Graaf Folke Bernadotte in Jeruzalem
op laffe wijze vermoord
Daders, vermoedelijk leden van
Stemgroep, zijn ontkomen
Afschuw
Berlijnse kwestie naar
de Ver. Naties?
Borrel thans vrij
Haiderabad staakt het vuren
Speciale bijeenkomst van ministers en
maarschalk Montgomery
Havermout en gort
geheel vrij
Weer gevechten
op Java
Fabrieksmeisjes
lot hoofd en hart
Don Juan weer bij
Franco?
Verliezen in Indonesië
VEILIGHEIDSRAAD IN
SPOEDZITTING BIJEEN
Maar nog niet onbeperkt
verkrijgbaar
.Het weer.
Verder verzet was nutteloos geworden
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1948
72ste JAARGANG No. 2425S
Graaf Folke Bernadotte, de bemiddelaar van de Verenigde
Naiies in hef Palestijnse conflict, is gistermiddag in een
Joodse wijk ie Jeruzalem, door twee mannen in uniform,
waarschijnlijk leden van de Joodse Stemgroep, doodge
schoten. Een Franse hoofdwaarnemer van de Verenigde
Naties, kolonel André Serot, is eveneens gedood. De aan
slag werd gepleegd om half zes plaatselijke tijd. Dr. Ralph.
J. Bunche, chef van het Palestijnse secretariaat bij deU.N.O.,
zal de plaats van de bemiddelaar waarschijnlijk innemen.
Joodse en Arabische reacties
Ik ben altijd optimist
De nieuwe bemiddelaar
Wacht Rusland de
winter af?
IN JULI ZIJN DRIE DUIZEND
WONINGEN VOLTOOID
4
n
Kortzichtigheid
EXTRA-TREINEN OP
PRINSJESDAG
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertentie* 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 34 cents per week,
1.47 per maand, f 4.42 per kwartaal.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severlik
Directeur: 3. 3. W. Boerriater.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mlinmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Graaf Bernadotte kwam gistermiddag: uit Ramallan, 16 k.m. ten Noorden van
Jeruzalem, te Jeruzalem aan, waar hij gedurende een uur een onderhoud had
met een brigade-commandant van het Arabische legioen. Ongeveer drie k.m. ten
Noorden van Jeruzalem werd reeds van de berg Scopus op de wagen van Berna
dotte geschoten. De kogels doorboorden het spatbord aan één kant, zonder dat
iemand gewond werd. De auto van Bernadotte werd begeleid door een pantser
wagen en enkele jeeps met hooggeplaatste officieren van het Arabische legioen.
In Jeruzalem aangekomen, inspecteerde Bernadotte het kogelgat. Toen Bernadotte
daarna een Joodse wijk binnenreed, versperde plotseling een jeep met twee per
sonen in militaire uniformen de doorgang. „Wij dachten," aldus vertelde een
Amerikaans veiligheidsofficier in dienst van de U.N.O., die in de wagen van
Bernadotte zat, aan verslaggevers van U. P., „dat het een controlepost was en
stopten. De twee met gten-guns gewapende mannen kwamen op ons af, keken
eerst in de wagen voor ons en naderden toen onze auto. Zodra zij de graaf zagen,
richtten zij hun wapens door het portierraam en openden het vuur. Graaf Ber
nadotte kreeg een kogel recht in het hart en kolonel Serot werd in het hoofd
getroffen. Op weg naar het ziekenhuis zijn beiden overleden. De daders van de
aanslag ontkwamen in hun jeep."
Graaf Folke Bernadotte.
Uit de donkore oorlogswolken, die
zich boven Europa en Azië steeds
dreigender samenpakken, schoot
gisteren een felle bliksemstraal, welke
heel de wereld deed schrikken. Een man,
die met ongekende energie reeds jaren
lang al zijn krachten inspande om vijan
den te verzoenen, tussen partijen te be
middelen om de mensheid toch eindelijk
de vrede te hergeven, waarnaar zij
snakt, werd lafhartig neergeschoten.
Graaf Bernadotte, de bemiddelaar der
Verenigde Naties in Palestina, waar hij
de elkaar met een dodelijke haat bevech
tende Joden en Arabieren tot elkander
trachtte te brengen, werd vermoord,
naar alle waarschijnlijkheid door de be
ruchte, wrede Joodse Stemgroep, die al
zoveel moorden op haar geweten heeft.
