Grondwetsherziening goedgekeurd
Tweederde meerderheid werd ruim gehaald
Minister Sassen spreekt kort, krachtig
Razzia op Potsdamerplatz
leidt tot incident
Dolle massa valt politie aan
OPIUM verschafte Republiek het geld
en
Van zilveren haringen
gouden bokkingen
Bezoek aan IJmaidens rokerijen
en geruststellend
Generaal Jovanovic doodgeschoten
oakkersarbeid op
31 Augustus
voor haar vertegenwoordigers
Minister Maramis de organisator
Bijeenkomst der
vier ministers?
NIET WACHTEN TOT CATASTROFE PAL
VOOR ONS OPDOEMT
Exporteren
of sterven!
Tot hoofd en hart
Kinderbijslag voor
zelfstandigen
ffe
.Het weer.
Bij poging tot vluchten
naar Roemenië
C.v.G.D. nog niet naar
Kalioerang
Moskouse besprekingen
vandaag zeer belangrijk
Radiorede van Paul Reynaud
V.
J
A I
^jJDAC 20_AUGUSTUS 1948
72ste JAARGANG No. 24236
De Unie
Hoeden voor fouten
Djocja is pessimistisch
Franse vakbonden contra
Reynaud
Proeve van wetsontwerp
gereed
AMERIKAANSE DELEGATIE
VOOR FEESTELIJKHEDEN
HET GEVOLG VAN PRINSES
MARGARET
Engelse bokking
Veiligheidsraad besluit
zittingsperiode
11.45
enor
nch-
uws,
jman,
'imph.
v mu-
]e7..
uws.
spilled,
r 9.30
"gen-
10.45
acerb
- port,
Bos,
mer-
16.30
elt een
ist een
club
■UREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
T SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severta.
Directeur: 3. 3. W. Boerriater.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mtlTlfnetef-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentièn eventueel zonder opgave ven
redenen te weigeren.
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft gisteravond met ruime meerderheid van stemmen
6e vier ontwerpen tot Grondwetsherziening aanvaard. Er waren 98 leden aan
wezig; alleen de communisten Wagenaar en De Groot ontbraken. Het Indisch
Wetsontwerp kreeg 76 tegen 22 stemmen (tegen de A.-R., de S. G. P., de C. P. N.
?n de heer Weiter), het ontwerp, dat het mogelijk zal maken aan H. M. de
Koningin na haar aftreden een toelage toe te kennen, werd met algemene stem
men aanvaard; het ontwerp tot instelling van het instituut van Staatssecretaris
sen kreeg 83 tegen 13 stemmen (tegen de C.-H. en de C, P. N.) en het ontwerp
mt instelling van de burgerlijke staat van beleg kwam er' met 92 tegen 6 stem
men. Alleen de communisten stemden hier tegen.
Zo heeft de regering dus het loon
Joor de angstvalligheid van onze resp.
kabinetsformateurs secuur in de hand
Uitbetaald gekregen: de gegarandeerde
Indische grondwetsherziening. De oude
oppositie-partijen hebben er zich in de
Vreemdste kronkels bij gewrongen,
maar het is gegaan.
Na de rede, die de heer Tilanus
6e vorige dag al had gehouden, werd
men Donderdagmiddag nog getrac
eerd op ontboezemingen, die een en al
gouvernementele gezindhéid waren van
6e heer Vonk. Hij vond de herziening
bruikbaar bij goed en bedachtzaam be-
'eid. Bij een zwak beleid, zei hij, kan
ZU funeste gevolgen hebben. Welnu, wij
milen afwachten wat bedachtzaam en
Wat zwak beleid blijken te zijn.
Ook professor Schermerhorn heeft
kich op deze dag nog laten horen met
o«n hooggestemde, maar niet bijster
6iepborende beschouwing van ethisch-
r'losofische aard in een uiterst vage en
onvaste terminologie. Na dit staal van
pestelijke landmeterij met een kronke-
'ende centimeter was aldra het woord
®on minister Sassen, die zijn gewoonte
o's Kamerlid getrouw bleef en kort en
krachtig sprak, zonder de minste be
hoefte om twee keer te zeggen wat hij
o°k in één keer goed kon formuleren.
Zijn uiteenzettingen behoefden uit de
jjard van de zaak niet bijzonder ver op
6e aard van de Indische paragrafen
meer in te gaan. Hij besteedde er voor-
91 zorg aan, dat zijn rede een gerust
stellende toon zou hebben. Vandaar dat
"ij met nadruk op de noodzakelijkheid
van een rechtsorde wees en zeer be
paaldelijk ook zijn voornemen te ken-
"eiI gaf deze rechtsorde te zullen ont
werpen in nauw overleg met de Staten-
•Teneraal. Ook bij de voorbereiding van
wetsontwerpen zal de regering con-
^ct met de volksvertegenwoordiging
°Pnemen. Het college van negen
mannen blijft gehandhaafd; de open-
j>eva!len plaatsen zullen spoedig worden
aangevuld. Een blanco volmacht vraagt
e regering allerminst en zij zal con-
d"eet zijn m het volle besef bovendien,
m Nederland niet de enige bouwer is
van de nieuwe Rijksconstructiè. Boven
dien, zo zette de minister uiteen, zal de
regering al haar aandacht wijden aan
de verzorging van de financiële en de
economische belangen van de nieuwe
eenheid en dit geenszins op een wijze
die strijdig is met de belangen van
overzee.
