Russen arresteren West-Berlijnse
politiemannen en burgers
Sokoio fsky terug naar Berlijn 7
Amerika eist terugroeping
van consul Lomakin
Maandag toch besprekingen
te Kalioerang?
Kravchenko hielp
Samarin
Als de lichtjes branden gaan...
Middel, geen
doel
Werd Kosenkina's echtgenoot door
Russen terechtgesteld?
Republikeinse documenten
teruggegeven
Verliezen in Indië
Amsterdam steekt zich in
extra-luisterrijk kleed
De Nieuwe Kerk
is gereed
Tot hoofd en hart
Nieuwe overval op Potsdamerplatz
-Teleg
.Het weer.
Missaal voor Kardinaal
3^ millioen kg. suiker
voor ons land
mmmm
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1948
72ste JAARGANC No 24237
ram uit
Mosjöen
Bezoek aan Kreml
ging niet door
mÊ
Ernstige schending
Statieportret van Koningin
Juliana
Kolenproductie stijgt
Sjah van Perzië by
Z.H. de Paus
De Nieuwe Kerk
•UREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Wefoon: Redactie 21544; Advertentie» 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
i 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Se ver in.
Directeur: 3. 3. W. Boerrioter.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mtWmetef-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiên eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Donderdag heeft zich een bij zon
are corespondent van ons blad naar
^°sjöen begeven om nadere bijzon
derheden te verzamelen over de aan
wezigheid van de twee zeeslangen
eidaar. Even voor het ter perse gaan
dit nummer bereikte ons zijn
®erste telegram. Wij geven het hier
"verkort weer.
Aldus seint onze correspondent:
p Zojuist in Mosjöen gearriveerd,
•vord onmiddellijk bezocht. Zeeslan-
<?en nog niet gezien. Hebben zich
[J^e dagen ook niet vertoond. Hele
duizenden mensen op de been.
fetfs 's nachts. Middernachtzon. Allen
vf°pst opgewonden. Zeer vele jour-
klisten aanwezig. Heb ontmoeting
Ofhad met bioloog prof. Nörgensen.
^■Gemakkelijk oud heer. Wil niets
platen. Mogelijk met hem op onder-
,°ek uit. Waterbewegingen nog steeds
rneembaar. Zend vanavond nog
^rsta brief.
zegd hadden, dat hfl het Sovjet-bevel
diende te negeren.
De economische commissie van de
Oostelijke zone heeft medegedeeld, dat
de inwoners van de Westelijke sectoren
van Berlijn van het begin van de maand
September af hun rantsoenkaarten zul
len kunnen omwisselen tegen rantsoen-
kaarten van de Sovjetsector.
Zoals bekend heeft het Russisch mili
tair bestuur een maand geleden besloten
de verantwoordelijkheid voor de voed
selvoorziening van de gehele stad op
zich te nemen. Slechts 28.000 van de
2.400.000 inwoners der Westelijke secto
ren hadden zich in de Sovjet-sector la
ten inschrijven om van deze maatrege
len te profiteren.
De sociaal-democratische, christelijk-
democratische en liberaal-democratische
fracties van de Berlijhse gemeenteraad
hebben een gemeenschappelijk voorstel
ingediend om de gemeenteraadsverkie
zingen te Berlijn op 24 October te hou
den.
Uit kringen, die nauw* bij het Russi
sche militaire bestuur in Duitsland be
trokken zijn, wordt gemeld, dat maar
schalk Sokolofsky, de Sovjet-opperbe
velhebber in Duitsland, hedenavond te
Berlijn zal terugkeren uit Moskou, waar
hij besprekingen heeft gevoerd.
Ben nieuw incident heeft de toestand I echter in functie, nadat de Amerikaanse
k Berlijn, die reeds gespannen was autoriteiten^ hem ge
®°or de gebeurtenissen van Donderdag
®P de Potsdamerplatz, nog verscherpt,
politie uit de Russische sector heeft
'•Üdagmiddag in samenwerking met
'onderd Russische soldaten een nieuwe
•Verval gedaan op de zwarte markt in
de omgeving van de Potsdamerplatz.
v®h groot aantal arrestaties werd daar-
"'J verricht. Bij de achtervolging der
■warthandelaars drongen Russische sol-
?aten door in de Amerikaanse sector
de stad. Op dat moment arriveerde
•en Duitse politie-auto met zes agenten
•an de West-Berlijnse politie. Russische
®"icieren schoten toe en maakten zich
1*1 de auto en de inzittenden meester.
P* politiemannen werden „voor ver-
*>®or" naar de Russische sector overge
bracht. Tegelijkertijd werd de districts-
Miitiechef Hoppe ontboden. Toen deze
J^hter in de Russische sector kwam
yerd hij eveneens gearresteerd. Drie
jan de gearresteerde politiemannen
'sten later te ontvluchten.
