Grondwetsherziening goedgekeurd Tweederde meerderheid werd ruim gehaald Minister Sassen spreekt kort, krachtig Razzia op Potsdamerplatz leidt tot incident Dolle massa valt politie aan OPIUM verschafte Republiek het geld en Van zilveren haringen gouden bokkingen Bezoek aan IJmaidens rokerijen en geruststellend Generaal Jovanovic doodgeschoten oakkersarbeid op 31 Augustus voor haar vertegenwoordigers Minister Maramis de organisator Bijeenkomst der vier ministers? NIET WACHTEN TOT CATASTROFE PAL VOOR ONS OPDOEMT Exporteren of sterven! Tot hoofd en hart Kinderbijslag voor zelfstandigen ffe .Het weer. Bij poging tot vluchten naar Roemenië C.v.G.D. nog niet naar Kalioerang Moskouse besprekingen vandaag zeer belangrijk Radiorede van Paul Reynaud V. J A I ^jJDAC 20_AUGUSTUS 1948 72ste JAARGANG No. 24236 De Unie Hoeden voor fouten Djocja is pessimistisch Franse vakbonden contra Reynaud Proeve van wetsontwerp gereed AMERIKAANSE DELEGATIE VOOR FEESTELIJKHEDEN HET GEVOLG VAN PRINSES MARGARET Engelse bokking Veiligheidsraad besluit zittingsperiode 11.45 enor nch- uws, jman, 'imph. v mu- ]e7.. uws. spilled, r 9.30 "gen- 10.45 acerb - port, Bos, mer- 16.30 elt een ist een club ■UREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: T SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week, f 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal. Wnd. hoofdredacteur: W. Severta. Directeur: 3. 3. W. Boerriater. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mtlTlfnetef- hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentièn eventueel zonder opgave ven redenen te weigeren. (Van onze parlementaire redacteur) De Tweede Kamer heeft gisteravond met ruime meerderheid van stemmen 6e vier ontwerpen tot Grondwetsherziening aanvaard. Er waren 98 leden aan wezig; alleen de communisten Wagenaar en De Groot ontbraken. Het Indisch Wetsontwerp kreeg 76 tegen 22 stemmen (tegen de A.-R., de S. G. P., de C. P. N. ?n de heer Weiter), het ontwerp, dat het mogelijk zal maken aan H. M. de Koningin na haar aftreden een toelage toe te kennen, werd met algemene stem men aanvaard; het ontwerp tot instelling van het instituut van Staatssecretaris sen kreeg 83 tegen 13 stemmen (tegen de C.-H. en de C, P. N.) en het ontwerp mt instelling van de burgerlijke staat van beleg kwam er' met 92 tegen 6 stem men. Alleen de communisten stemden hier tegen. Zo heeft de regering dus het loon Joor de angstvalligheid van onze resp. kabinetsformateurs secuur in de hand Uitbetaald gekregen: de gegarandeerde Indische grondwetsherziening. De oude oppositie-partijen hebben er zich in de Vreemdste kronkels bij gewrongen, maar het is gegaan. Na de rede, die de heer Tilanus 6e vorige dag al had gehouden, werd men Donderdagmiddag nog getrac eerd op ontboezemingen, die een en al gouvernementele gezindhéid waren van 6e heer Vonk. Hij vond de herziening bruikbaar bij goed en bedachtzaam be- 'eid. Bij een zwak beleid, zei hij, kan ZU funeste gevolgen hebben. Welnu, wij milen afwachten wat bedachtzaam en Wat zwak beleid blijken te zijn. Ook professor Schermerhorn heeft kich op deze dag nog laten horen met o«n hooggestemde, maar niet bijster 6iepborende beschouwing van ethisch- r'losofische aard in een uiterst vage en onvaste terminologie. Na dit staal van pestelijke landmeterij met een kronke- 'ende centimeter was aldra het woord ®on minister Sassen, die zijn gewoonte o's Kamerlid getrouw bleef en kort en krachtig sprak, zonder de minste be hoefte om twee keer te zeggen wat hij o°k in één keer goed kon formuleren. Zijn uiteenzettingen behoefden uit de jjard van de zaak niet bijzonder ver op 6e aard van de Indische paragrafen meer in te gaan. Hij besteedde er voor- 91 zorg aan, dat zijn rede een gerust stellende toon zou hebben. Vandaar dat "ij met nadruk op de noodzakelijkheid van een rechtsorde wees en zeer be paaldelijk ook zijn voornemen te ken- "eiI gaf deze rechtsorde te zullen ont werpen in nauw overleg met de Staten- •Teneraal. Ook bij de voorbereiding van wetsontwerpen zal de regering con- ^ct met de volksvertegenwoordiging °Pnemen. Het college van negen mannen blijft gehandhaafd; de open- j>eva!len plaatsen zullen spoedig worden aangevuld. Een blanco volmacht vraagt e regering allerminst en zij zal con- d"eet zijn m het volle besef bovendien, m Nederland niet de enige bouwer is van de nieuwe