De schatten van onze stedelijke musea
I
JëfS yl
dans-
academie
martin
Kerkberichten
D
D'
,De Arend
PICTURAAL VENSTER
NOG ENKELE DAGEN
F*. G. HONING ZN.
LIJKREDE OP ONZE GOEDE TRAM
Nog tijdens haar leven
opgesteld door V-t
Nu kan 't nog!
VULPEN-REPARATIE
E. H. B; 0. van het
Wit-Gele-Kruis
VAN HET WITTE DOEK
Waarderen de Haarlemmers kostbaar bezit?
Oordeel archivaris Henneman
en directeur Baard
Het is mogelijk...
rr
Kantoorboekhandel DE ROOY
AGENDA
C. DE WEEKS
Nell Herbert
„De Spaarnestad"
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1948
PAGINA 2
STAD EN OMGEVING
Zondag gezellig een borreltje
thuis te drinken
Dusnaar Slijterij
n
Gen. Cronjéstr. 152, Tel. 14752
Poppe Damave
BesieecLt die goed en siuur indien nog niei gedaan
nog heden Uw kolenbonnen 3 en 4 naar onze in Haarlem
en omgeving alom bekende zaak (desgewenst worden
ze gehaald).
Laten wij ook U prettig bedienen!
NIEUWE GRACHT 36 TELEFOON 19230 HAARLEM
Kam
pervesi 45 - Telef. 17825
mmm
60 JAAR K.A.B.
Feestelijke viering in
Concertgebouw
SPAANSE KUNST
Lezing pater H. Schouten
voor G. en W.
Chin. Ind. Rest, Hongkong
Uitreiking van diploma's
jbicar
Bruidsfoto's
Kinderfoto's
Pasfoto's
Reproducties
Lijsten - Standaards
Atelier
Lange Veerstr. 13, Haarlem
AANVANG
SEIZOEN 1948-1949
15 OCTOBER
Schagchelslraat 29
Haarlem, Telef. 10806
H.O.V.-ZOMERCONCERT
r.ANDSTOFFENH ANDEL
K.A.B. KRING NOORD
e tijdelijke tentoonstelling, bij ge
legenheid van de Kathedraalfees
ten van 1 tot 17 Mei j.l. in het
Bisschoppelijk Museum gehouden, is
voor zeer velen een openbaring geweest.
Er waren talrijke katholieken uit Haar
lem en omgeving, die toen voor het eerst
het Museum betraden. Om het bijzonder
doel van die tentoonstelling waren vele
schilderstukken en voorwerpen van el
ders bijeen gebracht en geëxposeerd.
Veel uit het eigen bezit van het Mu
seum moest, om hiervoor plaats te ma
ken. tijdelijk worden opgeborgen.
Nadat op 17 Mei de deuren van het
Museum achter de laatste van de 2400
bezoekers der tentoonstelling waren
dichtgevallen, is er in het Museum hard
gewerkt. Verschillende zeer belangrijke
aanwinsten waren verworven, een ge
heel nieuwe opstelling en ordening was
noodzakelijk geworden om een rustig en
overzichtelijk geheel te verkrijgen. Wij
menen, dat dit streven inderdaad ge
slaagd is.
Het Museum werd gesticht in 1869:
de oprichting was het werk van Mgr.
J. J. Graaf, toentertijd Secretaris van
het Bisdom. Vele tientallen jaren heeft
Mgr. Graaf met onvermoeide ijver en
speurzin gewerkt aan het bijeenbrengen
en ordenen van een belangrijke verza
meling. In 1893 werd het Museum on
dergebracht in het pand, waar het nu
nog gevestigd is. Jansstraat 79. Volgens
de traditie is dit de plaats, waar de bis
schop van Haarlem, Godfried van Mier-
lo, tot 1578 heeft gewoond. Sedert 1931
is in de tuin van het Museum onder
architect Jan Stuyt een geheel nieuw
modern Museumgebouw verrezen, waar
in zeer gunstige expositieruimte verkre
gen is. De stichting van dit nieuwe ge
bouw heeft Mgr. Graaf niet meer mo
gen beleven. In de loop der jaren heeft
de verzameling vele wijzigingen onder
gaan. Door schenkingen en bruiklenen
van belangrijke voorwerpen kon de ver
zameling niet alleen in omvang, maar
ook in gehalte verbeterd worden. De op
volgers van Mgr. Graaf in het beheer
van het Museum hebben in de geest van
de stichter gehandeld, door er naar te
streven vooral het peil van het Mu
seum te verhogen, ook al bracht dit als
gevolg mede. dat sommige vroeger
geëxposeerde voorwerpen later naar het
depót moesten worden ondergebracht.
In de opstelling werden meer moderne
opvattingen van Museumbeheer toege
past.
Het is nog niet zo heel lang geleden,
dat buiten de kringen der vakmensen de
belangstelling voor musea slechts ge
ring was. Toen beschouwde men een
museum als een min of meer geordende
stapelplaats van kunstwerken, buiten
gebruik gestelde voorwerpen en soms
zelfs van rariteiten, waaraan alleen maar
deskundigen hun hart konden ophalen.
