DE INDIJKING VAN DE ZUIDERZEE WORDT
VERDER VOORBEREID
Studiejaar Katholieke Hogeschool
te Tilburg geopend
ERIC DE NOORMAN- DE BRON
Sluiten republikeinen
Madioen in?
Indonesische infiltraties
Nederlandse regering bereid
Hatta te steunen
Probleem der politieke delinquenten
heeft voortdurende aandacht
Ned. Indië nu officieel
uitsluitend Indonesië
Nood zal tot scheiding en verbinding
der geesten bijdragen
MOSKOU DICTEERT COMMUNISTISCHE
STOOT NAAR ZUID-00ST-AZIË
Republikeinse extremisten leggen
nu hun kaarten op tafel
AFLEIDINGS
MANOEUVRE
H.H. Wijdingen
Jaarlijks sociale en economische studiedagen
Van Mook voor zijn vertrek naar Batavia:
DUNSDAG 21 SEPTEMBER -1948
PAGINA 5
KONINGIN JULIANA'S TROONREDE
Subsidies op de levensmiddelen
Gevaar voor inflatie geweken
Politieke delinquenten
Uitzending missionarissen
Adviescommissie Bandoeng-
conferentie
COMMUNISTISCHE ACTIE INDE REPUBLfK
Eén dode door giftige
paddenstoelen
Kunstschilders huldigen
Prinses
Een bezoek aan 't Loo
VRACHTAUTO MET BOTER
VERBRAND
MINISTER STIKKER TE WASHINGTON
door George F. Worts
Gelukstelegrammen naar
de West
(Vervolg van "pag. 1)
Zowel uit een oogpunt van exportbe-
j Vordering als ter waarborging van vol
doende werkgelegenheid voor ae steeds
groeiende bevolking is krachtige indus
trialisatie dringend noodzakelijk. Hoe-
Wel de regering de technische vraag
stukken, die hierdoor worden opgeroe
pen,. geenszins onderschat, is zij \van
Jnening, dat het industrialisatievraag-
stuk in de eerste plaats een economisch
probleem is. Zij acht het daarom een
belangrijk deel van haar taak, voorzover
dat in haar vermogen ligt, economische
omstandigheden te scheppen, die het
bedrijfsleven tot een gezonde uitbreiding
der industriële capaciteit prikkelen.
Op 't gebied van de productie en van
de consumptie zal al 't mogelijke worden
gedaan om meer normale verhoudingen
te herstellen, een en ander naarmate de
deviezenpositie zulks toelaat. Afneming
van de schaarste zal het mogelijk maken
de overheidsbemoeiing met het bedrijfs
leven te verminderen. Beperking van de
invoer zal echter, als gevolg van het te
kort aan buitenlandse betaalmiddelen
nog onvermijdelijk blijven.
De indiening van verschillende wets
ontwerpen op 't gebied van de midden-
standspolitiek is in de loop van dit zit
tingsjaar te verwachten.
Gestreefd wordt naar verbetering van
de materiaalpositie in de bouwnijver
heid en mede daardoor naar opvoering
van de arbeidsproductiviteit, teneinde
het bouwprogramma, speciaal voor wat
betreft woning- en bedrijfsbouw, te
kunnen vergroten.
Met het oog zowel op de voorbe
reiding van de economische unie
met de Benelux-partners als op de
noodzakelijkheid tot verlichting van
de lasten voor de schatkist, zullen
de subsidies op levensmiddelen wor
den verminderd of beëindigd. De re
gering zal daarbij nauwgezet reke
ning houden met gevolgen daarvan
voor de kosten van levensonder
houd en bij de te volgen loon- en
prijspolitiek de instandhouding van
sociaal gerechtvaardigde en econo
misch verantwoorde loon- en prjjs-
normen blijven bevorderen.
De zorg voor de behoeften van de
kinderrijke gezinnen heeft de bijzondere
aandacht van de regering. Overwogen
wordt op welke voet aan daartoe door
werkgevers in tiet leven geroepen fond
sen gelegenheid is te geven uitkeringen
te doen in individuele gevallen, waarin
mede als gevolg van de omvang van het
gezin de inkomsten beneden, het soiiaal
gerechtvaardigde peil blijven. Voorts is
een wijziging van de wettelijke kinder
bijslagregelingen in overweging, tenein
de in die regelingen de nodige correc
ties aan te brengen.,
In aansluiting aan een enkele maan
den geleden uitgebracht rapport, wordt
een algemene herziening van de sociale
verzekeringen ter bevordering van
meer eenheid en tot uitbreiding dier
verzekeringen tot daarvoor in aanmer
king komende groepen van zelfstandi
gen verder voorbereid, mede teneinde
te voorzien in een duurzame regeling
ten behoeve van de ouden s van dagen
bii beëindiging van de thans geldende
tijdelijke voorziening. De voorbereiding
van een wetsontwerp op de Ziekenfond
sen, zomede van een nieuwe wettelijke
organisatie van de gezondheidszorg, zal
met bekwame spoed worden voortgezet.