Rijksconstructiè. Boven dien, zo zette de minister uiteen, zal de regering al haar aandacht wijden aan de verzorging van de financiële en de economische belangen van de nieuwe eenheid en dit geenszins op een wijze die strijdig is met de belangen van overzee. Na al deze dingen gezegd te hebben, ging mr. Sassen iets verder in op de zaak zelve, waarbij hij natuurlijk kwam te spreken over de Unie, dit vooral ook ter nadere geruststelling van de heren Tilanus en Vonk. Hij ging daarbij voor- zichtiglijk niet verder dan de vragen, die men hem had gesteld en daar, had hij op zichzelf genomen wel gelijk aan. Met dat al kan men nu toch weer niet zeggen, dat verschillende kwesties veel duide lijker zijn geworden. Daar was bijvoor beeld een kwestie als die van de Unie organen. Minister Sassen gaf daaromtrent met nadruk te verstaan, dat de rege ring in het geheel niet wil beweren, dat er slechts één Unie-orgaan zal ko men. Zij voorziet meer dan één orgaan, omdat er verschillende belangen te omdat er verschillende belangen te be hartigen zullen zijn. Maar hij voegde er aan toe, dat de regering wel met opzet in het midden heeft gelaten of er op het niveau het hoogste gezag in de Unie een of meer organen zullen zijn. Overigens stelt de regering zich voor, dat de Unie op haar eigen competen- tieveld het hoogste bindende gezag zal hebben. Een volkenrechtelijke con structie of althans een Benelux-con- structie, zoals men zich in het verloop van dit debat wel heeft uitgedrukt, wil de regering niet. Het Unie-statuut, dat door beide par tijen bepaald zal worden, zal mede het constitutionele karakter van de Koning be palen en de minister sprak op dit punt nogal nadrukkelijk, met name tegen de heer Tilanus, van de constitutionele Koning,- maar het werd niet goed duidelijk, of die constitutionele Koning ook een par lement zal hebben, waarmede overigens nog niet gezegd is, dat dit niet zo zal zijn. In een officieel communiqué heeft de Oegoslavische regering bekend gemaakt, ?at de Joegoslavische generaal Jovanovic doodgeschoten bij een poging, om over v? grens naar Roemenië te vluchten. 8 9g een andere persoon van het gezel- v 'ap, waarmee Jovanovic zijn vlucht- ffging had ondernomen, werd gedood, .'ado Dapevic, broer van generaal Da- JpVic is ontkomen. Waarnemers menen de generaal op weg was naar het «reau van de Kominform in Boekarest. De Times schrijft: „Dat Jovanovic en v'Jr> gezellen naar Roemenië trachtten te Richten en niet naar Griekenland, Oos- j brijk of Italië, is voldoende om aan te bben aan welke zijde hun sympathie '°hd. Zij vluchtten niet voor het com- J-bnisme doch voor het regiem van jbbarschalk Tito. Zowel Jovanovic als ge- eraal Petricevic, die gevangen genomen v.erd, en de broeder van generaal Dape- 'c. die ontkwam, waren Mdhtenegrijnen, b juist in Montenegro is, zoals de cor- sPondent te Belgrado doet uitkomen, 6 oppositie tegen het regiem van Tito y. sterkst. Nog enkele weken geleden Jn verschillende ministers van de Mon- g ®jj beschikking van de minister van tj°c'ale Zaken is, in verband met de vie- {j g van het regeringsjubileum van hé de Koningin, goedgevonden, dat «hu n en bestuurders van bakkerijen bakkersgezellen op 30 Augustus a.s. •3 2 uur 's morgens met de bakkers- beid beginnen. ïer vaü Maria Provaznikova, de leld- bploen Tsjechische dames-athle- IJbelt °P de Olympische Spelen, Tn£r fp niets voor naar haar land te- -Plaid „ren- Zij vindt Gottwald niet ^tnodi sympathiek.Zij kreeg een tp "f? om naar Amerika te ko- rMhstr?,lr'.ci.e daar °P te treden als tructrice aan f' UUR SCIM ehamelijke opvoeding. een school voor tenegrijnse regering uit hun functie ont zet en de nieuwe Montenegrijnse minis ter-president heeft een veroordeling uit gesproken over allen, die zich aan de zijde van de Kominform scharen." Diplomatieke waarnemers te Londen achten het mogelijk, dat door de felle reactie van Joegoslavië's buren op de dood van generaal Jovanovic een nieuwe en meer gespannen faze in de strijd tus sen de Kominform en Belgrado is inge luid. Zoals radio en pers te Boedapest en Boekarest reeds doen vermoeden, zal een open politieke oorlog hoofdzakelijk de vorm aannemen van intensieve propa- ganda-aanvallen van de zijde der hoofd steden van de kleinere Kominform- landen eerder dan van Moskou zelf. A1 met al onderscheiden mr. Sassen's uiteenzettingen zich