Transjordaanse regering verklaart
het Zionisme de oorlog
Bij een strijd op drie fronten
zullen 40.000 soldaten tegen
de Joden optrekken
Prinses Juliana brengt bezoek
aan de mijnstreek
OMGEVING VAN KATHEDRAAL
IS VERKNOEID
T
Voorlichtingscongres over
het communisme
VOORER LEIDT NOG STEEDS IN HET KLASSEMENT
Nederlanders de hoofdrol,
maar Belgen de zege
s isHFy* I
Geïmproviseerd défilé te Maastricht
met vlaggen, vaandels en lampions
Hoe architect Cuypers het
kerkplein ontwierp
„Besliste en duidelijke afweer van
de ondermijning"
Van Nek vindt zijn
vorm terug
Het weer.
Tot hoofd en hart
Egypte verbiedt het
scheepvaartverkeer
Afdaling in staatsmijn
Maurits
Truman betuigt dank
Russen geven aken vrij
Kleintje koffie wordt
beter!
Derde etappe Ronde van Nederland
RONDE ZIEN
zo niet... dan staking
Bilaterale overeenkomst
met de Ver. Staten
y s
CMHSPA-C 27 APRtt 1948
72ste JAARGANG No. 24137
De Transjordaanse regering heefi Maandagavond ie zes uur
hei Zionisme de oorlog verklaard. Hei Transjordaanse leger
heefi Jericho bezei.
Zwaar geschui van hei Transjordaanse leger heefi Maan
dagavond hei vuur geopend op de Joodse posiiies in Haifa,
van Accre uii, dai veeriien kilomeier noordelijker is gelegen,
over de baai van Accre heen.
Te Amman, de hoofdstad van Transjordanië, is een over
eenkomst getekend lussen de legers van Syrië, de Libanon,
Transjordanië en Irak, volgens welke in Palestina een sirijd
op drie fronien begonnen zal worden, waarbij veertig
duizend soldaien legen de Joden zullen worden aange
voerd. De campagne zou voor de eerste Mei begonnen
worden.
Eerste groente naar de Ruhr!
mmMI
BERLIJNS HOOFDCOMMISSARIS
WIJKT UIT
Bescherming gevraagd van
Britten en Amerikanen
Voor posthume onderschei
ding van Roosevelt
TA
(Telefonisch van onze sportredacteur)
NIJMEGEN, Maandagavond
Dii was dè dag van de Ronde. De mooiste dag die wij be
leefden mei hei kleurige schouwspel der renners, de mooi
ste dag in een natuur, die al haar prille rijkdom ontplooide
voor wie even oog had om meer ±e zien dan een felle,
razende jacht; voor wie een ogenblik verstrooid kon zijn
om zich ie verbazen over het altijd weer even verbijsterende
ontwaken van hei nieuwe leven in de onnavolgbare pracht
van deze ongerepte natuur. En ook de dag zonder smet,
zonder teleurstelling over een onregelmatige aankomst,
over een verdwaalde rennersgroep, die evenveel kreeg als
de .anderen, terwijl zij misschien meer verdiende'. En dit
was ook de dag van de Belgen, die, tegen hun voornemen
om verstek te laten gaan, in de laatste minuten voor hei
vertrek toch nog aan de start verschenen en na een lauwe
passiviteit op de eerste 20Q kilomeier plotseling de inspi-j
raiie vonden om met vereende krachten hun kans ie
grijpen, toen opnieuw een ploeg van vluchtelingen haar
bijna geslaagde ontsnappingspoging moest opgeven.
Gesloten spoorwegovergang
(Vervolg op pag. 4)
Niet omdat de arbeiders loons
verhoging zouden eisen of betere
sociale voorzieningen, maar om
dat ze gevaar lopen de Ronde
van Nederland aan hun neus te
zien Voorbij gaan. De karavaan
passeert n.l. Helmond op een
moment, dat de arbeid daar in
volle gang is en verlof om het
werk neer te leggen,, ten einde
toch. iets van dit evenement te
zien, werd de arbeiders geweigerd.
