HET MORELE PEIL VAN DE TROEPEN
ONDER DE EVENAAR
Geen reden tot ongerustheid
Regering betwijfelt of zij voltooid
zal zijn op 1 Januari 1949
V
Duitsers in trucks over de grens gezet
SITUATIE IN JERUZALEM
STEEDS MOEILIJKER
E
VROUWENARBEID
Scharensliep-romantiek in
de Spaarnestad
dan doorgangskamp
Joden zouden ernstig gebrek hebben
aan voedsel en water
Van een in zijn stieltje verweerde
en vergrijsde „Ome Jan"
Het weer
3
Tot hoofd en hart
M obiele inventarissen
dringend nodig
Verliezen in Indië
Gevolg van het uitblijven van een volledig
accoord met de Republiek
7
„Mariënbosch" meer intemerin
EEN VERGADERPLAATS VOOR ELLENDIGEN
Mensen zitten vast en
weten niet waarvoor
Veiligheidsraad over
Palestina
Wij vragen Uw aandacht, voor:
Finse minister Leino
neemt ontslag
ZATERDAG 22 MEI 1948
6
72ste JAARGANG No. 24157
HOOFD AALMOEZENIER KOLONEL MGR. VAN STRAELEN OVER:
99
„Verschuldigd rechlt"?
NIEUWE RECHTSORDE IN INDIË
5
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Gistermorgen zijn opnieuw een 100-ial „ongewenste
vreemdelingen", Rijksduiisers, in trucks geladen en de
grens over gezet. Onder hen waren oude moedertjes,
vrouwen met kleine kinderen, mannen die* niets op hun
geweten hebben, tot twee Benedictijnen toe. Wekenlang
werden zij in de mannenbarakken in hei kamp „Mariën
bosch" bij Nijmegen gevangen gehouden. Hei was een
treurige stoei, die gistermorgen in de richting van de
Duitse grens trok, treurig vooral omdat mensen vervoerd
werden, die zich van geen kwaad bewust zijn, die plotseling
uil hun families werden weggerukt, uit hun omgeving, uit
hun werk, uit hun gezin.
(Vervolg op pag. 3)
FEEST OP SCHEEPMAKERSDIJK
(Vervola op pag. 5'
De veiligheidsklep van de ver-
waandheid is de domheid.
J
Voorbereidingen openhichit.
spél in Bloemendaal
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Se verin.
Directeur: 3. 3. W. Boerrioter.
COURANT
'ADVERTENTIETARIEF 28 cents per miHimetef-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogtej
De administratie behoudt zich het recht vooe
advertentiën eventueel zonder opgave wml
redenen te weigeren.
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Wij willen het niet verhelen. Het
waren bepaalde, minder gunstige be
richten uit Indië, die ons er toe brach
ten Kol. Mgr. H. J. J. M. van Straelen,
hoofd-aal moezenier voor leger en
luchtmacht te vragen ons zijn mening
te zeggen over het morele peil van de
troepen onder de evenaar. En het is
daarom, dat wij dat hier met grote ge
rustheid neerschrijven-, omdat hij
naar onze eerlijke overtuiging met
zijn antwoord de vrees, door bovenbe
doelde incidentele geruchten gewekt,
heeft weggenomen.
„Kijk," zo ongeveer heeft hij ons ge
zegd, „ten aanzien van het geestelijke
peil der troepen is één tijdstip van het
allergrootste belang en dat is het tijd
stip der politionele actie. Voor deze actie
was de verzorging van het moreel geen
probleem tijdens de actie waren hart,
ziel en zinnen op de strijd gericht, doch
daarna is een zekere „ruststand" inge
treden tijdens welke voorzieningen op
het terrein van de geestelijke verzor
ging plotseling wél van groot belang
werden. Te meer, omdat zij er niet ogen
blikkelijk waren en ook niet konden
zijn. In die overgangsphase bevinden wij
ons nog steeds.
Commandanten en geestelijke ver
zorgers doen al het mogelijke om de
ontspanning en de zelfwerkzaamheid
der troepen te organiseren, maar on
dertussen zijn inderdaad enkele slacht
offers gevallen. Hoeveel laat zich na
tuurlijk niet becijferen, dat weet O. L.
Heer alleen. Maar ik wil wel zeggen,
dat als men mij goed begrijpt ik
het geheel volkomen normaal durf te
noemen. Volstrekt niet onrustbarend.