meer door een gede- cideêrdheid in de voordracht en in de for mulering dan door een uitputtende ver heldering. En die formuleringen zelf leken weer zo gekozen, dat zij nog verschillen de mogelijkheden openlieten. Maar wat men niet voldoende duidelijk voelde, was de behoedzaamheid van de regering ten opzichte van de gevoelens en meningen in Indië. Er werd hier toch nogal heel wat beweerd over de Unie en men meende zelfs op een gegeven moment uit 's mi nisters woorden te moeten opmaken, dat de reële Unie een onvermijdelijk voort vloeisel is van het beginsel van orde en recht. Hebben wij dit goed begrepen, dan zouden wij geneigd zijn dit minder hart grondig te onderschrijven dan 's ministers stelling, dat men niet zonder een welge ordende rechtsstaat kan. Er zijn alleen ook andere welgeordende rechtsstaten mogelijk. Als men dit bedenkt, behoeft men nog niet zijn voorkeur voor de Unie prijs te geven. Men moet zich alleen zeer hoeden voor een herhaling van fouten uit het ver leden. Men bereikt de Unie niet door haar in het Nederlandse parlement als een uit gemaakte zaak te beschouwen en er ook zo over te praten. In Indonesië is nog vrij wel alles te doen aan het rijp maken van de geesten voor de Unie en misschien laten wij het hopen maakt men die geesten daarvoor nog rijp, doch dam uit sluitend door hun eerst concreet te bewij zen, dat men hun de vrijheid gunt en geeft. De verzekering, die de minister gaf, dat men de Unie niet zal gebruiken als camou flage voor Nederlandse overmacht, is voor Indonesiërs een tamelijk waardeloze munt, hoe gaarne men in het Nederlandse parle ment een dergelijke terminologie ook hoort. Het is de hoogste tijd voor de snelle en prompte levering van bewijzen, en het is tevens tijd om zijn politiek zo te concipi ëren, dat zij souplesse bezit en niet aan stonds weer vastloopt, wanneer de ontwik keling der dingen eens iets gaat afwijken van een schema, een hypothese, die wij alweer aan het opstellen zijn. Het accent lag op deze dag. naar wij moeten vrezen, te veel op de Nederlandse politiek en te weinig op de Indische zijde daarvan, het geen overigens bij een kabinet als het te genwoordige minder mag verbazen dan verontrusten. (Vervolg op pap. 33 Het voorgenomen vertrek van de C. v. G. D. en de vertegenwoordigers van dè beide delegaties naar Kalioerang op Maandag a.s., zal zeer waarschijnlijk wederom een week worden uitgesteld. De reden voor het hernieuwde uitstel moet worden gezocht in de noodzake lijke regelmatige vliegverbinding tussen Batavia en Djocja, die dreigt te stag neren, omdat de reparaties op het vlieg veld te Djocja geen geregelde verbin ding garanderen. Inmiddels verneemt Aneta, dat de mogelijkheid bestaat, dat reeds Maan dag een trein met bagage en met enige leden van het secretariaat van de C. v. G. D. naar Djocja zal vertrekken. Volgens Antara zijn hoge republi keinse regeringskringen in Djocja van mening, dat de schietpartij rond het republikeinse hoofdkwar tier te Batavia de toestand heeft verslechterd en de mogelijkheid van een vreedzame regeling tussen Ne derland en de republiek practisch heeft geëlimineerd. De heer L. Neher, gedelegeerde van het opperbestuur in Indonesië, is heden morgen te Batavia gearriveerd. Met hetzelfde vliegtuig arriveerde sultan Hamid II van Pontianak, die doorreist naar Djocja. De sultan ver klaarde, dat hij verwachtte, dat in Bandoeng op korte termijn belangrijke dingen zouden gebeuren. Sultan Hamid zal Dinsdag aanstaande weer naar Ne derland terugkeren voor het bijwonen van de jubileumfeesten. 8W De Haagse politie gaf Donderdag een demonstratie in het Zuiderpark; verschil lende onderdelen van het corps kwamen hierbij in actie. De foto laat zien, waar toe de handhavers van de openbare rust en orde in de Residentie zoal in staat zijn. Elf man zitten op de motor. Een razzia op zwarte handelaren in de Sovjet-sector van Berljjn is Donderdag aanleiding geworden tot een ernstig in cident. Zoals reeds eerder herhaaldelijk gebeurd was, vluchtte een aantal zwarte handelaren naar het Britse gedeelte van de Potdamer Platz, toen de politie van de Sovjet-sector een overval deed. Vol gens ooggetuigen zou de politie uit de Russische sector daarbij het vuur ge opend hebben op de Berlijners, terwijl zü zich reeds op Brits gebied bevonden. Vier burgers zouden zijn gedood en acht anderen gewond. In