Dat was meer dan het Zuidelijke
wielerhart kon verdragen. De
arbeiders schreven een brief naar
de Commissaris van de Koningin
met. de bede een goed woord voor
hen te doen en telegrafeerden
een zelfde verzoek naar de orga
nisatoren van de Ronde. Wanneer
ook dat niet helpt, zullen ze be
sluiten het werk neer te leggen
en toch te gaan kijken. Want dit
evenement loïllen ze onder geen
voorwaarde missen
Het leven is strijd en nog eens
strijd. Staken wij de strijd, dan
verliest het leven zijn ivaarde,
wordt het slechts louter bestaan
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
i 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal
Wnd. hoofdredacteur: W. Severm.
Directeur: J. J. W. Boerriqter.
O
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mtffimetefK
hoogte. Ingeionden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogteJ
De administratie behoudt zich het recht voet;
hdvertentiën eventueel zonder opgave
redenen te weigeren.
De overeenkomst werd door de Li
banese minister ^president getekend na
mens Syrië. De Iraakse regent Emir
Abdpel Illah is daarna naar Cairo ver
trokken om de overeenkomst ter onder
tekening voor te leggen aan koning
Faroek van Egypte en aan Saoedi Ara-
bië.
Het Syrische parlement is Maandag
avond in geheime zitting bijeengekomen
voor het aanhoren van een verklaring
van de minister van Defensie, Ahmad
Charabati, over de bijdrage van Syrië
aan de „bevrijding van Palestina".
Koning Abdoelah van Transjordanië
zeide in een interview, dat, indien de
Joden zijn advies niet opvolgen om als
burgers in een Arabische staat te leven,
hij „het genoegen en de eer zou hebben
Palestina te redden".
Hij zei, dat de enige manier om het
Palestijnse probleem op te lossen, die
van oorlog is, nu vreedzame middelen
gefaald hebben.
Het algemeen hoofdkwartier van de
Arabische strijdkrachten in Palestina
heeft in een communiqué verklaard,
dat sterke Haganah-troepen de stad
Acre hebben aangevallen en dat zich
daar een hevige slag ontwikkelt.
Het Arabisch legioen en de Britse
pantsertroepen beantwoordden het vuur
van de zware mortieren en het geschut
van de Irgoen. De strijdkrachten van de
Irgoen dringen langzaam Jaffa binnen.
Men meldt verliezen aan beide kanten.
Van officiële zijde wordt bevestigd,
dat Britse troepen Maandag het ge
bouw van het vliegveld Lydda, het
enige internationale vliegveld van Pa
lestina, bezet hebben. Alle vliegdien-
sten naar en van Lydda zijn gestaakt.
Zondag hebben de Joden Lydda ver
laten met medeneming van 18 radio
zendapparaten. Alle uitgaande lucht
post uit Palestina is Maandag opge
houden.
Nadat de Britten Maandagnamiddag
het kamp „Alamein" bij Jeruzalem ver
laten hadden, heeft een honderdtal Ara
bieren het bezet en versterkt tegen mo
gelijke aanvallen van Joodse zijde.
Maandag heeft Egypte een bepaling
uitgevaardigd, die per 1 Mei ingaat en
waarbij al het scheepvaartverkeer in de
territoriale wateren, grenzende aan
Zuid-Palestina, verboden wordt. Van
Arabische zijde werd verklaard, dat dit
het voorspel was tot manoeuvres van de
marine.
De politie te Caïro en Alexandrië
heeft Maandagavond de noodtoestand af
gekondigd, die Dinsdagmorgen vroeg zal
ingaan. Deze maatregel is genomen met
het oog op demonstraties van het volk,
die men verwacht als gevolg van de
oorlogsverklaring van Trans-Jordanië.
Reuter citeert uit het Arabische blad
Al Zaman te Cairo, dat aan «pn contin
gent Egyptische soldaten instructie is
gegeven om zich bij andere stijdkrach-
ten te voegen, die aan de Palestijnse
grens opgesteld staan. Het blad voegt er
aan toe, dat, in overeenstemming met
het besluit der Arabische landen, ge
regelde troepen naar Palestina te zen
den, voordat het Brits mandaat afloopt,
de beslissing is genomen, dat het Egyp
tische leger „in dit opzicht zijn plicht
zal doen"
Het Arabische Hoge Comité heeft in
de politieke commissie van de V.N, me
degedeeld, dat de Arabieren, tenzij een
overeenkomst over een beheer wordt
bereikt,- bij het aflopen van het mandaat
een ongedeelde onafhankelijke staat
voor Palestina zullen proclameren.