Later op de dag voerde de politie van
•e Sovjet-sector een tweede razzia uit,
jSarbij zij echter niet op Amerikaans
?®bied kwam. In totaal zouden bij deze
pide razzia's 2500 mensen zijn gearres-
•^erd. Het Amerikaanse militaire be
duur heeft onmiddellijk de uitlevering
an de ontvoerde politieagenten geëist.
Howley, de Amerikaanse commandant
ah Berlijn, zei, sprekende over de on-
|eregeldheden van Donderdag, dat de
jpvjet-politie het recht had zich te ver
ruigen, toen zij met stenen gesmeten
barden, doch dat dit ook alleen in uiter-
omstandigheden mocht gebeuren.
Howley zei, dat de politie op wettige
^ijze misdadigers kon achtervolgen
iedere sector van Berlijn en arres
taties kon verrichten, doch dat verlof
hioet verkregen worden, de arrestan
ten van de ene sector naar de andere
"ver te brengen. Hij zei voorts: „De
Sovjet-blokkade heeft een toestand
Seschapen, waarin incidenten als die
*an Donderdagavond kunnen voorko
ken. De Inensen worden in de zwarte
kandel gedreven, omdat zij de dingen
foor het dagelijkse leven op normale
fijze niet kunnen verkrijgen."
>,De patrouilles van de politie uit West-
A^tijn langs de sector-grenzen tussen
Ikaanse en Britse sector enerzijds
dp de Russische anderzijds, zijn Don-
jij.foagavohd verdubbeld. Ook in dê na-
'Jheid van de grensstrook wordt druk
sepatrouilleerd, maar de politie waakt
Jjf zorgvuldig voor, de grens niet te
licht te naderen om provocaties te ver
dijden,
fcHaar verluidt heeft Stumm, de West-
Jdrlijnse politie-president, om directe
Militaire steun verzocht. Hij zou gaarne
,'en, dat zijn agenten samen met Britse
t? Amerikaanse MP's patrouilleerden.
•J'J Vreest, dat het moreel van zijn corps
Seschokt, nu zijn manschappen ieder
^nhlik kunnen worden geschaakt,
tj^r. Mückenberger, hoofd van het cen-
W* Berlijnse kolcnbureau, is op aan-
IvPng van de Sovjet-autoriteiten, door
'Lse politie gearresteerd. Mückenber-
Was door de Sovjet-autoriteiten ge-
|.a®rst wegens „verwaarlozing van ko-
j3aPslagplaatsen en ondoeltreffend op-
e4en bij de kolendistributie". Hij bleef
De voor Vrijdagavond verwachte
nieuwe bijeenkomst op het Kreml tus
sen de Westerse gezanten en Russische
autoriteiten is niet doorgegaan. Vrij
dagavond werd in Moskou reeds ge
sproken over een impasse, doch dit
werd van verschillende zijden tegenge
sproken. Reuter's correspondent te Mos
kou merkt op, dat het voorbarig zou
zijn te spreken van een nreningsvcr-
verschil tussen Engeland en de V. S.
enerzijds en Frankrijk anderzijds. Een
meningsverschil zou echter kunnen zijn
gerezen over het op de agenda van de
komende conferentie der vier minis
ters van Buitenlandse Zaken plaatsen
van het toekomstige beheer van het
Ruhrgebied.
Van de zijde van het Franse minis
terie van Buitenlandse Zaken werd
echter medegedeeld, dat er in Moskou
geen meningsverschil bestaat tussen de
vertegenwoordigers der Westelijke mo
gendheden.
Op de luchtmachtbasis te Rapid City
in de Amerikaanse staat South Dakota,
is Vrijdagmiddag aan het einde van een
startbaan een superfort neergestort en
geheel uitgebrand. Veertien personen
kwamen om het leven.
Het toestel steeg juist op voor een
oefenvlucht. Een uur na het ongeluk
waren de wrakstukken nog brandende.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Hier en daar ochtendmist. Overi
gens half tot zwaar bewolkt met en
kele plaatselijke buien en later in
het Zuid-Westen van het land opkla
ringen. Zwakke tot matige wind
overwegend uit Zuidelijke richtingen,
morgen overdag in het Zuid-Westen
van het land draaiend naar Weste
lijke richtingen. Weinig verandering
van temperatuur.
Zon: 5.3319.52. Maan: 20.50—7.02.
In een in krachtige bewoordingen gestelde nota heeft het Amerikaatise depar
tement van buitenlandse zaken Vrijdag de terugroeping binnen redelijke tijd
geëist van de Russische consul-generaal in New York, Jacob Lomakin, in
verband met zijn „onbetamelijk" gedrag in de kwesties van de Russische leer
krachten in New-York. De Amerikaanse eis werd Donderdag verzonden aan de
Russische ambassade in Washington. Vrijdagmorgen werd de nota door het
ministerie van Buitenlandse Zaken gepubliceerd. In de nota wordt gezegd, dat
Lomakin zijn functie misbruikt heeft en schuldig bevonden is aan een grove
overtreding van het juiste officiële gedrag.