De Landbouwpolitiek van de rege
ring zal gericht zijn op verhoging van
een rationele, bodemproductie, op in
tensivering van het landbouwbedrijf,
alsook op het verzekeren van bestaans
zekerheid van boeren en tuinders in
goed geleide bedrijven, mede door een
zekere matevan productie- en markt
ordening, waarbij in het bijzonder aan
dacht zal worden geschonken aan het
vraagstuk van de kleine boeren.
Door-voorstellen tot verbetering van
de ruilverkavelingswetgeving en van
de pachtwetgeving, alsmede door het
beheersen van pacht- en koopprijzen,
verwacht de regering een doelmatig ge
bruik van de grond te bevorderen. Ge
zien de gunstige ontwikkeling van de
binnenlandse productie en de toestand
on de wereldmarkt, mag een voort
gaande verbetering in de voedselvoor
ziening worden verwacht.
Ofschoon de financiële gestand moei
lijk is, vertoont de begroting voor 1949
een belangrijk gunstiger beeld dan dm
over het lopende jaar, een resultaat,
dat ten *le werd. verkregen door gun
stiger verwachtingen met betrekking
tot de middelen en anderdeels door
beperkingen in de uitgaven. Met voor
opstelling, dat de bevordering van de
volkswelvaart van primair belang is en
dat aan de eisen der sociale recht
vaardigheid niet te kort mag worden
gedaan, zal aan een verdere inkrimping
Van de overheidsuitgaven bij voortdu
ring aandacht moeten worden geschon
ken Intussen dient er op te worden
gerekend, dat voor het herstel van In
donesië ook in het komende jaar een
beroep op Nederland voor financiële
hulp in de vorm van credietverlemng
zal worden gedaan. Hoewel dank
zij de buitenlandse credietverlemng
en het verbeterde begrotingsbeeld het
gevaar voor inflatie is geweken, dient
te worden voorkomen, dat opnieuw in
flatoire krachten de overhand krijgen.
Zo zal met name in verband met de
verdere afwikkeling der geldzuivering
voorzichtigheid moeten worden be
tracht.
Op het gebied der belastingheffing
zal worden voortgegaan met een her
ziening in sociale en economische
zin. Enige verlaging van het tarief
van de inkomsten- en loonbelasting
is in overweging, evenals een tege
moetkoming aan het bedrijfsleven
met betrekking tot de berekening
van de belastbare winst. Voorts
Zondag 3 October zal Z. H. Exc. Mgr.
dr. J. H. G. Lemmens, bisschop van
Roermond, in de parochiekerk van de
H. Jozef te Broekhem-Valkenburg de
H. Priesterwijding toedienen aan de
eerw. fraters: Bernardinus van Meyel,
Hyacinthus Hofstede, Antonius Vlem-
mix, Egbertus Aokermans, Benno Ba
kermans, Dorotheus Verbruggen, Leon-
tius van Berkom, Dagobert Gooren, Be-
hignus Kortbeek, Sebastianus van Lies-
bout, Aurelius Verschragen, Winand
Buyssen, Marinus Kruitwagen, Everard
Koek, Hilarion Molenkamp, Amandus
Kockelmans, Gaudentius Pontenagel, al-
Jon van de Congregatie der H.H. Har-
Jen van Jezus en Maria; alsook aan
victor Lijnen, Salvatoriaan.
Verder ontvangen 4 fraters de diaco-
haatswijding, 5 fraters de subdiaco-
eaatswijding en 6 fraters de kruinsche-
^ng.
zal gestreefd worden naar een ver
groting van de rechtszekerheid voor
de belastingplichtigen en naar een
vereenvoudiging van de bestaande
belastingwetgeving. De geboden uiter
ste soberheid leidt er toe, dat in het
komende jaar in hoofdzaak slechts
werkzaamheden, die nodig zijn voor
behoud van bestaande verkeersver
bindingen en andere waterstaatswer
ken of ter voltooiing van reeds aan
gegane overeenkomsten zullen kun
nen worden uitgevoerd. De indijking
der Zuiderzee wordt verder voorbe
reid.
Op korte termijn kan de indiening
worden verwacht van een wetsontwerp
betreffende samenwerking van gemeen
ten onderling en van gemeenten met
andere lichamen.
De regeling van de verdeling van de
taak en van de organisatie van de po
litie zal opnieuw onder het oog worden
gezien. Daartoe zal een commissie wor
den ingesteld, welke de regering op
korte termijn advies zal hebben uit te
brengen.
Voorstellen zullen worden gedaan ter
uitvoering yan artikel 195a der Grond
wet.
Aan een in te stellen commissie zal
worden opgedragen de regering van
advies te dienen omtrent vereenvoudi
ging der pensioenwetgeving. Werden in
het voorjaar 1948 enkele maatregelen tot
verbetering van de salarispositie van
het Rijkspersoneel aangekondigd en
reeds ten dele geëffectueerd, de verwe-
zenlijknig van de toegezegde technische
herziening kan, naar het zich laat aan
zien, binnenkort worden verwacht
Het probleem der politieke delinquen
ten heeft de #voortdurende aandacht der
regering. Een aanvang wordt gemaakt
met de behandeling der gevallen van
de jeugdige delinquenten, ten aanzien
van wie een onderzoek naar de moge
lijkheid van reclassering zal worden in
gesteld.