De Algemene Vergadering der V.N.
heeft Maandag een Franse resolutie aan
genomen, die de trustschapsraad ver
zoekt zo spoedig mogelijk „passende
maatregelen voor de verdediging van
Jeruzalem en zijn bewoners" voor te
stellen.
Met enthousiasme heeft de be
volking van de mijnstreek Prinses
Juliana Maandag een grootse ont
vangst bereid. Huis aan huis wap
perde de vaderlandse driekleur en
overal gingèn de mensen met oranje
getooid. Des morgens om 9 uur ar
riveerde de Prinses, gekleed in een
grjjs mantelpak met een wit hoedje,
op het vliegveld Beek met het
vliegtuig van Prins Bernhard. Hier
werd zij ontvangen door de Com
missaris derKoningin in Limburg,
mr. dr. F. J. M. A. H. Houben, die
haar op haar tocht door Limburg
heeft vergezeld.
In Beek werden haar bloemen aange
boden. Tegen half tien arriveerde het
gezelschap ten raadhufze van Geleen,
waar burgemeester Damen enige woor
den van welkom tot de Prinses richtte.
Terwijl de 'Prinses op het balcon van
het stadhuis stond, werd haar door
kinderen een aubade gebracht.. Vervol
gens trok het gezelschap naar de
Staatsmijn Maurits, waar de Prinses van
kwart over tien tot kwart over 12 de
afdeling 2-8 op de 660 M' verdieping be
kocht.
Via Geleen ging' de tocht vervolgens
haar Sittard. In Treebeek kende het
enthousiasme van de bevolking geen
grenzen meer. De politie had de grootste
hioeite» het talrijke publiek in bedwang
te houden, doch desondanks werd op een
enkele plaats het cordon verbroken
De Prinses bezocht hier een twee
tal arbeidersgezinnen, n.l. de familie
Van Eyck in de Treebeekstraat en de
familie Van Unen in dè Ringstraat.
In Brunssum had de Prinses wederom
een klnderhulde in ontvangst te ne
men. Vervolgens werd de tocht voort
gezet naar het centrum van de mijn
streek, waar H. K. H. precies om 5 uur
arriveerde.
Zij bracht hier een bezoek aan het
gebouw van het algemeen mijnwerkers-
fonds, waar zij werd begroet door de
burgemeester van Heerlen, de heer J.
^lous, voorzitter van het A. M. F. en
hv. Wobbe, directeur van het A. M. F.
"ierna werd aan Prinses Juliana koffie
■het Limburgse vla aangeboden. In het
gebouw maakte Prinses Juliana kennis
hfet het dagelijks bestuur Zij sprak er
geruime tijd met de leden van de Mijn
jhdustrie Raad. Om half zeven vertrok
het gezelschap naar Maastricht, waar
het tegen 7 uur aan het gouvernements
huis arriveerde.
Alhoewel het juiste uur van aankomst
hiet bekend was gemaakt, stonden dui-
wJwjndag zijn de «eerste vrachtauto's
spil Nederlandse groenten, voornamelijk
baa. ÏLe en sla, over de grens bij Venlo
*r Duitsland vertrokken.
he?e„firoenten werden voor rekening van
veilinntraal bureau van de tuinbouw-
aanCr„ucn, normaal op enige veilingen
Reen ^°hht. Hoewel op het ogenblik nog
Arne,.:? nitieve overeenkomst met de
Ut het nse autoriteiten werd bereikt,
dat de»h®htraal bureau, in vertrouwen
biet overeenkomst tot stand komt,
Do hoon en verzending begonnen.
remd ,?ns gezonden groenten zijn be-
Uorrn?ior het Ruhr gebied. Zij zullen
"aie distributie worden gebracht.
zenden langs de route door de stad ge
schaard. Op het gouverneurshuis, waar
de Prinses de avond en de nacht zou
doorbrengen, is zij begroet door het
volledig college van Gedeputeerde Sta
ten. Voordat zij het gebouw betrad, had
zij een spontaan en hartelijk welkom in
ontvangst te nemen van de georgani
seerde jeugd van Maastricht.
