Z.H. de Paus tot de jeugd van de wereld
„Haat kan niets anders brengen
Opnieuw naar
het Kremlin
KABINET QUEUILLE SAMENGESTELD
m
Doodstraf geëist
Koelhuis Amerika" geheel verwoest
Ontploffing hielp heldhaftige
brandweer bij het blussen
Regering zal aan het werk gaan
dan verwarringen verwoesting
Het weer.
tegen Duitse Kriminal-
Sekretar
Tot hoofd en hart
HETMINIMUMPROGRAM
Grote brand in Batavia
Generaal Crerar in
Groesbeek
Aalmoezenier Goossens
verlaat Thuisfront
Nieuwe kolenbonnen
Bloem en kindermeel in
prijs verhoogd
ZWARE BRAND
te Stadskanaal
Uitbreiding van de
Staatsmijnen
MAANDAG 13 SEPTEMBER 1948
72sfe JAARGANG No. 24254
Zondagavond hield Zijne Heiligheid de Paus een rede ioi
de jeugd van de hele wereld. Vanaf de frappen van de Sf.
Pieier slaande voor een gouden iroon richife Hij zich meer
in hei bijzonder ioi een half millioen jonge mannen van de
Katholieke Aciie, die op hei Si. Pietersplein verzameld
waren.
Eerste overwinning
Strijd om UNAC's bestaan
Seminarie Missionarissen
van de Hu Familie
Dr. Beel vertrokken
R.K. Missie in Indonesië
Over de fundamentele
rechten en vrijheden
Bestuursregeling
in Indonesië
„Ik ben geen nieuwe Napoleon"
Jinnah overleden
Masseur van Himmler voor
enquete-commissie
1
H.M. Koningin Juliana
Woensdag zes eenheden
Baronesse bleek oplichtster
Emigratie naar Z.-Afrika
Nog sieeds smeulen de resten van hei koelhuis „Amerika"
van de N.V, Blaauwhoedenveem-Vriezenveem aan de Ooste
lijke Handelskade ie Amsterdam, dat Zaterdag door brand
geheel verwoest is. Daarbij gingen o.a. 1.700.000 kg boter,
in hoofdzaak bestemd voor de export, verloren. Verder ver
dwenen in de vlammen 150 a 200 ion bevroren zacht fruii,
bijna de gehele productie van hei in de nabijheid gelegen
snelvriesbedrijf Vita en eveneens bestemd voor de export.
Ook zijn er vijf millioen eieren opgeslagen geweest, een
zesde deel van de gehele voorraad koelhuiseieren in Neder
land, maar een gedeelte was in verband mei de eieren-
distributie afgevoerd, zodat niet precies vaststaat, hoeveel
eieren verloren zijn gegaan. De directie van de vemen
meent echter, dai nog niet nauwkeurig kan worden opge
geven hoeveel verloren is gegaan, omdat elke zending af
zonderlijk geadministreerd werd en derhalve eerst de
administratie moet worden nagegaan. In ieder geval staat
vast dai de distributie in Nederland niet door de brand in
grote moeilijkheden zal geraken.
Geen invloed op
de distributie
Bovenmenselijke taak
z Bloedplasma gered
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
f 1.47 per maand, t 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severln.
Directeur: 3. 3. W. Boerriater.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mimmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
•Brief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentien eventueel zonder opgave vae
redenen te weigeren.
In zijn indrukwekkende toespraak her
innerde de H. Vader aan de bijeenkomst
van de vrouwelijke jeugd der Katholieke
Actie, die een week geleden op dezelfde
plaats werd gehouden. Ook thans is de
jeugd en wel de mannelijke jeugd op
nieuw op het St. Pietersplein bijeen. De
Paus richt dan een welkomstgroet tot
deze jeugd, de jeugd der Katholieke
Actie, die hier bijeen is om te getuigen
van haar trouw en haar vastbesloten wil
om onwankelbaar stand te houden in
het geloof. Wij willen in ons leven het
katholieke geloof ook laten spreken in
onze daden. Wij willen dat ons vader
land behouden blijft voor de christelijke
beschaving. De Paus dankt de jeugd
voor haar trouw en wijst erop met de
Apostel: „Dit is de overwinning, die de
wereld overwint, ons geloof".
