Het geval-
Schreieder
Initiatief-nemers van compromis-plan
verbaasd over de reacties
Engeland erkent
souvereiniteit
MGR. LUCAS OVER ZUN WERK
IN ZUID-AFRIKA
PLECHTIG BESLUIT VAN HET
ZIEKENTRIDUUM
Erepromotie van veldmaarschalk Smuts
Volgens hen zou de overeenkomst van
de Renville niet geschonden zijn
SUGGESTIES BEDOELD ALS „WORKING PAPER"
Onderhandelingen niet afgebroken,
doch slechts opgeschort"
Veiligheidspolitie
van de V.N.
Republikeinen in
arrest
Bijzondere zorg voor opleiding van
de geestelijkheid
Pontificaal lof en processie
Tot hoofd en hart
Het weer
De jongste ontwikkeling in de Indonesische kwestie
50 man naar Palestina
BE VRIJLATING VAN
SCHREIEDER
Inhechte nisneming
verzocht
Christiansen staat
21 Juli terecht
Van Nederland over
Indonesië
Op grond van staats
gevaarlijke activiteit
„Said-Afrika 'n laboratorium-eksperiment van
wat in die Weste op kolossale skaal moontlik is
De wedergeboorte van
Europa
K.V.P. TOCH VOOR
DE RADIO
DUITSE GEZINNEN
NAAR AVEGOOR
VRIJDAG 18 JUNI 1948
72ste JAARGANG Nó. 24180
Rapport conferentie te
Bandoeng
Jï
Mr. v. KLEFFEWS IN VEILIGHEIDSRAAD:
Beter onderkomen dan
te Mariënbosch
RECORDVLUCHT CANADA
ENGELAND
In 8 uur en 9 minuten
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
I 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Se verin.
Directeur: 3. 3. W. Boerriater.
COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mRlimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Het is in de geschiedenis altijd
zo geweest: in tijden van on
zekerheid en verwarring der
geesten, wanneer de samenleving door
hevige gebeurtenissen geschokt wordt,
Wanneer het gezag een crisis door
maakt, zien wij tegelijkertijd een
devaluatie van het recht. Gaan wij
nog een stap verder, dan zien wij van
alle kanten machten oprukken, die
trachten het recht apert te verkrach
ten. In onze moderne tijd hebben wij
van nabij dit proces kunnen gade
slaan: de Sovjet-Unie en nazi-Duits-
land zijn er duidelijke voorbeelden
Van. Beide dictaturen rustten niet voor
zij Vrouwe Justitia de blinddoek had
den afgerukt.
Het behoeft nauwelijks te verwon
deren, dat ook in democratische lan
den, zeker na zulk een onmetelijke
verwarring als de Tweede Wereld
oorlog heeft medegebracht, op veler
lei terrein rechtsonzekerheid is ont
staan. In het bijzonder valt dit te
constateren bij de berechting van
allerlei categorieën oorlogsmisdadi
gers en van die onvaderlandlieven
de lieden, die in belangrijke mate met
de vijand geheuld hebben.
Wij geraken hier direct op het
wankele terrein van het volken- en
oorlogsrecht, dat eigenlijk nog in wor
ding is. Er moet in zekere zin hier
immers nog recht geschapen worden.
En vandaar ook de voor de leek vaak
zo inconsequent schijnende Rechter
lijke uitspraken.
Nog Dinsdag j.l. sprak een zuive
ringshof te Düsseldorf het onbegrij
pelijke „onschuldig" uit over Hugo
Stinnes Jr., een der Duitsche groot
industriëlen, die evenals Krupp en de
I G. Farben het barbaarse Hitier-
regiem op alle mogelijke wijzen heb
ben helpen opbouwen. Het past alles
in het kader der rechtsonzekerheid,
soms ook in dat der rechtsonmacht.
Zo hebben wij op het ogenblik in
ons land het geruchtmakende geval-
Schreieder. Naar men weet heeft de
Proc.-Fiscaal bij het Bijzonder Ge
rechtshof te 's-Gravenhage de vrij
lating gelast van de S.D.-er Kriminal
Direktor Schreieder, de man, die als
leider van de Duitse contra-spion-
nage in ons land het vreselijke Eng-
land-Spiel op touw zette, dat aan zo
vele dappere Nederlanders het leven
heeft gekost. Schreieder, de S.D.-er,
die er prat op gaat, dat hij zijn slacht
offers niet mishandelde, maar intus
sen de uitvinder in ons land blijkt te
zijn van de verschrikkelijke Dauer-
Vernehmungen, verhoren, welke 60
a 70 uur lang onder het felle licht
Van schijnwerpers geschiedden!
