Graaf Folke Bernadotte in Jeruzalem op laffe wijze vermoord Daders, vermoedelijk leden van Stemgroep, zijn ontkomen Afschuw Berlijnse kwestie naar de Ver. Naties? Borrel thans vrij Haiderabad staakt het vuren Speciale bijeenkomst van ministers en maarschalk Montgomery Havermout en gort geheel vrij Weer gevechten op Java Fabrieksmeisjes lot hoofd en hart Don Juan weer bij Franco? Verliezen in Indonesië VEILIGHEIDSRAAD IN SPOEDZITTING BIJEEN Maar nog niet onbeperkt verkrijgbaar .Het weer. Verder verzet was nutteloos geworden ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1948 72ste JAARGANG No. 2425S Graaf Folke Bernadotte, de bemiddelaar van de Verenigde Naiies in hef Palestijnse conflict, is gistermiddag in een Joodse wijk ie Jeruzalem, door twee mannen in uniform, waarschijnlijk leden van de Joodse Stemgroep, doodge schoten. Een Franse hoofdwaarnemer van de Verenigde Naties, kolonel André Serot, is eveneens gedood. De aan slag werd gepleegd om half zes plaatselijke tijd. Dr. Ralph. J. Bunche, chef van het Palestijnse secretariaat bij deU.N.O., zal de plaats van de bemiddelaar waarschijnlijk innemen. Joodse en Arabische reacties Ik ben altijd optimist De nieuwe bemiddelaar Wacht Rusland de winter af? IN JULI ZIJN DRIE DUIZEND WONINGEN VOLTOOID 4 n Kortzichtigheid EXTRA-TREINEN OP PRINSJESDAG BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertentie* 21543 Abonnementen 20800 - Postgiro 143480 ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week, 1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal. Wnd. hoofdredacteur: W. Severlik Directeur: 3. 3. W. Boerriater. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mlinmeter- hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. Graaf Bernadotte kwam gistermiddag: uit Ramallan, 16 k.m. ten Noorden van Jeruzalem, te Jeruzalem aan, waar hij gedurende een uur een onderhoud had met een brigade-commandant van het Arabische legioen. Ongeveer drie k.m. ten Noorden van Jeruzalem werd reeds van de berg Scopus op de wagen van Berna dotte geschoten. De kogels doorboorden het spatbord aan één kant, zonder dat iemand gewond werd. De auto van Bernadotte werd begeleid door een pantser wagen en enkele jeeps met hooggeplaatste officieren van het Arabische legioen. In Jeruzalem aangekomen, inspecteerde Bernadotte het kogelgat. Toen Bernadotte daarna een Joodse wijk binnenreed, versperde plotseling een jeep met twee per sonen in militaire uniformen de doorgang. „Wij dachten," aldus vertelde een Amerikaans veiligheidsofficier in dienst van de U.N.O., die in de wagen van Bernadotte zat, aan verslaggevers van U. P., „dat het een controlepost was en stopten. De twee met gten-guns gewapende mannen kwamen op ons af, keken eerst in de wagen voor ons en naderden toen onze auto. Zodra zij de graaf zagen, richtten zij hun wapens door het portierraam en openden het vuur. Graaf Ber nadotte kreeg een kogel recht in het hart en kolonel Serot werd in het hoofd getroffen. Op weg naar het ziekenhuis zijn beiden overleden. De daders van de aanslag ontkwamen in hun jeep." Graaf Folke Bernadotte. Uit de donkore oorlogswolken, die zich boven Europa en Azië steeds dreigender samenpakken, schoot gisteren een felle bliksemstraal, welke heel de wereld deed schrikken. Een man, die met ongekende energie reeds jaren lang al zijn krachten inspande om vijan den te verzoenen, tussen partijen te be middelen om de mensheid toch eindelijk de vrede te hergeven, waarnaar zij snakt, werd lafhartig neergeschoten. Graaf Bernadotte, de bemiddelaar der Verenigde Naties in Palestina, waar hij de elkaar met een dodelijke haat bevech tende Joden en Arabieren tot elkander trachtte te brengen, werd vermoord, naar alle waarschijnlijkheid door de be ruchte, wrede Joodse Stemgroep, die al zoveel moorden op haar geweten heeft. Bernadotte had voor zijn ideaal alles over en meer dan eens zag hij de dood koelbloedig in de ogen, als