Militaire kracht moet de diplomatieke actie kunnen steunen msp RONDE-TAFELCONFERENTIE GESLOTEN Reeds 757 getuigen in de zaak-Anton v. d. Waals Lijst van treurige misdaden nog niet volledig Verrader komt in Met Pasen de.. Volendam"zonder aalmoezenier Staats secretarissen Bekend Engels communist wordt katholiek Volgens min. Forrestal onvoldoende Amerikaanse troepen in Europa De sterkte van het Russische leger Berg van resoluties werd vrijwel eenstemmig aanvaard MOEILIJKE POSITIE VOOR DE KERK IN TSJECHOSLOWAKUE Pers en onderwijs uitgeschakeld April voor W E Tot hoofd en hart Beraadslagingen over Truman's voorstel C.P.N.-wethouder tot heengaan uitgenodigd Het weer LAUSMAN AFGETREDEN Ontwerp-grondwet thans de eerste taak RISICO'S VAN DE TUINBOUW Drie kievitseieren Ontgoocheld door de houding der partij VRIJDAG 19 MAART 1948 71ste JAARGANG No. 24105 Motie in de Rotterdamse gemeenteraad „GROTE BEER" MORGEN THUIS Wallace propagandist voor Moskou (Van onze parlementaire redacteur) De Ronde-Tafelconferentie is aan het voorlopige einde Van haar zitting gekomen. Gisteravond om 7 uur, dodelijk vermoeid van het geforceerde vergaderen, stonden hij wijze van spreken Surinamers, Curagaoers en Nederlanders broederlijk hand in hand geschaard voor de vrijwel een stemmig aanvaarde berg van resoluties, zestien van de commissie van redactie, plus nog drie van delegatieleden, benevens een motie. En de heren Gomez, Buiskool en Romme beklommen voor het laatst het spreek gestoelte om voor de microfoon, waardoor de gehele vergadering ten behoeve van een uitzending naar West-IifHië was opgekomen, hun oprechte voldoening uit te spreken over de resultaten, die de conferentie bereikt heeft. Men is tevreden en men kan'bemerken, dat deze tevredenheid bij i geen der partijen geveinsd is. De conferentie heeft een alleszins vruchtbaar resultaat opgeleverd. (Vervolg op pag. 3j - Reshevsky-Keres- remise Regeringssteun om „door draaien" te voorkomen? "Wh - 99 I leder draagt de verantwoording I l voor zijn eigen persoon. j eerste MGR. LUCAS WAARSCHUWT TEGEN COMMUNISME BUREAUX VAN REDACllfc EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT S - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 Abonnementen 20800 - Postgiro 143480 ABONNEMENTSPRIJS 54 cents per week, f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal. Directeur: 3. 3. W. Boerrlgter. Wnd. hoofdredacteur: W. Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per miilimetei hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m hoogte De administratie behoudt zich het recht voor advertentlën eventueel zonder opgave var redenen te weigeren. f De Senaatscommissie voor Defensie is te Washington dadelijk aan het werk gegaan om te beraadslagen over Tru man's voorstel tot tijdelijke wederinvoe ring van de algemene dienstplicht. Ge neraal Marshall zeide, dat diplomatieke actie slechts improvisatorisch kon zijn, zolang zjj niet steunde op militaire kracht. Hij wees op het gewicht van de op 18 April te houden Italiaanse verkie zingen, die, naar hij meende „verre de binnenlandse belangen van Italië te bo ven gingen": zjj zouden beslissen of Italië op de weg naar ware democratie zou verder gaan, en een aanwijzing zijn voor de gesteltenis van Europa. De minister van Defensie, James For restal, drong aan op het aannemen van een wetsontwerp ter uitvoering van Tru man's voorstel. De stafchefs hadden aanbevolen de sterkte van leger, marine en luchtmacht op te voeren. Hij zou dit goedkeuren, Volgens Forrestal waren ongeveer 3 mil- lioen man tussen 20 en 26 jaar beschik baar voor dienstplicht. Trumans verzoek