Vrijheid
„HOOGCONJUNCTUUR IN DE
POLITIEK"
BEZOEKT
DE
WC DE NOORMAN-DE STEEN VAN ATLANTIS
Zes duistere roepi's voor een monumentaal
tientje
DUIZENDEN TSJECHEN VOOR ONZE GRENS I TSJECHISCHE STUDENTEN
Experimentele televisie-uitzending
De strijd tegen het communisme
bevredigend geacht
iTE
JMRBEURS
6.15 APRIL
1
Naast studenten vragen arbeiders en
ambachtslieden om onderdak
Eerste proef bij Philips te Eindhoven
uitstekend geslaagd
AAIEN en
MENSEN
VAN NELLE
Credieten voor Indië
'AKKERTJE
Hl
ZATERDAG 3 APRIL 1948
PARTIJRAAD K.V.P.
Franse kinderen in
ons land
===~-——
in ARREST
Speciale berichigeving
Hei is waarlijk niei alleen de inielligeniia, die Tsjecho-
slowakije is onivluchi. Naasi de siudenien vragen duizen
den eenvoudige ambachtslieden en arbeiders om onderdal-
en alleen al in de Duiise grensplaats Kleef wachten ruim
drieduizend Tsjechen tot de poorten van ons land zich
zullen openen. Dagelijks worden van Enschede tot Tegelert
tientallen vluchtelingen door onze grenspolitie opgevangen
en aan een nauwgezet onderzoek onderworpen, teneinde
alle ongewenste elementen ie weren.
Dit is hei resultaat van een onmiddellijk na de ontvangsi
van hei bericht over de tweehonderd Tsjechische studenten
door ons ingesteld onderzoek.
"Nare dagen
Neem
'n
door RICHARD POWELL
(Wordt vervolgd)
Een gouden vreugde straalt ons in
deze dagen uit de liturgie van
onze Moedei- de H. Kerk tegen.
Telkens weer herbaalt zij in haar ge
beden het grote verlangen, dat de Paas-
Vreugde door Gods genade in onze har
ten moge voortleven. Dat ons leven
zonnig en blij moge zijn om Christus'
Verrijzenis en onze verlossing. Dat wij
ons gelukkig en rijk mogen voelen in
de herwonnen vrijheid. Wij kunnen
niet diep genoeg doordringen in het
heilig Passmysterie, dat voor ons een
geheel nieuw leven opent. De paradijs
vloek is opgeheven, zonde en straf zijn
ons kwijt gescholden. De mens is her
steld in alle luister van het oorspron
kelijke kindschap Gods, dat de onschat
bare rijkdom was van onze eerste ouders
in de morgen van hun bsstaan.
In de volle zin van het woord staan
Wij aan het begin van een nieuwe schep
ping. Christus heeft door Zijn dood. en
Verrijzenis de wereld opnieuw gescha
pen. En van deze nieuwe wereld is Hij
t Hoofd, in Zijn rijk van liefde en licht
gaat, Hij ons voor en Zijn wil is hetN
dat wij Hem allen daarheen volgen. Wat
Adam door zijn ongehoorzaamheid voox-
dns allen bedorven had, heeft Christus
Weer goed gemaakt. Maar ook voor het
laatst en definitief. Buiten Hem is er
geen mogelijkheid ons heil te bewer
ken, geen mogelijkheid uit ons leven
blijvend iets goeds te maken. Hij is de
ware wijnstok en wij zijn de ranken.
,,Elke rank aan Mij, die geen vrucht
draagt, wordt afgesnedenBlijft in
Mij en Ik blijf in U. Zoals de rank uit
zichzelf geen vrucht kan dragen, maar
alleen wanneer ze aan de wijnstok blijft,
zo kunt ook gij het niet, wanneer gij
niet blijft' in Mij. Wie in Mij blijft en
Ik in hem, hij draagt rijke vrucht, want
zonder Mij kunt gij niets doen. Zo
iemand in Mij niet blijft, wordt hij weg
geworpen als de rank, en verdort. Men
raapt- ze bijeen, werpt ze in het vuur
en ze verbranden. Maar zo gij in Mij
blijft, vraag dan al wat ge wilt, en gij
zult het verkrijgen." (Jö. 15. 18). Dat
het nieuwe leven, dat Christus ons
heeft gebracht. Een leven van aller-
hauwste vereniging met God, een ver
goddelijkt leven, dat vrij van alle ont
kende banden van zonde en hartstocht
Z'ch rhk 'ontplooien kan in echte ziele-
ac*el en waarachtig geluk.
