Honderdduizenden kilo's vet, boter
en vlees prooi der vlammen
Russen willen luchtbrug
Verzoek terstond afgewezen
Mgr. Dr. POELS TEN GRAVE GEDRAGEN
controleren
"J
Enorme koelhuisbrand in Amsterdam
QUEUILLE VERWERFT VERTROUWEN
VAN NATIONALE VERGADERING
Programma tegen dreigende inflatie
„Berlijn appelleert aan het geweten
van de wereld"
Wij marcheren
Stille laatste tocht door de glooiende
Limburgse heuvels
Verliezen in Indië
Dr. Van Mook zwijgt
Fabrieksmeisjes
Tot hoofd en hart
SCHADE LOOPT IN DE
MILLIOENEN
Nieuw verkiezings
systeem
INFILTRATIE OP
MIDDEN-JAVA
.Het weer.
AMERIKAANS KERKHOF
IN HET GEDRANG
Aan Nederl. zijde
één dode
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1948
72ste JAARGANG No. 24253
Een enorme brand, heefi hedenmorgen hei koelhuis
„Amerika" van de N.V. Blaauwhoedenveem-Vriesseveem
aan de Oostelijke Handelskade ie Amsterdam volkomen
verwoesi. Om vijf uur onidekien iwee machinisten, die om
vier uur nog hun ronde hadden gedaan zonder iets ie be
merken, rook, komend uit de tweede verdieping. Zij waar
schuwden de brandweer, die onmiddellijk mei veel mate
riaal ter plaatse was.
Verslechtering van (té toestand
in Haiderabad
WjgPI!
Aanvullende delegatie
Eigenaars eisen grond terug
PRINS BERNHARD
VOOR DE RADIO
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT S - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertentie» 21545
'Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cent» per week,
I 1.47 per maand, 1 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severln.
Directeur: 3. 3. W. Boerrloter.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cent» per mfWlmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroeper» 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
De rookontwikkeling was buitenge
woon groot, zodat de brandweer eerst
het vuur niet kon bereiken. Zowel aan
de voor- als aan de achterzijde werd de
brand flink aangepakt. Met zeven mo
torspuiten en de twee drijvende spuiten
,Jan v. d. Heyden" en de „Jason" wer
den grote hoeveelheden water in het
gebouw gespoten. Om half acht kwam
de „Ijsbeer" van de Vereniging tot IJs-
bestrijding, een ijsbreker, die tegelijker
tijd tot drijvende motorspuit is inge
richt, een handje helpen en spoot vele
kubieke meters water per minuut in
het koelhuis, dat hoe langer hoe meer
in rook gewikkeld werd. De kleine
Walm.van het begin was overgegaan in
een dikke zwarte nevel, die alles in de
omgeving bedekte. Uit voorzorg sleepte
men enige grote schepen, die tegenover
het brandende gebouw lagèn, weg. Het
koelhuis was gevuld met honderdduizen
den kilo's boter, vet, vlees en eieren en
nog juist had Vrijdag een schip een
grote lading gelost. Naast „Amerika"
ligt het koelhuis „Australië", dat ge
scheiden is door een brandmuur. Men
hoopte „Australië" nog te kunnen be
houden, evenals de machines van de
koelinstallaties, die aan de geheel an
dere kant gelegen zijn. Het hele ge
bouw is 116 meter lang en 21 meter
breed en dateert uit 1924. De brandweer
moest gasmaskers gebruiken om haar
Werk te kunnen doen.
Om kwart voor acht werd het sein
„Zeer grote brand" gegeven, een
zeldzaamheid in de annalen van de
historie der Amsterdamse brand
weer, die nog meer materiaal liet
aanrukken. Met waterkanons op de
motorspuiten en tientallen stralen
werd het vuur bestreden, maar er
viel niet veel meer te redden.
De inhoud van het koelhuis is in ieder
geval geheel verloren. Deschade, door
verzekering gedekt, wordt op millioenen
guldens geraamd. De opgeslagen levens
middelen waren gedeeltelijk voor export
en gedeeltelijk voor binennlandsë con
sumptie bestemd. In hoeverre deze laat
ste door de reusachtige brand in moei
lijkheden zal komen, valt nog niet te
zeggen. De oorzaak is nog onbekend. Er
waren in de laatste maanden herstellin
gen verricht door timmerlieden en an
dere werklieden.