De overwinning is drievoudig.
Ten eerste een overwinning op alle
loochening en ontkenning van God en
van Diens bestaan. De strijd in deze tijd
gaat niet tegen een of ander geloofs
punt maar tegen de beginselen, de
grondslagen zelf van het geloof, van de
Kerk van Christus, de Godmens, van
God zelf. Deze godloochening is wel bij
zonder opvallend in een tijd, nu Gods
aanwezigheid zich zo duidelijk open
baart. Want juist de verrassende bloei
en vooruitgang van de natuurweten
schappen doen de mens uitroepen: Hier
is de hand van de Schepper.
De sociale toestanden hébben diepe
veranderingen ondergaan, maar wat er
ook veranderd moge zijn, één instel'ing
is dezelfde gebleven en zij blijft altijd
nieuw en past zich aan aan de tijd en de
eisen van de tijd: de Kerk van Christus
met Haar kracht, Haar waarheid en ge
nade, de Kerk die krachtig staat in het
geloof en in de onwrikbaa heid van Haar
gelovigen.
Katholieke jongelingen, zo vraagt ver
volgens de H. Vader: Wilt ook gij op
gelijke wijze krachtig zijn? Wilt ook gij
ervoor zorg dragen dat gij uw geloof be
waart sterk, levendig en werkzaam"
Luide klinkt op deze vragen van de
Paus van de honderdduizenden het Si!
Ja!
Hij vraagt de jongelingen hulpvaardig
te zijn, vrouwen en jonge meisjes te
respecteren, aPe onzuiverheid te ver
mijden, die verbreid wordt in boeken,
afbeeldingen en films. Dat zult gij kun
nen, zo zegt de H. Vader, dat zal iedere
jonge man kunnen indien zijn geloof
werkelijk een levend geloof is.
Ten tweede moet dit geloof ook een
De drie Westelijke afgezanten hebben
om een nieuw onderhoud op het Krem
lin verzocht om de kwestie-DuitsIand te
hespreken op instructie van hun rege
ringen, zo wordt in gewoonlijk welin
gelichte Westelijke kringen te Moskou
meegedeeld. Men gelooft, dat het vol
gende onderhoud vandaag zal plaats
vinden.
Volgens persberichten te Washington
zou Stalin worden verzocht bevel te
geven tot opheffing van de blokkade.
Zo niet, dan zouden de Westelijke ge
allieerden de onderhandelingen geheel
afbreken.
Men is te Washington algemeen van
mening, dat, wanneer de Moskouse be
sprekingen mislukken, de Westelijke
geallieerden op de vergadering van de
Assemblée der UNO te Parijs gelegen
heid zullen zoeken hun mening ken
baar te maken.
Aake Ordlne (Noorwegen), directeur van
de U.N.A.C (organisatie der U.N.O. voor
hulp aan kinderen) heeft als zodanig zijn
ontslag genomen „om gelegenheid te heb
ben in het openbaar aan te dringen op
voortzetting van deze wereldbeweging on
der bescherming van de U.N.O.".
Tijdens een persconferentie verklaarde
Ording, dat in geval de U.N.O. het voorstel
van de Economische en Sociale Raad, 31
December het werk van de U.N.A.C. te doen
beëindigen, zou aanvaarden, dit neer zou ko
men op „het doden van een kind, voordat 't
groot is geworden". Volgens Ording moet
de Algemene Vergadering deze resolutie
om twee redenen verwerpen: de noden der
kinderen zijn dezelfde gebleven en het werk
van de U.N.A.C. is „een waarlijk vereni
gende kracht onder al de volkeren van de
gehele wereld".
Tot nog toe is 17 millioen dollar door de
U.N.A.C. ingezameld.
overwinning zijn op de stof. De techniek
maakt grote vorderingen en snelle ver
overingen en deze slaan de jeugd vaak
met verbazing en overbluffen haar.