Bernadotte had voor zijn ideaal alles
over en meer dan eens zag hij de dood
koelbloedig in de ogen, als het er om
ging vrede en recht te herstellen. Al
heeft men het ook anders willen voor
stellen, het staat thans wel vast, dat
Bernadotte door persoonlijke inspanning
ontzaglijk veel gedaan heeft voor de ge
vangenen, die zonder zijn ingrijpen ze
ker de dood gevonden zouden hebben in
de Duitse concentratiekampen. Telkens
weer toonde hij in de moeilijkste om
standigheden zijn grote gaven als bemid
delaar en moeilijk hadden de V.N. een
man kunnen vinden, die met voorbij
zien van alle eigen voordeel, op een
dergelijke wijze zijn bemiddelaarstaak in
Palestina zou hebben vervuld.
In dit door de bitterste haat ver
scheurde land trachtte hij vrede te bren
gen. Ontzaglijk groot is de persoonlijke
inspanning geweest, die hij zich daar
voor getroostte en he| viel hem niet te
zwaar om vaak óp één dag vier ver uit-
eenliggendè hoofdsteden te bezoeken, om
te trachten de gemoederen tot rust te
brengen en hulp te zoeken voor hen,
die de onschuldige slachtoffers dreigden
te worden van het geweld.
Het schijnt of alle duivelen uit de hel
zijn losgebroken om de wereld de
vrede, de rust der orde, te ontnemen.
Verslagen, verschrikt, beangstig slaat de
mensheid, blijkbaar machteloos, de
worsteling tussen oorlog en vrede gade.
Is de chaos, die de jongste wereldoor
log bracht, nog niet groot genoeg ge
weest?
In Parijs vergaderde hedenmiddag de
Veiligheidsraad, het instituut, dat de
volken veiligheid zou brengen, o, iro
nie, in Frankrijk, het land, dat zelf in
nerlijk verscheurd is als nooit te vo
ren.
De moord op Mahatma Gandhi, die
millioenen Hindoes en Mohammedanen
poogde te verzoenen, thans de moord
op graaf Bernadotte, die bovenmense
lijke pogingen deed om in het Heilig
Land geen bloed meer te doen vloeien,
beiden slachtoffer van hun goedheid,
hun optimisme, hun vertrouwen in de
mensheid, slaan ons met ontzetting.
Hoe moet het hun te moede zijn, die
geen vertrouwen kennen in Gods Voor
zienigheid? Is het wonder, dat zij de
radeloosheid nabij zijn en geen uitweg
meer zien uit deze barre tijd?
Laten wij God, Die niemand beproeft
boven zijn krachten, ook de mensheid
als geheel niet, bidden, dat Hij, de Al
machtige, ons spare voor een nieuwe
wereldramp, waarvan gebeurtenissen
als thans geschieden, meestal helaas de
onheilspellende voorboden zijn.
Volgens onbevestigde berichten te Ma
drid heeft generaal Franco andermaal
een onderhoud met de Spaanse kroon
pretendent, Don Juan, gehad. De ont
moeting zou aan boord van een Spaanse
destroyer voor de Noord-Westkust van
Spanje hebben plaats gehad. De oudste
zoon van de pretendent, de 10-jarige
prins van Asturië zou eveneens aan
boord zijn ge- eest.
De vorige maand had een ontmoeting
plaats aan boord van een jacht voor
San Sebastian. Volgens het toen gepu
bliceerde officiële communiqué had de
bespreking in hoofdzaak betrekking op
de opvoeding van de prins van Asturië.
Arkady Sobolev, secretaris-generaal
van de U.N.O. tijdens de afwezigheid
van Trygve Lie, heeft kolonel Aage
Lundstrom, de leider van de groep
U.N.O.-waarnemers, onverwijld opdracht
gegeven een onderzoek naar de moord
in te stellen en alles te doen dat kan
leiden tot de spoedige opsporing van de
daders
Een woordvoerder van de groep-Stern
heeft naar aanleiding van de moord op
Bernadotte verklaard, „tevreden te zjjn
dat het gebeurd is".
Hij zeide er niet van op de hoogte
te zijn of de groep-Stern verantwoorde
lijk voor de moord was.