Talrijke mensen bezochten slechts mu
sea, wanneer zij op reis waren, omdat
het tot de stijl vaft een tourist gehoorde
elders belangrijke verzamelingen te
gaan zien. Vroeger bezocht men een
Museum in eigen stad of omgeving niet,
tenzij men familie of kennissen ,van el
ders op bezoek had en de weersomstan
digheden te ongunstig waren om ander
vertier te zoeken. Gelukkig is in deze
houding ten opzichte van de musea
reeds sedert enige tijd een kentering
gekomen. De belangstelling neemt toe
vooral onder het jorrgere geslacht. Men
gaat beseffen, dat een Museum een cul
tureel gemeenschapsbezit is, dat een
dienende rol heeft te vervullen en waar
een ieder zich geestelijk kan verrijken.
Het Bisschoppelijk Museum is reli
gieus van strekking en van inhoud.
Naast de schilderijen zijn van groot be
lang de sculpturen, een aanzienlijke ver
zameling beelden, vooral uit de 15de
eeuw, een schat van kerkelijke gewa
den, die voor eeuwen hier en elders in
het Bisdom gebruikt werden en die ons
duidelijk laten zien hoe de borduur
kunst uit die tijd nog ongeëvenaard is.
De bibliotheek bezit o.a. een groot aan
tal handschriften, waarvan enige ter be
zichtiging zijn opengelegd, o.a. een ge
schreven bijbel uit de 13de eeuw.
Uit alles blijkt hoe ons voorgeslacht
gedragen werd door dezelfde geloofs
overtuiging, die ons thans ook nog be
zielt, hoe zij al hun liefde en vaardig
heid hebben aangewend G«d door
schoonheid te dienen en hoe zij bij de
religieuze voorwerpen en beelden, ook
voor het gezin bestemd, oog hadden voor
en prijs stelden op een zeer waardige
en schone uitvoering.
Opvallend is, dat zeer veel van het
geen tentoongesteld wordt, van Haar
lemse oorsprong is en in Haarlem ge
bruikt werd.
Een kleine afdeling van moderne re
ligieuze kunst is aan het Museum toe
gevoegd. J
Wij waarderen het zeer, dat de re
dactie van de „Nieuwe Haarlemsche Cou
rant" in een serie artikelen het Mu
seum nader bekend wil maken.
Het Museum is geopend: op werkda
gen (uitgezonderd des Maandags) van
10 tot 5 uur en op Zondagen van 1 tot
4 uur. 1ste Paasdag, 1ste Pinksterdag en
lste Kerstdag is het Museum gesloten.
J. J. HENNEMAN, pr.
(S.v.p. flessen inleveren)
(Adv.)
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIItlll
Damave is in zijn werk gekenschetst
door al die eigenschappen, die
goed en eerlijk zijn, maar dat
niets heeft van het heftige of het re-
volutionnaire in de schilders, die de
K.K.R (Kennemer Kunstraad) tot nog
toe aan u voorstelde. Zijn sfeer is die
van een romantische gemoedelijkheid:
verstild in een sneeuwlandschap, van
een gezonde rust in een avondlijk sil
houet, innerlijk verwerkte ontroeringen,
die hij in elk object al werkende vindt.
Van de liefelijkheid en het charmante
in de dingen vertelt hij in een eenvou
dige taal. die onmiddellijk aanvaard en
begrepen wordt. Damave is geen figuur
van de grote allure; zijn werkwijze is
vlot, zuiver en gaaf. Hij voelt zich niet
gedrongen tot het experiment, in de
middelen die hij voortreffelijk beheerst
heeft hij voldoende om zich te kunnen
uitspreken.
Grooters, bij wie hij al jong kwam.
leerde hem het etsen. Boot het aquarel
leren. De laatste jaren kon hij zich van
deze beiden distanciëren, daar hij, geba,
seerd op de fundering van het vak,
langzaamaan zijn eigen vorm ging vin
den.
Hij werkte behalve in Haarlem, in
Maastricht en Groningen, in welke laat
ste plaats hij in 1921 werd geboren.
e waarde, die het Frans Hals
museum vertegenwoordigt voor
Haarlem in het bijZonder en voor
Nederland in het. algemeen, zou men
zich het best kunnen realiseren door
zich de Spaarnestad voor te stellen
zónder dit kostelijke monument. Hoe
veel armer zou onze stad aan cultuur
goed zijn en hoezeer zou Haarlem voor
landgenoot en vreemdeling aan aantrek
kingskracht inboeten! Vergeten we niet
dat de vele duizenden die jaarlijks op
trekken naar Hollands intiemste mu
seum voor het overgrote deel uit bui
tenlanders bestaan, die Haarlem op hur
program hebben, omdat de faam van
Frans Hals hen onweerstaanbaar trok.
Voor diegenen aan wie de zorg over
dit museum werd toevertrouwd is het
een steeds weerkerende voldoening waar
te nemen hoe landgenoot en vreemdeling
worden getroffen en geboeid door het
museumgebouw als historisch monument
en door het levendige aspect van zijn
inhoud. Een ieder die dit museum kent
en zelf onder de indruk kwam van de
sfeer die hem onvergetelijk is gebleven,
zal dit beamen: het gelukkig samentrer-
fen van de kostelijke erfenissen van
Haarlems grote bouwmeester en groot
ste schilder in een juweel van architec
tuur, waarin het speelse evenwicht van
de architect wonderwel harmonieert met
de sprankelende toets van de kunstenaar,
doet ons de nabijheid van het voorge
slacht bijkans als een realiteit onder
gaan. En hierin ligt de bekoring van dit
monument, dat na zijn bestemming tot
museum vrij bleef van de stereotype
museumsfeer waaraan zelfs ,het best ge
outilleerde moderne museum niet ont
komt.