Liquidatie van de buitengewone Maat
regelen op het gebied van het recht en
de rechtsbedeling zal met kracht wor
den nagestreefd. Wettelijke voorzienin
gen betreffende het gevangeniswezen
zijn in gevorderde staat van voorberei
ding.
Bij de verschillende typen van onder
wijs heeft het opvoedings- en vormings
aspect de bijzondere belangstelling van
de regering. Ter vervulling van de
functie van het onderwijs ten opzichte
van enkeling en (gemeenschap zijn nau
we verstandhouding en samenwerking
tussen leerkrachten bij de onderschei
den soorten van onderwijs nodig.
De regering streeft er naar dat uitzon
derlijke aanleg in onze maatschappij
vroegtijdig wordt onderkend en dat er
meer gelegenheid wordt geboden om die
begaafdheid tot ontplooiing te brengen.
Om aan de eisen van de steeds verder
voortschrijdende specialisering op we
tenschappelijk gebied het hoofd te kun
nen bieden zal het nodig zijn om, zon
der inbreuk te maken op de vrijheid
van onderwijs, in overleg met de instel
lingen van hoger onderwijs, op een taak
verdeling aan te sturen.
Tot behoud en verhoging van het peil
van het culturele leven zal aan de zorg
voor de kunst bijzondere aandacht wor
den besteed. In gevorderde staat van
voorbereiding zijn wetsontwerpen tot
regeling van het kweekschoolonderwijs,
tot regeling van het voorbereidend hoger
en algemeen vormend middelbaar onder
wijs, tot regeling van het zuiver weten
schappelijk onderzoek en tot regeling
van het tuchtrecht bij het perswezen.
Reeds zijn tal van belangrijke wets
ontwerpen bij U aanhangig, op welker
afdoening de regering prijs stelt. Ik
noem in het bijzonder de ontwerpen in
zake de regeling der materiële oorlogs
schade, de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie, de ondernemingsraden, de
wachtgeld- en werkloosheidsverzekering,
de bedrijfspensioenfondsen, de afwikke
ling der geldzuivering, rechtshandelingen
landbouwgronden, het tegengaan van
lichtvaardige echtscheidingen, de wijzi
ging van het ontslagrecht, de regeling
voor de opsporing, de vervolging en de
berechting van economische delicten, de
credietverstrekking aan Nederlands-ïn-
dië, de oprichting van de Nederlands
Indonesische Maatschappij tot financie
ring van het herstel in Indonesië, en de
tijdelijke voorzieningen ten behoeve van
de wederopbouw en de bevordering van
de bouwnijverheid. Veel zal dus van Uw
werkkracht worden gevraagd.
Met de bede, dat God ons allen de
kracht en wijsheid moge schenken, no
dig voor het vervullen van onze taak,
verklaar ik de gewone zitting der Sta-
ten-Generaal geopend.
Gisteren geschiedde de opening van
het 22ste studiejaar der Katholieke Eco
nomische Hogeschool te Tilburg.
's Morgens droeg drs. J. Verhoeven,
curator, in de St. Jozefkerk (Heuvel
een plechtige H. Mis op.
's Middags bracht de rector-magnificus
prof. H. A. Kaag, verslag uit over het
afgelopen studiejaar in de zaal van het
conservatorium. Aan dit verslag ontle
nen wij het volgende:
Het afgelopen jaar, vol bewogenheid,
vond zijn hoogtepunt in het 50-jarig re
geringsjubileum van H. M. Koningin
Wilhelmina en de inhuldiging van
H. M. Koningin Juliana, waarbij de
Hogeschool in alle geledingen vertegen
woordigd was. Verschillende hooglera
ren werkten actief in 's lands zaken.
Het afgelopen jaar stond in het teken
van twee lustra: in November het vier
de lustrum der Hogeschool en in Mei
het vierde lustrum van het Tilbhrgs
Studenten Corps St. Olof. Als hoogte
punt van het lustrum der Hogeschool
verkreeg dr. Poels als eerste het ere
doctoraat, waarbij de „jonge" doctor
voor de laatste keer in het openbaar
sprak.
Het ligt in het voornemen van de
academische senaat jaarlijks sociale en
economische studiedagen te houden, zo
als deze plaats vonden op 9 en 10 Sep
tember j.L
De Hogeschool telde in het afgelopen
jaar 721 ingeschreven studenten, waar
bij van Noord Brabant 304, Limburg
189, België 5, Ned. Indië 9, West Indië
4 en de overigen over de reet van de
provincies verdeeld, zodat aan de Ho
geschool alle delen van het Rjjk ver
tegenwoordigd zijn.
Opgericht werd een afdeling Studen
ten „Weerbaarheid, welke momenteel
juist in kamp bijeen is om haar strijd
vaardigheid te verhogen.
Er werden afgelegd: 45 propaedeu-
tisch examens, 97 candidaats examens,
47 doctoraal examens, 3 accountants
examens en meer dan 1000 tentamens.
N. a. v. het contact met de R. k. Uni
versiteit te Nijmegen aanvaardden twee
hoogleraren een hoogleraarstoel.
