ZELDEN ZAT EEN KNOOP ZO VAST
Het kaleidoscopische beeld vertoont
een grote verscheidenheid
Wl
De Russische vuist knijpt zo hard,
omdat Duitsland haar meer
en meer ontglijdt
GRIEKSE REGERING WIJST MARKOS'
VOORSTELLEN OPNIEUW AF
D
R
D
M
De Kerk het laatste bolwerk voor de
vrijheid der menselijke persoonlijkheid
r
Wij luisteren naar
NETTE MEISJES
Velleman
Steno-typiste
WERKSTER
15 BEKW. SCHILDERS
Amerikaanse pers over Berlijn
HET ZICHT IS SLECHT
FRANSE AMBTENARENSTAK1NG
TEN EINDE
De Hongaarse volksdemocratie
EEN HARDE STRIJD
nieuwe
sortering
KANTOORBEDIENDE (M.)
GEBE METZ
GEMEENTEWERKMAN
Gemeentewerkman (timmerman)
DANSEN
MEUBILAIR
VEILING
SA'ELTAX
Tel. 1.06.44
BlOND°NA
Motransporten
A. G. v. Elk
GODLOZE
COMMUNISME
Groothandel
Fa. A. Breed 8C Zonen
4
ZATERDAG 17 JULI 1948
PAGINA 5
TAFELKLEDEN
DIVANKLEDEN
SCHOORSTEEN
LOPERS
DRESSOIRRANDEN
KAPSTOKKLEDEN
KRUISSTRAAT
gevraagd op Offseidrukkerij voor de
ac rrunisiraiie20 ±o± 28 jaar.
N.V. Machinefabriek IJmuiden,
vraagt s
VOORMAN DRAAIER
DRAAIERS
FRAISER
BANK- en PLAATWERKERS
Vereeniging der
Notarissen
te Haarlem
Verkooplokaal
NOTARISHUIS
Dir.:
W. N. Wolterink
Bilderdijkstraat IA
Haarlem, Tel. 11928
neem een
Leidsevaart 362
BROODWAGEN
R.K. WINKEL
JUFFROUW
HENK TH. FIBBE
Assurantiën
Blondona- Bruneua
geeft 't glans!
Nassaustr. 14
STOFZUIGER
DEFECT?
SCkOMO haar is mooi haar
LEERLING-NAAISTERS
R.K. winkeljuffrouw,
BEDIENDE
OPENBARE
VERKOPING
KIPPENVOER
KANTOORRUIMTE
"SERVICE"
HELPT DIRECT!
Grote Houtstr. 94
HOOI, STRO EN
TURFMOLM
Divini Redempioris
DE ENCYCLIEK VAN
Z. H. PAUS PIUS XI
over het
±e Haarlem zoekt
V 7
GEVRAAGD
,A ■H™i
als uw vulpen
iets mankeert-
torjé repareert!
(Bijzondere correspondentie)
\T u het in Berlijn hard tegen hard gaat, klinkt het orkest van de Amerikaanse
l\l pers, dat anders soms uitsluitend uit bazuinen schijnt te bestaan, merk-
waardig gedempt en bijna meewarig. Nuchtere analyses laten alle zwak
heden van de positie der Westerse geallieerden in Berlijn naar vq?en komen, om
dikwijls tot het resultaat te leiden, dat het eigenlijk niet hard tegen hard gaat,
maar hard tegen zacht. De toon is hartstochtloos, nuchter en bijna gelaten.
Karakteristiek is de vergelijking van een journalist, die door de impasse van de
V/esterse mogendheden te Berlijn herinnerd werd aan de bekende grap over de
man, die de vloer van een kamer verft van de wanden naar het midden toe, en
aldus de gevangene van zijn eigen verfkwast wordt.
Sommigen vatten het nogal luchtig op. Een vrij bekend commentator deed zelfs
een gemakkelijke oplossing aan de hand: laat de twee partijen kruis of munt
gooienwie wint, krijgt Berlijn maar moet Wenen ontruimen, en wie verliest
krijgt Wenen, maar ontruimt Berlijn. Je moet het maar bedenken.
Serieuzer is de beschouwing van een belangrijk weekblad van conservatieve
richting, dat geen t oorlog voorziet zolang Rusland die niet wil, en meent dat
Rusland Berlijn wel zónder oorlog kan winnen. De wedstrijd, om Berlijn is voor
dat blad een onderdeel van de verdeling van de wereld in tweeen, die zich aan
het voltrekken is; en waarvan bluf en gebaren aan twee kanten slechts de bege
leidende verschijnselen zijn.
geen transpositie vatbaar. Een schra
pend geluid.
Een bijkomstige, maar ernstige fac
tor, die de Amerikanen ook drukt, is
de onzekerheid van de verkiezingstijd.
Op de Democratische conventie zal Tru
man nu wel zeker de enige aan bod
zijn. Maar de campagne voor Eisenhower
had, vlak voor de Generaal zich er de
finitief aan onttrok, in de Democratische
rangen afmetingen en vormen aangeno
men, die Truman's prestige binnen en
buiten de partij afbreuk hebben gedaan,
een afbreuk, die hem zowel gedurende
het resterende halve jaar van zijn pre
sidentschap, als in het onwaarschijnlijke
geval van zijn herkiezing blijft aan
kleven. Deze actie van enige belangrijke
fragmenten per partij heeft niet alleen
het gezag van Truman, maar het ge
wicht van de Amerikaanse politiek ge
schaad.