Onder de vele talen en dialecten die
men het ganse jaar in het museum kan
beluisteren mist men node het. Haar
lems! Dat profeten in eigen land niet
geëerd zijn ervaart ook Frans Hals, die
in het hart van de Haarlemse burger
over het algemeen een geringe plaats
inneemt. De Haarlemse vrienden vau
ons museum blijven helaas beperkt tot
een uiterst kleine groep, wier belang
stelling voor de permanente verzame
lingen, tijdelijke tentoonstellingen en
culturele manifestaties steeds levendig
blijft. Doch in de brede lagen van het
Haarlemse publiek is een ontstellende
onverschilligheid waar te nemen ten
opzichte vafln eigen kostbaar bezit.
Het is> niet eenvoudig de oorzaak aan
te wijzen van deze apathie. Men kan
zich afvragen of deze wellicht te wijten
zou kunnen zijn aan het feit dat het
hier een bezit geldt, dat onze burgerij
té gemakkelijk in de schoot werd ge
worpen, een bezit waarmee men van
In een serie artikelen, waarvan
nevenstaande beschouwingen een in
leiding vormen, zullen we wekelijks
om beurten de kunstschatten van het
Bisschoppelijk Museum en het Frans
Halsmuseum bespreken, vyet het doel
de kostbare verzamelingen, die
binnen Haarlems veste vertoeven,
nader tot eigen stadgenoten te bren
gen.
generatie op generatie zó vertrouwd is,
dat men de draagwijdte er van niet
meer beseft of zich de aanwezigheid er
van zelfs niet meer realiseert. Een feit
is het dat kleinere en grotere musea
elders in den lande, die een grotere
activiteit moeten ontplooien om hun
verzamelingen op een hoger peil te
brengen, zich juist in een grotere be
langstelling der burgerij kunnen ver
heugen.
Of moet het euvel der onverschillig
heid worden gezocht in de onbekendheid
die onbemind maakt? Ook als dit niét
de oorzaak mocht zijn mag het gelden
als een gelukkig idee van de redactie
der Nieuwe Haarlemsche Courant om het
initiatief te nemen tot het publiceren
van een reeks artikelen die de kostelijke
verzamelingen van het Frans Halsmu
seum nader brengen tot de eigen stad
genoten. Gaarne geef ik de redactie
hiervoor de Verzekering van mijn op
rechte waardering, omdat zij daardoor
blijk geeft van haar ernstige opvatting
ten opzichte van haar culturele taak in
het maatschappelijk leven.
Mogen vele lezers door deze artike
len-reeks gaan beseffen dat het Frans
Halsmuseum, zijn opeenvolgende
manifestaties op zo breed mogelijk cul
tureel terrein, een lévend orgaan is in
het Haarlemse kunstleven en mogen zij
zich door bevoegde voorlichting een
ruimer beeld vormen van de kunstschat
ten die niet werden begraven in het
monument aan het Groot Heiligland,
doch daar levende getuigenis geven van
eigen cultuur en aldus aanspraak maken
op- de warme belangstelling óók van de
Haarlemse burgerij!
H. P. BAARD
De
directeur van het Frans Halsmu
seum, de heer H. P. Baard.
Tuinw{jklaan 2J, Haarlem, Tel. 11012 - Landzichtlaan 33, Heemstede
ANEGANG 14 HAARLEM
(Adv.)
Blijft nog steeds voor HERENCOSTUUMS
35 TOT 100 GLD. betalen.
Tropenkleding, leren en winterjassen,
BIOSCOPEN:
Rembrandt: De klokken van St. Mary
(a. 1.), 2, 4.15, 7 en 9.15 u.; Cinema Pa
lace: Humoreske (strikt volw.), 1.45, 4,
6.45 en 9.15 u.; Luxor: Anna Karenina
(strikt volw.), 2, 4.15, 7 en 9.15 u.; Frans
Hals: Op het scherp van de snede (18 j.)
2.30, 7 en 9.15 u. en 's Zondags: 2, 4.30, 7
en 9.15 u.; City: Ik doodde mijn find
(strikt volw.), 2.15, 4.30, 7 en 9 15 u.;
Spaarne-theater: De rode duivel (14 j.),
2.30, 7 en 9.15 u.
APOTHEKEN:
De Zondag-, avond- en nachtdiensten
der Haarlemse apotheken worden van
26 Sept. tot 2 Oct. waargenomen door:
Fa. Duym en Keur, Keizerstraat 6, tel.
10378; Begemann en Sneltjes, Kruisweg
30, tel. 10043; Marnix-apotheek, Marnix-
straat 65, tel. 23525.
goede prijzen.
Vandaag viert de Kath. Arbeidersbe
weging in het Diocees Haarlem haar
60-jarig bestaan. Morgen wordt dit
heuglijk feit in Den Haag kerkelijk ge
vierd. De afdeling Haarlem zal Woens
dag 29 September dit jubileum op groot
se wijze herdenken in het Gem. Concert
gebouw, des avonds om 8 uur, bij wel
ke gelegenheid tevens het winterpro-
gramma van de Haarlemse afdeling
wordt geopend.
Dr. Paul Julien zal die avond komen
spreken over zijn ontdekkingsreizen in
Afrika. Ook zal er een film vertoond
worden, die tijdens een dezer reizen is
opgenomen.