Na al deze dingen gezegd te hebben,
ging mr. Sassen iets verder in op de
zaak zelve, waarbij hij natuurlijk kwam
te spreken over de Unie, dit vooral ook
ter nadere geruststelling van de heren
Tilanus en Vonk. Hij ging daarbij voor-
zichtiglijk niet verder dan de vragen, die
men hem had gesteld en daar, had hij op
zichzelf genomen wel gelijk aan. Met dat
al kan men nu toch weer niet zeggen,
dat verschillende kwesties veel duide
lijker zijn geworden. Daar was bijvoor
beeld een kwestie als die van de Unie
organen.
Minister Sassen gaf daaromtrent
met nadruk te verstaan, dat de rege
ring in het geheel niet wil beweren,
dat er slechts één Unie-orgaan zal ko
men. Zij voorziet meer dan één orgaan,
omdat er verschillende belangen te
omdat er verschillende belangen te be
hartigen zullen zijn. Maar hij voegde er
aan toe, dat de regering wel met opzet
in het midden heeft gelaten of er op
het niveau het hoogste gezag in de
Unie een of meer organen zullen zijn.
Overigens stelt de regering zich voor,
dat de Unie op haar eigen competen-
tieveld het hoogste bindende gezag zal
hebben. Een volkenrechtelijke con
structie of althans een Benelux-con-
structie, zoals men zich in het verloop
van dit debat wel heeft uitgedrukt,
wil de regering niet.
Het Unie-statuut, dat door beide par
tijen bepaald zal worden, zal mede het
constitutionele karakter van de Koning be
palen en de minister sprak op dit punt
nogal nadrukkelijk, met name tegen de heer
Tilanus, van de constitutionele Koning,-
maar het werd niet goed duidelijk, of
die constitutionele Koning ook een par
lement zal hebben, waarmede overigens
nog niet gezegd is, dat dit niet zo zal zijn.
In een officieel communiqué heeft de
Oegoslavische regering bekend gemaakt,
?at de Joegoslavische generaal Jovanovic
doodgeschoten bij een poging, om over
v? grens naar Roemenië te vluchten.
8 9g een andere persoon van het gezel-
v 'ap, waarmee Jovanovic zijn vlucht-
ffging had ondernomen, werd gedood,
.'ado Dapevic, broer van generaal Da-
JpVic is ontkomen. Waarnemers menen
de generaal op weg was naar het
«reau van de Kominform in Boekarest.
De Times schrijft: „Dat Jovanovic en
v'Jr> gezellen naar Roemenië trachtten te
Richten en niet naar Griekenland, Oos-
j brijk of Italië, is voldoende om aan te
bben aan welke zijde hun sympathie
'°hd. Zij vluchtten niet voor het com-
J-bnisme doch voor het regiem van
jbbarschalk Tito. Zowel Jovanovic als ge-
eraal Petricevic, die gevangen genomen
v.erd, en de broeder van generaal Dape-
'c. die ontkwam, waren Mdhtenegrijnen,
b juist in Montenegro is, zoals de cor-
sPondent te Belgrado doet uitkomen,
6 oppositie tegen het regiem van Tito
y. sterkst. Nog enkele weken geleden
Jn verschillende ministers van de Mon-
g ®jj beschikking van de minister van
tj°c'ale Zaken is, in verband met de vie-
{j g van het regeringsjubileum van
hé de Koningin, goedgevonden, dat
«hu n en bestuurders van bakkerijen
bakkersgezellen op 30 Augustus a.s.
•3 2 uur 's morgens met de bakkers-
beid beginnen.
ïer vaü Maria Provaznikova, de leld-
bploen Tsjechische dames-athle-
IJbelt °P de Olympische Spelen,
Tn£r fp niets voor naar haar land te-
-Plaid „ren- Zij vindt Gottwald niet
^tnodi sympathiek.Zij kreeg een
tp "f? om naar Amerika te ko-
rMhstr?,lr'.ci.e daar °P te treden als
tructrice aan
f' UUR SCIM
ehamelijke opvoeding.
een school voor
tenegrijnse regering uit hun functie ont
zet en de nieuwe Montenegrijnse minis
ter-president heeft een veroordeling uit
gesproken over allen, die zich aan de
zijde van de Kominform scharen."
Diplomatieke waarnemers te Londen
achten het mogelijk, dat door de felle
reactie van Joegoslavië's buren op de
dood van generaal Jovanovic een nieuwe
en meer gespannen faze in de strijd tus
sen de Kominform en Belgrado is inge
luid. Zoals radio en pers te Boedapest en
Boekarest reeds doen vermoeden, zal een
open politieke oorlog hoofdzakelijk de
vorm aannemen van intensieve propa-
ganda-aanvallen van de zijde der hoofd
steden van de kleinere Kominform-
landen eerder dan van Moskou zelf.
