Engelsen overwegen opnieuw escorte van jagers
boven de Russische zone
Antwoord van Sokolovsky over
aanleiding tot vliegramp
onvoldoende geacht
Aanslag op bevolkingsregister
van Amsterdam voor het Hof
PLAN TOT VORMING VAN ZELFSTANDIGE
WEST-DUITSE REGERING
P
Italiaans bestuur
m i nest
725 mill, dollar
gevraagd
GEERTEKERK te
na restauratie
Utrecht wordt
votiefkerk
LIMBURGERS EN BRABANDERS VAN
BOORD IN VREEMDE TROPENLAND
TWEE UUR OORLOG IN 0LDEBR0EK
n
licht van de
te Berlijn
Opgesteld in het
gebeurtenissen
Het weer.
Tot hoofd en hart
Toenemende verslechtering van verhoudingen te Berlijn
REGEN VAN WEDERZIJDSE BESCHULDIGINGEN
Als kiekens verlaten zij de trouwe zeekloek opt
het op eigen benen te wagen
Angstaanjagende oefeningdie het beeld
van een inferno oproept
Spaak: grens der V.S.
ligt in Europa
Prachtwerk van negen dappere kerels
Overdracht op 12 April
Eerste uitslag van de
volkstelling eind Mei
Voor uitbreiding van
Amerik, luchtmacht
Tevens zal de katholieke studentenparochie
over het gebouw kunnen beschikken
VRIJDAG 9 APRIL 1948
6
72ste JAARGANG No. 24122
DE „VOLENDAM" TER REDE VAN BELAWAN
Op Goede Vrijdag is de Volendam ter rede van Belawan, ver uit de kust,
voor anker gegaan. Een deel van de troep, de Limurgse en Brabantse
infanteristen, alsmede doctoren en personeel van het voor Medan bestemde
hospitaal, gaan hier van boord. Hun plaatsen worden ingenomen door
K.N.I.L.-afdelingen met hun families, die van Belawan naar de Riouw-
archipel reizen of verder mee naar Batavia. Het eerste afscheid is gekomen.
De gemeenschap van de Volendam, in vier weken isolement hechter
gegroeid - dan men menen zou, valt uiteen. Zoveel kiekens, die het schip
als^en trouwe zeekloek al die tijd heeft gekoesterd en beschut, gaan het
op eigen benen wagen in het vreemde tropenland. Maar niet zonder
menige blik achterom op de Volendam, die met haar witte dekken en
sloepen, de beide ranke, gele schoorstenen, groen omrand, als geknipt uit
een bonte ansicht op de bleekblauwe zee ligt geprikt.
Nederl. handelsdelegatie
te Moskou
Rusland vroeg lange.
afstandbommenwerpers
De zitting
Directeur Rijksluchtvaart
school qeemt ontslag
BUREAUX VAN REDACIIfc EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Een officiële Britse woordvoerder
heeft Donderdag medegedeeld, dat de
Britse regering na het ontvangen van
het onvoldoende Russische antwoord op
de Britse protestnota naar aanleiding
van de vliegramp boven Berlijn, op
nieuw overweegt in de luchtcorridor
boven de Russische zone een escorte-
dienst van Britse jachtvliegtuigen in te
stellen.
De woordvoerder zei, dat klit de toon,
Waarin het antwoord van maarschalk
Sokolovsky gesteld was, kon worden
opgemaakt, dat de Russen geen enkele
verzekering geven voor de veiligheid
van de geallieerde vliegtuigen, die Ber
lijn binnenkomen.
Hij zei, dat het schriftelijk antwoord
van Sokolovsky een streep scheen te
halen door de mondelinge verzekerin
gen. die de generaal tevoren aan gene
raal sir Brian Robertson had gegeven.
De woordvoerder zei nogmaals, dat
het Britse transportvliegtuig zich op de
normale route bevonden had toen de
botsing plaats vond.
