Aan de vooravond Communistisch complot te Berlijn ontdekt Katholieke kiezer Samenwerking met P.v.d.A. zegen voor ons land Bobet etappe-winnaar en drager van de gele trui In memoriam prof. Aalberse Delegatietrein te Djocja Men wilde de Westelijke Geallieerden dwingen de stad te verlaten r Verklaringen over Indië-beleid Tot hoofd en hart Sovjet-troepen zouden hulp bieden Verkiezingsuitslagen Communistische cel ontmaskerd Pakketten voor Indië voorkeurstemmen J Britse luchtmacht en vloot bij Malakka Het weer hl*>4 Bakker en Ackermann uit de Tour Morgen begint de slag GEEN UITLEVERING VAN SCHREIEDER DINSDAG 6 JULI 1948 72ste JAARGANG No. 24195 Inhoud in blik De voedselslag Nieuw beroep op V. N. ,T T ergeleken bij de hoge belangen, die op hei spel V siaan bij de opbouw van een Chrisielijke Siaai en Maatschappij en de afweer van hei communisme, zijn de meningsverschillen onder de katholieken over siaaikundige vraagstukken, hoe belangrijk ook op zich, zelf, toch van ondergeschikte betekenis. Reeds het verlies van weinige stemmen kan in ons kiesstelsel ernstige gevolgen hebben. En die staat kundige eenheid van de katholieken is een machtig wapen in de gemeenschappelijke en veelzijdige strijd tegen hei communisme, terwijl zij bij de maat schappelijke en siaaikundige opbouw van ons Chris telijk levensideaal een zeer waardevöl goed is, welks verlies niet ie overziene schade zou berokkenen aan de belangen van hei Christendom en het welzijn van ons dierbaar vaderland. V. Communistische bewegingen scherp gecontroleerd Nationalisatie van de Britse mijnen levert verlies MINISTER VAN MAARSEVEEN U stemt toch ook lijst van de K.V.P.? 35e RONDE VAN FRANKRIJK - 7e- ge. ge ETAPPE H. Kuiper aan het woord NEDERLAND KOOPT 25 OEFEN- VLIEGTUIGEN BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543 Abonnementen 2080p - Postgiro 143480 ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week, I 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal. Wnd. hoofdredacteur: W. Severin. Directeur: 3. 3. W. Boerriater. NIEUWE H LEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mïffimetet- hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 1é cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor edvertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. De verkiezingsstrijd moge er deze keer een zijn geweest van wei nig grootse ailure, aan de voor avond van de dag, waarop de beslis sing moet vallen, kan men zich toch moeilijk onttrekken aan een zekere spanning, die iedere verkiezing nu eenmaal meebrengt. Niet dat grote verrassingen te wachten zijn, daar Voor deugt het politieke klimaat in ons land nu eenmaal niet. De gemid delde 'Nederlander weet wat hij wil en handelt dienovereenkomstig. Van daar dat er zich in ons land niet ge makkelijk politieke aardverschuivin gen zullen voordoen. Toch zijn er altijd, ook onder ons katholieken, en wel in alle rangen en standen, die aarzelen op wie zij hun stem moeten uitbrengen. Zij hebben zoveel belof ten gehoord, zij zijn met zoveel leu zen bekogeld, zij onderkennen daar in vaak ook zoveel list en bedrog, dat zij het goede uitzicht hebben verloren. En wij.moeten toegeven: De poli tieke partijen hebben het deze men sen ook niet gemakkelijk gemaakt. De meeste partijen hebben het voor naamste doel, waarvoor deze verkie zingen gehouden worden herzie ning der Grondwet inzake Indië meer of minder gecamoufleerd, om dat zij zich nu eenmaal tegenover hun kiezers in deze kwestie minder safe voelen. Toch moet men dit alles niet te eng zien. In de komende' vier jarige periode, waarvoor deze nieu we Kamer gekozen wordt, zullen er nog heel wat meer vraagstukken aan de orde komen dan de Indische kwes tie alleen. Het gaat dus prof. Eomme legde er dezer dagen nog maals de nadruk op om het ko mende beleid in zijn geheel. Wanneer wij dit overdenken, dan begrijpen wij ook beter, waarom het Episcopaat, dat het complex van vraagstukken nu eenmaal veel beter kan overzien en de gevaren voor Kerk en Maatschappij beter dan wie ook onderkent, indien deze vraag stukken zonder eerbiediging en na leving van de zedelijke normen van het Christendom zouden worden op gelost, zó nadrukkelijk de katholieke kiezers aanspoort op de Kath. Volks partij hun stem uit te brengen en de eenheid te bewaren. In het verleden is herhaaldelijk ge bleken, dat wie zich houdt