A1 met al onderscheiden mr. Sassen's
uiteenzettingen zich meer door een gede-
cideêrdheid in de voordracht en in de for
mulering dan door een uitputtende ver
heldering. En die formuleringen zelf leken
weer zo gekozen, dat zij nog verschillen
de mogelijkheden openlieten. Maar wat
men niet voldoende duidelijk voelde, was
de behoedzaamheid van de regering ten
opzichte van de gevoelens en meningen in
Indië. Er werd hier toch nogal heel wat
beweerd over de Unie en men meende
zelfs op een gegeven moment uit 's mi
nisters woorden te moeten opmaken, dat
de reële Unie een onvermijdelijk voort
vloeisel is van het beginsel van orde en
recht. Hebben wij dit goed begrepen, dan
zouden wij geneigd zijn dit minder hart
grondig te onderschrijven dan 's ministers
stelling, dat men niet zonder een welge
ordende rechtsstaat kan. Er zijn alleen ook
andere welgeordende rechtsstaten mogelijk.
Als men dit bedenkt, behoeft men nog
niet zijn voorkeur voor de Unie prijs te
geven. Men moet zich alleen zeer hoeden
voor een herhaling van fouten uit het ver
leden. Men bereikt de Unie niet door haar
in het Nederlandse parlement als een uit
gemaakte zaak te beschouwen en er ook
zo over te praten. In Indonesië is nog vrij
wel alles te doen aan het rijp maken van
de geesten voor de Unie en misschien
laten wij het hopen maakt men die
geesten daarvoor nog rijp, doch dam uit
sluitend door hun eerst concreet te bewij
zen, dat men hun de vrijheid gunt en geeft.
De verzekering, die de minister gaf, dat
men de Unie niet zal gebruiken als camou
flage voor Nederlandse overmacht, is voor
Indonesiërs een tamelijk waardeloze munt,
hoe gaarne men in het Nederlandse parle
ment een dergelijke terminologie ook hoort.
Het is de hoogste tijd voor de snelle en
prompte levering van bewijzen, en het is
tevens tijd om zijn politiek zo te concipi
ëren, dat zij souplesse bezit en niet aan
stonds weer vastloopt, wanneer de ontwik
keling der dingen eens iets gaat afwijken
van een schema, een hypothese, die wij
alweer aan het opstellen zijn. Het accent
lag op deze dag. naar wij moeten vrezen,
te veel op de Nederlandse politiek en te
weinig op de Indische zijde daarvan, het
geen overigens bij een kabinet als het te
genwoordige minder mag verbazen dan
verontrusten.
(Vervolg op pap. 33
Het voorgenomen vertrek van de C.
v. G. D. en de vertegenwoordigers van
dè beide delegaties naar Kalioerang op
Maandag a.s., zal zeer waarschijnlijk
wederom een week worden uitgesteld.
De reden voor het hernieuwde uitstel
moet worden gezocht in de noodzake
lijke regelmatige vliegverbinding tussen
Batavia en Djocja, die dreigt te stag
neren, omdat de reparaties op het vlieg
veld te Djocja geen geregelde verbin
ding garanderen.
Inmiddels verneemt Aneta, dat de
mogelijkheid bestaat, dat reeds Maan
dag een trein met bagage en met enige
leden van het secretariaat van de C. v.
G. D. naar Djocja zal vertrekken.
Volgens Antara zijn hoge republi
keinse regeringskringen in Djocja
van mening, dat de schietpartij
rond het republikeinse hoofdkwar
tier te Batavia de toestand heeft
verslechterd en de mogelijkheid van
een vreedzame regeling tussen Ne
derland en de republiek practisch
heeft geëlimineerd.
De heer L. Neher, gedelegeerde van
het opperbestuur in Indonesië, is heden
morgen te Batavia gearriveerd.
Met hetzelfde vliegtuig arriveerde
sultan Hamid II van Pontianak, die
doorreist naar Djocja. De sultan ver
klaarde, dat hij verwachtte, dat in
Bandoeng op korte termijn belangrijke
dingen zouden gebeuren. Sultan Hamid
zal Dinsdag aanstaande weer naar Ne
derland terugkeren voor het bijwonen
van de jubileumfeesten.
8W
De Haagse politie gaf Donderdag een demonstratie in het Zuiderpark; verschil
lende onderdelen van het corps kwamen hierbij in actie. De foto laat zien, waar
toe de handhavers van de openbare rust en orde in de Residentie zoal in staat zijn.
Elf man zitten op de motor.
Een razzia op zwarte handelaren in de
Sovjet-sector van Berljjn is Donderdag
aanleiding geworden tot een ernstig in
cident. Zoals reeds eerder herhaaldelijk
gebeurd was, vluchtte een aantal zwarte
handelaren naar het Britse gedeelte van
de Potdamer Platz, toen de politie van
de Sovjet-sector een overval deed. Vol
gens ooggetuigen zou de politie uit de
Russische sector daarbij het vuur ge
opend hebben op de Berlijners, terwijl
zü zich reeds op Brits gebied bevonden.