Ook weigerde maarschalk Sokolovsky
in te gaan op een Brits verzoek tot het
doen houden van een onderzoek door
een viermogendhedencommissie. In-
plaats daarvan stelde hij voor het on
derzoek te doen houden door een com
missie, waarin slechts Rusland en Enge
land vertegenwoordigd zouden zijn. Het
is tekenend voor de ontstane situatie,
dat de spanning, ontstaan door de lucht-
ramp, slechts een facet is van een snel
toenemende verslechtering van de ver
houdingen in Berlijn. De Engelsen vol
gen de techniek van de Russische ze
nuwoorlog door van hun kant demon
stratief gevechtsvliegtuigen te laten
opereren in de luchtcorridor naar Ber
lijn. Volgens hier ontvangen berichten
zouden gisteren geregeld Engelse „Tem
pests" actief geweest zijn in de lucht.
Uit officiële Amerikaanse bron wordt
gemeld, dat de V.S. het voorbeeld van
Groot-Brittannië zouden volgen, indien
dit besloot de transportvliegtuigen een
escorte van jagers te geven. Een woord-
voerder van de R.A.F. heeft het Tass-
bericht, dat meldt, dat een Brits-Rus
sische commissie begonnen is met een
diuierzpek.naar de oorzaken van de bot
sing, ontkend.
Op de vergadering van Donderdag
van het geallieerde bestuursbureau voor
Berlijn hebben de afgevaardigden van
Amerika, Engeland en Frankrijk er in
toegestemd, dat zes der acht sub-com
missies van het bureau worden afge
schaft.
Zoals bekend, hebben de Sovjet-af
gevaardigden j.l. Vrijdag afschaffing van
acht sub-commissies geëist, n.l. voor wo
ningbouw en huisvesting, vervoer, eco
nomische zaken, sociale zaken, brand
stoffen, toezicht op eigendommen, zui
vering en culturele aangelegenheden.
De Westelijke geallieerden zijn voor
handhaving van de sub-commissies voor
economische zaken en toezicht op eigen
dommen. De Russen gingen hiermee
tenslotte accoord.
Uijdens de bijeenkomst van het ge
allieerde bestuursbureau heeft de Brit
se afgevaardigde, brigade-generaal Ben
son, de Sovjet-beschuldiging van 2
April aangaande „plundering van Ber
lijn" door de drie Westelijke geallieer
den weersproken.
„Berlijn werd alleen maar geplun
derd, toen de Russen het bezetten", al
dus Benson.
Hij noemde een lange lijst op van fa
brieken, die door de Russen uit de Brit
se sector gehaald zijn. Benson verklaar
de voorts, dat dë handel tussen Ber
lijn en het Westen practisch stil stond,
tengevolge van de Russische contróle-
eisen.
De Russische afgevaardigde, ko
lonel Alexander Jelisaref, gaf echter
geen antwoord op de beschuldigingen
en hei-haalde zijn beschuldigingen van
plundering. Hij stelde het Russische le
ger voor als de bevrijder van Europa
en zei, dat indien de Britten zich zo
veel zorgen maken over Berlijn, waar
om zij dan niet gezorgd hadden, dat
zij er het eerste waren.
Toen de Rus hiermee klaar was,
noemde Benson zijn opmerkingen „zo
weerzinwekkend, dat het beneden onze
waardigheid is er op te antwoorden"
Over de bijeenkomst der geallieerde
ondercommandanten van Berlijn op het
bestuursbureau verneemt onze Londen-
se correspondent nog:
De langdurige bijeenkomst was aan
leiding tot een regen van wederzijdse
beschuldigingen. De Engelse brigade
generaal Benson wees een Russische be
schuldiging af, volgens welke de Wes
terse mogendheden bezig zouden zijn
hun sectoren in Berlijn leeg te plunde
ren. Hij verweet de Russen een moed
willige sabotage van het Westerse ver
keer met Berlijn en antwoordde op~een
bewering, dat de geallieerden zich
schuldig zouden maken aan plundering,
De Amerikaanse militaire gouver
neur in Duitsland, generaal Lucius
Clay, maakte vanmorgen bekend, dat
er morgen géén bijeenkomst gehouden
zal worden van de Geallieerde Be
stuursraad, waarvan hij deze maand
voorzitter is.
