Moeilijke
opdracht
Staking in Italië afgelast
i
m
NIEUWE MUNTEN
Haarlem maakt zich op voor
het Bloemenfeest
Bartali's aanval op gele
trui bijna geslaagd
De Hoog de beste
m
DE KIJFWAARDSE POLDER BIJ
PANNERDEN OVERSTROOMD
Bloei van het
R.K. onderwijs
Het land twee dagen het toneel
van grote agitatie
Revolutie het oogmerk
Openluchtspel en corso, zijn de
twee hoogtepunten
Ook derde berg-etappe voor de Italiaan
Nederlander
HONGARIJE VECHT OM BEHOUD VAN DE
KATHOLIEKE SCHOLEN
Wassend Rijnwater sterher dan de
opgeworpen bekisting
Directie Rath en
Doodeheefver in arrest
r
Tot hoofd en hart
Griekse rebellen trekken terug
Kabinet van Birma treedt af
Generaal Pershing overleden
Het weer
Dit jaar in omloop
Niet de wil van het volk maar een communistisch
plan werd uitgevoerd
VRIJDAG 16 JULI 1948
72ste JAARGANG No. 24206
TOUR DE FRANCE
MOED, STANDVASTIGHEID EN
TROUW AAN GOD EN KERK
(Vervolg op pag. 4)
Verdacht van overtreding
Deviezenbesluit
VACANTIEWEEK IN DE
BOUWBEDRIJVEN
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Adverten'les 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Wat wij in ons artikel „Naar een
bredere basis" van Zaterdag
j.l. reeds veronderstelden, n.l.
flat Dr. Beel als formateur opdracht
zou krijgen te zoeken naar een bredere
basis dan die, waarop het laatste
kabinet steunde, is inderdaad ge
schied. De Prinses-Regentes heeft Dr.
Beel opdracht gegeven tot het vor-
h'.en van een parlementair ka
binet, dat een zo groot mogelijk
Vertrouwen van de Tweede Kamer
Eeniet. Hoewel deze formulering nog
Wel andere interpretaties mogelijk
hiaakt, menen wij er toch duidelijk
bit te mogen distilleren, dat gestreefd
bioet worden naar een uitbreiding
Van de tot dusver bestaande smalle
grondslag van K.V.P. en P. v. d. A.,
die weliswaar een meerderheid vor-
r'ien in het parlement, maar daarom
ftog niet een zo groot mogelijk ver
houwen van de Kamer behoeven te
genieten.
Gaan wij hier wat dieper op geest
en letter van de opdracht in, dan
zien wij vooreerst, dat gesproken
Wordt over een parlementair
kabinet. Kènmerk van een parlemen
tair kabinet (ministerie) nu is, dat
bet zich in het politiek beleid gebon
den acht aan de staatkundige pro
gramma's, waaronder de Kamer
meerderheid bij de verkiezingen de
overwinning behaalde. Naar die pro
gramma's richt een parlementair
ministerie het regeringsprogram,
Voor welks verwezenlijking het dan
op de vaste steun van de Kamer
meerderheid kan rekenen. Verder
beeft de formateur tot taak te stre-
V'en naar homogeniteit onderlinge
overeenstemming in zijn ministè
re- inzake de regeringsbeginselen.
Zijn de ministers het immers om-
kent de hoofdbeginselen niet eens,
dan zal er van een krachtig beleid
moeilijk sprake kunnen zijn.
Het afgetreden kabinet-Beel kon
men weliswaar onder een pariemen
hir ministerie rangschikken, doch
merkwaardig was, dat op vele pun-
hn van homogeniteit geen sprake
Was. Dat is ook de reden, waarom dit
kabinet vaak blijk gaf van een zwak
beleid. Daarom ook hadden wij in
Jüli 1948 nog wel een kabinet-Beel,
maar als men dit ministerie vergelijkt
met dat, hetwelk na de vèrkiezingen
van 1946 werd geformeerd, dan kent
bien het nauwelijks terug. Tal van
mutaties, zelfs in de belangrijkste
jbncties, geschiedden in die luttele
hvee jaar. Het bewijst, dat het aan
homogeniteit op vele punten ontbrak.
Men mag veronderstellen, dat dr.
°eel, door een ervaring van twee jaar
Wijs geworden, met deze feiten reke-
mng zai houden en daarom con amore
Ut- stfev?n naar een zo breed moge-
j basis en zo groot mogelijke ho-
mofiemteik- Toch zijn wij hierop niet
gcneel gerust. Is onze visie juist, dan
komt het ons voor, dat dr. Beel, méér
bijvoorbeeld dan prof. Romme, ge
porteerd is voor een zéér nauwe sa
menwerking met de P. v. d. A. Nu zul-
'en wij de laatsten zijn om de voor
delen, die deze samenwerking de af
gelopen twee jaren heeft opgeleverd,
|e verkleinen, maar het lijkt ons ver
keerd zich onder de huidige omstan
digheden alléén te binden aan de P.