Vier burgers zouden zijn gedood en acht
anderen gewond. In andere berichten
werden echter lagere cijfers genoemd.
Na het vallen van de schoten stroomde
een razende menigte van zeker vier dui
zend mensen het plein op, dat op de
grens van de vier zones ligt, en begon
de politie zowel van de Westelijke als
van de Oostelijke zones met stenen te
bekogelen. Vervolgens drong de menigte
door in de Russische sector en deed daar
een aanval op het hoofdkwartier van de
S.E.D. Volgens ooggetuigen werden de
Russische vlag en verscheidene commu
nistische banieren naar beneden gehaald
en onder luid gejoel verbrand.
Engelse en Amerikaanse militaire po
litie was spoedig ter plaatse en herstelde
in een ommezien de orde. Ook werd de
politie van Oost- en West-Berlijn spoedig
versterkt.
De Duitsers weigerden aanvankelijk
het plein te verlaten en velen bleven
nog een uur rondhangen. Plotseling
kwam een auto met agenten uit de Rus
sische sector de Stresemannstraat inrij
den die de grens vormt tussen Oost- en
West-Berlijn. Er klonk geschreeuw:
Daar heb je er een" en er werd naar
een van de agenten gewezen die had ge
schoten. Het regende stenen en straat-
vuil op de politieauto.
Duitse ooggetuigen meldden, dat op
het moment van de schietpartij de door
de Russen aangestelde politiepresident
Markgraf op de Potsdamer Platz aan
wezig was. Hij en zijn adjudant Seidel
waren echter zodra de ongeregeldheden
begonnen ijling vertrokken.
Sedert drie weken geleden de Berlijn
se politie werd gesplitst in een Ooste
lijke en een Westelijke helft, heeft men
Batavia, 16 Aug. 1948.
(Van onze correspondent)
Zacht zoevende fans waaiden koelte
toe aan het zeer gemengde gezelschap
dat Zaterdagavond 14 Augustus naar
het receptiepaviljoen van Hötel des
Indes te Batavia was getogen om kennis
te maken met het nieuwe lid van de
Amerikaanse delegatie der Commissie
voor Goede Diensten, Hi Merle Cochran.
Zou men zijn afgegaan op het uiterlijk
beeld, dan had men kunnen veronder
stellen dat zich een verbroedering vol
trok tussen Nederlanders en republikei
nen, tussen de leden van de Djocjase
delegatie en de gezaghebbers van fede
rale staten. Maar, na allerminzaamste
begroetingen, door Cochran ingeleid
met een vriendelijke, maar absolute
geslotenheid, gevolgd door een ogen
schijnlijk allerhartelijkst gesprek tussen
de lt.-gouverneur-generaal dr. H. J. van
Mook en de republikeinse minister van
Buitenlandse Zaken, Hadji Agoes Salim,
scheidden de contradicenten en werden
groepjes gevormd, die het onderwerp
van de dag bespraken: het opium-schan
daal van de republiek. Wel hadden „of
ficiële bronnen" tot die Zaterdagavond
nog gezwegen, maar er was geleidelijk
aan voldoende uitgelekt van wat reeds
enige weken een publiek geheim was,
om in Batavia een sensatie van de eer
ste orde te veroorzaken.
En die sensatie luwde allerminst, toen
Maandagmiddag 16 Augustus van offi
ciële zijde de ontstellende feiten werden
onthuld. De werkelijkheid overtrof het
gerucht! De opiumsmokkel, welke op
grootscheepse wijze was georganiseerd,
klaarblijkelijk met voorkennis van het
republikeinse ministerie, betrof een hoe
veelheid van niet minder dan zeventien
duizend kilo. Bij de capitulatie van Ja
pan was namelijk in Batavia ongeveer
22 ton ruwe Perzische en Turkse opium
aanwezig. Deze werden na de capitula
tie naar Djokja vervoerd. Hoewel reeds
voor de politie-actievan deze opium
werd verkocht, begon de afzet op grote
schaal na de actie, omdat de republiek
uit de opbrengst haar vertegenwoordi
gingen in de bezette gebieden en in het
buitenland wilde betalen.
De eerste aanwijzingen kwamen,
toen in Juni van dit jaar grote hoe
veelheden opium bij Chinezen te Ba
tavia en Soerabaja in beslag werden
genomen. Er werden documenten ge
vonden, waaronder introducties van
Raden Moekarto Notowidogdo. Deze
werd 10 Augustus op het vliegveld Ke-
majoran te Batavia gearresteerd, toen
hij op het punt stond om met het vlieg
tuig van de commissie voor Goede
Diensten naar Djokja te vertrekken.
Hij had een „witte kaart" van de Uni
ted Nations, waarop vermeld was, dat
hij correspondent van het republikein
se dagblad „Soember" was. Naast deze
en andere papieren had hij ook een
reispas van de voorzitter van de repu
blikeinse delegatie, waarin hij betiteld
werd als „lid-rapporteur van de dele
gatie", en een machtiging van de vice-
president van de republiek om alle
kantoren van de republiek Indonesië
in Zuid-Oost Azië en Australië finan
cieel te controleren. Ook had hij bij
zich gegevens over de voorraden opium
in de republiek.