(Van onze speciale verslaggever)
(Van pen onzer speciale verslaggevers)
Zoals reeds gemelo, brengt een lid
van de Zwitserse generale staf, de
Kolonel F. M. Schaffroth, in gezel-
Schap van zijn vrouw thans een be
zoek aan ons land en zijn militaire
inrichtingen. Het geldt hier een be
zoek, waaraan, volgens de Legervoor-
lichtingsdlenst, geen enkel politiek
doei mag, worden toegekend, doch dat
slechts gebracht wordt als tegenpres
tatie voor de reis, welke Generaal
Kruis, die dan ook als gastheer op
treedt, enige tijd geleden naar Zwit
serland maakte.
Ter ere van hen beiden nu is giste
ren op de uitgestrekte schietterreinen
la de omgeving van de militaire school
Oldenbroek op de Veluwe twee uur lang
een kleine oorlog ontketend.
Onder commando van luitenant-kolo
nel J. Portheine hebben een zestigtal
militairen laten zien, wat in dit zwaar
geaccidenteerde terrein te verrichten
valt met tanks en 9 c.m. stukken op
motoraffuit. En laten wij eerlijk zijn:
dat is fantastisch. Ook al plenst de re
gen in eindeloze slierten uit de hemel
en ook al lijkt dan de bonkige, Veluwe
overdekt van een grauwe troosteloos-
heid, vier door het terrein jagende
stukken geschut vormen een imposant
beeld, kunnen ze in stelling gaan. vu
ren en zich voor de nadering van even
eens een viertal pantserwagens achter
een rookgordijn hullen, dan heeft dat
Iets, dat spreekt tot het mannenge
moed.
Ook al wordt daarbij het ontstelt
TJ een ogenblik ter ere van de Zwit
serse gast per microfoon uitleg gege
ven in onvervalst soldaten-Duits. Een
ding is er echter, dat het schouwspel
bederft, dat is de'vernieling. Natuurlijk,
■Wij weten het, het geldt hier speciaal
militair terrein en ook de beweeglijke
artillerie op rupsbanden moet kunnen
oefenen, doch desondanks blijft het een
heilloos gezieh achter elkaar vier zware
25-tons stukken als walsen over het
Jonge groen van verschillende jenever
besstruiken te zien maaien.
Het heeft iets barbaars en het ver
vult ons, zonder dat wij ons ook verder
over de kwestie willen uitlaten, met te
genzin ten opzichte van de aanspraken,
die het ministerie nog maakt op andere
delen van onze oude ruige Veluwe. Die
moeten daarvoor gespaard blijven.
Aan de prestaties van de man
schappen doet dit intussen niets af.
Die vechten twee uur lang op hun da
verende kanonnen, die over de hei
dansen als een botter in de branding,
en die hun granaten afvuren met
droge knallen en felle, helgele steek
vlammen. Angstaanjagend is dat, als
de natuur "meewerkt en men een ogen
blik zich waant in een inferno, waar
water, vuur en wind schenen te com
plotteren tegen een rampzalige "mens
in een veel te dunne regenjas.
Gelukkig is dat spoedig voorbij. Dan
glimlachen de autoriteiten en zoevend
zetten de wagens zich in beweging. De
oefening is geslaagd-
Inderdaad, als de eerste der grote
landingsboten, waarmee de ontscheping
geschiedt en die 600 man vervoeren, vol
soldaten van het schip loskomt en door
de vaargeul koers zet naar Belawan,
gaan nog lang nadat men moegewuifd
is naar hen, die achterblijven, de blik
ken terug naar het vervagend scheeps-
silhouet aan de einder. Want de „Vo
lendam" was voor allen het verlengstuk
van het vaderland en hoe ver ook van
huis en doorwaaid van alle winden der
vreemde zee nog vol Hollandse lucht
in alle hoeken en kieren. Vier weken
was zij een thuis, een doorgangshuis zo
men wil, al spoedig goed en vertrouwd.