Er is werkelijk geen reden tot onge
rustheid. En als er soms ouders moch
ten zijn, die van hun zoons toch ver
ontrustende brieven ontvangen, dan
moet men die toch eigenlijk maar met
een korrel zout nemen.
Meestal zijn het jongens, die uit een
klein dorp gekomen, plotseling een heel
andere, veel wijdere wereld zijn inge
stuurd. Die schok moet worden opge
vangen. Bovendien, als er thuis een
goede ondergrond is gelegd en wij zor
gen er voor, dat ze in het leger goed
worden geleid en voorgelicht,dan moet
men in onze jongens vertrouwen stellen.
Al zijn de omstandigheden nog zo ge-
vaarlijk, God zal altijd voldoende ge-
Kaden geven voor behoud.
Zo is de situatie en ware ze niet zo,
Weest U er dan van verzekerd, dat ik
de minister van Oorlog al lang eén
seintje had gegeven. Dat geldt ook voor
de West.
Op het ogenblik zijn er bij land- zee-
Verwachting tot Zondagavond;
Wisselend bewolkt weer met hier
en daar enkele buien. Matige, langs
de Waddenkust nu en dan krachtige
Noord -Westelijke wind. Morgenover-
dag kouder dan vandaag.
Zondag; Zon 4.3520.38, Maan 21.46
4.32 Maandag: Zon 4.34—20.40, Maan
22.58—5.02.
Het Tweede Kamerlid Peters heeft
aan de minister van Overzeese Gebieds
delen gevraagd of het juist is, dat de
nabestaande van in Indië om het leven
gekomen Nederlandse militairen de of
ficiële overlijdensacte slechts kunnen
verkrijgen tegen betaling van „ver
schuldigd recht" en leges.
en luchtmacht in totaal 174 aalmoeze
niers in dienst. Allen staan onder het
oppertoezicht van de kardinaal in zijn
kwaliteit van „vicarius castrensus," die
voor land- en luchtmacht kolonel Van
Straelen. (155 aalmoezeniers) en voor de
marine kolonel J. F. N. de Sain (17
aalmoezeniers) als hoofdaalmoezeniers
heeft aangesteld. Van de 155 aalmoeze
niers, werkzaam bij land- en luchtmacht,
zijn er 37 in Nederland, 3 in de West
en 115 vervullen er een taak in Indië.
Dat laatste met dien verstande, dat zich
onder hen 'n aantal z.g. K.N.I.L.-aalmoe-
zeniers bevinden, dat bovendien tegelij
kertijd' 6 andere voor repercutie-verlof
op de terugweg zijn naar het vaderland.
Deze aalmoezeniers hebben in Neder
land de beschikking over 41, in de West
over 4 en in Indonesië over 12 katho
lieke tehuizen. Zij doen, ondanks alle
moeilijkheden, die er vooral in Indië
heersen, hun werk met een overgave,
die al verschillende malen tot eervolle
vermeldingen van legercommandanten
geleid heeft.
Hiermede is natuurlijk niet gezegd,
dat ten aanzien van de zielzorg in ons
leger geen wensen meer openstaan.
Daar is ten eerste de zielzorg in het
vaderland zelf. Hier heeft kol. Mgr. Van
Straelen zich als ideaal gesteld, dat in
iedere garnizoensstad van enige bete
kenis een katholiek militair tehuis met
kapel dient te komen. Dat ideaal is nog
bjj lange na niet verwezenlijkt.
Daar zijn nog plaatsen genoeg wij
noemen de vliegvelden Twente en Dee-
len waar nog geheel geen katholiek
militair tehuis is en wat de overigen
betreft, enkel in Apeldoorn, Breda, Den
Haag (2), Oirschot, Oldenbroek en Rot
terdam is aan hét mil. tehuis ook een
kapel verbonden.
Voor de troepen overzee zijn de ver
langens moeilijker te formuleren.- Alles
is hier afhankelijk van de daden der re
gering. Uitbreiding of inkrimping van
de militaire macht zal uitbreiding of in
krimping van het apparaat der reserve
aalmoezeniers betekenen.