het er om ging vrede en recht te herstellen. Al heeft men het ook anders willen voor stellen, het staat thans wel vast, dat Bernadotte door persoonlijke inspanning ontzaglijk veel gedaan heeft voor de ge vangenen, die zonder zijn ingrijpen ze ker de dood gevonden zouden hebben in de Duitse concentratiekampen. Telkens weer toonde hij in de moeilijkste om standigheden zijn grote gaven als bemid delaar en moeilijk hadden de V.N. een man kunnen vinden, die met voorbij zien van alle eigen voordeel, op een dergelijke wijze zijn bemiddelaarstaak in Palestina zou hebben vervuld. In dit door de bitterste haat ver scheurde land trachtte hij vrede te bren gen. Ontzaglijk groot is de persoonlijke inspanning geweest, die hij zich daar voor getroostte en he| viel hem niet te zwaar om vaak óp één dag vier ver uit- eenliggendè hoofdsteden te bezoeken, om te trachten de gemoederen tot rust te brengen en hulp te zoeken voor hen, die de onschuldige slachtoffers dreigden te worden van het geweld. Het schijnt of alle duivelen uit de hel zijn losgebroken om de wereld de vrede, de rust der orde, te ontnemen. Verslagen, verschrikt, beangstig slaat de mensheid, blijkbaar machteloos, de worsteling tussen oorlog en vrede gade. Is de chaos, die de jongste wereldoor log bracht, nog niet groot genoeg ge weest? In Parijs vergaderde hedenmiddag de Veiligheidsraad, het instituut, dat de volken veiligheid zou brengen, o, iro nie, in Frankrijk, het land, dat zelf in nerlijk verscheurd is als nooit te vo ren. De moord op Mahatma Gandhi, die millioenen Hindoes en Mohammedanen poogde te verzoenen, thans de moord op graaf Bernadotte, die bovenmense lijke pogingen deed om in het Heilig Land geen bloed meer te doen vloeien, beiden slachtoffer van hun goedheid, hun optimisme, hun vertrouwen in de mensheid, slaan ons met ontzetting. Hoe moet het hun te moede zijn, die geen vertrouwen kennen in Gods Voor zienigheid? Is het wonder, dat zij de radeloosheid nabij zijn en geen uitweg meer zien uit deze barre tijd? Laten wij God, Die niemand beproeft boven zijn krachten, ook de mensheid als geheel niet, bidden, dat Hij, de Al machtige, ons spare voor een nieuwe wereldramp, waarvan gebeurtenissen als thans geschieden, meestal helaas de onheilspellende voorboden zijn. Volgens onbevestigde berichten te Ma drid heeft generaal Franco andermaal een onderhoud met de Spaanse kroon pretendent, Don Juan, gehad. De ont moeting zou aan boord van een Spaanse destroyer voor de Noord-Westkust van Spanje hebben plaats gehad. De oudste zoon van de pretendent, de 10-jarige prins van Asturië zou eveneens aan boord zijn ge- eest. De vorige maand had een ontmoeting plaats aan boord van een jacht voor San Sebastian. Volgens het toen gepu bliceerde officiële communiqué had de bespreking in hoofdzaak betrekking op de opvoeding van de prins van Asturië. Arkady Sobolev, secretaris-generaal van de U.N.O. tijdens de afwezigheid van Trygve Lie, heeft kolonel Aage Lundstrom, de leider van de groep U.N.O.-waarnemers, onverwijld opdracht gegeven een onderzoek naar de moord in te stellen en alles te doen dat kan leiden tot de spoedige opsporing van de daders Een woordvoerder van de groep-Stern heeft naar aanleiding van de moord op Bernadotte verklaard, „tevreden te zjjn dat het gebeurd is". Hij zeide er niet van op de hoogte te zijn of de groep-Stern verantwoorde lijk voor de moord was. Spoedig na het bekend worden van het nieuws over de dood van graaf Ber nadotte verschenen de bladen in Stock holm met rouwbulletins op straat. De radio wijzigde het avondprogramma en bracht treurmüziek en een herdenkings uitzending, waarin vooral aandacht werd geschonken aan het vele goede werk, dat Bernadotte heeft gedaan ter leni ging van de nood der armen. Aan de gezichten van de mensen, die op straat de krantenberichten over de ontstellen de nieuws uit Palestina lazen, was dui delijk te zien dat de dood van de be middelaar