In de avond haf Maastricht een op
tocht geïmproviseerd, waaraan vrijwel
alle organisaties en alle muziekgezel
schappen van de stad hebben deelgeno
men. Tienduizenden trokken in dichte
drommen tussen de muziekgezelschap
pen in, achter vlaggen en vaandels en
met fakkels en lampions, juichend en
zingend langs het „Gouvernement", waar
de Prinses op het bordes dit inderdaad
overweldigende schouwspel enkele uren
heeft gadegeslagen.'
Verwachting tot Woensdagavond:
Matige, in het Noorden van het land
tijdelijk vrij krachtige wind tussen
Zuid-West en Noord-West.
Meest zwaar bewolkt met plaatselijk
enige lichte regen. Vannacht iets min
der koud, maar morgen overdag iets
lagere temperaturen dan vandaag.
Zon 5.17—19.59, maan 1.13—7.53.
De Amerikaanse autoriteiten in Ber
lijn hebben Maandagavond medege
deeld. dat de hoofdcommissaris van de
Berlijnse politie, Hans Kanig, naar het
Westelijke gedeelte van Berlijn uitge
weken is, waar hij de bescherming van
de Amerikanen en Britten gevraagd
heeft.
Hans Kanig heeft verklaard, dat de
Russen hem wilden arresteren, omdat
hij disciplinaire maatregelen genomen
had tegen een politieagent, die een
Duitser in de Sovjet-sector had neerge
schoten. Deze Duitser, die evenals de
politieagent in de Franse sector woont,
wag door de laatste naar de Sovjet
sector gelokt.
William Babcock, de plaatsvervan
gende Amerikaanse commandant van
Berlijn, heeft verklaard, dat Kanig, die
aan het hoofd staat van de 11.000 leden
Berlijnse Schutzpolizei, betoogt aan de
waakzaamheid van de Russen te zijn
ontsnapt tijdens een verhoor, waaraan
hij onderworpen weird in de Sovjet-
kommandantur.
Kanig zegt niet hetzelfde lot te wil
len ondergaan als zijn voorganger Hein-
rich, van wie. men nooit meer iets ge
hoord heeft sinds hij in Augustus 1945
door de Russen gearresteerd werd.
De Amerikanen zullen naar aanlei
ding van de beweringen van Kanig de
Russen rekenschap vragen.
President Truman heeft een bood
schap aan Koningin Wilhelmina gezon
den, waarin hij H. M. bedankt voor de
posthume toekenning van het Grootkruis
van de Militaire Willemsorde aan wij
len president Roosevelt.
In de boodschap van de president
wordt gezegd: Ik ben er zeker van dat
de overleden president bijzonder trots
geweest zou zijn op deze eer, daar hij
altijd bijzondere hoogachting en bewon
dering koesterde voor Uwe Majesteit en
het volk van Nederland.
De Russen hebben Maandag 47 aken,
die sedert vier dagen werden vastge
houden aan de grens van de Russische
zone, laten afvaren. De aken waren op
weg naar Berlijn en naar Hamburg.
Aan de kapiteins van de aken werd
door de Russen meegedeeld, dat zij niet
konden terugkeren zonder de nieuwe
interzonale permits. Tot dusverre heb
ben de Russen echter geen enkel nieuw
formulier gegeven. Evenmin hebben zij
medegedeeld wat zij willen, noch waar
de nieuwe formulieren te krijgen zijn.
Na een verblijf van twee uur in de „Mau
rits" te Geleen verlaat Prinses Juliana de
mijnterwijl zij duidelijke sporen van het
bezoek draagt.
De tiende Pan-Amerikaanse conferen
tie zal te Caracas plaats vinden. Aldus
heeft men thans te Bogota op voorstel
van Ecuador besloten
Koning George VI en Koningin Elizabeth in hun statiekoets op weg naar de ,,St. Pant's Cathedral", om
ter ere van hun zilveren bruiloft. Tegenover hen in de koets zit Prinses Margaret.
dienst bij
Teneinde tegemoet te komen aan de
klachten van publiek en ondernemers
over de kwaliteit van „het kopje koffie",
dat in HOREC A-bed rijven geschonken
wordit, zullen met ingang van 9 Mei de
toewijzingen koffiesurregaat aan deze
bedrijven vervangen worden door toe
wijzingen echte koffie, zij het dan in de
verhouding 2 1.