om recruten voor het leger zou waar schijnlijk neerkomen op een verhoging van de legersterkte tot 900.000 man. De huidige toegestane sterkte van het Ame rikaanse leger is 600.000. Op de vraag, of de V. S. voldoende troepen in Europa h'adden, om him posi tie aldaar te verdedigen, antwoordde Forrestal: „Volgens mij niet. Wij hebben op geen stukken na de beschikking over de reusachtige organisatie, die nodig is om onze Europese posities te verdedi gen". Forrestal schatte, dat Sovjet-Unie aan merkelijk meer dan 100 divisies had. De divisies van de „satellieten" schatte hij op 75. De minister van het Leger, Kenneth Royall, antwoordde op vragen van de senatoren, niets af te weten van een be langrijke vermindering van de Russische strijdkrachten. De berichten over stap- (Van onze Rotterdamse redacteur) De Rotterdamse gemeenteraad heeft na de alarmerende gebeurte nissen van de laatste tjjd op duide lijke wijze stelling genomen tegen het communisme. Hij heeft na een fel principieel debat, dat de com munisten telkens met interrupties onderbraken, een motie aangeno- men waarin hij uitspreekt geen vertrouwen te stellen in een wet houder die lid is van de C.P.N. en waarin «Jiij de wethouder, die tot deze partij behoort, uitnodigt zijn zetel ter beschikking te stellen. De „Grote Beer" met ruim 1300 uit Nederlands-Indië terugkerende mili tairen, onder wie een aantal zieken aan boord, wordt, onvoorziene omstandig heden voorbehouden, Zaterdag 20 Mrt., in de loop van de morgen, in de Am sterdamse haven verwacht. De ont scheping vangt aan te circa 12 uur pen tot demobilisatie in de Sovjet-Unie kenschetste hij als „propaganda". Men meent te weten, dat de tegen woordige sterkte van het leger 550.000 a 660.000 man. is. Volgens de laatste schattingen bezit het Russische leger in totaal drie millioen man plus 450.000 man luchtmacht en 600.000 zeemacht. De Amerikaanse luchtmacht telt 360.000 man, de zeemacht 392.000. De Sovjet- Unie beschikt in de acht nabuurstaten over ongeveer 1.121.600 man, verdeeld in 100 divisies, die men echter beperkt strijdvaardig acht. Volgens schatting van Spaatz, stafchef van de Ameri kaanse luchtmacht, bezit de Sovjet- Unie 14.000 gevechtsvliegtuigen, dat is driemaal zoveel als de V.S. Henry Wallace, de candidaat van de „derde partij" voor het Amerikaanse presidentschap, heeft in een felle reac tie op de rede van Truman op St. Patricksday in het Congress verklaard, dat deze rede zó ver gaat, dat zij het leven van ieder menselijk wezen in de wereld bedreigt. Wallace stelde de vraag, waardoor, men tot de huidige crisis gekomen was. „Is er een enkele reden waarom wij niet tot vrede zouden kunnen komen en de koude oorlog beëindigen? Is er een en kel bewijs, dat de Sovjet-Unie agres sieve bedoelingen jegens ons land koes tert of dat onze veiligheid van enige zijde bedreigd wordt? Dit waren enkele onopgeloste vragen in de „hysterie ver wekkende rede op St. Patricksday van 1948", aldus Wallace. Duidend op de verklaring van Tru man, dat deze de steun van Wallace en „zijn communisten" niet zou aanvaarden, zeide Wallace: „Er zijn ernstige kwes ties van oorlog en vrede door de pre sident aangeroerd. Deze vragen zullen echter niet opgelost worden door ge scheld". Sprekend over de Italiaanse verkie zingen, zei Wallace: „Het is beschamend te horen, dat hoge fdnctionarissen in de V.S. beweren, dat een vrije democra tische verkiezing in Italië een bedreiging van de vrijheid betekent. Wij kunnen onmogelijk, waar ter we reld ook, vrienden maken door de men sen te vertellen, dat zij moeten stem men, zoals de Amerikaanse regering zegt, dat