Pasen is het feest der bevrijding. In
droeve oorlogsjaren, die achter ons
üggen, hebben wij allen aan den lijve
°hdervonden, hoe diep en onterend de
^kiselijke waardigheid aangetast wordt
Clo°r een brute overweldiger. En toen
ehldelijk de bevrijding kwam en ons
ler'oste uit een verlagende gebonden-
eid, Welden menigeen trarfen van ont
roering naar de ogerr Zo diep was de
vernedering, zo allesomvattend de ver
lossing. Maar onvergelijkelijk veel die
per en noodlottiger was de slavernij,
waarin het hele mensdom eeuwenlang
verkeerde na de uitdrijving van onze
stamouders uit het paradijs. Als weer
loze slaven van eigen driften en harts
tochten waren de mensen steeds dieper
verzonken in een moeras van zedelijk
bederf. Er was geen uitweg meer. Het
mensdom was bezig zijn eigen graf te
graven. Toen kwam de bevrijding door
Christus.
Geschraagd door goddelijke genade
bijstand leert de mens zich afwenden
van de tyrannieke eisen zijner gevallen
natuur. De liefde, reinheid en heiligheid
van. God worden zijn ideaal. Zijn leven
V'ordt weer levenswaard en krijgt een
ölepe, heiligezin. Armoede, pijn, lijden
en zelfs de onvermijdelijke dood verlie
zen met één slag het afschrikwekkende
dat hun aankleeft en worden kostbare
middelen tot innerlijke veredeling en
heiliging. De mens leert God weer
kennen en weet zich Zijn geliefd schep
sel. Hij is eindelijk weer vrij! Volmaakt
vrij in de vreugde een kind van God
te zijn. De juiste verhouding Van schep
sel tot Schepper is hersteld. Dg juiste
onderworpenheid van het lagere aam het
hogere in de mens zelf bepaalt weer
onderlinge verhoudingen van zijn
hatuurlijke krachten en eigenschappen.
daarin ligt juist 'de Ware vrijheid,
ïieze vrijheid vooral danken wij aan
Christus' verrijzenis. Daarom moeten
in ons trachten aan te kweken een
sterk en blij gevoel" van vrij-zijn.
Wij moeten weten vrij te ''zijn,
de mogelijkheid te hebben uit
eigen vrije verkiezing het goede
te volgen, zoals Christus ons dat, in
ons eigen voordeel, heeft geleerd. Wij
moeten ons bewust blijven, dat, al is
de duivel ovèrwonnen, hij toch zal
hiy y en trachten Christus verlossing
Voor ons vruchteloos te maken. Duivel,
"ereld en vlees blijven onze vijanden,
daartegen zullen wij ons leven lang
hioeten strijden. Maar wij hebben
Christus' belofte: Vertrouw, wamt Ik
heb de wereld overwonnen. Het is van
hct hoogste belang, dat wij onze her
vormen vrijheid zorgvuldig behoeden.
Machtige vijanden belagen ons. Het
hele, moderne leven is Gods tegen-
sPeier pers, film, mode, gangbare op-
vattingen en openbare mening zijn
tven zoveel klippen, waarop onze vrij-
^e'd 2o licht strandt. Omdat wy de
t}°ed niet hebben daartegen in te gaan.
et is een heilzame gedachte het Paas
vuren, met a] zijn kostbare gevol-
Seri Voor ons, te confronteren met de
Moderne levenswyze. En als wij eerlijk
Zhu, zullen wij moeten toegeven, dat
Vh collaborateurs zyn van de wereld.
'i-trachten van twee walletjes te eten.
s dat eerlijk tegenover Christus? Is
at sportief? wij weten, wat Hü voor,
(Van een onzer speciale verslaggevers) f Bedoelde leden van de partij moeten
een keuze maken tussen twee lijnrecht
Hedenmorgen is de Partijraad van
de K.V.P. te Utrecht bijeengekomen.
Deze zevende partijraadsvergadering-
staat in het teken van de aanstaande
verkiezingen en de voorzitter der
K.V.P., de heer J. W. Andriessen, die
de vergadering opende met een korte
rede, sprak van een hoogconjunctuur
in de politiek, die de Partijraad drie
weken na de vorige vergadering weer
bijeen doet komen. Spreker herdacht
de grote verdiensten van oud-minis
ter Huysmans in enige woorden vol
piëteit.
Andriessen wees het verwijt, o.a. van
„Het Vrije Volk", naar aanleidipg van
de resolutie tegen het communisfhe van
de hand, als zou de K.V.P. te weinig
aandacht schenken aan de positieve be
strijding van het communisme. Krach
tig en ernstig benadrukt de K.VP. een
vooruitstrevende politiek, hetgeen ook
blijkt uit het verkiezingsmanifest.
„De ontwikkeling in de strijd tegen
het communisme is in oné goede vader
land zeer bevredigend. Ons volk erkent
het gevaar van dit goddeloze stelsel.
