DONAU thans geheel onder
Russische controle
EKIC DE HOOPMAN- Dl SULTAN
Komt er een Nederlandse speelfilm
productie tot stand?
DE WERELD ROND
I
V
Tilanus ontpopt zich als
bekeerling
Tête-a-tête der zeeslangen
Het Westen acht zich niet aan nieuw
Donau-pact gebonden
De eerste stap wordt Maandag gezet
Romme schermt met spitse degen
NIEUWE BONNEN
OP L GRUNDY I
EIGEN BENEN
Anna Pauker in
„New Look"-japon
Hilversum
Geen heffing van
schoolgelden '44-f45
Nieuw idee exploitatie
van luchthavens
Voortgezette Kamerdebatten
Dieren demonstreren
serene rust
DONDERDAG 19 AUGUSTUS 194S
PAGINA 3
Zuivering in de S.E.D.
JpEDKOPÉ DAGTOCHTEN.Ret.f.2^
'•QQSDRECHT via de Vecht, afv. iou.
OP NAAM: REDERIJ ZWAAG
Wetsontwerp ingediend
Pater L. Smeets bediend
T>e
INDIEN U
MET VACANTEC GAAT
Vandaag stemming
over Grondwet
Kettinghandel met rijwielen
MABEL BARNES
(Wordt vervolgd)
zorg
Zoals verwacht werd hebben de Oost-
Europese landen Woensdag het door
Rusland ontworpen Donau-pact goed
gekeurd en zich daarmee de uitsluiten
de controle over de Donau toegeëigend.
Tevoren hadden de Westelijke mo
gendheden .officieel laten aantekenen,
dat zij zich niet aan het besluit gebon
den achtten.
De stemverhouding was 7 tegen 1.
Amerika stemde tegen, Frankrijk en
Droot-Brittannië namen niet aan de stem
ming deel. Zowel de Britse ambassa
deur sir Charles Peake en het hoofd
van de Franse delegatie, Andrien Thier-
ry. waren in de conferentie-zaal aan-
De Duitse socialistische eenheidspartij,
^•'aarin de communisten de leiding heb
ben, heeft officieel verklaard, dat een
■•communistische oppositiegroep" binnen
de partij in de Sovjet-zone aan het
^'erk is. De partij heeft haar leden ge
waarschuwd tegen de „scheuringsacti-
viteit" van deze groep, die werd aan
geduid met de initialen K.P.O. (com
munistische oppositiepartij) dezelfde
'h'tialen die gebruikt werden om de
Trotskisten in Duitsland voor de komst
van Hitier aan te duiden. Het Thüringse
Partijbestuur heeft een resolutie aange
komen, waarin „«vijandige en ontaarde
elementen" in de S.E.D. aangevallen
borden en de zuivering, die door het
eentrale partijbestuur in Berlijn is voor
geschreven, met vreugde wordt begroet.
In de resolutie wordt gesproken over
bet tekort aan begrip en de ten dele
Vijandige houding van sommige func
tionarissen en leden van de S.E.D. ten
Aanzien van de volken van de Sovjet
unie en de Oost-Europese Volksrepu
blieken. Er wordt aangedrongen op
••meedogenloos optreden tegen elemen-
Jck. die de partij schaden en een ont
bindende invloed uitoefenen".
De Deense minister van Buitenlandse
zaken, Rasmussen, die een bezoek brengt
aan Berlijn, heeft Woensdag een onder-
koud gehad met de Britse en Franse
militaire bevelhebbers. Vandaag hoopt
rasmussen generaal Clay en maarschalk
ookolovski te ontmoeten.
""et Rederij ZWAAG, Amsterdam.
TEL. 42294 en 26544.
/■"vaart, inlichtingen en plaatskaarten
|0°k voorverk.) DE RUYTERKADE. STEIGER 2
Dok op ZONDAG! Dagelijks naar:
tyjft
u_- 30 Sept.
;°tENDAM en MARKEN, afv.iou.,
Bt grote 3-deks salonboot „Veluwo".
/ttl 31 Aug. HARDERWIJK (da Veluwe)
2»Vaart 8 en 10 uur, (Zat. 8 u. en 13.30 u.)
fET TOURINGCAR RONDRIT OVER DE VELUWE
l/m 19 Aug.
12 Sept.
hoef) afvaart 9 uur,
*41 kjCp U#
31 Aug. Iedere Dinsdag en Donderdag
^ar URK (N.O. Polder) afv. 9 uur;
terug in A'dam 19 uur.
ÏJR-MEREN-TOCHT, met nieuwe
/'acties, dagel. t/m 12 Sept., afvaart
lO u. van de Sloterkade b/d Zeilbrug.
4-11 half tariaf. Vraagt gratia dienstregeling I
(Adv
wezig, toen de uiteindelijke stemming
begon, doch zij verlieten hun plaatsen
aan de conferentie-tafel en stelden zich
terzijde op.
De conferentie heeft thans 20 dagen
geduurd. Zonder succes hebben de Wes
telijke mogendheden getracht in het
Donau-pact speciale garanties te doen
opnemen, om de Donau voor schepen
van alle nationaliteiten zonder onder
scheid open te stellen voor vrije navi
gatie.
De slotstemming weerspiegelde de
solidariteit, welke de Oost-Europese lan
den gedurende de gehele conferentie
hebben getoond. Meer dan 115 maal
gaven de Oost-Europese gedelegeerden
hun stem ter verdediging van het Rus
sische ontwerp.