Ons volk is verbijsterd, wanneer
het hoort, dat Schreieder niet alleen
geen oorlogsmisdadiger is, maar zelfs
als een knap en correct politieman
Wordt geprezen, die voor zijn land
Uien vergete niet voor het nazi-re
giem knap spionnagewerk heeft
verricht, daarbij gebruik makend
van de onkunde, domheid of licht
vaardigheid van de geheime diensten
in Londen. Schreieder kon zijn spel
spelen, omdat hij geboefte als bijv.
een Van der Waals voor zijn lafhartig
Werk kon gebruiken.
Gelukkig leven wij in een demo
cratisch land en daarom was het mo
gelijk, dat het Tweede Kamerlid
Goedhart in verband met Schreieder's
vrijlating onmiddellijk de minister
Van Justitie opheldering over deze
affaire kon vragen. Uit het antwoord
Van de minister is gebleken, dat
Schreieder niet buiten vervolging is
gesteld, in zoverre namelijk, dat een
nieuwe vervolging mogelijk is en
dat hij voorlopig in ons land blijft om
een zo volledig mogelijke beschrijving
op te stellen van de gebeurtenissen
rund het England-Spiel.
Intussen is dit voor geen twijfel
Vatbaar: het Nederlandse volk heeft
het recht te weten, wie verantwoor
delijk is voor deze tragedie. Het Ned.
volk mag niet dulden, dat deze zaak
de doofpot ingaat. Weliswaar wordt
het England-Spiel ook onderzocht
door de ingestelde parlementaire en
quête-commissie, maar wij zijn net
Volkomen eens met de vraag, die het
dagblad „Trouw" dezer dagen stelde:
«Waarom neemt de Ned. regering deze
Zaak niet zelfstandig op? Waarom
n>oet deze tragedie nu via kranten
artikelen en interpellaties bij de re
gering op tafel komen? De regering
moet maatregelen treffen, dat deze
Zaak uit de doeken gedaan wordt. En
als dat niet kan, dan moet de rege
ring maar eerlijk aan ons volk ver
tellen, waarom het niet kan." Tot
Zover „Trouw".
Deze hele geschiedenis heeft voor
ons veel duisters. Waarom heeft
de proc.-fiscaal mr. Zaayer, een
onzer scherpste en bekwaamste juristen,
Van wie wij maar al te goed weten, dat
hij het nazi-regiem en zijn slaven haatte
®ls geen ander, geen kans gezien Schreie
der wegens het plegen van strafbare
feiten voor de rechtbank te dagen? Men
Zegt, omdat Schreieder geen daden be
ging, die volgens enige Ned. wet straf
baar zouden zijn en omdat men nu een
maal niét incidenteel kan rechtspreken
Op basis van volksgevoelens. Maar wij
Zouden willen vragen: kent men alle
daden van Schreieder; heeft mr. Zaayer
over alle dossiers mogen en kunnen be
schikken? Of heeft mr. Zaayer door het
Vrijlaten van S. met opzet de reactie
Willen verwekken, die thans onder het
Nederlandse volk algemeen valt waar
fe nemen, een reactie, welke zich be-
Weegt tussen niet-begrijpen en veront
waardiging? De minister van Justitie
hoemde Vrijdag Schreieder's daden „ze
delijk laakbaar". Wilde hij hiermede
heggen, dat zij niet zuiver lagen binnen
he juridische orde? Er Is dus blijkbaar
Seen Ned. wet, volgens welke Schreie
der's daden veroordeeld kunnen worden
br 20U derhalve geen recht kunnen ge
bieden, omdat het geschreven recht,
he wet, hierin niet voorziet. Is hier dus
^n hiaat en dient dan niet in een der
gelijk hiaat voorzien te worden?
Men hoort in verband met de affaire-
«ehreieder herhaaldelijk de opmerking
bken: geen rechtspraak op basis van
volksgevoelens. Inderdaad moet men
hiterst voorzichtig zijn het recht in die
£*chting te stuwen. Dictaturen als de
S°vj et-Unie en tot voor kort Hitler's
fmitsland, beroepen zich gaarne, wan
eer zij eenmaal de rechters murw en
?et volk monddood gemaakt hebben, op
„Volksempfinden". Het Nederlandse
°lk heeft een zeer hoog ontwikkeld
bhtsgevoel misschien juister nog
bhtsovertuiging en onze rechters
De Australische en Amerikaanse
leden der Commissie voor Goede
Diensten hebben hun inzichten be
kend gemaakt t.a.v. hun voorstellen.