grote indruk op hen maakte De echtgenote van Bernadotte, Gra vin Estelle, hoorde gisteravond het bericht van de dood van haar man van een radio-amateur in Stockholm, Lars Rudberg. Deze Rudberg werd ver zocht te trachten in contact te komen met het station van het Amerikaanse consulaat in Jeruzalem, vanwaar de gravin zelf het verslag van de Zweed se majoor Jan de Geer hoorde. Hij gaf een nauwkeurige beschrijving van de laatste ogenblikken vdh Berna dotte. Reeds vroeger had Rudberg verschillende malen radiocontact tot stand gebracht tussen Bernadotte en zijn vrouw. Gravin Bernadotte, die vergezeld was van haar zoon, hoorde het bericht uit Jeruzalem met grote kalmte aan. Pas later werd gravin Bernadotte door het Zweedse ministe rie van Buitenlandse Zaken op de hoogte gebracht. De gravin verklaarde, dat zij reeds lang vreesde voor hetgeen nu gebeurd is. Zij was van plan haar man in Pa rijs te ontmoeten, waar hij verslag aan de Veiligheidsraad zou uitbrengen. Majoor De Geer heeft verklaard, dat Bernadotte verbrand en begraven wil de worden in Jeruzalem wanneer er iets met hem zou gebeuren, maar zijn wens zal om verschillende redenen niet vervuld worden. Het lichaam van graaf Bernadotte, dat naar Zweden zal worden gebracht, is vanmorgen per vliegtuig van Jeruzalem naar Haifa vervoerd. De Veiligheidsraad, die Bernadotte zijn bevoegdheid heeft gegeven, zou vanmiddag om drie uur in spoedzitting bijeenkomen, om het schokkend gebeu ren te bespreken. In verband hiermee is Trygve Lie, de secretaris-generaal, Vrijdagavond laat van Noorwegen naar Parijs vertrokken. De vlaggen op het Palais de Chaillot hangen halfstok. Naar verluidt had graaf Bernadotte zijn rapport, een herziene versie van de oorspronkelijke voorstellen aan de Vei ligheidsraad, bijna voltooid. Men neemt aan, dat het rapport zich in het hoofd' kwartier op Rhodos bevindt en dien tengevolge posthuum aan de algemene vergadering te Parijs kan worden voor gelegd. Kort voor zijn vertrek naar Parijs heeft Trygve Lie naar aanlejding van de moord op graaf Bernadotte de vol gende verklaring afgelegd: „Het nieuws over de moord op graaf Bernadotte in tiet unite K.LM.-vliegtuig, dat de Ver. Naties charterden, en waarmee Bernadotte Onvermoeid van het ene land naar het andere vloog om zijn vredesmissie uit te voeren, welke thans op zo afschuwelijke wijze is afgebroken. Jeruzalem heeft mij diep geschokt. Ik heb hem het laatst gezien vlak voor mijn vertrek uit Parijs op 4 September en toen was hij als steeds enthousiast over zijn plannen ten aanzien van het herstel van de vrede in het Nabije Oos ten. Hij brandde van verlangen over eenstemming tussen Joden en Arabie ren tot stand te brengen. Nu is hij ver moord in dienst van de vrede en van de U.N.O. Dank zij zijn streven zijn tot dusverre vele duizenden levens gespaard gebleven." Minister-president Drees noemde de moord op graaf Bernadotte afschuwelijk. De Zweedse minister van Buiten landse Zaken zei diep geschokt te zijn toen hij het nieuws vernam. Erling Steen, de president van het Noorse Rode Kruis, heeft gisteravond gezegd, dat zijn eerste reactie op het horen van het nieuws over de dood van Bernadotte woede was. „Voor ons Noren is het verlies boven al zwaar, omdat graaf Bernadotte velen van ons uit de Duitse concentra tiekampen gehouden heeft." Het Arabische radiostation te Jeruza lem heeft gisteravond zijn leedwezen helulgd met de moord op Bernadotte. Het Arabische publiek, aldus de radio, is diep geschokt door deze afschuwelijke daad. Radio Israël zond de tekst uit van een telegram, dat aan Trygve Lie gezon den is, en dat luidde: Wij zjjn geschrok ken van de afschuwelijke moord op Ber nadotte en kolonel Serot. De regering van Israël neemt de meest energieke maatregelen om de daders voor het ge recht te brengen en om dit kwaad uit te roeien. Azzam Pasha, secretaris-generaal van de Arabische liga zei, dat de tijding van de moord op