De conferentie werd Woensdagavond
officieel beëindigd met de onderteke
ning van de officiële conventie.
Visjinsky was de eerste, die zijn hand
tekening op het document plaatste. Geen
van de afgevaardigden der drie Weste
lijke mogendheden was bfj de onder
tekening aanwezig.
Alle andere gedelegeerden, o.w. de
Roemeense minister van Buitenl. Zaken,
Anna Pauker, die gekleed was in een
„new look"-japon, waren aanwezig.
Het Amerikaanse departement van
Buitenlandse Zaken heeft medegedeeld,
dat Amerika de afschaffing van de Do-
nauconventie van 1921 niet zal erken
nen, noch de autoriteit van enige com
missie, die door de heden beëindigde
Donauconferentie is ingesteld.
De Engelse koninklijke familie brengt
de vacantie door in Schotland. Vrijdag
wordt Prinses Margaret 18 jaar. De
22-jarige markies van Blandford, die de
laatste tijd als de aanstaande gemaal van
de prinses genoemd wordt, zal aan het
verjaarfeest deelnemen. Men ziet hen
hier in de koninklijke loge op de
tribune te Ascot.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
het wetsontwerp „niet heffen van
schoolgeld over het cursusjaar 1944
1945". De moeilijkheden, welke
zich bij het vaststellen van de ge
gevens voor de regeling van school
gelden over het cursusjaar 1944
'45- hebben voorgedaan, waren van
die aard, dat na onderling overleg
door de regering is besloten over
dat jaar van de heffing van school
gelden af te zien.
Artikel één van het ontwerp van wet
bepaalt dientengevolge, dat, voor zover
het de openbare scholen voor voorbe
reidend hoger en middelbaar onderwijs
betreft, over de cursus 1944'45 geen
schoolgeld wordt geheven wegens het
verstrekken van onderwijs aan deze
scholen.
Voor de gemeentelijke en de bijzon
dere scholen voor voorbereidend hoger
en middelbaar onderwijs is in artikel
twee de mogelijkheid geopend voor
zoveel en zover mogelijk de schado te
vergoeden, welke door de desbetref
fende gemeenten en schoolbesturen is
geleden, doordat zij over het cursus
jaar 1944'45 wegens het ontbreken van
de nodige gegevens in de onmogelijk
heid verkeerden schoolgeld te heffen.
Het ligt daarbij in de bedoeling het
bedrag van deze schadeloosstelling al
dus te bepalen, dat door het toekennen
van deze schadeloosstelling door be
langhebbenden geen voordeel wordt
behaald, noch nadeel wordt geleden.
Om dit te bereiken, moet de vergoeding
voor elke bijzondere school afzonderlijk
worden bepaald, waardoor het niet
wel mogelijk is, de berekening van deze
vergoeding in de wet op te nemen.
De hoogeerwaarde peter Lambertus
Smeets, Ord. Carm., Oud-Provihciaal
der Nederlandse Carmelprovincie, rector
aan het gymnasium St. Albert te Zende
ren, is uit voorzorg van de H.H. Sacra
menten der stervenden voorzien.
27. Snel draaide Eric zich om. In plaats van een gewapende soldaat van de sultan
stond hij eensklaps tegenover Pum-Pum, de dwerg. Eric was sprakeloosmaar reeds
spoorde het kereltje tot handelen aan en wenkte hem te volgen. De dwerg ging
hem voor naar een klein donker vertrek. Niemand mij zoeken hier," gichelde de
dwerg. „Ik klein als muis, trippel weg als vechten begint. Niemand mij zien." Van
de dwerg hoorde Eric nu dat de hoofdman en zes van zijn krijgers waren opgesloten.
Met belangstelling vernam Eric dat de soldaten meenden dat hij niet meer in leven
was. Kijk nu" fluisterde Pum-Pum. Hij nam het deksel van een kleine put en liet
zich zakken. „Ik onderzoeken, ik zien, deze put komen aan muur, Klein gat, voor
kleine man. Ik waarschuwen woestijnmannen, zij komen, Eric opent deurt, wij
v:innen. Goed?" Hoewel het brabbeltaaltje moeilijk te volgen wasbegreep Eric wat
het dappere kereltje wilde. En na een hoofdknik en een haastige groet verdween
de moedige kleine man in de diepte.
(Van onze Haagse redacteur)
De opvatting is gemeengoed geworden,
dat vliegvelden enorm veel geld kosten.
Er is echter een mogelijkheid de exploi
tatie van een luchthaven meer rendabel
te maken; dit kan namelijk gescnieden
door de bezoekers behalve het luchtver
keer ook andere attracties te bieden.
Een voorbeeld hiervan vindt men in „The
Port of New York Authority", die o. m.
de luchthavens La Guardia, Idlewild en
Newark exploiteert. Blijkens haar finan
cieringsplannen zal 60 70 pCt. van de
totale inkomsten der vliegvelden uit „non-
f light sources" worden verworven, waar
door niet alleen de exploitatiekosten ge
dekt worden, maar ook de rente en af
schrijving van het aanlegkapitaal en er
zelfs winst gemaakt kan worden.
Dit idee wordt door Frits Diepen in zijn
rapport over de toekomst van het vlieg
veld Ypenburg, dat kort geleden aan de
Minister van Verkeer en Waterstaat is
uitgebracht, overgenomen.
In de Veiligheidsraad heeft de Sovjet-
Unie haar 27ste veto uitgesproken. Dit
was gericht tegen een voorstel van
China om Ceylon tot de V. N. toe te
laten. Slechts de Oekraïne^en de Sovjet-
Unie stemden tegen.