aan de richtlijnen, door het Hoogwaardig Episcopaat gegeven, overtuigd kan lijn, dat hij niet alleen goed handelt als gehoorzaam lid van de Kath. Kerk, maar ook als Nederlander ten volle zijn plicht tegenover het vader land vervult. Maandagavond is de trein met leden der delegatie in Indonesië te Djocja aangekomen. De correspondent van Aneta meldt, dat'kort voordat de trein in Djocja arriveerde er een ruit van het laatste rijtuig van de trein vernield Werd door een steen, die vanaf de kant geworpen werd. De aankomst had een ordelijk ver loop. Soetan Sjahrir is Maandagmiddag onverwachts te Bandoeng aangekomen. Het doel van zijn komst is niet bekend. Morgen of Donderdag zullen de ver schillende staatshoofden (of hun ver vangers) van de Negara's en Daerahs te Bandoeng bijeenkomen. Een huiszoeking in de woning van een vijftal Chinezen te Medan heeft een grote hoeveelheid wapens, mu nitie en handgranaten aan het licht gebracht. De Chinezen werden ge arresteerd. Het vermoeden bestaat, dat men hier de hand heeft gelegd op een belangrijke communistische cel. Dit vermoeden wordt bevestigd door het feit, dat kort na de arrestatie een vijftal dreigbrieven werden ontvangen, ■waarin van de autoriteiten vrijlating van de gevangenen werd geëist. Deze dreigbrieven waren alle ondertekend door de Partai Kommunis Indonesia. In het republikeinse gebied van de Asa- hanrivier op Sumatra is -de voedselpositie zo slecht, dat de bevolking begonnen is de toppen van de palmolie-aanplanten als voedsel te gebruiken. Er heerst een zeer Verwarde toestand als gevolg van de voort durende strijd om de macht in het repu blikeinse gebied. De Voorlichtingsdienst van het Korps Mariniers (hoofdkwartier) te s-Graven- hage, maakt bekend, dat het nog gere geld voorkomt, dat pakketjes, welke door ouders, verloofden, vrienden en kennissen naar de militairen in Indië Worden verzonden, daar met een bedor ven inhoud aankomen. De oorzaken daarvan zijn de slechte verpakking, maar ftieer nog het in de pakketten sluiten Van aan bederf onderhevige versnape ringen, sigaretten (in papierverpakking) e.d. Betrokkenen worden er derhalve op gewezen, de inhoud dezer pakketten zo- Veel mogelijk in blik te verpakken, om te voorkomen, dat niet alleen dat bepaal de pakket in een gehavende en bedor ven toestand aankomt, doch ook andere, door het bederf aangetast, hetzelfde lot ondergaan. Gebleken is, dat vele kiesgerechtigden in de veronderstelling verkeren, dat uitge brachte voorkeurstemmen verloren zouden gaan, indien de betrokken candidaal met gekozen wordt. Dit is niet het geval. Gel dige voorkeurstemmen komen ten goede aan de lijst, waarop zij zijn uitgebracht, stemmenverlies komt dan voor, indien het aantal op een lijst uitgebrachte stemmen niet voldoende is voor één zetel. Restzetels Worden verdeeld op grond van het stelsel van het grootste gemiddelde per partij. Kardinaal von Preysing, bisschop van ««lijn, heeft Zondag in het Olympisch stadion te Berlijn een plechtige toewij ding van de gezinnen aan het H. Hart Volgens de Parijse „Figaro" hebben de communisten in Berlijn een complot georganiseerd dat, ais het zou slagen, de Westelijke Geallieerden zou noodzaken, de stad te verlaten. Een zegsman van de Britse ambassade te Parijs heeft het bericht van de „Figaro" onderzocht en „geheel waar" bevonden. Het be richt blijkt geïnspireerd te zijn op een officieel document. Het document, dat opgesteld zou zijn volgens richtlijnen uit Moskou, zou tot titel dragen: „Instructies ingeval van af kondiging van de crisistoestand door de arbeidersmassa van Berlijn". De instructies zouden als volgt luiden: 1. De stroomvoorziening -en andere es sentiële diensten moeten gedesorganiseerd worden. Onze kameraden zullen zonder verwijl de hun toegewezen posten bezetten en in de Westelijke sectoren moet de mas sa, die niets omhanden heeft, straten en pleinen bezetten. Speciale functionarissen zullen de actie leiden van onze speciale interventie-afdelingen, die slechts van het centrale comité instructies zullen ontvan gen. 2. In de sectoren, die onder leiding staan van onze speciale afdelingen, zal door de menigte gedemonstreerd worden voor de eenheid van Berlijn en dë eenheid van valuta. De menigte zal tenslotte het ge meentehuis bezetten, de dienstcentra van de verschillende wijken en een zeker aan tal nog nader aan te duiden plaatsen en gebouwen. 