Voorlopig worden alleen de vier ge
westelijke aalmoezeniers in Nederland
beroepsaalmoezenier. Desniettemin laat
zich op het ogenblik toch één wens wel
formuleren. In Indië bestaat grote be
hoefte aan wat kol. Van Straelen „mo
biele inventarissen" noemde. Een sa
menstel van kisten met zodanige inhoud,
dat een aalmoezenier daarmee onmid
dellijk een hem toegewezen huis kan
omvormen tot een voorlopig militair te
huis. Aan de voorbereiding daarvan
wordt door Kath. Thuisfront hard ge
werkt. Daarvoor ismaar och, dat
weet u ook zelf wel. Zaak is, dat de
hoofdaalmoezenier in Indië zo spoedig
mogelijk een aantal van dergelijke rij
dende inventarissen tot zijn beschik
king krijgt. Als u uw medeverantwoor
delijkheid voor het moreel begrijpt
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de afgelopen week de
navolgende verliezen zijn gerapporteerd:
Kon. Landmacht: Sold. e. W. J. VAN
OOYEN, uit Beneden-Leeuwen (gem.
Wamel), gesneuveld 15 Mei 1948.
Kon. Marine: Timmerman 2e kl. E.
PLOMP uit Dordrecht, gesneuveld 15
Mei 1948.
Kon. Ned—Indisch Leger heeft in de
periode van de afgelopen week geen ver
liezen gerapporteerd.
Al zal de regering harerzijds alles doen wat in haar vermogen ligt om -de ves
tiging der nieuwe rethtsorde in Indië zo spoedig mogelijk te verwezenlijken, zij
moet desalniettemin e -kenncn, dat het tengevolge van het uitblijven van het
volledig accoord met d' republiek aan ernstige twijfel onderhevig is, of de nieuwe
rechtsorde de 1ste Januari 1949 zal kunnen zijn voltooid, aldus de Memorie van
Antwoord op het Voorlopig Verslag van- de Eerste Kamer betreffende de wets
ontwerpen tot Grondwetsherziening.
De vraag, welke verwachtingen de regering
koestert met betrekking tot de ontwikke
ling van de besprekingen met de repu
bliek en met vertegenwoordigers van de
andere toekomstige deelstaten, kan al
dus worden beantwoord, dat de omstan
digheid, dat de onderhandelingen wor
den voortgezet, voldoende aanwijzing op
levert, dat de regering de verwachting
koestert, resultaten te zullen bereiken.
De regering is zich van haar verant
woordelijkheid ten deze ten volle bewust
doch zijl vermag niet in te zien, boe zou
kunnen worden vóldaan aan de wens,
dat in afwachting van de uitslag der te
houden verkiezingen, alles zou moeten
worden vermeden, waaraan een nieuw
kabinet zich gebonden zou achten.
De vraag, welke verwachting de
regering koestert met betrekking tot
de ontwikkeling van de besprekingen
met de vertegenwobrdigens van de
andere deelstaten, is de regering een
welkome aanleiding aldus de Me
morie van Antwoord er nog eens
de aandacht op te vestigen, dat de
opbouw van de Nederlands-Indonesi
sche Unie en de Verenigde Staten
van Indonesië niet een onderwerp is,
dat uitsluitend of voornamelijk over
eenstemming met de republiek zou
behoeven.
öp n<euwe haring is er! Zowel in Vlaardingen als in Scheveningen en Katwijk liepen
Cért t i v.'.*.,, -- f T- n pj O /-, rt 1 n rtïtiirï m/ro c uou f O 01O n /ui /\tl
•Ui ferste loggeis bijna gelijktijdig binnen. Zoals altijd was er een grote toeloop en on
aöellijk na de opening dei vaten waren de kopers er bij om de verse vangst te
keuren. Het eenparige oordeel luiddeveel beter, dan vorig jaar/
Het belang van de andere toekomstige
deelgenoten van de Indonesische Fede
ratie behoort immer» een gelijkwaardige
plaats te erlangen. Het mag niet wor
den opgeofferd aan een te lange onze
kerheid omtrent de afloop van de
onderhandelingen met de republiek. Om
deze reden wordt binnenkort een con
ferentie belegd van vertegenwoordigers
van de andere autonome gebieden te
Bandoeng, waar in overleg met hen zal
worden beraadslaagd onder meer over
een te scheppen nieuwe rechtsorde waar
aan zij alle deel zullen hebben.
Voor wat betreft de vooruitzichten
inzake het *ot stand komen van
een politiek accoord met de repü-
- bliek Indonesië zij medegedeeld,
dat de onderhandelingen zover zijn
gevorderd dat van beide zijden over
de meeste der te behandelen onder
werpen z.g. working-papers zijn in
gediend. Thans is derhalve een over
zicht verkregen van de in bespre
king te brengen materie.