Allerwegen is activiteit waarneembaar,
die naast de te nemen en reeds geno
men maatregelen het beste doet ver
wachten". Wij moeten hierin een aan
sporing vinden, onze activiteit zo hoog
mogelijk op te voeren bij de komende
verkiezingen.
't Concept-verkiezingsmanifest steunt
op het in 1946 vastgestelde ur
gentieprogram, het is gedegen van in
houd en actueel en het draagt een pro
gressief karakter, het communisme po
sitief bestrijdend. Als het manifest wordt
aanvaard, wat zijn Indonesische politiek
aangaat (het staat een voortzetting de
zer politiek in de komende legislatieve
periode voor), dan impliceert dit, dat
leden van de partij, die bestuursfunc
ties vervullen, geen bestuursposten
kynnen bezetten in het Comité Rijks
eenheid.
tegen elkaar ingaande richtlijnen. Als
het concept-manifest dan ook aanvaard
wordt, zal de Partijraad zich hierover
moeten uitspreken. Vooralsnog, aldus
A.ndriessen, is het niet nodig, de leden
der K.V.P., die achter het Comité Rijks
eenheid staan, het lidmaatschap der
partij te ontnemen.
De Ronde-Tafel-conferentie doet blij
ken, dat het Nederland ernst is met de
doorvoering van de staatkundige her
vormingen in de overzeese gebiedsdelen.
Geen partij met zelfrespect kan het
standpunt aanvaarden, dat de heer
Van der Goes van Naters heeft ver
dedigd te Schiedam, dat de P.v.d.A.
alleen zitting wil nemen in een Ka
binet, waarvan het de vooruitstrevend
heid bepaalt, anders zou het meest
elementaire beginsel der parlemen
taire democratie afbreuk worden ge
daan. De constatering onzerzijds, al
dus spreker, zal ook door de heer Van
der Goes van Naters worden gebillijkt
want zij verduidelijkt te verhoudin
gen.
„Mogen uit ons verkiezingsmanifest,"
zo besloot de heer Andriessen, „de waar
de en de betekenis van onze staatkun
dige beginselen voor mens, maatschappij
en staat overduidelijk blijken, zodat het
katholieke volksdeel er over enige maan
den Warm voor zal lopen. Dan zal de
komende verkiezingstijd een succes voor
onze partij worden en is de mogelijkheid
aanwezig, dat de K.V.P. met meer dan
32 vertegenwoordigers haar intrede in
het parlement zal doen. Dit doel is ons
aller krachtsinspanning ten volle waard,
waarover wij Gods zegen zullen afsme
ken."
Bij de Tweede Kamer is ingediend het
wetsontwerp inzake credietverstrekking
aan Nederl.-Indië. Dit beoogt, de Min.
van Financiën te machtigen aan Ned.-
Indië credieten te verlenen tot een to
taal van f 850 millioen. Ter dekking van
deze uitgaven zal in Nederland schat
kistpapier worden uitgegeven. De bij
dit wetsontwerp aangevraagde credieten
dekken de behoeften tot ultimo 1948.
In het kader van de Unescobepalin-
gen zijn thans voor het eerst ook
Franse kinderen in ons land aangeko
men. Dezen zullen gedurende enige
maanden in pleeggezinnen in de om
geving van Hengelo verblijven. Zij
komen uit Parijs en omgeving. Zo
mogelijk zullen spoedig nog dertien
honderd kinderen uit Frankrijk voor
een verblijf van enige maanden naar
oijs land komen. De Franse minister
van Buitenlandse Zaken. Georges Bi-
dault, heeft het voorzitterschap van
een te Parijs gevormd comité voor
kinderuitzending naar Nederland op
zich genomen. De consul-generaal te
Parijs, jhr. De Braun, tracteerde de
kinderen bij hun vertrek op bonbons.
59. Hoeioel de jonge vrouw Eric als een vijand beschouwdevoelde zij er toch ook
niet veel vooralleen achter te blijven in deze, door vijanden onveilig ge
maakte wildernis. Aanvankelijk nog met tegenzinbegon zij de blonde Noorman
te volgen...... Zij kon niet verklarenwaarom hij haar reeds tweemaal met ge
vaar voor eigen leven gered had. Voor haar bleef hij een vijandeen verrader van
Atlantis. Maar zijn gezelschap was altijd nog te verkiezen boven dat van de ge
heimzinnige luipaardmannen of de gluiperige Kirasso. De grond was drassig en
bovendien moest hij oppassen voor slangenhij had er al een zien wegschieten!
Eenmaal keek hij om en bemerkte het meisje dat hem op enige afstand volgde....