Door deze verstrekking is het moge
lijk een kopje koffie te serveren, dat op
redelijke wijze aan de eisen van het pu
bliek kan voldoen, want de ondernemer
zal zelf kunnen bepalen in welke ver
houding hij de koffie met koffiesurro-
gaat, dat dan geheel vrij in de handel
oen m April 1895 de eerste paal
werd geslagen voor de bouw van
de nieuwe Sint Bavo was het daar
aan je Leidsevaart nog een landelijke
omgeving. Het Leidse kwartier liep niet
verder dan de Leidsestraat, het goede-
renemplacemient van de Spoorwegen w^s
zal zijn, zal mengen- Dit koffie-surro- er nog niet en dus was ook de spoorweg-
gaat bevat geen echte, koffie, zodat de
vereiste besparing op het koffieverbruik
door HORECA-bedrijven gehandhaafd
blijft.
haven daarheen, de Westergracht, nog
niet gegraven en een buurtschap ter
hoogte van de Pijlslaan plus wat wonin
gen bij de Schreveliusstraat en Lourens
i
Afgevaardigden van alle Neder
landse Katholieke Organisaties, sa
menwerkend in het Katholiek Bu
reau voor Maatschappelijk en Cul
tureel Overleg en met de Katholieke
Actie, waren Maandag in Amsterdam
samengekomen op een voorlichtings-
congres, om ruimer georiënteerd te
worden over en op de juiste wijze
stelling te nemen tegen het grootste
gevaar van. deze eeuw: het godde
loze communisme.
In de morgenuren had rector C. M.
Klaver in de Kapel op het Begijnhof
een H. Mis opgedragen en om kwart
over elf opende de heer A. C. de Bruijn,
voorzitter van de K.A.B., het congres,
wordt
Ronde
Nederland
genomen
Het was dus niet de dag van de Ne
derlanders, althans niet wat de uitslag
betreft. Maar wanneer het gaat oma de
morele winnaaré van deze etappe, »^>m
de jongens, die zich hebben uitgesloofd
en die van deze derde dag hebben ge
maakt wat hij tenslotte geworden is, ja
dan waren het voor alles weer de ren
ners uit ons land, die zich hebben on
derscheiden.
En alweer begon de strijd op een mo
ment, dat het startsehot nog nauwelijks
was verklonken. Dertig kilometer na, het
vertrek uit Enschede maakte een klein
groepje zich van het peleton los: Van
Nek, Lambrichs, Van der Zande, De
Korver, Van Gerven en de Italiaan Ca-
salato. Het ging weer even snel als gis
teren; 45 kilometer en meer moet de
wind in de rug, op twee, drie kilometer
na het ontstaan van de scheiding al be
loond met een moeilijk te overbruggen
voorsprong. Voor het peleton althans.
Want onmiddellijk nadat deze zes weg
gesprongen warén, kwamen opnieuw ze
ven man uit de groep naar voren: Pel-
lenaers, Sjefke Janssen, Bakker en
Storm met Montuori de Italiaan, Kemp
de Luxemburger en de Fransman Lou-
viot.
En nóg verder zal het peleton uit
eengerafeld worden, want Vooren, be
ducht voor zijn leiderspositie, wilde
niet wachten op de mogelijkheden en
gevaren, die in deze ontsnappingspo
ging verscholen lagen. Een, twee, drie
iwèg schoot de kopman van de
Zaanse ploeg, in een verbeten pogin;
om vooral hierbij te zijn. Maar ook
hij was niet alleen. Aan zijn wiel Cro-
ci-Torti, Didden en de Nederlanders
Smit en Snellen, zodat in totaal
twaalf Nederlanders met twee Itali
anen als voornaamste concurrenten
de wedstrijd van' deze dag bepaalden.
Maar zo gemakkelijk ging het niet.