Een 'braaf schip, dat men achterlaat, zo
als het maar vlijtig voortploegde bij dag
en nacht, rustig, bestendig en met een
weldadige evenwichtszin. Zij heeft haar
tijdelijke gasten volgens beproefde tra
ditie royaal en degelijk verzorgd, ge
voed, gedrenkt, verfrist, zoveel het in
vermogen lag. En in het late uur wieg
de zij hen in zachte dommel, zong haar
boeggolf 'n slaaplied heel de naeht door.
Misschien hebben enkelen van hen,
die thans debarkeren, nog hun namen
gegrift bij de duizenden andere in
het teakhout der verschansing, ter
herinnering aan die zwaarste, maar
toch cok wonderlijkste weken van hun
jonge leven. Maar ook zonder dit
merkteken blijft iets van hen achter
op die „Volendam," de reuk van het
schip 'doortrokken van hun aller we
zen, de onuitgesproken gedachten,
verlangens, zorgen, het borend heim-
Ter gelegenheid van het bezoek aan ons land van de Zwitserse kolonel van de Ge
nerale Staf F. M. Schaffroth. werden op het schietterrein nabij Oldebroek artille
rie-schietoefeningen gehouden. De kolonel volgt met belangstelling de verrichtingen
van ons luchtafweergeschut. Links luitenant-generaal Kruis.
Als onderdeel van de maatregelen, die de Bussen hebben genomen, is een van de
spoorlijnen naar Berlijn door hen afgebroken. De plaats waar de spoorlijn in de
Russische zone begint.
door op zijn beurt de Russen te beschul
digen van roof op grote schaal, welke
verricht zou zijn, vóórdat de Britten in
1945 hun sector konden overnemen. Hij
verschafte nadere gegevens. De Russen
hadden bijna alle machinerieën geroofd
van een aantal grote fabrieken in de
Britse sector. Ook hadden zij een aan
tal centrales beroofd van hun turbine
generatoren; meer dan 50 automatische
telefooncentrales waren eveneens dooi
de Russen weggehaald uit de Britse sec
tor Voorts maakten nu de Russen alle
normaal verkeer met Berlijn onmoge
lijk, saboteerden de postverbindingen en
hadden het zakenleven in Berlijn vrij
wel lamgelegd. Het Russische antwoord
was karakteristiek. Engeland werd be
schuldigd werkeloos te hebben toege
zien, terwijl Rusland bezig was het
fascisme te verdelgen in Europa.
De Amerikaanse afgevaardigde on
derschreef met nadruk de verklaring
van Benson en verklaarde, dat zij een
waar en duidelijk beeld van de toestand
gaf.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Aanvankelijk slechts enkele ver
spreide buien. Geleidelijk opklarend,
afnemende wind. In de nanacht
plaatselijk lichte nachtvorst. Morgen
overdag toenemende bewolking, doch
nog bijna overal droog weer. Geleide
lijk weer wat aanwakkerende wind
tussen West en Zuid-West. Iets zach
ter dan vandaag.
Zon 5.55—19.29, maan 6.25—20.46.
De Belgische premier Spaak heeft op
een persconferentie te Washington ver
klaard, dat de grens der V.S. thans in
Europa ligt. Hy zeide voorts, dat het te
Brussel gesloten West-Europees militair
verbond niet volledig effectief zou zijn
zonder de militaire steun der V.S. Tru-
mans rede van 17 Maart had hij opgevat
als een garantie aan de landen, die zich
en hun instellingen willen verdedigen.
Hij had in Washington de soort hulp
besproken, die Amerika eventueel zou
verlenen. De vijf verbondenen hadden
niet om wapens gevraagd. Indien de
V.S. tot het verdrag zouden willen toe
treden, zou de deur open staan.