De ontzettende rookwolken, die alles
in een ondoordringbare duisternis hul
den, werden vooral veroorzaakt door
het brandende isolatiemateriaal van het
koelhuis: kurk, houtwol en teer. Een
der brandweerlieden werd door de rook
bevangen en geraakte bewusteloos. .Hij
werd door de Geneesk. Dienst bijge
bracht.
Aan de voorzijde werkte de grote
transporteur, die van het gebouw naar
de schepen in het water loopt, als een
tochtkoker en geen wonder, dat hier de
vlammen hoog uitsloegen.
Om tien uur duurde de blussing nog
steeds voort.
De Franse kabinets
formateur Queuille
is er, nadat zowel
Schuman als Herriot
het niet by machte
waren, in geslaagd
een regering samen te
stellen, die de meer
derheid der stemmen
in de Assemblée kon
verwerven. Slechts de
communisten en en
kele Gaullisten ont
hielden hem zijn
steun. Natuurlijk werd
Queuille, zodra hij
zich maar vertoonde,
door de journalisten
met vragen bestormd.
Hier ziet men hem
zulk een kruisver
hoor ondergaan. Het
werd inmiddels hoog
tijd, dat Frankrijk
zijn regering kreeg,
want de onrust nam
hand over hand toe.
De Franse Nationale Vergadering
heeft gisteravond met 351 tegen 196
stemmen haar vertrouwen uitgesproken
in de nieuwe Franse premier Henri
Queuille. Negen-en-veertig afgevaardig
den onthielden zich van stemming. De
vereiste meerderheid was 311 stemmen.
De socialisten, de leden van de katho
lieke M.R.P., de meeste radicalen, enige
gematigden en conservatieven en enkele
Gaullistisch-gezinden stemden voor, ter
wijl de communisten en enkele Gaullis
tisch-gezinden tegen stemden. De mees
te aanhangers van de partij van de
Gaulle hebben zich van stemming ont
houden.
In een rede, die Queuille voor de
stemming irs de Nationale Vergadering
gehouden heeft, sprak hij van een „ern
stige crisis" in Frankrijk en verzocht
om „discipline en opofferingen". De
essentiële oorzaak van de huidige Fran-
De laatste weken zijn in de omgeving
Van Boemiajoe, aan de spoorlijn Poer-
Jvokerto—Tegal op Midden-Java, sterke
benden, van republikeins gebied ko
llende, geïnfiltreerd. Zij telden onge
veer 1000 man en beschikten over auto
matische wapenen en mortieren. In de
hacht van 6 op 7 September heeft een
Nederlandse patrouille contact verkre
gen, en de volgende dag is een Neder
landse actie ingezet met steun van ar
tillerie en Auster-verkenningsvliegtui-
Ren.
De verliezen der benden worden ge-
Jchat op 100 tot 150 man. Aan Neder
landse zijde viel één dode, één man
tvordt vermist. De achtervolging wordt
voortgezet.
1 "W
In verband met een eis van India aan
8e Nizam van Haiderabad, dat voortaan
V'eer Indische troepen zouden worden
toegelaten tot Secunderabad, heeft de
'hdische premier Pandith Nehroe een
hersconferentie gehouden, waarop hij
Mi een vraag van een journalist, wat
Thdia zou doen als de eis niet ingewil
ligd wordt, met Oosterse raadselachtig
heid geantwoord heeft „wij marcheren",
hater verklaarde hij, dan tot zijn grote
sbÜt Secunderabad nog te moeten be
*etten.
Ondertussen zijn gecharterde vlieg-
jhigen bezig zeshonderd Britten, Cana-
*[eaen, Australiërs en Amerikanen te
Vacueren.
v Minister-president Liaquat Ali Khan
ah Pakistan heeft de regering van India
jSndaag gewaarschuwd, dat een inval
Haiderabad een algemeen Hindoe-
j^oslim-conflict tot gevolg zal hebben,
jh. Kasjmir, waar de troepen van de
®lde Dominions nog steeds strijd leve-
zijn de gevechten in hevigheid toe-
f ®Hr
(c"omen. Pakistan geeft thans openlijk
^1®. dat zijn troepen de
guerilla's en de wilde
ïüj Noordwesten steunen.
jijiioorawesxen steunen. Aan weers-
heirfn van de Pensiaab-8rens hebben de
Dominions thans zoveel troepen
|tlï/®rigetrokken, dat een onbelangrijk
W nt voldoende kan zijn voor 't ont-
mnen van een complete oorlog.