Met een glimlach om de mond vervolgde Eric zijn weg. Hij wist nu dat ze over
enige tijd naast hem zou lopen! Op een open plek ~in het oerwoud stond ze in.
derdaad naast hem, met grote schrikogen.... Zij stonden tot 'over hun knieën in
het gebladerte en hun voeten zonken weg ih de drassige bodem.... Sta.v voor stap
vorderden zij; Eric begreep nu. dat zij in een moeras verdwaald moesten zijn
en eensklaps werd zijn vrees bewaarheid: zijn voet vond geen houvast meer en
met een kreet verdween hij tussen het gebladerte....
In de eerste ochtendschemer vanuit
zee gezien leek Colombo precies op
Hoorn. En bij het binnenvaren van
de haven lag daar een Nederlands zee
schip,. da Poeloe Laut, een wakkere drie
kleur in top, dat ons vriendelijk groette
met allerlei seinvlaggen. In de stad
blonken koepels en daartussen tot onze
verrassing' de toren van de St. Bonifa-
cius uit de Amsterdamse Oosterpark
buurt. Behaaglijk vlijde de Volendam
zich na het lange Oceaantraject weer
eens aan de boeien en ook wij deden
dadelijk of 'wy thuis waren. En niet
zonder recht of reden: was Ceylon niet
150 jaar lang van ons geweest? 'Nog
rust het gebeente onzer bewindvoerders
onder de koele zerken van de Colom-
baanse kerken, heet een voorname
buurt der stad Hulftsdorp, dragen tal
van vroede Singalezen de namen Jan
sen, Pietersen. Zo konden wij vol ver
trouwen, met een belegen goodwill de
vastewal betreden, om zo te zeggen als
Nederlanders In Colombo.
En juist hier kreeg dat Nederlands
zelfvertrouwen, het wat gespannen ge
voel van eigendunk, zo varende met een
troepenschip langs vreemde kust, het
zien onzer vlag in verre havens, de
'ontmoeting met de Ruys in volle zee,
'n geduchte knauw. Wij hadden guldens
geduchte knauw. Wy hadden guldens
op zak, kostelijke tientjes, nog door
mijnheer Trip zelf getekend, en zoals
Je met een Hollandse mond overal komt,
mag men nog altijd menen met een
Nederlands tientje de deuren van de
wereld voor zich te zien opengaan. Al
thans zo was het eensIn Colombo
hebben wij de bittere gal der bescha
ming geslikt toen in het duister hol van
een wisselkantoor de eerste de beste
donkere knaap ons voor ons bankje
met een verachtelijk gebaar vijf roepi's
bood. wy gristen verontwaardigd het
tientje terug en liepen naar de deur.
Zes, riep de man nog, waarschijnlijk
uit gewoonte, maar wü waren ai weer
naar het volgende adres. Pag bij de
vierde wisselaar bogen wij het hoofd
en slikten zwijgend de belediging van
ons tientje te zien besnuffeld met een
vies gezicht, het bankje met de hand
tekening van mijnheer Trip en de na
drukkelijke vermelding: de Nederlandsche
ons heeft overgehad. Uit zuivere liefde,
•'an ons vraagt Hij uit wederliefde Zijn
geboden te onderhouden. Omdat wy.
jawel: wij alléén zó eeuwig gelukkig
kunnen worden. De nieuwe wereld, die
Christus geschapen heeft, kan alléén
dan een werkelijk nieuwe wereld zijn
en biyven, als wij ons, leven inrichten
naar Gods geboden. Alléén dan zal de
Paasvreugde in onze harten bestendigd
worden Alléén dan behouden wij de
grote schat van onze echte, inneriyke
vrijheid, die Christus ten koste van
zo'n onnoemehjk leed voor ons ver
diend heeft.
Bank betaalt aam toonderZes roe
pi's werden ons bij wijze van gratie
toegeschoven.
De zes roepi's brandden in onze hand.
Voor onze verbeelding zagen wij de
Oude Turfmarkt, de statige grijze gevel
van de Nederlandsche Bank, de hoge be-
traüede vensters, de solide deuren. Ach.
als ons dit In New York was overkomen,
In Londen desnoo'ds. Thansleken die
zes vodjes, onze hele rykdom, een
hoon, je reinste schandegeld. Wij liepen
in de brandende zon door de straten
der stad, het Colombo, dat zes duistere
roepi's voor ons monumentale tientje
gaf, maar ons tegelijk met kooplui,
bedelaars en kinderen besprong, die
gretig grabbelden naar het koper en
nikkel, geringe Nederlandse pasmunt,
waar wij nog wat van op zak hadden.
Zij grijnsden en waren dankbaar en hol
den weg met hun buit: de cent, de
plak, het dubbeltje, dat zij als een
kleinood tussen vinger en duim geheven
hielden.