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Op 27 Maart 1943 werd Amsterdam
opgeschrikt of beter verblijd door
de zich snel verbreidende mare, dat
het kaartenregister van het Bevol
kingsregister „door de illegalen" was
opgeblazen. Een daad, die een ingrij
pende sabotage betekende op de in die
dagen zo verfoeide „Arbeitseinsatz".
Die illegalen wij weten het nu
waren negen dappere kerels, die onder
leiding van Gerrit Jan van der Veen en
W. Arondeus een geraffineerde en tot
in details uitgewerkte overval pleegden
op het gebouw aan de Plantage, de be
wakers knevelden en de kaartenregis-
ters in brand staken. Zij wisten allen
te ontkomen. Maar drie maanden later,
in Juni 1943. sloeg de Sicherheitspolizei
toe. Het verraad had voor de zoveelste
maal zijn sinister werk gedaan.
Alle ondergrondse strijders, die direct
of indirect bij de overval betrokken
waren geweest, vielen in handen van
de bezetters. Er volgde een „proces" voor
een Duits „Gericht" en van de negen
mannen zijn er slechts twee, die nu nog
De Verenigde Staten hebben, naar
Reuter te Londen verneemt, een pro
gram van vjjf punten voorgesteld vo°r
de vorming van een West-Duitse rege
ring binnen de tijd van ruim een jaar.
Het plan zou Donderdagavond ter sprake
gekomen zijn op de vergadering van
Amerikaanse, Britse, Belgische, Neder
landse en Luxemburgse afgevaardigden
betreffende het Duitse vraagstuk.
Het plan zou zijn opgesteld in het
licht van de recente gebeurtenissen in
Berlijn en het laatste officiële stand
punt te Washington en op het Ameri
kaanse hoofdkwartier te Frankf°rt en
Berlijn vertegenwoordigen.
Reuter meent te weten, dat de vijf
in het plan genoemde stadia zijn:
Vorming van een voorlopige regering
Te Capelle a. d. IJsel is een 3800 ton
motorschip voor Brazilië te ibater gelaten.
wee soms, maar ook de emoties van
het nieuwe, de ervaring van het
avontuur, moed en durf tot aanvaar
den en doorzetten. De „Volendam"
kent aller geheimen, zij draagt ze mee
over de zeeën, straks naar het vader
land, overal heen waar haar bestem
ming zal zijn. Een echt soldatenschip,
dat in herinnering zal blijven, een le
ven lang. Met de gezichten van zoveel
makkers, vrienden, lotgenoten, het
samenzijn met wie de zwarigheid van
het afscheid heeft verlicht. Vaar wel
dus „Volendam." Zij, die ontschepen in
Belawan, groeten je. Saluut en behou
den vaart!
En dan gaat de blik vooruit, naar het
land van bestemmi^jg. Een 4age, groene
kust, zover het oog reikt, met daarvoor
een zee zo blak als op een windloze
zomerdag buiten het Krabbersgat. Er
drijven een paar jonken voorbij in hun
onveranderde oervorm, die soms iets
heeft van de koggen onzer middeleeuwse
zeevaart; zij voeren de zonderlingste
lappendekens als zeilen. Ter weerszijden
van de vaargeul staan zero's in zee,
de fuiken of juister kamers der Maleise
vissers, uitgezet aan een bosje van pa
len, precies als die van onze Volen-
dammer vriend Dirk van Job buiten de
Afsluitdijk, toen hij nog viste op Wad
denharing. Tot de lichtopstand, strek
dam en loodsen van Belawan in zicht
zijn, de boot de haven in koerst en
langzaam voor de wal komt.
Verversingen wachten de jongens in
de bevlagde loods* van aankomst. Een
ernstig woord van welkom is hun reeds
aan boord toegesproken door de Terri
toriaal en Troepencommandant van
Noord-Sumatra, generaal-majoor P.