Een gisteren door de Commissie uit
gegeven communiqué zegt o.m., dat
deze beide leden der Commissie ver
baasd waren door de prominentie,
welke hun voorstellen hebben ver
kregen, die verleden week vertrou
welijk en voorlopig aan dr. v. Mook
en Hatta zijn overhandigd. „Toen de
onderhandelingen bijna tot stilstand
gekomen waren, leek het nogal van
zelfsprekend, dat een of meer ver
tegenwoordigers der Commissie voor
Goede Diensten zouden bijdragen tot
oplossing van de moeilijkheden tus
sen beide partijen." Het communiqué
zegt, dat beide leden van mening
zijn, dat geen procedure-regeling is
geschonden.
„De verklaring, welke in het Neder
landse communiqué wordt toegeschre
ven aan het Amerikaanse lid van de
Commissie, dat de gewoonte om geen
informele suggesties te publiceren de
enige wijze is, waarop de Commissie voor
Goede Diensten haar taak met succes
kan vervullen, schijnt ontleend te zijn
aan een lid van de Amerikaanse dele
gatie en geeft als zodanig dus de in
zichten weer van eerstgenoemde met
betrekking tot de zienswijze van de laat
ste. In ieder geval lijkt het, alsof een
en ander niet op de huidige kwestie van
toepassing is."
Het communiqué vervolgt: „De Austra
lische en Amerikaanse leden der C.V.
G. D. waren vanzelfsprekend teleurge
steld, te vernemen, dat het „Working
Paper", waarin de betreffende voorstel
len zijn vervat, niet kan worden be
sproken. Naar hun mening valt het
„Working Paper" binnen het kader van
hetgeen beide betrokken partijen trach
ten te bereiken.
Deze leden betreuren het diep, in
dien hun moeite de zaak eerder be
moeilijkt dan bevordert, zoals de Ne
derlandse regering heeft verklaard. Zij
kunnen het er niet mede eens zijn, dat
het „Working Paper" strijdig is met
de beginselen der overeenkomst van
de Renville. „Integendeel lijkt hun toe,
dat dit „Working Paper" een opmer
kelijke getrouwheid aan deze begin
selen toont. Aangezien naar hun me
ning dit „Working Paper" het vertrou
welijk karakter handhaaft, menen zi)
dat het niet passend is, thans uit te
weiden over hun mening ten deze,"
aldus besluit het communiqué van de
C.V.G.D.
In de wekelijkse persconferentie, ge
houden na de uitgifte van vorenstaand
communiqué, werden de wnd. eerste
secretaris van de C.V.G.D., Timperfley,
en' de perschef Lindsay gebombardeerd
met vragen door de verzamelde binnen-
en buitenlandse journalisten.
Uit de vragen en de antwoorden daar
op bleek, dat een „Working Paper" in
de C.V.G.D. de formele status heeft van
een document der conferentie. Op de
vraag, waarom het dan was overhandigd
aan de Luit.-Gouverneur-Generaal en
Hatta werd geantwoord, dat het even
eens is overhandigd aan de delegaties.
Of dit vóór of na de kennisname door
Van Mook en Hatta was gebeurd, was
niet bekend, doch waarschijnlijk is het
document eerst ter kennis van dr. Van
Mook en Hatta en daarna van de dele
gaties gebracht.
Zij zijn overhandigd als „Working Pa
pers" van de Amerikaanse en Australi
sche delegaties, aldus beide woordvoer
ders. Zij wezen er op, dat de „Working
Papers" niet door de gehele commissie
behoeven te worden goedgekeurd, al
vorens „Working Papers" te worden.
Na veel heen en weer gepraat, wat
nu zou kunnen gebeuren, zeiden de
woordvoerders, dat het altijd mogelijk
is, dat het Working Paper zodanig ver
anderd wordt, dat het Belgische lid het
zou kunnen accepteren, zodat het stuk
dan een „Working Paper" van de Com
missie voor Goede Diensten wordt.
Donderdagavond is te Batavia het rap
port van de C.V.G.D. vrijgegeven betref
fende de federale conferentie te Ban
doeng. In het rapport zijn de uiteenlo
pende inzichten van de Nederlandse en
republikeinse delegaties vastgelegd. De
republikeinen achten de conferentie
niet representatief voor het Indone
sische volk en beschuldigen er de Neder
landers van hen voor een fait-accompli
te stellen, wat zij ook met de vorming
der voorlopige federale regering het ge
val achten. Van Nederlandse zijde wordt
erop gewezen, dat de conferentie geen
bindende besluiten kan nemen. De „Ren-
ville"-overeenkomst is met de conferen
tie niet overtreden, omdat het recht
blijft voorbehouden aan de regeringen
om haar onderdanen te raadplegen, ter
wijl de onderdanen op hun beurt het
recht bezitten petities in te dienen.