Verder heeft er een wrijving plaats
gevonden tussen de Democratische re
gering en de kring van Dewey, die als
Republikeins candidaat en, naar Re
publikeinse verwachtingen, aanstaand
president onder de huidige moeilijke
verwikkelingen volkomen ingewijd
wenste te worden. Van regeringszijde
schijnt dat o.m. afgewezen te zijn om
dat men vreesde, dat zulke speciale fa
ciliteiten als een erkenning van Dewey's
beste kansen zouden worden beschouwd
en dus „defaitistisch" zouden zijn.
Hetzij deze weigering redelijk is of
niet, zij heeft weer wat meer wrijving
karakter
Dit klinkt echter realistischer dan het
is. Ten eerste wil niemand oorlog, zo
lang hij zonder oorlog kan krijgen, wat
hij nodig meent te hebben; maar m het
grote spel falen de fijnste beiekeningen
en al wordt er bijna nooit een oorlog
ontkurkt, er breekt maar al te vaak een
kruik. En op de tweede plaats; of een
wereld-in-tweeën bestaanbaar is, is een
zéér open vraag.
Tegelijk komen er, n.a.v. de Washing-
tonse besprekingen aangaande de steun
voor het Vijfmogendhedenpact, héél ma
tige cijfers los over Amcrika'j be
schikbare wapenen, voor eigen gebruik
of voor elders; zeer verkoelende cijfers.
Het zicht over Berlijn is slecht. De
Westerse mogendheden staan, in een
snel onhoudbaar wordende positie, voor
een reeks mogelijkheden, waarvan de
ene al even wrang of hachelijk is als
de andere. Indien het al mogelijkheden
zijn, want de ook reeds geopperde uit
weg om 2% millioen Berlijners te eva-
cuëren heeft daar niet veel van. Toe
geven onder druk zou een nederlaag
zijn, die, ook als zij te verduren is, on
berekenbare reacties zou wekken, af
gezien nog van het lot van de Berlij
ners, dat toch moeilijk met kruis-of-
munt kan worden afgedaan. Met mili
taire kracht een corridor forceren zou
op zichzelf waarschijnlijk niet mogelijk
Zijn en dus alleen maar het startschot
Zoor een oorlog lossen. Een betrekkelijk
hog gunstige verwachting: een Russisch
aanbod tot algemene besprekingen on
der voortduring van de blokkade, kan
Ook geen uitweg heten en is feitelijk
reeds onaanvaardbaar verklaard. Zel
den zat eenknoop zo vast.
De Russisch-gezinde pers in Berlijn
heeft een schampere vergelijking ge
maakt tussen Hitler's hopeloze en nutte
loze Weerstand van de laatste weken,
toen het lot van het Derde Rijk toch al
j? was, en wat de Westerse mo
gendheden, wier politiek even bankroet
neet als aie van Hitier, nu te Berlijn
doen. Van de andere kant is een ver-
gelijking gemaakt met de periode van
het „appeasement", toen Hitier het Su-
detenland en daarna Tsjechoslowakije
inslikte. Maar in werkelijkheid is de
spanning strakker, of is de situatie uit-
zlchtlozer, dan toen. De „sus "«politiek
heeft gefaald, maar zij had een perspec
tief, al was het vals. Men moet het de
Russen echter ten goede houden, aat zij
geen Hitlerse verklaringen afleggen, dat
de inlijving van Berlijn in hun zone
hun enige en laatste kleine verlangen is.
En aan Westerse kant bestaat er ook
geen twijfel, dat de overgave van Ber
lijn niet alleen een enorm prestige
verlies zou zijn hetgeen tot een groot-
bloedige politiek kan behoren maar
een even groot positie-verlies in de
Voortgezette wedstrijd om Duitsland in
Zijn geheel.
Het zou dan ook verkeerd zijn, in de
•Merkwaardig koele, klankloze commen
taren en berichten van de Ameyikaanse
bers tekenen van een appeasement-stem-
hiing te zoeken. Zelfs geen dergelijke
'Uusie verwarmt de kille atmosfeer. Ge
steld eens dat Berlijn ontruimd werd,
dan kan de stoutste fantasie niet ver
dachten, dat Marshall, zoals eenmaal
Chamberlain, verzekeren zou dat dit het
•Wrede voor onze tijd" betekent. Eerder
«et tegendeel.
En als dit zo is, dan hebben de koude
gerechten, die de Amerikaanse pers de
fer dagen ter tafel brengt, niets ver
kwikkends. Enig} geschetter zou mis
schien geruststellender, althans genoeg
lijker zijn. Nu is het een hartstocht
loos geluid, klankloos, maar ook voor
gebracht in het twee-partijdige karakt
van de buitenlandse politiek, wrijving,
die onder de huidige omstandigheden
gemakkelijk schade kan doen. Alleen
Vandenberg zal ook déze wrijving kun
nen opvangen. Als voorzitter van de
Senaatscommissie voor Buitenlandse
Zaken is de Republikeinse senator de
enige Republikein, die recht op volledige
inwijding heeft, en de kogellagers van
dit menselijk scharnier zullen in deze
kritieke maanden de twee klapdeuren
in verband moeten houden. Vandeiiberg's
voorgenomen Europese vacantie wordt
daardoor een zaak van het grootste ge
wicht.