Het Economisch-Technologisch Insti
tuut werd veranderd in het Economisch-
Sociologisch Instituut, hetwelk onder
leiding staat van prof. dr. W. R. Heere.
Na beëindiging van het verslag droeg
prof. H. A. Kaag het rectoraat aan prof.
dr. F. A. Weve over, door deze de tra
ditionele waardigheidsketen om te
hangen.
Onder de vele toehoorders merkten I
wij op: het curatorium der Hogeschool,
hoogleraren en docenten der Hoge
school, burgemeester en wethouders der
gemeente Tilburg, de senaat en modera
tor van het Tilburgs Studenten Corps
St. Olof, vele belangstellenden en stu
denten. Op de druk bezóchte receptie
kwamen belangstellenden en studenten
de nieuwe rector-magnificus en senaat
hun gelukwensen aanbieden.
In de namiddag van Zondag 26 Sept.
zullen in het Missiehuis Tilburg weder
om de jaarlijkse plechtigheden worden
gevierd van de uitzending van missiona
rissen. Om vier uur begint het plechtig
Lof, in aansluiting waarop de eigenlijke
plechtigheid der uitzending geschiedt.
Van 4.25 tot 5 uur zal alles door de radio
te beluisteren zijn. Niet minder dan 41
missionarissen, Paters, Broeders en Zus
ters, zullen worden uitgezonden of her
uitgezonden naar de volgende missie
gebieden:
Ned. Nieuw Guinea: Paters H. Tille-
mans (Grave), J. Sneekes (Beverwijk),
Jos van der Linden. (Utrecht), Broeders
W. van Loendersloot (Bussum) en A. Ga-
liart (Vught). Zusters Marjana Diekman
(Haarlem), Marie Alacoque de> Klerk
(Hontenisse), Wilhelma Zomer (Houten,
Utr.), Adriana de Kort (Esbeek) en Clo-
thilde Warmelink (Oldenzaal).
Celebes (Menado): Paters Jos Jötten
(Spgubeek) en Joh. van der Sterren
(Oirlo, L.) en Broeder S. Werkhoven
(Den Bosch).
Philippünen: Paters G. Opden Camp
(Stein, L.), G. Haggenburg (Amsterdam),
A. Krol (Harlingen), Ad. Janssen (Arn
hem), A. Steyger (Den Haag), P. Vlas
veld (Leiderdorp), B. Drenth (Sappe-
meer), Fr. van der Borght (Tilburg) en
Broeder G. Tesselaar (Bovenkerk).
Midden-Java: Paters P. van Bilsen
(Tilburg) en Fr. Langenhuyzen (Til
burg), Zusters Blanca van Reysen (van
Bergen op Zoom)Basiliana van Abswou-
de (van Oegstgeest), Marcella Vermeer
(Tilburg), Victorine, van der Ven
(Vught) en Godeliva de Blok (Lams-
waarde)
Brazilië: Paters Jerome Vermin, Over
ste (Maastricht), J. de Kruijf (Amster
dam), A. Brandts (Arnhem), A. Ver
laar (Sprundel), C. Ham (Vlaardingen),
P. Schouten (Amsterdam), A. de Kort
(Tilburg), B. van Oostrom (Haarlem),
Jos Castelijns (Meerveldhoven) en Broe
ders H. Pennings (Den Dungen), Fr.
van den Wildenberg (Eindhoven) en W.
van Baast (Oisterwijk).
MAR TEM' TOONDER STUDK
16. Ook de vreemde vrouw had toegekeken en zei ter verduidelijking: „Uw
vrienden bevinden zich in de vallei welke het tafelland ormgeeft. Zij zullen nooit
in staat z*jn, de toegang tot mijn rijk te vinden zonder htup van een ingewijde."
Somber zat Eric een tijdje voor zich uit te staren en toen zei hij: „Ik weet, dat ik
geen kans heb uit uw rijk te ontsnappen, Dzilah. Vergun mij daarom mij hier met
mijn vrienden%te herenigen." Even overdacht de vrouw dit voorstel en toen knikte
zij goedkeurend. „Uw wens zal vervuld worden, blonde man" glimlachte zij. De
heerseres sloeg op een gong en twee soldaten verschenen. Deze gaf zij opdracht een
troepje uit te zenden om de vrienden van Eric naar de burchtstad te brengen.
Toen de kleine troep er op uitgetrokken was brak er een tijd aan van angstige
spanning voor Eric. Dzilah echter wist zijn gedachten op een handige
manier af te leiden, zii liet de jonge Noorman vertellen van zijn vele avonturen.
Eindelijk kondigde hoorngeschal de terugkomst van de troep aan en niet lang
daarna wierp Winonah zich in de armen van.haar man. Zo groot was de vreugde
van het weerzien bij de vier mensen, dat geen van allen zag hoe langzaam een
gordijn opgetild werd en de stille figuur van Dzilah hen met vreemde blik gadesloeg!
U.P. meldde hedenmiddag:
Alles wijst er in Batavia op, dat
de republikeinen Madioen van Wes
telijke en Oostelijke richting inslui
ten en Kediri gebruiken als basis
voor hun operaties. Soerakarta ten
Westen van Madioen zal waarschijn
lijk ook operatiebasis worden.