Toen herinnerden wy ons, dat wy
nog vier vooroorlogse zilveren kwartjes
en één zilveren dubbeltje bezaten, voor
de aardigheid opgespaard, wy stapten
ln een rickshaw en de man draafde mei
ons langs Leidenbastion Roa^ en Ma
liebaan, door tropische villawijken met
bloeiende bomen en heesters, vlammen
de kleuren en een bedwelmend aroom.
Hy bracht ons naar de markt en reed
ons naar het kanaal, wy schonken
hem met vorstelijk gebaar een zilveren
kwartje. Hij rook en likte er aan, borg
het schielijk op, wierp een schuwe blik
om zich heen en snelde weg, zonder
boe of ba, alsof hij betrapt was. Wij
bezochten een Boeddhistische tempel
en een bonze in het kanariegeel leidde
ong rond door een wonderlijk gepoly
chromeerd Panopticum, dat met alles,
wat wij er ons van hadden voorgesteld,
volkomen in strijd was. Alleen de geur
der exotische Roemen, op marmeren
tafels uitgestrooid, betoverde ons zo
als de bonze betoverd scheen toen wij
hem voor zijn moeite een zilveren
kwartje toestopten. En de jongen bui
ten, die middelerwijl op onze schoenen
had gspast, stond ogenblikkelijk in een
kring van afgunstige kornuiten, het zil
veren dubbeltje ln zyn hand.
Voor het derde kwartje verwierven
wij drie ananassen, vier cocosnoten en
een kam bananen. Het laatste kwartje
deponeerden wy in de offerbus van de
kleine baksteen-rode kathedraal van
de inlandse Aartsbisschop van Ceylon;*
misschien staat er volgend jaair nu een
nieuwe kerk. En tenslotte onze roepi's.
Die hebben wij verteerd op het terras
van het Lavidia Hotel onder wuivende
palmen met het zicht op de blauwe
Oceaan, wy vroegen een koele drank
en men bracht ons bier, tot onze ver
bazing Nederlands fabrikaat: Grolsch
bier. Óp de rekening bleken twee flesjes
vyf roepi's te kosten! wy glorieerden!
Drinkt veel Grolsch bier. gy Singale
zen, en lest toch uw koninklijke dorst!
Rut, maar voldaan keerden wij terug
naar boord. De prys van het Grolsche
bier had ons tientje gewroken.
zullen de ontvangst in ons land nie!
gemakkelijk vergeten. De bevolking
overlaadde hen met voedsel en kle
ding, daarmede haar gastvrije reputa
tie hooghoudend. Veelal op eigcr
initiatief van de commandant der
Vreemdelingenpolitie werden de Tsje
chen niet teruggestuurd, zoals dat met
het merendeel der andere vluchtelin
gen het geval is, omdat men wist, dat
de gehele Nederlandse studentenwe
reld als één man achter deze mensen
stond.
Wij vermeldden het reeds, men is mo
menteel druk bezig met de regering tot
een doeltreffende regeling van dit
vluchtelingenprobleem te geraken. Van
daag confereren de rectormagnifici en
de praeses der Nederlandse universitei
ten met de minister van Justitie, mr.
Van Maarseveen. over deze kwestie.
Van doorslaggevende betekenis zal
hierbij zijn of de Nederlandse studen
tengemeenschap in staat zal zijn de
Tsjechische uitgewekenen in de kosten
van hun levensonderhoud en hun stu.
dies te voorzien. Over deze aangelegen
heid is een dringend beroep op alle
studenten van ons land gedaan. In de
gehele actie tot opneming dezer vluch
telingen legt de Nijmeegse universiteit
een frisse activiteit aan de dag.
De bedoeling is, alle Tsjechische
studenten over Nijmegen te leiden en
zodoende de actie geheel centraal te
regelen, waartoe de gunstige ligging
van de Keizerstad veel bijdraagt.
Hiertoe tevens, stelt men pogingen in
het werk. het voormalig doorvoer-
kamp voor uitgewezen Duitsers en
Rijksduitsers „Mariënbos" bij Nijme
gen ter beschikking te krijgen. Reeds
is aan de Tsjechische studenten door
gegeven, te trachten allereerst het
kamp Bjdburg by Kleef te bereiken,
vanwaar de doorvoer langs Nijmegen
aan de andere universiteiten zal ge
schieden.
Volgens mededelingen van de vluch
telingen worden alle niet-communistische
studenten in Tsjechoslowakije ingezet
in de mijnen of de zware industrieën.
Zware sancties staan op hun weigering.