B(j Andermatt (Zwitserland) brak
Woensdag brand uit in een grote muni
tie-opslagplaats. Toen zich verscheidene
explosies deden horen, werd de bevol
king van Andermatt geëvacueerd en het
verkeer op de Gothardlijn stop gezet.
Het gevaar is thans geweken en het ver
keer op de Gothardlijn hervat.
Veertien Italiaanse oorlogsschepen,
waaronder twee zware kruisers, zijn in
overeenstemming met artikel 57 van het
Italiaanse vredesverdrag Woensdag aan
de Franse vloot overgedragen.
Opnieuw onderneemt men op het
ogenblik een poging om een Neder
landse filmindustrie tot stand te bren
gen. Goede punten in de opzet zjjn
deze, dat men beginnen wil met films
te vervaardigen, die, ver boven het
peil van de vroegere Bleke Betten,
werkelijk die naam verdienen en
daardoor alleen reeds ook de interesse
van het buitenland zullen verwerven.
Voorlopig doet men het bovendien
nog met buitenlandse hulp, omdat
men overtuigd is het met eigen krach
ten niet klaar te spelen, maar daar zit
dan de bedoeling bjj voor onder deze
buitenlandse leiding van meet af aan
Nederlandse krachten op te leiden,
die, aldus aan alle moderne technische
en artistieke ervaring rijk geworden,
zelfstandig aan de slag kunnen gaan.
De heer Guus Ostwalt, die al jaren
met plannen in deze richting rondloool
heeft deze onderneming op touw gezet,
maar hij ondervond daarbij in belang
rijke mate steun van de bankier mr. E.
E. Menten, die uit het bedrijfsleven de
nodige financiën bijeenbracht. In eerste
instantie blijft de productie beperkt tot
één speelfilm, dat wil zeggen: de finan
ciers willen, alvorens zij verdere toe
zeggingen doen, met deze eerste poging
althans de mogelijkheid van een Neder
landse filmindustrie bewezen zien.
Zo start Maandag a.s. de „Dutch In-
terstates Filmproduction N.V." ergens
tussen Amsterdam en Warmond met de
buitenopname voor „Niet tevergeefs"
naar een draaiboek, dat Ben van Eijssel-
stein in overleg met de Engelse schrijver
Richard Llewellyn en met de regisseur
van dit product, Edmond J. Greville,
Het dubbele startschot - Weer vliegende schotels - Uranium-
zoekers Van onze parlementaire gramofoon - Een schip vol
antiquiteiten
h Marseille meenden de toeschouwers
Van een wielerwedstrijd voor da-
mes twee pistoolschoten te horen,
,°en de starter zijn wapen had opge
ien ten teken dat het evenement een
oa'ivang had genomen. Op hetzelfde
genblik zag men echter een der deel-
/Wnsters, de charmante Marcelle Dag-
®rt, met een bloedende wonde aan de
J'm van haar fiets tuimelen. Tussen het
/bliek ontwaarde men een man, het
/Kende pistool nog in de hand. Deze
ah, Pierre Tetaz geheten, vertelde la
ter
?ih
aan de politie, dat hij een verhou-
jj—g met Marcelle had gehad en dat hij
far ontrouw op deze wijze had willen
reken.
liegende schotels of raketachtige
voorwerpen zijn door verschillen-
K. de personen in Lucinico bij Go-
»r f waargenomen. Zij kwamen met
6 °te snelheid uit Zuidelijke richting
iju verdwenen gisteren omstreeks twaalf
tibo mi(idernacht in Noordelijke rich-
*eeS' ^>c «vliegende schotels" zouden op
dc r/rote hoogte hebben gevlogen en in
ben g van Oostenrijk zijn verdwe-
1, Califomië en British Columbia
heerst thans een „uranium-rush".
v°or i?e emtdekking van uranium, 'dat
biish maken van de atoombom on-
Zoetaar is' hebben de mannen die op
van o1331, claims zijn, naar de bergen
de g 3n Bernardino en het district van
van vdge River, 120 mijl ten Noorden
trekk4|lcouver (British Columbia) doen
jH ^er medehelpers van de be-
""-4 /chte kerkvervolger Combes was
se tnirr>^eveer 40 iaar geleden de Fran-
ue ttian van Oorlog André. Hij was
re offio'- die de practiserende katholie-
1 beinrip1 lren op een lijst liet plaatsen
'etten Th n bevordering te kunnen be-
t? kerk, s is een kleinzoon van de-
d b zus/erv°l§er tot priester gewijd
r ih ,vfn de neomist is reeds eer-
kloosterorde getreden.
efpEres}dium van het Deense par-
hi„, r'nEPe/ is van plan de redevoe-
1/ lane»- ,van de parlementsleden
u.b' maar !*teno&rafisch te laten opne-
"b Vastly op gramofoonplaten te
Het Deense regeringsblad „Social-De-
mokraten", dat het plan publiceerde,
schijf, dat geen enkel parlement ter
wereld zijn debatten op deze manier
vastgelegd heeft.
De 16 stenografen, die tot nu toe in
het parlement werkzaam waren, zullen,
wanneer de plannen doorgaan, niet ont
slagen worden. Zij zullen de redevoerin
gen nog moeten bewerken en corrige
ren. Zij zeggen, dat geen enkele rede
zonder grammatische en denkfouten is.