Zijn kennis van opiumzaken was niet re
cent. Vóór de oorlog was Moekarto werk
zaam bij de Opium- en Zout-regie als con
troleur, en tijdens de Japanse bezetting en
onder de republiek was hij hoofd van de
dienst.
De opdrachten tot verkoop van opium
werden gegeven door de minister van Fi
nanciën der republiek mr. A. A. Maramis,
die tijdens de Japanse bezetting zeer nauw
met de Japanners samenwerkte. De orga
nisatie van de verkoop zat behoorlijk in
elkaar: Moekarto was belast met bet toe
zicht en de financiële coördinatie; het se
cretariaat van de republikeinse delegatie
zorgde er voor dat Moekarto werd inge
schakeld bij het werk van de delegatie. Mi
nister Maramis maakte nit, aan wie het
opium verkocht moest worden. Opdrachten
gingen rechtstreeks of via Moekarto naar
de depothouders. Betaald kon worden in
Batavia of in Singapore. De prijs van het
opium was Ned. Ind. Crt. f2 tot f3.50 per
gram en 450 Straits dollars per kilo. Ven
speciale republikeinse commissie nam in
Batavia de gelden in ontvangst via tussen
personen. Het risico van de verzending was
voor de kopers. Wanneer het opium buiten
republikeins gebied was aangekomen en
verkocht, moest de helft van de verkoop
prijs in Batavia of Singapore worden uit
betaald aan daarvoor aangewezen personen.
De andere helft was voor de koper, die
daaruit de verzendkosten moest betalen.
Wanneer men nagaat, dat van de oor
spronkelijke 22 ton opium, welke in
Djocja waren, er thans nog slechts on
geveer 5,4 ton over zijn, terwijl de rest
geëxporteerd werd, kan men becijferen
wat dit zaakje heeft opgeleverd. Ten
minste, als alle koopsommen zijn vol
daan. Want dit schijnt niet het geval te
zijn. Te Singapore werd nog slechts één
maal betaling ontvangen, een bedrag
van 225.000 Straits dollars.
Voor het vervoer van opium werd van
alle moderne transportmiddelen gebruik
gemaakt: per auto werd de expeditie
verzorgd naar plaatsen op Java; het
buitenland, Malakka, werd bediend per
speed-boot en Catalina-vliegboot. De
vliegboot kwam uit Australië en werd
door drie Australiërs bediend. Zij ver
trokken van en landden op het meer
van Tjampoerdarat, tussen Toeloenga-
goeng en Popoh.
Uit tal van gegevens, welke op Moe
karto werden gevonden en hij was
een nauwkeurig boekhouder bleek,
dat vele andere vooraanstaande perso
nen in de republiek bij dit opium-schan
daal zijn betrokken. Zo behoort tot de
gearresteerden mr. Enkala Tobing, een
charmant heer, die in Batavia vele fes
tijnen gaf, 'waarbij niet op geld werd
gekeken, terwijl niemand wist waar hij
het geld vandaan haalde. Want officieel
stond hij te boek als medewerker van
het dagblad „Soember", maar dit baan
tje kon nooit zo lucratief zijn, dat, ge
zien de hoge prijzen in Batavia, daar
zo talrijke avonden van betaald konden
worden. Maar daarnaast noemde hij zich
„tabakshandelaar", Enfin, hij handelde,
naar nu is gebleken, in rookartikelen...
Welke staart dit schandaal zal hebben,
is nog niet te overzien. Er zijn zwart-
galligen, -die zeggen: „Ja, maar een groot
deel van die opium was afkomstig van
de voormalige Nederlandse opium-regie,
en is het nu zó'n verschil of de een
opium verkoopt of de ander? Het kan
hoogstens een gradueel, maar geen es
sentieel verschil zijn".
Op deze zienswijze is van officiële
zijde gereageerd met de mededeling, dat
vóór de oorlog de Indische regering niet
slechts een politiek van gecontroleerde
verMtoop volgde, maar de productie ge
leidelijk terugbracht met het oog op al
gehele afschaffing. Gedurende de oorlog
besloot de Nederlandse regering zich
aan te sluiten bij de internationale
opium-conventie, waarbij werd overeen
gekomen, productie en verkoop geheel te
beëindigen. De Japanners hadden echter
tijdens de bezetting de productie van de
opium-fabriek in Batavia opgevoerd en
de republiek heeft de grote voorraad in
gepalmd om deze in ritselend bankpapier
om te zetten.
En nu is dit alles uitgelekt. Indonesië
heeft haar opiiim-schandaal van de eer
ste orde, waaraan epitheten worden ge
hecht als „internationaal delict", „bla
mage voor de republiek", „laatste grein
prestige verloren". Of de internationale
reactie even scherp zal zijn, zullen wij
moeten afwachten. De amfioen-vergif-
tiging van China door Japan heeft de
wereld nooit diep beroerd. Of zii nu de
ernst er van zal inzien, moet blijken.
de vrees gekoesterd dat een dergelijk
incident zon uitbreken. Enkele dagen
geleden nog heeft de politie van West-
Berlijn opdracht gekregen de Oóst-Ber-
lijnse „collega's de achtervolging van
vluchtelingen op West-Berlijns gebied
niet toe te staan.