3. De onder 1 en 2 genoemde acties moeten uitgevoerd worden onder bescher ming van Duitse politie-afdelingen. Duitse en militaire politie zullen tussenbeide ko men tégen de demonstranten en de moge lijkheid bestaat, dat er een aantal doden en gewonden vallen en dat er vele arresta ties worden verricht. 4. Wanneer deze situatie geschapen Is, zullen Sowjet-Russische troepen moeten optreden om de veiligheid van de bevol king van geheel Berlijn te verzekeren. Zij zullen voorts optreden ter beveiliging van de andere bezettingstroepen cn deze weg- geleiden naar een nader aan te duiden plaats. 5. De vergaderde arbeiders zullen een „toestand van algemene crisis" afkondigen. Onze speciale afdelingen, als de« enige die optreden, zullen van de menigte opdracht krijgen een voorlopig bestuur in te richten. 6. Pas in geval van een toespitsing der verhouding tussen de Sowjet-Russische be zettingsmacht en die van de Westelijke mo gendheden zal de „crisis-toestand" worden afgekondigd. 7. Geen initiatief mag worden genomen tenzij met toestemming van het centraal comité. 8. Dit document moet vernietigd worden zodra de speciale functionarissen, belast met de opdracht van het centraal comité, ervan kennis genomen hebben. (W.g.) Algemeen secretariaat van de Duitse Communistische Partij. Volgens de Britse woordvoerder had ook het Franse ministerie van Buiten landse Zaken het bericht onderzocht en bevonden, dat het „on essentiële punten overeenstemde met de inlichtingen, die het zelf had ontvangen"., Het complot zou door een lid van de communistische cellen te Berlijn zijn bekend gemaakt. Te Londen weigerde men enige of ficiële mededeling naar aanleiding van dit bericht te doen. Men sloot de mogelijkheid van een dergelijk com plot echter niet uit en wees op de communistische methodes in andere landen. Verantwoordelijke commen tators zijn echter zeer voorzichtig met berichten over communistische in structies en willen er niet eerder ge loof aan hechten, dan nadat de echt heid volledig vaststaat, gezien b,v. de twijfel, die bestaat t.a.v. het opzien barende „plan-M". Volgens het te Berlijn met Ameri kaanse vergunning verschijnende blad Der Tagesspiegel", heeft kolonel Paul Markgraf, hoofd van de Berlijnse po- litie-administratie, zijn medewerkers onofficieel doen weten, dat hij geen orders of instructies van Britse, Ame rikaanse of Franse autoriteiten meer zou accepteren en slechts zou gehoorza men aan orders van de Sovjetautori teiten. In de afgelopen dagen zouden ver schillende mislukte pogingen gedaan zijn om sommige bureaux van de Ber lijnse politie van de Amerikaanse naar de Russische sector over te brengen. In vérband met de toestand in Berlijn heeft de American Overseas Airways besloten om het aantal retourvluchten tussen Frankfort en Berlijn van 6 tot 25 per week uit te breiden. Deze maat regel heeft geen invloed op de trans atlantische dienst van de A. O. A. Het aantal retourvluchten AmerikaEuropa blijft gehandhaafd op 22 per week. Onder de meer dan vierhonderd vlieg tuigen, die Maandag voorraden voor Berlijn aanvoerden, was voor het eerst een Sunderland-vliegboot; die des mid dags veilig het experiment van een da ling op de Havelmeren volbracht. Sinds 15 Juni was het de eerste vliegboot, die in de omgeving van Berlijn neerstreek. Een der 35 schepen, die te Wittenberg voor de Russische controle liggen, werd Maandag doorgelaten en is met twee honderd ton graan op weg naar Berlijn. In Hamburg gaat het laden der kolen schepen voor Berlijn voort, ofschoon er nog geen tekenen zijn, dat de Russen de afsluiting der Elbe zijllen opheffen. De jongste monetaire bepalingen, die in feite de valuta der Sovjet-zone tot het normale geld in geheel Berlijn pro moveren en de Westelijke mark tot een soort deviezenpremie hebben gemaakt, hebben onder de bevolking grote teleur stelling gewekt. Politieke leiders in West-Berlijn spreken in de meetings, die nog alom gehouden worden, hun ontgoocheling uit over de aanvaarding van de Oostelijke mark en betitelen deze als „de springplank van het commu nisme". Zelfs employé's van het mili taire bestuur zullen het grootste deel van hun salaris in Sovjet-valuta uitbe taald krijgen. Voor al het voedsel, dat vanuit het Westen naar Berlijn gevlogen wordt, zal slechts Oostelijk geld worden ontvangen. Tenzij een vrije corridor naar