Bernadotte hem veel leed veroorzaakt had, niettegenstaande de grote verchillen die tussen hen be stonden. Graaf Folke Bernadotte, de jongste zoon van prins Oscar Bernadotte en neef van Koning Gustaaf van Zweden, was evenals alle leden van de Zweedse koninklijke familie een afstammeling van Napoleons maarschalk Bernadotte. Hü was 53 jaar, lang van postuur en knap van uiterlijk. Hij stelde zijn leven in dienst van de mensheid, als bemid delaar in Palestina, president van het Zweedse Rode Kruis en de man, die als tussenpersoon optrad in de slotphasen van de laatste oorlog. Zijn motto was gelijk dat van de Franse sstaatsman Aristide Briand: „Ik ben altijd opti mist". Tijdens de oorlog regelde hij eerst de uitwisseling van non-combattanten en vervolgens van geallieerde en Duitse gewonde krijgsgevangenen. Als Zweeds beheerder van interne ringskampen was hij belast met de zorg voor de piloten, die in Zweden moesten landen. Hij was de man, op wie het oog van de wereld gevestigd was in de laatste dagen van de oorlog tegen Duitsland. De bekendmaking op 29 April 1945, dat hij vredesvoorstellen van Himmler aan de geallieerde gezanten in Stockholm had overhandigd, was het eerste duide lijke teken, dat het einde nabij was. Himmler verzocht hem zijn voorstellen te overhandigen, omdat de wijze waar op Bernadotte zijn functie in dienst van het Rode Kruis vervulde, hem geïmpo neerd had. Bernadotte had verdere besprekingen met Duitse afgezanten op een kasteel nabij Aabernraa, 25 km van de grens op Deens grondgebied. 1 Mei begaf Bernadotte zich weer op weg naar Zweden met een aanbod tot onvoorwaar delijke overgave. Bernadotte bewaarde het diepste stilzwijgen over zijn bespre kingen met de leiders van het wanke lende „Reich", doch zijn brede glimlach bij zijn terugkeer in Stockholm duidde op succes. In 1928 huwde hij Estelle Romaine Manville, dochter van een Amerikaanse millionnair in New York. Uit het hu welijk werden vier kinderen geboren, van wie twee jongens reeds vroeg stierven. Toen in 1929 Lithauen, Letland en Estland de stichting van een Baltisch koninkrijk overwogen, werd Bernadotte genoemd als mogelijk vorst. Toen de spanning in Palestina haar hoogtepunt bereikte wendden de V. N. zich tot Bernadotte. Hij werd 20 Mei als bemiddelaar aangewezen. Dr. Ralph J. Bunche, chef van het Palestijnse secretariaat bij de U.N.O. heeft zich volledig belast met de missie in Palestina, die voorheen door Berna dotte verricht werd. De U.N.O. heeft aan Bunche getelegrafeerd, dat hij de taak volledig, tot nader bericht, op zich moet nemen. Hij verklaarde voorts, dat de Israëlische en Arabische regeringen hiervan op de hoogte zijn gesteld, even als de chef-staf van Bernadotte, generaal Aage Lundstroem. De moord heeft geen invloed op de wapenstilstand; deze zal voortduren, aldus verklaarde de secreta ris van de nieuwe bemiddelaar. Graaf Bernadotte (rechts) tijdens een persconferentie te Jeruzalem. Het Amerikaanse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft gisteren mede gedeeld, dat er geen verdere bijeen komsten worden voorzien tussen de af gezanten der Westelijke mogendheden en Molotov aangaande de Berlijnse cri sis. Franse kringen tonen weinig enthou siasme voor het voorstel volgens de berichten gesteund door Amerika om de zaak voor de Algemene Vergadering te brengen. Zij hebben te kennen ge geven, dat zij de voorkeur geven aan Vlermogendhedenbesprekingen in Parijs op ministerieel niveau. Men verwacht dat Marshall, Bevjn en Molotov de eerste zitting der V. N. op Dinsdag zullen bijwonn. Verwacht wordt, dat Marshall voor de duur van de zit ting in Parijs zal blijven. Molotov zal waarschijnlijk reeds Zon dag naar Parijs vertrekken om de UNO- assemblée bij te wonen. In verband met de impasse in de Ber lijnse besprekingen vragen de Weste lijke diplomaten zich af of Rusland tracht tijd te winnen teneinde het tijd stip van een beslissing dichter bij de winter