Het dagelijks bestuur van de K.A.B.
hoopt, dat zeer vele leden deze cultu
rele bijeenkomst zullen bijwonen,
Er is nog nooit zoveel belangstel
ling voor een voordracht geweest als
deze keer, constateerde mr. F. Vorst
man gisteravond tijdens de bijeen
komst van G. en W. in de Stads
schouwburg, waar men kwam luiste
ren naar de interessante lezing van
Pater H. Schouten O.E.S.A. over het
onderwerp „Grepen uit de Spaanse
kunst". En het is een heuglijk feit, dat
de leden zoveel interesse tonen, óók
voor de verschillende cursussen van
G. en W., die gemiddeld 100 deelne
mers tellen, recordaantallen, die te
vens het bestuur noopten de inschrij
ving stop te zetten.
Pater Schouten begon zijn voordracht
met een karakteristiek te geven van de
Spaanse cultuur. Spanje, zo zeide spr.,
bleef materieel ver achter bij de ove
rige Europese landen. Er vestigden zich
geen grootindustrieën en de Spanjaar
den leerden ook weinig comfort kennen
in vergelijking met de bewoners van
de andere landen op het continent. Dit
alles droeg er toe bij, dat de muziek,
de schilderkunst en de danskunst in
Spanje zich zo rijk ontwikkelden als
volkscultuur, als een gemeenschappe
lijk goed.
Als kenmerken van de Spaanse kunst
noemde pater Schouten een decoratieve
overlading en een ascetisch realisme.
Hieruit verklaarde hij ook, dat de Span
jaarden zich meer aangetrokken voel
den tot de Gothiek dan tot de Renais
sance, welke laatste stijl strak en koel
is. Het meest eigen aan het Spaanse
volk is echter de Barok, waarin men
bijna overdadig versieren kon.
Spr. toonde aan, dat er verscheidene
vormen van overeenkomst zijn te vin
den tussen de oude Spaanse en Hol
landse schilderkunst. Een ernstig realis
me en een Ietwat sombere kijk hebben
beide gemeen. Zowel de Hollanders als
de Spanjaarden zijn verliefd op de
materie en houden van kleur. Een
groot verschilpunt _is evenwel de kas
teelachtige trots van de Spanjaarden,
welke steeds weer tot uiting komt.
Pater Schouten behandelde daarna
uitvoerig de drie grote Spaanse schil
ders El Greco, Velasquez en Goya en
vertelde bij een prachtige serie film
plaatjes wetenswaardige bijzonderheden
over hun werken.
HAARLEM, Smedestraat 31, telefoon 21375
(Adv.)
In het Wit-Gele Kruis Huis werd
met enige feestelijkheid de E.H.B.O.-
cursus besloten. De voorzitter, de heer
Jac. J. van Doorn, memoreerde het
grote aantal geslaagden van de afge
lopen cursus, mede bereikt door de
bezielende leiding van dr. Hilbrink en
zijn assistent de heer P. J. Adelaar.
Dr. Hilbrink, over het examen spre
kende, zeide d^l het ook aan dr. Geur-
sen was opgevallen, dat de geleverde
prestaties tot zo'n hoog gemiddelde
leidden. Hij beklemtoonde nog eens,
dat de geslaagden niet alleen het recht
hebben om E.H.B.O te verlenen, doch
voor alles de plicht dit goed te doen.
Hij reikte daarna de diploma's uit.
De heer Schlattmann, voorzitter van
het Wit Gele Kruis, greep terug naar
de bezettingstijd, toen ook zijn organi
satie in samenwerking met de illegale
groepen7 alles voorbereid had om in
geval van nood direct aan 3000 gewon
den de helpende hand te kunnen rei
ken en deze op deskundige wijze te
verzorgen. Toen werd het initiatief ge
boren om dit zo mooie werk voort te
gaan zetten en te komen tot de oprich
ting van een eigen Katholieke Vereni
ging. Spr. bracht lof aan het bestuur
dat kans had gezien vele en grote
moeilijkheden te overwinnen en ver
zocht de leden het W.G.K. als hun ei
gen huis te willen beschouwen, want
het W.G.K. en de E.H.B.O. horen bij
elkaar.
De heeR Dijkzeul bood als dank der
cursisten geschenken aan de dokter, de
instructeur en mej. Putman.
Het verdere gedeelte van de qvond
bleef men gezellig bijeen.
st lijkt mij gewenst een kort woord
van troost en opbeuring te richten
tot allen, die in deze dagen tussen
pruimen en krenten verkouden zijn. Van
de tien mensen snuiten er zeven, hoes
ten er twee en stroomt de overblijven
de het water uit de ogen. De niezers
en hoesters verspreiden per seconde
1.500.000 bacillen, maar daar behoeven
we ons niets meer van aan te trekken
als we toch allemaal verkouden zijn. Een
verkoudheid kan duren van drie dagen
tot drie maanden; waaruit weer het aan
tal benodigde zakdoeken is te bereke
nen.
De hele wereld is verkouden, maar dr.
Beel nog niet. Hij heeft zijn zakdoeken
overzee voor het natte voorhoofd ge
bruikt en als hij daar gekucht heeft was
het om redenen, die niets met verkoud
heid, misschien wel met een bepaald
„klimaat" hadden te maken. Waarschijn
lijk zullen geen ministers op het vlieg
veld ter begroeting aanwezig zijn, want
er moet tegen elke prijs gewaakt wor
den, dat de doctor zich bij aankomst ver
kouden zou gevoelen. En de besmetting
komt als een mokerslag.
fiminwiüV Radio Moors
Van ouds bekend. Tel. 14609
Officieel Philips-reparateur
Kruisstraat 38 - Haarlem
Geopend van 9 tot 5 uur
's Maandags van 1.30 tot 5 uur
Een kijkje in een der zalen van het Bisschoppelijk Museum.