V- d. A., die bovendien, hiervan getui
gen de verkiezingen, een verlie
zende partij is.
Zou dr. Beel inderdaad niet ge
negen zijn, tegenover bijv. de
s Chr. Hist. Unie en de V.V.D.
groter soepelheid te betrachten bij
jet opstellen van zijn program dan
'P 1946, dan vrezen wij, dat dr. Beel
bjn opdracht zal moeten teruggeven,
bot dit laatste zou de formateur na-
hurlijk ook gedwongen kunnen wor
den uitsluitend door de recalcitrante
ouding van de P. v.d. A. Want op
dezelfde wijze te werk gaan als in
'946 zal, gezien de tweederde meer
derheid, welke voor de Grondwets
wijziging nodig is, wel zeer moeilijk
'aan. Trouwens hoe wil een kabinet
Ruchtbaar werken zonder een Kamer
die gemakkelijk te hanteren is, of om
de woorden van de kabinetsopdracht
e gebruiken: zonder een zo groot
mogelijk vertrouwen van de Kamer
te genieten?
Het heeft in het huidig stadium van
ae onderhandelingen, waarvan de des
sous voorlopig toch niet bekend wor
den, weinig zin zich aan allerlei spe
culaties over te geven. Op één facet
mj de onderhandelingen zouden wij
C°g willen wijzen. Onze parlementaire
facteur maakte er gisteren melding
9h, dat de socialisten voorshands
[heer heil schijnen te zien in even-
'Uele samenwerking met de C.H. dan
met de V.V.D. Dit behoeft, naar het
GUs voorkomt, geenszins te verwon
den, daar mr. Oud, thans een der
kopstukken van de V.V.D. na zijn
,verlaten van' de P. v. d. A., door deze
matste partij als een renegaat be
bouwd wordt. Maar herinnert men
;lch nog het incident in de Eerste Ka-
jher enige maanden geleden, toen de
,eer Kerstens als woordvoerder van
ba K.V.P. voor de toekomst samen
werking met de A.R. en de C.H. per
cent afwees, doch over de V.V.D.
'Weeg?
Zou de K.V.P. meer geneigd zijn
m samenwerking met de V.V.D. en
;°U daarom de P. v.d. A. thans toe-
adering zoeken tot de C.H.U.?
ri Wanneer het politieke spel inder-
Caad in deze richting gaat, kan het
5°S buitengewoon interessant wor-
Gh. Wij wachten af.
vjolgens persberichten, afkomstig uit
J=t hoofdkwartier van het tweede leger-
*ipi?s 'n Kozane, trekken de rebellen
W1 steeds verder terug. De regerings-
Va ePen hebben zich meester gemaakt
de strategische punten Rahi Gotsia
W Koutsouro, ten Zuiden en ten Zuid-
hu .ten van Eptahorion. Zij bedreigen
V,„lri het Zuiden de laatste stellingen
h generaal Markos.
(Telegrafisch van onze Romeinse correspondent)
Het hoofdbestuur van het Italiaanse Vakverbond heeft het parool uitgegeven,
dat de staking,-waartoe het na de moordaanslag op Togliatti last had gegeven,
hedenmiddag moest worden beëindigd. Het heeft, by monde van zün algemeen
secretaris, De Vittorio, die haastig uit Amerika was teruggekeerd, waar hy een
conferentie bijwoonde, verzocht, „dat ook de regering van haar kant iets zou
bijdragen tot verbetering der situatie, door bijvoorbeeld haar binnenlandse
politiek, die aanleiding geeft tot verbittering, te wijzigen".
Alvorens dit besluit werd genomen was Italië echter het toneel van grote
agitatie. Alles bewijst dat de communisten de aanslag op Togliatti, wiens toe
stand volgens het laatste bulletin „lichtelijk verergerd? was, dankbaar heb
ben aangegrepen om een algemene opstand te verwekken. Er werden bomaan
slagen uitgevoerd op spoorwegen, fabrieken werden bezet, gebouwen van andere
partijen verwoest. Op vele plaatsen zijn bij botsingen met de politie doden en
gewonden gevallen.
I^en Amerikaans Superfort is gisteren,
bfa„G nabijheid van Salina in Amerika
tandend neergestort. Van de 13 inzit
ten zijn er 9 om het leven gekomen.
JËgjjt
In Rome was de staking algemeen.
Alles was dicht. Zelfs internationale
treinen reden niet meer, het postver
keer lag stil, en telegrammen naar het
buitenland konden slechts ongeregeld
en met grote moeite worden verzonden.
De gouverneur van de provincie Genua
heeft het nodig geoordeeld, de staat
van beleg en een avondklok te procla
meren, hetgeen echter reeds weer on
gedaan is gemaakt.