ze moeten stemmen, en dat ze anders geen hulp van Amerika krijgen. Mannen, die haat en angst zaaien, drij ven slechts handel met 6en woord; dat woord is: Communisme. Zij hopen, dat zij hiermee een vijandige reactie zullen teweeg brengen bij de grote massa. Zij denken, dat zij daarmee alle redelijk heid kunnen uitwissen. Toch gaat het niet op, dat je de mensen aldoor voor de gek kan houden. Ideeën zijn nu een maal niet te bestrijden met kanonnen". Verwachting tot Zaterdagavond: Meest zwaar bewolkt met op vele plaatsen weer enige regen en een krachtige Zuid-Westelijke wind. Iets zachter, vooral in de nacht zon 6.44—18.53, Maan 12.11—5.61. Lausman, voorzitter van de Tsjecho- slowaakse sociaal-democratische partij en vice-minister-president, is afgetre den ais voorzitter van de party. Lansman werd tot voorzitter gekozen op het congres yan Omo in de plaats van Fierlinger, tegen wie de meerder heid op het congres geen bezwaar had om zijn politiek van gezamenlijke actie met de communistische partij. Bp het mededelen van zyn ontslag name zeide Lausman ter verklaring: ,,Na de jongste gebeurtenissen in Tsje- ehoslowakije is het noodzakeiyk, dat symbolisch uitdrukking wordt gegeven aan het corrigeren van de ernstige po litieke fouten van Orno." In Ontario aan de Chalk River heeft Canada een groot gebouwencomplex, waarin op grote schaal atoom*onder zoeking en worden verricht. Dit gehele gebouwencomplex is afgerasterd en wordt intensief bewaakt door speciale wachten, die nacht en dag patrouilleren. Nu gaat de redactie-commissie aan het werk met de niet geringe taak een ontwerp-grondwet op te stellen. De heren Pos en Buiskool zyn al benoemd voor Suriname, de heren Logemann en Romme vooi; Nederland. Curacao is het er nog niet helemaal over eens. De dag was overigens in een verheu gend teken begonnen. De heer Eman van Aruba bleek naar de conferentie te zijn teruggekeerd, nadat hy eerst al niet met de drie democraten, die Nederland verlaten hebben, was meegegaan. De Een bijzondere Tsjechische correspon dent van'het K.N.P. meldt uit Zwitser land: Het is niet eenvoudig op dit ogen blik een volkomen klaar beeld van de huidige toestand' in Tsjechoslowakye te geven en zekere voorspellingen te doen aangaand^ de toekomst. Dit is echter boven iedere twyfel verheven: Tsjechoslowakije heeft opgehouden een wezenlijke democratie te zijn: van een vryheid van pers en van mening is geen sprake meer. Tot aan de Fe- bruari-omwenteling was dit nog steeds het géval, ondanks de verbindingen, die Tsjechoslowakye op het gebied der buitenlandse politiek had met dë Sov jet-Unie. Thans echter is het land tot een op zuiver communistische wyze geleide staat geworden, die economisch geheel en al is ingeschakeld by het Oostelijk blok. De vraag, hoe onder deze omstandig heden de positie van de Kerk zal zijn, heeft verschillende aspecten. Uit een herderlpk schrijven van het episcopaat hlijkt, dat de communistische machtsheb bers aan de aartsbisschop van Praag, Mgr. Dr. J. Beran, de verzekering hebben gegeven, dat zij de rechten van de Kerk ten volle zullen eerbiedigen; Mgr. Beran heeft verklaard, dat de Kerk zich bulten he party-politiek zou houden. Hoe weinig 'n dergeiyke toezegging der communisten overigens betekent, blijkt ^el hieruit, dat behalve de reeds verbo den dagbladen intussen alle Katholieke Weekbladen, niet slechts die der party, 'haar ook de zuiver kerkelyke en gods dienstige in het Tsjechische taalgebied zyn verboden; in het Slowaakse gebied verschijnt alleen nog de „Katholieke No- viny". Het schijnt, dat de Katholieke In formatiedienst te Praag (Katholieke