Spoedig na het bekend worden van
het nieuws over de dood van graaf Ber
nadotte verschenen de bladen in Stock
holm met rouwbulletins op straat. De
radio wijzigde het avondprogramma en
bracht treurmüziek en een herdenkings
uitzending, waarin vooral aandacht werd
geschonken aan het vele goede werk,
dat Bernadotte heeft gedaan ter leni
ging van de nood der armen. Aan de
gezichten van de mensen, die op straat
de krantenberichten over de ontstellen
de nieuws uit Palestina lazen, was dui
delijk te zien dat de dood van de be
middelaar grote indruk op hen maakte
De echtgenote van Bernadotte, Gra
vin Estelle, hoorde gisteravond het
bericht van de dood van haar man van
een radio-amateur in Stockholm, Lars
Rudberg. Deze Rudberg werd ver
zocht te trachten in contact te komen
met het station van het Amerikaanse
consulaat in Jeruzalem, vanwaar de
gravin zelf het verslag van de Zweed
se majoor Jan de Geer hoorde. Hij
gaf een nauwkeurige beschrijving van
de laatste ogenblikken vdh Berna
dotte. Reeds vroeger had Rudberg
verschillende malen radiocontact tot
stand gebracht tussen Bernadotte en
zijn vrouw. Gravin Bernadotte, die
vergezeld was van haar zoon, hoorde
het bericht uit Jeruzalem met grote
kalmte aan. Pas later werd gravin
Bernadotte door het Zweedse ministe
rie van Buitenlandse Zaken op de
hoogte gebracht.
De gravin verklaarde, dat zij reeds
lang vreesde voor hetgeen nu gebeurd
is. Zij was van plan haar man in Pa
rijs te ontmoeten, waar hij verslag aan
de Veiligheidsraad zou uitbrengen.
Majoor De Geer heeft verklaard, dat
Bernadotte verbrand en begraven wil
de worden in Jeruzalem wanneer er
iets met hem zou gebeuren, maar zijn
wens zal om verschillende redenen
niet vervuld worden.
Het lichaam van graaf Bernadotte, dat
naar Zweden zal worden gebracht, is
vanmorgen per vliegtuig van Jeruzalem
naar Haifa vervoerd.
De Veiligheidsraad, die Bernadotte
zijn bevoegdheid heeft gegeven, zou
vanmiddag om drie uur in spoedzitting
bijeenkomen, om het schokkend gebeu
ren te bespreken. In verband hiermee is
Trygve Lie, de secretaris-generaal,
Vrijdagavond laat van Noorwegen naar
Parijs vertrokken. De vlaggen op het
Palais de Chaillot hangen halfstok.
Naar verluidt had graaf Bernadotte
zijn rapport, een herziene versie van de
oorspronkelijke voorstellen aan de Vei
ligheidsraad, bijna voltooid. Men neemt
aan, dat het rapport zich in het hoofd'
kwartier op Rhodos bevindt en dien
tengevolge posthuum aan de algemene
vergadering te Parijs kan worden voor
gelegd.
Kort voor zijn vertrek naar Parijs
heeft Trygve Lie naar aanlejding van
de moord op graaf Bernadotte de vol
gende verklaring afgelegd: „Het nieuws
over de moord op graaf Bernadotte in
tiet unite K.LM.-vliegtuig, dat de Ver. Naties charterden, en waarmee Bernadotte
Onvermoeid van het ene land naar het andere vloog om zijn vredesmissie uit te
voeren, welke thans op zo afschuwelijke wijze is afgebroken.
Jeruzalem heeft mij diep geschokt. Ik
heb hem het laatst gezien vlak voor
mijn vertrek uit Parijs op 4 September
en toen was hij als steeds enthousiast
over zijn plannen ten aanzien van het
herstel van de vrede in het Nabije Oos
ten. Hij brandde van verlangen over
eenstemming tussen Joden en Arabie
ren tot stand te brengen. Nu is hij ver
moord in dienst van de vrede en van
de U.N.O. Dank zij zijn streven zijn tot
dusverre vele duizenden levens gespaard
gebleven."
Minister-president Drees noemde de
moord op graaf Bernadotte afschuwelijk.
De Zweedse minister van Buiten
landse Zaken zei diep geschokt te zijn
toen hij het nieuws vernam.
Erling Steen, de president van het
Noorse Rode Kruis, heeft gisteravond
gezegd, dat zijn eerste reactie op het
horen van het nieuws over de dood van
Bernadotte woede was.
„Voor ons Noren is het verlies boven
al zwaar, omdat graaf Bernadotte
velen van ons uit de Duitse concentra
tiekampen gehouden heeft."
Het Arabische radiostation te Jeruza
lem heeft gisteravond zijn leedwezen
helulgd met de moord op Bernadotte.
Het Arabische publiek, aldus de radio,
is diep geschokt door deze afschuwelijke
daad.
Radio Israël zond de tekst uit van
een telegram, dat aan Trygve Lie gezon
den is, en dat luidde: Wij zjjn geschrok
ken van de afschuwelijke moord op Ber
nadotte en kolonel Serot. De regering
van Israël neemt de meest energieke
maatregelen om de daders voor het ge
recht te brengen en om dit kwaad uit
te roeien.
Azzam Pasha, secretaris-generaal van
de Arabische liga zei, dat de tijding van
de moord op Bernadotte hem veel leed
veroorzaakt had, niettegenstaande de
grote verchillen die tussen hen be
stonden.