Scholten, een woord, dat in geen enkel
opzicht kon worden misverstaan. De
bestemming is thans bereikt, de mili
taire taak gaat beginnen. Gewapend
met een droog rantsoen voor de avond,
gaat de troep per trein naar Medan,
Siantar en nog in het nachtelijk uur
grotendeels per auto naar de verste be
stemmingen. Geurig en koel is de
streek, die thans als Negara Soematra
Timoer in volle opbouw is.
voor de Engels-Amerikaanse en Franse
zones.
Territoriale reorganisatie van de lan
den, wier huidige grenzen worden be
paald door de zone-verdeling van Duits
land.
De verkiezing van een constituerende
vergadering.
Het opstellen door deze vergadering
van een grondwet.
De officiële instelling van een nieuwe
West-Duitse regering.
President Tmman heeft geweigerd
commentaar te leveren op dit bericht.
Volgens A. p. ontkent men in Washing
ton, dat de V. S. de vorming van een
West-Duffce staat z®uden overwegen.
Waarnemers te Londen geloven, dat
de Amerikanen om twee redenen zul
len aandringen op aanvaarding van
hun program; omdat, de jongste crisis
te Berlijn de noodzaak om West-Duits-
land te consolideren heeft vergroot en
omdat zij aanwijzingen zouden hebben,
dat de Sovjets de vorming van een
Oost-Duitse staat voorbereiden.
Het Amerikaanse voorstel heeft té
Parijs groot misnoegen gewekt. Het
Franse ministerie van Buitenlandse
Zaken verklaart niet officieel in ken
nis te zijn gesteld van het voorstel. De
Fransen vrezen, dat de nitv°ering van
fcet Amerikaanse plan zal leiden tot de
vorming van een sterk gecentraliseerde
regering, inplaats van een federale re
gering gebaseerd op sterk georganiseerde
afzonderlijke staten.
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft
categorisch een Frans persbericht tegen
gesproken, als zou de Britse minister
van Buitenlandse Zaken, Bevin, vol
gende week naar Frankfort gaan „om
de staat West-Duitsland te procla
meren".
Ifl
Engeland en Amerika hebben hun
besluit openbaar gemaakt, op 12 April
het burgerlijk bestuur in het door hen
bezette deel van de stad Triëst over te
dragen aan Italië. Alle takken van het
gemeentelijk bestuur, behalve die, welke
betrekking hebben op de openbare vei
ligheid, zullen dan aan plaatselijke ver
tegenwoordigers worden gelaten. Deze
zuilen worden benoemd door het ge
allieerde militaire bestuur, daar verkie
zingen voorlopig niet kunnen worden
gehouden. Communisten zullen worden
uitgesloten.
Men gelooft, dat de Britse en Ameri
kaanse troepen als politiemacht zullen
blijven. De Amerikaanse brigade-gene
raal Rirgeley Gaither zal optreden als
verbindingsman tussen burgerlijke en
militaire autoriteiten.
(Van onze Haagse redacteur)
Naar wij vernemen maakt het werk
van de volkstelling goede vorderingen.
Verwacht mag worden, dat op het eind
van de volgende maand een nieuw on
derdeel van de telling gereed zal komen,
men hoopt dan namelijk de resultaten
van de gezins- en woning-telling te kun
nen vrijgeven.
Een Nederlandse handelsdelegatie
van zeven man, onder leiding van de di
recteur-generaal voor buitenlandse be
trekkingen, is Donderdag in Moskou
aangekomen om te onderhandelen over
een handelsovereenkomst met de Rus
sen. Russische autoriteiten en leden van
de Nederlandse ambassade in Moskou
waren op het vliegveld ter begroeting
aanwezig.
President Truman heeft Donderdag 't
Congress verzocht om een onmiddellijke
toewijzing van 725 millioen dollar voor
de uitbreiding van de Amerikaanse
luchtmacht.