De Veiligheidsraad der V. N. heeft Donderdag de behandeling der Indonesische
kwestie voortgezet. Allereerst kwam de afgevaardigde van India, dr. Pillai, aan
het woord, die een scherpe aanval deed op het door Nederland na de Renville-
overeenkomst gevoerde beleid op Java en Madoera. Dr. Pillai was van mening,
dat er geen enkele noodzaak bestond voor de vorming van de voorlopige staten
op Java en Madoera, en zeide, dat, als deze ontwikkeling zon kunnen voortgaan,
de mogelijkheid bestaat, dat de republiek zou worden opgerold.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Wisselend bewolkt met plaatselijke
buien, hier en daar met onweer. In
de nacht vrij zwakke, overdag meest
matige wind uit Zuid-Westelijke
richting. Weinig verandering in tem
peratuur.
Zon: 4.19—21.03,
Maan: 19.28—2.36.
Vervolgens bracht dr. Pillai in herin
nering de op 27 Mei aangevangen con
ferentie te Bandoeng van niet-republi-
keinse staten.
Voor deze belangrijke conferentie, al
dus Pillai, werd de republiek niet uit
genodigd.
Dr. Pillai leverde critiek op de
snelle behandeling van het ontwerp tot
grondwetsherziening in het Nederland
se parlement zonder raadpleging van
de republiek en voorts op het feit, dat
in dit ontwerp geen clausule was opge
nomen waarbij de Verenigde Staten
van Indonesië als souvercine en onaf
hankelijke staat worden erkend. Tevens
wees hij er op, dat een lening van vier
honderd millioen dollar door de V. S.
aan Nederland met als waarborg de op
brengst van de tinexport van Bangka
de moeilijkheden met de republiek zou
doen toenemen.
De Russische afgevaardigde,
brandmerkte in een lange rede
Malik,
,de Ne-
Het secretariaat der V. N. heeft Don
derdagavond bekend gemaakt, dat 50
leden van de veiligheidspolitie der V. N.
naar Palestina zullen worden gezonden
om te helpen bij de tenuitvoerlegging
van de Joods-Arabische wapenstilstand.
De geüniformeerde U. N. O.-politie-
macht heeft normaal tot taak de bewa
king der gebouwen der V. N. en de
handhaving van de orde. Het secreta
riaat nam dit besluit na een verzoek
van Graaf Bernadotte om meer toe
zichthouders.
Het detachement, dat naar Palestina
gezonden zal worden, zal bestaan uit
44 Amerikanen, 3 Fransen. 1 Noor, 1
Deen en 1 Zweed. De manschappen zul
len de gewone biauw-grijze uniform
dragen, doch Graaf Bernadotte zal moe
ten beslissen of zij wapens zullen dra
gen.
Dit is de eerste maal dat de veilig
heidsdienst der V. N. voor bijzondere
diensten wordt gebruikt. De groep zal
Zaterdag per speciaal vliegtuig naar Pa
lestina vertrekken.
Graaf Bernadotte zet vandaag de be
sprekingen in Tel Aviv voort. Morgen
zal hij weer naar zijn hoofdkwartier
cp Rhodos terugkeren
De Nationale Federatieve Raad van
het voormalig verzet, die te Haarlem in
een buitengewone spoedvergadering in
verband met de vrijlating van de „Kri-
minal-direktor der Sicherheitspolizei"
Schreieder bijeenkwam, heeft een motie
aangenomen, waarin o.a. staat: „het
voormalige verzet kan niet berusten in
de met rechtsgevoel in strijd komende
invrijheidsstelling van Schreieder. De
vergadering draagt het bestuur op, in
zo kort mogelijk tijdsbestek bij te dragen
aan de completering van het bewijsma
teriaal en voorts de minister van Justi
tie te verzoeken Schreieder onmiddel
lijk opnieuw in hechtenis te laten ne
men, opdat de psychologische fout der
invrijheidsstelling ongedaan wordt ge
maakt."
zijn onkreukbaar. In het geval-Schreie-
der heeft het Ned. volk de overtuiging,
dat deze „Kriminal Direktor" wel dege
lijk misdaden heeft begaan. En daarom
stelt het de vraag: Zijn hier werkelijk
alle mogelijkheden binnen het positief
recht om Schreieder te straffen uitge
put? Zo ja, dan is het geneigd te con
cluderen tot een hiaat in dit recht.