Graaf Folke Bernadotte, de jongste
zoon van prins Oscar Bernadotte en
neef van Koning Gustaaf van Zweden,
was evenals alle leden van de Zweedse
koninklijke familie een afstammeling
van Napoleons maarschalk Bernadotte.
Hü was 53 jaar, lang van postuur en
knap van uiterlijk. Hij stelde zijn leven
in dienst van de mensheid, als bemid
delaar in Palestina, president van het
Zweedse Rode Kruis en de man, die als
tussenpersoon optrad in de slotphasen
van de laatste oorlog. Zijn motto was
gelijk dat van de Franse sstaatsman
Aristide Briand: „Ik ben altijd opti
mist".
Tijdens de oorlog regelde hij eerst de
uitwisseling van non-combattanten en
vervolgens van geallieerde en Duitse
gewonde krijgsgevangenen.
Als Zweeds beheerder van interne
ringskampen was hij belast met de zorg
voor de piloten, die in Zweden moesten
landen. Hij was de man, op wie het oog
van de wereld gevestigd was in de laatste
dagen van de oorlog tegen Duitsland.
De bekendmaking op 29 April 1945, dat
hij vredesvoorstellen van Himmler aan
de geallieerde gezanten in Stockholm
had overhandigd, was het eerste duide
lijke teken, dat het einde nabij was.
Himmler verzocht hem zijn voorstellen
te overhandigen, omdat de wijze waar
op Bernadotte zijn functie in dienst van
het Rode Kruis vervulde, hem geïmpo
neerd had.
Bernadotte had verdere besprekingen
met Duitse afgezanten op een kasteel
nabij Aabernraa, 25 km van de grens
op Deens grondgebied. 1 Mei begaf
Bernadotte zich weer op weg naar
Zweden met een aanbod tot onvoorwaar
delijke overgave. Bernadotte bewaarde
het diepste stilzwijgen over zijn bespre
kingen met de leiders van het wanke
lende „Reich", doch zijn brede glimlach
bij zijn terugkeer in Stockholm duidde
op succes.
In 1928 huwde hij Estelle Romaine
Manville, dochter van een Amerikaanse
millionnair in New York. Uit het hu
welijk werden vier kinderen geboren,
van wie twee jongens reeds vroeg
stierven.
Toen in 1929 Lithauen, Letland en
Estland de stichting van een Baltisch
koninkrijk overwogen, werd Bernadotte
genoemd als mogelijk vorst.
Toen de spanning in Palestina haar
hoogtepunt bereikte wendden de V. N.
zich tot Bernadotte. Hij werd 20 Mei
als bemiddelaar aangewezen.
Dr. Ralph J. Bunche, chef van het
Palestijnse secretariaat bij de U.N.O.
heeft zich volledig belast met de missie
in Palestina, die voorheen door Berna
dotte verricht werd. De U.N.O. heeft
aan Bunche getelegrafeerd, dat hij de
taak volledig, tot nader bericht, op zich
moet nemen. Hij verklaarde voorts, dat
de Israëlische en Arabische regeringen
hiervan op de hoogte zijn gesteld, even
als de chef-staf van Bernadotte, generaal
Aage Lundstroem. De moord heeft geen
invloed op de wapenstilstand; deze zal
voortduren, aldus verklaarde de secreta
ris van de nieuwe bemiddelaar.
Graaf Bernadotte (rechts) tijdens een persconferentie te Jeruzalem.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft gisteren mede
gedeeld, dat er geen verdere bijeen
komsten worden voorzien tussen de af
gezanten der Westelijke mogendheden
en Molotov aangaande de Berlijnse cri
sis.
Franse kringen tonen weinig enthou
siasme voor het voorstel volgens de
berichten gesteund door Amerika om
de zaak voor de Algemene Vergadering
te brengen. Zij hebben te kennen ge
geven, dat zij de voorkeur geven aan
Vlermogendhedenbesprekingen in Parijs
op ministerieel niveau.
Men verwacht dat Marshall, Bevjn en
Molotov de eerste zitting der V. N. op
Dinsdag zullen bijwonn. Verwacht wordt,
dat Marshall voor de duur van de zit
ting in Parijs zal blijven.
Molotov zal waarschijnlijk reeds Zon
dag naar Parijs vertrekken om de UNO-
assemblée bij te wonen.