In- farmacni Sluzba: K.I.S.) zyn werk nog kan voortzetten. (Het K.N.P. ontvangt echter van die zijde momenteel geen be richten. Ook aan 't werk der Tsjecho- slowaakse Katholieke „Caritas" worden op het ogenblik geen moeiiykheden in de weg gelegd. Het heeft er alle schyn van, dat de communisten de Kerk zullen willen te rugdringen tot binnen de muren van het kerkgebouw en Haar daar verder met rust zullen laten. De minder belangrijke kerkelyke instellingen zullen althans de eerste tijd weinig *te vrezen hebben, maar al het andere in het bijzonder het ka- tholieke onderwijs zal zonder enige twyfel geliquideerd worden. De Katholieken zelf hebben zich aan- vankeiyk door de Februari-gebeurtenis- sen schrik laten aanjagen. Nu de gemoe deren een weinig tot rust komen, is de verwachting niet overdreven, dat men thans eindeiyk. tot een sterke concentra tie van alle katholieke krachten zal ko men, die tot nu toe ongelukkigerwyze zeer versnipperd waren. Het zal voornamelijk van de verantwoordeiyke leiders en in het byzonder ook van de invloed van het episcopaat afhangen, of alle nog voorhan den zynde positieve mogeiykheden zullen worden uitgebuit en men daardoor tot een krachtig, eensgezind en gemeenschappe- lyk front van alle katholieken zal komen. heer Eman heeft de verstandigste party gekozon, maar hy had een motie inge diend, strekkende om een commissie van onderzoek in te stellen om de con ferentie de nodige gegevens te verschaf fen, waaruit zij kan beoordelen de mate waarin en de wijze waarop aan de wensen van Aruba tot afscheiding van Curasao ware te voldoen. Deze motie werd zonder hoofdeiyke stemming aan genomen. De heer Eman heeft dus ook zyn overwinning behaald. Over de discussie moeten wij kort zyn. Verscheidene resoluties werden z. h. st. aangenomen. Over onder delen van andere werd lang gewkit en gewogen. Er werd nogal gerede twist over bepaaide zinswendingen in resolutie IV, waarbij de benoe ming van de staande en zittende magistratuur door de Koning wordt vastgesteld. De heer Gerharts, door ervaring wys, gesteund door de re geringsadviseur dr. Ellis, was deze formulering niet secuur genoeg. Het ging hier per saldo om de vei ligstelling van de onafhankelijkheid der rechterlyke macht. Doch _prof. Romme wuifde dat allemaal weg. Volgens hem moet deze kwestie verder geregeld worden by de uit werking in de Grondwet. En als men het dan niet afdoende vindt, kan men er later altyd nog over praten. Prof. Romme kreeg zyn zin. Heel veel is er te doen geweest over de 'stemdele- gatie voor de leden van de Kamer van Afgevaardigden, wanneer ide voltallig vergadert. Dat is te zeggen niet in die zin, dat er een tekst gegeven werd over de horribele figuur van de stern-dele gatie in het algemeen. Men had er al leen bezwaar tegen, dat de Nederlan ders per man twee stemmen zullen mo gen uitbrengen (de West-Indiërs mogen er zes hebben). De heer Tilanus was de kampioen voor de gedachte, dat de Ne derlanders, die in Jiun eigen land ver gaderen, slechts een enkelvoudige stem mogen hebben. Delegatie werkt het absentisme maar An de hand, zei hy. Niet het sterkste argument, dat er te bedenken viel. Sinds in September 1946 het onder zoek in de zaak van Anton van der Waals, de beruchte verrader van ille gale. werkers in de bezettingstyd, een aanvang nam, zyn 757 getuigen gehoord, van wie 700 met Van der Waals wer den geconfronteerd. Het aantal pagina's f rocessen-verbaal bedraagt 1467, het geen nog wel zal stijgen, waait hoewel het onderzoek voltooid is, komen er nog dagelijks kleine gevallen by, die „ad informandum" aan het Hof worden overlegd. Het onderzoek in deze zaak is door <.'