De eigenlijke onderhandelingen
zullen binnenkort beginnen. Hoewel
op vele punten nög verschil van
mening ig te voorzien ziet de rege
ring generlei reden te veronder
stellen, dat een accoord niet zou
kunnen worden bereikt.
Indien bij een algemene verkiezing
de ministers hun portefeuilles ter be
schikking stellen, zullen, naar de rege
ring verwacht, ook de staatssecretaris
sen hun ontsjag aanbieden. Een staats
secretaris zal dan worden herbenoemd
in alle gevallen, waarin de voorwaar
den voor een deugdelijkesamenwerking
met de nieuw optredende minister aan
wezig kunnen wordeh geacht.
Te Buitenzorg is een nieuw recrutencentrum van het K.N.I.L. gesticht. Genietroepen
zullen hier worden opgeleid. Bij het begin van de bouw verrichtte men een oud
inlands ritueel. Een versierde karbouwepkop werd plechtig begraven.
Van Nijmegen uit vertrok men naar
Osnabrück in de Britse zone van Duits
land', waar vreemdelingen enige dagen
in de kampen worden ondergebracht en
vanwaar zij naar de plaatsen in de Brit
se zone kunnen reizen, naar hun familie
of kennisseen, wanneer zij die tenminste
nog hebben
Sedert April is men in ons land op
nieuw begonnen „ongewenste vreemde
lingen" uit te wijzen. Reeds is daarmede
het vorige jaar een aanvang gemaakt
en honderden Rijksduitsers, Oosten
rijkers en andére onderdanen van de
voormalige asmogendheden werden op
gepakt en in het kamp „Mariënbosch"
bij Nijmegen ondergebracht, vanwaar
zij naar Duitsland zouden worden door
gevoerd.
Hoewel van regeringswege uitdrukke
lijk was verklaard, dat slechts die
vreemdelingen, wier gedrag tijdens de
bezetting in ernstige mate fout is ge
weest, zouden worden uitgewezen, is 't
merendeel van de toenmaals in het
kamp „Mariënbosch" verblijvenden in
gesloten om tot heden toe nog onbe
kende redenen.
Dat het gevaar hetwelk deze mensen
voor de maatschappij opleverden nu
niet direct zo heel groot was, bleek
wel uit het feit, dat toen het kamp
„Mariënbosch" de afgelopen winter
werd afgekeurd, het merendeel van de
aldaar geïnterneerden naar hun hui
zen werden teruggestuurd. Sedert kort
is men echter weer druk bcrig, deze
mensen op te halen en de bevolking
van het kamp is aangegroeid tot onge
veer 500. Van deze mensen zijn dos
siers aangelegd door de plaatselijke
vreemdelingendiensten.
Nu is het een bekend ffeit, dat de be
kwaamheid en de mentaliteit van deze
plaatselijke instanties direct na de be
vrijding niet van' dien aard was dat
voor een volkomen objectieve beschou
wing veel waarborg bestond: zij lieten
zich soms leiden door meer subjectieve
beweegredenen en persoonlijke gevoe
ligheden.
Reeds vorig jaar hebben wij uitvoerig
over wantoestanden in het genoemde
kamp geschreven. De betrokken vreem
delingen zijn echter voor een groot deel
nog niet in de gelegenheid gesteld deze
dossiers in te zien of protest in te die
nen tegen hen ingebrachte beschuldi
gingen. Wel zijn op last van de Minis
ter van Justitie, naar aanleiding van de
protesten over deze gang van zaken,
het vorig jaar een zevental commissies
ingesteld, welke tot taak hadden elk
dossier opnieuw te onderzoeken.
Vastgesteld moet worden, dat deze
commissies inderdaad verdienstelijk
wérk hebben gedaan, en dat veel ge
zinnen aan hun arbeid te danken heb
ben, dat zij nog in Nederland verblij
ven. Maar het feit blijft bestaan, dat
oude onbetrouwbare dossiers werden
goedgekeurd.
De vreemdelingen zouden bovendien
in de gelegenheid gesteld worden, hun
verdienstelijke waarden tijdens de be
zettingstijd aan de Rijksvreemdelingen
dienst bekend te maken en volgens Den
Haag is dit ook werkelijk gebeurd, het
geen echter in genen dele waar is.