Het Witte Huis heeft de „War Assets
Administration" (de instantie in de V.S.
die belast is met de liquidatie van het
overtollige oorlogspotentieel) instructie
gegeven de definitieve beschikking over
alle nog niet verkochte fabrieken en
machine-werktuigen en productie-in
stallaties in deze fabrieken uit te stel
len. De raad voor de munitie heeft be
paald. dat de clausule betreffende de
nationale veiligheid voor 150 fabrieken,
die de belangrijkste voor de nationale
defentie worden geacht, moet gelden.
Deze clausule, die m de verkoopcontrac
ten wordt opgenomen, bepaalj. dat een
fabriek in een dergelijke toestand moet
worden gehouden, dat zij binnen 120
dagen voor haar oorspronkelijk doel kan
worden gebruikt.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft twee tot dus
verre geheime protocollen aangaande
leveranties aan de Sowjet-Unie gepu
bliceerd, waaruit blijkt, dat de Sow-
jet-Unie in 1944 540 lange-afstands-
bommenwerpers uit de V. S. had wil
len betrekken, maar de Amerikaanse
onderhandelaars voor leen- en pacht
wetleveringen wezen dit af. Amerika
en Engeland hebben blijkens de docu
menten in kwestie de Sowjet-Unie van
duizenden jagers en honderden mid
delgrote bommenwerpers voorzien,
maar wilden geen lange-afstandsbom-
menwerpers leveren.
De documenten werden gepubliceerd
op voorstel van het Congres:
levenGerrit van der Veen wist de
dans nog te ontsnappen, maar enige tijd
later trof hem toch ook het lot van zijn
makkers.
Wie waren verantwoordelijk voor het
verraad, dat zulke rampzalige gevol
gen had voor de betrokkenen op de eer
ste plaats, maar ook voor de gehele
illegaliteit? Dit is de vraag, die vandaag
voor het Amsterdamse Bijzondere Ge
rechtshof haar antwoord kreeg. Er wa
ren vier verdachten gedagvaard: P. Th.
Theunissen, A. van der Laak, J. Hoog-
steder en M. de Roo. Het is de derde
verdachte, Hoogsteder, die zich zijn los
lippigheid wel zeer zal verwijten. Hij
was huisknecht van Arondeus en als
zodanig op de hoogte van de overval.
Hij praatte zijn mond voorbij en de
sneeuwbal begon te rollen tot het fatale
einde.
Bij de opening van de zitting bestond
uiteraard voor de rechtszaak grote be
langstelling.
Mr. E. van Schaeck Mathon is presi
dent terwijl mr. M. H. Geiinck als pro
cureur-fiscaal optreedt. Als eerste ver
dachte de vier zaken worden ge
scheiden behandeld wordt de 62-ja-
rige M. de Roo voorgeleid. Hij heeft,
naar het schijnt althans, de zaak aan 't
rollen gebracht.
Wanneer de president hem vraagt of
hij tijdens de oorlog N.S.B.-er is geweest,
zegt hij: „Ik weet 't niet meer." Wat hij
nog wél weet is, dat hij enige tijd vóór
de aanslag van A. Hoogsteder de
broer van J. Hoogsteder gehoord had,
„dat er iets zou gaan gebeuren met het
Bevolkingsregister vandaag of morgen."
En hij op zijn beurt had tijdens een
gesprek, dat hij met de N.S.B.-agent De
Lange na de brand op het Bevolkings
register had gehad, gezegd: „Heb je 't
gehoord van het Bevolkingsregister? Dat
wist ik veertien dagen geleden al." En
nog later was hij weer naar De Lange
toe gegaan. Dat was, toen in de krant de
Bekendmaking van de S. D. had ge
staan, waarin een beloning van $10.000
werd uitgeloofd voor het geven van in
lichtingen. Toen had verdachte ook de
naam van A. Hoogsteder genoemd. De
Lange gaf het alles door aan de S. D.-
agent Harrebomée, die De Roo's gepraat
eerst niet au sérieux nam, maar ten
slotte toch tot de arrestatie van A. Hoog
steder overging. Dit alles werd door De
Lange voor het Hof getuigd. Bovendien
leest de president een destijds door ver
dachte aan de S. D. geschreven brief
voor, waarin hij de heren zijn goede
diensten aanbiedt: „Ik ben oud-agent en
kan goed speuren, al zeg ik 't zelf. Dit
heb ik óók zelf opgespeurd. Misschien
kan ik nog wel eens wat meer voor u
doen. Hoe staat 't met die f 10.000. Kom
ik daar nog voor in aanmerking?"