In de 100-jarige geschiedenis van het
Deense parlement is er slechts één lid
geweest een priester «•- wiens rede
voeringen niet bewerkt behoefden te
worden.
Ingenieurs van het Amerikaanse le
ger zijn er in geslaagd tinnen voor
werpen, zilveren gespen en koperen
theepotten aan de oppervlakte te bren
gen uit een schip, dat 198 jaar geleden
Engeland verliet, doch zonk vlak voor
het de Amerikaanse kust kon bereiken.
Wat bedoeld was als modern ge
bruiksvoorwerp voor de bewoners van
de kolonie Philadelphia, is thans antiek
geworden, doch heeft aan waarde niet
ingeboet.
Het schip werd enkele weken geleden
ontdekt in de rivier Delaware in de
buurt van fort Mifflin aan het Zui
delijke eind van de stad.
De lading van het schip, dat volgens
deskundigen in 1750 in het kanaal moet
zijn gezonken, bevatte o.m. sleutels,
sloten, haarspelden en vorken met twee
tanden. De inhoud van het schip werd
opgezogen door 'n lange pijp, die in het
schip gebracht was. Deskundigen waren
van oordeel, dat het hout van het schip
in te slechte toestand verkeerde dan dat
het gehele,schip nog gelicht kon wor
den. De voorwerpen die zijn opgehaald
zullen in een museum worden onder
gebracht.
samenstelde. Ben van Eijsselstein's to
neelstuk „De bazuinen van Jericho"
dat in opdracht van de regering geschre
ven werd, leverde de stof, die gebaseerd
is op een dramatische gebeurtenis in
1944.
Men heeft zich verder voor ogen gesteld,
dat het moeilijk zal zijn in het vrij kleine
Nederlandse taalgebied voldoende financiële
mogelijkheden voor een eigen filmproductie
te vinden en daarom richt men zich van
het begin af aan de naam van de onder
neming zegt het reeds welbewust op het
buitenland. Van deze eerste film worden ge
lijktijdig een Nederlandse en een Engelse
versie gemaakt. Juist omdat de stof door en
door Nederlands is, hoopt men er vooral in
Engeland veel belangstelling voor aan te
treffen. Want deze film wordt in haar vorm
en in haar dramatische intrigue 'n verzets-
film, maar een, die juist door de bijzondere
omstandigheden, waaronder wij de laatste
oorlogsjaren leefden, een scherp licht laat
vallen op de vérschiilende kanten van het
■karakter van de Nederlander. Misschien is
het voorzichtiger voorlopig nog te zeggen,
dat althans die mogelijkheid er is. Van
Eijsselstein heeft een Joods-liberale bankier,
een links georiënteerde arbeider en een
politiek niet geïnteresseerde student bijeen
gebracht, ondergedoken op de boerderij van
een boer, die wezenlijk vroom, maar uiter
lijk hard en gesloten is. Men kan in deze
figuren en bovendien nog in de dochter van
de boer, die gestudeerd heeft, maar weer
thuis gekomen is, enkele levensbeschouwin
gen van de Nederlanders vertegenwoordigd
zien. Aanvankelijk ziet men hen, ondanks de
individuele verschillen, als een eenheid, die
onder de druk tot stand kwam, maar wan
neer de bevrijding in 1944 nabij schijnt,
staan zij plotseling weer als individuen te
genover elkaar. Deze ervaring en de nog
komende ellende brengen hen dichter bij
een dan te voren en de climax komt, wan
neer de ideologisch volkomen anders gerich
te zoon van de boer, S.S.-er, thuis komt
en van zijn vader eist de onderduikers zelf
aan te geven, zo hij wil voorkomen, dat
de zoon zijn plicht als S.S.-er doet.
Met het Nederlandse spelersmateriaal
schijnt men niet veel moeite gehad te
hebben, omdat men de meeste acteurs
al vroeger voor de film had zien op
treden. Men zal Matthieu van Eysden,
Piet Bron, Myra Ward, Jan Retel, Han
Bentz van den Berg en Jack Gimberg
te zien krijgen. Enkelen van hen spelen
ook de Engelse versie, waarin zij dan
worden bijgestaan door Raymond Lovell,
t Carol van Derman Nederlandse van
afkomst Bruce Lister en Julian Dallas.
De binnenopnamen worden gemaakt in
de Cinetone-studio's, die in haar nieuwe
vorm met de Europese studio's kunnen
wedijveren. Guus Ostwalt treedt op als
producer, Edmond Greville heeft de ar
tistieke leiding, Douglas Robertson ver
zorgt de montage.
-relieve U dit minstens 5 dagen
e voren, onder vermelding van
Jw vaste woonplaats, aan onze
administratie mede te delen.
Slechts dan kunnen wij er voor
zorgdragen, dat U Uw krant tijdig
op Uw vacantie-adres ontvangt.
Week-abonné's gelieven over de
periode dat ze afwezig zijn, het
abonnementsgeld vooruit te vol
doen aan de bezorger van wie
zij op hun vaste adres de krant
ontvangen.
De Administratie.
(Van onze parlementaire redacteur)
Het debat over de grondwetsherzie
ning, waarmee de Tweede Kamer
Woensdag begon, kon uit de aard van
de zaak geen nieuwe visies op de kwestie
zelf aan de dag brengen. Degenen, die
deze Indische artikelen verdedigden,
deden dit op de argumenten,, die zij bij
dc eerste lezing al gegeven hebben;
degenen, die ze aanvielen, waren voor
een deel wel de nieuwe figuren Ger-
brandy en Weiter, maar hun standpun
ten zijn overbekend.