Berlijn en valuta-grenzen in de stad worden getrokken is het niet mogelijk de Wes telijke mark als enige valuta in West- Berlijn te aanvaarden. De luchtcorridör was volgens een Amerikaans expert een maatregel, die absoluut onvoldoende was om de economie der stad gaande te houden. De algemene raad van de Duitse so ciaal-democratische partij heeft in een telegram aan mevr. Eleanor Roosevelt, voorzitster van de subcommissie der V.N. voor de rechten van de mens, de Uit het Herderlijk Schrijven van het Hoogwaardig Episcopaat. De Britse opperbevelhebber in het gebied van Malakka, generaal -majoor Boucher, heeft in de federale wetgeven de raad van Malakka verklaard, dat ..eenheden van de Britse marine en luchtmacht thaps voor de Oostkust van Malakka opereren om te voorkomen, dat communistische versterkingen Ma lakka bereiken". De raad stemde toe, dat de volmachten vergroot zouden worden om de golf van verzet te be strijden. Boucher stelde voor een spe ciale grensmacht te vormen om de Noordgrens met Siam te bewaken. De nationale kolenraad, welke het beheer voert over de genationaliseerde Britse kolenmijnen, zal, naar verwacht wordt, over het eerste jaar, dat hjj de exploitatie in handen heeft gehad, een verlies hebben geleden van ongeveer 200 millioen gulden. Verwachting tot Woensdagavond: Zwaar bewolkt met tijdelijke op klaringen en op sommige plaatsen enige regen of motregen. Matige, in de kuststreken nog krachtige Noord westelijke wind. Aanhoudend koel weer. Zon: 4.29—21.00. Maan: 4.25—22.15. aandacht gevraagd voor de „wanhopige toestand" van de Berlijnse bevolking. De partij dringt er op aan, deze kwestie aan de subcommissie voor de rechten van de mens voor te leggen. Het aantal Amerikaanse vliegende forten in Europa zal voorlopig verdrie voudigd worden. Deze aankondiging volgde op de mededeling, dat het aantal jagers in West-Europa verdubbeld zal worden, doordat nog een luchtarmada jagers in de Amerikaanse zone van Duitsland gestationneerd zal worden. Terwijl de groepen bombardements vliegtuigen voor oefeningsdoeleinden naar Europa gedirigeerd worden, zal de versterking van het aantal jagers blij vend zijn. Door de aankomst van de straaljagers zal' de Amerikaanse luchtmascht in Eu ropa op meer gelijke voet komen met de Russische luchtmacht, welke even eens debeschikking heeft over toestel len met straalaandrijving. In Russische kringen te Berlijn gaat het gerucht, dat men binnenkort reke ning moet houden met de vervanging van de Russische opperbevelhebber, maarschalk Sokolofsky. Voorts zou ook de Berlijnse stadscommandant, generaal KctikoW, naar de Sovjet-Unie terug keren. mmm Grote massa-meetings waren in Yougoslavië aan de orde van de dag, toen de Kominform zich kantte tegen Tito. Dat Stalin evenwel niet heeft afgedaan, bewijzen de portretten, die men ook van hem meevoert. BIARRITZ, 5 Juli. Het eerste gedeelte van de ronde yan Frankrijk is vandaag, nu Biarritz is bereikt, afgesloten. Zes etappes zijn afgelegd en, na een rustdag, die morgen in Me beroemde badplaats zal worden genoten, gaat het op de Pyre neeën af. De Nederlands-Luxemburgse ploeg heeft vandaag twee leden verloren. Bak ker en Ackermann zijn uit de koers ge nomen doordat zij beiden met meer dan 10 achterstand op de winnaar te Biar ritz aankwamen. Zij hebben met veel pech te kampen gehad en bovendien heeft de sterke wind hun duidelijk par ten gespeeld. Ook Pauwels neemt een gevaarlijke plaats in het algemeen klas sement in, maar De Hoog, Francken, De Ruiter en Janssen hebben zich tot nu toe uitstekend geweerd en het ziet er naar uit dat z« zich, althans voorlopig, kunnen handhaven. Daarbjj ontvangen zij goede steun van Kirchen en Kemp, de beste Luxemburgers. Lambrecht is zijn leiderstrui alweer kwijt, maar hij vindt het niet erg spij tig, want de gele trui is moeilijk te ver dedigen. Bobet heeft zo goed gereden, dat hij de eerste plaats wel verdient. Al dadelijk na de start voor de 6e etappe bleek dat er ettelijke renners waren die popelden van strijdlust. Nau welijks was er een paar kilometer gere den of Thuyare, van de ploeg lie de France en het Nood-Oosten, spurtte zich los en liep enige honderden meters uit. Kort daarna zorgden Joly van de internationale ploeg en Muller, een ploegmaat van Thuayre, voor nieuwe spanning. En aangezien ze elkaar kon den aflossen en zodoende een zeer straf