Nooit zijn deze mensen in de ge
legenheid geweest zich tegen de be
schuldigingen te verdedigen, om de
eenvoudige reden dat zij niet inzage
kregen in de dossiers, zelfs niet wan
neer zij hierom verzochten. Wij ma
ken hier melding van een uitermate
betreurenswaardig feit hetgeen slechts
beschamend is voor Nederland. Hon
derden mensen zitten vast en weten
niet waarvoor. Velen van hen wonen
reeds tientallen jaren in Nederland,
zij zijn geïnterneerd met het vooruit
zicht binnen enkele weken op trans
port naar Duitsland te worden ge
steld. Een land dat hun vijandig ge
zind is, waar zij geen middelen van
bestaan vinden, waar de levensom
standigheden door de economische
situatie meer dan erbarmelijk zijn en
waar zij veelal geen onderdak zullen
kunnen vinden. Waar moeten deze
mensen heen, wat moeten zij doen, zo
vragen wij en met ons terecht de
geïnteresseerde organisaties ons
af. Het is een dwingende eis, dat zo
spoedig mogelijk een einue wordt ge
maakt aan de volkomen rechteloos
heid van deze mensen, dat zij in staat
wordeh gesteld langs een behoorlijke
procedure hun rechten te verdedigen,
een aanspraak te maken op een mens
waardige behandeling.
Honderden mensen, die zich tijdens
de oorlog in genen dele misdragen heb
ben, zitten op deze wijze vast en» weten
niet, waar ze aan toe zijn. Wij willen
ons niet ontveinzen, dat onder de 500
vreemdelingen die in kamp „Mariën
bosch" verblijven zich een groot aantal
bevindt, dat werkelijk schuldig bevon
den zou kunnen worden, maar dan is
nog de behandeling van deze mensen
mensonwaardig. -
De situatievoor de honderd-duizend
Joden in Jeruzalem wordt steeds moei
lijker. Het Arabische Legioen heeft de
oude stad geheel omsingeld en valt van
drie kanten Noord, Zuid en Oost
de nieuwe stadsgedeelten aan. De oude
ommuurde stad dreigt door de felle ge
vechten in een ruïne herschapen te wor
den. De Arabieren blazen de onder
grondse onderkomens, waar de Joden
zich hardnekkig verdedigen, op, en gaan
voort met de beschieting van de Joodse
stellingen op de berg Sion, vanwaar-
uit de Joden in de oude stad trachten
door te dringen. Ook de beschieting van
de Joodse universiteit en het Hadassah-
ziekenhuis op de berg Scopus duurt nog
steeds voort. Ongeregelde Arabische
troepen hebben onder dekking van ar
tillerie de klaagmuur veroverd en zijn
en wezen aardt niet in
iedere omgeving. Een
zoetwatervis kan niet
leven in de oceaan; een
kikvors plaatst men niet in
een kanariekooi en een
leeuw niet in een zwembas
sin. Komt een wezen in zo'n
v a n-n at ur e-v r e m d e
omgeving, dan boet het
noodzakelijk in aan levens
kracht en schoonheid. Zo is
het oo/f met de mens. Ook
hij eist een bepaald levens
milieu, waarin hij tot volle
dige ontplooiing van zijn
krachten kan komen. De
Noordpool en de Sahara zijn
daar minder geschikt voor.
Zo is het ook met de ge
slachten, met man en vrouw.
Een man, die de hele dag
voor kindermeisje moet spe
len, gaat inboeten aan waar
achtige mannelijkheid. Een
vrouw, die in de loopgraven
handgranaten en stenguns
bedient, verliest haar vrou
welijke schoonheid en haar
vrouwelijke kwaliteiten. God
heeft nu eenmaal man en
vrouw anders geschapen en
hen een andere functie, toe.
gedacht. Daarmee wordt niet
iets minderwaardigs van de
vrouw gezegd, maar haar juist
de' adel gegeven, die haar
bij roeping toekomt. Voorde
man is hét even vernederend
nm ver„wijfd" te worden, als
voor de vrouw om -een „vi
rago", een „man-wijf"te he
ten. Man en -vrouw zijn an
ders geaard overeenkomstig
hun roeping in Gods schep-
vlnasplan.
Daarmee is ook aangege
ven, dat man en vrouw een
andere levenssfeer vereisen,
om hun kwaliteiten tot hun
recht te laten komen. Ont
houdt men de vrouw het mi
lieu, dat door de grondtrek
van haar wezen wordt ver
eist, dan grijpt de ontaar
ding gemakkelijk diep in.