Techniek en wetenschap beide zijn ga
ven van God, maar wanneer zij mis
bruikt worden leiden zij tot geweldple
ging, onderdrukking en slavernij. Gij
jonge mannen moet er voor zorgen, dat
de techniek onderworpen blijft aan de
waardigheid van de menselijke persoon,
aan de vrijheid en aan het bovennatuur
lijk geluk.
Ten derde moet dit geloof ook een
overwinning zijn op de sociale ellende.
Deze moet overwonnen worden door de
kracht der rechtvaardigheid en der lief
de. De sociale problemen zijn voorname
lijk problemen van economische aard,
maar bovendien zijn het ook problemen
die raken aan de grenzen welke voor de
menselijke samenleving zijn gesteld en
in hun diepste grond dus ook zedelijke
en godsdienstige aangelegenheden zijn.
De H. Vader wijst dan op het gevaar
van een eéonomie, die gebaseerd is op
het egoïsme. Een dergelijke economie
houdt een gevaar in voor het algemeen
welzijn en voor de waardigheid van de
menselijke persoon. Met klem waar
schuwt de H. Vader de jonge mannen
zich door deze gevaren niet te laten
meeslepen, maar er zorg voor te dragen
dat de bovennatuurlijke geest zal over
heersen, die alleen een zeker tegenwicht
vormt voor al deze gevaren.
Tenslotte wijst de H. Vader op de vier
ruiters die in het Boek der Openbaring
worden beschreven.
De tweede, de derde en de vier
de zijn de oorlog, de honger en de
dood. Maar wie is de eerste ruiter op
het witte paard, die de overwinning be
haalt en de kroon ontvangt? Dat is Jezus
Christus. De overwinning op oorlog,
honger en dood kan alleen behaald
worden door Christus en door het ver
trouwen op Hem gesteld en door het ge
loof. De weg van de Kerk door de
eeuwen heen is altijd een kruisweg ge
weest, maar tegelijkertijd /vas het een
triomftocht. Het christelijk geloof heeft
altijd aan de mensheid, die alle hoop
verloren heeft, licht, verlossing en vrede
gebracht. Jezus Christus is dezelfde,
gisteren, vandaag en in alle eeuwigheid
en in Hem ligt onze kracht.
Na het beëindigen van de. toespraak,
die minutenlang werd toegejuicht en
herhaaldelijk door gejuich werd onder
broken, verleende de H. Vader Zijn
Apostolische Zegen.
Rond 20 September zullen de missio
narissen van de H. Familie een college
voor opleiding tot priester in hun con
gregatie openen te Wijk aan Zee. De
school wordt gevestigd in het gebouw
Maris Stella en is uitsluitend bestemd
voor late roepingen, d.w.z. voor jongens,
die eerst na hun 16e jaar de studie voor
het priesterschap beginnen.
Verwachting tot morgenavond:
Toenemende bewolking met tijde
lijk regen, maar morgen overdag op
klaringen. In het Zuid-Oosten van
het land aanvankelijk zwakke, ove
rigens meest matige en vooral in de
kustgebieden tijdelijke krachtige
wind tussen Zuid en West. Koel weer.
Zon 6.12—18.58. Maan 18.15—1.13.
Zondagmorgen' om zes uur is dr.
L. J. M. Beel met het K.L.M.-lijn-
toestel, de PH-POH, naar Batavia
vertrokken om daar als gedelegeer
de van het opperbestuur zijn nieu
we taak te aanvaarden. Er was zeer
veel belangstelling op het vliegveld.
Behalve talrijke familieleden en de
ministers mr. J. R. H. van Schaik,
mr. J. H. van Maarsseveen en L.
Götzen, waren vele hoge ambtena
ren van het ministerie van over
zeese gebiedsdelen bij het afscheid
van de oud-minister-president aan
wezig.