De Sovjet-autoriteiten in Berlijn heb
ben de Britse autoriteiten medegedeeld,
dat zij bereid zijn het Britse Vampire-
straalvliegtuig, daj Maandag een nood
landing maakte in de Russische zone, te
rug te bezorgen. Het vliegtuig landde
nabij Gadebusch, 20 K.M. ten Noordwes
ten van Schwerin, en werd slechts licht
beschadigd.
De Westelijke gezanten in Moskou
hebben Donderdag opnieuw geconfe
reerd ter bespreking van de nieuwe
instructies van hun regeringen. Men
verwacht thans, dat zij vandaag wederom
een bezoek zullen brengen aan het
Kreml, waar zij volgens berichten uit
Londen nieuwe besprekingen zullen
voeren met Molotov en mogelijk' ook
met Stalin zelf. Men meent te Londen
te weten, dat Bevin Donderdag nieuwe
instructies aan Frank Roberts, zijn spe
ciale gezant, gezonden heeft, waarin hij
hem verzocht heeft binnen de eerst
volgende 48 uur een onderhoud aan te
vragen met Stalin.
Men verwacht te Londen, dat de be
sprekingen van vandaag de doorslag
zullen geven en mogelijk de laatste zul
len zijn. Een zegsman van het Foreign
Office verklaarde, dat de geschilpunten
over eerf onmiddellijke regeling der
Berlijnse kwestie zijn teruggebracht tot
een aantal essentiële punten. In beginsel
was men echter overeengekomen, een
nieuwe bijeenkomst van de vier minis
ters van Buitenlandse Zaken te houden,
indien de besprekingen over Berlijn
enig resultaat opleverden.
Reuter's correspondent meldt, dat men
te Parijs een bevredigend resultaat van
de besprekingen waarschijnlijk acht.
Het Woensdag in Londen heersende pes
simisme wordt in het licht van de laat
ste inlichtingen uit Moskou ongerecht
vaardigd geacht.
Sir- William Strang, de voorneemste
Engelse deskundige inzake Duitsland
op het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken, voerde Donderdag be
sprekingen over de Moskouse confe
rentie met de Amerikaanse ambassa
deur in onden ewisL Douglas en zijn
Franse collega René Massigli. De mi
nister van Buitenlandse Zaken, Bevin,
zond een speciale koerier met een vol
ledig rapport over de besprekingen in
Moskou aan minister-president Attlee,
die thans met vacantie in Ierland
vertoeft
Bij K.B. is mr. J. C. Brons benoemd
tot Harer Majesteits buitengewoon ge
zant en gevolmachtigd minister bij de
republiek Cuba alsmede bij de repu
bliek Haiti en bij de Dominicaanse re
publiek.
De Franse minister van Financiën.
Paul Reynaud, heeft Donderdagavond
een radiorede gehouden, waarin hij een
beroep op alle Fransen deed, omdat zij
allen door hetzelfde gevaar bedreigd-
wórden.
„Laten wij niet wachten tot de cata
strofe pal voor ons opdoemt. Laten wij
niet geloven, dat men er wel doorheen
rolt, wanneer de crisis er eenmaal is. De
naakte waarheid is, dat Frankrijk voor
de eerste maal in zijn geschiedenis on
danks alle krachtsinspanningen slechts
kan bestaan dank zij de liefdadigheid
van anderen. Dit is zelfs in de donker
ste uren van onze geschiedenis nog
nooit zo geweest. Het probleem van
lonen en prijzen", vervolgde Reynaud,
„is ongetwijfeld zeer belangrijk. Het is
echter nog belangrijker te weten of
er op een bepaald ogenblik nog sprake
kan zijn van salarissen.
Wanneer de Fransen de dramatische
toestand, waarin zij verkeren, niet be
grijpen, zou een groot deel der loon-
trekkenden werkloos worden wegens
gebrek aan grondstoffen en aan kolen.
De dag, dat Amerika ons deze niet
langer ten geschenke zal doen, is niet
ver meer. Deze hulp zal ten hoogste
nog vier jaren duren. Dan zien wij ons
allen zonder uitzondering voor de vraag
gesteld: Zullen wij op dat moment in
staat zijn een onafhankelijk economisch
bestaan op te bouwen zonder hulp van
anderen?
In de nationale vergadering heb ik
een schets gegeven van de enige poli
tiek, die ons redden kan. De grote trek
ken hiervan zijn u bekend: Meer en
goedkoper produceren om meer te ex-
pcateren en minder te importeren."
Reynaud deed vervolgens een beroep
op de landbouwers. „Zij weten dat wij
vertrouwen in hen hebben en dat wij
.voor hen doen wat wij kunnen. Maar zij
zullen meer moeten produceren. Vol
gens de jongste statistiek van de land
bouwproductie in verschillende landen
voedt een Franse boer vijf personen,
een Duitse zeven, een Belgische negen,
een Amerikaanse dertien, een Neder
landse zestien en een Engelse zeventien.