- minister van Justitie indertijd in handen gelegd van prof. mr. J. E. Jon kers, hoogleraar te Leiden, vroeger pro cureur-fiscaal in Nederiands-Indië, daar met het oog op het zeer tijdrovende onderzoek een aparte man daarvoor moest worden benoem Daar echter o -of. Jonkers, gezien andere werk zaamheden, niet langer zyn tijd daar aan kon besteden, is vervolgens deze bijzondere opdracht aan de advocaat fiscaal bij de Rotterdamse Kamer van het Haagse Bijzondere Gerechtshof, mr. H. W. van Doom, verstrekt. In opdracht van de minister van Justitie moest dit onderzoek zo volledig zijn, dat het resultaat een vereeuwiging van een belangrijk deel van de Nederlandse verzetsstrijd zr-- betek-iien. Uit het onderzoek is duidelijk ge bleken, dat heel veel verbindingslij nen met Londen nooit door de Duit sers zijn bntdekt en dat Van der Waals nooit de grote man is geweest -n dit zgn. „Fnrelahd-spiel'', doch wel Schrieder, de man met hersens, die Van der Waals zijn opdrachten gaf. In de achtste ronde van het tour- nooi om het wereldkampioenschap schaken kwam onze landgenoot dr. Euwe niet aan bod. De vier buitenlandse schaakmeesters stre den hier twee aan twee tegen elkaar. Reshevsky speelde remise tegen Keres, doch hiervoor moest de Amerikaan eerst al zijn slag vaardige capaciteiten aanwenden. De partij Botwinnik-Smyslov werd na de vijf en veertigste zet van Botwinnik afgebroken. Op het ogenblik staan deze spelers, bij de afgebroken stelling, practisch even sterk. De stand is: 1. Botwinnik 4 .punten 1 afg. partij uit 6. 2. Keres 4 punten uit 7. 3. Reshevsky 3/2 punt uit 6. 4. Smyslov 2% punt 1 afg. partij uit 7. 5. Euwe 1 punt uit 6. In de dagvaarding staan 83 van het nog grotere aantal personen genoemd, die door zijn toedoen aan de Duitsers zijn overgeleverd. Van deze 83 kwamen 42 nimmer terug, tefwijl alle anderen, meestal tot aan de bevrijding, in Duitse gevangenschap doorbrachten. Met dit al is de treurige lyst van zijn misdrijven nog niet beëindigd. Onder de gemeente Tienhoven by de Loosdrechtse Plassen heeft hy omstreeks 16 Maart 1945 Joseph Marie van der Meer van het leven beroofd een man, die hij in zyn dienst had genomen, slechts met dft vreselijke doel om door deze daad in de gelegenheid te worden gesteld te gaan leven onder de naam en de iden titeit van zijn slachtoffer en zich zo veilig te stellen tegenover eventuele repressailles. Eenzelfde feit moet hij nogmaals gepleegd hebben, om ook de S.D. zijn spoor bijster te doen worden, opdat deze bij het scheiden van de markt hem niet zou kunnen aanwijzen als een hunner beste spionnen. De zaak van Anton van der Waals zal op 16, 17, 19, 21 en 23 April, mogelyk nog een dag langer, voor de Rotterdamse Kamer van het Haagse Byzondere Gerechtshof voorkomen. Zes en veertig getuigen zullen worden gehoord. De verdedi ging berust by mr Van der Starp. Te Utrecht is Donderdag de jaarver gadering van het Centraal Bureau voor de Tuinbouwveilingen in Nederland ge houden. Tijdens deze vergadering deelde de voorzitter mede, dat door de organi satie-commissie aan de regering is ge vraagd voor 50 pet. te participeren in het dragen van risico's. Een voorstel om minimum-prijzen- fondsen in te stellen voor door het be stuur aan te wijzen producten in dier voege, dat voor ieder aangewezen product of voor tedere groep van aangewezen producten een afzonderlyk fonds zal worden gevormd, werd aanvaard. Ook werd nqg een toezegging van de minis ter bekend gemaakt, dat als op een bepaald terrein van de tuinbouw na vaststelling van de minimum-prijzen zou blijken, dat er plaatselyk of