Interessant was het nu maar in hoofd
zaak te zien, hoe het spel politiek werd
gespeeld. In dat opzicht was de rede
voering van de heer Tilanus wel het
meest belangwekkende dsel van de be
sprekingen van deze dag. Wat voor gru
welijkheden immers heeft men de heer
Tilanus en zijn geestverwanten aan de
overzijde van het Binnenhof in de loop
der jaren en zelfs tot voor luttele maan
den niet horen vertellen over de Indische
politiek, en hoe grappig was het dan
niet, hem thans een redevoering te
horen afsteken, die voor het grootste deel
dezelfde gedachten te voorschijn bracht,
die de voorstanders van het Indisch be
leid jarenlang verkondigd hebben en
dit nog wel in dezelfde termen ook.
Zo bleek de heer Tilanus dan gisteren
volledig oog te hebben gekregen voor
de politieke ontwikkeling va*n de vol
keren in Azië, precies zoals de heer
Drees deze de dag tevoren had beschre
ven. Hij deed meer: hij gebruikte het
woord „psychologie", hij bleek gevoelig
te zijn voor de psychologische ontwik
keling, die de Indonesische volkeren
hebben doorgemaakt en hij was derhalve
van oordeel, dat men hiermede rekening
moet houden. Wat zal prof. De Zwaan
in de Eerste Kamer daar wel van zeg
gen?
Onder al die bedrijven moest de heer
Tilanus zich dus wel scherp keren tegen
de heren Gerbrandy en Weiter. Eerst
genoemde hield hij de Koninklijke rede
voor, waar de oud-minister-president
Gerbrandy wel iets meer van weet, als
mede zijn verantwoordelijkheid voor dr.
Van Mook's benoeming. Hij wees op de
zeer matige reactie van de kiezers op
de actie van Rijkseenheid en hij stelde
daar tegenover, hoe de kiezers op de
openlijke en naar hij meende realistische
voorlichting van hun christleijk-histori-
sche leiders hebben gereageerd door de
C.H. een zetel meer te bezorgen Nu,
andere kiezers hebben, aan de heer Wel
ter ook een zetel verschaft.
Maar het was werkelijk leuk, de
heer Tilanus aan de heren Gerbrandy en
Weiter te horen verwijten, dat zij geen
oog hebben voor die psychologische ver
anderingen bij de Indonesiërs en dit was
nog niet eens het toppunt. Dit bereikten
we pas toen de heer Tilanus in het vuur
van zijn overtuiging en men mag
daarom aannemen onbewust de woor
den, die minister Jonkman eens tot de
oppositie, waartoe ook de partij van de
heer Tilanus behoorde, heeft gesproken,
tot de zijne maakte. De heer Jonkman
heeft namelijk eens gezegd het te be
treuren, dat dergelijke redevoeringen
als leden van de oppositie hadden ge
houden in de Kamer werden afgestoken.
De heer Tilanus zei hem dit op deze dag
na aan het adres van de heren Gerbran
dy en Weiter. Dat mag men pas een be
kering noemen!
Maar, zo zal men vragen, hoe staat het
dan met die fameuze achttien vragen,
die de christelijk-historischen in het
voorlopig verslag hebben gesteld en
waarop zij van de regering er niet op
één antwoord hebben gekregen? Ach,
dat is een kwestie van visie. De heer Ti
lanus vond om te beginnen, dat die acht
tien vragen niet alle achttien exact be
antwoord zijn, hetgeen wel een zachte
manier van uitdrukking te noemen was.
Doch hij was bovendien van oordeel, dat
het stellen ervan alleen al enige ophel
dering heeft gebracht. Als men dus aan
de heer Tilanus vraagt, waarom hij dan
toch plotseling zo heel anders over de
Indische politiek is gaan denken, dan
heeft men het antwoord meteen met de
vraag. Er waren overigens bij die acht
tien vragen verscheidene, waarop het
antwoord moeilijker te geven was dan
op de vraag, die wij hier opwierpen.
Op dit punt aangekomen ontdekte de
neer Tilanus, dat hij de oude christelijk-
historische bedenkingen niet geheel en al
onder de tafel kon steken. Hij herinnerde
tenminste aan de beslissende norm voor zijn
partijhet behoud van de band onder de
Kroon van Oranje en hij zag overigens In
de memorie van antwoord wel bedenkelijke
vaagheden. Hij zag de regering in sommige
uitspraken met de ene hand terugnemen,
wat zij met de andere aan zekerheden heeft
gegeven, en hij verklaarde, dat hij met de
grootste belangstelling het nadere antwoord
van de regering afwacht. Dit gelooft men
natuurlijk gaarne na het gemak, waarmede
de heer Tilanus zich in het antwoord op
zijn achttien vragen reeds door de regering
heeft laten afschepen.
Interessant is het nog te weten, dat
een van de redenen van onrust voor
de heer Tilanus is de onzekerheid no
pens de vraag of de regering in geen
geval genoegen zal nemen met een vol
kenrechtelijke band tussen Nederland
en Indonesië. Een ander punt van twij
fel is'voor hem de mogelijkhejfl, die de
regering laat doorschemeren, dat de
Unie als zodanig maar één orgaan zal
hebben de Kroon bijvoorbeeld en
anders niets.