De communistische studenten, die zijn
afgestudeerd, ontvangen reeds de vol
gende dag hun benoeming tot professor
aan de een of andere universiteit, waar-
dobr het universitaire onderwijs in
Tsjechoslowakije dat op een zeker zo
hoog plan stond als in ons land, met een
sterke neergang wordt bedreigd.
Het overschrijden van de grenzen in
Tsjechoslowakije leverde onmiddellijk
na de communistische staatsgreep voor
al aan de Westelijke zijde aanvankelijk
geen onoverkomelijke moeilijkheden op.
In de Amerikaanse zone werden de
vluchtelingen goed ontvangen en zij
kregen een uitstekende verzorging. Bij
de Duitsers, de fanatiekelingen onder
dit volk tenminste, ontmoetten de
Tsjechen meer haat dan gastvrijheid,
een houding, welke haar oorsprong
vindt in de eerlang beruchte Sudeten-
kwestie.
Op alle mogelijke manieren heeft
men vervolgens getracht ons land te
bereiken. Met Amerikaanse trucks,
per fiets, per trein voor hen die geld
hadden en lopend en liftend trok men
Duitsland door. Dag en nacht trachtte
men de Nederlandse grens të over
schrijden, waar de grenspolitie de
vreemdelingen aanhield, of waar zij
zichzelf vrijwillig aangaven. Velen
Het Eerste-kamerlid Kropman
(K.V.F.) heeft de minister van
Justitie gevraagd, of het hem be
kend is, dit onmiddellijk na de
omwenteling in Tsjechoslowakije
de Nederlandse studenten adhaesie
hebben betuigd aan da Tsjecho-
sloiuaakse studenten en of hij
weet, dat aan tal van grensplaat
sen van Enschede tot Tegelen
Tsjechische studenten door de
grensposten öf naar Duitsland
worden teruggezonden, waar zij
in door Sudeten-Duitsers beioaak-
te. kampen worden ondergebracht,
of in die grensplaatsen worden
gevangen gezet, in enkele gevallen
zelfs cellulair.
Weet de minister, dat enige
Tsjechoslowaakse studenten
onder wie een vrouwelijke student
na tot Amsierdam te zijn door
gedrongen, onmiddellijk in hel
Huis van Beicarina zijn vastgezet
en alleen dank zij het optreden
van enige hoogleraren in vrijheid
^werden gesteld?
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Zichtbarr voor iedereen hangt in
het midden van de kleine televisie
studio een grote glazen ballon. Tien
paar ogen zijn er op gericht, want
zodra de lamp gaat branden, staat
de microfoon open en is het histori
sche moment; de eerste experimen
tele uitzending door Philips te Eind
hoven, aangebroken.
De eerste Nederlandse omroepster
Bep Schaefer schuift onrustig op haar
zitplaats heen en weer,
In de aangrenzende kamer lopen Kees
Pruis en zijn zoon, die ook op moeten
treden, zenuwachtig heen en weer. Heel
snel voltooit de secondenwijzer van de
electrische klok telkens zijn baan en
dan opeens het is precies half negen
valt er een doodse, benauwende
stilte in de studio. Veertien mensen
Staan als vastgenageld op hun plaatsen.
De rode ballon begint te gloeien en uit
de verte, nauw hoorbaar, waaien klan
ken over van de signature-tune, van
de herkenningsmelodie. De ogen van
regisseur E. K. de Vries glijden langs
de Philipsartisten. Schaefer krijgt voor
de laatste maal een bemoedigend knip
oogje
„Hier is philips' experimentele
televisiezender", klinkt dan haar
stem, vastberaden en zonder enige
hapering. Op nauwelijks één meter
afstand, maar vanzelfsprekend buiten
het bereik van de camera, staat Jan
sen, een amateur-goochelaar, die
werkzaam is bij Philips. Zodra het
nieuws is gelezen, moet hij zijn ver
bluffende trucs vertonen. Er resten
hem slechts enkele minuten en stil
als een muisje rangschikt hy zijn at
tributen: fel gekleurde zijden doeken,
rode biljartballen en een tiental vin
gerhoeden.
Schaefer is nog steeds in actie, maar
het eind van het nieuwsbulletin komt
steeds dioJiter byAan de rechter
hand van Jansen zitten nu vijf vinger
hoeden, een „bewys", dat het tele-varia-
programma, samengesteld en uitgevoerd
door PhilifM-employé's, zo aanstonds
aan de beurt is. De camera glijdt nog
even over het gezicht van de omroep
ster, die haar lieftalligste glimlach
produceert, blij dat het begin ten einde
is.
De ogen van de camera zijn nu be
dekt en snel worden zij gericht, op Jan
sen. Hij jongleert met vingerhoeden en
biljartballen en alles gaat in een razend
tempo. Gebiologeerd staan de studio
mensen te kijken en het lijkt wel, alsof
zij alles om zich heen zijn vergeten.