De R. K. Missie heeft een officieel docu
ment gepubliceerd, waarin zij haar ziens
wijze ontvouwt inzake een ..Minimum-Rro-
gram terzake Godsdienst, Onderwijs, So
ciale Zaken en Volksgezondheid". Dit pro
gramma, dat zowel in het Indonesisch als
in het Nederlands werd uitgegeven door
het Centrale Missie Bureau te Batavia,
draagt hoewel zulks niet vermeld wordt
duidelijk het stempel van Mgr. P. Wil-
lekens S. J. en pater Van Deyl S. J. en
verschijnt op een ogenblik, dat het vraag
stuk van de fundamentele rechten en vrij
heden in Indonesië bij herhaling ter sprake
komen. Het Minimum-Program, dat onge
veer 17 bladzijden telt, eist vrijheid van
godsdienst, vrijheid van godsdienstoefe
ning (binnen, en met inachtneming van
politionele bepalingen, buiten de herken),
vrijheid van prediking van de godsdienst
en vrijheid van overgang tot een gods
dienst. Voorts moeten belijders en bedie
naren van alle godsdiensten gelijke bur
gerlijke en staatkundige rechten hebben,
ook wat het bekleden van ambten e. d.
betreft. Erkende godsdiensten dienen
rechtspersoonlijkheid te hebben en de ver
lening van overheidssteun in welke vorm
ook moet geschieden op de grondslag van
onderlinge gelijkgerechtigdheid.
Naar het Republikeinse persbureau
Antara meedeelt, heeft de P. N. I. (na
tionalistische partij) evenals de Masjoe-
mi het voorstel van de P. K. I. (com
munisten) tot het houden van een geza
menlijke conferentie tot vorming van
§en nationale eenheid tegen de Neder
landers verworpen.
Aneta verneemt, dat de studiecommissie
uit het Bijzonder Federaal Overleg thans
gereed is met de amenderingsvoorstellen
op het voorontwerp tot bestuursregeling in
Indonesië in overgangstijd. Van gezagheb
bende federale zijde werd Ancta te ver
staan gegeven, dai. deze amendementen op
het voorontwerp, dat, zoals het te Ban
doeng ter tafel kwam, algemeen niet aan
vaardbaar geacht werd, niet geheel aan
sluiten bij de principes van de zogenaamde
Bandoeng-resoiutie. In Nederland zullen
de/ amenderingsvoorstellen eerst besproken
worden in het Bijzonder Federaal Overleg.
Daarna wil men de voorstellen met de
Nederlandse regering bespreken. Tenslotte
verklaarde men van gezaghebbende zijoe
aan Aneta, dat tot voor enkele dagen in
federale kringen niet bekend was, dat ook
een aantal secretarissen van Staat, leden
der voorlopige regering, naar Nederland
zouden reizen.
Ongeveer 3000 inlanders werden van
daag dakloos tengevolge van een grote
brand, waarbij 205 huizen vernield
werden.
De politie heeft verklaard, dat de
oorzaak waarschijnlijk gelegen was fn
het zorgeloos omgaan met benzine.
Henri Queuille is Zaterdagavond met
de vorming van een Franse regering
gereed gekomen. Hij zelf wordt minis
ter van Financiën en Robert Schuman
minister van Buitenlandse Zaken.
Queuille zeide na het presenteren van
zijn kabinet: „Het aantal staatssecreta
rissen is vergroot, om tegen de zware
verantwoordelijkheden te zijn opgewas
senDe regering zal onmiddellijk aan
het werk gaan".
Generaal De Gaulle heeft Zaterdag te
Toulon tegenover een menigte van on
geveer 8000 personen critiek uitgebracht
op de .opeenvolgende ministeriële cli
ques, die de verkiezing van een nieuwe
Nationale Vergadering wensen uit te
stellen. Deze cliques zullen Frankrijk
nergens heen leiden," zo zeide de gene
raal.
Tegelijk met zijn rede werd te Toulon
een communistische tegendemonstratie
gehouden, waaraan ongeveer 1000 per
sonen deelnamen.
Te Nice verklaarde De Gaulle in een
Zaterdag is te Venraay het stoffelijk
Overschot begraven van mgr. dr. H. A.
Poels, de grote strijder voor sociale
vrede en rechtvaardigheid.