andere berichten werden echter lagere cijfers genoemd. Na het vallen van de schoten stroomde een razende menigte van zeker vier dui zend mensen het plein op, dat op de grens van de vier zones ligt, en begon de politie zowel van de Westelijke als van de Oostelijke zones met stenen te bekogelen. Vervolgens drong de menigte door in de Russische sector en deed daar een aanval op het hoofdkwartier van de S.E.D. Volgens ooggetuigen werden de Russische vlag en verscheidene commu nistische banieren naar beneden gehaald en onder luid gejoel verbrand. Engelse en Amerikaanse militaire po litie was spoedig ter plaatse en herstelde in een ommezien de orde. Ook werd de politie van Oost- en West-Berlijn spoedig versterkt. De Duitsers weigerden aanvankelijk het plein te verlaten en velen bleven nog een uur rondhangen. Plotseling kwam een auto met agenten uit de Rus sische sector de Stresemannstraat inrij den die de grens vormt tussen Oost- en West-Berlijn. Er klonk geschreeuw: Daar heb je er een" en er werd naar een van de agenten gewezen die had ge schoten. Het regende stenen en straat- vuil op de politieauto. Duitse ooggetuigen meldden, dat op het moment van de schietpartij de door de Russen aangestelde politiepresident Markgraf op de Potsdamer Platz aan wezig was. Hij en zijn adjudant Seidel waren echter zodra de ongeregeldheden begonnen ijling vertrokken. Sedert drie weken geleden de Berlijn se politie werd gesplitst in een Ooste lijke en een Westelijke helft, heeft men Batavia, 16 Aug. 1948. (Van onze correspondent) Zacht zoevende fans waaiden koelte toe aan het zeer gemengde gezelschap dat Zaterdagavond 14 Augustus naar het receptiepaviljoen van Hötel des Indes te Batavia was getogen om kennis te maken met het nieuwe lid van de Amerikaanse delegatie der Commissie voor Goede Diensten, Hi Merle Cochran. Zou men zijn afgegaan op het uiterlijk beeld, dan had men kunnen veronder stellen dat zich een verbroedering vol trok tussen Nederlanders en republikei nen, tussen de leden van de Djocjase delegatie en de gezaghebbers van fede rale staten. Maar, na allerminzaamste begroetingen, door Cochran ingeleid met een vriendelijke, maar absolute geslotenheid, gevolgd door een ogen schijnlijk allerhartelijkst gesprek tussen de lt.-gouverneur-generaal dr. H. J. van Mook en de republikeinse minister van Buitenlandse Zaken, Hadji Agoes Salim, scheidden de contradicenten en werden groepjes gevormd, die het onderwerp van de dag bespraken: het opium-schan daal van de republiek. Wel hadden „of ficiële bronnen" tot die Zaterdagavond nog gezwegen, maar er was geleidelijk aan voldoende uitgelekt van wat reeds enige weken een publiek geheim was, om in Batavia een sensatie van de eer ste orde te veroorzaken. En die sensatie luwde allerminst, toen Maandagmiddag 16 Augustus van offi ciële zijde de ontstellende feiten werden onthuld. De werkelijkheid overtrof het gerucht! De opiumsmokkel, welke op grootscheepse wijze was georganiseerd, klaarblijkelijk met voorkennis van het republikeinse ministerie, betrof een hoe veelheid van niet minder dan zeventien duizend kilo. Bij de capitulatie van Ja pan was namelijk in Batavia ongeveer 22 ton ruwe Perzische en Turkse opium aanwezig. Deze werden na de capitula tie naar Djokja vervoerd. Hoewel reeds voor de politie-actievan deze opium werd verkocht, begon de afzet op grote schaal na de actie, omdat de republiek uit de opbrengst haar vertegenwoordi gingen in de bezette gebieden en in het buitenland wilde betalen. De eerste aanwijzingen kwamen, toen in Juni van dit jaar grote hoe veelheden opium bij Chinezen te Ba tavia en Soerabaja in beslag werden genomen. Er werden documenten ge vonden, waaronder introducties van Raden Moekarto Notowidogdo. Deze werd 10 Augustus op het vliegveld Ke- majoran te Batavia gearresteerd, toen hij op het punt stond om met het vlieg tuig van de commissie voor Goede Diensten naar Djokja te vertrekken. Hij had een „witte kaart" van de Uni ted Nations, waarop vermeld was, dat hij correspondent van het republikein se dagblad „Soember" was. Naast deze en andere papieren had hij ook een reispas van de voorzitter van de repu blikeinse delegatie, waarin hij betiteld werd als „lid-rapporteur van de dele gatie", en een machtiging van de vice- president van de republiek om alle kantoren van de republiek Indonesië in Zuid-Oost Azië