Het oogmerk der communisten was
kennelijk,de politie tot bloedig optreden
te verlokken en aldus een voorwendsel
tot revolutie te creëren. De economische
chaos heeft een hervatting van de toe
neming der inflatie teweeggebracht, het
geen reeds heeft geleid tot daling van
het vertrouwen van het buitenland in
de Italiaanse financiën.
De Woensdagmiddag door communis
ten en linkssocialisten ingediende mo
tie van wantrouwen jegens de regering
werd Donderdagmiddag in de Kamer
behandeld en afgestemd, waarop de
communisten een nieuwe motie indien
den. Toen de Kamer weigerde deze te
behandelen, verlieten zij met de Nenni-
socialisten protesterend de vergadering.
De houding van de regering, aanvan
kelijk zwak, is in de loop van Woens
dag en Donderdag krachtiger geworden.
Zij ontving daarbij steun van de Chris
ten-Democratische leden van het Vak
verbond (C.G.I.L.), die weigerden aan
de bestuursvergadering van het Verbond
deel te nemen en die met uittreden
dreigden, indien de staking niet onmid
dellijk werd opgeheven. Volgens hen
strookte deze staking niet met de doel
einden van het Vakverbond. De rege
ring had buitengewone maatregelen af
gekondigd, om de staking te breken.
Dit alles heeft blijkbaar de commu
nisten doen afzien van hun oorspronke-
ïyk plan. zy hebben de meerderheid
Op verschillende plaatsen "in Itatt? en
vooral in Rome braken hevige onlusten
uit na de moordaanslag op Togliatti. Dat
de politie krachitg ingreep, bewijst deze
mysterieuze foto wel. Een der opstan
delingen wordt opgebracht.
van de orde- en vredelievende elemen
ten in Italië moeten erkennen en heb
ben derhalve, eieren voor hun geld kie
zend. de staking doen beëindigen. In
dien deze dagen een toetssteen zyn voor
de vraag, wie eigeniyk het land regeert,
kabinet en parlement of een communis
tische minderheidsgroepering, dan is in
alle geval de eerste uitslag gunstig naar
de kant van de regering.
Palmiro Togliatti heeft een slechte
nacht gehad. De patiënt, aldus deelde
men in hef ziekenhuis mede, had een
onrustige slaap en zijn temperatuur
daalde en steeg voortdurend.
Het Birmese kabinet heeft zijn ont
slag ingediend, dat door president Sao
Sjwe Thaik werd aanvaard. Hij verzocht
de ministers echter in functie te blijven
tot de verkiezingen, die begin 1949 ge
houden worden. Vier ministers hadden
tevoren verzocht te mogen aftreden
om als officier in het Birmese leger
dienst te kunnen doen, om de strijd aan
te binden tegen communistische ver?
zetslieden.
Generaal John J. Pershing, die het op
perbevel voerde over de Amerikaanse troe
pen in Frankrijk tijdens de eerste wereld
oorlog, is gisteren in het Walter Reed-hos-
pitaal in Washington op 87-jarige leeftijd
overleden. Pershing heeft reeds vele ja
ren geleden bepaald, op welke plaats op
het nationale kerkhof te Darlington hij na
zijn dood wilde rusten in de afdeling, waar
de strijders uit de eerste wereldoorlog
zijn begraven.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Meest zwaar bewolkt met plaatse-
l«k enkele regenbuien. Zwakke tot
matige wind uit Westelüke richtin
gen. Weinig verandering in tempe
ratuur.
Zon op: 4.40. Onder: 20.52.
Maan op: 18.32. Onder: 1.04.
Blijkens een heden in het Staatsblad
opgenomen besluit van de Regentes zal
de Muntwet 1948 op 1 Augustus a.s. in
werking treden. De nieuwe munten,
welke volgens deze wet in omloop zul
len worden gebracht, zijn: een nikkelen
kwartje en dubbeltje en 'n ronde bron
zen stuiver en cent. Deze munten zullen
hog dit jaar in omloop worden gebracht
en voorshands worden geslagen met de
beeltenis van H. M. Koningin Wilhel-
mina, naar een ontwerp van prof. L. O.
Wenckebach.
De zilveren rijksdaalder en gulden
blijven op de voet van de nieuwe Munt
wet gangbaar. De andere overeenkom
stig de Muntwet 1901 geslagen munten
(dus ook de zinken munten) blijven
voorlopig wettig betaalmiddel, doch
zullen geleidelijk buiten omloop wor
den gesteld. Het ligt in de bedoeling de
coupures, welke na de muntvernieu-
wing niet zullen terugkeren, t.w. de
halve gulden, het twee-en-een-halve
centstuk en het halve centstuk, nog dit
jaar in te trekken. De intrekking van
de oude stuivers, dubbeltjes en kwart
jes zal op een later tijdstip volgen.