De bevrijder van Walcheren, de Cana
dese generaal Crerar, heeft in de afgelopen
dagen een bezoek gebracht aan die Neder
landse steden, waar tijdens de oorlogs
dagen Canadese hoofdkwartieren waren
gevestigd of waar zich thans Canadese mi
litaire kerkhoven bevinden. In Nijmegen
heeft hij een bezoek gebracht aan Groes
beek en het Canadese kerkhof aldaar. Hij
werd vergezeld door enkele Canadese offi
cieren en door de afgevaardigde van het
internationale oorlogsgravencomité. de heer
Maclead. In Groesbeek werd hij welkom
geheten door de burgemeester, jhr. R. van
Grotenhuis, en namens de gemeente Nijme
gen door wethouder Tilman. Het was een
korte plechtigheid, waarbij niet veel werd
gesproken en de generaal zich uitliet over
zijn grote bewondering voor de wijze,
waarop de bevolking van Nijmegen en
Groesbeek de graven van het kerkhof ver
zorgde. Tevens verklaarde hij, dat in Ca
nada grote waardering heerst voor de
fijngevoeligheid van de Nederlanders in
hun briefwisseling met de nabestaanden
van de gesneuvelde militairen, wier gra
ven zij hebben geadopteerd. Bij het grote
kruis in het centrum van het kerkhof werd
een .ans gelegd van rode en witte bloe
men.
rede o.m. dat hij en de zijnen op de
macht afmarcheerden. Zij wilden „voor
alle Frarisen een nieuwe sociale atmos
feer scheppen". „De werker," aldus De
Gaulle, „zou dan niet meer eenvoudig
loontrekker zijn, maar „compagnon" in
de onderneming, waarin hij deel had."
In de overzeese gebieden zou de macht
van Frankrijk gehandhaafd blijven.
„Frankrijk," zei De Gaulle, „gaat op
het bankroet af. De export is minder
dan de helft van de import. Ook dreigde
de slavernij, doordat het imperium in
het Oosten gevaar liep. Met de huidige
coalities vervallen wij tot anarchie,
bankroet en slavernij," aldus De Gaulle.
„Ik ben geen nieuwe Napoleon,"
voegde hij er aan toe. Degenen, die hem
er van verdachten, naar een dictatuur
te streven, verlaagden zich door zulke
beledigingen en moesten zich schamen.
Aan majoor-aalmoezenier L. A. M. Goos
sens O.F.M. is eervol ontslag verleend als
geestelijk adviseur van Katholiek Thuis
front. Tot zijn opvolger is benoemd kapi
tein-aalmoezenier J. B. van Croonenburg
C.S.SP.
Naar wij verder vernemen, zou de be
noeming te verwachten zijn van aalmoe
zenier L. A. M. Goossens tot directeur Dij
de Nederlandse Caritasmissie te Sittard.
Mohammed Ali Jinnah, de gouver
neur-generaal van Pakistan, is Zater
dagavond om half elf aan hartverlam
ming overleden. Eerst Zondag in de
vroege ochtend werd zijn dood officieel
te Karachi aangekondigd.
Op Woensdag 15 September te
11 uur zal dr. F. Kersten, die mas
seur van Himmler is geweest, moe
ten verschijnen voor de enquête
commissie regeringsbeleid 1940
1945. Het verhoor zal geschieden in
het gebouw der Tweede Kamer,
«1
(Foto Meyboom)
Met ingang van 15 September as.
worden de bonnen 03 en 04 van de
brandstojjenkaart TA S06 geldig ver
klaard. Elk dezer bonnen geeft -echt
op het kopen van drie eenheden vaste
brandstoffen.
Om de handel tijdig te kunnen bevoor
raden is het noodzakelijk, dat de aange
wezen bonnen zo spoedig mogelijk, in ieder
geval vóór 1 October, bij een leverancier
worden ingeleverd. Er wordt op gewezen,
dat het tekort aan anthraciet nog steeds
zeer groot is. zodat de verbruikers er ge
noegen mede zullen moeten nemen, dat op
de bonnen ook ditmaal ten dele andere
soorten moeten worden geleverd. Hieruit
blijkt, dat de in omloop zijnde geruchten
over het binnenkort vrijkomen van eier
kolen en gascokes ongegrond zijn. Het
ligt niet in het voornemen, voor het stook-
seizoen 19481949 een verdere bonaanwij
zing te doen geschieden. De brandstoffen-
kaart TA 806 moet evenwel zorgvuldig
worden bewaard.