en Australië finan cieel te controleren. Ook had hij bij zich gegevens over de voorraden opium in de republiek. Zijn kennis van opiumzaken was niet re cent. Vóór de oorlog was Moekarto werk zaam bij de Opium- en Zout-regie als con troleur, en tijdens de Japanse bezetting en onder de republiek was hij hoofd van de dienst. De opdrachten tot verkoop van opium werden gegeven door de minister van Fi nanciën der republiek mr. A. A. Maramis, die tijdens de Japanse bezetting zeer nauw met de Japanners samenwerkte. De orga nisatie van de verkoop zat behoorlijk in elkaar: Moekarto was belast met bet toe zicht en de financiële coördinatie; het se cretariaat van de republikeinse delegatie zorgde er voor dat Moekarto werd inge schakeld bij het werk van de delegatie. Mi nister Maramis maakte nit, aan wie het opium verkocht moest worden. Opdrachten gingen rechtstreeks of via Moekarto naar de depothouders. Betaald kon worden in Batavia of in Singapore. De prijs van het opium was Ned. Ind. Crt. f2 tot f3.50 per gram en 450 Straits dollars per kilo. Ven speciale republikeinse commissie nam in Batavia de gelden in ontvangst via tussen personen. Het risico van de verzending was voor de kopers. Wanneer het opium buiten republikeins gebied was aangekomen en verkocht, moest de helft van de verkoop prijs in Batavia of Singapore worden uit betaald aan daarvoor aangewezen personen. De andere helft was voor de koper, die daaruit de verzendkosten moest betalen. Wanneer men nagaat, dat van de oor spronkelijke 22 ton opium, welke in Djocja waren, er thans nog slechts on geveer 5,4 ton over zijn, terwijl de rest geëxporteerd werd, kan men becijferen wat dit zaakje heeft opgeleverd. Ten minste, als alle koopsommen zijn vol daan. Want dit schijnt niet het geval te zijn. Te Singapore werd nog slechts één maal betaling ontvangen, een bedrag van 225.000 Straits dollars. Voor het vervoer van opium werd van alle moderne transportmiddelen gebruik gemaakt: per auto werd de expeditie verzorgd naar plaatsen op Java; het buitenland, Malakka, werd bediend per speed-boot en Catalina-vliegboot. De vliegboot kwam uit Australië en werd door drie Australiërs bediend. Zij ver trokken van en landden op het meer van Tjampoerdarat, tussen Toeloenga- goeng en Popoh. Uit tal van gegevens, welke op Moe karto werden gevonden en hij was een nauwkeurig boekhouder bleek, dat vele andere vooraanstaande perso nen in de republiek bij dit opium-schan daal zijn betrokken. Zo behoort tot de gearresteerden mr. Enkala Tobing, een charmant heer, die in Batavia vele fes tijnen gaf, 'waarbij niet op geld werd gekeken, terwijl niemand wist waar hij het geld vandaan haalde. Want officieel stond hij te boek als medewerker van het dagblad „Soember", maar dit baan tje kon nooit zo lucratief zijn, dat, ge zien de hoge prijzen in Batavia, daar zo talrijke avonden van betaald konden worden. Maar daarnaast noemde hij zich „tabakshandelaar", Enfin, hij handelde, naar nu is gebleken, in rookartikelen... Welke staart dit schandaal zal hebben, is nog niet te overzien. Er zijn zwart- galligen, -die zeggen: „Ja, maar een groot deel van die opium was afkomstig van de voormalige Nederlandse opium-regie, en is het nu zó'n verschil of de een opium verkoopt of de ander? Het kan hoogstens een gradueel, maar geen es sentieel verschil zijn". Op deze zienswijze is van officiële zijde gereageerd met de mededeling, dat vóór de oorlog de Indische regering niet slechts een politiek van gecontroleerde verMtoop volgde, maar de productie ge leidelijk terugbracht met het oog op al gehele afschaffing. Gedurende de oorlog besloot de Nederlandse regering zich aan te sluiten bij de internationale opium-conventie, waarbij werd overeen gekomen, productie en verkoop geheel te beëindigen. De Japanners hadden echter tijdens de bezetting de productie van de opium-fabriek in Batavia opgevoerd en de republiek heeft de grote voorraad in gepalmd om deze in ritselend bankpapier om te zetten. En nu is dit alles uitgelekt. Indonesië heeft haar opiiim-schandaal van de eer ste orde, waaraan epitheten worden ge hecht als „internationaal delict", „bla mage voor de republiek", „laatste grein prestige verloren". Of de internationale reactie even scherp zal zijn, zullen wij moeten afwachten. De amfioen-vergif- tiging van China door Japan heeft de wereld nooit diep beroerd. Of