Men vraagt zich uiteraard af, of de
Russen de omstandigheden van de ver
kiezingstijd mede in hun berekening
hebben betrokken, toen zij de Berlijnse
kwestie aansneden op de maag van de
bevolking van de Westerse zones. Maar
men kan ook te veel kunst veronder
stellen in een wedstrijd, waarin ook de
Russen niet voor huil pleizier lopen.
Feitelijk is het Berlijnse geding het eer
ste echte struikelblok, dat zij de
Marshall-politiek in de weg hebben
kunnen rollen, en van hun standpunt
uit is het niets te vroeg.
De Russische vuist knijpt Beslijn zo
hard omdat Duitsland haar meer en
meer ontglijdt.
Truman democratisch candidaat voor
het presidentschap der V.S. De Con
ventie der Democraten, tam en ver
ward in vergelijking met die der Re
publikeinen, had. toch een hartige op
wekking door de president nodig, alvo
rens zij hem haar zegen gaf, en zijn
rede werd gehouden met ander pathos
dan de eeuwig glimlachende staatsman
gewoonlijk gebruikt.
Radio Vrij Griekenland heeft gister
avond medegedeeld, dat de regering van
Athene opnieuw de voorstellen van ge
neraal Markos ter beëindiging van de
burgeroorlog, heeft afgewezen.
Verder werd gemeld, dat de partisa-
nen van Markos de regeringstroepen in
de bergen van Noord-Griekenland zeer
zware verliezen toebrengen. De uitzen
ding werd besloten met een oproep van
het centrale comité van de communis
tische partij, waarin aan de vemieti-
gingseenheden werd gevraagd paniek te
zaaien in de gelederen van de vijand,
de depóts in de lucht te laten vliegen
en de vijand geen ogenblik rust te gun
nen.
De Griekse minister van oorlog,
Stratos, heeft aan de Amerikaanse
onderminister van oorlog, W. Draper
en generaal Wedemeyer gevraagd, om
levering van traangas, middelgrote
bommenwerpers, vlammenwerpers,
lichte pantserwagens, meer bergartil-
lerie en zware machinegeweren, welk
verzoek door de Amerikanen was
goedgekeurd.
De Amerikaanse directeur voor de
hulpverlening aan Griekenland, Dwight
Griswold, heeft medegedeeld, dat Grie
kenland een deficit van 8.800.000 dollar
had in het afgelopen jaar en dat men
verwacht dat het totaal van dit jaar
20 700.000 dollar zal bedragen. Griswold
zei verder, dat de verhoging der lonen
en de prijsverhogingen een gevaar be
tekenen voor de Griekse economie en
de exportmarkten van het land vernie
tigden.
Volgens mededelingen die Associated
Press uit betrouwbare bronnen heeft
vernomen, bestaat er een geheim ver
drag, waarin generaal Markos, de leider
der Griekse guerillatroepen maarschalk
Tito drie rijke Griekse provincies ga
randeert als Tito de troepen van Markos
te hulp komt.
De Franse ambtenarenstaking nader
de Vrijdagavond haar einde, toen de
vakbondleiders bekend maakten dat de
regering hun eisen had ingewilligd. In
hoeverre dit gebeurd is, werd nog niet
medegedeeld.
De orders om het werk neer te leg
gen bjj de post-, telegraaf- en telefoon
dienst werden ingehouden in afwach
ting van de beslissing van het uitvoe
rend comité van de vakbond.
Het accoord werd bereikt tussen Jean
Bicindi, staatssecretaris voor ambtena
renzaken, en de leiders van de niet-
communistische Force Ouvrière. Het
blijft nog te bezien of de communisti
sche C. G. T. zich hierbij zal aansluiten.
Vogels waren gevlogen - Wie construeerde het eerste vlieg
tuig Eerlijke Schot Lof aan Stalin Nieuwe bezems
e bekende Zweedse amateur-orni
tholoog E. Malmström bezocht
enige tijd terug Tunis, om aller
lei soorten vogels te bestuderen, die
daar in de winter verblijven en in het
voorjaar naar het Nooiden vliegen.
In Tunis wachtte hij vol verwachting
op de vogels, maar nadat hij drie dagen,
met en zonder kijker, de Afrikaanse
blauwe lucht had afgezocht, had hij nog
niet een van zijn gevleugelde vrienden
kunnen ontdekken. Hij vond het nogal
vreemd en vroeg een bewoner van Tunis
om een verklaring van het vreemde ver
schijnsel. Deze vertelde hem, dat enkele
vogels gedood waren tijdens de gevech
ten rond Tunis, verscheidene warert
omgekomen gedurende een lange droogte
en de rest gestorven was aan een vogel
ziekte, die korte tijd later uitbrak.
„Maar mocht U een vogel ontdekken",
aldus besloot hij zijn relaas, „waar
schuwt U me dan even, want ik zou
mijn jongste zoon graag een vogel laten
zien".