Een zeer grote brand in een koelhuis
van de N.V. BlaauwhoedenveemVries-
seveem aan de Handelskade te Amster
dam ging met een geweldige rookont
wikkeling gepaard. Enorme hoeveelhe
den boter, vet, vlees en eieren gaven
Het vuur gretig voedsel.
Een Sovjet-officier in het hoofdbureau
der vier bezettende mogendheden voor
de luchtveiligheid heeft zijn Ameri
kaanse collega verzocht in het vervolg
alle bijzonderheden over vluchten van
alle Amerikaanse vliegtuigen naar en
van Berlijn een uur voor de aanvang
van de vluchten aan de Sovjet-autori
teiten te zenden, „opdat de veiligheid
van Amerikaanse en Sovjet-vliegtuigen
in de luchtcorridors wordt verzekerd."
In de brief, die dit verzoek behelst,
wordt gevraagd om de volgende bijzon
derheden over iedere vlucht: type toe
stel, naam van de piloot, route en vlieg
hoogte, tijd van vertrek, roepletters en
reden van de vlucht.
Een controle-officier der V. S. bij het
centrum voor de luchtveiligheid te Ber
lijn heeft binnen enkele uren na ont
vangst het Sovjet-verzoek van de hand
gewezen.
Een hooggeplaatste Amerikaanse func
tionaris verklaarde, dat het Sovjet-ver
zoek „hoogst ongewoon" was, daar er
klaarblijkelijk van uitgegaan werd, dat
Amerikaanse toestellen met toestem
ming der Sovjet-autoriteiten naar Ber
lijn vliegen.
De plaatsvervangende burgemeester
van Berlijn, dr. Ferdinand Friedensburg,
heeft een beroep gedaan op de burgers,
geen personeel of eigendommen der be
zettende mogendheden nadeel of schade
toe te brengen. Ook zei hij, dat zij de
politie van de Oostelijke sector niet
mochten aanvallen, daar deze politie
door een der bezettende mogendheden
was ingesteld. De vooruitzichten voor
het herstel van de stad, zo zei hij, han
gen voor een groot deel van deze mo
gendheden af.
Een communiqué van het Britse mili
taire bestuur in Duitsland beschuldigt
Sovjet-soldaten van „provocerend optre
den" gedurende de demonstraties, die
Donderdag op de grens van de Britse
en de Oostelijke sector hebben plaats
gehad.
Thans zijn bijzonderheden gepubli
ceerd over een memorandum, dat ver
tegenwoordigers „van de drie Weste
lijke politieke partijen" hebben gezon
den aan de vier militaire gouverneurs
na de demonstraties van gisteren te
Berlijn.
Het memorandum draagt het hoofd
„Berlijn appelleert aan het geweten
van de wereld". Er wordt o.m. in be
toogd, dat communistische leden van
de „socialistische eenheidspartij" en
de „vrije Duitse vakbeweging" met
hulp en goedkeuring van de Sovjet
autoriteiten „georganiseerde terreur"
uitoefenen om het werk van het stads
bestuur te verhinderen en dat de po
litie in de Oostelijke sector geoefend
is in de methoden van de geheime
Sovjet-politie en niét langer kan wor
den beschouwd als beschermster van
de Berlijnse bevolking. Scholen in de
Oostelijke sector staan, volgens het
memorandum, onder toezicht van spe
ciaal uitgekozen personen, die zijn ge
ïnstalleerd in het gebouw van het
Sovjet-bestuursbureau, en onderwijzers
worden om zuiver politieke redenen
ontslagen.
Naar gemeld wordt, bereiden de Sov
jet-autoriteiten te Berlijn een protest
voor, dat aan Engeland zal worden over
handigd naar aanleiding van de inciden
ten van Donderdag op de grens van de
Britse en de Sovjet-sector, waarbij een
Sovjet-vlag naar beneden werd gehaald
en Sovjet-Russen met stenen bekogeld
werden.
„Represaille-maatregelen tegen de
democratische krachten worden in de
westelijke sectoren van Berlijn ver
scherpt, in het bijzonder in de Ameri
kaanse sector," aldus het Russische
persbureau Tass uit Berlijn.
„Een bijeenkomst van de socialisti
sche eenheidspartij, die 10 September
te Neukoeln zou worden gehouden,
werd zonder enige verklaring door het
Amerikaans militair bestuur afgelast.