ANNO
I B 7 5
Uren voor inschrijving en
besprekingen d a g e 1 ij k s
van 11—12, 14—17 en
19—21 uur
Het ogenblik nadert waarop onze
goede, vertrouwde tram uit Haar
lem gaat verdwijnen. Met wee
moed heb ik haar dezer dagen nog na
gestaard en een traan weggepinkt, toen
ik er aan dacht dat haar adem weldra
zal worden afgesneden. Eigenlijk was ze
een huisgenote van onze stad geworden,
zoiets als een logge, schommelende ver
wante, die sinds jaar en dag door je
woning dwaalt, altijd in de weg loopt,
soms zelfs klem zit tussen de deurposten,
vanwege haar omvangrijke, welgedane
gestalte, maar die toch altijd een be
trouwbare hulp was. Je kon er van op
aan, en Dij weer of wind kwam ze aan
gewaggeld en ze kon het zo druk niet
hebben, of ze wist altijd nog wel een
gaatje voor je te vinden. Veilig en soli
de kon je je gerust met je kinderen aan
haar toevertrouwen, want de meest on
verschillige „wegploerten", van wie er,
na de laatste oorlog ontstellend veel zijn
opgedoken (vermoedelijk wijl het zo ge
weldig moeilijk is een auto-vergunning
te krijgen) hadden toch altijd respect,
als dit nu zo miskende logge gevaarte
in him buurt kwam.
En dan die genoeglijke tramhuisjes,
waarvan je zonder prijsverhoging ge
bruik mocht maken. Je stond er zo heer
lijk beschut tegen wind, sneeuw, hagel
en regen en net als in een dokterswacht
kamer hoorde je de verschillende weder
waardigheden van degene», die je
medereisgenoten zouden zijn. Die huisjes
hadden iets genoeglijks en zij kweekten
hartelijkheid en vertrouwen, zodat als
de tram aankwam, de conducteur vaak
de indruk kreeg een hele familie op te
nemen, in plaats van een aantal men
sen, dat voor enige minuten nog wild
vreemd voor elkaar was. Nu krijgen we
een bus en de hemel zij ons genadig. Er
wordt beweerd, dat de levensverzeke
ringsmaatschappijen dag en nacht over
werken om de ontelbare Haarlemmers,
die him levensverzekeringspolis willen
verhogen, van dienst te zijn. Ik weet
niet wie de autobus heeft uitgevonden,
maar ik weet wel, dat als ik hem ooit
ontmoet, ik heel veel zelfbeheersing zal
nodig hebben om niet het vijfde gebod
grondig te overtreden.
Denk nu niet, dat :k wat tegen de
autobus heb! Integendeel! De autobus
heeft echter iets tegen mij en dat is
niet gering. Zij steilen er blijkbaar een
eer in zo geruisloos mogelijk aan te ko
men glijden, om je dan op een even ge
ruisloze wijze naar de andere wereld te
helpen. Dat het nog niet gelukt is, is
slechts een gebrek aan ervaring van hun
kant, doch ik twijfel er niet aan of na
het verdwijnen van de tram hebben ze
die routine gauw genoeg te pakken. Als
ik wandel, heb ik het gevoel een rode
lap te zijn, die door een toreador heen
een weer wordt gezwaaid om de stieren
te lokken. Als ik mijn neus maar nauwe
lijks buiten de deur gestoken heb, ren
nen ze prompt van alle kantan en uit
de meest onwaarschijnlijke hoeken op
mij aan. Dit noemen ze „service". Om ze
gunstiger te stemmen ben ik zelf ook
„klant" geworden, althans, ik heb er
pogingen toe in het werk gesteld. Toen
deed ik echter de ontdekking, dat er
alleen dan in een autobus plaats is, als
je hem niet nodig hebt. Maar nauwelijks
wil je er in of zij zijn prompt tot aan
de nok gevuld. Bovendien zijn ze zo on
betrouwbaar als wijlen Hitler. Zijn ze
niet vol, dan hebben ze pech, en de mo
gelijkheden daartoe zijn vrijwel onbe
perkt voorhanden. Een lekke band, een
vuiltje in de carburateur, of in het oog
van de chauffeur, een uitgelopen lager,
een lekke radiator, een gebarsten uit
laat, een gebroken deurscharnier, een
slippen van de koppeling en nog ontel
bare andere pech-uitvindingen, die spe
ciaal voor autobussen zijn gedaan en die
altijd voor de volle honderd procent
effect sorteren. En nu spreken wij nog
maar niet van de vertragingen, welke
zijn ontstaan door de kleine schuldige of
schuldeloze aanrijdingen, die zo en pas
sant tot stand komen.
En bij al die voorvallen staan ergens
bij halten hoopjes mensen te razen en
te tieren en een longontsteking te fok
ken, omdat dat „vervloekte kreng" maar
niet wil komen, terwijl er visioenen
worden opgeroepen van nijdige familie
leden, falikant uitkomende afspraken,
gemiste treinen, aangebrande maaltijden,
balkende kmderen-voor-toe-deuren en
prologen van familie-veten, omdat er
iets haperde aan een moderne uitvin
ding „die voor het gemak van de men
sen in het leven was geroepen". Nog
onlangs wierp ergens in Amerika een
jonge dame een steen door de ruit van
een aansnorrende autobus. Zij stond in
een plens-regen en reeds waren drie
bussen met het opschrift „vol" voorbij-
gesnord. Toen nam zij het kordate be
sluit van de steen en zij kreeg haar zin.