Met betrekking tot de brandstoffenkaar-
ten voor kamerbewoners volgt een nadere
publicatie.
De verhoogde prijzen voor import-
bloem en daarmee gelijk te stellen in
landse witte bloem hebben tot gevolg,
dat een aantal artikelen voor de consu
menten duurder is geworden, zo deelt
het ministerie van Landbouw, Visserij'
en Voedselvoorziening mede. Met in
gang van heden is kindermeel, geheel
of grotendeels vervaardigd uit tarwe
bloem. per pakje van 150 tot 300 gram
netto 3 cent gluurder geworden.
Kindermeel van rijst of tarwegries
blijft in prijs gelijk. Gemengd meel, zo
wel los als verpakt, wordt 2 cent per
500 gram duurder. Verpakte tarwe
bloem, zelfrijzend bakmeel en banket
bakkerspoeder stijgen 2 cent in prijs per
zakje van 200 gram.
Zondagmorgen heeft te Stadskanaal
een felle brand gewoed, tengevolge
waarvan het grote kledingmagazijn an
nex woning-inrichting van de firma
gebrs. Zwartsenberg, totaal werd ver
woest en een aangrenzend woonhuis,
bewoond door een der firmanten, ern
stige schade opliep.
In de vroege ochtenduren ontdekte
een voorbijganger de brand. Hij sloeg
onmiddellijk alarm. De gemeentelijke
brandweren van Wildervank en Onst-
wedde verschenen met drie motorspui
ten op het terrein van de brand. Het
vuur, dat in de grote voorraden textiel-
goederen, meubelen en tapijten een
gretig voedsel vond, had zich toen
echter reeds over het gehele perceel
verspreid, zodat men er niet in slaagde
de brand meester te worden. De aan
gerichte schade is door het verloren
gaan van o.m. kostbare bontwerken
en Perzische tapijten zeer aanzienlijk
en wordt voorlopig geraamd op ten
minste 500.000 gulden. Gebouwen en
inventarissen waren tegen brand ver
zekerd. Ook ten aanzien van het per
soneel, ongeveer 70 personen, dat door
deze brand voorlopig werkloos zal zijn,
was een verzekering afgesloten. Om
trent de oorzaak van de brand tast men
nog in het duister.
De procureur-fiscaal bij het Bijzonder
Gerechtshof te Amsterdam, mr. C. van
Rij, heeft Zaterdagmiddag de doodstraf
geëist tegen de 45-jarige Duitse Krimi-
nal Sekretar Paul Fröhlich, die na de
Dolle Dinsdag, toen hij bij de S.D. in
Utrecht gedetacheerd was, een lange
reeks van moorden en wandaden heeft
begaan.
Een hotelhouder in Tegelen dacht de
gast van zijn leven te krijgen: Baro
nesse Ivonne OttenVerbuntLieander.
Volgens haar zeggen Deense, geboren
in 1911, arts, lange tijd in Ned.-O.-
Indië werkzaam geweest en nauwe re
laties onderhoudende met de Neder
landse koninklijke familie.
De hotelhouder kwam echter na vijf
dagen tot de ontdekking, dat zijn hoge
gast een alledaagse oplichtster was ge
weest en vertrokken was zonder de
rekening te betalen. Aangifte bij de po
litie volgde. Uit het onderzoek bleek,
dat de hotelhouder de enige gedupeerde
in Tegelen van deze pseudo-baronesse
is.
Het ontzagwekkende bedrijf onzer
Staatsmijnen ondergaat voortdurend
uitbreiding. Onlangs zijn nu weer de
fundamenten gelegd voor de bouw
ener nieuwe electrische centrale voor
de Stm. Emma. Een omvang
rijk werk, met de bouw waarvan
enkele jaren gemoeid zijn; het wordt
nog wel 1951 eer deze centrale in
gebruik kan genomen worden.