Republikeinse telegrammen, die van
middag te Batavia uit Djokjakarta ont
vangen zijn, melden dat de communisti
sche rebellen nog altijd de stad Madioen
in handen hebben, doch geen controle
hebben over de provincie. Volgens deze
berichten heeft de communisten-leider
Moeso slechts de beschikking over één
bataljon, namelijk drieduizend man
schappen. De situatie buiten Madioen
en in de rest van de republiek is, naar
deze berichten verder melden, rustig.
De communisten beweren echter van
hun kant, dat zij over vijf bataljons of
15.000 man beschikken.
Intussen wordt uit Nederlandse mi
litaire bronnen vernomen, dat in de
afgelopen dagen steeds meer Indone
sische infiltraties in door de Neder
landers bezet gebied op Oost-Java
hebben plaats gevonden.
Gisteren deden zich vier incidenten
voor in d'e omgeving van Malang. Er
werd een overval gepleegd op een sui
kerplantage. Een Nederlandse patrouille
werd beschoten van de republikeinse
zijde der status quo-lijn en een derde
incident bestond in een overval van
guerilla's op een politiepost, waarbij een
politieman werd gedood, een tweede
gewond en een derde vermist. Tenslotte
deed een groep van 100 met automati
sche geweren gewapende Indonesiërs
een aanval op een Nederlandse militaire
post. De strijd duurde een ,uur. Het is
nog niét bekend of slachtoffers zijn ge
vallen.
Naar voorts vernomen wordt, zijn in
de omgeving van Modjokerto ten Zui
den van Soerabaja tien grenspalen, die
de status quo-lijn aangeven, verdwenen.
De Indonesische vertegenwoordiger
bij de U.N.O., Sastrosartono, heeft ver-
De jongste wijziging van de GroncwNet
heeft voor de benaming „Ned.-Indië" de
naam „Indonesië" in. de plaats gesteld,
aldus een officieel communiqué. Bij for
mulieren en wettelijke bepalingen zal in
gevolge deze wijziging steeds over .Indo
nesië" dienen te worden gesproken.
Voortaan zal in besluiten of ambtelijke
stukken, maar evenzeer in benamingen
van de overheidsorganisaties, de term
„Ned.-Indië" door „Indonesië" worden
-vervangen.
Aan de Nederlandse regering zal worden
verzocht, om ook in tractaten en over
eenkomsten, waarin Ned.-Indië wordt ge
noemd of waarbij dit gebiedsdeel partij
is, een soortgelijke wijziging in te voeren.
Aangenomen mag worden, dat particu
liere instellingen en lichamen, die :n hun
benaming „Ned.-Indië" of „Ned.-Indisch(e)"
dragen, daarin op overeenkomstige wijze
verandering zullen aanbrengen.
Uit Indonesië arriveerde gisteravond
om half negen op Schiphol een delega
tie van de „Bandoengconferentie", d:e
de Nederlandse regering advies zal uit
brengen over ttjet ontwerp voor een
voorlopige federals regering. De dele
gatie bestaat uit de heren Tahya Raden
Koesoema Soebrata, Koesna Poeradi-
redja, J. H Smit, Tjio Min Lok. Addoel-
kadir Asgai, Raden Soejoso en Raden
Tjakraningrat.
klaard, dat de republiek, zo zij buiten
landse hulp nodig heeft, een beroep zal
doen op de verenigde naties.
Een optreden van Nederland zou voor
de communisten als aanleiding kunnen
dienen om de Indonesische republiek
aan te randen.
□JAPARA
PEM3ANG
REDOES
BlORA
TOESAtfO
POERWODAOI
BANJAFWE&ARA
PGERBQ- TO4ANGG0ENG
mam-lang
ESdjCNEOORO
STAAT VAN
BE LEO
UOMU
:-:crs
PGtRWOHECJO
WAXES
G
SGERAKARTA
kuat«;n
0JBka$"a
PATJiTAN
DOOR COM
MUNiSTEN
BEZETi
KEBOEMEN
BLITAR
TOOkm
GEBIED ONOSk ti£OERLANOS£ CONTROLE
Vanmorgen is dr. H. van Mook
onverwacht naar Batavia terugge
keerd met het normale lfjntoestel
van de K.L.M. „Ik ga terug." aldus
dr. van Mook, ,j»mdat de gebeurte
nissen een dusdanige ontwikkeling
nemen, dat ik meen niet langer weg
te kunnen blijven. De besprekingen
met de Nederlandse regering zijn
hiermede afgebroken en zullen op
een daartoe geschikt tijdstip weer
worden opgenomen
Beslissingen in verband met de com
munistische acties op republikeins ge
bied zijn nog niet door mij genomen. Dit
zal ik eerst in Batavia doen, wanneer ik
mij volkomen op de hoogte heb gesteld
van hetgeen zich heeft afgespeeld. Wel
kan ik u verklaren aldus de land
voogd dat de Nederlandse regering
volkomen bereid is de regering Hatta te
steunen."