regio naal een débacle zou ontstaan, de rege ring steun zou verlenen. Gevolg van een en ander zou kunnen zijn, dat het doordraaien van groenten, zoals dat thans al weer op ruime schaal geschiedt, eindelijk van de baan is. J9 x A y' Sinds het begin van de week vertoeven twee van onze prinsesjes in Zermatt (Zwitser land), waar zij genieten van het prachtige winterweer. Reeds de dag na aankomst begonnen de prinsesjes hun skilessen. anneer op Zondagmorgen aan stuurboord van de Volendam op het promenadedek de Hoog mis wordt opgedragen en aan bakboord de veldprediker de protestantse dienst leidt, maakt het schip sterk naar stuur boord slagzij. Want de katholieken vormen met ongeveer 1300 zielen veruit de meerderheid op het troepenschip. Drie Missen achtereen leest de aalmoe zenier, pater Th. Ruys O.F.M., twee in de scpeepskape], die ook als recreatie- en bioscoopzaal fungeert, en de laatste, de Hoogmis, in de open lucht aan dek. Bij alle Zondagse Missen, de Hoogmis •in het bijzonder, maar ook door de week, is de opkomst indrukwekkend groot. Eveneens des avonds, wanneer na het eten, wederom op het dek» het Rozen hoedje wordt gebeden. Het Gregoriaans van de Mis, door een soldatenkoor ge zongen, het avondlyke Rozenkransge bed uit duizend monden begeleiden het schip op zijn vaart, zoals de bruisende boeggolf langs boord, de roep der meeu wen en binnen het sourdine gezoem der luchtverversers in gangen, ruimen en zalen. De jonge aalmoezenier gaat voor twaalf jaar naar Indië, waar hij, na het vervullen van zijn taak bij de troep, als missionaris werkzaari^ blijft. In dit opzicht spant hij de kroon boven allen, officieren en soldaten, die vrijwillig of dienstplichtig met hem op weg zijn naar hun bestemming. Hij is een stille, iet wat schuchtere figuur, die onopvallend zijn weg gaat aan boord, in voortdurend contact met zijn jongens, de wel zeer grote katholieke gemeenschap, die aan zijn zorgen is toevertrouwd. Hij heeft hier bij de troep de krachtige steun van de Katholieke Actie, die overal in de peletons haar werkzame kernen heeft. Geest en godsdienstzin konden op een Kruisvaardersschip nauwlyks beter en groter zijn geweest. Toch is de taak hier aan boord voor één enkele aalmoezenier eigenlijk te zwaar. Terwijl de fa. Ruys Co. op deze route voor de Holland—Amerika Lijn de scheepspassage verzorgt, moet Pater Ruys het voor de geestelijke pas sage zonder Co. stellen. Dit valt te ster ker op, nu juist met dit schip drie veldpredikers meereizen voor nog geen 500 protestanten. Hoofdaalmoezenier Mgr. Van Straelen, die even voor het vertrek uit ,de Rotterdamse haven de Volendam bezocht, gaf hiervan de ver klaring. Tot dusver waren de aalmoeze niers in Indië en op de schepen veel groter in aantal dan de veldpredikers, die nu eenmaal door de zorg van een gezin werden weerhouden. Thans melden zich echter onder de- dominé's meer vrij willigers en wordt het. tekort aan veld- predikanten geleidelyk aangevuld. Toch betreurde de hoofdaalmoezenier het, niet op de hoogte te zijn gesteld van het hoge percentage katholieken aan boord van de Volendam, ofschoon dit door het voornaamste contingent, het 5e bataljon van het 11e regiment In fanterie, gerecruteerd uit katholieke streken, niet twijfelachtig was. Daarbij komt nog, dat de bestemming van Aalmoezenier Ruys de haven van Belawan op Sumatra is, waar een ge deelte der troepen wordt ontscheept. Tijdens de verdere reisduur naar Bata via zijn de jongens dus zonder geeste lijke verzorging en juist in deze dagen valt het Hoogfeest van Pasen! Dit moge een aanwijzing zijn tot groter waak zaamheid voor de