Aan prof. Gerbrandy mag men de eer niet
onthouden, dat hij zijn standpunt in een
goed voorgedragen rede en zakelijk verant
woord heeft uiteengezet Hij beging ech
ter eén grote fout: hij laadde niet alleen
aan de K.V.P. de verantwoordelijkheid op
voor de Indische politiek, maar ook aan
het Episcopaat wegens zijn herderlijke
brief. Prof. Gerbrandy sprak hier over din
gen, die hij niet begreep, er zat natuur
lijk een inslag van antipapisme in. Prof.
Homme heeft hem daarop niet alleen zake
lijk heel raak van repliek gediend, hij
maakte ook politiek een meesterlijk gebruik
Voor het tijdvak van 22 Augustus tot
en met 4 September 1948 geeft elk van
de volgende bonneü recht op het ko
pen van:
BONNEN VOOR BROOD
127-2 Brood 800 gr. brood (geldig t.m.
28 Augustus.)
128-2 Brood 200 gr. brood (geldig t.m.
28 Augustus)
129 Brood 400 gr. brood (geldig t.m.
28 Augustus)
ALLE BONKAARTEN 808:
134 Algemeen 400 gr. brood of 1 rants;,
gebak
TABAKS- EN VERSNAPERINGEN-
KAARTEN ENZ. QA, QB, QC 808:
91, 95 Tabak 2 rants, sigaretten ot
kerftabak
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 20 Augustus worden
gebruikt.
De niet-aangewezen bonnen van
strook 3 kunnen worden vernietigd.
van de tactische onhandigheid, die profc
Gerbrandy met zijn uitval begaan had te
genover zijn geestverwant Weiter. Prof.
Romme merkte terstond op, dat Gerbrandy
hiermede aan Weiter een ezelstrap achter
na gegeven had en hem had getroffen in
wat hem als katholiek het liefste is. aldus
twee vliegen in één klap slaande; hij peu
terde akelig pijnlijk in de klove tussen Ger
brandy en Welter en hij trok de heer
Weiter zonder aarzelen als katholiek aan
zijn kant. Dit was schermen met een spitse
degen.
Voorts was prof. Romme ook heel goed
op stoot, toen hij de heren voorhield, hoe
dor theoretisch hun standpunt is. Men kan
toch begrijpen, dat de Koninklijke rede,
waarop ook de Rijkseenheidmensen zich zo
beroepen, pas volledig gerealiseerd kan ziin
na de definitieve grondwetswijziging. Er is
dus een overgangsperiode, waarin dit pro
ces van realisering aan de gang is. Kan
men nu werkelijk menen, dat men eerst in
theorie de inhoud van de Koninklijke rede
compleet op papier moet uitwerken alvo
rens men in de politieke praktijk iets mag
veranderen? Prad Romme meende dat als
dit de bedoeling van de Koninklijke rece
was geweest, deze rede al heel kortzich
tig genoemd moest worden.
Zo is er op deze dag nu en dan wel heel
verdienstelijk politiek gepraat en dit had
dan ook weer het voordeel, dat men daar
mee de zeer aanvechtbare inhoud van dezq
Indische paragrafen meteen wat naar de
achtergrond drong. Daar viel ook niet zo
heel veel belangrijks over te zeggen. Die
paragTafen liggen nu eenmaal vast.
Vandaag gaat de Kamer verder. Voor
zitter Kortenhorst heeft medegedeeld, dat
hij in ieder geval vanavond de stemming
over de grondwetswijziging wil houden.
Daarna gaat de Kamer tot de sluiting van
deze buitengewone zitting, 18 September, op
reces.
Nu de geruchten over de verschijnin
gen van de zeeslang in de Vefsnfjord
in Noorwegen steeds veelvuldiger wor
den en de waarheid hiervan uiteraard
zeer moeilijk te achterhalen valt, komt
ons een brief, <lie wij gisteren uit Mos-
jöen ontvingen, zeer te stade.
Zonder verder commentaar brengen
wij dit schrijven uit de naaste omgeving
van de zeeslangen ter kennis van onze
lezers. Alhoewel een en ander zeer
Ambtenaren van de prijscontróle-
dienst te Delft hebben proces-verbaal
opgemaakt tegen een Haagse import
onderneming. Een der directeuren van
deze firma had in het tevens door hem
uitgeoefende bedrijf van rijwielhande
laar in zes maanden tijds een kleine
10.000 rijwielen uit de import van zijn
firma opgekocht en deze met 10 procent
korting aan zijn mede-rijwielhandelaren
doorverkocht. De normale winstmarge
welke een kleinhandelaar mag bereke
nen bedraagt 25 procent. Weliswaar be
taalde deze directeur-kleinhandelaar de
normale inkoopprijs voor kleinhande
laren, doch door zijn bevoorrechte po
sitie en door zijn optreden als tussen-
geschoven handelsschakel ontnam hij
andere detaillisten de gelegenheid bij
de verdeling van de altijd nog schaarse
rijwielen aan bod te komen. In de eerste
helft van 1948 was de omzet, welke de
gemiddelde rijwielhandelaar kon halen,
5 a 6 rijwielen per maand. Door zijn
manipulaties wist hij op elke fiets on
geveer 15 gulden over te houden.
Vertaald door: E CRIESE - K. DE VRIES
50)
„Moeder zou van verbazing achter
over slaan, als zij iemand een dergelij
ke buitengewone mening kon horen
verkondigen." Ik lachte. „Hilary ijve
rig!" zou ze verontwaardigd uitroepen,
als ze haar spraak weer had terugge
kregen. Hilary dol op werken! De we
reld staat beslist op haar kop, als er
een man bestaat, die Hilary ijverig
noemt. Mijn zusters Miranda en *Mick
zijn uitermate bevredigend als kinde
ren
Dokter Westcott zette zijn hoed af en
kruiste zijn benen over elkaar; stak
met mijn toestemming een sigaret op
en' maakte diverse toebereidselen voor
een prettig half uur.