In verband met de impasse in de Ber
lijnse besprekingen vragen de Weste
lijke diplomaten zich af of Rusland
tracht tijd te winnen teneinde het tijd
stip van een beslissing dichter bij de
winter te brengen, wanneer de lucht
brug door de weersomstandigheden zeer
bemoeilijkt zal worden. Deze mogelijk
heid wordt het motief geacht voor het
besluit van de Westelijke mogendheden
om de Berlijnse kwestie voor de V. N.
te brengen, tenzij de besprekingen in
Moskou zich dit week-end snel en gun
stig zouden ontwikkelen.
Zowel in Britse als Amerikaanse krin
gen wordt het waarschijnlijk geacht,
dat de Westelijke mogendheden een der
gelijke stap vergezeld zullen doen gaan
van een publicatie, waarin zij hun po
gingen om een einde te maken aan het
geschil en de Berlijnse blokkade op te
heffen uitvoerig uiteenzetten.
De Britse speciale afgezant te Mos
kou, Frank Roberts, en de Britse gezant
Harrison, hebben Vrijdag een bezoek
gebracht aan de Amerikaanse ambas
sadeur te Moskou, Bedell Smith. Na de
conferentie antwoordde 'n Amerikaan
se woordvoerder op de vraag of er nog
een vergadering op het Kremlin zou
worden gehouden: „Er is op het ogen
blik nog niets aan de horizon."
Inmiddels werd de ernstige interna
tionale toestand in het algemeen en in
Duitsland in het bijzonder weerspiegeld
door een plotselinge bijeenkomst in Lon
den van de hoogste regerings- en mi
litaire autoriteiten met Ernest Bevin.
Bij de besprekingen was ook sir Stafford
Cripps aanwezig. Later confereerde Be-
Met ingang van Zaterdag 18 Septem
ber 1948 is de verkoop van gedistilleer
de dranken aan grossiers, Horecabedrij
ven en slijters vrijgegeven. Zoals be
kend, was de verkoop aan het publiek
in café's reeds vrij, terwijl, wat de slijt-
verkoop betreft, in de verordening „ver
koop van gedistilleerde dranken door
slijters" nog enige beperkende voor
waarden voorkwamen.
Deze verordening is thans ingetrok
ken, zodat de slijterijen niet langer klan
tenkaarten behoeven uit te geven en
niet langer behoeven te voldoen aan de
andere voorschriften, die in de verorde
ning waren vastgelegd.
De opheffing van de rantsoenering
betekent niet, dat de grondstoffen voor
de vervaardiging van gedistilleerd in
onbeperkte mate ter beschikking zullen
worden gesteld.
Sedert enige tijd is de contingentering
van de grondstoffen voor de havermout-
fabrieken en de gortpellerijen beëin
digd Ook voor de papbereiding wordt
met ingang van 18 September 1948 de
contingentering van havermout en ha-
vergort opgeheven. Deze maatregel is
een uitvloeisel van de ruimere positie
van de grondstoffen voor deze artike
len, met name haver en gerst. De fa
brikanten zullen in het vervolg op aan
vrage, dus naar behoefte, worden be
voorraad. Met deze maatregel is een ein
de gekomen aan alle rantsoenerings
maatregelen ten aanzien van deze pro
ducten, voorzover die nog bestonden.
De prijzenverordeningen voor haver
mout en gort blijven evenwel gehand
haafd.
vin met maarschalk Montgomery.
Tegelijk werd tot 10.000 mannen tus
sen de 20 en 50 jaar een oproep gericht
om als speciale politie-beambten in Lon
den te dienen en om naast het politie
werk ook getraind te worden in de eer-
ste-hulpverlening en het werk van de
civiele defensie.
In de oproep werd gezegd, dat „dé
behoefte dringender was dan ooit".
Het Britse ministerie van oorlog ont
hulde voorts plannen om de sterkte van
het vrouwelijk hulpkorps (A. T. S.) van
6000 op 45000 te brengen door vrouwen
tussen de 18 en 40 jaar te recruteren..
De Bilt zegt:
Weersverwachting tot Zondag
avond:
Zwaar bewolkt met enkele tijde
lijke opklaringen, overwegend .droog
weer. Langs de Waddenzee aanvan
kelijk vrij krachtige, overigens mati
ge tot zwakke wind uit westelijke
richtingen. Iets kouder des nachts
overdag ongeveer dezelfde tempera
tuur als vandaag.
Zon 6.19—18.49, maan 19.09—6.02.
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen in de afgelopen week
de navolgende verliezen zijn geleden:
Koninklijke Landmacht: Sold. J.
Dam, uit 's-Gravenhage; gesneuveld 8
September. Sold. J. J. Dinnessen, uit
Gennep; gesneuveld 24 Augustus. Sold.