Het is een keurig affiche, dat in
stad en land de aandacht trekt of gaat
trekken voor de Haarlemse Feestweek,
die van 31 Juli tot 7 Augustus gehou
den zal worden. Op de plaat ziet u
een figuur, die schijnt weggelopen te
zijn van een of ander schilderij uit
de tyd van Frans Hals. Hij houdt een
kleurige bloemenslinger op dergelijke
wyze in de handen, alsof hij tot de
toeschouwer wil zeggen: „Neem aan
deze slinger, tooi U met bloemen en
vier mee het Haarlemse Bloemen
feest!" Bovenaan op de achtergrond
doemt het silhouet op van de histo
rische St. Bavo-toren, terwijl als ver
dere omlijsting van het affiche onder
aan slingerdragende jongedames en
een Turks rad staan afgebeeld, die
beide mede de feestviering aan moe
ten geven.
Bij alle commissies van het uitvoerend
comité voor het Bloemenfeest verlopen
de voorbereidingen bevredigend. De
Bloemenkoningin heeft een „artistieke
keuring" met gunstig resultaat door
staan en wacht nu op de dag, dat haar
koninkrijk begint.
Het aantal inschrijvingen voor deel
name aan het bloemencorso is .reeds
behoorlijk, doch er is toch nog altijd
BRIANgON, 15 JULI. De verschrik-
kclijke eerste rit door de ongenaakbare
hoogten van de Alpen heeft in het al
gemeen klassement een volkomen revo
lutie ontketend. Gino Bartali, van wie
zyn adviseurs al hadden gezegd dat hij
niet was als jonge wyn en dat hy dus
niet beter werd naarmate de jaren vor
derden, heeft van een unieke kans die
hem geboden werd om zijn slag te slaan,
op formidabele wyze gebruik gemaakt.
Met meer dan zes minuten voorsprong
$p de Belg Schotte, die een niet minder
voortreffeiyke rit heeft gemaakt, kwam
de Italiaan na ruim tien uur rilden te
Brianson aan en zóver was hy voor,
dat hy in het klassement naar de tweede
plaats klom, waar hij nog maar iets meer
dan één minuut op de geie trui-drager
Bobet achter is.
De Nederlanders hebben het vandaag
al bijzonder moeilijk gehad en alleen
hun onverbrekelijke wil om dit mon-
sterwerk te volbrengen, heeft hen op de
been gehouden. De Hoog, die in de Py
reneeën de minste indruk maakte, was
ditmaal veruit de beste en werd 43ste.
Twee en veertig minuten na hem kwa
men Janssen en De Ruiter binnen. De
Hoog wist door deze uitstekende pres
tatie zijn plaats in het algemeen klasse
ment te behouden, maar Janssen en De
Ruiter zakten verschillende plaatsen af.
Vooral De Ruiter had het vandaag te
kwaad, maar met ongelooflijke moed
heeft hij volgehouden en dat op zich
was in deze etappe, waarin o.m. Bram-
billa opgaf, een bijzondere prestatie.
Zij waren echter niet de enigen, ook
Robic en de gele trui-drager Bobet kwa
men in moeilijkheden. Robic wac met 20
seconden voorsprong op de Alios gearri
veerd. gevolgd door Teisseire, Brulé en
Lazarides. Op 40 seconden kwamen met
Impanis en Ockers de eerste Belgen en
daarachter volgde op 1 min. 20 seconden
het Italiaanse idool Bartali. Robic bleef
(Bijzondere correspondentie)
In het ryk van St. Stephanus, waarin het katholicisme byna 1000 jaar lang
zulk een grote rol heeft gespeeld, zowel in het godsdienstige als in het maat-
schappeiyk leven, zyn in naam van de Volksdemocratie, doch tegen de uitdruk
kelijk uitgesproken wens van 80 der bevolking, de Katholieke scholen gena
tionaliseerd, met de klaarbiykeiyke bedoeling, de toekomstige geslachten van
de godsdienst te vervreemden.
In de loop van zijn roemryke historie heeft Hongarye dikwijls een stryd op
leven en dood moeten voeren, doch telkens heeft het zich weer weten te her
stellen. Wat de v«and verwoestte of veroverde werd steeds opnieuw herwon
nen of weder opgebouwd. De innerlijke kracht en het weerstandsvermogen van
dit volk, dat aan zware beproevingen gewend is, hebben zich in tyden van
nood het best doen kennen.
De maatregelen echter, die thans door
de tegenstander in dit land worden ge
troffen, vormen een gevaar, dat alle
vroeger doorstane gevaren verre over
treft. Men wil het volk zijn geloof en
ziel ontnemen door het van zijn katho
lieke scholen te beroven.
Over de gehele wereld woedt de strijd
tussen geloof en ongeloof. In deze ge
weldige kamp heeft het Hongaarse volk
tot nu toe het Christendom weten te be
waren. Meer dan ooit zijn de Hongaarse
Katholieken ook nu bereid, hun geloof
te verdedigen, en daarom zullen zij zich
nimmer neerleggen bij de nationalisering
der scholen.