Laten wij de verwachting uitspreken,
dat een nauwkeurig onderzoek in het
England-Spiel het mogelijk zal maken,
dat de afschuwelijke rol, die een
Schreieder gespeeld heeft, in het volle
daglicht wordt geplaatst en dat al de
genen, die mede-verantwoordelijk zijn
voor deze verschrikkelijke tragedie, hun
gerechte straf niet zullen ontlopen.
DE CONTROLE OP DE WAPENSTILSTAND
IN PALESTINA
LIBANON
HOOFDKWARTIER
VAN GRAAF BERNADOTTE
BEVESTIGD OP HCT
EILAND RHODOS
WAARNEMERS
AAN DE ORENSVAN
SYRIË EN LIBANON
WAARNEMERS
INDE HAVENPLAATSEN
PATROUILLES
MET SCHEPEN EN
VLIEOTUIOEH IN
DE KUSTSTROOK
oTulkarn
©NaÖTu»
WAARNEMERS
AAN DE GROTE WEG
JERUZALEM-TEL aviv
T
CT^rieho
njzalem
WAARNEMERS
AAN PE POORTEN
VAN JERUZALEM
EGYPTE v
4B5S V
derlandse koloniale overheersing, welke
de Indonesische strijd voor vrijheid en
onafhankelijkheid verstikte."
De Australische afgevaardigde, Hood,
zeide, dat de voortgang in de onder
handelingen opzettelijk door de Neder
landers is vertraagd.
Mr. Van Kleffens verzekerde dat de
onderhandelingen niet waren afgebro
ken, doch dat de onderhandelingen
voor een politieke overeenkomst voor
enige tijd waren opgeschort, terwijl de
besprekingen over de uitvoering van
het bestand doorgang vonden. Boven
dien hebben dr. Van Mook en drs. Hatta
een lange en nuttige bespreking gehou
den, in zeer vriendschappelijke sfeer.
Het opschorten der besprekingen ge
schiedde slechts, omdat de publicatie
van genoemd document opschudding
en spanning verwekte, welke niet be
vorderlijk zijn voor onderhandelingen
omtrent de betreffende delicate aange
legenheden. Hij zeide: hoe minder over
de kwestie gesproken Wordt, hoe eer
der deze is opgelost.
De afgevaardigde van de Ver. Staten,
Jessup, legde er, ofschoon hij er geen
bezwaar tegen had, deze zaak onder
de speciale aandacht van de C. v. G. D.
te brengen, de nadruk op, dat de Vei
ligheidsraad niet de taak heeft, een
oordeel te vellen in een geval, waarin
een der partijen onderhandelingen doet
mislukken. De Verenigde Staten heb
ben met voldoening kennis genomen
van de verklaring van mr. Van Klef
fens dat de bedoeling van Nederland
geen andere is dan bepaalde onder
delen der besprekingen niet voort te
zetten. De heer Jessup koesterde de
hoop, dat de onderhandelingen in Indië,
na de ontvangst van de verwachte in
structies van de Nederlandse regering,
spoedig zullen worden hervat.
Na enig debat werd de volgende ver
gadering over de Indonesische kwestie
vastgesteld op Woensdag 23 Juni.
De vroegere „Webrmachtsbefehlshaber
in den Niederlanden", generaal Chris
tiansen, zal 21 Juli voor het Bijzonder
Gerechtshof te Arnhem terecht staan.
Een woordvoerder van het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft bekend gemaakt, dat Engeland
de Nederlandse souvereiniteit over
Indonesië heeft aanvaard, aldus
meldt A. P. uit Londen.
Het Foreign Office heeft alle Britse
diplomatieke missies in Indonesië op
dracht gegeven niet langer Indonesische
republikeinse paspoorten te erkennen.
Volgens regeringskringen in Londen be
tekent deze stap, aldus A. P., dat Enge
land zijn informele erkenning van de
Indonesische republiek ingetrokken
heeft.
Van betrouwbare zijde verneemt
A .P., dat 22 republikeinen, die in
Batavia wonen of verblijven, gis
teravond gearresteerd zijn wegens
staatsgevaarlijke activiteit.
Onder hen bevindt zich Oesman
Ismail, een van de Bataafse corres
pondenten van Antara.
De afgevaardigde van de Indonesische
regering te Praag heeft vandaag beves
tigd, dat hij van plan is Maandag naar
Indonesië te vertrekken.
De residentie van Mgr. M. Lucas.