te brengen, wanneer de lucht brug door de weersomstandigheden zeer bemoeilijkt zal worden. Deze mogelijk heid wordt het motief geacht voor het besluit van de Westelijke mogendheden om de Berlijnse kwestie voor de V. N. te brengen, tenzij de besprekingen in Moskou zich dit week-end snel en gun stig zouden ontwikkelen. Zowel in Britse als Amerikaanse krin gen wordt het waarschijnlijk geacht, dat de Westelijke mogendheden een der gelijke stap vergezeld zullen doen gaan van een publicatie, waarin zij hun po gingen om een einde te maken aan het geschil en de Berlijnse blokkade op te heffen uitvoerig uiteenzetten. De Britse speciale afgezant te Mos kou, Frank Roberts, en de Britse gezant Harrison, hebben Vrijdag een bezoek gebracht aan de Amerikaanse ambas sadeur te Moskou, Bedell Smith. Na de conferentie antwoordde 'n Amerikaan se woordvoerder op de vraag of er nog een vergadering op het Kremlin zou worden gehouden: „Er is op het ogen blik nog niets aan de horizon." Inmiddels werd de ernstige interna tionale toestand in het algemeen en in Duitsland in het bijzonder weerspiegeld door een plotselinge bijeenkomst in Lon den van de hoogste regerings- en mi litaire autoriteiten met Ernest Bevin. Bij de besprekingen was ook sir Stafford Cripps aanwezig. Later confereerde Be- Met ingang van Zaterdag 18 Septem ber 1948 is de verkoop van gedistilleer de dranken aan grossiers, Horecabedrij ven en slijters vrijgegeven. Zoals be kend, was de verkoop aan het publiek in café's reeds vrij, terwijl, wat de slijt- verkoop betreft, in de verordening „ver koop van gedistilleerde dranken door slijters" nog enige beperkende voor waarden voorkwamen. Deze verordening is thans ingetrok ken, zodat de slijterijen niet langer klan tenkaarten behoeven uit te geven en niet langer behoeven te voldoen aan de andere voorschriften, die in de verorde ning waren vastgelegd. De opheffing van de rantsoenering betekent niet, dat de grondstoffen voor de vervaardiging van gedistilleerd in onbeperkte mate ter beschikking zullen worden gesteld. Sedert enige tijd is de contingentering van de grondstoffen voor de havermout- fabrieken en de gortpellerijen beëin digd Ook voor de papbereiding wordt met ingang van 18 September 1948 de contingentering van havermout en ha- vergort opgeheven. Deze maatregel is een uitvloeisel van de ruimere positie van de grondstoffen voor deze artike len, met name haver en gerst. De fa brikanten zullen in het vervolg op aan vrage, dus naar behoefte, worden be voorraad. Met deze maatregel is een ein de gekomen aan alle rantsoenerings maatregelen ten aanzien van deze pro ducten, voorzover die nog bestonden. De prijzenverordeningen voor haver mout en gort blijven evenwel gehand haafd. vin met maarschalk Montgomery. Tegelijk werd tot 10.000 mannen tus sen de 20 en 50 jaar een oproep gericht om als speciale politie-beambten in Lon den te dienen en om naast het politie werk ook getraind te worden in de eer- ste-hulpverlening en het werk van de civiele defensie. In de oproep werd gezegd, dat „dé behoefte dringender was dan ooit". Het Britse ministerie van oorlog ont hulde voorts plannen om de sterkte van het vrouwelijk hulpkorps (A. T. S.) van 6000 op 45000 te brengen door vrouwen tussen de 18 en 40 jaar te recruteren.. De Bilt zegt: Weersverwachting tot Zondag avond: Zwaar bewolkt met enkele tijde lijke opklaringen, overwegend .droog weer. Langs de Waddenzee aanvan kelijk vrij krachtige, overigens mati ge tot zwakke wind uit westelijke richtingen. Iets kouder des nachts overdag ongeveer dezelfde tempera tuur als vandaag. Zon 6.19—18.49, maan 19.09—6.02. De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen in de afgelopen week de navolgende verliezen zijn geleden: Koninklijke Landmacht: Sold. J. Dam, uit 's-Gravenhage; gesneuveld 8 September. Sold. J. J. Dinnessen, uit Gennep; gesneuveld 24 Augustus. Sold. J. D. Haan, uit Appingedam; gesneu veld 12 September. Sold. Ie kl. T. van den Ham, uit Hoevelaken; gesneuveld 10 September. Korp. A. J. van der Heij den, uit Geldrop; gesneuveld 12 Sept- tember. Sold. le kl. W. A. M. Janssen, uit Bladel; gesneuveld 8 September. Sold. J. Bos, uit Noordwolde (Fr.); ge sneuveld 15 September. Sold. A. de Carpentier, uit Zaandam; gesneuveld 13 September. Soldaat J. A. van Maa- nen, uit Arnhem; gesneuveld 13 Sep tember. Koninklijk Nederlands-Indische Le ger: Sold. Ie kl. Kardjo, uit Ned.