toekomst. Intussen echter maakt de Volendam nog elke avond lichte slagzij naar stuurboord, als meer dan duizend Mariakinderen, geschaard om de aalmoezenier, hun Rozenkransgebed aan de Sterre der Zee toevertrouwen. Even trouw als de lente ieder jaar het hoofd om de deur steekt, verrast de kleine kwieke kievit ons met haar eerste ei. Dit keer echter gaat de race op kievitseieren wat op de Elf-steden tocht lijken, want het is moeilijk uit te maken wie winnaar is. Drie vader landers vonden namelijk het eerste kievitsei. De 11-jarige Bert us Ibrink uit Epse in Gelderland haalde het uit de wei zijns vaders. Een uur later diep te de heer Ter Maat uit Varsseveld het op. En dan is er nog de heer C. Zonneveld Jbz. uit Castricum. Mijn heer Zonneveld, blijkbaar geen hoop koesterend op de zege, heeft het al verkocht. De beide andere vinders schonken hun kievitsei aan H. M. de Koningin. De onbekende kievitten, die de eigenlijke schenkers zijn, moeten t deze jou - met gen nemen. journalistieke hulde genoe- (Van een byzondere medewerker) De taak, welke in de huidige moei lijke omstandigheden op de schou ders van de leden van het kabi net is gelegd, is zó zwaar, dat het voor menige minister slechts met de groot ste inspanning mogelijk is in grote lynen de dagelijkse gang van zaken op zijn ministerie te beheersen. Tekenend is in dit verband, hetgeen een hoofdambtenaar van het ministerie van Binnenlandse Zaken in een vak tijdschrift onlangs schreef naar aan leiding van het feit, dat de minister president dit ministerie aan de zorg van een nieuwe minister heeft overgedragen: „De zorgen, die de functie van minister president dr. Biel in de afgelopen .pe riode baarden, waren zodanig, dat deze reeds op zichzelf de krachten van een gewoon sterveling bijkans te boven gingen." Deze physiqke overbelasting van de ministers is nog verergerd, toen de toe stand in Indië het noodzakeiyk maakte, dat enkele leden van het kabinet zich daar persoonlijk van ae toestand op de hoogte stelden. Het beheer van hun mi nisteries moest toen ad interim worden overgelaten aan hun reeds met werk overladen ambtgenoten. Dit heeft er toe geleid, dat ook de parlementaire arbeid gestagneerd wenl, zodat bijvoorbeeld de rijksbegroting voor 1948 niet zoals gebruikelijk was in haar geheel door de Tweede Kamer vóór de aanvang van liet nieuwe jaar kon wor den afgehandeld. Een ander, ons inziens gewichtiger, bezwaar is dit, dat onder deze omstan digheden de macht en de invloed van het ministeriële ambtenaren-apparaat toeneemt en wel in die mate als het de minister aan tyd ontbreekt zich met de belangrijke zaken van zijn mi nisterie grondig bezig te houden. Dit bezwaar klemt te meer, naarmate de politieke richting van de minister af wijkt van die van de aan zijn ministerie verbonden hoofdambtenaren. Ook vroeger werd <ht bezwaar gevoeld en vóór de oorlog kwam het dan ook wel voor dat een nieuw optredend mi nister een hoofdambtenaar .meebracht." Daarmede zijn positie tegen de overige ambtenaren van zyn ministerie verster kend. E!en bezwaar van een dergelyke handelwijze was, dat de minister die hoofdambtenaar by zijn aftreden niet meenam en diens opvolger dus met deze erfenis bleef zitten. Voor een goed functionneren van on ze democratische staatsinrichting be hoort aan de 'boven geschetste toestand een einde te komen. en oplossing ware te zoeken in het mogelyk maken van de aanstel ling van staatssecret aris- sen: politiek ingestelde ambtenaren, die een positie innemen, welke ligt tussen die van de minister en de secretaris-ge neraal en die tegelyk met de minister af treden. De staatssecretarissen