Sprekende over de situatie van het
ogenblik in de republiek, zeide dr. Van
Mook: „De communistische actie is dui
delijk van buiten af opgezet." Pas sedert
einde Mei is de ontwikkeling in deze
vorm gekomen. Voor die tijd was er van
een invloedrijke communistische activi
teit weinig sprake. Men mag de commu
nistische activiteit niet op rekening van
de Chinezen schuiven.
Een vraag, welke invloed de gebeurte
nissen in de republiek zullen hebben op
de verhouding tussen de Nederlanders
en de republikeinen, beantwoordde de
landvoogd als volgt:
„Ik denk, dat deze invloed niet ongun
stig zal zjjn. Allereerst zal de samenwer
king met Singapore en Australië beter
worden, bijvoorbeeld in Australië heeft
men eveneens scherp stelling genomen
tegen het communisme. De nood zal tot
scheiding en verbinding der geesten bij
dragen. De oppositie tegen de samen
werking met de Nederlanders zal zich
Vorige week Vrijdag werden in het
Centraal Ziekenhuis te Alkmaar tenge
volge van het eton van giftige padden
stoelen opgenomen de heer en mevr.
H. v. Alphen uit Bergen, hun dienst
bode, een tweetal logé's en baron en
barones Taets van Amerongen. Een van
deze patiënten, mevrouw barones Taets
van Amerongenvan Reenen, is inmid
dels overleden. De toestand van de
overige patiënten is nog steeds ernstig.
De overledene was de dochter van de
oud-burgemeester van Bergen, Van
Reenen. Zij nam in het openbaie leven
van Bergen een voorname plaats in, en
was zowel in Bergen als in de omge
ving eer; bekende persoonlijkheid.
De heer Van Alphen is oud-burge
meester van Zandvoort.
om de communisten groeperen en aan
de andere kant zullen de voorstanders
van een samenwerking met de Neder
landers zich in het andere kamp ver
zamelen. Dit kan alleen maar verhelde
rend werken."
Tenslotte deelde de landvoogd nog
mede, dat het niet uitgesloten is, dat de
gebeurtenissen te Madioen een kleine
remming zullen veroorzaken op de de
mobilisatie van de Nederlandse troepen
in Indië. Het overgrote deel der oorlogs
vrijwilligers die momenteel naar huis
terug gaan of zullen gaan is echter
reeds vertrokken.
Dr. van Mook werd uitgeleide gedaan
door mevrouw Van Mook, minister L.
Götzen en dr. R. J. A. Idenburg. Het
K.L.M.-vliegtuig vertrok om 6.06 uur
van Schiphol, doch keerde korte tijd later
terug, in verband met een technische
storing.
Om 6.39 uur was de technische storing
opgeheven en kon het vliegtuig ten
tweeden male opstijgen.
Maandagmiddag zijn de schilders
Joh. van Zweden en Gerard van Vliet,
bestuurders van de vakgroep kunst
schilders in de Ned. federatie van be
roepsverenigingen van kunstenaars,
door H. K. H. Prinses Wilhelmina op
't Loo ontvangen voor de aanbieding
van het album van de leden van haar
vakgroep.
Het bezoek duurde circa 2 uur. Prinses
Wilhelmina heeft een voor een de kunst
werken met grote belangstelling bezich
tigd en informeerde steeds naar de ver
schillende richtingen. Daarna werd met de
Prinses de thee gebruikt in gezelschap
van mevr. De Beaufort en de heer Kohn-
stamm. Toen toonde de Prinses een aantal
van haar eigen werken. Verse nillende
schilderijen en tekeningen van het Uddeler
Meer, Zwitserland, Engeland en Zweden.
Met veel opgewektheid vertelde zij van
haar reizen en yerken.
Hartelijk nam de Prinses van de beide
schilders afscheid, betuigde haar grote
dank voor het prachtige cadeau en deed
deze dank ook overbrengen aan alle leden
die hadden medegewerkt.
Maandagavond omstreeks 21 uur be
merkte de bestuurder van een ATO-vracht-
wagen met aanhanger, beide met boter
geladen# dat zijn auto in brand stond.
Hij reed toen op de Rijksweg onder Haren,
in de richting van Amsterdam. Het b.eek,
dat de brand veroorzaakt was door ge
smolten boter, die op de hete uitlaatpijp
was gedropen. Pogingen van de bestuurder
om de vlammen met zijn jas te c'oven
hadden geen succes. Wel slaagde hij er
in de brandende wagen af te koppelen ca
een stuk verder te rijden, zodat geen ge
vaar voor de aanhanger meer bestond. De
auto brandde geheel uit De brandweer
uit Laren, die later arriveerde, kon niets
meer redden.
Minister Stikker heeft op een
persconferentie te Washington ver
klaard:
De huidige communistische stoot
naar Zuid-Oost-Azië kan slechts
verklaard worden als onderdeel van
een algemeen plan, dat door Moskou
gedicteerd is. Hij verwees naar de
rede van de Indonesische commu
nistische leider Moesoe en naar de
recente gebeurtenissen in Indonesië.
De minister zeide, dat de huidige po
gingen der Nederlandse regering tot
doel hadden, de positie van de oprechte
nationalistische leiders op Java en el
ders in de Archipel te versterken tegen
ae ontbindende en verwarring zaaiende
communistische elementen, die nimmer
gewenst hebben een vreedzame regeling
te bereiken.