De bekende Zweedse amateur-orm-
thc^oog E. Malmström is daarna naar
Abessynië vertrokken, om allerlei soor
ten vogels, te bestuderen, die daar in de
winter verblijven en in het voorjaar
naar het Noorden vliegen
ussische studenten die van de ge
schiedenis der luchtvaart studie
maken, krijgen inzage van in
Leningrad ontdekte documenten, waar
uit blijkt, dat de eerste vliegmachine in
Rusland werd uitgevonden 25 jaar voor
dat de gebroeders Wright hun toestel
construeerden. Volgens dit document
kwam kapitein Mozhaisky in 1878 met
het plan van zijn vliegtuig voor de dag.
Dit was een eendekker, die het model
van een boot en ook een roer had. De
propellers werden door een stoomma
chine aan het draaien gebracht.
e directeur van de Canadese poste
rijen heeft tien cent gewetens-
geld ontvangen van een man, die
zich beschuldigde gedurende de afgelo
pen twintig jaar minstens eenmaal per
week zijn vulpen te hebben gevuld op
het Windsor postkantoor in Ontario. In
de brief, die ondertekend was met „een
eerlijke Schot", verklaarde de schrijver,
dat hij maar tien cent stuurde, omdat
de kwaliteit van de inkt „zo bar slecht
was".
ocht U morgen toevallig in Mos
kou wezen, dan staat U wat
groots te wachten! Stalins zoon
zal een formatie van 92 vliegtuigen lei
den, die Zondag de Moscovische lucht
vaartdag zal openen met de woorden
„lof aan Stalin" te formeren. Generaal-
majoor V. I. Stalin werd tevens benoemd
tot leider van de gehele demonstratie.
Op het programma van het luchtfeest
staan verder een demonstratie van
vrouwelijke piloten met een nieuw
sportvliegtuig, de doop van het eerste
Russische hefschroefvliegtuig, een imi
tatie-luchtgevecht, waaraan ook vlieg
tuigen met straalaandrijving zullen
deelnemen en een massale sprong van
500 parachutisten.
Een dorpje in de omgeving van Chi
cago kreeg ongeveer een jaar ge
leden een nieuwe burgemeester,
die vele nieuwe bepalingen en verorde
ningen uitvaardigde. Een daarvan was
bijvoorbeeld, dat de politie voortaan de
telefoongesprekken moest controleren
en alle onzakelijke gesprekken onver
biddelijk na enkele ogenblikken moest
afbreken. De burgemeester had hier
voor een speciaal tijdschema ontworpen.
Verliefden kregen een minuut toege
wezen, verloofden twee en gehuwden
moesten het met een halve minuut zien
te doen.
Nadat de burgervader een keer door
zijn echtgenote was opgebeld, en prompt
na een halve minuut werd afgebroken,
heeft hij de bepaling officieel ingetrok
ken.
(Slot)
ZDals reeds in de eerste reisbrief
over Hongarije werd opgemerkt,
ontvangt de reiziger, die deze
volksdemocratie-in-wording bezoekt,
een overstelpende hoeveelheid van de
meest tegenstrijdige indrukken, die
zich heerst gaandeweg ordenen tot een
gesloten, doch fluctuerend geheel. Het
uitspreken van een samenvattend oor
deel wordt bemoeilijkt door de omstan
digheid, dat geen der in Hongarije be
staande verhoudingen zich reeds heeft
gestabiliseerd en dat wat vandaag nog
een feit is, morgen reeds afgedaan kan
zijn en dat wat vandaag nog door de
machthebbers van de volksdemocratie
wordt beschreven als een begerens
waardig politiek en sociaal doel, bin
nen vier en twintig uur gebrandmerkt
kan worden als een reactionnair stelsel.
Zo werd ons xtijdens verschillende
besprekingen met Hongaarse autori
teiten met klem verzekerd, dat de
landhervorming als definitief moet
worden beschouwd en dat er geen
pogingen tot collectivisatie van de
boerenbedrijven zouden worden on
dernomen. Inmiddels heeft evenwel
de door de communisten beheerste
partij der Hongaarse werkers deze
zelfde collectivisatie in haar program
opgenomen. Waar de omstandigheden
zo snel wisselen en waar geen aan
vaste en onveranderlijke regels ge
bonden democratie de wisselingen in
het staatsbestel kan controleren, moet
iedere moment-opname, zelfs al is zij
volkomen eerlijk, misleidend zijn.
Een enigszins betrouwbaar beeld ver
krijgt men eerst wanneer men de ge
signaleerde feiten plaatst in hun his
torisch en psychologisch perspectief
en rekening houdt met de tendenzen,
die zich daarin openbaren.