Omtrent oude en nieuwe centrale lezen
we in het bedrijfstijdschrift onzer mijnen
„Steenkool" enkele wetenswaardige bij
zonderheden. De bestaande centrale, om
vattende een ketelhuis met niet minder
dan 27 stoomketels, beschikt niet over
voldoende stroom om de producten van
electriciteit te kunnen opvoeren. Het is
dan ook de bedoeling om met twee
moderne ketels anderhalf tot tweemaal
zoveel stroom te produceren als met
de 27 bestaande ketels mogelijk is. Dat
dit reusachtige stoomketels moeten
worden, spreekt vanzelf.
Deze worden 30 meter hoog. Het
hoogste dak van het ketelhuis steekt
straks boven de koeltorens uit. De twee
nieuwe ketels worden gebouwd door
„De Schelde" te Vlissingen. De belang
rijkste en moeilijk te maken onderde
len worden hiervoor uit Amerika aan
gevoerd.
Gedurende de maanden October en
November zullen vijftienhonderd im
migranten uit Nederland naar Zuid-
Afrika worden overgebracht. De reis
geschiedt met twee passagiersschepen,
die door de Nederlandse regering ge
charterd zijn. Er zijn onderhandelingen
gaande voor het overbrengen van een
groep van vijfhonderd Nederlanders
met een derde schip in de maand De
cember.
De C. A. O. voor de Lederindustrie
is thans officieel door het college
van Rijksbemiddelaars goedgekeurd
en onmiddellijk in werking getre
den.
Het koelhuis „Australië", dat naast
„Amerika" ligt, kon door hard werken
van de brandweer worden behouden,
mede dank zij het feit, dat de brand
muur en de gang tussen beide koelhui
zen het uitgehouden hebben. Desniette
min is de schade toch groot, omdat de
koelinstallatie volkomen onklaar is ge
raakt. De grote hitte heeft de tempe
ratuur, die normaal 15 graden onder
nul is, ver boven nul doen stij
gen, waardoor uiteraard de opgeslagen
levensmiddelen bederven konden.
Dag en nacht heeft men, volgens een
vast, haastig in elkaar gezet schema,
doorgewerkt om de levensmiddelen uit
het koelhuis „Australië" te halen en in
andere koelhuizen onder te brengen.
In het begin leek de taak van de
brandweer vrijwel hopeloos. Als
men de laaiende vlammen had ge
zien en de ontzaglijke rookwol
ken, die allerlei kleuren toonden al
naargelang van de opgeslagen pro
ducten, welke in brand stonden, dan
zou men al direct met ons tot de
conclusie gekomen 'zijn: hier valt
niets meer te redden. Elke straal,
ook van de waterkanonnen, leek in
de letterlijke zin des woords een
druppel op een gloeiende plaat.
Maar de brandweer zette vrijwel al
haar materiaal in. Slechts twee
brandspuiten bleven in de stad ach
ter voor hulp in Amsterdam zelf.
Honderd brandweermannen bleven
de gehele dag in touw om eerst des
avonds afgelost te worden. 35.000 li
ter water werd per minuut in het
brandende gebouw gepompt dpor
drijvende spuiten, waterkanonnen
op brandweerwagens gemonteerd,
en tientallen stralen via verdeel-
stukken.
Op het middaguur sprong Zaterdag
de ammonjakleiding onder in het ge
bouw, hetwelk een geweldige ontplof
fing teweeg bracht. Het dak en de mu
ren stortten in en dit was in zoverre
een voordeel, omdat de vlammenzee nu
gemakkelijker voor de brandweer be
reikbaar was.
Zaterdagavond werden de brand
weermannen afgelost. Er waren toen
nog tachtig in touw! Helaas zijn enke
len ernstig gewond. Eén viel van een
ladder en liep een ribfractuur op, een
andere schrok, terwijl hij over een
raamkozijn hing om naar binnen te
spuiten, zo erg van de ontploffing van
de ammoniakleiding, dat hij bewuste
loos geraakte. Een tijdlang heeft hij zo
over het raamkozijn gehangen tot een
collega hem opmerkte en in veiligheid
bracht. De Gem. Geneesk. Dienst heeft
verder nog verschillende kleinere on
gevallen moeten behandelen en enkele
brandweermannen bijgebracht, die door
de ontzaglijke hoeveelheden rook, welke
zelfs Nieuwendam, aan de overzijde
van het IJ, aan het gezicht onttrokken,
bevangen waren.