Courantenstalletjes, die in de Sovjet
sector uitgegeven bladen verkopen,
worden omvergeworpen. Democrati
sche dagbladen worden als tijdens de
nazi's op straat verbrand. In verband
met deze terreur heeft de leiding van
de Kultuurbund 'n protestresolutie ge
publiceerd, die door vooraanstaande
Duitse culturelen en kunstenaars is
ondertekend."
Volgens Tass zullen delegaties uit Po
len, Oostenrijk en Denemarken Zondag
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Na een pontificale H. Requiemmis
opgedragen door Z. H. Exc. Mgr. dr.
G. Lemmens, Bisschop van Roer
mond, is om 12 uur hedenmorgen het
stoffelijk overschot^ van Mgr. dr.
Poels, de grote sociale strijder van
Limburg, ter aarde besteld op de
R.K. Begraafplaats te Venrgy. Het
is, overeenkomstig de laatste wil van
de overledene, een korte sobere
plechtigheid geworden. Niettemin
hebben duizenden en duizenden hem
op die weg naar zijn laatste rust
plaats uitgeleide gedaan. Onder
hen waren Mgr. P. Giobbe, de Pause
lijke Internuntius, in gezelschap van
Mgr. Mutsaerts, Bisschop van 's-Her-
togenbosch. Mgr. Hanssen, coadjutor
bisschop van Roermond, Mgr. D.
Huurdeman, namens Z. Em. Joh.
Kardinaal de Jong, Mgr. Th. Ver
hoeven en mr. Joekes, minister van
Sociale Zaken.
Gisteren in de late middag was het
stoffelijk overschot plechtig naar Venray
overgebracht. Tot dat ogenblik had het
in Franciscaner habijt opgebaard gestaan
in de kleine chapelle ardente van het
St. Joseph-ziekenhuis in Heerlen, waar
honderden en honderden Limburgers tel
kens even waren binnengelopen om te
bidden voor de zielerust van de grote
„doctor'. Tegen 4 uur, juist toen over heel
Heerlen de klokken begonnen te luiden,
kwam hieraan een einde. De/ bruine hou
ten kist met koperen handvaten werd ge
sloten en door Credo-Pugno-mannen uit
gedragen. Langzaam zette de stoet zich
daarop in beweging. Voorop deputaties
van schier alle Heerlense organisaties met
omfloerste vanen en daarachter, vlak voor
de met bloemen omhangen lijkauto, een
lange rij Heerlense geestelijken in super
plie, paters zowel als wereldheren. Zo
trok het stapvoets van Akerstraat naar
Gelegnstraat; zo trok het tussen dichte
hagen zwijgende Limburgers naar de Pa
rallelweg, waar met een laatste vaandel-
groet Heerlen voorgoed afscheid moest
nemen van deze onvermoeibare strijder,
waarbij wij mr. F. Houben zagen, de „gou
verneur" zoals men hem hier zo graag
noemt. J. Maenen, 'de voorzitter van de
Limburgse Katholieke Arbeidersbeweging,
de directie van de Staatsmijnen, aalmoeze-
Mgr. Poels in Franciscanerpij opge
baard in de Chapelle Ardente.
nier Roncken, zijn opvolger pater Jacobs,
burgemeester Van Grunsven en talloze
anderen.
Na Heerlen kwam Hoensbroek, een
Hoensbroek waar op alle schachten van de
Emma en de Oranje-Nassau-mijnen zijn
mijnen zei een Limburger naast ons de
vlaggen halfstok woeien. Na Hoensbroek
Sittard, dan Susteren, Echt, Roermond,
Reuver, Venlo, Horst. Een schier einde
loze rij van grotere en kleinere plaatsen.
Overal hoorden wij de klokken beieren,
overal zagen wij deputaties met genegen
vaandels langs de weg en overal bemerk
ten wij de ontroering van het volk, dat
vaak knielde bij het voorbijrijden van de
kleine gesloten auto, waaraan vier kran
sen trilden In de wind. Een wonderlijke
tocht, mag men dit noemen.
Kleine zwartglanzende wagens zich
voortbewegend tussen de glooiende
Limburgse heuvels, de arbeiders te
velde, die plotseling de handen vouw
den midden onder het werk en waar
bij van dorp tot dorp die galmende
klokkenslag, op de klank waarvan
overal de vaandels negen en mannen,
vrouwen en kinderen het hoofd bogen.