Het is. zo zegt men in Hongarije
ons niet onverschillig, of onze kinde
ren en onze studenten in Katholieke
of in staatsscholen worden onderwe
zen. De gebeurtenissen in andere lan
den en alles wat wij om ons heen te
aanschouwen krijgen, hebben ons ge
leerd, aan geruststellende beloften
geen geloof meer te hechten. Als
Christelijke ouders aan de toekomst
van hun kinderen denken, slaat hun
de schrik om het hart. In de Katho
lieke instellingen wisten zij hen vei
lig, daarom was' hun verzet tegen de
nationalisering der scholen zo alge
meen en spontaan. Doch de Volks
democraten hebben niet de minste
gehouden met de wil des
rekening
volks.
De regering der Hongaarse republiek
liet de volksvertegenwoordiging de wet
op de nationalisering aannemen, terwijl
ze wist dat slechts een onbeduidend
deel der natie dit wenste, en dat deel
waarschijnlijk nog niet eens met hart
en ziel. Uit het gehele land werd aan
minister Ortutay een stroom van pro
testen verzonden tegen de voorgenomen
opheffing der Katholieke scholen. Tot
het laatste toe bleef het volk hopen, dat
de minister zijn voorstel zou terugne
men.
De wil van zijn communistische mees
ters bleek bi) hem echter zwaarder te
wegen dan de stem van zijn Katholiek
geweten. Nog pas vernamen wü, dat
van regeringszöde aan de postkantoren
de opdracht werd gegeven, de aange
komen protestbrieven cn protesttele
grammen niet door te zenden. Wel een
zeer gemakkelijke methode om de
volkswil naast zich neer te leggen!
Toen geen ander middel meer overbleef
om in het openbaar te protesteren, heeft
Kardinaal Mindszenty namens het Hon
gaarse Episcopaat op 18 Juni j.l. in alle
kerken een voorgeschreven schoolmis
laten opdragen, waartoe ook de cuders
werden uitgenodigd en waaronder het in
drukwekkende protest aan de regering
werd voorgelezen.
De indruk was geweldig. Oud en jong,
rijk en arm, intellectuelen en ongsletter-
den, allen begrepen wat er op het spel
stond. Zelfs geharde mannen konden hun
De nationalisatie van de katholieke
scholen in Hongarije betekent een
zware slag voor de Hongaarse katho
lieken. Wij ontvingen hierover van
Hongaarse zijde onder pseudoniem
een brief, welke duidelijk de indruk
weergeeft, die dit besluit op het Hon
gaarse volk heeft gemaakt.
tranen niet bedwingen, toen in een alge
meen smeekgebed het behoud van het
katholieke geloof in de harten van het
Hongaarse volk werd afgebeden, en toen
om standvastigheid werd gevraagd voor de
wankelmoedigen in de komende strijd. Bij
het einde der plechtigheid werd het in
de „Lyra Coelestis" bewaarde en van het
jaar 1695 daterende lied „Isten, hazankért
térdelünk elötted" ingezet; veler stemmen
stokten van ontroering.
Voor de talrijke leden der onderwijs-
orden en. congregaties is een tijdperk
van grote zorg en onzekerheid aange
broken. Voor zover het de priester
onderwijzers betreft, kunnen dezen door
de bisschoppen in de parochiële zielzorg
worden ingeschakeld, daar er gebrek aan
priesters is. Voor de vrouwelijke reli
gieuzen is het vinden van andere pas
sende bezigheden, waarmede zij in haar
onderhoud kunnen voorzien, veel moei
lijker. De Hongaarse kloosterlingen staan
thans voor dezelfde problemen als de
Franse in de dagen van de kerkvervolger
Combes.
Het Hongaarse volk doet niet vrijwillig
afstand van zijn katholieke scholen, waar
in de loop der eeuwen tal van grote pa
triotten hun godsdienstige en intellectuele
vorming ontvingen. De ouders beseffen
maar al te goed de onschatbare waarde
van een godsdienstige opvoeding in deze
bij uitstek moeilijke tijden.
Van mond tot mond gaat thans het
schokkende verhaal van de jeugdige mis
dadiger, die, onlangs ter dood. veroordeeld,
in de gevangenis van Szeged de dag der
terechtstelling afwachtte. Hij verzocht zijn
moeder te mogen spreken. Toen deze bij
haar zoon werd gebrachtwaren het geen
woorden van berouw en geen bede om
vergiffenis, die zij te horen kreeg, doch
onder verwensingen werd haar toege
schreeuwd: „Jij moeder, draagt de schuld,
dat ik zo diep gezonken ben, want jij hebt
mij niet leren bidden."