De Russische beschuldiging, dat de
drie Russische onderwijskrachten
mevrouw Kasenkina (aldus wordt de
naam door het ministerie gespeld), Mi
chael Samarin en zijn vrouw met
medeweten van de Amerikaanse auto
riteiten. door de anti-communistische
Tolstoi-stichting waren ontvoerd, wordt
van de hand gewezen. In de nota wordt
gezegd, dat de Samarin's en mevrouw
Kasenkina vrijwillig de wens te kennen
gegeven hebben om in de Verenigde
Staten te blijven.
De nota geeft voorts een opsomming
van de punten, die naar voren geko
men zijn uit de verklaringen, die me
vrouw Kosenkina zelf aan de Ameri
kaanse autoriteiten afgelegd heeft.
1. Het interview, dat zij op 7 Augus
tus aan de pers toegestaan heeft, nadat
Lomakin haar gedwongen had de Tol
stoi-stichting te verlaten en hem te vol
gen, werd gearrangeerd door de consul-
generaal, die haar verplicht heeft te
verklaren, in tegenspraak met de waar
heid, dat zij ontvoerd was.
2. Mevrouw Kosenkina is naar de
Tolstoi-stichting gegaan en daar uit eigen
wil gebleven.
3. Zij heeft verklaard, dat zij aan Lo
makin had geschreven om te zeg
gen waar zij zich bevond, maar zij had
hem beslist niet geschreven dat zij
ontvoerd was.
De rapporten van de bevoegde Ame
rikaanse autoriteiten, aldus de nota,
tonen aan, dat mevrouw Kosenkina op
29 Juli aan de hoofdredacteur van een
in de Russische taal verschijnend blad
in New York medegedeeld heeft, dat
zij niet naar de Sovjet-Unie wenste
terug te keren. Deze redacteur trof een
regeling, dat mevrouw Kosenkina naar
de Tolstoi-stichting kon gaan, hetgeen
zij op 31 Juli deed, en wel per open
baar vervoermiddel, n.l. per bus.
De nota gaat voort in de volgende
woorden:
.Buiten de verklaring, die door mevr.
Kasenkinjt afgelegd werd en waaruit
zeer betrouwbare bron ver-
^®emt Aneta, dat de laatste ont-
'iat er toe bunnen le'den.
be met ingang van Maandag toch
w^'Prekingen te Kalioerang zullen
}^arcien gehouden.
rhet besluit van de Commissie
ri°cia ed? Diensten, dat zij niet naar
2al gaan, zolang herstelwerk-
Njcn l °P het vliegveld uitgevoerd
teh H Roem de Commissie doen
i Nen deze werkzaamheden zulien
van
is.
t^gado,.}1'tgesteld tot de periode
Jfet is te Kalioerang afgelopen
a than- niet bekend, wat de Commis
de r Za' hesluiten. Wél is bekend,
j val n ®puhlikeinse delegatie in ieder
v°fden Har Djocja wil reizen, ook al
d-en kot^ andere delegaties niet daar-
gOen !.Cn; Dit zou betekenen, dat
hv gev °nd,erhandelingen kunnen wor-
k 'ach belf -°it is thans van acade-
«Jfgen trv>v!n^\ omdat alle onderhande-
stilstaan in verband met de
'scatie
van de republikeinse docu
menten door de politie aan Pengangsaan
Oost-Ba tavia.
Deze documenten zijn echter Vrij
dagmiddag aan de republikeinse voor
zitter van de veiligheidscommissie,
Leimena, teruggegeven. Leimena heeft
tot Zaterdag 18 uur tijd gekregen om
de teruggegeven documenten te sorte
ren en te rangschikken, waarna het
secretariaat verplaatst moet worden,
omdat een onderzoek van de justitie
noodzakelijk maakt, dat het land aan
Pengangsaan voorlopig gesloten blijft.
Het republikeinse parlement heeft,
naar A. F. P. meldt, een resolutie aan
genomen, waarin zij haar goedkeuring
hecht aan de beslissing van de republi
keinse regering tot het opschorten van
alle onderhandelingen met de Nederlan
ders, omdat deze niet de onschendbaar
heid en „de democratische rechten" van
de leden der republikeinse delegatie
zullen beschermen. Voorts protesteert
het parlement tegen de incidenten, die
Maandagavond zijn voorgevallen in het
gebouw van de republiek te Batavia.
blijkt, dat zij gedwongen werd aan de
pers valse verklaringen, die haar gedic
teerd werden, af te leggen, heeft de
consul-generaal zelf aan de journalisten
verklaringen afgelegd, die, volgens de
bewijzen waarover het ministerie van
Buitenlandse Zaken beschikt, niet anders
beschouwd kunnen worden dan bestemd
om het Amerikaanse volk op een dwaal
spoor te brengen inzake de ernstige be
schuldigingen die door de consul tegen
de Amerikaanse regering uitgesproken
worden.