In de grote plaatsen, in Sittard en
Roermond, ging het telkens weer stap
voets, dan gingen, evenals in Heerlen,
veel priesters, burgerlijke autoriteiten
en een lange rij vaandels voorop en
dan stonden de wachtenden rijendik
langs de trottoirs.
Zo naderde men, toen de avond reeds
was gevallen, Venray, waar dr. Poels
lange tijd in het huis van zijn zuster
aan de Hofstraat had gewoond en van
waaruit hij ook deze morgen voor zijn
laatste tocht is uitgedragen.
Het was er zeer stil, uit alle huizen
stak de vlag halfstok en het gehele dorp
was tezamen gestroomd om zijn „doc
tor" de laatste eer te bewijzen. Het werd
een lange ontroerende stoet. Stapvoets
bewoog zij zich voort door de in de
oorlog erbarmelijk gewonde straten. En
ondertussen klepten ook hier hoog in de
Paterskerk en in de vernielde toren van
de kerk van St. Petrus' Banden de klok
ken. Voorop gingen de misdienaars met
het Kruis. Dan de verenigingen, het
gemeentebestuur, de Harmonie en ten
slotte in lange rijen de paters francis
canen met witte superplie en brandende
kaarsen. Heel langzaam trok het voort.
De maan klom in de avondhemel en hier
en daar boven de straten brandde een
enkele lantaarn.
Het was practisch donker en door dat
duister trok de processie voort op het
trage rhythme der omfloerste trommen.
Trok het langs de Landelijke Rjjvereni-
ging en de aangetreden Schutterij, trok
het naar de Hofstraat, waar het zang
koor stond opgesteld en in een woning
langzaam de kist werd binnengedragen.
Binnengedragen in dat huis, waar nog
lang daarna de bewoners van Venray
neerknielden om te bidden voor de
zielerust van Mgr. dr. Poels, de sociale
strijder uit de Mijnstreek.
deelnemen aan de massabijeenkomst, die
in de Lustgarten, ongeveer twee kilome
ter van de grens van de Britse sector van
Berlijn, als tegen-demonstratie tegen de
anti-communistische demonstratie van
Donderdag gehouden zal worden. Ook
„de pro-westerse sociaal-democraten"
van Bejrlijn zijn tot bijwoning uitgeno
digd om aan de wereld hun vredes- en
democratiseringswil te tonen.
Een officiële Britse woordvoerder
heeft verklaard dat acht wagonladingen
Duitse burgerpost uit de Sovjet-sector
van Berlijn gisteren bij Hannover zijn
aangekomen. Het was de grootste zen
ding die door de Sovjet-zone naar de
Britse zone is gekomen sedert het begin
van de blokkade op 23 Juni, aldus de
woord\ oerder. Vorige zendingen, die re
gelmatig plaats vonden, waren beperkt
tot twee of drie wagonladingen.
De woordvoerder verklaarde dat geen
betekenis dient te worden gehecht aan
het feit, dat de zending van gisteren gro
ter was dan gewoonlijk.
De Britse premier, Attlee, die de hele
week in een ziekenhuis heeft gelegen,
woonde gisteren een bijeenkomst bij
van het Britse kabinet, tijdens welke de
toestand in Berlijn werd besproken.
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de afgelopen week
de navolgende verliezen zijn gerappor
teerd:
Kon. Landmacht: Sergeant-majoor
instructeur B Bruyn, uit Rotterdam,
gesneuveld 4 September 1948; Sold. B.
Renzenbrink, uit Hilversum, overleden
t.g.v. oorlogsverwonding 4 September
1948; Sold. P. Verboom, uit Haastrecht
gesneuveld 3 September 1948.
Kon. Ned.-Indische Leger: geen ver
liezen ontvangen.
Kon. Marine: heeft in de periode van
de afgelopen week geen verliezen ge
rapporteerd.
(Van onze verslaggever)
De lt.-Gouvemeur-Generaa! dr. H.
van Mook Is gisteravond per K.L.M.-
toestel op Schiphol gearriveerd. Tal
rijke journalisten wachtten hem
daar op, maar de Landvoogd wei
gerde enige verklaring af te leggen,
behalve dan die, dat hij niet wist
hoe lang hij in Nederland zou
blijven
Overigens was een uitgelezen gezel
schap politici op het vliegveld aanwezig
om dr. Van Mook te verwelkomen. Daar
waren de ministers mr. J. R. H. van
Schaik, mr. E. M. Sassen en L. Götzen,
oud-premier dr. L. J. Beel, en het Eer
ste Kamerlid/ de heer P. A. Kerstens.