Een lange lijdensweg schijnt zich op
nieuw voor het Hongaarse volk te ope
nen: de weg der martelaren. Doch ook
deze weg zal het moedig gaan, stand
vastig in het geloof, trouw aan God en
Kerk. Tot in dé dood!
DUNóNTULI LeO
nog steeds uitlopen. Eenzaam ging hij over
de smalle glibberige paadjes omhoog en
omlaag; zijn voorsprong groeide tot een
minuut.
gelegenheid zich op te geven aan het
Stadhuis of aan de Stadskweektuin aan
de Kleverlaan, uiterlijk echter tot 17
Juli. Het onderdeel versierde rijwielen,
waaraan deelname juist zo gemakkelijk
is, behoeft echter wel wat meer belang
stelling. Een zestal ruiters van de Haar
lemse Manege zal het corso openen;
voor de muzikale opluistering zullen dit
keer twee muziekcorpsen meegaan. Zij
zullen echten niet marcheren, maar op
auto's, die hen in de stoet meevoeren,
letterlijk en figuurlijk uit kunnen bla
zen. Natuurlijk rijdt ook de historische
mail-coach weer mee en als speciale
attractie is men van plan een hoornbla
zer aan te werven, die dan op drukke
punten de Posthoorngalop ten gehore
zal brengen. Bloemenmeisjes zullen tij
dens het corso al bloemen strooiend
meegaan.
Donderdag 29 Juli zal in het Frans
Halsmuseum de zomertentoonstelling
geopend worden, eveneens in het ka
der van de feestweek. Geëxposeerd
worden o.a. „De Schuttersmaaltijd"
van Frans Hals, daterend uit 1633 en
schilderijen, die uit Duitsland zijn te
ruggekomen.
Op" 3, 4 en 5 September zal 2500 m2
van het Krelagehuis herschapen zijn in
een prachtige bloementuin, want op
die dagen zal de jubileum-bloemen
tentoonstelling „Kennemer Gaarde"
voor eenieder uitnodigend haar poor
ten geopend houden. Hoveniers-, bloe
misten- en volkstuindersverenigingen
zullen aan deze grote fleurige expo
sitie met hun producten deelnemen,
terwyl een aquariumvereniging voor
de decoratie zal zorgen. Bloemen in
velerlei soorten en variaties zullen de
ogen boeien.
Oo kdlt jaar is weer een keurig uit
gevoerd programmaboekje verschenen,
waarin al de festiviteiten staan aange
kondigd en tevens de meer grotere eve
nementen, als de jubileumtentoonstel
ling en het bloemencorso, een aparte
beschrijving kregen. Zij, die het open
luchtspel „Frans Hals" willen gaan zien.
vinden in het boekje de volledige tekst
van het toneelstuk.
Het peleton onderweg in de prachtige etappe MarseilleSan Remo, die werd
gewonnen door de internationaal Gino Sciardi.
Een geweldige stortbui, gepaard
met onweer, heeft gisteren het lot
bezegeld van de inderhaast opge
worpen bekisting langs de Zomer-
dijk, die de Kijfwaardsepolder onder
Fannerden moest beschermen tegen
het wassende Rijnwater. In korte
tyd overstroomde het water, dat over
grote breedte door en over de dijk
naar binnen spoelde, de polder, zo
dat ongeveer 300 H.A. bouw- en gras
land, alsmede twee grote in de pol
der gevestigde steenfabrieken ver
dronken. Naar schatting zyn vyf mil-
lioen bakstenen hierby verloren ge
gaan.
De bewoners van de polder hadden
het gevaar reeds dagen geleden zien
aankomen; het vee was dan ook ty-
dig geborgen. Ongelukken zyn niet
gebeurd.
De dijk dié gefaald heeft in zijn taak,
de Rijn te keren was reeds twee keer
eerder gebroken. De laatste maal in de
afgelopen winter, toen er een gat van
ongeveer twintig tot dertig meter in
werd geslagen. Doordat de polder geen
eigen waterschap heeft, stond niet pre
cies vast, welke instanties voor de re
paratie verantwoordelijk waren, met ge
volg, dat tot nog toe 't gat niet gedicht
is. Zondag, toen de Rijn begon te was
sen, is de bevolking met man en macht
begonnen achter het gat een bekisting
van planken en zandzakken te maken
en de dijk ook verder over een lengte
van bijna 800 meter te versterken. De
geweldige kracht der elementen giste
ren bleek evenwel sterker dan de op
geworpen barricaden. Men is op het
ogenblik nog steeds bezig het gat te
dichten. Zelfs heeft men kleine schuiten
in de opening laten zinken.
De schade, welke het water in de pol
der heeft aangericht, is moeilyk te
De zwaksten zijn zij, die, hoe
sterk ook, geen vertrouwen hebben
in zichzelf en in hun krachten.
schatten. Zij is echter aanzienlijk.