De Amerikaanse regering vindt dat
dat houding van consul-generaal Loma
kin een misbruik vaa zijn prerogatie
ven inhoudt en een ernstige schending
betekent van de internationale bepalin
gen betreffend het gedrag van buiten
landse consulaire en diplomatieke ver
tegenwoordigers".
De Amerikaanse nota bevestigt voorts,
dat Lomakin zijn eigen regering op een
dwaalspoor gebracht heeft, zodat de
officiële protesten, die door Molotof en
de Russische ambassadeur Panyushkin
bij het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken zijn ingediend, „geba
seerd zijn op onjuiste inlichtingen".
In de nota werd verder gezegd: „De
regering van de Ver. Staten verwerpt
categorisch de beledigingen en insinua
ties, vervat in de Russische nota's die
volledig in tegenspraak met de feiten
zijn gebleken. Volgens de rapporten in
zake het onderzoek, dat door de bevoeg
de autoriteiten is ingesteld, is Samarin
vrijwillig op het kantoor van het „Fede
ral Bureau of Investigation" in New
York verschenen en heeft hij verklaard,
dat hij niet naar de Sovjet-Unie wilde
terugkeren, doch in de Ver. Staten
wenste te blijven.
De nota vervolgde: „Het is duidelijk,
dat Samarin uit vrije wil handelde en
dat hij ook vrij is om zich, wanneer
hij dit wenst, in verbinding te stellen
met het Russische consulaat-generaal of
de Russische ambassade. Er is geen enkel
feit ontdekt, dat de beschuldiang, ver
vat in de nota van de ambassSIe van 9
Augustus, schraagt, n.l. dat Samarin en
zijn gezin met geweld uit hun apparte
ment zouden zijn ontvoerd".
De nota vervolgde: „De Amerikaanse
regering erkent het recht van de Russi
sche autoriteiten in de Ver. Staten om
maatregelen te nemen ter bescherming
van de rechten van de Russische burgers.
Deze Russische burgers hebben echter
van hun kant het recht, om door de
Amerikaanse wet beschermd te worden,
en de regering van de Ver. Staten kan
niet toestaan, dat een regering van een
vreemd land, welk dit ook zij, binnen de
Ver. Staten politiemacht uitoefent.
Derhalve, zo besluit de nota, eist het
departement van Buitenlandse Zaken
van de president van de raad der Russi
sche ministers, de exequatuur van de
Russische consul-generaal in te trekken
en hem „binnen redelijke tijd" terug te
roepen."
Toen Lomakin Vrijdag het consulaat
verliet, werd hij bestormd door journa
listen, doch hij zei: „U verspilt uw tijd,
heren, ik heb absoluut niets te zeggen".
De „New York Daily News" schreef
Vrijdag dat volgens door mevrouw Ka
senkina verstrekte biografische gege
vens haar echtgenoot „terechtgesteld is
door de N.K.V.D., de geheime Sovjet-
politie". Volgens diezelfde gegevens, al
dus het blad, wordt haar zoon Syergjej
vermist. In Engeland heeft zij een zuster,
die weduwe is. Als haar leeftijd wordt
opgegeven twee-en-veertig jaar.
Victor Kravchenko, voormalig lid van
de Sovjet-inkoopcommissie, die in
1944 zyn geboorteland Rusland vaarwel
zei, verklaarde Donderdagavond, dat hij
de Russische onderwijzer Mikhail Sama
rin behulpzaam was geweest by het om
de tuin leiden van de geheime Sovjet-
politie.
Kravchenko zei, dat hij Samarin op
7 Augustus ontmoet had bij Freehold,
New Jersey, nadat de onderwijzer, zijn
echtgenote en mevr. Kosenkina waren
weggelopen bij de consulaire Sovjet
autoriteiten en geweigerd hadden gehoor
te geven aan een oproep, naar Rus
land terug .te keren.
Na Samarin en zijn familie te hebben
opgespoord op de boerderij in New Jer
sey, aldus Kravchenko, nam hij de Rus
sische onderwijzer mee naar New York,
waar Samarin verscheen op het bureau
van de F. B. I. om hulp te vragen.
Kravchenko zei, dat hij besloten had
Samarin te helpen nadat hij gehoord
had, dat mevr. Kosenkina „ontvoerd"
De nieuwste officiële foto van Prinses
Juliana, onze toekomstige Koningin.
Voor deze foto poseerde zij op Paleis
Soestdijk.