tempo draaiden, kreeg hun snelle ont snapping al heel gauw een veel ernstiger aanzien. Op een gegeven moment had den ze 1 minuut voorsprong, zonder dat er door het peloton aan jagen gedacht werd. Dit vonden Bobet, Thiétard en Yvon Marie, drie Fransen doch tot ver schillende ploegen behorend, toch al te gek. Ook zij begonnen te spurten, lieten de hoofdgroep in een ommezien vee achter zich en stoven, om beurten lei dend, achter Joly en Muller aan. Zo kon het jakkerende kleine groepje steeds verder uitlopen. Bij Sore, op 65 Vi km. van de start, bedroeg de voorsprong bijna 4 minuten, en bij de controlepost van Mont de Marsan, ruim 118 km. van Bordeaux, arriveerde de hoofdgroep, die nog steeds niet krachtig reageerde, pas 8% minuut na de vijf leiders die even monter en pittig bleven doorpeddelen. Op dat moment was Lambrecht dus de gele trui al .kwijt. Met een Voorsprong van 26 minuten op 't tijdschema waren Muller, Bobet, Yvon Ma rie en Joly de contröle van Dax, op 178 km. van het beginpunt, gepasseerd. Het lei dende quintet was dus veranderd in een quartet, en dit moest toegeschreven worden aan pech van Thiétard die tweemaal ban- denpeeh had gehad en in weerwil van zijn vertwijfelde pogingen een achterstand had gekregen. Hij kwam 35 seconden na de vier anderen door. Negen minuten na de koplopers verscheen het grote peloton met verschillende Neder landers, dat er nu eveneens een stevig vaartje in zette en sinds Mont de Marsan bijna geen-terrein meer had verloren. Hier bij waren Lambrecht, Lapébie, Bartall, Vietto en Robic. Nog weer drie minuten later passeerden drie renners, onder wie Neri. Daarna kwamen de achterblijvers. Op 26 minuten de Nederlander Bakker en de Luxemburger Ackermann, op 28 Bonnet van de Franse Z. O. Ploeg. Bobet won tenslotte deze zesde etappe door de sprint. Het resultaat van de zesde etappe is: 1. Bobet (Frankrijk) 6 uur 27 min. 12 sec. 2. Muller (N.-O. 11e de Fr.) op y2 lengte. 3. Marie (West Fr.) op 2 lengten. 4. Joly (In- tem.) op 2 lengten. 5. Teisseire (Frankr.) 6.29.19. 6. Ramon (België A). 7. Ockers (België A). 8. Klabinsky (Intern.) 6.29.23. 9. Van Dyck (België A). 10. Mathys (Jonge Adelaars). 11. Een grote groep renners, o.w. De Hoog, De Ruyter en Kirchen in 6 uur 29 min. 49 sec. 60 t/m 77 een groep renners o.w. Janssen en Kemp in 6 uur 32 min. 34 sec. 84 t/m 95 een groep met de Nederlan der Francken. 96. Blever (Ned.-Lux.). 98. Pauwels (Ned.-Lux.). 101 en 102 Bakker en Ackermann. Het algemeen klassement luidt: 1. Bobet (Frankrijk) 38.56.06. 2. Lambrecht (Internat.) 38.56.17. 3. Sciardis (Internat.) 38.59.03. 4. Engels (Jonge Adelaars België) 39.02.44 5. ex aequo: Schotte (België A) en Teisseire (Frankrijk) 39.03.10. 7. Ramon (België A) 39.03.53. 8. Mathieu (België A) 39.03.56. 9. Thiétard (Parijs) 39.04.59. 10. Lapébie (Centraal Zuid-West Frankr-) 39.0654. 38. - r—v Morgen, tijdens de zevende etap pej die van Biarritz over een afstand van 220 kilometer langs berg en dal naar Lourdes leidt, gaat de grote slag in de Ronde van Frankrijk be ginnen. Met de frisse kracht en moed, opgedaan tijdens de rustdag in •de badplaats Biarritz aan de Golf van Biscaje, trekt de karavaan de onher bergzame Pyreneeën in. En dddr, op de Col d'Aubisque, op de Tourmalet, de Col d'Aspin en de Peyresourde, zal onvermijdelijk de eerste schifting zich voltrekken. Hoe zullen de Nederlanders zich daarbij houden? Onze sportredac teur reisde naar Biarritz om er de ka ravaan op te vangen en vandaar tot Marseille het oog van de vele wieier- liefhebbers onder onze lezers te zijn in deze zware etappes. Morgenavond hoopt hij de telefoonblokkade van zijn Franse, Belgische en Italiaanse colega's te doorbreken met oen sa menvatting van zijn eerste indrukken. De Hoog en Kirchen 39.21.55. 49. Janssen 39.27.13. 79. De Ruyter 39.50.28. 85. Kemp 39.57.54. 97. Francken 40.20.57. 98. Biever 40.22.35. 100. Bakker 40.38.53. 101. Pauwels 40.58.37. 102. Ackermann 41.11.07. Het ploegenklassement luidt: 1. Intern, ploeg 117 uur 2 min. 32 sec. 2. Frankrijk 117.10.33. 3. België A. 117.10.59. 4. De Jonge Adelaars 11755.4. 5. Centrale Zuid-West Ploeg 117.30.13. 6. Zuid-Oost Ploeg 117.38.51. 7. Parijs 117.43.33 8. Italië. 9. Noord-Oost lie de France. 10. Nederland-Luxemburg 118.11.3. 11. West-Ploeg. 