Door de aanhoudende regens zijn ver
schillende uiterwaarden langs de Berg
se Maas ondergelopen. Het hooi werd
door de boeren, voor zower mogelijk, in
alleral binnengebracht, ofschoon het nog
nat was. De bonenteelt dreigt geheel te
mislukken door het natte weer.
Op last van de Officier van Justitie
in Amsterdam is de directeur van Doo-
deheefver's Behangselpapierfabriek, F. C.
Doodeheefver, onder verdenking van
overtreding van het deviezenbesluit, ge
arresteerd. Toen bleek dat de justitiële
autoriteiten daar prijs op stelden, heb
ben zich twee andere directeuren, de
heren H. P. en J. C. D. Doodeheefver,
vrijwillig gemeld.
Het betreft hier, zoals men ons van
de zijde der betrokken firma mededeelt,
een levering aan een Brussels filiaal,
waarmee een bedrag van 250.000 a 300.000
gulden gemoeid is. De opbrengst van de
verkoop van deze goederen heeft men,
instede van haar naar Amsterdam over
te maken, in Brussel voor bedrijfsdoel
einden besteed.
Men wijst er van de zijde van Rath
en Doodeheefver nog op dat de Cen
trale Dienst voor In- en Uitvoer, die
gemeenlijk waarschuwt wanneer de
termijn, binnen welke volgens wettelijk
voorschrift de betaling geschied moet
zyn, verstreken is, zulks deze maal
heeft nagelaten. Uit welke omstandig
heid de firma de conclusie! had getrok
ken dat filialen in dezen een bijzondere
positie innemen. Men geeft er overi
gens toe dat die conclusie een foute is
geweest.
Woensdag a.s. zullen de gearresteer
den voor de Economische Politierechter
ir. Amsterdam terecht staan. By het
ter perse gaan van dit nummer konden
wij nog niet beschikken over de offi
ciële lezing van de politie-autoriteiten
in deze kwestie
(Van een bijzondere medewerker)
Voor het eerst na de oorlog is weer
verschenen het bekende Jaarboek
van het Onderwijs en de Opvoe
ding der R. K. Jeugd in Nederland. Dit
Jaarboek 1947 het laatste verscheen
in 1942 geeft ons eindelijk weer eens
een algemeen overzicht van de toestand
van het katholiek onderwijs. De in dit
jaarboek voorkomende getallen, die in
tussen al weer meer dan 1y, jaar oud
zijn, omdat ze alle de toestand op i
Januari 1947 weergeven, lijken ons be
langrijk genogg, om ze gedeeltelijk on
der de aandacht van onze lezers te
brengen. Hoe is de toestand van het R.
K. Bewaarschoolonderwijs? In zijn voor
woord schrijft dr. Th. Verhoeven, de
directeur van het Centraal Bureau: „Eén
ding moet ons van het hart: de nood
der scholen van voorbereidend onder
wijs. Tal van besturen staan voor wel
haast onoplosbare financiële problemen.
Nog altijd zijn er vele gemeenten, waar
voor de openbare kleuter-, Fröbel
en Montessorischolen in ruime mate
uit de gemeentekas wordt geput, terwijl
voor de bijzondere scholen van voor
bereidend lager onderwijs niets of zo
goed als niets wordt gedaan. Moge het
minister Gielen spoedig gelukken ook
daarin verbetering te brengen, door het
beginsel der financiële gelijkstelling ook
op dit terrein eindelijk door te voeren!"
Tot zover de klacht van dr. Verhoe
ven. Dat het zorgenkind, het voorberei
dend onderwijs, deze verzuchting recht
vaardigt blijkt wel uit de getallen:
Op 1 Januari 1947 telde Nederland
1149 R. K. Bewaarscholen met een to
taal aantal leerlingen van 132.904!
In 1942 was 't aantal scholen 1142, be
zocht door 120.769 leérlingen. In 5 jaar
tijds dus een toename van 12.135 leer
lingen, d.i. ruim 10 pet., terwijl het aan
tal scholen in diezelfde tijd met slechts
7 vermeerderde.
Er zijn in ons land gemeenten, die een
goed bestaan van het R. K. Bewaar
schoolonderwijs mogelijk maken; in vele
andere gemeenten laat de toestand ech
ter veel te wensen over en wordt het
inderdaad hoog tijd dat wettelijke maat
regelen een behoorlijke ontplooiing van
dit onderwijs mogelijk maken.
Het lager onderwijs geeft ook en
kele zeer interessante getallen.
In totaal telde ons land per 1
Jan. 1947 2973 R. K. scholen voor lager
onderwijs. Deze 2973 scholen waren als
volgt onderscheiden:
837 scholen voor gew. 1. o. met totaal
184 252 leerL; 1577 scholen voor G.L.O.