Naar wij vernemen, ligt het in de be
doeling reproducties van het statie-por
tret, dat vervaardigd zal worden ter ge
legenheid van de a.s. Troonsbestijging
van Prinses Juliana, algemeen verkrijg
baar te stellen.
De regering maakt bekend, dat in de
afgelopen week tot haar leedwezen in
Indië de navolgende verliezen zijn ge
rapporteerd:
Kon. Landmacht: Korp. A. A. van
Erp, uit' Eindhoven, overleden t.g.v.
oorlogsverwonding, 16 Aug. 1948; Sold
P. Q. Nagtzaam, uit Roosendaal, over
leden t.g.v. oorlogsverwonding, 8 Aug.
1948; Sold. H. W. Scheepers, uit Weert,
overleden t.g.v. oorlogsverwonding, 13
Aug. 1948.
Kon. Ned.-Indisch Leger heeft in de
periode van de afgelopen week geen
verliezen gerapporteerd.
Kon. Marine heeft in de periode van
de afgelopen week geen verliezen ge
rapporteerd.
Johannes Kardinaal de Jong heeft
ter gelegenheid van zijn 40-jarig
priesterfeest van de leden van het
Nederlands Episcopaat een missaal
geschenk gekregen. Mgr. J. Huibers,
bisschop van Haarlem, en Mgr. W.
Hutsaerts, bisschop van Den Bosch,
hebben het geschenk dezer dagen
zijne eminentie aangeboden.
Begin volgende week wordt 't 10.000
ton metende m.s. „Kertosono" van de
Kon. Rotterd. Lloyd te Rotterdam ver
wacht met niet minder dan bijna 3H
millioen kg. suiker aan boord voor ons
land. Deze „suikerboot" brengt ook nog
ladingen copra en rubber mee.
Gedurende de week van 9 t.m. 14
Augustus 1948 werden in ce Neder
landse steenkolenmijnen in totaal 215.556
ton kolen geproduceerd tegen 210.594
ton in de voorafgaande week van 2 t.m. 7
Augustus 1948.
(Van een onzer speciale verslaggevers)
„Als op het Leidseplein de lichtjes weer eens branden gaan", zo zong men
tijdens de oorlog een tikje sentimenteel, maar niettemin met veel overtuiging.
Welnu, in de feestweek gaan de lichtjes overvloedig branden; en niet alleen .op
het Leidseplein, maar in gans Amsterdam van Noord tot Zuid en van Oost tot
West. Deze week hebben de Amsterdammers een klein voorproefje gehad van
de illuminatie-pracht, die hen te wachten staat, toen de Westertoren, die op
klassieke wijze langs haar „naden" omzoomd is met 3300 lampjes, proefbrandde.
I Als gij goed adverteert, betaalt uw
concurrent uw advertentie.
MiSwSa
KRAVCHENKO
was uit haar schuilplaats en terugge
bracht was naar het Sovjet-consulaat
in New York.
Kravchenko voorspelde „verlies van
carrière en zelfs het concentratiekamp
voor de Sovjet-consul Lomakin en de
vice-consul Chepurnykh, wegens de
„grote fouten" gemaakt bij de behande
ling van de zaak van de voortvluchtige
onderwijzers.
Hij zei verder, dat hij en Samarin
aanstonds van de boerderij in New Jersey
naar het bureau van de F. B. I. in New
York gingen waar de Russische onder
wijzer alleen spreken kon met agenten
van de F. B. I. Hij zei „toen wij het
gebouw verlieten was Samarin vreselijk
in de war gebracht. Hij deelde mij me
de, dat de F. B. I. hem niets beloofd
had, noch hem te helpen noch bescher
ming te bieden, daar volgens de wet
zij niets konden ondernemen".
Kravchenko zei, dat hij de onderwij
zer geruststelde en voor hem een ver
klaring gereedmaakte voor publicatie,
waarin hij zijn verlangen te kennen gaf-
in de Verenigde Staten te blijven.
Hij zei van mening te zijn, dat wanneer
de zaak-Samarin eenmaal onder de aan
dacht van het Amerikaanse publiek ge
bracht was, hij de onderwijzer ervan kon
overtuigen, dat hij veilig was.
Inmiddels is, na een aarzelend begin,
de versieringskoorts allerwegen losgeko
men. De gemeente gaf plichtmatig het
voorbeeld door hier en daar in de stad
vrij ingewikkelde, uit stangen en staven
bestaande stellages, waarvan ieder zich
met enige verwondering afvroeg wat
daar nu uit groeien moest, neer te zetten.
Maar naarmate in die officiële versierin
gen meer tekening kwam, nam de be
reidheid van de burgerij om zelf ook het
een en ander te presteren, toe.
Op het ogenblik kan men dwalend
door Amsterdams straten een zekere
nervositeit bespeuren die werkelijk eni
ge overeenkomst vertoont met de fees
telijke zenuwachtigheid die in elk ge
zin aan een goede bruiloft voorafgaat.