Het zou m. i. de grootste fout zijn, die
men begaan kan, wanneer men de volks
democratieën achter het ijzeren gordijn
zonder meer stuk voor stuk zou afschrij
ven als verloren voor de Europese ge
meenschap. Want in feite is de strijd nog
nergens beslist en wanneer hij op dit ogen
blik in Hongarije snel naar een verbitterd
hoogtepunt stijgt, dan bewijst dat alleen
maar, dat het Hongaarse volk in grote
meerderheid meer moed en geesteskracht
opbrengt dan sommige Westerse politici,
die dit in vele opzichten bewonderens
waardige volk op een fataal ogenblik aan
zijn lot hebben overgelaten en daardoor
mede verantwoordelijk moeten worden ge
acht 'voor wat er achter het ijzeren gor
dijn gebeurt. Hongarije boet op het ogen
blik niet alleen voor de fouten van een
vroeger regiem, het boet ook voor de
kortzichtige politiek van Jalta, juist zoals
Tsjechoslowakije ten offer is gevallen aan
de communistische dictatuur nadat en om
dat het door Washington en Londen was
afgeschreven als onhoudbaar.
Meer dan van enige andere volksdemo
cratie is het de tragiek van Hongarije, dat
het, geheel liggend binnen de Russische
invloedssfeer, in wezen een volkomen Wes
ters land is, doordrongen van de creatieve
geest van het Westen en cultureel en reli
gieus daarmee nog altijd even sterk ver
bonden als voorheen. Vandaar dat er ver
houdingsgewijs altijd nog een grotere
geestelijke vrijheid bestaat dan elders in
Oost-Europa en dat men in de boekwin
kels de werken vindt van alle bekende
West-Europese schrijvers, die kennelijk
met meer belangstelling worden gelezen
dan de communistische standaardwerken,
waarvoor veel reclame wordt gemaakt.
Vandaar dat het repertoire van de toneel
gezelschappen voor een groot deel bestaat
uit stukken van Westerse dramaturgen en
dat de bioscopen hun films altijd nog
voor een belangrijk deel betrekken uit
Engeland en Amèrika.
Zo vertoont het kaleidoscopische beeld
van de Hongaarse volksdemocratie een veel
grotere verscheidenheiddan men in het
Westen geneigd is te geloven. En het is
juist deze verscheidenheiddie bewijst,
dat het Hongaarse volk zich niet zo ge
makkelijk laat gelijkschakelen en zijn
eigen karakter niet zo licht zal verlooche
nen,De schijn is ook hier vaak bedrieg
lijk,maar lang niet altijd op dezelfde mu
ni er. Een van de dingen, waarover de nieuwe
machthebbers in Hongarije met overigens
gerechtvaardigde trots spreken, is het
tempo, waarin zich de wederopbouw van
het door de oorlog zwaar geteisterde land
voltrekt. Wie in Boedapest rondwandelt,
kan zich soms moeilijk voorstellendat
deze stad enkele jaren geleden nog het
toneel is geweest van de meest verbitterde
gevechten, waaruit zij zwaar gehavend te
voorschijn is gekomen. Maar de eer van
dit snei herstel komt toe aan het Hon
gaarse volk in zijn geheel, dat wel, verre
van apathisch neer te zitten bij de ruines,
met ongewone veerkracht en energie aan
het werk is getogen om de geleden schade
te herstellen.
Natuurlijk eist het regiem de verdienste
van deze geweldige inspanning gaarne
voor zich op, hoewel het weinig meer heeft
gedaan dan er voorzichtig leiding aan te
geven. Maar wanneer dezelfde energie en
onverzettelijkheid tot uiting komen ir het
verzet van de brede massa des volks tegen
de schending van de persoonlijke en gees
telijke vrijheid, dan veroordeelt het die
als fascisme en hetze tegen de democratie.
Het verlangt van de buitenlandse bezoe
ker, dat hij enerzijds het Hongaarse volk
zal beschouwen als na et hart en ziel ver
knocht aan de volksdemocratie en ander
zijds als in meerderheid dermate Pesmet
met fascistische opvattingen, dat het staats
gevaarlijk zou zijn om het persvrijheid
toe te staan in de West-Europese zin van
het woord.
Een ander voorbeeld: men kan een
Hongaarse genationaliseerde fabriek niet
bezoeken zonder een met veel rood en
communistische emblemen versierde ere
poort te passeren. En in de fabrieken
zelf treft men de met rood omlijste
portretten van de nieuwe machtneobers,
mitsgaders die van Stalin en Lenin, aan
tot in de fabriekskeuken boven de dam
pende kookpotten toe, al dan niet ver
gezeld van slogans als: „Een goed com
munist is een goed arbeider."
Er valt niet aan te twijfelen, dat er
goed gewerkt wordt in deze faorieken.
Maar dat komt niet, omdat de arbeiders
in meerderheid goede communisten zijn,
maar eenvoudig omdat de Hongaarse ar
beider werkt tegen een overigens laag
stuk-loon, dat hem dwingt zich tot het
uiterste in te spannen, ten einde althans
in de dagelijkse behoeften van zijn gezin
te kunnen voorzien. Zo bescheiden is dat
loon, dat een groot aantal vrouwen even
eens genoodzaakt is in de fabrieken te
werken. Vraagt men hun hoe zij het vin
den in een genationaliseerde fabriek te
werken, dap halen zij de schouders op en
zeggen, dat de nationalisatie geen enkele
verbetering in hun positie heeft gebracht
en dat alles bij het oude gebleven is, met
dit ene onderscheid, dat de communistische
propaganda thans vrij spel heeft.