Van de in ons land vertoevende Indo
nesische delegatie waren o.m. prof. Hoes
sein Djajadiningrat, dr. Bahrioen, dr.
Mansoer en Sultan Hamid II op Schip
hol. Begeleid door een stevige escorte
van M.P.'s vertrok dr. Van Mook naar
Den Haag.
Behalve de autoriteiten, die dit
weekeinde uit Indonesië naar Néder-
land reizen om tezamen met de reeds
in Nederland aanwezige secretarissen
van staat deel te nemen aan het over
leg inzake de bestuursregeling in In
donesië in overgangstijd, vertrekt 14
September een aanvullende delegatie
van het z.g.' bijzonder federaal overleg
naar Nederland. Deze delegatie omvat
de premiers van Oost-Indonesië en Pa-
soendan, vertegenwoordigers van Bor
neo, Midden-Java en Oost-Java, bene
vens de secretaris der conferentie, mr,
A. J. Vleer.
se crisis noemde de nieuwe premier de
politieke wanorde, „die niet kan voort
duren zonder het republikeinse regime
in gevaar te brengen".
Quéuille béloofde de staatsuitgaven
te beknotten en hervormingen aan te
brengen in het bestuur van genationa
liseerde industrieën. Hij zei ook dat
hij fiscale maatregelen zou invoeren
voor het verkrijgen van 80 millioen
franc, tegen het einde van het jaar.
Queuille legde de nadruk op het ge
vaar voor een inflatie en de noodzaak
om het probleem van lonen, prijzen
en valuta op te lossen. Hij zeide, dat
hij ruim gebruik zou maken van de
volmachten door de vergadering aan
de regering Marie toegestaan. Queuille
deelde mede, dat de duurtetoeslag
van 2.500 francs, die voor deze week
is toegestaan door Robert Schuman,
de demissionnaire premier, door zijn
regering zou worden gehonoreerd,
maar dat ze niet verder kon gaan."
„Onze economie bestaat alleen, dank
zij de Amerikaanse hulp," zo verklaarde
hij, „maar deze toestand zal niet eeuwig
voortduren. Een verbetering van onze
uitvoer is essentieel voor de beveiliging
van onze onafhankelijkheid. Queuille
zeide, dat hij in zijn te vormen kabinet
de post van minister van Financiën zou
vervullen. Hij nam geen onmiddellijke
beslissing over de algemene verkiezin
gen, die van vele zijden, o.a. door de
Gaullisten, worden verlangd, maar hij
deed de belofte een nieuw verkiezings
systeem in te voeren. Hij vervolgde:
„Dit kan echter niet worden gedaan,
voordat de eerste tekenen te zien zijn
van economisch herstel". Queuille zeide,
dat er geen verandering zou komen in
de Franse buitenlandse of imperiale
politiek.
Generaal Charles de Gaulle heeft
gisteren in een korte rede, gehouden te
Avignon, aangedrongen op het spoedig
houden van algemene verkiezingen. Hij
zal in acht dagen meer dan honderd
redevoeringen houden en daarbij een
afstand van 2.000 K.M. afleggen.
Verwachting tot Zondagavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt met
plaatselijke buien, hier en daar ver
gezeld van onweer en later opkla
ringen. Meest matige Zuid-Oostelijke
wind, later draaiend naar richtingen
tussen Zuid en West. Morgen over
dag lagere temperatuur dan vandaag.
Zondag: Zon 6.09-19.03, Maan op
17.16; Maandag: Zon 6.10-19.Maan
17.51-0.40.
Twee bouwmaatschappijen, de geza
menlijke eigenaressen van een stuk
grond, waarop een Amerikaans kerkhof
is gevestigd, hebben het Amerikaanse
detachement te Luik gerechtelijk doen
aanzeggen, dat de grond, die zich bij het
dorpje La Neuville in de provincie Luik
bevindt, binnen acht dagen moet zijn
ontruimd. Deze periode loopt a.s.
Woensdag af. Op het kerkhof liggen
ongeveer 10.000 Amerikaanse militairen
begraven.
De Belgische minister van Binnen
landse Zaken, Pierre Vermeylen, heeft
na een vergadering van het Belgische
kabinet aan de pers het volgende me
degedeeld: „Ongelukkig genoeg is de
regering aan handen en voeten gebon
den. Wij zijn niet in staat iets te doen
tegen de gerechtelijke actie, die de
maatschappijen hebben ingesteld om
haar bezit terug te krijgen. De regering
heeft de Amerikaanse autoriteiten haar
spijt betuigd."