En men kan zich die nervositeit inden
ken als men beseft, dat er wat voor
nodig is om de talloze versieringen,
waarin men 12% km stof, 18 km palen
en 12 km groen denkt te verwerken,
in een betrekkelijk korte tijd te vol
tooien. Een Amsterdammer die met
een enorme vlaggestok over straat wan
delt is in deze dagen een heel normale
verschijning en als u aan de gevel van
een gebouw een werkman in zijn
bootsmansstoel tussen hemel en aarde
ziet zweven, kunt u er gerust uw laat
ste rijksdaalder onder verwedden dat
hy iets aan de versiering doet; aan
verschillende huizen en particuliere
gebouwen kan men al of niet oranje
kleurige kronen buiten zien hangen al
of niet op kunstige wijze vervlochten
met een W en een J; en bedrijven, die
het héél goed kunnen doen, illumine
ren, naar het officiële gemeente-voor
beeld, hun percelen met talloze lamp
jes. Er is een comité, dat zich voorstelt
al deze feestelijke bedrijvigheid te co-
ordineren, maar men mag hopen en
Z. H. de Paus heeft Vrijdagochtend in
plechtige audiëntie ontvangen de Sjah
van Iran (Perzië). De vorst en zijn ge
volg werden van „Hotel Excelsior" te
Rome afgehaald met auto's van Vati
caanstad. Toen de Sjah het gebied van
Gastel Gandolfo betrad, werd hij begroet
door de gouverneur van Vaticaanstad,
Markies Camillo Serafini. Op de grote
binnenplaats bracht de Pauselijke Garde
hem de voor de staatshoofden voorge
schreven eerbewijzen. Hierna werd de
vorst in de Consistoriezaal door de H.
Vader ontvangen, die hem in een korte
Franse toespraak dankte voor de wel
willendheid tegenover het katholicisme
in Iran. De Sjah gaf de verzekering dat
hij zijn houding niet zou wijzigen en
verklaarde, dat de belijders van de an
dere godsdiensten in zijn land voor het
werk van Z. H. de grootste bewonde
ring hebben. Z. H. overhandigde de
Sjah de versierselen van de Orde van
de Gouden Spoor en een lijst van Perzi
sche werken, die zich in de Vaticaanse
Bibliotheek bevinden, waarna hy Gods
zegen afsmeekte over de Sjah, de kei
zerlijke familie en het gehele Perzische
volk.
Stalen torens op de Dam
vertrouwen dat dit comité deze co
ördinatie niet al te ver doorvoert opdat
de versieringen spontane uitingen van
een spontane feestvreugde zullen zijn.
Wat de feestvoorbereidingen van ge
meentewege betreft, d.aar komt nl lang
zamerhand schot in, alhoewel men zich op
dit moment er nog moeilijk een voorstel
ling van kan maken, hoe een en ander
er uiteindelijk uit zal zien. De arbeiders
van Publieke Werken, die over het alge
meen tóch al bijzonder vlot zijn in het
openbreken en weer dicht maken van
straten, zijn onafgebroken in de weer om
elk oneffenheidje in 's Heren wegen (voor
al op de route die de koninklijke stoet
straks zal rijden) weg te nemen. De vroede
vaderen van de stad zijn niet karig ge
weest met illuminatiemateriaal waarvan
overigens een goed deel in 1939 al ge
bruikt werd want behalve de Wester
toren zijn ook de Oude- en Zuiderkerktoren
in de gloeilampen gezet; de Muider- en
Haarlemmerpoort zullen overgoten worden
met floodlight, evenals Frankendael; en op
de Dam zullen niet minder dan 4368 lam
pen ontstoken worden. Op het midden
trottoir van dit plein worden zeskantiga
vazen geplaatst, die onderling verbonden
zijn door slingers en een lijn met lampen.
Uit de vazen zullen vlaggen, uitsluitend
in de koninklijke kleuren oranje en bleu,
breeduit wapperen. De dertien meter hoge
masten rusten op een fundering, die 80
ton tegendruk geeft. Men weet nog altijd
op palen te bouwen in AmsterdamOp
het Rembrandtsplein komen om het plant
soen masten met kruiselings gedrapeerde
vlaggen en een als „lichtmonument" aan
gekondigd ornament; Koningsplein, Leid-
sestraat en Leidseplein worden, naar een
idee van architect Roozen, versierd met
klokken, het Frederiksplein krijgt een gas
verlichting en de Kalverstraat en Nieuwen-
dijk worden mooi gemaakt met kronen en
met bloemenkorven tegen de gevels.