Maar dit alles zijn kwesties van betrek
kelijk ondergeschikt belang. Men behoeft
volstrekt niet te ontkennen, dat er in ver
schillende sociale maatregelen van het
nieuwe regiem in Hongarije ook heel wat
goeds schuilt, ook al is het effect er van
voorlopig nog maar beperkt. Waar het in
Hongarije in wezen om gaat is de vraag,
of de gewetensvrijheid er geëerbiedigd
zal worden of dat een voor het grootste
deel katholiek en aan zijn godsdienst ge
hecht volk gedwongen zal worden tegen
die godsdienst en alles, wat hij verdedigt,
partij te kiezen in essentiële gewetens
vragen.
In die strijd is de Katholieke Kerk in
Hongarije het laatste, maar tevens het ge-
duchtste bolwerk, dat zonder voorbehoud
staat voor de vrijheid der menselijke per
soonlijkheid. En dat bolwerk wordt thans
door de staat aangevallen met de willekeur
die de ongebreidelde staatsmacht kenmerkt
en met alle machtsmiddelen waarover de
moderne staat beschikt. Het gevaar is niet
dat de Kerk daaraan te gronde zal gaan
want zij heeft meer en misschien heviger
stormen getrotseerd. Het gevaar en de
tragiek van de situatie schuilen hierin, dat
zij tallozen plaatst voor schier onoplos
bare gewetensconflicten, dat zij sommige
anderen corrumpeert, die het behoud van
een armzalige politieke positie hoger stel
len dan hun overtuiging en menen, dat
men altijd kan marchanderen, ook als du
hoogste beginselen op het spel staan, en
dat zij de oplossing van het grote probleem
van deze tijd, hoe de sociale rechtvaardig
heid te herstellen en tegelijkertijd de gees
telijke vrijheid te waarborgen, onmogelijk
maakt.
Het zou in zekere zin gemakkelijk zijn,
wanneer men kon beweren, dat in deze
strijd de goede trouw uitsluitend aan één
zijde te vinden was. Het is niet zo. Het
is nooit zo in de vreemde werkelijkheid
van deze wereld. Het aangrijpende is juist,
dat zij, die deze strijd tegen de Kerx
leiden, kunnen rekenen op de fanatieke
volgzaamheid van een misschien slechts
kleine, maar overtuigde groep jonge
Marxisten, zoals de studenten van de volks
colleges, voor wie de leer van Marx het
laatste en definitieve woord van de we
tenschap en voor wie die wetenschao een.
religie is. Zij kennen de intellectuele twij
fel en scepsis niet, of nog niet. Zij ge
loven in de verlossende macht van hun
communistische religie. Een kapitaal aan
menselijk idealisme gaat hier verloren. Een
diepe rechtvaardigheidsdrang en een on
miskenbare edelmoedigheid leiden m deze
jonge mensen, die te goeder trouw zijn,
regelrecht tot een ontkenning der recht
vaardigheid en een verharding van het
hart.
Eén tragische herinnering heb ik be
waard van het nieuwe Hongarije: ne her
innering aan het ogenblik, waarop een
van de studenten van het volkscollege
„Jozef Atilla" in Boedapest uit paam van
al zijn medestudenten antwoordde op een
vraag en verklaarde, dat het hem vol
maakt onverschillig was of zij, die niet
zijn politieke overtuiging deelden, in Hon
garije nog een bestaan zouden kunnen
vinden. Op dat moment schoot mij het
wijze woord van Huizinga te binnen, dat
geen beschaving bestaan kan zonder de
barmhartigheid. Geen beschaving, d. w. z.
ook geen rechtvaardigheid en geen vrij
heid.
Bij K. B. is ongegrond verklaard een
beroep van E. Daams, kapitein der mi
litaire administratie, tegen een beschik
king van de minister van Oorlog, waar
bij hem ontslag is verleend uit de mi
litaire dienst met verval van alle rech
ten.
Zaterdag
HILVERSUM X, 301 M. 18.00
Piano en orgel. 18.15 Journalistiek
weekoverz. 18.30 Strijdkr. 19.00
Nieuws. 19.15 Lezing. 19.30 Gram.
19.45 Uitz. voor NederL in Duitsl.
20.00 Nieuws. 20.05 Gewone man.
20.12 Gram. 20.20 Lichtbaken. 20.50
Viool. 21.00 Weense muziek. 21.25
Hoorspel. 22.00 Ork. zonder Naam.
22.37 Actualiteiten. 22.45 Avondge
bed. 23.00 Nieuws. 23.20 Symph. ork.
HILVERSUM II, 415 M. 18.00
Nieuws. 18.15 Gram. 18.45 Pianoduo
en zang. 19.00 Artistieke staalkaart.
19.30 Lezing. 19.45 Lezing. 20.00
Nieuws. 20.05 Dingen van de dag.
20.15 Cabaret. 21.15 Lezing. 21.30
Weekendork. 22.00 Hoorspel. 22.30
Gram. 22.35 Jan Corduwener. 23.00
Nieuws. 23.15 Malando. 23.45 Come
dian Harmonists.
Zondag
HILVERSUM I, 301 M. 8.00
Nieuws en waterst. 8.15 Omroepork.