Kan men zich een betere stimulans
voorstellen?
Ik voorspel u geen gemakkelijke weg.
Wij zullen door vele stormen moeten
gaan. Het Franse economische leven
vernieuwen betekent oude gewoonten
afschaffen, misbruiken onderdrukken.
Ik héb u nu in de maand Augustus van
het jaar 1948 slechts opofferingen en
hard werken aan te bieden, maar ook
de trots om te werken, dag in dag uit,
teneinde ons land de economische onaf
hankelijkheid terug te geven die het
verloren heeften het uit de ergste mi
sère welke zijn geschiedenis kent te
reddïn.
De niet-communistische Franse vak
bonden. die ongeveer 2.500.000 arbeiders
vertegenwoordigen, hebben Donderdag
avond besloten hun samenwerking met
de regering te beëindigen. In een ge
meenschappelijk communiqué wordt ge
zegd, dat „deze regering, evenals haar
Hoe voornaam gij uzelf ook acht,
bedenkt, dat uw kind altijd een voor
vader meer heeft dan gijzelf.
voorgangsters, zich onmachtig toont, een
politiek te voeren, die rekening houdt
met de belangen van het land en de ar
beiders een stabiele koopkracht verze
kert."
De politiek der vakbonden en hun
actie in de toekomst zullen bepaald wor
den door de afzonderlijke vakbonden
tijdens bijeenkomsten, die de volgende
week gehouden worden. Het besluit van
de niet-communistdsche vakbonden is
genomen onder invloed van de groeiende
onrust onder de arbeiders. De commu
nistische CGT heeft reeds van het begin
af aan de economische plannen van Rey
naud de „oorlog verklaard".
Verwachting tot Zaterdagavond:
Hier en daar ochtendmist. Overi
gens half tot zwaar bewolkt met en
kele plaatselijke bnien en later in
het Zuid-Westen van het land opkla
ringen. Zwakke tot matige wind
overwegend uit Zuidelijke richtingen,
morgen overdag in het Zuid-Westen
van het land draaiend naar Weste
lijke richtingen. Weinig verandering
van temperatuur.
Zon: 5.33—19.52. Maan: 20.50—7.92.
Door het Centrum voor Staatkundige
Vorming werd op verzoek van het K.
V. P.-bestuur een commissie in het le
ven geroepen die zich zou moeten be
zighouden met de bestudering van het
vraagstuk van de kinderbijslag aan zelf
standigen en een rapport terzake moest
uitbrengen.
Deze commissie was als volgt samen
gesteld: A. B. Michielsen, voorz.; W. J.
Andriessen; mr. F. F. X. Cerutti; Th. S.
J. Hooy; mr. J. B. M. Laudy; J. W. F.
van Meegeren; C. W. A. van Uden. als
mede prof. mr. C. P. M. Romme als ad
viserend lid en de heer G. M. J. Veld
kamp als secretaris.
Zij werd 19 Januari van dit jaar ge
ïnstalleerd en heeft thans het resultaat
van haar werkzaamheden in een „Proe
ve van een Ontwerp van Wet op het
verlenen van kinderbijslag aan zelfstan
digen", met een uitvoerige toelichting
neergelegd.
Uit de aard der zaak heeft men zich
bezig gehouden met de buitenlandse
wetgeving op dit stuk.
Het resultaat was een regeling, die
enerzijds nauw aansluit bij de histori
sche ontwikkeling der sociale verzeke
ring in Nederland, anderzijds echter
vooruitloopt op de algehele herziening
dezer verzekering, om aldus te bereiken,
dat een spoedige invoering der ontwor
pen regeling mogelijk wordt.
De ontworpen regeling sluit nauw
aan bij de bestaande kinderbijslagwet
voor loonarbeiders; in de bijlage wordt
echter duidelijk gezegd, dat ook in deze
laatstgenoemde wet nog wel het een en
ander voor verbetering vatbaar is.
Een proefstuk, waarvoor zeer zeker
grote belangstelling zal bestaan en dat
bij de discussies, in brede kringen, goe
de diensten zal bewijzen.
President Truman heeft Donderdag
bepaald, wie de Verenigde Staten of
ficieel zullen vertegenwoordigen bij de
jubileumfeesten van Koningin Wilhel-
mina. Het zijn de Amerikaanse ambas
sadeur in Den Haag. Herman Baruch,
mevrouw Eleanor Wilson Msadoo, een
dochter van de voormalige president
der Verenigde Staten, en Thomas J.
Watson, president van de „Internatio
na Business Machines Company".
Prinses Margaret zal bij haar bezoek
aan Amsterdam ter gelegenheid van de
inhuldiging van Prinses Juliana verge
zeld worden door de Duke of Beaufort,
de Countess O Halifax, Lady Margaret
Egerton en wing-commander Townsend.
Zaterdag 4 September zal het gezel
schap per vliegtuig naar Nederland ver
trekken.