-Indië; gesneuveld 3 September. Koninklijke Marine: Heeft in de pe- •riode van de afgelopen week geen verliezen gerapporteerd. In de buurt van Bobotsari, onge veer 5 mijl ten Noorden van Poer- ballinga, op Midden-Java, 35 mijl ten Noord-Oosten van de zeehaven Tjiiatjap, is een grote botsing aan de gang tussen Nederlanders en Indonesiërs, aldus meldt U. P. Volgens de eerste berichten zijn 1500 Indonesiërs in strijd gewik keld met de Nederlanders in dat gebied. De Indonesiërs zouden volgens deze berichten worden bijgestaan door een Indonesische reserve, die volgens niet officiële schatting 3000 man zou bedra gen, en zioh ophoudt langs de status quo-lijn een paar mijl verwijderd van de plaats waar de gevechten op het ogenblik aan de gang zijn. De voorlopige verliezenlijst toont aan, dat vier Nederlanders werden gedood en zeven gewond. De gevechten duren voort en de Nederlanders zouden artil lerie gebruiken tegen de Indonesische strijdmacht. Er is nog geen officiële bevestiging van deze berichten. Ondertussen hebben de Nederlanders vanochtend officieel bekend gemaakt, dat een niet nader aangeduid aantal re publikeinse autoriteiten, woonachtig in het door de Nederlanders bezette ge bied, voornamelijk Batavia, opdracht heeft ontvangen „op korte termijn" het Nederlandse gebied te verlaten. Een lijst van personen die vertrekken moe ten is niet beschikbaar. Naar het Statistisch Bulletin van het Centraal Bureau voor de Statistiek meldt, zijn in de maand Juli in ons land in totaal 3068 woningen voltooid. Op het eind van deze maand waren er in uitvoering 44.030 woningen. Het, Chinese gedeelte van Soerabaja's bevolking, dat een groot percentage van het totaal uitmaakt, verscheen met versierde voertuigen met allerlei godsdienstige voorstellingen, voor Europeanen meestal vrij onbegrijpelijk, maar daarom niet minder boeiend voor 't oog. Alle bloemen zijn met de hand uit papier vervaardigd. Zoals wij gisteren in een deel van onze oplage reeds meldden, heeft de Nizam van Haiderabad Vrijdagmiddag te vijf uur aan zijn troepen opdracht gegeven het vuren tegen de oprukkende troepen van India te staken. Premier Mir Laik Ali deelde via de radio mede, dat vijf dagen na de inval van de Indische troepen alle verzet nutteloos geworden was en dat twee Indische colonnes de hoofdstad van Haiderabad met grote snelheid naderden. Men verwacht, dat zij hedenmorgen in de stad zullen bin nentrekken. Gistermiddag bereikten zij reeds de belangrijke stad Secundera- bad. Premier Mir Laik Ali heeft aan de Nizam het ontslag van zijn regering aan geboden. Deze heeft het ontslag aan vaard en zal waarschijnlijk hedenmorgen opdracht geven tot vorming van een nieuwe regering, waarvan prins Berar, de zoon van Nizam, deel zal uitmaken. Reeds voor de capitulatie zou een scheuring zijn ontstaan tussen de rege ringstroepen van Haiderabad en de troe pen van de Razakarorganisatie. Qasim Rizvi, de leider der Razakars, is naar Pakistan gevlucht. De Nizam zelf hield Vrijdagavond een dramatische radiorede tot het volk. waarin hij bekend maakte, dat alle eisen, die India aan Haiderabad gesteld hkd, zouden worden ingewilligd. Hij zei, dat de optrekkende Indische kolonnes ongehinderd tot Secunderabad en Haiderabad toegelaten zouden wor den en maakte bekend, dat de Razakar organisatie ontbonden was. Het nieuws van de overgave werd door de bevolking van New Delhi met grote kalmte, die bijna op onverschil ligheid leek, ontvangen. Eerste