Mgr. M. Lucas, aartsbisschop en
apostolisch delegaat van Zuid-Afrika,
die slechts korte tijd in zijn ge
boortestad Haarlem vertoeft, heeft
hedenmiddag de ere-promotie van
veldmaarschalk Smuts bijgewoond,
waarna hij naar Duitsland en Zwit
serland zal vertrekken. De aarts
bisschop heeft zijn residentie in Pre
toria, de hoofdstad van de Unie,
waar de regering haar hoofdzetel
heeft.
Z. H. Exc. vertegenwoordigt de Heilige
Vader, als zichtbaar opperhoofd der
Heilige Kerk, in dat groot en ontzaglijk
uitgestrekt gebied van Afrika, gewoon
lijk „Zuid-Afrika" genoemd. Onder d«
jurisdictie van Mgr. Lucas vallen, be
halve de Unie van Zuid-Afrika, ooi
Zuid-West Afrika, Zuid-Rhodesia en de
Engelse Protectoraten van Bechuan
land. Basutoland en Swaziland.
Mgr. leidt en bestuurt, in de naam
van de Heilige Vader, de kerk in Zuid-
Afrika met 25 bisschoppen en ongeveer
1000 priesters. Hij was bijzonder ver
heugd, dat het hem mogelijk was ge
weest, dit jaar een groot-seminarie te
openen voor Europese wereldheren,
Het jaarlijks ziekentriduum te Bloemen-
daal is weer voorbij. Gistermiddag droeg
Mgr. W. Bouter, Apostolisch Vicaris van
Nellore, een pontificaal Lof op. De processie
trekt langs de zieken
In de Pieterskerk te Leiden vond hedenmiddag de erepromotie van veld
maarschalk Smuts plaats, aan wie door de senaat van de rijksuniversiteit in de
sleutelstad het doctoraat honoris causa in de faculteit der rechtsgeleerdheid was
toegekend.
De promotie werd voorafgegaan door een lunch in het Oosterse Instituut aan
het Rapenburg. Deze lunch vond plaats in oud-HoUandse stijl; o.m. werd gebruik
gemaakt van het Leidse stadszilver, afgestaan door het stedelijk museum
„De Lakenhal". De bedienden serveerden in oud-Hollandse klederdracht.
Uw biographe vertelt, aldus prof. Van
Bemmelen, dat u als jongen van 16 jaar
aan een vreemde schreef, dat uw dier
baarste wens was, een vriend te heb
ben en slechtheid te vermijden. Op dit
ogenblik, waarop aan u door onze uni
versiteit de doctorsgraad wordt ver
leend vanwege uw grote verdiensten,
kunt u er verzekerd van zijn, dat dit
tevens het bewijs is van het feit, dat u
in ons land vele vrienden hebt en dat
die vrienden u vereren, omdat u naar
het hoogste goed hebt gestreefd. Het is
om al deze redenen, dat de Leidse uni
versiteit u heeft willen eren.
Vervolgens begaf veldmaarschalk
Smuts zich, in gezelschap van de deel
nemers aan de lunch, te voet naar de
academie, om vandaar met de senaat
naar de Pieterskerk te gaan. Inmiddels
waren daar onder grote belangstelling
H.H. K.K. H.H. Prinses-Regentes Juliana
en Prins Bernhard gearriveerd. Zij had
den in het midden van de overvolle
kerk plaats genomen, toen de senaat
met de bejaarde eredoctor de kerk bin
nenschreed.
De rector-magnificus, prof. mr. J. C.
van Oven, richtte als eerste spreker
het woord tot de koninklijke hooghe
den, de aanwezige vertegenwoordigers
van buitenlandse mogendheden aan
het Nederlandse hof, en veldmaar
schalk Smuts. „De senaat verheugt
zich," aldus spr„ „in zijn midden een
man te ontvangen, die in de laatste
halve eeuw in de geschiedenis der
wereld een zo belangrijke en heilzame
rol heeft gespeeld. Wij zijn er trots
op, hem het hoogste eerbewijs te kun
nen verlenen, waarover een universi
teit de beschikking heeft."
De promotor, prof. mr. J. M. van Bem
melen, gaf een overzicht van het leven
en werken van veldmaarschalk Smuts.
Vervolgens las prof. Van Bemmelen
de traditionele formule in het Latijn
voor, waarmee de doctorsgraad wordt
verleend.
Na het overhandigen van de bul sprak
veldmaarschalk Smuts in de Zuid-Afri
kaanse taaL
„al dadclik erken, hoe diep getroffe ek
„al dadeik erken, hoe diep getroffe ek
gevoel oor hierdie funksie van vandag.