Zelfs Falstar, de astronoom, die in dit
pregrammanummer iets ten beste zal
geven over zijn zelfgebouwde telescoop,
verlaat zijn' plaats voor „camera II-in-
rust" en vraagt zich pijnigend af, hoe
iemand de toverkunst zo machtig kan
worden.
Een „nijdige" -blik van de regisseur is
tenslotte voldoende, om de studiotoe
schouwers tot de orde te roepen en Jan
sen vertoont op rustige wijze zijn laat
ste spectaculaire nummer: de doeken
truc. De begeleidende stem-op-de-ach-
tergrond vindt het bedrog blijkbaar wel
letjes, want wanneer Jansen met een
gracieus handgebaar zijn lege handen
toont, wisselt het beeld en interviewt
Sjoerd de Vrij de bouwkundige Falstar
over speurtochten door het heelal. De
stem-op-de-achtergrond is inmiddels
eveneens voor het voetlicht verschenen
en vijf minuten lang vertoeven beide
heren in het luchtruim, te midden van
twinkelende sterren en rondwentelende
planeten.
Tele-varia is ten einde en zonder
een ogenblik te pauzeren wordt de
rest van het gevarieerde en uitvoe
rige programma vertoond. Georgette
Hagedoorn zingt een paar kostelijke
liedjes, een filmpje glijdt langs het
televisiescherm, en dan kondigt de
Franse omroepster Mademoiselle Ni
cole Manon. vader en zoon Pruis aan,
Op de klok kijkt niemand meer. De
„pseudo-artisten" hebben hun uiterste
best gedaan en hun aanvankelijke vrees
heeft plaats gemaakt voor een gerecht
vaardigd gevoel van voldaanheid. Zo
staan zij dan stilletjes te kijken naar
het spel van de beide rasartistendie
ongetwijfeld voor het eerst van hun le
ven onder dergelijke omstandigheden
zijn opgetreden. Boven het hoofd van
Kees Pruis hangen de watergekoelde
kwiklampen, die de gezichten bedekken
met asgrauwe kleuren. Bep Schaefer
kan een gil nauwelijks onderdrukken
als de verlokkende tonen van een kleine
fluit een natuurgetrouw nagebootste
slang doen oprijzen uit de blikken doos
van Pruis Jr. Zij is plotseling wakker
geschrokken en holt op de tenen naar
haar plaats, want nog enkele seconden
en dan volgt de aankondiging, dan volgt
het „wel te rusten" en „goede nacht".
Philips is begonnen met experimentele televisieuitzetidingen. De vaste studiobezel-
ting bestaat uit twee man voor de camerabediening en een regisseur. Een zangeres en
een pianist tijdens een uitzending.
r
17)
,Kom, Blake," zei hij verontschuldi
gend, terwijl hij een arm om mijn schou
ders sloeg. „Natuurlyk praat ik er met
geen mens meer over. En je moet het je
werkelijk niet aantrekken. We hebben al
lemaal onze eigenaardigheden. Zal ik je
wat vertellen?" Hy lachte eensklaps uit
bundig. „Ik, voor my, ben als de dood
voor krabben. Ik durf voor geen geld van
de wereld met myn voeten de bodem ra
ken, uit angst, dat ze me zullen knijpen."
„Dat heb je met krabben," zei ik. ,,'t
Zijn smeerlappen."
,Ja, vin-je niet?" zei hij, myn steek
onder water niet voelend.
Hy ging terug naar het stuurwiel en
ik viel neer in een van de visstoelen en
keek naar het kielzog, dat de twee
schroeven achter ons opwierpen. Het was
stom van me, my zo kwaad op Chuck te
maken. Zo gauw ik de kans kreeg mijn
houding te verklaren, zou Arab hem geen
blik meer waardig keuren. En ik kon Ge
orgia apart nemen en haar eveneens van
de feiten in kennis stellen. Het zou haar
van pas komen, te weten, dat ze voor lyk
studeerde. Misschien besefte ze op dit
ogenblik nog niet, wat er met haar ge
beurd was, maar dat kwam niet, omdat
ze zo onnozel was. Haar hoofd bevatte
meer dan alleen maar een fijn profiel ey
blonde krullen. Ze zou wel inzien, dat ik
geen enkele reden had haar verzinsels te
vertellen. En ze zou nog een tweede aan
leiding hebben mij te geloven, want ze
wist iets. dat ik niet wist. Ze moest we
ten, waarom Chuck geprobeerd had, haar
te vermoorden.
E>e stand van zaken scheen dus niet
ongunstig te zijn, nu ik er over nadacht
en mijn stemming was aanmerkelijk ver
beterd tegen dat Arab op het dek'terug
kwam en naast my in de andere vis-
stoel plaats nam.