Hierin moet de reden gezocht
worden, waarom er heden
nog al wat vrouwen zijn, bij
wie hun fijne vrouwelijke
kwaliteiten niet volkomen
zijn uitgegroeid. Zij leven in
een sfeer, die vreemd voor
haar geslacht is. 1
Dat de vrouw in deze tijd.
ondanks de jacht naar
schoonheidsmiddelen en de
vaak wanstaltige uitstalling
van vrouwelijke charme, het
mannelijke geslacht niet
meer zo hecht aan
zich bindt, is een feit. De
verbindingen, die tot stand
komen, worden zeer gemak
kelijk verbroken. De verbon.
denheid zit niet diep. Eén
der oorzaken is zeker, dat de
vrouw veel van haar diep-
vrouwelijke aard heeft verlo
ren. En dit staat weer in
verband met het feit, dat zij
veel van haar bloed
eigen werk heeft prijsgege
ven, dat zij vaak niet leeft
in het milieu, waarin haar
vrouwelijke eigenschappen
zich schoon kunnen ontwik
kelen.
Schuld daarvan zijn die
„geleerde" vrouwen, die in
velerlei vorm de mening ver
kondigen, dat de dames i n
niets voor de heren behoe
ven onder te doen. Deze
vrouwen schaamden er zich
blijkbaar voor, dat vrouwen
geen mannen zijn. Zij be
schouwden in hun onnozel
heid het man.leven als ide
aal en wilden daarom in de
werkkring alle verschil tus
sen man en vrouw opheffen.
Niemand heeft de vrouw
zo vernikstals deze zgn.
vrouwenbevrijdsters. Zij be
grepen niet de eigen waar
de en waardigheid der
vrouw, die een „ei g e p. r ij k
van de arbeidheeftdat
volslagen anders is, doch
aeenszins minderwaardig.
Zo drong het meisje in
de beste jaren van haar
leven de fabriek, de
werkplaats, het kan
toor binnen. Juist in de ja
ren, dat zij zich moet ont
wikkelen tot volledige vrouw.
Het kapitaal trok hier han
dig profijt vam door deze
„goedkopere" werkkrachten
zovbel mogelijk aan te trek
ken. En hier komt nu de
tegenstrijdigheid.
De vrouw, die het gelijke
werk van de man wil ver
zetten en in vele gevallen
ook verzet, neemt genoegen
met minder loon. Daarmee is
de degradatie volkomen.
Want een vrouw, die de ge
lijke arbeid van de man
presteert, heeft recht op
het zelfde loon als de man.
Wie vrouwen en meisjes min
der betaalt enkel en al-
l e en omdat het vrouwen en
meisjes zijn, minacht het
viouwelijke geslacht en be.
gaat een grove onrecht,
vaardigheid. De Paus
spreekt hierover klare taal:
„Ja wijzelf hebben bij een
andere gelegenheid opgemerkt,
dat voor hetzelfde werk en
bij gelijke productiviteit aan
de vrouw het zeilde
loon toekomt als aan de
man" (21 Oct. 1945).
Indien echter deze eis van
rechtvaardigheid wordt inge
willigd, zal het spoedig ge
daan zijn met de onrecht,
vaardige concurrentie die
nu de vrouw de man! aan
doet. De werkgevers zullen
er ddn niet veel voor voélen
om meisjes te bevoorkeuren.
Het gelukkige gevolg van dit
alles zou zijn, dat üe
vrouw weer terugkeert naar
haar eigen arbeidsmilieu.
Daardoor zou de vrouw zich
weer normaal tot een fijne
vrouw kunnen ontwikkelen
en zou het gezinsleven meer
versterkt zijn.
Daarom noemt de Paus
deze lage loonstandaard voor
vrouwenarbeid niet alleen
onrechtvaardig, maar ook
„in strijd met het
algemeen b e I a n g."
Voor deze hoge levens
waarden dienen bepaalde
economische voordelen te
wijken. Het is voornamer
voor Nederland een gezond
gezinsleven te hebben dan
een gave handelsbalans. Lie
ver een gezonde mens dan
een gezonde gulden. Wat het.
zwaarst weegt, moet ook in
onze politiek het zwaarste
tellen.