Ek vrees, dat op bloot akademiese
gronde ek geen besonder aanspraak op
hierdie hoë eer het, en ek vrees, dat die
erkenning meer deur geskiedkundige
gronde gemotifeer is. Trouens, my lewe
en lotgevalle het plaatsgevind in een
van die mees diep bewóë tydperke van
die geskiedenis, in 'n tyd van wereld-
wye woeling en strijd, waaraan ek my
deel geneem het.
Wat van die toekoms? Eurqpa kan
en sal nie by hierdie ramp berus nie.
Selfs noual is daar welkom tekens
ooral hier in Holland sowel as in
nabuur lande van die opstanding
as het war uit die doode. Deur hard
werk sal die stoffelike verwoesting
allengs verdwyn. Die gevaarliker en
diepgaander verwoesting van die gees
sal ook verdwyn. Dit is nie in die aard
van die mens, om nie vergoed voor
die noodlot te swig nie. Ons geslag is
nie vor die wanhoop aangelê nie.
"Wat vandag nodig is, is die beligga-
ming van die drang tot herstel in prak-
tiese vorm. Daar moet vaste vorm en
uitdrukking gegeë word aan wat in ons
harte brand. Die westerwereld moet
aan haar eie ideologie vaste en konkrete
vorm gee.
Is wat in suid afrika na ongelooflike
smarte in die kleine gebeur nie ook in
Europa op veel groter skaal moontlik?
Die moeilikhede is nie verskillend van
aard, hoewel natuurlik oneindig groter
in omvang. Maar so ook is die Europeese
staatsmanskap en die dringende nood-
saak. Beskou suid afrika as 'n proef
toets in die kleine 'n laboratorium
eksperiment van wat in die Weste op
kolossale skaal moontlik is en wat ons
Westerse beskawing sal red.
Benelux is al 'n begin opgevoig
deur die Brussel ooreenkoms en die
Europese herstelprogramma. Druk aan
met die grootse werk. Dit sal kom
die hergeboorte van Europa, van 'n
groter Europa wat vergoeding en reg-
verdiging sal bring vir al die gedane
kwaad, al die gelede verlies. Dit moet
kom. Moge dit nie te lang talm nie.
Ek persoonlik het geen twyfel aan die
wedergeboorte van Europa. Holland
het ook haar onderskeie bydraë tot
hierdie grootse herrysing te bring,
wat haar edel verleden waardig sal
wees, haar toekoms sal versekeren
en die grootse rol van hierdie lage
lande In die geskiedenis van Europa
met verwesenlyking sa.1 bekroon. Die
belofte van die sewentiende eeu moet
vervul word."
Zacht scheen liet Juni-zonnetje
Donderdagmiddag door de ramen
van het kerkje te Bloemeudaal op
de biddende of zingende zieken, die
hier aanwezig waren voor de laatste
plechtigheid van het tridunm, en op
het blanke wit van de lakens er
spreien van de vele ligstoelen. Ja.
de gehele sfeer van het iiiürukwek»
kende triduum er. het intieme kerkje
bracht de deelnemenden tot bezon
ken meditatie en Vurig gebed.
Het besluit van deze voor de zieken
heerlijke en onvergetelijke dagen vorm
de een plechtig pontificaal lof, gecele
breerd door Z. H. Exc. Mgr W Bouter.
bisschop van Nellore. Als troondiakens
fungeerden pastoor G. A. Jongejan van
de parochie van de H. Joannes de Doper
er- pater Bertels O.F.M. van de St. An-
toniusparocfiie; diaken was pater J. van
Rooyen en subdiaken kapelaan P. de
Groot. Kapelaan W. A. Juffermans fun
geerde als ceremoniarius.
Indrukwekkend zong het zangkooc
van de H. Hartparochie de verschillen
de- liederen en gezangen tijdens de
plechtigheid.
Kapelaan J. B. Karskens, die al de
predicaties heeft gehouden, hield even
eens de slottoespraak, waarin hij met
ingetogen enthousiasme wees op de
grote heiligheid en de machtige invloed
bij God van Maria, de Moeder van God
en de mensen. „Per Mariam ad Jesum"
riep hij tot de ziëken.
Daarna volgden nog enkele gezangen,
welke de zieken ook meezongen, waar
na de processie met het H Sacrament,
de priesters en witte anjers dragende
bruidjes aanving.
Dan werden gebeden uitgesproken,
waarna pastoor L. Beune iedere zieke
afzonderlijk de zegen met het Allerhei
ligste gaf. Dit was een van de meest
indrukwekkende momenten van de
plechtigheid.