J. D. Haan, uit Appingedam; gesneu
veld 12 September. Sold. Ie kl. T. van
den Ham, uit Hoevelaken; gesneuveld
10 September. Korp. A. J. van der Heij
den, uit Geldrop; gesneuveld 12 Sept-
tember. Sold. le kl. W. A. M. Janssen,
uit Bladel; gesneuveld 8 September.
Sold. J. Bos, uit Noordwolde (Fr.); ge
sneuveld 15 September. Sold. A. de
Carpentier, uit Zaandam; gesneuveld
13 September. Soldaat J. A. van Maa-
nen, uit Arnhem; gesneuveld 13 Sep
tember.
Koninklijk Nederlands-Indische Le
ger: Sold. Ie kl. Kardjo, uit Ned.-Indië;
gesneuveld 3 September.
Koninklijke Marine: Heeft in de pe-
•riode van de afgelopen week geen
verliezen gerapporteerd.
In de buurt van Bobotsari, onge
veer 5 mijl ten Noorden van Poer-
ballinga, op Midden-Java, 35 mijl
ten Noord-Oosten van de zeehaven
Tjiiatjap, is een grote botsing aan
de gang tussen Nederlanders en
Indonesiërs, aldus meldt U. P.
Volgens de eerste berichten zijn
1500 Indonesiërs in strijd gewik
keld met de Nederlanders in dat
gebied.
De Indonesiërs zouden volgens deze
berichten worden bijgestaan door een
Indonesische reserve, die volgens niet
officiële schatting 3000 man zou bedra
gen, en zioh ophoudt langs de status
quo-lijn een paar mijl verwijderd van
de plaats waar de gevechten op het
ogenblik aan de gang zijn.
De voorlopige verliezenlijst toont aan,
dat vier Nederlanders werden gedood
en zeven gewond. De gevechten duren
voort en de Nederlanders zouden artil
lerie gebruiken tegen de Indonesische
strijdmacht.
Er is nog geen officiële bevestiging
van deze berichten.
Ondertussen hebben de Nederlanders
vanochtend officieel bekend gemaakt,
dat een niet nader aangeduid aantal re
publikeinse autoriteiten, woonachtig in
het door de Nederlanders bezette ge
bied, voornamelijk Batavia, opdracht
heeft ontvangen „op korte termijn" het
Nederlandse gebied te verlaten. Een
lijst van personen die vertrekken moe
ten is niet beschikbaar.
Naar het Statistisch Bulletin van het
Centraal Bureau voor de Statistiek
meldt, zijn in de maand Juli in ons land
in totaal 3068 woningen voltooid. Op
het eind van deze maand waren er in
uitvoering 44.030 woningen.
Het, Chinese gedeelte van Soerabaja's bevolking, dat een groot percentage van
het totaal uitmaakt, verscheen met versierde voertuigen met allerlei godsdienstige
voorstellingen, voor Europeanen meestal vrij onbegrijpelijk, maar daarom niet
minder boeiend voor 't oog. Alle bloemen zijn met de hand uit papier vervaardigd.
Zoals wij gisteren in een deel van
onze oplage reeds meldden, heeft de
Nizam van Haiderabad Vrijdagmiddag
te vijf uur aan zijn troepen opdracht
gegeven het vuren tegen de oprukkende
troepen van India te staken. Premier Mir
Laik Ali deelde via de radio mede, dat
vijf dagen na de inval van de Indische
troepen alle verzet nutteloos geworden
was en dat twee Indische colonnes de
hoofdstad van Haiderabad met grote
snelheid naderden. Men verwacht, dat
zij hedenmorgen in de stad zullen bin
nentrekken. Gistermiddag bereikten
zij reeds de belangrijke stad Secundera-
bad.
Premier Mir Laik Ali heeft aan de
Nizam het ontslag van zijn regering aan
geboden. Deze heeft het ontslag aan
vaard en zal waarschijnlijk hedenmorgen
opdracht geven tot vorming van een
nieuwe regering, waarvan prins Berar,
de zoon van Nizam, deel zal uitmaken.
Reeds voor de capitulatie zou een
scheuring zijn ontstaan tussen de rege
ringstroepen van Haiderabad en de troe
pen van de Razakarorganisatie. Qasim
Rizvi, de leider der Razakars, is naar
Pakistan gevlucht.
De Nizam zelf hield Vrijdagavond een
dramatische radiorede tot het volk.
waarin hij bekend maakte, dat alle
eisen, die India aan Haiderabad gesteld
hkd, zouden worden ingewilligd.
Hij zei, dat de optrekkende Indische
kolonnes ongehinderd tot Secunderabad
en Haiderabad toegelaten zouden wor
den en maakte bekend, dat de Razakar
organisatie ontbonden was.