zii nu de ernst er van zal inzien, moet blijken. de vrees gekoesterd dat een dergelijk incident zon uitbreken. Enkele dagen geleden nog heeft de politie van West- Berlijn opdracht gekregen de Oóst-Ber- lijnse „collega's de achtervolging van vluchtelingen op West-Berlijns gebied niet toe te staan. De Sovjet-autoriteiten in Berlijn heb ben de Britse autoriteiten medegedeeld, dat zij bereid zijn het Britse Vampire- straalvliegtuig, daj Maandag een nood landing maakte in de Russische zone, te rug te bezorgen. Het vliegtuig landde nabij Gadebusch, 20 K.M. ten Noordwes ten van Schwerin, en werd slechts licht beschadigd. De Westelijke gezanten in Moskou hebben Donderdag opnieuw geconfe reerd ter bespreking van de nieuwe instructies van hun regeringen. Men verwacht thans, dat zij vandaag wederom een bezoek zullen brengen aan het Kreml, waar zij volgens berichten uit Londen nieuwe besprekingen zullen voeren met Molotov en mogelijk' ook met Stalin zelf. Men meent te Londen te weten, dat Bevin Donderdag nieuwe instructies aan Frank Roberts, zijn spe ciale gezant, gezonden heeft, waarin hij hem verzocht heeft binnen de eerst volgende 48 uur een onderhoud aan te vragen met Stalin. Men verwacht te Londen, dat de be sprekingen van vandaag de doorslag zullen geven en mogelijk de laatste zul len zijn. Een zegsman van het Foreign Office verklaarde, dat de geschilpunten over eerf onmiddellijke regeling der Berlijnse kwestie zijn teruggebracht tot een aantal essentiële punten. In beginsel was men echter overeengekomen, een nieuwe bijeenkomst van de vier minis ters van Buitenlandse Zaken te houden, indien de besprekingen over Berlijn enig resultaat opleverden. Reuter's correspondent meldt, dat men te Parijs een bevredigend resultaat van de besprekingen waarschijnlijk acht. Het Woensdag in Londen heersende pes simisme wordt in het licht van de laat ste inlichtingen uit Moskou ongerecht vaardigd geacht. Sir- William Strang, de voorneemste Engelse deskundige inzake Duitsland op het Britse ministerie van Buiten landse Zaken, voerde Donderdag be sprekingen over de Moskouse confe rentie met de Amerikaanse ambassa deur in onden ewisL Douglas en zijn Franse collega René Massigli. De mi nister van Buitenlandse Zaken, Bevin, zond een speciale koerier met een vol ledig rapport over de besprekingen in Moskou aan minister-president Attlee, die thans met vacantie in Ierland vertoeft Bij K.B. is mr. J. C. Brons benoemd tot Harer Majesteits buitengewoon ge zant en gevolmachtigd minister bij de republiek Cuba alsmede bij de repu bliek Haiti en bij de Dominicaanse re publiek. De Franse minister van Financiën. Paul Reynaud, heeft Donderdagavond een radiorede gehouden, waarin hij een beroep op alle Fransen deed, omdat zij allen door hetzelfde gevaar bedreigd- wórden. „Laten wij niet wachten tot de cata strofe pal voor ons opdoemt. Laten wij niet geloven, dat men er wel doorheen rolt, wanneer de crisis er eenmaal is. De naakte waarheid is, dat Frankrijk voor de eerste maal in zijn geschiedenis on danks alle krachtsinspanningen slechts kan bestaan dank zij de liefdadigheid van anderen. Dit is zelfs in de donker ste uren van onze geschiedenis nog nooit zo geweest. Het probleem van lonen en prijzen", vervolgde Reynaud, „is ongetwijfeld zeer belangrijk. Het is echter nog belangrijker te weten of er op een bepaald ogenblik nog sprake kan zijn van salarissen. Wanneer de Fransen de dramatische toestand, waarin zij verkeren, niet be grijpen, zou een groot deel der loon- trekkenden werkloos worden wegens gebrek aan grondstoffen en aan kolen. De dag, dat Amerika ons deze niet langer ten geschenke zal doen, is niet ver meer. Deze hulp zal ten hoogste nog vier jaren duren. Dan zien wij ons allen zonder uitzondering voor de vraag gesteld: Zullen wij op dat moment in staat zijn een onafhankelijk economisch bestaan op te bouwen zonder hulp van anderen? In de nationale vergadering heb ik een schets gegeven van de enige poli tiek, die ons redden kan. De grote trek ken hiervan zijn u bekend: Meer en goedkoper produceren om meer te ex- pcateren en minder te importeren." Reynaud deed vervolgens een beroep op de landbouwers. „Zij weten dat wij vertrouwen in hen hebben en dat wij .voor hen doen wat wij kunnen. Maar zij zullen meer moeten produceren. Vol gens de jongste statistiek van de land bouwproductie