Van de vele vreemdelingen, die
langs de strandweg naar zee gaan,
hetzij per autobus, fiets of te voet,
zullen slechts weinigen vermoeden,
dat aan, de nogal rommelige zijstra
ten van deze weg een vijftiental
waardevolle deviezenbronnen zijn
gevestigd: de ristokerijen waar de
zilveren haringen onder de handen
van bekwame rokers worden veran
derd in goudgele bokkingen.
De visrokerijen vormen wel het be
langrijkste en ook het meest interes
sante nevenbedrijf van de visserij. Het
is haast een geschiedenis op zichzelf
wat er allemaal gebeurt voor de ha
ring, die zilver binnen komt, onder
de naam bokking de rokerij als goud
verlaat.
Goede rokers zijn er niet veel. Het is
een speciaal vak, dat veel ervaring ver
eist. Iedere vissoort, die gerookt wordt,
vraagt haar eigen behandeling, maar
vooral de Engelse bokking, die voor hij
gerookt wordt een zoute haring is, en
die de deviezen moet opleveren, moet
met grote omzichtigheid behandeld
worden.
Wij zijn dezer dagen eens een kijkje
gaan nemen in de rokerij van (le heer
D. Goedhart aan de Middenhavenstraat
en hebben daar het gehele rookproces
gevolgd.
Dit geschiedt in zogenaamde „han
gen", gangvormige stenen ruimten met
op hun dak een aantal verstelbare
luiken om de rookcirculatie te regelen.
De rokerij telde elf van deze hangen,
waarin per dag ongeveer een honderd
kisten haring van 50 kilogram worden
gerookt. Rekent men een kist haring
op 350 stuks, dan betekent dit, dat da
gelijks 35 duizend haringen bokking
worden.
Voordat de haringen in de hangen
komen, worden ze aan speten geregen.
Dit zijn ijzeren staven, die door de
kieuwen worden gestoken. Op deze
manier komen de haringen net als gor
dijntjes op gelijke afstand (verstrijken
heet dit) boven het vuur te hangen.
Want nu begint het eigenlijke wefk
voor de roker.
Met een kalm brandend turfvuur
worden de haringen eerst droogge-
stookt. Dit duurt ongeveer een uur en
mag niet te vlug gebeuren, anders
zakken de haringen door de koppen en
vallen in het vuur.
Daarna mogen zij een half uurtje af
koelen. Voor het oog is er nog niets
veranderd en ook de smaak zal nog
moeten komen. Dit alles is het geheim
van het roken, dat nu eigenlijk pas
goed gaat beginnen en ongeveer 2 hut
in beslag neemt.
Op de gloeiende resten van de turf
strooit de roker grote manden „mot",
zaagsel, waarover een dun laagje molm
wordt gestrooid om branden te voorko
men. Want nu mag het alleen maar
roken. De deuren gaan dicht en als zij
na 2 uur weer opengaan, zijn de zilve
ren haringen spoorloos verdwenen en
hangen er gouden bokkingen voor In
de plaats.
Zij mogen nu nog een uurtje of acht
besterven en dan kan de pakknecht zijn
werk beginnen, die ze handig van de
speten afstrijkt in keurige kisten. Een
paar latjes er op gespijkerd en ze
staan klaar voor verzending.
De z.g.n. steurharing is echter niet
de enige vissoort, die haar weg vindt
naar de rokerij. Wijting, poon en niet te
vergeten makrelen worden eveneens
gerookt. De Engelse bokking zorgt
echter voor de deviezen. De zoute ha
ring, die nu gevangen is, wordt opge
slagen in grote pakhuizen (o.a. is daar
voor de grote bunker ingericht), om in
December, warineer de vangst van
verse haring voorbij is. weer voor de
dag te komen.
Om een grotere duurzaamheid te
verkrijgen, nodig voor vervoer over
lange afstand, moet alles veel voorzich
tiger gebeuren. Het droogstoken duurt
nu 2 uur en gebeurt met veel kleinere
vuren. En in plaats van 2 uur rook krijgt
de Engelse bokking er 48, wimrbij om
de 3 uur de ook nu weer kleine vuren
worden bijgewerkt.
Maar nu is ze ook zo goed doorge
rookt, dat het transport naar de grote
afnemers, Italië en Frankrijk, geen be
zwaar meer oplevert.
Op deze wijze werkt IJmuiden en
in het bijzonder de visroker in zijn be
nauwd en rokerig bedrijf mede om de
beurs van ons land weer wat zwaarder
te maken. Iedereen weet dat dit niet
meevalt en wanneer men zo'n roker
in zijn bedrijf gadeslaat, ziet men, dat
het ook voor hem geen gemakkelijke
taak is. Maar op zijn terrein isTiij een
schakel fn het geheel, medewerkend
aan de wederopbouw van ons land.
Met de goedkeuring van zijn algemeen
rapport aan de algemene vergadering
der V. N. heeft de Veiligheidsraad Don
derdagavond de huidige zittingsperiode
besloten. Behoudens noodgevallen zal de
raad niet meer bijeenkomen vóór de
algemene vergadering in Parijs.