Verdachte tracht kennelijk geheugen
zwakte te simuleren en hij kan zich niets
meer herinneren, tenzij het iets is, dat
ook maar enigermate tot zijn voordeel
kan strekken.
Dan wordt De Roo weggevoerd de
procureur-fiscaal zal vanmiddag voor
allen tegelijk requireren en verdachte
Theunissen binnengebracht. Hij neemt
een voorname plaats in dit drama in.
(De zitting duurt voort).
Naar wij vernemen heeft de heer J.
A. Bach, directeur van de Rijkslucht
vaartschool, per 1 Juni ontslag uit deze
functie gevraagd. De Nederlandse lucht
vaart verliest hiermede een van haar
meest ervaren vliegers.
I Het leven is kort; wij hebben
weinig tijd voor het allerbeste j
(Van onze correspondent)
De Geertekerk te Utrecht, een der
eerste kerken, die bij de Reformatie
in het bezit der protestanten over
ging, staat ongebruikt, sinds zij in 1930
door de Ned.-Herv. Gemeente werd
gesloten. Het steeds voortschrijdend
verval van dit historische bouwwerk
was voor de gemeente aanleiding het
in 1944 te onteigenen. In de gistermid
dag gehouden vergadering van de
Utrechtse gemeenteraad, die onder
voorzitterschap stond van de loco
burgemeester, wethouder Bekker, Is
besloten, de oude kerk, waarover
reeds veel te doen geweest is, voor
f 19.972.20 te verkopen aan het R.K.
Dekenaat.
De Utrechtse katholieken brachten
tijdens de oorlog een bedrag bijeen om
na de oorlog een votiefkerk te stichten,
wanneer de stad zou blijven gespaard.
Het ligt in de bedoeling, dat het op een
der mooiste plaatsen' langs de Catha-
rijnesingel gelegen kerkgebouw, na res
tauratie, voortdurend als votiefkerk zal
zijn geopend, terwijl het in de bedoe
ling ligt, dat de kerk tevens ter
beschikking zal worden gesteld van de
katholieke studentenparochie, die na de
oorlog ruim 1200 parochianen is gaan
Interieur van de Geertekerk te Utrecht,
naar een schilderij ten tijde van de Re
formatie. Het fraaie kerkje werd in de
dertiende eeuw gesticht.
tellen en gedurig moeilijkheden onder
vond bij het houden van de eredienst,
ondanks de gastvrijheid, die wordt
geboden in de kapel van het Gregorius-
huis en het R.K. Weeshuis.
Onder toezicht van de Rijkscom
missie voor Monumentenzorg en onder
leiding van architect ir. W. de Bruijn
zal de kerk worden gerestaureerd. De
in 1855 aangebrachte inwendige om
muring van het schip wordt gesloopt,
de vergane en deels verwijderde
kapconstructie en de houten tonge
welven van de zijbeuken zullen totaal
vernieuwd worden.
De uit de negentiende eeuw daterende
kosterswoning wordt afgebroken en de
oorspronkelijke ingang door de toren
hersteld.
De kosten van deze ingrijpende
restauratie zullen circa f 500.000 vergen,
die voor 60 pet. door het Rijk, voor 10
pet. door de Provincie, voor 20 pet. door
het dekenaat zullen worden gedragen,
terwijl de gemeente de resterende 10
pet. voor haar rekening zal nemen.