in verschillende landen voedt een Franse boer vijf personen, een Duitse zeven, een Belgische negen, een Amerikaanse dertien, een Neder landse zestien en een Engelse zeventien. Kan men zich een betere stimulans voorstellen? Ik voorspel u geen gemakkelijke weg. Wij zullen door vele stormen moeten gaan. Het Franse economische leven vernieuwen betekent oude gewoonten afschaffen, misbruiken onderdrukken. Ik héb u nu in de maand Augustus van het jaar 1948 slechts opofferingen en hard werken aan te bieden, maar ook de trots om te werken, dag in dag uit, teneinde ons land de economische onaf hankelijkheid terug te geven die het verloren heeften het uit de ergste mi sère welke zijn geschiedenis kent te reddïn. De niet-communistische Franse vak bonden. die ongeveer 2.500.000 arbeiders vertegenwoordigen, hebben Donderdag avond besloten hun samenwerking met de regering te beëindigen. In een ge meenschappelijk communiqué wordt ge zegd, dat „deze regering, evenals haar Hoe voornaam gij uzelf ook acht, bedenkt, dat uw kind altijd een voor vader meer heeft dan gijzelf. voorgangsters, zich onmachtig toont, een politiek te voeren, die rekening houdt met de belangen van het land en de ar beiders een stabiele koopkracht verze kert." De politiek der vakbonden en hun actie in de toekomst zullen bepaald wor den door de afzonderlijke vakbonden tijdens bijeenkomsten, die de volgende week gehouden worden. Het besluit van de niet-communistdsche vakbonden is genomen onder invloed van de groeiende onrust onder de arbeiders. De commu nistische CGT heeft reeds van het begin af aan de economische plannen van Rey naud de „oorlog verklaard". Verwachting tot Zaterdagavond: Hier en daar ochtendmist. Overi gens half tot zwaar bewolkt met en kele plaatselijke bnien en later in het Zuid-Westen van het land opkla ringen. Zwakke tot matige wind overwegend uit Zuidelijke richtingen, morgen overdag in het Zuid-Westen van het land draaiend naar Weste lijke richtingen. Weinig verandering van temperatuur. Zon: 5.33—19.52. Maan: 20.50—7.92. Door het Centrum voor Staatkundige Vorming werd op verzoek van het K. V. P.-bestuur een commissie in het le ven geroepen die zich zou moeten be zighouden met de bestudering van het vraagstuk van de kinderbijslag aan zelf standigen en een rapport terzake moest uitbrengen. Deze commissie was als volgt samen gesteld: A. B. Michielsen, voorz.; W. J. Andriessen; mr. F. F. X. Cerutti; Th. S. J. Hooy; mr. J. B. M. Laudy; J. W. F. van Meegeren; C. W. A. van Uden. als mede prof. mr. C. P. M. Romme als ad viserend lid en de heer G. M. J. Veld kamp als secretaris. Zij werd 19 Januari van dit jaar ge ïnstalleerd en heeft thans het resultaat van haar werkzaamheden in een „Proe ve van een Ontwerp van Wet op het verlenen van kinderbijslag aan zelfstan digen", met een uitvoerige toelichting neergelegd. Uit de aard der zaak heeft men zich bezig gehouden met de buitenlandse wetgeving op dit stuk. Het resultaat was een regeling, die enerzijds nauw aansluit bij de histori sche ontwikkeling der sociale verzeke ring in Nederland, anderzijds echter vooruitloopt op de algehele herziening dezer verzekering, om aldus te bereiken, dat een spoedige invoering der ontwor pen regeling mogelijk wordt. De ontworpen regeling sluit nauw aan bij de bestaande kinderbijslagwet voor loonarbeiders; in de bijlage wordt echter duidelijk gezegd, dat ook in deze laatstgenoemde wet nog wel het een en ander voor verbetering vatbaar is. Een proefstuk, waarvoor zeer zeker grote belangstelling zal bestaan en dat bij de discussies, in brede kringen, goe de diensten zal bewijzen. President Truman heeft Donderdag bepaald, wie de Verenigde Staten of ficieel zullen vertegenwoordigen bij de jubileumfeesten van Koningin Wilhel- mina. Het zijn de Amerikaanse ambas sadeur in Den Haag. Herman Baruch, mevrouw Eleanor Wilson Msadoo, een dochter van de voormalige president der Verenigde Staten, en Thomas J. Watson, president van de „Internatio na Business Machines Company". Prinses Margaret zal bij haar bezoek aan Amsterdam ter gelegenheid van de inhuldiging van Prinses Juliana verge zeld worden door de Duke of Beaufort, de Countess O Halifax, Lady Margaret Egerton en wing-commander Townsend. Zaterdag 4 September zal het gezel schap per vliegtuig naar Nederland ver trekken. Van de vele vreemdelingen, die langs de