De bus stopte en nu moest ze zelfs
mee om de schade te vergoeden aan de
ruit veroorzaakt. Bij het lezen van dat
bericht heb ik even geapplaudisseerd:
slachtoffer contra moderne techniek.
De jonge dame heeft er waarschijnlijk
niets van gehoord, hoewel ik toch lawaai
genoeg gemaakt heb, maar ik twijfel
niet of het zou zeer zeker tot haar zijn
doorgedrongen, indien alle mensen op
de gehele wereld dit bericht tegelijker
tijd hadden gelezen. Zij zouden mij
ongetwijfeld zijn bijgevallen. En hebt
u ooit in de geschiedenis van het
tramwezen van iets dergelijks gehoord?
Zelfs niet ten tijde van de paardetram-
zaliger. Doch in de luttele tientallen
van jaren, dat de bussen zich ronkend
en stinkend langs 's Heren wegen slin
gerden, heeft dit gedenkwaardige feit
plaats, terwijl er millioenen mensen zijn
die in dat zelfde tijdsbestek hetzelfde
zouden hebben gedaan, of hebben wil
len doen indien zij althans een steen of
moed hadden bezeten.
De schrijver van deze humoristische
bijdrage is een internationaal bereisd
man. Hij heeft de autobus in vele lan
den meegemaakt eh haar overal voor
werp van spot en gezellige critiek. ge
zien. Zijn verhaal gaat dus niet speciaal
tegen de N.Z.H. maar tegen de na-oor-
logse opvatting, dat de tram een ouder
wets vervoermiddel is. Honni soit qw
mal y pense.
Nee, ondanks haar gebreken een
tram was secuur. Je nam een kaartje
en ze bracht je waar je wezen wilde.
Nu trotseer je koude, regen en wind en
ziekte bij de haltes, plus een verschrik
kelijk humeur, alsmede invaliditeit of
dood tijdens een' eventuele rit. Nu
v eet ik wel, dat een mens toch dood
moet en dat het er niet o paan komt hóé
dat plaats vindt, maar ieder zal het
toch met mij eens zijn, dat, onver
schillig of een bus je met de buiten-
of in zijn binnenkant geraakt heeft, hij
ook je goed hartgrondig ruïneert. Na
een aanrijding is er geen sprake meer
van, dat er nog een stuk kleren kan
worden vermaakt voor je nabestaan
den. En dat is bij de huidige textiel-
schaarste nog een ramp op zich. Zo is
dus, ook van catastrophaal-economisch
standpunt bezien, een autobus een on
ding.
Goede, oude tram! We zullen je wel
dadig aanschijn nooit vergeten. Jij
■blijft voor mij mijn dikke huisgenote,
die werd afgedankt, omdat de deur
posten je omvangrijke gestalte niet
meer konden bevatten. Jij bent het
slachtoffer van een laatdunkende, ver
derfelijke intrigant- Jij was een schuts
engel en daarvoor in de plaats is een
promotor van ziekenhuizen en begra
fenisondernemers gekomen. Met ho
nende zinnen werd je vonnis geveld
Niemand had een goed woord voor je
over en terwijl er in verschillende ste
den der wereld dood-en-verderf zaaien
de enorme oorlogstanks op marmeren
voetstukken worden geplaatst en tot
monumenten worden verheven, zal jij,
die mensenlevens lang een trouw die
nares der mensheid was, vermoedelijk
naar de sloop gaan of, in het gunstig
ste geval, ergens ver van je geboorte
grond in een vreemd stadje met min
der' nauwe deurposten andere mensen
gaan dienen. Het gemoedelijke' „tram
metje-pikken" kunnen we voor Haar
lem uit onze volks-vocabulaire schrap
pen. want voortaan „kruipen we in
een bus".
Laat het tot je voldoening stemmen,
dierbare tram-tante, dat ik dit alles
noteer, terwijl ik op een barbaarse
hoek op een bus sta te wachten, die
maar niet komen wil. Daar komt hij
nu eindelijk in de verte aan, dus neem
ik afscheid van je. Het heeft echter
lang genoeg geduurd om van dit alles
geen woord terug te moeten nemen. Hij
naderthij naderthèhè
eindelijk!! Wat? Hij rijdt/door. Geen
dienst staat er op.
Goede tram! Leer mij wat kernach
tige uitdrukkingen. Ik ben uitgeput
Amen.
Het laatste der zomerconcerten van
de H.O.V. was qua publieke belangstel
ling niet het beste. Schuilt dit in het feit
dat er op het programma een voca'ist
stond vermeld als solist? Zo ja, waarom
dan niet aan het meest menselijke in
strument, de stem, die' het grootste con
tact heeft met de diepste roerselen der
ziel, een voorlopig minstens zulk een
welwillend oor verleend?
De wegblijvers hadden dit keer zeker
ongelijk. Theo Baylé, één der meest re
presentatieve figuren der Ned. Opera te
Amsterdam, zong met zijn verrukkelijk
orgaan allereerst de proloog uit de „Pal
jas" van Leoncavello, en daarna een aria
uit Verdi's „Un ballo in Maschera".
Baylé is 'n groot zanger, die op tech
nisch vocaal terrein, in 'n weelde van
bel-canto, steeds nobel blijft zingen. In
waarlijk Italiaanse stijl leverde hij een
grootse prestatie. Jammer dat het orkest
in de proloog uit de Paljas iets te sterk
op de voorgrortd trad.