12. Italië B. In de Stadsschouwburg spraken gisteravond voor een zeer tairjjk gehoor, en via dit gehoor tot geheel katholiek Haarlem, de minister van Jnstitie, mr. H. J. van Maarseveen, en de heer H. Kuiper, lid van het dagelijks bestuur van de K.A.B., als een laatste appèl voor de K.V.P., op de vooravond van de verkiezingen. Minister Van Maarseveen hield een zeer zakelijk en rustig, maar glashelder betoog, dat toch weer niet zo zakelijk was, of de vele aanwezigen onderbraken het met een enthousiast en instemmend applaus. De heer Kuiper deed het op meer satyrische wijze, en vermocht door de geestigheid van zijn openhartig woord zijn toehoorders tot een spontane bijval te brengen. De muzikale omlijsting werd op een uitstekende wijze verzorgd door het ka thedrale kooir 'o.l.v. dr. A. M. Kat. In zijn openingswoord herdacht de voorzitter, de heer Th. Hooy, en met hem de vergadering de dezer dagen overleden prof. P. J. M. Aalberse. In het kort belichtte hij het werk van •deze grote katholieke werker bij uit stek, wiens persoon zich vooral be woog op sociaal terrein. In de laatste decennia was Aalberse de krachtige sociale stuwer, die zich volledig in zette om de Nederlandse arbeider dié hulp en steun te geven, waardoor zijn bestaan menswaardiger kon worden. De heer Hooy bracht daarna hulde aan het kabinet-Beel, tegenwoordig ln de persoon van minister Van Maarse veen, waarna deze op overtuigende wijze een uiteenzetting gaf van het be leid van onze regering Vorige week hebben wij reeds uit voerig de rede van mr.Van Maarse veen weergegeven, zodat wij er mee mogen volstaan een en ander in het kort te memoreren. Spr. stelde allereerst de vraag: is de samenwerking tussen K.V.P. en P.v.d. A. vlot en vruchtdragend geweest? Hij beantwoordde deze met een volmondig ja en merkte hierbij op, 'dat in deze verkiezingscampagne de beide partijen ten opzichte van eikaar niet aangegrepen zijn door een verkiezingskoorts. Het was alleen te betreuren, dat de P.v.cLA. de actie van de financiële expert van de K.V.P.-fractie, de heer Teulings, tot verlaging van een bepaalde belasting heeft uitgebuit als een verkiezingsstunt. Doch overigens was de samenwerking uitmuntend en is zij tot een zegen ge weest voor ons land! Want in verge lijking met het buitenland is de sociale rust zo uitstekend geweest, dat wij de ellende van de na-oorlogse tijd voor een groot derf te boven zijn gekomen. Ging die samenwerking dan niet ten koste van de K.V.P.? Deze vraag, aldus spr., kunt u zelf beantwoorden. Ieder een weet toch, dat het kabinet werkte op het program van onze katholieke mi- nister-president, en de vele specifiek katholieke wensen, die daarin lagen ver vat, zijn vervuld. Als voorbeeld noemde mr. Van Maarseveen de gelijkstelling QÏARRiJ ONTPELUER QLORO ROES CASTE LMAUDARY LtZIGNAN DE OJTERS VERWIJTEN naar de m met oiagraü AAN GEGEVEN HOOGTEN 220km 258km TJUU 7®ETATPE BIARRITZ-LOURDES JULI 6«etappe LOURDES- TOULOUSE OJUU RUSTDAG fOJULI 8»ETAPPE TOULOUSE •MONTPCUJER EASkm 1 COL O'OSQU/CH 2 COL D'AUBISQUE 3COL DU TOURMALET 4 COL 0'A SPIN, 5 COLf PEYRESOURD 6 COL 0'ARES 7 COL OURET M89m, rsOm BERGEN WAARVAN DE BEKLIMMING MEETEL H HET KLASStMBHT VIM Of j£gS£gUS Morgenavond zal de Nieuwe Haar- lemsche Courant zoals gewoonlijk de uitslagen der verkiezingen van 7 uur af bekendmaken voor de ramen van haar bureau aan de Smedestraat 5 en voor de gevel van Drukkerij „De Spaarnestad" aan de Nassaulaan. De uitslagen zullen op duidelijke wijze en met vergelijkende cijfers worden gepubliceerd. Zoals gemeld zal de Mittovos ook van onze verkiezingsdienst gebruik maken. De uitslagen zullen in hei Gem. Concertgebouw onmiddellijk na binnenkomen via borden en luid sprekers worden medegedeeld. Snelle koeriersdiensten zullen daartoe hulp verlenen van het bijzonder hoger onderwijs en het wetsontwerp tegen de echtscheiding. Een groot derf van zijn rede wijdde spr. aan de Indië-kwestie en in ver band daarmee aan de actie van Wei ter. Met klem betoogde hij, dat onze huidige regering op een zeer tactische wijze heeft aangepakt. „Ik dank God, dat hij ons in deze tijd mannen heeft gegeven als een Berf en een Romme!" Maar waarom dan geen rechtse coa litie zoals vroeger? Spr. wees er op, dat de samenwerking met de A.R. en de C.H. voor de oorlog nu niet bepaald opwekkend is geweest en dat nu samen werking practisch onmogelijk is, daar de A.R. positief stelling hebben genomen tegen de grondwetswijziging