V.G.L.O. met totaal 329.085 leerl.; 160
scholen voor 'enkel V.G.L.O. (7e en Se
leerj.) met totaal 9963 leerl.; 338 scholen
voor U.Lo. met totaal 44.735 leerl., 61
scholen voor B.L.O. (buitengew. to:) met
8025 lccrl
Alles bijeen werden de verschillende
R. K. lagere scholen in 1947 dus bezocht
door niet minder dan 576.060 leerlingen.
Uit de specificatie blijkt, dat er meer
jongens dan meisjes deze scholen be
zochten: n.l. bijna 51 pet. jongens en 49
pet. meisjes.
Vergeleken met het jaar 1942 blijkt
het totaal aantal leerlingen dezer scho
len met 56.962 leerl. te zijn gestegen.
Deze zeer grote stijging vindt echter
voor.een voornaam deel haar oorzaak in
de oprichting van het V.G.L.O. in 1942,
waardoor vele leerlingen, die anders
van de lagere school afgingen, nu nog
een 7e en/of 8e leerjaar moesten door
lopen. Dit neemt echter niet weg dat
over de hele linie een belangrijke stij
ging valt waar te nemen. Zo steeg in
die 5 jaar het aantal Ulo-leerlingen met
ruim 12.000, terwijl ook het B.L.O. (voor
kinderen die het gewone Lo. niet kun
nen volgen) een vermeerdering van 1790
leerlingen noteerde. Dat laatste getal
toont aan, dat een beter begrip voor het
B.L.O. baan breekt, dat men gaat in
zien dat een klein percentage der kin
deren het gewone l.o. niet kan vol
gen en deze kinderen bij het B.G.L. veel
beter op hun plaats zijn.
Natuurlijk rijn el- nog meer beschou
wingen vast te knopen aan de hierbo
ven genoteerde getallen. Vooral het ge
tal van 576.060 LL der lagere school
moet ons de voorname taak van dit on
derwijs beter doen inzien. Het zou bo
vendien interessant zijn te onderzoeker)
hoeveel van deze leerlingen in de jeugd
beweging zijn opgenomen; hoeveel van
hen op de R. K. Jeugdbladen geabon
neerd zyn en welke aantallen geregeld
de jeugduitzendingen van de K.R.O. be
luisteren. Als we ons goed herinneren,
hoorden we in een Wigwam-uitzending
dat de Wigwam ruim 11.000 leden telde!
Een geweldig getal! Maar vergeleken
bij de meer dan 500.000 leerlingen der
lagere scholen nog maar een klein ge
deelte!
De taal dezer cijfers is duidelyk: er
valt op allerlei gebied nog veel te doen
voor de jeugd. Het is echter niet de be
doeling van dit artikel daarop in te
gaan. We noteren nog enkele cijfers uit
het jaarboek:
Op 1 Jan. 1947 telde ons land 1149
R. K. vormscholen voor bewaarschool
onderwijzeressen, met 546 kwekelingen.
Het aantal R. K. kweekscholen be
droeg toen 38, met een totaal van 2769
kwekelingen. Waar in 1942 dit laatste
aantal 2251 groot was blijkt, dat in 5
jaar tijds een verheugende vermeerde
ring van 518 kwekelingen te constate
ren valt.
Eindigen we tenslotte dit uittreksel
van Jaarboek 1947 met de mededeling,
dat ons land in 1947 niet minder dan
197 R. K. Internaten telde, waar niet
alleen gewerkt wordt aan de opvoeding
van jongens en meisjes uit normale ge
zinnen, maar waar ook kinderen, wier
opvoeding in eigen omgeving gevaar
loopt, schipperskinderen, wezen en half-
wezen, voogdij- en regeringskinderen
worden opgenomen, om een goede op
voeding te ontvangen.
Jaarboek 1947 is voor de oriëntering
van ons katholiek onderwijs van het
grootste belang. Het toont bovendien
duidelijk aan. dat dit onderwijs in Neer-
lands schoolleven een zeer belangrijke
plaats inneemt en zich in een gestadige
bloei mag verheugen!
Ingevolge een beslissing van de mi
nister van Sociale Zaken mag aan
bouwvakarbeiders geen byslag op de
vacantiebonnen worden verstrekt. Al
leen aan de volgende categorieën ar
beiders kan een bijslag tot het bedrag
der overbruggingsuitkering worden
verleend:
„a. bouwvakarbeiders, die aan een
Rijkswerkplaats voor vakontwikkeling
zyn tewerkgesteld, doch op grond van
de korte tijd van tewerkstelling na het
verlaten van de cursus niet voldoende
vacantiebonnen hebben kunnen sparen;
b. niet-bouwvakarbeiders, werkzaam
bij de D.U.W.E. gedemobiliseerde mili
tairen-bouwvakarbeiders, die als gevolg
van de tijd, doorgebracht in militaire
dienst, niet in het bezit rijn van vol
doende vacantiebonnen.