De Nieuwe Kerk op de Dam, is na we
ken van hard en intensief werken, onge
veer gereed gekomen voor de grandioze
plechtigheid, die de inhuldiging van een
nieuwe vorstin is. Wel snerpen in de zij
beuken nog dé cirkelzagen, wel liggen de
tapijten nog opgestapeld en staan de pot
ten verf nog open, maar in het schip staan
de 2000 stoelen van jong eikenhout met
groene bekleding reeds in het gelid, de
ingelegde houten vloer is geolied en het
koperen koorhek glanst als nooit te voren.
Een bijzonder probleem vormde nog het
verslaan van de plechtigheid per radio.
Deze kwestie is nu zo opgelost, dat tien
reporters ieder in een eigen geluiddichte
cel van de kerk uit gelijktijdig hun re
portage maken. Ieder van hen heeft de
beschikking over een microfoon, die in
verbinding staat met zijn studio. De be
langstelling van de buitenlandse radioom-
roepen voor deze gebeurtenis is enorm.
Reeds kwamen aanvragen binnen van de
American Broadcasting Cy, de Columbia
Broadcasting Cy en van een 13-tal Euro-
peese radio-omroepen.
Het laatste nieuws van het versierings
front is dat ook de Amsttrdamse Haven, die
overdag feestelijk gepavoiseerd zal zijn,
fantastisch verlicht zal worden. De haven
en aanverwante bedrijven hebben daarbij
alle medewerking toegezegd. Floodlight zal
het Scheepvaarthuis, het Oosterdok, pak
huizen en gebouwen en vele grote sche
pen (o.a. de „Johan van Oldenbamevelt")
kwistig verlichten. Weliswaar achteraf,
maar toch nauw verbonden zal men de
geïllumineerde poort van de Gemeente
Handelsinrichtingen kunnen zien.
In één woord: Amsterdam zal er al haar
best voor doen een waardige omgeving
te zijn voor de indrukwekkende plechtig
heid die binnen haar veste gehouden gaat
worden, precies zoals zij dat vijftig jaar
geleden ook was.
Eigenlijk is de hoofdstad in haar gewone
kledij al mooi genoeg, maar zij heeft dat
gemeen met een bruid, die zich op de dag
van haar feest nochtans in een extra-
luisterrijk kleed steekt.
(Van een bijzondere medewerker)
Enkele weken geleden hebben we
op deze plaats een beschouwing
gewijd aan het feit dat vele met
opvoedende verantwoordelijkheid be
lasten zo bitter weinig tijd hebben om
geestelijk eens op adem te komen. Zij
moeten altijd maar weer opnieuw arti
kelen schrijven, toespraken houden,
colleges geven; en daartussendoor zijn
hun dagen van minuut tot minuut be
zet met bet besturen van talrijke
organisaties waarin zij vaak, buns on
danks, een belangrijke post bezetten-
Geldt dit voor intellectuelen, in niet
mindere mate is zulks het geval met
plaatselijke arbeidersleiders, bestuur
ders van middenstandsverenigingen, de
politieke partij met haar nevenorgani
saties, enz. enz. Vrijwel algemeen is de
klacht van plaatselijke functionarissen
dat' zij overbelast zijn. Wanneer
iemand, die over een weinig flux de
parole beschikt, het waagt een min af
meer leidende functie in welke ver
eniging dan ook te aanvaarden, kan hij
er met stelligheid op rekenen binnen
zeer korte tijd voor tal van andere
posten te worden aangezocht. Met het
gevolg dat hij al spoedig niet meer in
staat is zijn vele functies zodanig waar
te nemen als het behoort- We kennen
ze „bij bosjes" de ijverige sjouwers
in ons plaatselijk verenigingsleven die
15 tot 20 functies bekleden en derhalve
practisch nooit zijn thuis te treffen. In
velerlei opzicht heeft dit uitermate na
delige gevolgen. Op de eerste plaats
komt het ons voor dat het vrijwel on
mogelijk is dat iemand tegelijkertijd
een actief voorzitter van een plaatse
lijke K.V.P.-groepering kan zijn, wan
neer hij daarnaast tevens voorzitter
van de K.A.B. is, lid van de gemeente
raad, leider van het Credo-Pugnowerk,
verschillende instellingen van de
K.A.B. onder zijn verantwoording heeft,
gedelegeerde is hier en commissaris daar.
Al deze functies moeten stuk voor stuk
onder het overbezet zijn lijden. En toch
is dat niet het allerergste. Wat rest er
van de man die geheel geabsorbeerd
wordt door het verenigingsleven als
huis- en gezinsvader? Historisch moet
bet verhaaltje zijn van de kinderen die
„vadertje en moedertje" zouden gaan
spelen, waarop een der jongsten op
merkte.' laten we alleen maar moeder
tje spelen, want vaders zijn toch nooit
thuis Kunnen we dit nog als een grap
opvatten, als volle ernst hebben we het
feit te signaleren dat in de gezinnen
van vele dezer overbelaste verenigings
mannen de verhoudingen zowel tussen
man en vrouw als tussen vader en de
kinderen, zeer ernstig geschaad zijn. Als
bittere ernst ook moet vaak worden
geconstateerd dat terwijl vader in hei
lige overtuiging en met veel liefde
bezig is in zijn vereniging te arbeiden
aan de vorming en opvoeding van de
massa der arbeiders b.v. zyn eigen ge
zin ernstig schade lijdt.