strandweg naar zee gaan, hetzij per autobus, fiets of te voet, zullen slechts weinigen vermoeden, dat aan, de nogal rommelige zijstra ten van deze weg een vijftiental waardevolle deviezenbronnen zijn gevestigd: de ristokerijen waar de zilveren haringen onder de handen van bekwame rokers worden veran derd in goudgele bokkingen. De visrokerijen vormen wel het be langrijkste en ook het meest interes sante nevenbedrijf van de visserij. Het is haast een geschiedenis op zichzelf wat er allemaal gebeurt voor de ha ring, die zilver binnen komt, onder de naam bokking de rokerij als goud verlaat. Goede rokers zijn er niet veel. Het is een speciaal vak, dat veel ervaring ver eist. Iedere vissoort, die gerookt wordt, vraagt haar eigen behandeling, maar vooral de Engelse bokking, die voor hij gerookt wordt een zoute haring is, en die de deviezen moet opleveren, moet met grote omzichtigheid behandeld worden. Wij zijn dezer dagen eens een kijkje gaan nemen in de rokerij van (le heer D. Goedhart aan de Middenhavenstraat en hebben daar het gehele rookproces gevolgd. Dit geschiedt in zogenaamde „han gen", gangvormige stenen ruimten met op hun dak een aantal verstelbare luiken om de rookcirculatie te regelen. De rokerij telde elf van deze hangen, waarin per dag ongeveer een honderd kisten haring van 50 kilogram worden gerookt. Rekent men een kist haring op 350 stuks, dan betekent dit, dat da gelijks 35 duizend haringen bokking worden. Voordat de haringen in de hangen komen, worden ze aan speten geregen. Dit zijn ijzeren staven, die door de kieuwen worden gestoken. Op deze manier komen de haringen net als gor dijntjes op gelijke afstand (verstrijken heet dit) boven het vuur te hangen. Want nu begint het eigenlijke wefk voor de roker. Met een kalm brandend turfvuur worden de haringen eerst droogge- stookt. Dit duurt ongeveer een uur en mag niet te vlug gebeuren, anders zakken de haringen door de koppen en vallen in het vuur. Daarna mogen zij een half uurtje af koelen. Voor het oog is er nog niets veranderd en ook de smaak zal nog moeten komen. Dit alles is het geheim van het roken, dat nu eigenlijk pas goed gaat beginnen en ongeveer 2 hut in beslag neemt. Op de gloeiende resten van de turf strooit de roker grote manden „mot", zaagsel, waarover een dun laagje molm wordt gestrooid om branden te voorko men. Want nu mag het alleen maar roken. De deuren gaan dicht en als zij na 2 uur weer opengaan, zijn de zilve ren haringen spoorloos verdwenen en hangen er gouden bokkingen voor In de plaats. Zij mogen nu nog een uurtje of acht besterven en dan kan de pakknecht zijn werk beginnen, die ze handig van de speten afstrijkt in keurige kisten. Een paar latjes er op gespijkerd en ze staan klaar voor verzending. De z.g.n. steurharing is echter niet de enige vissoort, die haar weg vindt naar de rokerij. Wijting, poon en niet te vergeten makrelen worden eveneens gerookt. De Engelse bokking zorgt echter voor de deviezen. De zoute ha ring, die nu gevangen is, wordt opge slagen in grote pakhuizen (o.a. is daar voor de grote bunker ingericht), om in December, warineer de vangst van verse haring voorbij is. weer voor de dag te komen. Om een grotere duurzaamheid te verkrijgen, nodig voor vervoer over lange afstand, moet alles veel voorzich tiger gebeuren. Het droogstoken duurt nu 2 uur en gebeurt met veel kleinere vuren. En in plaats van 2 uur rook krijgt de Engelse bokking er 48, wimrbij om de 3 uur de ook nu weer kleine vuren worden bijgewerkt. Maar nu is ze ook zo goed doorge rookt, dat het transport naar de grote afnemers, Italië en Frankrijk, geen be zwaar meer oplevert. Op deze wijze werkt IJmuiden en in het bijzonder de visroker in zijn be nauwd en rokerig bedrijf mede om de beurs van ons land weer wat zwaarder te maken. Iedereen weet dat dit niet meevalt en wanneer men zo'n roker in zijn bedrijf gadeslaat, ziet men, dat het ook voor hem geen gemakkelijke taak is. Maar op zijn terrein isTiij een schakel fn het geheel, medewerkend aan de wederopbouw van ons land. Met de goedkeuring van zijn algemeen rapport aan de algemene vergadering der V. N. heeft de Veiligheidsraad Don derdagavond de huidige zittingsperiode besloten. Behoudens noodgevallen zal de raad niet meer bijeenkomen vóór de algemene vergadering in Parijs.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1948 | | pagina 1