minister Pandit Nehroe zal vandaag een radiorede tot het volk van India „met inbegrip van het volk van Haiderabad", uitspreken. Het is niet waarschijnlijk, dat de Ni zam zijn hoofdstad zal ontvluchten. Te vens wordt gezegd, dat de Nizam, die als de rijkste man ter wereld geldt, ge weigerd heeft zijn schatten in veiligheid te brengen. Er is nog steeds geen aanwijzing wat de Indische regering voornemens is te gaan doen. Het wordt door sommige waarnemers mogelijk geacht, dat de zoon van de Nizam, prins Berar, staats hoofd zal worden. Prins Berar. die het met zjjn vader nogal eens aan de stok heeft, heeft meer dan eens tegen de Razakar-organisatie de zjjde van de Indische regering gekozen. Van gezaghebbende UNO-zijde wordt vernomen, dat het door de Nizam ge geven bevel „staakt het vuren" geen onmiddellijke invloed zal hebben op de belangstelling van de Veiligheidsraad voor de Indische invasie in Haiderabad. De nieuwe ontwikkeling kan echter leiden tot uitstel van de volgende zit ting van de Veiligheidsraad, die op Maandagmiddag is vastgesteld. De vertegenwoordiger van Haidera bad in Parijs, minister, minister van Buitenlandse Zaken, Nawab Moin Na waz Jung, weigerde een verklaring af te leggen. Hij zei slechts: „Ik heb geen nieuws uit Haiderabad ontvangen sinds mijn vertrek (j.L Vrijdag). Wij zullen or,ze klacht tegen India blijven door zetten totdat wij tegenorders van de Nizam krijgen". (Van een bijzondere medewerker) Het is voor een scribent steeds een prettige sensatie andere mensen in min of meer waarderende zin over zijn pennevruchten te horen spre ken, terwijl deze mensen niet weten, dat de pleger dezer krabbels in hun na bijheid zit. Zo reisden wij dezer dagen in het gezelschap van enkele fabrieks meisjes. die onze bijdrage van vorige week Zaterdag onderling bespraken en tenslotte hun gesprek hierover eindig den met de opmerking: ,,'ns Kijken wat-ie er volgende week nog meer van zegt." Daarbij werd kennelijk gedoeld op het begin van de laatste alinea: het bijzonder gevaar dat inhaerent is aan de fabrieksarbeid voor meisjes, n.l. de onvoldoende voorbereiding op haar le ven' gewoonlijk als vrouw en moeder in een arbeidersgezin. In het begin van dit jaar hield mej. M. Berden, arbeidsinspectrice in Den Haag. een inleiding over ..De noden van het fabrieksmeisje", nadat prof. dr. W. Banning had gesproken over „De gees telijke en maatschappelijke nood van de arbeidersjeugd". Mej. Berden noemde, o.i. terecht, de opvoeding van het fa brieksmeisje een zaak van nationaal belang. Spreekster achtte het practisch uitgesloten, dat een meisje, dat alleen of in hoofdzaak de invloed van de fa briek ondergaat, later haar taak als moeder behoorlijk kan vervullen. Zij bepleitte, dat, zoiang het meisje op de fabriek werkt, zij gelegenheid moet heb ben speciale lessen en cursussen te vol gen. Dit pleidooi is ons uit het hart gegre pen. Op hoeveel „vakken" heeft zich de a.s. huismoeder niet voor te bereiden. Het tegenwoordige probleem van de huishoudelijke hulp heeft er weliswaar toe geleid, dat practisch de meeste huis vrouwen ook uit de kleine midden stand en van de „lijders aan vaste sa larissen" het zonder zulk een hulp moe ten stellen (zij kunnen het eenvoudig niet betalen), maar de meesten van hen hebben minstens geruime tijd de gunstige invloed van U. L. O. of mid delbare school, vaak ook van de huis houdschool ondergaan. In vele geval len kunnen zij ook nog wel incidentele huishoudelijke hulp van naaister, werk ster en wasinrichting betalen. De arbei dersvrouw daarentegen moet niet alleen haar eigen kok en inkoopster zijn. maar zeker ook haar eigen werkster, bood schappenmeisje, naaister, wasvrouw, zij moet zelf de kleren kunnen reinigen, die anderen naar een chemische in richting kunnen doen, zij moet véél meer dan anderen „economisch" zijn en „boekhoudkundige", omdat zij met een meestal geringer inkomen moet zien rond te komen. Het