Wie heeft er in zijn jonge jaren niet eens stilgestaan bij een dikwijls fraai
met koper beslagen wagen van een scharensliep, die met handen en voeten
bezig was, op het wentelende wiel messen en scharen te slijpen, terwijl
de speelse gouden vonken als miniatuur-vuurwerk ronddartelden en in het niet
oplosten? De beoefenaren van dit romantische beroep met zijn rondreizen en
-trekken worden schaars. Een van de oude garde is wel Jan Boutier in Haarlem,
die dezer dagen zijn 67-ste verjaardag vierde en tevens zijn 55-jarige jubileum
als scharenslijper. Er was feest op de Scheepmakersdijk en alle omwonenden,
die de vriendelijke oude baas als het ware op de handen dragen, waren present,
(oen een van de buren, een orgelman, de jarige jubilaris een serenade bracht
met vrolijke muziek uit zijn pierement.
Maar reeds vroeger op de avond had
een stem in de radio dit bijzondere
jubileum wereldkundig gemaakt. De
feestvierende familie zat in spanning
rond de tafel te wachten op een ge
vraagde gramofoonplaat die prompt
kwam met de vecrmelding van het op
merkelijke feit. Wy vingen toévallig
deze mededeling van de omroepster
op en togen naar de Scheepmakers-
dijk, om wat meer van de jubilerende
scharenslijper te horen.
We zitten tegenover een kleine, grijze
man, die de brand in de pijp steekt en
gezellig zijn levensgeschiedenis begint te
verhalen.
„Ome Jan," zoals Boutier in de wan
deling wor.dt genoemd, stamt, zowel van
vaders- als moederszijde, uit een scha
renslijpersgeslacht en was veertien dagen
oud toen hij reeds met zijn ouders
meetrok door het granse land. Op de dag,
dat hij 12 jaar werd, begon Jantje zijn
loopbaan als scharenslijper. Tezamen
met zijn oudere broer ging hij per pedes
apostolorum naar België, waar hij ge
durende zes weken verbleef en met een
kruiwagentje, voorzien van eenvoudig
slijpgereedschap, liep het tweetal van
het ene dorp naar het andere. Zij over
nachtten dan bij boeren in het hooi.
De knapen hadden bij vader een goede
leerschool doorlopen, trouwens hèt slij
pen zat hun in het bloed. Kon ook hun
moeder niet slijpen als de beste? Op 14-
jarige leeftijd, toen zijn broer in dienst
moest, trok Jan Boutier er alleen op uit
en maakte zulke goede zaken, dat hij
vijf jaar later een tweewielige wagen
kon aanschaffen, die dienst deed tot in
de tweede wereldoorlog. Geen wonder
dus, dat hij zich aan zijn wagen, welke
hij 48 jaar lang gebruikte, hechtte als aan
een eigen kind. In 1943 kocht hy een
nieuwe, omdat de houtwurmpjes zijn
dierbaar eigendom In bezit hadden ge
nomen.
„Ome Jan" kent. de steden, dorpen en
gehuchten in alle Nederlandse provin
cies op zijn duimpje. Hij begaf zich
steeds te voet van plaats tot plaats en
het is onmogelijk, het aantal kilo
meters te tellen, die hij op deze wijze
verslonden heeft. Als Boutier voor elke
kilometer een dubbeltje zou ontvangen,
zou hij heel wat jaartjes met zijn armen
over elkaar kunnen gaan zitten.
„Ik heb het nog nooit zo druk gehad
als tijdens de laatste oorlog," zei de
67-jarige. „Men kon geen nieuwe mes
sen en scharen krijgen en was dus ge
dwongen zijn spulletjes keer op keer te
laten slijpen."
Jan Boutier heeft deze tijd, toen de
mensen hem nodig hadden, niet willen
uitbuiten. Hij is altijd aan de beschei
den kant geweest en vraagt ook nu nog
prijzen, die ver beneden het wettelijk
vastgestelde maximum liggen.
Sla je nou nooit eens op?" luidt soms
de vraag van zijn klanten. „Als je het
zelf niet doet, dan zal ik er maar iets
opleggen," zegt een mevrouwtje tegen
hem. Reeds' elf jaar. is „Ome Jan" in
Haarlem woonachtig. Hij oefent zijn
stieltje echter niet In de stad uit, de
„betere" wijken heeft hij opgezocht:
Heemstede, Aerdenhout, Bennebroek en
Hillegom. De scharenslijper vertelt
lachend, 'dat hij ai 20 keer dood geweest
is en tweemaal verdronken. Als hij ziet,
dat het gezicht tegenover hem één
vraagteken is, verklaart hij zich nader.