kunnen de minister van veel nut zijn voor het be heersen van het nginisteriële ambtena ren-apparaat en nem van detailwerk ontlasten. De minister kan zyn aan dacht dan volledig wijden aan de belang- rykste zaken en het overleg met de Sta- ten-Generaal. Deze gedachte is niet nieuw. By de behandeling van de Grondwetsherzie ning van 1938 voegde de Tweede Kamer by amendement aan de voorstellen der regering een artikel toe, hetwelk de aan stelling van staatssecretarissen mogelyk maakte. Deze bepaling heeft haar weg naar de Grondwet evenwel niet gevon den. Zij was namelijk ingelast in een wetsontwerp, waarin verschillende rege lingen -varen opgenomen; o.a. betreffen de de beperking van de parlementaire immuniteit. Hiertegen rezen ook by de tweede lezing in de Tweede Kanjer ern stige bezwaren, zodat het verzamel-ont- werp de vereiste meerderheid niet kon behalen. Daarmede waren ook de ande re in dit verzamel-ontwerp vervatte be palingen, waaronder die betreffende de staatssecretarissen, van de baan. Nu onze Grondwet weer op de helling komt, verdient deze zaak de volle aan dacht. De motieven welke in 1938 voor de aanstelling van staatssecretarissen werden aangewend, gelden thans in veel sterkere, mate. (Telefonisch van onze Londense correspondent) Een bekend Engels communist, Don- glas Hyde, gedurende dc laatste vijf jaren nieuwsredacteur van het commu nistisch dagblad „The Daily Worker", maakte gisteren bekend, dat hy zijn journalistieke post had verlaten en, evenals zyn vrouw, uit de communis tische partij was getreden. Hy verklaar de tevens, dat hij en zijn vrouw binnen kort hoopten te worden opgenomen in de Katholieke Kerk. Zijn beide kinde ren hadden reeds enige tyd geleden het Doopsel ontvangen. Deze bekering van een prominent communist heeft veel opzien gebaard in Engeland en het merendeel van de En gelse nationale pers publiceerde heden morgen het bericht met grote opmaak. Als redenen voor zyn uittreden uit de communistische party, na twintig jaar lang een trouw en vooraanstaand lfd geweest te zijn, gaf de heer Hyde de door Rusland gevolgde buitenlandse po litiek, zoals deze de laatste tyd gede monstreerd is in Oost-Europa en vooral in Tsjechoslowakye, en de communisti sche pogingen de productie te saboteren in Engeland en elders, in de hoop 't plan- Marshall te doen mislukken. Hy meende ook, dat zijn uittreden uit de communis tische party gevolgd zou worden door het uittreden van vele jongere partij leden, die eveneens ontgoocheld zyn door de onvaderlandse en onchristelyke houding van de partij. Over zyn bekering tot het katholicis me zeide de heer Hyde, dat, naar zyn inzichten, slechts de Katholieke Kerk de wereld weer kon verenigen In één gemeenschappelijk geloof en één be schaving. De Nederlandse bisschop Mgr. M. Lucas, Apostolisch. Delegaat in Zuid- Afrika, heeft de aandacht van de ka tholieke leraren in dat land gevestigd op hun belangrijke taak ten overstaan Van deagenten uit Moskou, die met hun propaganda de negerbevolking te gen Kerk en Staat proberen op te zet ten. Hij waarschuwde hen voor de ern stige bedreiging van het godloze com munisme, dat het geestelijke en bur gerlijke gezag tracht te ondeAiynen en het materialisme te stellen in de plaats van het christelyk geloof en de christelijke beschaving. Deze boodschap was gericht aan het, te "Witbank gehou den congres van „De Vereniging der Zuid-Afrikaanse leraren en onder wijzers", welke de vier provincies van de Unie van Zuid-Afrika, alsmede de protectoraten van Basoetoland en Swaziland, omvat.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1948 | | pagina 1