Vertaling: Herman Antonsen
12)
Zelma Tadema was halverwege tus
sen het huis en het verongelukte vlieg
tuig blijven staan en scheen het toneel
te bekijken in de houding van een
vrouw, die een afspraakje heeft en op
iemand waaht. Haar ogen dwaalden te
schielijk heen en weer om iets goed op
te nemen. Ze werd ddor een of andere
kracht op de been gehouden. Het
scheen twijfelachtig, of ze wel besefte,
wat er precies met haar en de anderen
gebeurd was. Haar wil. die als een ge
spannen veer werkte en haar dwong
om zich in iedere omstandigheid een
houding te geven, hield haar er boven
op. Slechts half bewust van wat ze
deed, gehoorzaamde ze aan de dwang
van haar oude gewoonten.
Jill en de dikke man verschenen in
de deuropening van de vliegmachine
met een lange, buitengewoon magere
man tussen hen in. De man had een
lange spitse neus, zijn boord was van
zijn hals afgerukt en zijn das hing Hal
verwege de revers van zijn colbertje.
Hij knipperde met zijn dichtopeen-
staande ogen, toen het felle licht der
lampen hem in het gezicht scheen. Hij
stribbelde tegen. Ze hadden hem ieder
bij een arm. Met een reutelende kreet
rukte hij zich van hen los. De knok
kels van zijn ene hand troffen Jill vlak
tegen haar mond. Ze gaf hem een
stomp, toen hij wegsprong. Hij kwam
op zijn voeten terecht, struikelde, viel
bijna en strompelde dan naar de ach
terzijde van het huis toe.
Toen Laura weer in huis kwam, lag
G. A. nog steeds naast het radiotoestel.
Ze knielde naast hem neer en .vatte zijn
hand. Ze trachtte de polsslag te vin
den, maar haar handen waren koud en
dood en ze kon zióh niet herinneren,
of ze aan de binnen- of buitenzijde
van de arm naar de pols moest voelen.
Ze voelde geen pols aan welke zijde
ook. maar zijn arm was ook warmer
dan haar vingers. Ze legde haar oor
tegen zijn borst, maar ze hoorde niets.
Zachtjes riep ze:
Gerry! en dan wat luider: Gerry!
Maar hij gaf geen antwoord. Laura
pakte het glas van de tafel, ledigde het
in de haard en schonk er whisky in. Ze
schoof haar arm onder zijn nek en
trachtte hem op te richten. Ze sleepte
hem naar een stoel toe en hees hem
erin. Zijn hoofd viel achterover en zijn
armen Hingen er slap bij, maar hij glee.l
niet onderuit en viel niet achterover.
Daarop probeerde ze hem wat "whisky
in de mond te gieten, maar zijn mond
hingslap open. De whisky liep er gro
tendeels weer net zo uit.
Ze zette het glas neer en begon zijn
handen stevig te wrijven. Dokter Bru
no had haar wel niet verteld, wat ze
doen moest,, als G. A. een dergelijke
aanval kreeg, maar Barney had haar
handen ook wel eens gewreven, als ze
dreigde een flauwte te krijgen en ze
meende, dat het goed zou zijn om de
bloedsomloop te herstellen. Ze keek
naar zijn gezicht. Ze schrok van zijn
vaalbleke, loodkleurige uiterlijk. De
dood van de twee piloten, de .toestand,
waarin de passagiers verkeerden, al do
verschrikkingen van het ongeval maak
ten weinig indruk meer op haar; maar
Gerald Axton en zijn zenuwaanval, dat
waren werkelijkheden, die ze kon be
seffen.
Gerry, fluisterde ze, je hebt je zo
dapper gedragen! Je mag nu niet dood
gaan! Kom weer terug, arme Gerry!
Toen ze bemerkte, dat hij zijn ogen
dof en zonder uitdrukking op haar ves
tigde, voelde ze zich flauw en dwaas
G. A. had aan mets zo veel hekel als
aan sentimentaliteit. Maar ze kon niet
op tegen het gevoel van medelijden. Hij
had zijn leven willen opofferen, om dat
van de mensen in het vliegtuig te red
den.
Lieve Gerry dan toch!
Hij bewoog even de lippen en open
de de ogen halverwege. Ze keken haar
verdwaasd aan. Ze warén dof en zon
der glans. Hij knipperde langzaam met
zijn oogleden. Die oogleden trilden.
Gerry!
Maar hij kwam niet tot het bewust
zijn terug. Zijn ogen bleven dicht. Met
een akelige inspanning van zijn spie-
,ren, die in zijn nek als touwen strak
stonden, hief hij even het hoofd op. Het
waggelde van de ene naar de andere
kant. Hij viel voorover en hy rukte
het achterover. Hij staarde naa$ de
open deur en het verlichte landings
terrein daarachter. Maar hij kon niet
spreken. IJet vliegtuig is goed gedaald,
zei Laura. Maar hij moet in de grep
pel zijn terechtgekomen en over de kop
geslagen of zo. Er zft voorin een groot
gat. De neus is helemaal ingedeukt. Het
landingsgestel is verdwenen. De beide
piloten zijn eruit geslingerd.Allebei
dood. Alle passagiers zijn #n leven.