Het beleid in Indonesië gaf minister Van Maarseveen duidelijk weer. Toen de regering-Beel in 1946 aan het bewind kwam, was de toestand zo, dat Indië geheel aan zich zelf was overgelaten en dat er nog geen Nederlandse soldaat was te bekennen. Thans heeft men overal orde en rust weten te brengen en is het alleen maar een derde derf van Java, dat onder de Republiek staat, waarmede nog enkele overigens zeer moeilijke kwesties moeten worden opgelost. De regering meende rustig en met overleg alles te moeten aanpakken en daar deed zij goed aan, want onze reputatie in het buitenland is daardoor gestegen. Tenslotte besprak de minister zijn eigen aandeel in het werk van ons kabinet, en wees daarbij op de wet tot herziening van het ontslagrecht en die tegen een al te vlotte echtscheiding. Een beroep op de Haarlemse katho lieken om op 7 Juli te zorgen voor een victorie voor de K.V.P., vormde het be sluit van deze goed-gedoeumenteerde rede. „Ik ben jaloers op Finland", begon H. Kuiper zijn rede, „want daar hebben de communisten elf zetels verloren, en dat kunnen ze in ons land nog niet eens". Ook hij nam op de hem eigen wijze de lijst-Welter op de korrel en vergeleek deze met de proclamatie van de katho lieke leden van de P.v.d.A., gericht tot de katholieken van Nederland. De eerste verklaart, dat de K.V.P. te veel links is geörienteerd, en de anderen zeggen; zijn is nog te veel rechts! Uitvoerig besprak hij de sociale poli tiek van onze regering en merkte daar bij op, dat wij niet alleen anti-commu nistisch moeten zijn, maar evenzeer anti-kapitalistisch. Hij sprak het als zijn heilige over tuiging uit, dat de regering er van ge maakt heeft, wat er van te maken was. De wet op de publiekrechtelijke be drijfsorganisatie, die aanhangig is ge maakt, geeft ons de zekerheid, dat wij met dit kabinet de toekomst vertrouw- vol tegemoet kunnen zien. Maar wil men, dat dit kabinet dan ook inderdaad zal blijven, dan zal het ook voor de Haarlemse katholieken zaak zijn zonder aarzeling op 7 Juli hun stem uit te brengen op lijst U de mannen van de K.V.P. Nederland heeft 25 Harvard-oefen- v'.iegtuigen van twee Canadese- maat schappijen gekocht, aldus heeft 'n woord voerder van de Nederlandse ambassade te Ottawa meegedeeld. Elk toestel kost 12.000 a 15.000 dollar. Iln de beslotenheid va het stem- I hokje mag alleen het geweten spre ken. Uw keuze kan beslissend zijn \^voor de toekomst van een volk. Aalberse overleden! Er gaat een schok door het ka tholieke volksdeel van Nederland, neen, door geheel het Nederlandse Volk, nu een der groten uit ons midden is heengegaan. Een der groten. Deze eretitel komt de overledene zon der enige twijfel toe. Hij was immers een staatsman van formaat, een socioloog naar wie men gaarne luisterde. een hoogleraar, die zijn studenten wist te boeien, een minis ter, die buitengewoon vruchtbaar werk deed, een publicist, die baanbrekend werk verrichtte, een politicus die van grote wijsheid en bezonnenheid blijk gaf en een staatsrechtgeleerde die in brandende kwesties steeds de juiste koers wist aan te geven. Al deze kwaliteiten in een beschou wing als deze ook maar summier te be lichten is onmogelijk, terwijl het even eens ondoenlijk is de betekenis van zijn werk voor land en volk ook maar bij benadering in een artikel als dit te memoreren. De historie kan hierover pas ten volle oordelen en ons nageslacht zal pas kunnen beseffen welk een grote rol de nu ontslapene in de ge schiedenis van ons vaderland gespeeld heeft. Het is daarom dat ik slechts enkele facetten van dit zo vruchtbare leven wil belichten, facetten welke niettemin geëigend zijn gevoelens van' grote dank baarheid op te wekken ten aanzien van hem, die ik allereerst zou willen her denken als sociaal wegbereider. Aalberse werd geboren op 27 Maart 1871 te Leiden en hij promoveerde in 1897 tot meester in dè rechten op een proefschrift: ..Oneerlijke concurrentie én haar bestrijding volgens het Neder- landsche recht". Dit proefschrift geeft m.i. reeds aan in welke richting zijn leven zich zou ontwikkelen. Aalberse ving zijn loop baan aan in een periode, waarin het economisch liberalisme hoogtij vierde. De encycliek Rerum Novarum was pas verschenen, een encycliek, waarin de Paus sprak van een bijkans slavenjuk, de arbeiders opgelegd. De vrije concur rentie richtte haar verwoestingen in ont stellende