Een delegatie uit het Beligische ka
binet zal met een detachement Belgi
sche troepen naar het kerkhof gaan om
de Amerikaanse doden volledige mili
taire eer te bewijzen.
De grond in kwestie is kort na de
bevrijding door de Amerikaanse mi
litaire autoriteiten opgevorderd. In
het exploit staat, dat de grond „we
derrechtelijk wordt gebruikt en dat
de Amerikaanse autoriteiten, zonder
toestemming van de eigenaars en zon
der hen op de hoogte te hebben ge
steld, verschillende opstallen hebben
aangebracht." Het eist van de Ame
rikanen, dat zij de grond binnen acht
dagen verlaten en alles verwijderen
wat zij hebben aangebracht. Voorts
wordt geëist, dat de eigendom in zijn
oorspronkelijke staat wordt terugge
bracht. Wanneer dit niet wordt ge
daan," zullen de eisers de Amerikanen
vervolgen wegens de kosten van een
dergelijk herstel."
Men is voornemens de stoffelijke
overschotten naar andere militaire be
graafplaatsen in Europa over te bren
gen.
Dr. Van Mook is gisteravond voor besprekingen met de regering op Schiphol
gearriveerd. Hij werd door vele autoriteiten, onHsr wie men ook dr. Beel
opmerkt, verwelkomd.
(Van een bijzondere medewerker)
Wie regelmatig rond het uitgaans-
uur van de fabrieken van de
trein gebruik maakt in de om
geving van onze hoofdstad, komt even
regelmatig in aanraking met een vaste
passagiersbezetting van deze treinen,
waarvoor als regel het grote publiek
zoal niet de neus ophaalt, dan toch vaak
minder waarderende uitdrukkingen
heeft.
Dat het publiek niet begrijpt hier te
spreken over meisjes, die een uiterst
waardevol aandeel leveren in onze na
tionale productie, wordt daarbij geheel
over het hoofd «gezien. Er kan daarnaast
echter niet worden ontkend, dat het pu
bliek een enkele keer wel eens gelijk
heeft bij het gebruiken van minder
waarderende uitdrukkingen ten opzichte
van deze groep van nijveren, maar voor
al in dit opzicht geldt „veel begrijpen,
doet veel vergeven". Wij hebben hier te
maken met een grote groep van meisjes,
vaak juist in de moeilijkste periode van
haar opgroeiend leven, die de gehele dag
in fabriek en atelier onder een zekere
mate van hoogspanning leeft en werkt
en die, na het beëindigen van de werk
tijd, in overmoedig optreden vaak de
spanning afreageert van een gehele dag.
Hoewel er de laatste tien, twintig jaar
in dit opzicht heel wat ten goede is ge
wijzigd, is toch altijd nog de vraag ge
rechtvaardigd of er voldoende aandacht
wordt geschonken aan de materiële,
maar vooral aan de geestelijke verzor
ging van onze fabrieksmeisjes.
De organisatie van de vrouwelijke
jeugd is in Nederland sterk ontwikkeld.
In alle diocesen bestaat het Gidsenwerk,
omvattende de Kabouters, Gidsen en
Pioniersters. Daarnaast de J.V.G. (De
Jonge Vrouwen Gemeenschap) in het
bisdom Haarlem, de K.A.V.J. in het
Aartsbisdom en de andere bisdommen.
De juiste ledentallen zijn over het alge
meen niet zo nauwkeurig te bepalen,
maar wanneer men poogt na te gaan
hoeveel fabrieksmeisjes deel uitmaken
van deze jeugdbeweging, komt men tot
de min of meer ontstellende ontdekking,
dat dit percentage uitermate gering is.