8 30 Kerkdienst. 9.30 Nieuws en wa
terst. 9.45 Piano. 9.55 Inleiding op
10 00 Hoogmis. 11.30 Kwartet. 12.00
Angelus. 12.03 Sibelius. 12.15 Apolo
gie. 12.35 Lunchconc. 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Lunch
conc. 13.40 Spineuza. 14.00 Omroep
ork. 15.10 Tombola. 15.30 Lezing.
15.40 Cabaret. 16.10 Sport. 16.25 Ves
pers. 17.00 Kerkdienst. 18.30 Strijd
krachten. 19.00 Geestel. liederen.
19.15 Bijbel. 19.30 Nieuws en weer-
overz. 19.45 Sarasate. 19-50 Boeck-
huvs. 20.05 Gewone man. 20.12 Ork.
20.45 Opera. 21.25 Hoorspel. 22.15
Tenor en orgel. 22.37 Actualiteiten.
22.45 Avondgebed. 23.00 Nieuws.
23.15 Symph. concert.
HILVERSUM II, 415 M. 8.00
Nieuws. 8.15 Strijdlied. 8.18 Mozart.
8.30 Platteland. 8.40 Barcarole. 9.07
ÓL spelen. 9.12 Postduiven. 9.15
Beethoven. 9.45 Lezing. 10.00 Klank
beeld. 10.30 Kerkdienst. 11.45 Lezing.
12.00 Lunchpakket. 12.30 Zondags
club. 12.40 Koor. 13.00 Nieuws. 13.15
Skymasters. 13.50 Gram. 14.05 Dr.
Ritter. 14.30 Romancers. 15.00 Film.
15.15 Beethovenconc. 16.30 Sport.
17.00 Lezing. 17.30 Koor. 17.45 Sport.
18.00 Nieuws. 18.15 Bing Crosby.
18.30 Jazz. 19.00 Koopvaardij. 19.30
Sextet. 20.00 Nieuws. 20.05 Reporta
ge. 20.15 Walsen. 20.45 Hoorspel. 21.00
Metropóle-ork 22.00 Voordr. 22.15
Chansons. 23.00 Nieuws. 23.15 Gram.
Maandag
HILVERSUM I, 301 M. 7.00
Nieuws. 7.15 Gvmn. 7.30 Gram. 7.45
Woord voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.15
Gewijde muz. 9.00 Handel. 9.15 Zie
ken. 9.30 Gram. 10.15 Mozart. 10.30
Morgendienst. 11.00 Smetana. 11.15
Lezing. 11.35 Hobo en piano. 12.00
André Kostelanetz. 12.30 Weeroverz.
12.33 Koor. 13.00 Nieuws. 13.15 Man-
dolinata. 13.45 Peter Pears. 14.00
Scholen. 14.35 Kamerork. 15.30 oud-
Nederl. muz. 16.00 Bijbel. 16.45 Zang-
wedstrijd. 17.45 Indië.
HILVERSUM II, 415 M. 7.00
Nieuws. 7.15 Gram. 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9.15 Morgenwijding. 9.30 Wa
terst. 9.35 Gram. 10.30 Vrouw. 10.35
Fauré. 11.00 Op de uitkijk. 11.15 Rus
sisch conc. 12.00 Papavers. 12.30
Weerpr. 12.33 Spionnetje. 12.38
Gram. 13.00 Nieuws. 13.15 Vaude-
ville-ork. 13.45 Gram. 14.00 Repor
tage. 14.15 Verdi. 14.30 Orgel. 15.00
Bonbonnière. 16.00 Voordr. 16.15
Musicalender. 17.00 Rhythm, klan
ken. 17.30 Padvinders. 17.45 Elgar.
DE LEVERANCIER
VAN EEN GEZELLIG
INTERIEUR
TELEFOON 16777
Ga voor
ALLE REPARATIES
aan Uw MEUBELEN
«AAR EEN VAKMAN.
Cms naar: J ZEEGERS.
gchaikburgergr. 8. Werkpl
Kennemerstr i et B (hoek
ochoterslngel)
Teletoon 20049
AMERICAN PLASTIC
kunstgebitten
Natuurgetronw. Practisch
ar' 5 iaar garantie.
Haarlem stuyvesantstr 77 rd.
V«i2f Binnenweg 172.
Prospectus?'61003 vrijblnvond
Zjj, "dl reeds op drukkerij-kantoor zijn werkz. gew.,
genieten de voorkeur. Typen en goed handschr. ver
eist, steno strekt tot aanbeveling. Brieven met voll.
inl. en ref. onder no. 12601 aan het bureau van dit blad
V OEDIN GSMIDDELENF ABRIEK
GASTHUISVEST 7—9 g HAARLEM
vragen voor de inpakSfdeling
GOED LOON PRETTIGE WERKKRING
REISKOSTEN WORDEN VERGOED
Vergunning vergoeding reiskosten.
Mondelinge of schrifteiy'ke sollicitaties: le Industrie
dwarsstraat 4, IJmuiden.
Het Gemeentebestuur van Haarlemmerliede c.a. vraagt een
Zij, die tevens kunnen chaufferen, genieten de voorkeur.
Het loon bedraagt, behoudens nadere goedkeuring, in
minimum 42.24 en in maximum 45.12 per week.