mate aan en wanneer Deken Geerdink te Delden de toenmalige toe stand van de Twentse textielarbeiders wilde schetsen, meende hij dat niet beter te kunnen .doen, dan deze toestand aan te geven door de woorden: werk. verteer en sterf. Deze verhoudingen grepen Aalberse in de ziel: hij zag hoever het sociaal- economisch leven van de christelijke normen van de christelijke sociologie was afgedwaald en hij begon tegen deze verwording zijn veldtocht in het Ka tholiek Sociaal Weekblad, waarvan hu van 1901 tot 1930 de hoofdredacteur was. De oprichting van ..De Katholieke Sociale Actie", welke op zijn initiatief in het leven werd geroepen en waarvan hij de directeur werd. was er eveneens op gericht het zo juist genoemde econo misch liberalisme te bestrijden. Talloos zijn de artikelen, welke Aal berse in genoemd Sociaal Weekblad schreef, Artikelen, waarin hij nooit moe de werd in het licht te stellen, wat er aan onze maatschappelijke constellatie haperde In deze beschouwingen, alsmede U» brochures, cursussen, sociale weken en op andere wiize verdedigde hij toen reeds met een keur van argumenten een Terugkeer naar, wat hij toen noemde, een maatschappij gebouwd op de be roepsstanden. Hii deed dit onder verwij zing naar de middeleeuwse maatschappij en zijn brochure: Opkomst, bloei en verval der gilden, is een bewijs, hoe helder hij toen reeds de essentiële fou ten in de sociaal-economische structuur zag. Daarvan gaf tevens blijk zijn werk: Liberalisme. Socialisme en Katholieke Staats- "en Maatschappij-leer, een uit gave. welke hij vrij bewerkte naar Pesch en welke hij nooit heeft kunnen voltooien. Ontzaglijk groot is de mvloed geweest, welke Aalberse, daarbij gesteund door •wijlen Mgr. Aengenent e.a„ daardoor op de ideeënvorming van het Nederlandse volk en in 't bijzonder op die van ons katholieke volksdeel heeft uitgeoefend. Hij heeft op deze wijze de weg voorbe reid voor de sociale hervormingen, welke in latere jaren tot stand kwamen. Het inzicht, dat deze niet alleen noodzake lijk waren, doch voortvloeiden uit de eigen maatschappijleer, werd daardoor meer en meer gemeengoed. En wanneer, vandaag de dag„ de gedachte van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie vrij algemeen aanvaard wordt, dan komt een groot deel daarvan ook op het conto van prof. Aalberse, die van den beginne af aan ons individualistisch sociaal-eco nomisch leven organisch wilde maken. Dit voorbereidend werk is een. ik ben geneigd te zeggen, onsterfelijke ver dienste van de nu overleden socioloog. Op de tweede plaats komt aan Aal berse de eer toe, dat zijn werk een vormschool werd voor zeer velen, die nu in het openbaar leven van ons land een meer of minder betekenende rol spelen. Met name heeft hij een groot aantal leiders van onze katholieke so ciale organisaties gekweekt en wanneer schrijver dezes aan bedoelde organisa ties en haar werk ook een steentje heeft mogen bijdragen, dan rekent hij zich ook gaarne tot hen, aan wier vorming prof. Aalberse in zo hoge mate heeft bijgedragen. Het reeds meerdere keren genoemde Katholiek Sociaal Weekblad, de zeer velé Futura-uitgaven, de ge geven K.A.-eursussen en sociale weken leidden ons binnen in de wereld der katholieke sociologie en deden ons zien wat er haperde en hoe het worden moest. Prof. Aalberse was van dit alles een der eerste en grootste stuwers, waardoor hü Nederland schonk een groot aantal personen, die zijn gedachten uitdroegen en hielpen om ze meer tot gemeengoed te maken. Wie zal de waarde daarvan in cijfers kunnen uitdrukken? Wie beseffen de grote betekenis daarvan juist in een tijd, dat de arbeidersmassa stond in de branding van een fel opkomend socia lisme? En wanneer ons goede vaderland thans kan bogen op krachtige, goedge- leide katholieke sociale organisaties, dan moet nu, aan de baar van de ge storvene, worden getuigd, dat hij daar toe in sterke mate heeft bijgedragen. Vervolg op pag. 3 Een woordvoerder van het Engelse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft ontkend, dat Engeland om uitle vering van Joseph Schreieder, tijdens de oorlog leider der Duitse contra-spion- nage in Nederland, zou hebben verzocht. Het iranaa.1 van Korintbe is weer for meel heropend, na meer dar. zeven jaar tengevolge van oorlogsschade, gesloten te zijn gewoest.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1948 | | pagina 1