is voor een huis vrouw geen kunst te redeneren: ik koop dit of dat, want ik heb het nodig. De Belgische senator mej. M. Baers heeft vorig jaar een tot nog toe helaas alleen in het Frans verzorgde publica tie het licht doen zien over de econo mische waarde van de huisvrouwen- arbeid, waarin zij overduidelijk aan toont, dat ..binnenlandse deviezenver- slindsters" die huisvrouwen zijn, die nooit geleerd hebben op een economisch verantwoorde wijze hun week-inkomen te besteden. Ten onrechte wordt in Bel gië de door mej. Baers sterk bevochten gedachte gepopulariseerd, dat de ge huwde werkende vrouw een zegen voor het land is. Vóór- noch tegenstanders beschikken in dit opzicht over cijfers en aantoonbare geregistreerde feiten om hun beweringen te staven. Maar in dit opzicht mogen bekende volksuitdruk kingen en sterk levende volksmeningen wel wat zeggen. Algemeen aanvaardt men toch o.a. de mening, dat een slor dige huisvrouw „geld kost". De vrouw die niet geleerd heeft hoe haar meu bels, de kleren en verdere huisinven taris moeten worden onderhouden, kost handen met geld. En indien dat geld niet aanwezig is, schept ze enerzijds een huis, waarin „geen blind paard schade kan lopen", anderzijds wordt haar gezin een van de ongezelligste, met de grote gezinsgevaren van dien. (Vervolg op pag. 3) Een belediging neemt slechts iets af van de waardigheid van wie haar uitspreekt. j Het is met grote bevreemding, dat velen het bericht vernomen heb ben, dat de porto-onkosten van brieven voor militairen in Indonesië aanmerkelijk zijn verhoogd. Niet alleen immers het Katholieke Thuisfront, maar ook het Protestants Interkerkelijk Thuisfront en niet minder familieleden der militairen, zien zich in de uitoefe ning van hun taak ernstig benadeeld. Hoe is het mogelijk, zo wagen wij ons af, dat de regering deze maatregel neemt, terwijl dezelfde Overheid in redevoerin gen en toespraken de grote noodzaak van het werk tot behoud van het con tact met onze militairen in Indonesië beklemtoont. Heeft niet juist nog dezer dagen de beschermheer van de Niwin, Prins Bemhard, persoonlijk gewezen op de ernst, waarmee de zaak van het thuisfront moet worden opgevat? Wij hebben sterk de indruk dat de Overheid hier een maatregel heeft ge nomen, waarvan zij de draagwijdte niet geheel heeft overzien. De meeste con fessionele thuisfronten geven een blad uit, dat per luchtpost als brief verzon den wordt. In Haarlem bijvoorbeeld ver schijnt ,,'t Trefpunt." De redactie ziet zich nu genoodzaakt de uitgave van het blad stil te leggen, daar de onkosten drie maal zo hoog zouden worden, het geen onmogelijk te dragen is. Het is werkelijk ongelooflijk, dat de regering dit uiterst belangrijke werk volkomen lam legt met naar het schijnt als enig motief: een bezuiniging van twee millioen gulden. Het stedelijk comité Haarlem van Kath. Thuisfront heeft in een vergade ring besloten zich tot de Directeur-Ge neraal der Posterijen te wenden, om in deze zaak opheldering te verkrijgen. Wij menen, dat er alle reden is voor onze Volksvertegenwoordiging, in het bijzonder voor onze katholieke Kamer leden, aan de desbetreffende minis ters niet alleen opheldering, maar ook annulering, al dan niet gedeeltelijk, te wagen. Dit zou een oplossing van deze alleszins brandende kwestie waarschijn lijk wel verhaasten. Wij mogen ons overigens wel eens ernstig afvragen, hoe onze toch al criti- sche militairen in de Oost zullen reage ren op de merkwaardige, maar schrille tegenstelling tussen woorden en daden van de autoriteiten. Het zou zeker op de weg van het hoofdbestuur van Kath. Thuisfront liggen, door zijn tussen komst aan deze betreurenswaardige be slissing een eind te maken. In verband met de opening der Sta- ten-Generaal te Den Haag op Dinsdag 21 September a.s. hebben de N. S. op die dag enkele extra treinen naar en van Den Haag ingelegd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1948 | | pagina 1