De ouverture „Wi!lem Tell" van Ros
sini, en de Serenade voor strijkorkest
completeerden voor de pauze het pro
gramma.
Het in 1910 voor de beroemde ballet
groep van Parijs gecomponeedre „L'oi-
seau de Feu" van Strawinsky, sluit in
orchestraal coloriet aan bij R. Korsakoff,
van wien hij tot 1908 leerling was. In
enkele delen komt reeds, door klank
kleur en geraffineerde rhythmiek, de la
tere meester van „Sacre du Printemps"
om de hoek kijken. Het exigente werk
werd met veel overgave door het orkest
knap gespeeld, na een Uijkbaar deugde
lijke voorbereiding. Een mooi slot aan
de serie zomerconcerten.
JAN LAARVELD.
Over enkele dagen sluit de
inlevering van Uw brand-
stoffenbonnen. Neem een
verstandig besluit waar U
veel plezier van zult heb
ben en bel ons nu direct of
stuur ze nog vandaag Uw
kolenbonnen 3 en .4; wij
garanderen U een vlotte
levering.
Friese Varkenmarkt 610
Telefoon 14164 13904
(Spaarne bij Viaduct)
(Adv.)
Indien gij uw kinderen een prettige mid-
iag bezorgen wilt, stuurt hen dan op Zon
dag 26 September a.s. des middags te 2.30
laar het clubhuis van S.F.L., Lingestraat.
Henk Zoutendijk met zijn Poppenspel zal
hen enige uren kostelijk bezig houden. Des
avonds om 8 uur op dezelfde plaats ver
toont Henk Zoutendijk „Marieke van Nim-
v/egen" en het kluchtige spel van „De dood"
lie niet sterven wilde." Des avonds uitslui
tend toegankelijk voor volwassenen. Kaar
ten verkrijgbaar aan de benende adressen
■n indien er nog over zijn aan de zaal.
Eindelijk is dan de film „De klokken
van St. Mary", waarin Bing Crosby als
rector en Ingrid Bergman als moeder
overste van de Amerikaanse school op
treden, in het Rembrandt-theater te
zien. Het is een film met veel sentiment
en soms weldadige humor, waarover de
meningen kunnen verschillen. Vast staat,
dat niemand er slechter en velen er be
ter van kunnen worden. Men kon zo nu
en dan een speld in de volle zaal horen
vallen en even later een blijde, sponta
ne lach waarnemen. Er zijn niet veel
zingende geestelijken als Bing en non
nen als Ingrid, maar de sympathie van
allen wisten ze te winnen. Een niet ge
ringe winst!
Beklemmend is de film, die men deze
week in Cinema Palace kan zien.
Prachtig camerawerk kan men in „Hu-
moresque" bewonderen, waarin op sug
gestieve wijze het gestelde probleem
wordt behandeld. Het is de geschiede
nis van en jong violist, die dank zij
een vrouwelijke Maecenas naam weet
te maken en als een vermaard artist
volle zalen weet te trekken. De tragiek
hiervan is echter, dat de weldoenster,
die getouwd is met een onbenullige
Adonis, liefde opvalt voor de violist,
welke door deze wordt beantwoord.
Het spel is uitstekend, de dialoog
vlot en raak en de muziek is een ge
not voor het oor. Het is echter de op
lossing van het liefdesprobleem, waar
voor wij geen waardering kunnen heb
ben en dat voor deze film een voorbe
houd voor strikt volwassenen noodza
kelijk maakt.
Julien Duvivier, die de film „Anna
Karenina", welke deze week in het
Luxor-theater te zien is, heeft gemaakt,
heeft zijn uiterste best gedaan, om niet
te vervallen in sentimenteel en lar
moyant liefdesdrama. En hij kwam
voor de dag met een product, dat geen
ogenblik ontroert, dat de tragiek van
Tolstoi's werk mist. Het begin van de
film is nogal verward, later komt er
meer lijn in het verhaal en dan valt
er zo nu en dan ook suggestief camera
werk te bewonderen. Vivien Leigh
speelt de hoofdrol in deze rolprent, die
strict voorbehouden is voor volwasse
nen.
Als wij ons over één ding verwonderd
hebben, dan is het over het feit, dat de
Katholieke Filmkeuring de film „Ik
doodde mijn kind", die deze week in
City draait, zelfs nog voor volwassenen
heeft goedgekeurd. De inhoud is flagrant
in strijd met ieder christelijk beginsel.
Bovendien zijn de filmische kwaliteiten
ver beneden peil. Meer woorden zullen
wij er niet aan besteden, deze film ont
raden wij iedereen, die zich een paar
uren van verveling en ergernis wil be
sparen.
Het is een vreemde geschiedenis, die
de bioscoopbezoeker deze week in Frans
Hals krijgt voorgezet. Alles draait om
een jongeman, die zoekend en dromend
door het leven gaat, die zichzelf niet
weet te vinden en van wie de toeschou
wer denkt, dat er iets aan zijn ver
stand hapert. Hij raakt verliefd, schijnt
gelukkig te worden, doch zijn zoekend
leven bouwt tussen hem en haar een
barrière op. Zij gaan uiteen en komen
ieder langs een eigen weg in Parijs te
recht. De jongeman reist vandaar naar
Indië, waar naar men hem zeide een
uitweg voor zijn moeilijkheden was te
vinden. Het vervolg van het verhaal
speelt zich daarna uitsluitend in Parijs
af. Een happy ending ontbreekt echter.