„Ja," zei hij, „u zei....?"
„Dat is alles," antwoordde ik. „Van
daag moet u mij aangenaam bezig hou
den. Ik ben moe van het praten
Hij keek mij met ongelovige ver
wondering aan.
„Het moet de nieuwe japon zijn," zei
hij tenslotte, „of een symptoom van na
derende ziekte."
Ik schudde mijn hoofd. „Neen," zei
ik; „het komt louter uit verlangen naar
onzelfzuchtigheid. U moet vandaag pra
ten. U kunt geen belang stellen in mijn
familie."
„Het is misschien vreemd," ant
woordde hij met geweldige ernst, of
schoon zijn mond trok, „dat geen enkeic
familie mij zo reusachtig heeft ge-
interesseerd als de uwe, juffrouw For
rest. Zij schijnt mij op eigenaardige ma
nier aan te trekken. Uw moeder, uw
vader, uw grootmoeder, juffrouw Mi
randa, juffrouw Miok, ieder op zijn
beurt wordt een boeiende studie."
„Heus?" zei ik twijfelend en pro
beerde in zijn gezicht te lezen.
„Heus," verzekerde hij plechtig. ..En
ik geloof, dat ik het meeste belang stel
in uw grootmoeder. U kunt zeggen, dat
u een Forrest bent. maar ik geloof, dat
u in meer dan één opzicht heel erg
op uw grootmoeder lijkt."
„Op grootmoeder lijken!" Deze af
schrikwekkende voorstelling noodzaak
te mij, recht overeind te gaan zitten, en
mijn tasje en zakdoek te laten vallen.
Hfj raapte ze op, terwijl hij mij rus
tig vroeg, wat ik deed, als er iemand
bij de hand was, om mijn verloren
eigendommen aan mij terug te geven.
„Dat speel ik het best klaar, dank
u," zei ik met waardigheid. „Een meis
je met een grootmoeder als de mijne te
vergelijken is voldoende om haar even
wicht tf: doen verliezen."
„Ik bedoelde het als een compliment,"
^verzekerde hii. mij ylug. „U zegt, dat zij
buitengewoon eerlijk, edelmoedig, hoog
hartig is...."
„En een eenvoudig duivels humeur
heeft," viel ik hem in de rede.
„Wel het uwebegon hij. maar
toen hij mijn blik ontmoette, hield hij
vlug op en toen lachten we allebei.
„Juffrouw Forrest." Stilte.
„Ja," zei ik.
„U herinnert zich die avond, toen...."
Hij keek door het raampje.
„Ja?"
„Toen ik mij verbeeldde, dat u iets
dacht, wat u niet had gedacht?"
„Dat is een raadseltje," zei ik gela
ten en veegde mijn voorhoofd af.
„Denkt u er nog steeds net zo
over?" riep hij gretig, mijn gezegd®
negerend.
„Ik weet niet zeker, of ik uw bedoe
ling wel begrijp. Iemands hersens wer
ken traag op zo'n warme dag," zei ik
zenuwachtig.
„Dat ik zoveel ouder ben dan u
U zei het kon u niet schelen, al was
ik honderd." Plotseling keerde hij zich
om en staarde mij met ernstige, vra
gende ogen aan.
..Waarom zo ver bent u toch nog
niet?" riep ik ondeugend, trachtend het
trillen van mijn stem te verbergen.
„Maak geen gekheid, Hilary," smeek
te hij, met plotselinge, vreemde ernst
„Ik kan het niet langer verdragen.
Ik moet je vandaag iets zeggen. Ik
heb al een eeuwigheid gewacht...."
„Mijnheer Westoott, we zijn in Rich
mond; wilt u niet nog even. wachten?
De kruiers staan ons aan te staren,"
verzocht ik.
„Naar de drommel met die kruiers,"
barstte hij uit. „Neem me niet kwalijk,
maar u houdt me altijd tegen." Hij
hielp mij uitstappen, terwijl ik sprak.
„U zegt mij altijd te wachten, als ik
wil spreken over...."
„Mijnheer Westcott, het station is
propvol." Haastig zocht ik een weg door
de menigte.
Onverwachts lachte hij. „Als u zich
zo opgewonden gedraagt, zult u in een
minuut een politieagent achter u heb
ben," merkte ik op. Hij wenkte de be
stuurder van een taxi en verzocht mij,
in te stappen. Een ogenblik aarzelde ik.
„Stap in", zei hij een beetje grimmig.
„Het moet of hier, of op de rivier, zijn."
„O, dan op de rivier, als het zo
moet zijn. Maar Waarom u was zo
aardig en gewoon gedurende het eerste
deel van de reis. Waarom....?"
„Mijn zelfbeheersing mij in de steek
heeft gelaten?" vroeg hij. „Ik zal het u
vertellen, als u ingestapt bent. Daar!"
Hij 7ging naast mij zitten en een ogen
blik sloot hij zijn ogen en drukte zijn
lippen opeen.
