—
e8; 35. a2—a3, K b6—b5; 36. T a4—a5T.
K b5b6; 37. b3—b4, T e8—e5; 38. b4xc».
L f8xc539. f2—14, T e5—e8; 40. T a5—
a4, K b6b5. Remise.
De stelling was: Wit Euwe K dl. J
a4, L d2, pionnen op a3, d3, f4, g3, b2*
Zwart Botwinnik: K b5, T e8, L
pionnen a6, d4, 16, g7, h7.
Smyslov (wit)—Keres (zwart).
1. d2—d4, Pg8—f6; 2. c2—c4, e7—e».
3. g2—g3, d7d5; 4. Lfl—g2, d5xc4;
Ddla4t, Lc8d7. Hier wordt aan P°,
de voorkeur gegeven. De tekstzet worjL
dubieus geacht, maar Keres houdt va)
dergelijke zetten. 6. Da4xc4, Ld7c6;
Pgl—f3. Pb8—d78. Pbl—c3, Pd7—0°'
9. Dc4d3, Lf8b4.
10. 0—0, 0—0; '11. Tfl—dl, h7—h6: J2'
Lel—d2, Dd8e7. De koningin veriaa
de e-lijn om deze met een kasteel te o
zetten en wit be: :idt dezelfde manoy
vre voor. 13. a2a3, Lb4xc3; 14. Dd3x
Tf8d8; 15. Ld2—el, Ta8—c8; 16. Lg„D-
Lc6d5. Een hoogst merkwaardige ov.
stelling der raadsheren, welke aan b
doet denken. 17. b2b4, Pb6d7; g
Pf3—h4, Pf6—e4; 19. Dc3—c2,
Een zeer gecompliceerde steiM'p,
waaruit voorlopig nog weinig te dis«
ren -alt. 20. f2—f3, g7—g5; 21. Ph^i
f7—f5: 22. Lel—f2, Pd7—f6; 23. PSj-e
a7—a5; 24. Pel—di Tc8—a8; 25. Lfl-"6
Ta3a7. t be-
Zwart heeft stelselmatig e4, wat tf'
vrij ding van het witte spel zou leiden,
hinderd. vwa
26. Tdl—el, De7h7; 27. b4—b5.
'e kast
pion: 37- j»f6
'3a4, n-,
X U»» OP X»
Pd6xb5; 28. De2—c5, c7c6
-d7; 30. Dc5—c2, Pb5
26. Tdl—el, De7h7; 27. b4—b5. *4 e»
dreigde verdubbeling van de kaste»5»
ruil op b4, wit offert nu een pion: *pf6
7c6: 29. 3i' ?d7
-d6; 81. Pd3--e5. Tag
-f6: 32. Tal—cl, Ta7—a8: 33. Pe5—<JJ,
b8: 34. Pd3c5, b7—b6: 35. e2—e4. ph7
Eindelijk 35 f5xd: 36. PcSx'T pd5
g6: 37. Dc2—Tb8b7: 38. P«4.
c4: 39. De2b2, b6—b5; 40. »4Xb5. ^j"pf2
Afgebroken. Wit: Kgl, Db2, Tel en
en g2, Pc3, pionnen d4. f3, g3 f" ójj el
Zwart: Kg8, Dg6, Tb7 en d8, LC4,
f6, pionnen a5, b5, e6, g5 en ho.