Slechts een schijnt erg gewond, maar
hij kan toch nog lopen.
Gerald Axton bewoog de lippen. De
loodkleur was nu van zijn gezicht ver
dwenen, maar hij was nog lijkbleek en
zijn voorhoofd was drijfnat, Hij deed
nogmaals een poging en ditmaal ver
stond Laura zijn dof gefluister:
Pruden?
Helemaal in orde.
Tadema?
Gesohrokken, maar verder goed.
En dat paar? Zijn stem klonk al iets
sterker.
Zij is buiten. Hij is ook ergens. Ze
hebben hun pistolen weggestopt en zij
heeft gezegd, dat ze voor je nicht wil
doorgaan.
G. A. hield zich een poosje stil Dan
zei hij:
Ze is bij de hand!
Hoe voel jij je, Gerry?
Bekommer je niet om mij. Ga maar
loipen.
VI
De man met het vollemaansgezicht
kwam vóór om de vleugel heen Van de
voorzijde van het vliegtuig vandaan.
Hij liep wankelend, alsof hij niet stevig
op zijn benen kon staan.
Gouverneur Pruden was opgestaan
en leunde zwaar op de schouder van
Jill met zijn ene hand. Haar vormeloze
mond was naar één kant vertrokken.
Ze keek met een schurkachtige uit
drukking naar het gelaat van de gou
verneur en haar dikke oogleden gingen
traag open en dicht.
De gouverneur zag eruit als iemand,
die juist uit een afschuwelijke droom
ontwaakt was. Zijn witte haren zaten
verward; zijn kleren waren verkreu-
keM en stoffig; maar hij werd toch
langzamerhand weer zichzelf.
De man met de spitse neus kwam van
achter het huis aangewandeld. Hij zag
er nog wezenloos en verbaasd uit. Zijn
adamsappel schoot op en neer en hij
maakte bruuske, onbenullige gebaren
met zijn magere handen. Hij knielde
naast de gouverneur neer en begon
diens broekspijpen af te slaan.
Bent u helemaal in orde, gouverneur?
vroeg hij met beverige stem.
Gouverneur Pruden. de oeen nog
steeds op het verongelukte vliegtuig
gericht, gaf geen antwoord. De lange
man met de spitse neus bleef zijn
broekspijpen afstoffen.
(Wordt vervolgd
Hij voegde er aan toe, dat indien
de republikeinse premier, Hatta. stap
pen zou ondernemen „tot een practi-
sche regeling voor een overeenkomst,
met de republiek Indonesia" de Ne
derlandse regering „bereid zou zijn
hem tegemoet te treden".
Minister Stikker wilde geen bijzon
derheden geven over zijn besprekingen
met Amerikaanse autoriteiten. Slechts
verklaarde hij, dat de kwestie van eco
nomische of militaire bijstand niet ter
sprake was gekomen. Evenmin was het
vraagstuk van een nieuwe „politionele-
actie" van de zijde der Nederlandse re
gering in discussie gebracht aangezien
het de politiek der Nederlandse regering
nas „alles te doen om bldedvergieten te
voorkomen".
ANP-Aneta seint nader:
Minister Stikker heeft nog de hoop uit
gesproken, dat de republikeinse regering
van Soekarno en Hatta sterk genoeg zou
zijn om te voorkomen, dat de communis
ten de republiek in hun geheel overnemen.
In het verleden is de kracht der com
munisten onderschat, zowel in de republiek
als elders. Hoewel de overeenkomsten van
Linggadjati en Renville een stap in de
richtmg van een vreedzame oplossing zijn
gewest, zijn de gematigde elementen in de
republiek altijd gehinderd door de extre
mistische elementen, die nu eindelijk hun
werkelijk doel hebben geopenbaard en hun
kaarten op tafel hebben gelegd. Alleen dit
is de werkelijke verklaring voor het uit
blijven van resultaten bi) de onderhande
lingen, niet de zogenaamde Nederlandse
„blokkade", die doodeenvoudig niet be
staat. Dit geldt ook voor andere bewerin
gen ten nadele van Nederland. De huidige
ontwikkeling moet nten zorgvuldig onder
scheiden van de aspiraties tot onafhanke
lijkheid, aspiraties, waar Nederland mets
tegen heeft.
Op een vraag, of Nederland wapens no
dig had om de opstand in Madioen neer
te slaan, antwoordde minister Stikker, dat
Hatta en Soekarno de eersten zijn, die de
zaak van de opstand moeten behandelen.
Minister Stikker zeide tenslotte, dat een
gemeenschappelijk optreden met de Britse
regering op het ogenblik niet in overwe
ging was. „Misschien zal het nodig zijn
zulke stappen te bespreken, maar leder
moet zijn eigen problemen oplossen."
Met ingang van 1 Octoer a.s. zal het
weer mogelijk zijn gelukstelegrammen
te verzenden naar Suriname, Aruba,
Bonaire, Curasao, Saba, St. Eustatius en
St. Maarten.