Een driftig jagend peleton reed de laat
ste groep weer snel binnen de veilige
bereikbaarheid van zjjn eigen kracht en
een ogenblik schéén ook de grote bete
kenis van de kopgroep te zijn vermin
derd, toen zij even voor Apeldoorn op
vierhonderd rrjeter afstand de spoorbo
men zag zakken. Vertwijfeld probeer
den de vijf uit hun evenwicht geslagen
renners de wedstrijdleiding te vermur
wen hun toe te staan over de hinder
lijke barricade te klimmen. Maar de
ijzeren vuist der discipline zou over deze
etappe worden uitgestrekt en er werd
geen pardon gegeven voor de vluchte
lingen, die niet alleen door het tweede
peleton werden ingelopen, maar ook an
derhalve minuut van hun voorsprong,
rlie toen vier minuten bedroeg, verspeel-
len.
welks importantie wel zeer geaccen
tueerd werd door de aanwezigheid van
twee katholieke ministers, Hunne Ex
cellenties mr. dr. P. J. Witteman en luit.-
kol. A. H. J. L. Fiévez, en van de voor
zitter van de K.V.P.-fractie in de Tweede
Kamer, prof. mr. C. P. M. Romme. Voorts
.waren aanwezig talrijke andere voor
aanstaande figuren uit het katholieke
politieke en sociale leven,
Als eerste van de drie sprekers, die
het hunne er toe bijdroegen om dit te
bereiken, betrad mr. F. Bachg. alge
meen secretaris van de Ned. R.K. Mid
denstandsbond. het podium. Hii werkte
in zijn rede zes stellingen uit. welke hij
samenvatte onder de titel: „De zin der
democratie en de opbouw der bedrijfs-
gemeenschap".
Zag het er oorspronkelijk naar uit,
aldus spr.. dat de komende verkie
zingsstrijd in de eerste plaats een uit
spraak zou moeten opleveren over de
Indonesische hervormingspolitiek, het
zal er nu ook om gaan, dat ons volk
de communistische heilsleer zo krach
tig mogeliik afwijst. Maar niet alleen
een negatieve uitspraak zal voldoen
de zijn, ook een positieve stellingname
voor de grondslagen, waarop men po
sitief de sociale hervormingspolitiek
wil zien gevoerd, is noodzakelijk. En
spr. stelde daarbij vast, dat het soci
aal-economisch program van de K.V.P.
niet alleen gebouwd is op de juiste
persoonliikheidsgrondslag, maar ook
beantwoordt aan de behoefte van de
huidige ontwikkeling.
Het eerste en voornaamste punt van
dit programma is dan de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie. De hervorming
van de maatschappelijke structuur zal
echter niet alleen vóór de mens moeten
worden voltrokken. Zij zal in concreto
in en door onze mensen moeten worden
opgebouwd en voltrokken.
Sprekende over de „besliste en
duidelijke afweer van de communis
tische ondermijning", stelde spr.
vast: de democratie heeft niet alleen
het recht, zij heeft ook de dure
plicht, zich te wapenen en te weer
te stellen ten einde de primaire men
selijke rechten tegen misbruik van
•je politieke vrijheden te bescher
men. „Wij zullen", zo zei spr. „in dit
tijdsgewricht moeten komen tot een
herziening van de constitutie, waar
door de wezenstrekken van de de
mocratie zullen worden gezuiverd
en versterkt en Jiet staatsbccld aan
gepast aan het karakter van deze
eeuw".
In zijn vijfde stelling zette mr. Bachg
uiteen, dat de „rédding van de mens"
niet te scheiden is van de redding van
de ziel.
(Vervolg op pag. 2)
De administrateur van het plan-Mar
shall, Paul G. Hoffmann, heeft Maandag
medegedeeld, dat zes landen (Frankrijk,
Italië, Oostenrijk, Nederland, Noor
wegen en Denemarken) thans formeel
in aanmerking komen voor hulpverle
ning in het kader van het plan Voor
Europees herstel. Zij hebben „letters of
intention" ingediend, waarin zij verkla
ren, accoord te gaan met doel en poli
tiek van het hulpprogram en in dat
verband een bilaterale overeenkomst te
zullen sluiten met de V.S. Binnen en
kele dagen zullen ook andere landen,
naar verwacht wordt, een dergelijke
stap ondernemen.
Costerstraat was zo goed als alles- wat
heinde en ver aan woningbouw te zién
was. Sindsdien is de kathedraal geheel
in de stadsuitbreiding opgegaan en niet
ten onrechte wordt aan het gemeente
bestuur van Haarlem verweten, dat het
bij de aanleg va„ straten en het be
palen van de aard Oer bebouwing onvol
doende profijt heeft getrokken van de
stedebouwkundige schoonheid van onze
kathedraal.