„Hoe is het met Georgia?" vroeg ik.
„Uitstekend," zei Arab. En toen, aar
zelend: „Hoe is het met Jou, Andy?"
„Met mij*? Hoezo, wat bedoel je? Met
mij is er niets."
„Nee, lieveling natuurlyk. ik wilde me
er alleen maar van vergewissen dat je
nergens over eh tobt."
„Waarover zou ik tobben?"
„Nou, over haaien."
Ik kreeg een gevoel alsof myn schedel
dak een paar maal op en neer danste, als
het deksel van een ketel kokend water.
„Ik ben dat gezwam over haaien beu,
zei ik, me zorgvuldig beheersend.
„Kom, Anay, je moet werkelijk niet
piekeren, of jezelf iets verwyten," zei ze
ernstig. „Je moet niet gebelgd zijn of
zo
„Spreek wat zachter, alsjeblieft," zei'
ik koel. „Luister goed," en ik vertelde
haar uitvoerig, wat er had plaats gehad,
zoals ik gedaan had. Terwijl ik sprak,
sperde ze haar ogen in afgrijzen steeds
verder open. Dat beviel me buitengewoon.
„Je ziet dus," besloot ik. „dat er van
haaien geen sprake was. Het was het
eerste het beste smoesje, dat me te bin
nen wilde schieten. Snap je?"
Ik leunde gemakkelijk achterover in
myn stoel en kruiste myn armen voor
de borst. Het volgende ogenblik opende
ik mijn armen weer. Waarschijnlijk zoft
Arab behoefte voelen, zich er snikkend in
te werpen. Na verloop van een minuut
begon ik me onbehaaglyk te voelen.
„Nou?" zei ik, prikkelbaar.
Ze zat met open mond. „O, Andy, hoe
kun je?"
Haar stem miste de gepaste eerbied
„Hoe kan ik wat?" vroeg ik, niet op
mijn gemak.
„Hoe kun je Chuck zo zwart maken?"
De theeketel in mijn hoofd kookte plot
seling over. Ik keek haar woedend aan
door een soort wolk van hete stoom en
probeerde mijn stem in toom te houden,
terwijl ik zei: „Dacht je, dat ik liet ver
zonnen had?"
Ze keek zenuwachtig achterom en fluls.
terde: „Toe, Andy. Chuck kan ons horen
Hij zou zich clcod schrikken."
„Dat wil ik geloven." snauwde ik, „Hij
denkt, dat niemand het weet."
„Chuck zou er eenvoudig nooit aan
denken, iemand
„Goed, goed, luister hier. Als jy denkt
dat hij zo'n onschuldig lammetje is.
waarom leidde je dan de aandacht van
mij af toen ik die tarpoen aan myn haak
had? Je worgde er voor, dat hij er niet
de lucht van kreeg, dat ik niet met een
hengel kan omgaan. Daardoor geef ie
toch toe dat hy een verdacht type is
„Maar, welnee, liefste. Dat deed
ik. opdat Georgia het niet zou merken
Ik kreunde.
„Als Chuck," zo vervolgde Arab ernstig,
„begrepen had. dat je niet kunt vissen,
dan zou hij er het nodige van te zeggen
hebben gehad en dan was Georgia er
achter gekomen. Wie.is dan de verdachte
persoon?"
Ik kreunde opnieuw.
Arab stond op, tikte tegen myn wang
en zei: ..Rust nu maar wat uit en zet het
van je af. Je zult Chuck wel gaan waar
deren, zodra je hem een beetje beter
kent."
„Dat beleef ik niet meer," zei ik.
Daarvoor zorgt hy wel." Ik keek haar
droevig aan en vervolgde: „Maar je zult
toch toegeven, dat mijn uiteenzetting
verklaart, waarom ik Georgia niet ach
terna dook wel? Zelfs al ben je van
mening dat ik waanzinnig ben?"
„Natuurlijk verklaart het dat," zei ze,
me opnieuw op mijn wang tikkend. „We
hebben allemaal onze fouten. Ik vind het
bij voorbeeld griezelig, in water te zwem
men waar stekelbaarsjes in zitten."
Tegen dat we bij onze steiger terug wa
ren, was Georgia weer helemaal de oude
en Arab drong- er op aan, dat het hele
gezelschap bij ons zou blijven om cock
tails te drinken en de restjes op te eten,
die we bij elkaar konden schrapen. Tij
dens het diner fladderden Arab en Geor
gia v-oortdurend om Chuck heen. Ze
maakten de heerlijkste sandwiches voor
hem klaar. Ze liepen elkaar byna omver
in hun haast zijn koffie in te schenken.