Toen keerde hij zich om en glimlach
te tegen mij. „U hoeft niet zenuwach
tig te zijn, juffrouw Forrest. U koos de
rivier, tot dan ben ik enkel uw toege
wijde vriend. Maar mag ik u als vriend
kalm vertellen, wanneer de zelfbeheer
sing van een man soms verzwakt? Ik
beschouw uw stjlzwijgen als toestem
ming." Hij tuurde door het raampje vlak
tegenover hem. „Soms komt heW wan-j
neer het voorwerp van zijn genegen
heid onfortuinlijk is. Wanneer zij ver
drietig is, vermoeid, ziek en behoefte
heeft, ofschoon zij dit in haar trots niet
weet, aan steun, sympathie en hulp.
Dan wordt het pantser van zelfbeheer
sing van een man heel zwak. Hij moet
op zijn lippen bijten en zijn handen in
een klemmen, om de 'woordenstroom
in te houden, die hem bijna overrom
pelt; de woorden van liefde, het verlan
gen om haar te helpen en voor haar
te zorgen. En soms komt het, als zij in
al de glorie van haar jeugd mooi en
stralend is; ongewoon vermetel en vro
lijk; ongewoon uitdagend en verleide
lijk. Als zij zich hult in lente-achtig
groen, als het bloed in haar aderen
zingt, en de lach in haar ogen flikkert.
Als zij, in het kort, een dolmakend,
dansend dwaallichtje is; wel, dan wordt
een man heel zwak. Want per slot van
rekening is hij maar een man en geen
stuk hout."
Nog eens keerde hij zich om en glim
lachte maar me. „Ben je van plan heel
aardig voor me te zijn op de rivier,
kleine Hilary?"
„Wat denkt u?" vroeg ik, trachtend
tijd te winnen, daar wij net pad nader
den, dat naar de pont leidde.
„Ik geloof van wel," zei hij heel
zacht.
„Ik ben benieuwd," fluisterde ik met
afgewend gelaat; „en daar zijn de Wa
tersons, die van het jacht naar ons
staan te wuiven." -
waarschijnlijk lijkt, moeten wij ons ui{
het oogpunt van objectiviteit toch nog
op een afstand houden, daar wij ver
moeden, dat van het optreden van mas
sa-psychose altijd nog sprake kan zijn.
„Geachte Redactie.
Waarschijnlijk hebt U reeds het een
en ander over de verschijningen van de
twee zeeslangen gehoord. Ik zelf zie
hier Uw blad niet, maar door het lezen
van aanhalingen van Noorse en Engelse
bladen uit de Nederlandse kranten meen
ik te mogen onderstellen, dat U wel
op de hoogte zult zijn.
Een merkwaardige wending nam de
geschiedenis van de zeeslang, toen gis
termiddag weer allerlei m. rkwaardige
geruchten door het dorp gingen. Zoals
altijd dromden de toeristen naar de
fjord. En waarachtig was het schouw
spel zeer merkwaardig.
Reeds enige dagen had men verteld,
dat de zeeslang, die bij het eiland
Vega was gezien, nu op weg was naar
de Vefsnfjord. Toen ik met enkele
vrienden bij h#t water kwam. lagen
er inderdaad twee zeeslangen. Dat wil
zeggen, de éne, die veel groter is dan
de andere, lag met zfjn lichaam aan
de oppervlakte van het water, vlak
tegen de kust, terwijl zijn bek uit het
water omhoog stak. De andere zee
slang stond half, tenminste, dat leek
zo. Hij stond vlak tegenover het an
dere dier, zodat zij beide als het ware
tegenover elkaar lagen. En het a'ler-
zonderlingste van het geval was, dat
de beide dieren zo rustig waren, als
wjj ze nog nooit gezien hadden. Dit
had dan weer zjjn terugslag op de toe
schouwers. Wanneer in de vorige ge
vallen het beest verscheen, waren al
lerlei uitroepen en vooral gillen van
de dames niet van de lucht. Thans
stond ieder toe te zien, alsof de rust,
die van de twee beesten uitging, in
geen geval verstoord mocht worden.
U zult begrijpen, dat wij opgewonden
waren, toen we het zagen. Eindelijk kon
nu ons fototoestel dienst gaan doen. We
hebben enkele opnamen gemaakt, maar
ze zijn nog niet gereed. Zodra er een
behoorlijke foto te voorschijn komt, zul
len we U die direct sturen. Het was wel
jammer, dat de beesten eigenlijk te ver
uit elkaar lagen, om dit aardig „têt a
tête" op de gevoelige plaat vast te leg
gen. Wij hopen er maar het beste van.
Wat de zeeslangen betreft, die zijn na
een uur of twee heel langzaam wegge
zakt. Ook weer samen deden ze dat en
het was werkelijk alleraardigst om te
zien. Wanneer de beesten dit grapje
weer eens uit zouden halen, moest
eigenlijk één Uwer verslaggevers aan
wezig zijn, om er een mooi verhaal van
te maken.
Inmiddels blijven wij hier op een her
haling van dit toneel hopen.
Wij hopen U met dit verslagje een
plezier te doen en tekenen met vrien
delijke groeten
Hoogachtend
B. Brafran.
Woensdagmorgen is H.Ms. „Bankert" van
de Koninklijke Marine van Tandjong Priok
uit. na meer dan twee jaar dienst in
de Indische wateren, naar Nederland ver
trokken.
Blijkens een beschikking van de minis
ter van Economische Zaken is de prijs
regeling voor spuitwater, mineraalwater,
sodawater en chemisch bereide bronwate
ren, voor zover het de handel betreft, op
geheven. De prijsregeling voor deze dran
ken. in de Horecabedrijven is gehandhaafd.