Brieven met opgaaf van tegenwoordige en vroegere werk
kring en werkgever vóór 1 Augustus a.s. aan de Burge
meester te Halfweg.
MEUBILAIR - KUNST
VOORWERPEN TAPIJTEN
SIERADEN - ZILVER etc.
VOOR HOGE PRIJZEN
KOOPT
ZIJLSTRAAT 62, Tel. 14637
Overal te ontbieden
Br
ZAAL TE HUUR GE
VRAAGD VOOR PRIVé-
EN BESLOTEN CLUBS.
Gebouw of groot huis
komt ook in aanme.king
onder no. 12351 bureau
van dit blad.
o.m.: piano (Kett-
ner), slaapk.-ameu-
blementen, por
seleinkast, zilver
werk, radiotoestel
len, Perz. kleden,
schilderstukken
t. o. v. Notarissen
J. de Reede en
J. Brants Kzn.
te Haarlem,
op DINSDAG 20,
WOENSDAG 21 en
DONDERDAG
22 JULI 1948, des
voormidd. 9.30 uur.
KIJKDAG:
Maandag 19 Juli '48
van 10 tot 4 uur.
EERSTVOLGENDE
VEILING:
}4 - 26 Augustus a.s.
Veilig rijden
ZO GOED ALS NIEUWE
TE KOOP
Leidsestraat 161-169, Haarlem
NETTE
gevraagd in brood- en ban
ketbakkerij. Liefst met het
vak bekend. J. Schavemaker,
Bysantiumstraat 20, H'leqi-O.
HAARLEM
Dames- en Herenzaak
Anegang 20-20a
Makelaar en
Taxateur
van
Zelfs de beste zeep "laat een „zeepfilm
achter, die de schoonheid van Uw haar
verbergt Blondona/Brunetta onthult deze
juist. Het maakt
Tel. 13781. Haarlem
Uw haar vol
komen schoon
en geeft het een
glans als van
VOO- WO"4
satijn I
vraagt:
Leeftijd 15-17 jaar. Vakschooldiploma strekt
tot aanbeveling, maar elk handig meisje, dat
van naaien houdt en vooruit wil, is welkom.
Ook als ze misschien iets ouder is.
Direct goed loon, goede vooruitzichten en
uitstekende sociale voorwaarden.
Volledige opleiding in vertrouwde omgeving
onder deskundige leiding.
Overleg m. Ouders wordt zeer gewaardeerd.
Persoonl. aanmeldingen bij bovengen, adres.
Gevraagd voor direct: nette
niet ben. 18 jaar, voor brood-
en banketbakkerij. Aanmel
den Heideman, Stuyvesant-
straat 75 rood.
NETTE FLINKE
GEVRAAGD
O. VELDT, Banketbakkerij
en Automatiek,
Haarlem.
Kruisstr. 18,
door geheel Nederland.
Lading verzekerd.
U belt en wij komen
Llewegje 24, Haarl.liede
Iele#. 10518 - Haarlem
Deurw. VAN DEN STEEN-
HOVEN (kant. Kinderhuis-
singel 108, telef. 16855), zal op
DONDERDAG 22 JULI a.s.,
aanv. des v.m. 10 uur, in het
Gebouw „De Nijverheid" te
Haarlem, aan de Jansstraat
no. 85, in het openbaar ver
kopen:
Diverse kasten, tafels, stoe
len, glas- en aardewerk,
piano's, radiotoestellen en
wat verder ten verkoop zal
worden aangeboden.
Te bezichtigen: Woensdag 21
Juli a s. vanaf 1317 uur.
zonder bon
38 cent per Kg
W. J. v. d. MEER
Zuid pol der straat 23,
Telef. 1.7.6.9.4.
GEZOCHT:
(2 of 3 kamers)
in het centrum der stad
voor advocaat.
Brieven onder no. 16447 aan
het bureau van dit blad.
t/o HaarL Dagblad
Telefoon 17077
per mud en pgr baal.
Thuisbezorgd zonder
prijsverhoging.
FOURAGEHANDEL
A. ZONDERLAND
Spaarnwouderstraat 79-81
Telefoon 12915
PRIJS f 0.75
Verkrijgb. in de boekhandel
en by de
N.V Drukkerij De Tüd, Am.
sterdam, fr p post 0.85 bjj
Behooriyke talenkennis vereist.
Eigenhandig geschr. br. met voll. inl. aan het
Psychologisch en Psychotechnisch Instituut.
Florastraat 13. Haarlem-Z.
VOOR SCHOONHOUDEN KANTOOR
Werktijden: 7—8.30 en 18—20 urn
's Zaterdags 7—8.30 en 1317 uur
Aanmelden 's avonds na 19 uur: Grote Houtstraat 95 B rd.
gevraagd voor nieuwbouw en onderhouds
werk, in Haarlem en omgeving (in accoord-
werk).
Reisgeld en reisuren worden vergoed.
vcTo™ultbetaline.'poste.U2^88.4 Luciferstraat 18. tel. 23670 - Vollenhovenstraat 25, tel. 25613
m
C. HULSEBOSCH ZN.
Schoonmaakbedrijf
Glazenwasserij - Inwendig
schoonhouden v. ggbouwen
grote houtstraat 101