Het nieuws van de overgave werd
door de bevolking van New Delhi met
grote kalmte, die bijna op onverschil
ligheid leek, ontvangen.
Eerste minister Pandit Nehroe zal
vandaag een radiorede tot het volk van
India „met inbegrip van het volk van
Haiderabad", uitspreken.
Het is niet waarschijnlijk, dat de Ni
zam zijn hoofdstad zal ontvluchten. Te
vens wordt gezegd, dat de Nizam, die
als de rijkste man ter wereld geldt, ge
weigerd heeft zijn schatten in veiligheid
te brengen.
Er is nog steeds geen aanwijzing wat
de Indische regering voornemens is te
gaan doen. Het wordt door sommige
waarnemers mogelijk geacht, dat de
zoon van de Nizam, prins Berar, staats
hoofd zal worden. Prins Berar. die het
met zjjn vader nogal eens aan de stok
heeft, heeft meer dan eens tegen de
Razakar-organisatie de zjjde van de
Indische regering gekozen.
Van gezaghebbende UNO-zijde wordt
vernomen, dat het door de Nizam ge
geven bevel „staakt het vuren" geen
onmiddellijke invloed zal hebben op de
belangstelling van de Veiligheidsraad
voor de Indische invasie in Haiderabad.
De nieuwe ontwikkeling kan echter
leiden tot uitstel van de volgende zit
ting van de Veiligheidsraad, die op
Maandagmiddag is vastgesteld.
De vertegenwoordiger van Haidera
bad in Parijs, minister, minister van
Buitenlandse Zaken, Nawab Moin Na
waz Jung, weigerde een verklaring af
te leggen. Hij zei slechts: „Ik heb geen
nieuws uit Haiderabad ontvangen sinds
mijn vertrek (j.L Vrijdag). Wij zullen
or,ze klacht tegen India blijven door
zetten totdat wij tegenorders van de
Nizam krijgen".
(Van een bijzondere medewerker)
Het is voor een scribent steeds een
prettige sensatie andere mensen
in min of meer waarderende zin
over zijn pennevruchten te horen spre
ken, terwijl deze mensen niet weten,
dat de pleger dezer krabbels in hun na
bijheid zit. Zo reisden wij dezer dagen
in het gezelschap van enkele fabrieks
meisjes. die onze bijdrage van vorige
week Zaterdag onderling bespraken en
tenslotte hun gesprek hierover eindig
den met de opmerking: ,,'ns Kijken
wat-ie er volgende week nog meer van
zegt." Daarbij werd kennelijk gedoeld
op het begin van de laatste alinea: het
bijzonder gevaar dat inhaerent is aan
de fabrieksarbeid voor meisjes, n.l. de
onvoldoende voorbereiding op haar le
ven' gewoonlijk als vrouw en moeder
in een arbeidersgezin.
In het begin van dit jaar hield mej.
M. Berden, arbeidsinspectrice in Den
Haag. een inleiding over ..De noden van
het fabrieksmeisje", nadat prof. dr. W.
Banning had gesproken over „De gees
telijke en maatschappelijke nood van de
arbeidersjeugd". Mej. Berden noemde,
o.i. terecht, de opvoeding van het fa
brieksmeisje een zaak van nationaal
belang. Spreekster achtte het practisch
uitgesloten, dat een meisje, dat alleen
of in hoofdzaak de invloed van de fa
briek ondergaat, later haar taak als
moeder behoorlijk kan vervullen. Zij
bepleitte, dat, zoiang het meisje op de
fabriek werkt, zij gelegenheid moet heb
ben speciale lessen en cursussen te vol
gen.
Dit pleidooi is ons uit het hart gegre
pen. Op hoeveel „vakken" heeft zich de
a.s. huismoeder niet voor te bereiden.
Het tegenwoordige probleem van de
huishoudelijke hulp heeft er weliswaar
toe geleid, dat practisch de meeste huis
vrouwen ook uit de kleine midden
stand en van de „lijders aan vaste sa
larissen" het zonder zulk een hulp moe
ten stellen (zij kunnen het eenvoudig
niet betalen), maar de meesten van
hen hebben minstens geruime tijd de
gunstige invloed van U. L. O. of mid
delbare school, vaak ook van de huis
houdschool ondergaan. In vele geval
len kunnen zij ook nog wel incidentele
huishoudelijke hulp van naaister, werk
ster en wasinrichting betalen. De arbei
dersvrouw daarentegen moet niet alleen
haar eigen kok en inkoopster zijn. maar
zeker ook haar eigen werkster, bood
schappenmeisje, naaister, wasvrouw, zij
moet zelf de kleren kunnen reinigen,
die anderen naar een chemische in
richting kunnen doen, zij moet véél
meer dan anderen „economisch" zijn en
„boekhoudkundige", omdat zij met een
meestal geringer inkomen moet zien
rond te komen. Het is voor een huis
vrouw geen kunst te redeneren: ik
koop dit of dat, want ik heb het nodig.