Nu zijn we er diep van overtuigd, dat
het inwerken van de K.A.-gedachte in
onze vrouwelijke jeugd, die haar voor
bereiding op het leven vindt, hetzij als
hulp van moeder thuis, als typiste of
winkeljuffrouw, van onschatbare bete
kenis zal blijken voor de toekomst. Zoals
het dit reeds is voor het heden. Maar
een van de bedreigde punten in het cul
tuurleven van ons volk wordt nog altijd
gevormd door de fabriek, waar het zo
uitermate moeilijk is te ontkomen aan
de massageest. Het fabrieksmeisje, voor
al in het Westen van ons land, neemt
reeds een geheel andere plaats in dan
haar collega in de textielindustrie in
Twente
Wordt het in Twente zeer normaal
geacht, dat een meisje naar de fabriek
gaat en is ze in de ogen van haar
vriendinnen daar niets minder om, het
fabrieksmeisje in ons Westen laadt
steeds min of meer het odium op zich
van minderwaardigheid en voor heel
wat ouders is de 'oestemming om haar
dochter op de fabriek te laten gaan wer
ken een uitermate zwaar offer en vaak
zelfs een materiële noodsprong.
Het fabrieksmeisje, belast met deze
sociale onderwaardering, komt er bijna
onwillekeurig toe de draagster van een
geestelijk minderwaardigheidscomplex
te worden. Dit diene gevoegd bij het
onmiskenbare feit, dat de massageest,
het dreigend fantoom voor elke werker
in een fabriek, erger is dan alleen maar
een „Vermassung". In tal van rappor
ten heeft indertijd de K. J. V. onder
leiding van Mgr. Frencken z.g. aange
toond, hoe groot en hoevele de direct
morele gevaren zijn die het fabrieks
meisje dag in dag uit bedreigen. Me
dedelingen van fabrieksmeisjes uit tal
van grotere en kleinere ondernemingen
hebben aangetoond, dat in wezen deze
gevaren niet geringer zijn geworden
Integendeel. Vooreerst is er het feit, dat
na de oorlog de gehuwde vrouw in toe
nemend aantal deel van de fabrieksbe-
zetting is gaan uitmaken; en het is een
bekend verschijnsel, dat juist de ge
huwde fabrieksarbeidster door haar
veel te grote vrijmoedigheid een gevaar
is voor het jonge fabrieksmeisje. Daar
naast is de geldelijke beloning voor de
fabrieksarbeid van het meisje zodanig
gestegen, dat zij over het algemeen in
haar vrije tijd nogal ruim in de con
tanten kan zitten, wat, wanneer dit niet
gepaard gaat aan zeer goede leiding,
demoraliserend kan werken. Op de
.derde plaats staan de handen van het
fabrieksmeisje als regel verkeerd voor
het verrichten van huishoudelijk werk
en zijn het haar handen niet, dan is het
haar geest, die daarvan afkerig is. Met
het gevolg, dat de nogal ruime vrije tijd
maar al te vaak wordt doorgebracht op
de straat, in de bioscoop en in de dan
cing.
Men kan zich afvragen of tegenover
dit alles de huidige vorm van organi
satie der vrouwelijke jeugd afdoende
bescherming biedt, waarbij we, het feit
constaterende, dat slechts een gering
deel van de fabrieksmeisjes onder de
beschermende, sterkende en vormende
invloed van de jeugdbeweging staat,
onmiddellijk onze twijfel willen uit
spreken.
We hebben nu nog helemaal niet ge
noemd het bijzondere gevaar wat in-
haerent is aan de fabrieksarbeid van
meisjes, n.l, de onvoldoende voorberei
ding op haar leven gewoonlijk als
vrouw en moeder in een arbeidersge
zin. Alleen aan dit punt ware het mo
gelijk enige beschouwingen te wijden
Wat we tenslotte willen bepleiten, al
thans in overweging geven, is de vraag
of de Kath. Arbeidersbeweging, gezien
haar verantwoordelijkheid die zij
draagt tegenover de gehele arbeiders
stand, ingevolge het bisschoppelijk com
muniqué van 1916 er niet toe zal moe
ten stimuleren dat een speciale vorm
van organisatie, met de nodige hulp
diensten worde gevonden teneinde aan
dit uitermate belangrijke vraagstuk de
nodige aandacht te kunnen schenken.
Wij stellen ons voor hier nog nader op
terug te komen.
Ter gelegenheid van het feit, dat de Natio
nale Inspanning Welzijnsverzorging Indië
(NIWIN) twee jaar geleden in het leven
werd geroepen, zal Prins Bemhard in zijn
functie van voorzitter der NIWIN 14 Sep-
temer a.s. een radiotoespraak tot het Ne
derlandse volk houden. Deze toespraak
wordt uitgezonden om 20.05 uur over de
zenders Hilversum I en Hilversum H.
Besluiteloosheid en angst zijn de
pijnbank voor de geest en de ziel.