Naast de machinekamer waren
4000 flessen bloedplasma en 1000
flessen moedermelk opgeslagen,
welke alle verloren dreigden te
gaan. Tien mannen van de bloed
transfusiedienst en enkele werklie
den van de vemen boden zich vrij
willig aan deze kostbare voorraad
De kunst van bevelen is het begrijpen
van henmet wie men te maken heeft.j
in veiligheid te brengen en zij wis
ten eerst enige kisten en later de
gehele voorraad te redden, daarbij
op de meest krachtige wijze gehol
pen door de brandweer.
Men vreesde eerst dat de voorraad
wel bedorven zou zijn, maar aan het
feit, dat de brandweer de machineka
mer heeft weten te behouden en da
hitte er geen al te grote invloed heeft
gehad, is het te danken, dat het groot
ste deel wellicht wel tachtig pro
cent nog' gebruikt zal kunnen wor
den. Alles moet echter opnieuw ge
keurd en beproefd worden, waarmede
wel zes tot acht weken gemoeid kunnen
zijn.
Uit het koelhuis „Australië" zijn 70
ton vlees, 700 ton groente en een grote
partij boter in recordtijd in veiligheid
gebracht, doordat men ook Zondag met
een grote ploeg heeft doorgewerkt Het
vlees is gekeurd op het abattoir en vol
komen goed bevonden. Een gedeelte er
van was lichtelijk ontdooid en is reed»
vandaag onder de slagers verdeeld om.
onder het publiek verkocht te worden.
Dit geschiedt uitsluitend uit voorzorg,
de kwaliteit is volkomen in orde. Het
brengt in de vleesdistributie geen ver
andering, want het komt in plaats van
langer houdbaar vlees.
Men moet de grootste bewondering
hebben voor de brandweer, aan wie het
te danken is dat er nog zoveel voedsel
is gered kunnen worden, alsmede de
kostbare machinekamer van het be
drijf. Het vuur had zich reeds over de
zolder doorgevreten naar het koelhuis
„Australië", maar de brandweer weer
de zich gedcuht en hield de brand
daar tegen. De schade aan „Australië"
voor wat betreft het gebouw zelf
valt dan ook mee.
Eerst gisteravond zijn de drijvende
spuit „Jan van der Hevden" en een
motorwagen ingerukt. Er bleven nog
veertig brandweermannen ter bewaking
achter met de drijvende spuit „Jason
en twee motorspuiten alsmede een ge
reedschapwagen, welke tevens dient
voor de opwekking van electriciteit.
Een merkwaardige omstandigheid Is
dat werklieden dagenlang bezig zijn ge
weest om het (houten!) interieur van
het Koelhuis „Amerika" brandvrij te
maken door middel van cementen vloe
ren en derg. Een machinist van de bin-
nenwacht ontdekte de brand toen hij
naar buiten ging om in het kantoorge
bouw een glas water te halen. Hij zag
rook komen uit de tweede verdieping
en drong met zijn collega van de bui
tenwacht het gebouw binnen, maar het
trapportaal was toen al versperd door
de rook.
Over de oorzaak van de brand, die
naar men aanneemt niet voor Woensdag
geheel bedwongen zal zijn, vernamen
wij, dat men Vrijdag bezig is geweest
met het aanbrengen van nieuwe isola
tie aan de koelcellen, waarbij gebruik
werd gemaakt van mastiek, dat op de
een of andere wijze vlam moet hebben
gevat. Het vuur is in de kurkisolaties
blijven smeulen, tot het Zaterdagochtend
naar buiten uitsloeg.
Enkele personen hebben getracht via
de spoordijk het terrein van de brand te
bereiken en hun slag te slaan bij de
verspreid liggende stukken vlees en
spek. Een hunner werd op heterdaad
betrapt en is aangehouden.