De Belgische senator mej. M. Baers
heeft vorig jaar een tot nog toe helaas
alleen in het Frans verzorgde publica
tie het licht doen zien over de econo
mische waarde van de huisvrouwen-
arbeid, waarin zij overduidelijk aan
toont, dat ..binnenlandse deviezenver-
slindsters" die huisvrouwen zijn, die
nooit geleerd hebben op een economisch
verantwoorde wijze hun week-inkomen
te besteden. Ten onrechte wordt in Bel
gië de door mej. Baers sterk bevochten
gedachte gepopulariseerd, dat de ge
huwde werkende vrouw een zegen voor
het land is. Vóór- noch tegenstanders
beschikken in dit opzicht over cijfers
en aantoonbare geregistreerde feiten
om hun beweringen te staven. Maar in
dit opzicht mogen bekende volksuitdruk
kingen en sterk levende volksmeningen
wel wat zeggen. Algemeen aanvaardt
men toch o.a. de mening, dat een slor
dige huisvrouw „geld kost". De vrouw
die niet geleerd heeft hoe haar meu
bels, de kleren en verdere huisinven
taris moeten worden onderhouden, kost
handen met geld. En indien dat geld
niet aanwezig is, schept ze enerzijds
een huis, waarin „geen blind paard
schade kan lopen", anderzijds wordt
haar gezin een van de ongezelligste,
met de grote gezinsgevaren van dien.
(Vervolg op pag. 3)
Een belediging neemt slechts iets af
van de waardigheid van wie haar
uitspreekt. j
Het is met grote bevreemding, dat
velen het bericht vernomen heb
ben, dat de porto-onkosten van
brieven voor militairen in Indonesië
aanmerkelijk zijn verhoogd. Niet alleen
immers het Katholieke Thuisfront, maar
ook het Protestants Interkerkelijk
Thuisfront en niet minder familieleden
der militairen, zien zich in de uitoefe
ning van hun taak ernstig benadeeld.
Hoe is het mogelijk, zo wagen wij ons
af, dat de regering deze maatregel neemt,
terwijl dezelfde Overheid in redevoerin
gen en toespraken de grote noodzaak
van het werk tot behoud van het con
tact met onze militairen in Indonesië
beklemtoont. Heeft niet juist nog dezer
dagen de beschermheer van de Niwin,
Prins Bemhard, persoonlijk gewezen op
de ernst, waarmee de zaak van het
thuisfront moet worden opgevat?
Wij hebben sterk de indruk dat de
Overheid hier een maatregel heeft ge
nomen, waarvan zij de draagwijdte niet
geheel heeft overzien. De meeste con
fessionele thuisfronten geven een blad
uit, dat per luchtpost als brief verzon
den wordt. In Haarlem bijvoorbeeld ver
schijnt ,,'t Trefpunt." De redactie ziet
zich nu genoodzaakt de uitgave van het
blad stil te leggen, daar de onkosten
drie maal zo hoog zouden worden, het
geen onmogelijk te dragen is.
Het is werkelijk ongelooflijk, dat de
regering dit uiterst belangrijke werk
volkomen lam legt met naar het schijnt
als enig motief: een bezuiniging van
twee millioen gulden.
Het stedelijk comité Haarlem van
Kath. Thuisfront heeft in een vergade
ring besloten zich tot de Directeur-Ge
neraal der Posterijen te wenden, om in
deze zaak opheldering te verkrijgen.
Wij menen, dat er alle reden is voor
onze Volksvertegenwoordiging, in het
bijzonder voor onze katholieke Kamer
leden, aan de desbetreffende minis
ters niet alleen opheldering, maar ook
annulering, al dan niet gedeeltelijk, te
wagen. Dit zou een oplossing van deze
alleszins brandende kwestie waarschijn
lijk wel verhaasten.
Wij mogen ons overigens wel eens
ernstig afvragen, hoe onze toch al criti-
sche militairen in de Oost zullen reage
ren op de merkwaardige, maar schrille
tegenstelling tussen woorden en daden
van de autoriteiten. Het zou zeker op de
weg van het hoofdbestuur van Kath.
Thuisfront liggen, door zijn tussen
komst aan deze betreurenswaardige be
slissing een eind te maken.
In verband met de opening der Sta-
ten-Generaal te Den Haag op Dinsdag
21 September a.s. hebben de N. S. op
die dag enkele extra treinen naar en
van Den Haag ingelegd.