Tot slot ontvingen alle deelnemers
ter herinnering aan de rijke uren, die
zij gedurende het Bloemendaalse zie
kentriduum hebben doorgebracht, van
de bruidjes een witte bloem, die gediend
had voor de opluistering van het altaar
of de processie. En zo was dan weer
aan dit triduum een einde gekomen
ge
I he
De weldaad bestaat niet in wat
gegeven wordt, maar in de gezind
heid waarmee men schenkt.
terwyl hjj dit jaar nog hoopt te ope
nen een regionaal klein- en groot
seminarie voor inlandse wereldgeeste
lijken.
De Katholieke Universiteit voor In
landers in Basutoland en het uitgebreid
lager onderwijs voor de inlandse bevol
king hebben zijn grootste belangstelling.
We verwonderden ons niet, toen hij
sprak over zijn plannen en zorg voor
een goede en up-to-date-Kathoiieke
pers.
In Januari bracht Z. H. Exc. een be
zoek aan de Apostolische delegaat in
Mombasa, aartsbisschop Mathew, en be
studeerde de seminaries, inrichtingen
voor hoger onderwijs, de ziekenhuizen
en drukkerijen voor de inlanders Hl
Centraal-Afrika. Voor hétzelfde doel
bezocht Monseigneur de Ivoorkust, de
Goudkust en Nigeria. Via Tunis kwam
hij naar Rome, waar hij verslag uit
bracht aan de Heilige Vader en kardi
naal Fumasoni-Biondi over zijn werk
in Zuid-Afrika.
Monseigneur Lucas hoopt in Neder
land, Duitsland, Zwitserland, Engeland
en Ierland de provinciale oversten te
bezoeken van de orden en congregaties,
die in zijn delegatuur werkzaam zijn,
en zal in het begin van Augustus met
de K.L.M. weer naar Zuid-Afrika ver
trekken.
De K.V.P. en de P. v. d. A. zullen
toch via de radio verkiezingstoespraken
houden. Vanbevoegde zijde deelt men
namelijk mede, dat, naar uit ter zake
dienende besprekingen is gebleken, ook
zonder formeel stellen van sommige
voorwaarden materieel aan de verlan
gens van de regering zal worden vol
daan.
In verband daarmede heeft de rege
ring de gestelde voorwaarden zo kun
nen veranderen, dat de gerezen bezwa
ren zijn vervallen.
Hoewel reeds enige tijd wijzigingen
in bet kamp Mariënbosch ophanden
waren, hebben het onderzoek en de
reorganisatie-pogingen welke inten
siever werden aangepakt na de grote
persbelangstelling van enkele weken
geleden er thans, naar wij van be
voegde züde vernemen, toe geleid de
gezinnen, die in afwachting van hun
uitwijzing in Mariënbosch verblijven,
over te brengen naar het kamp Ave
goor bij Ellekom.
Dit kamp is lange tijd gebruikt voor
de onderbrenging van politieke delin
quenten, maar werd onlangs voor het
grootste gedeelte ontruimd. Deze over
brenging zal waarschijnlijk nog voor het
einde van deze maand geschieden. Op
deze wijze wil men trachten de gezinnen
een beter onderkomen te geven dan wat
thans in Mariënbosch het geval is en
tevens wil men hierdoor Mariënbosch
voor overbevolking behoeden.
Deze overplaatsing zal geen wijzi
ging in het systeem der overbrenging
betekenen. Zoals wellicht bekend was
is reeds eerder door het D.G.B.R. ge
tracht de uit te wijzen Duitsers in een
ander kamp ónder te brengen, doch
deze pogingen hadden aanvankelijk
geen resultaat, omdat Mariënbosch
uitermate gunstig lag voor het vervoer
naar Duitsland. Het kamp Avegoor
biedt vrijwel dezelfde mogelijkheden.
De K.L.M. DC-6-PH-TIP gezag
voerder Ronald F. George die in
charter vloog voor een groep deelne
men! aan het te Los Angelos gehouden
congres voor morele herbewapening, die
Donderdagmiddag op Schiphol arriveer
de, heeft een zeer snelle vlucht Sydney
(Canada)—Londen gemaakt. De tijd 8
uur en 9 minuten kan, naar de K.L.M.
meedeelt, een officieel record voor een
normaal passagiersvliegtuig worden ge
noemd. De grondsnelheid van het toestel
bedroeg af en toe 510 km. en de gemid
delde snelheid 300 „knots".