,.Er zijn vakbroeders eigenlijk verdie
nen zij deze naam niet die onder mijn
duiven willen schieten. Ze gaan myn
klanten af en hangen een droevig ver-
haai op over hun grootvader, waarmee
ze mij bedoelen, terwijl ik niet weet, dat
ik zulke grote kleinkinderèn heb," al
dus Jan Boutier. „Bij de ene klant geven
ze voor, dat Ik ziek ben, bij de andere
ben ik reeds dood en bij de daarop vol
gende al lang begraven. En op deze ma
nier trachten die lui de klandizie te
verwèrven."
Tot in de oorlog deed „Ome Jan" al
les met de benenwagen (de afstand
Grote Houtbrug—Hillegom liep hij liefst
binnen zeven kwartier), maar nu maakt
hij het zich wat gemakkelijker. Zijn ge
hele leven heeft de man geen ziekte ge
kend, doch twee jaar geleden, waar
schijnlijk tengevolge van de oorlog,
kreeg hij last van asthma. Van die tijd
af stationneert Boutier zijn wagen gedu
rende enkele weken In een van de om
liggende gemeenten en gaat hij elke dag
met de tram op en neer.
„Ome Jan" beëindigt zijn verhaal en
ziet ons aan. Wij kijken in een verweerd,
gerimpeld gezicht met levendige oogjes,
waaruit de goedheid je tegenstraalt. Het
is een eenvoudig mens, die niet school
ging, omdat zijn ouders steeds onderweg
walen, en iezen noch schrijven leerde,
maar hij bezit een nobel karakter en een
innerlijke beschaving, welke men soms
tevergeefs zoekt bij mensen, die wel kun
nen lezen en schrijven....
doorgedrongen in de Tifret-synagoge.
Via het Rode Kruis is aan de Joden op
de berg Scopus verzocht zich over te
geven.
In het Egyptisch communiqué wordt
gemeld, dat Egyptische troepen Hebron
hebben, veroverd en oprukken paar
Bethlehem om zich daar te verenigen
met het Arabische Legioen.
De Joodse luchtmacht heeft Donder
dag haar eerste aanval bij daglicht uit.
gevoerd. Bij Gaza werden Vooruitge
schoven ravitailleringsbases van het
Egyptische leger gebombardeerd.
De voorzitter van de Veiligheidsraad
heeft Vrijdag bij de opening der bespre
kingen twee telegrammen van de wapen
stilstandscommissie in Palestina voorge
lezen. Het eerste bevatte een verklaring
van de voorzitter der commissie, dat een
poging om te komen tot 'een bestand in
Jeruzalem door de Arabieren was ver
worpen. In net tweede telegram werd
De Finse communistische minister
van Binnenlandse Zaken Yrja Leino,
tegen wie Donderdag door het parle
ment een motie van wantrouwen werd
goedgekeurd, heeft Vrijdagavond bij
president Paasikivi zijn ontslag inge
diend. Tot dusverre hebben geen andere
oommranistische ministers ontslag ge
nomen.
Eerder op de dag hadden de vrouw
van Leino en vier andere communisti
sche leiders er bij de president in een
petitie op aangedrongen, dat de sterkte
der communistische vertegenwoordiging
in de coalitieregering dezelfde moest
blijven. In het gehele larrü hebben de
communisten gedemonstreerd tegen het
aftreden van Leino. Men verwacht, dat
zij vandaag nieuwe sympathiedemon
straties op touw zullen zetten.
In parlementskringen neemt men aan,
dat de kabinetscrisis dit weekeinde nog
opgelost zal worden. Men meende, dat
president Paasikivi zijn keuze reeds be
paald had voor de nieuwe minister van
Binnenlandse Zaken, die tevens aan
het hoofd vap de politie zal 6taan wan
neer op 1 Juli de verkiezingen beginnen.
Zoals bekend, zal ijb de opening van
het BJ,oemendaalse Openluchttheater
onder regie van de bekende acteur
Louis Saalborn een stuk van Langen-
dijk opgevoerd - worden.
De medewerkenden zullen Zaterdag
middag 29 Mei voor de eerste voorbe
reidingen van dit openluchtspel in hotel
„Rozendaal" te Overveen bij"enkomen.
Mannelijke figuranten z.jii dan zeer
welkom.