Het gaat natuurlijk niet op te
zeggen dat goede verenigingsmannen
slechte huisvaders zijn, maar wel komt
het te vaak voor dat gezinnen ontwricht
worden, niet ondanks het feit dat
vader een vooraanstaand katholiek is,
maar omdat vader dit is. Want dit
vooraanstaan beneemt hem de gelegen
heid. die elke huisvader zich nu een
maal als een primaire plicht heeft voor
te behouden, om zich in voldoende mate
met de opvoeding van zijn kinderen be
zig te houden. Onder opvoeding hebben
we dan niet te verstaan: zo nu en dan
óók eens wat tegen de jongens te zeggen,
of door moeder als boeman te wor
den gehanteerd. De opvoedende invloed
van vader wordt toch zeker niet bepaald
door het geluid van zijn stem of de
snelheid van zijn straffende handen,
maar wel door de wijze waarop hij me
dewerkt om de gezonde, gezellige, mo
gen we het zeggen heilige sfeer te vesti
gen en te bestendigen die nu eenmaal in
elk gezin de bodem voor gezonde was
dom is. Het is uitgesloten dat deze sfeer
groeien kan, wanneer vader, die 's mor
gens om zeven uur naar zyn werk is
vertrokken, 's avonds om 5 uur thuis
komt met de opmerking: is het eten
klaar, want ik moet direct weg. Natuur
lijk. de huidige verhoudingen zowel ih
maatschappelijk als in welhaast elk an
der opzicht eisen óók in het belang van
het gezin dat er een gezond verenigings
leven is. Dan moeten er ook mannen en
vrouwen zijn die zich beschikbaar stel
len om de leidende functies te bezetten.
Maar we weigeren te geloven dat de
aarde niet verder zal draaien als Jansen
naast zijn voorzitterschap van laten we
zeggen twee verenigingen, niet ook nog
die en die functie er bij neemt. Op het
moment zelf dat hij een hoger belang
schaadt om een lager dito te dienen, doet
hij naar onze innige overtuiging meer
kwaad dan goed. En het gezin praeva-
leert in belangrijkheid meestentijds ver
re boven een of andere op zich misschien
erg belangrijke vereniging. Sterker: de
vereniging is nooit doel op zich, maar
een middel om een bepaald doel te be
reiken. Van wel haast alle sociale orga
nisaties kan men zeggen dat zij in hun
wezen tot taak en opdracht hebben de
gezinnen te dienen. Hoe talrijk zijn de
klachten van Paus en Bisschoppen over
de „oercel der menselijke samenle
ving" het gezin. Wanneer we nu b.v. de
doelstellingen van de K.A.B. nagaan con
stateren we volledig dat al het werk
vrijwel wordt ondernomen met de uit
gesproken bedoeling de belangen van
het gezin te dienen. Nog vorige week
schreef „Herstel", het officiële orgaan
van de K.A.B.: „Het strekt de Nederland
se K.A.B. tot eer dat zij haar taak over
eenkomstig het woord van de Paus op
vat en uitvoert. Wij beschouwen de
K.A.B. als een gezinsbeweging: de man,
de kostwinner, wordt lid van de K.A.B.
niet uitsluitend, niet allereerst voor zich
zelf, doch voor zijn gezin. Die gezinsbe-
langen moeten in elk opzicht behartigd
worden.... Het stemt ons tot grote vol
doening dat wii de Paus kunnen zeggen:
„Heiligheid, wij zijn tot Uw dienst; wij
zijn gereed; de K.A.B. is een gezinsbe
weging en zij schenkt ook onder meer
aandacht op bijzondere wijze aan de be
langen van de arbeidersvrouw en het
arbeidersmeisje."
Deze openly ke erkenning voert tot be
paalde consequenties, waaraan de ver
antwoordelijke leiders zich niet en
nooit mogen onttrekken. De K.A.B. heeft
haar plaatselijke en andere leiders er aan
te herinneren dat zij wel verenigings
mannen, maar geen -maniakken moeten
zijn. Ze heeft er vooral voor te zorgen
dat haar plaatselijk werk zich er op
richt de gezinssfeer te verrijken. Het
gezin, dat reeds in zo funeste mate heeft
te concurreren met de straat, de bios
coop, de personeelsverenigingen, moet in
de gezonde vereniging een steun vinden
waar man, vrouw en kind leren hoe ook
het moderne gezin te herscheppen is
in de Kathedraal waar een eeuwige
bron van frisse levenskracht vloeit.