Pijnlijk springt dit gebrek naar voren
als men ziet hoe onze voorvaderen ae
oude Sint Bavo met de grootste onder
scheiding hebben behandeld. Hoe prach
tig lopen tien straten op haar toe en
hoe bekoorlijk zijn de vele gezichten op
de kerk, dichtbij en veraf. Vergelijk
daarmede de omgeving van de nieuwe
Sint Bavo. Eerst werd er een goederen
station in de buurt geduld met al de
daaraan verbonden rommeligheid, daar
na werd de Westergracht gegraven en
werden Westergrachtbrug aan de ene
en Emmabrug aan de andere zijde ge
bouwd, waardóór de kathedraal in de
diepte kwam te liggen. Later kwam er
een stratenplan, dat wel de bedoeling
scheen te hebben de kathedraal zoveel
mogelijk aan het gezicht te onttrekken,
terwijl een fraaie open bebouwing daar
een stadskwartier van opperste schoon
heid had kunnen scheppen. In de loop
der jaren hebben de katholieken wel
eens aan boosaardig opzet bij het Haar
lemse gemeentebestuur gedacht. Waar
schijnlijk is het meer onkunde en on
verschilligheid geweest. Van fraaie stads-
aamleg had men in 'de tijd, dat de ka
thedraal werd gebouwd, geen idee. Men
voelde er eenvoudig niets voor en was
de kunst der voorvaderen geheel ver
geten. Als er straten werden aangelegd,
dan waren het kwartieren als het Leidse
kwartier, het Rozenpriëel, het Amster
damse kwartier met straten recht toe
en recht aan en stijlloze huizen, die er
volkomen mede in overeenstemming
waren. Pas in 1911 kwamen er voor
schriften betreffende stratenplannen,
welke door de gemeentebesturen moes
ten worden opgesteld en nog weer later
werd studie gemaakt van stedebouw-
kunde. De tegenwoordige dienst van
Openbare Werken in Haarlem betreurt,
dat er zoveel verzuimd is rondom de
nieuwe kathedraal en dat daar zoveel
onherstelbaar bedorven is. Al sinds
enkele jaren doet hij zijn best om te
redden wat er te redden is. Langs de
Westergracht werd een fraai plantsoen
met rijweg aangelegd, waardoor de mooie
kapellenkrans, als men van het Wilsons-
plein af komt, prachtig te genieten is,
en alles wil de Dienst van O. W. doen
om uitvoering te geven aan de plannen
van architect JJuypers, die zich vóór de
hoofdingang van de kathedraal een
voorhof heeft gedacht, een ombouwd
„Sint Bavoplein". Vele kerken in de
middeleeuwen en ook Egyptische en
Griekse tempels hadden zo'n voorhof.
De bestemming daarvan was. de kerk
bezoekers, als zjj dat binnenplein be
traden, hun alledaagse gedachten te
doen afleggen en zich tot God te doen
inkeren.
De heer Cuypers heeft zich d»t
kerkplein ombouwd gedacht aan de
ene zijde door een parochiehuis met
patronaatsgebouw, vergaderzalen enz.,
aan de andere zijde door een kosters-
en organisten-woning en recht tegen
over de ingang een zogenaamd derde
seminarie. Het parochiehuis en de
kosterswoning wuiden door middel van
een boog met de kathedraal verbon
den zjjn en onder die bogen door zou
den de kerkbezoekers het voorplein
op komen.
Gebrek aan financiën zal de uitvoe
ring van deze plannen nog vele jaren
uitstellen en dat betreurt het gemeente
bestuur. Het heeft daarom gevraagd of
er niet iets anders te vinden is om dat
plein tot stand te brengen. Er wordt
nu gedacht aan het bouwen van twee
rijen woningen voor ouden van dagen,
een aan de noordzijde en een aan do
zuidzijde van het plein, terwijl dan op
de plek van het derde seminarie een
beplanting zou komen met kastanje
bomen. Zo'n ombouwd Shit Bavoplein,
innig verbonden met de kathedraal en
daarmede één geheel vormend, zou stel
lig een stedebouwkundige schoonheid
zijn. Men stelle zich eens voor, hoe goed
de platte torens van de kathedraal het
in dat complex zouden doen. Het is te
hopen, dat het tot uitvoering, komt,
maar dan alleen met het beste, het
liefst met het eerste plan.