„Op het scherp van de snede" is toegan
kelijk boven 18 jaar.
Na een uitgebreid voorprogramma
stijgt in het Spaarne-theater de span
ning ten top bij de vertoning van de
film „De rode duivel". Het is weer het
zelfde genre film, dat we in dit theater
gewend zijn: liefde en avontuur gaan ge
paard en worden gekruid door wat sen
satie. Roy Rogers, de bekende held,
speelt de hoofdrol. Toegang 14 jaar»
(Ontleend aan Sursum Corda)
KATHEDRAAL ST. BAVO (Leidse-
vaart) ZONDAG: H.H. Missen 6.30, 7.30,
9 (Hoogmis) en 11 u.; Lof 7 u. MAAN
DAG: Fam. dames 8 uur. DINSDAG:
Congr. meisjes 7 u. en jongedames 8.15
uur. WOENSDAG: Congr. jongens 7 u.
en 7.30; jongemannen 8 u. DONDER
DAG: H. Uur 7.30 u.; biechten 6.30—7.30
u. VRIJDAG: Lof 7.30 u. ZATERDAG:
biechten 4.308.30 u.; Lof 7 u.
H. JOZEF (Jansstraat). ZONDAG:
H.H. Missen 6.45, 8, 9.30 (Hoogmis) en
11 u.; Lof 7 u. MAANDAG: Congr. heren
7.30 u. DINSDAG: congr. meisjes jun.
7 u. en sen. 7.45 u. WOENSDAG: congr.
jongens jun. 7 u.; Lof 7.30 u. DONDER
DAG: biechten 56 en 78 u. VRIJDAG:
Lof 7.30 u. ZATERDAG: biechten 56.30
en 79 u.; Lof 7.30 u.
H. ANTONHJS VAN PADUA (Nieu
we Groenmarkt). ZONDAG: H.H. Mis
sen 6.30, 7.30, 8.30 (Hoogmis), 10, 11 en
12 u.; Lof 7 u MAANDAG: congr. dames
8 u. DINSDAG: Lof 7.30 u. DONDER
DAG: H. Uur 7.30 u.; biechten 6—7.30 u.
VRIJDAG: Lof 7.30 u. ZATERDAG:
biechten 4—9 u.; Lof 7.30 u.
O. L VROUW ROZENKRANS (Spaar
ne). ZONDAG: H.H. Missen 6.15, 7.30, 9
en 10.30 u. (Hoogmis), jongenscongr.
5.30 u.; Lof 7.30 u. DONDERDAG: biech
ten 78 u. en H. Uur 7 u. VRIJDAG:
Lof 7.30 u. ZATERDAG: Lof 7.30 u.;
biechten 58.30 u.
H. JOANNES DE DOPER (Amster
damstraat). ZONDAG: H.H. Missen 6.30,
7.30, 8.45 (Hoogmis), 10.30 en 11.45 u.;
Lof 7 u. MAANDAG: Fam. heren 8 u.
DINSDAG: congr. meisjes sen. 7 uur.
DONDERDAG: Lof 7.30 u. Fam. dames
8 u. VRIJDAG: Lof 7.30 u. ZATERDAG:
biechten 4.30-^8.30 u.; J^of 7u.
H. LIDUINA (Rijksstraatweg). ZON
DAG: H.H. Missen 6.30, 7.30, 8.30, 9.45
(Hoogmis) en 11.30 u,; Lof 7 u. MAAN
DAG: Fam. dames 8 u. DINSDAG:
Mariagarde 7 u. WOENSDAG: congr.
jongens 1314 j. 7.30 u. en 1516 j. 8.15
u DONDERDAG: Lof 7.30 u.; biechten
5—8 u. ZATERDAG: biechten 5—9 u.;
Lof 7.30 u.
ALLERH. HART (Kleverpark). ZON
DAG: H.H. Missen 6.30, 7.45, 9, 10.30
(Hoogmis) en 12 u.; Lof 7.30 u. DINS
DAG: Lof 7.30 u. DONDERDAG: biech
ten 7.30—9.30 u. VRIJDAG: Lof 7.30 u.
ZATERDAG: biechten 5—7 en 7.30—9.30
H. H. ELISABETH EN BARBARA
(Paul Krugeïstraat)ZONDAG: H.H.
Missen 6.30. 7.45, 9 (Hoogmis) en 11 u.;
Lof 7 ur MAANDAG: Fam. heren 8.15 u.
DINSDAG: Lof 7.30 u.; congr. meisjes
jun. 8.15 u. DONDERDAG: biechten 6—
8 u.; Lof 7 30 u.; Fam. dames 8.15 u.
VRIJDAG: Lof 7.30 u. ZATERDAG:
biechten 58.30 u.; Lof 7.30 u.
O. L. VR. VAN ZEVEN SMARTEN
EN ST. BAVO (Rijksstraatweg). ZON
DAG: H.H. Missen 6.30, 7.30. 9 (Hoog
mis) en 11 u.; Lof 6.30 u. MAANDAG-
Fam. dames 8 u. WOENSDAG: Lol7.30
u. DONDERDAG: biechten 6—7 u. VRIJ
DAG: Lof 7.30 u. ZATERDAG: biechten
5—9 u.
ALLERH. DRIEëENHEID (Bloemen-
daal). ZONDAG: H.H. Missen 7, 8.30
(Hoogmis). 10.15 en 11.30 u.; Lof 7.30 u.
MAANDAG: congr. heren 8 u. DINS
DAG: congr. jonge vrouwen 8 u. DON
DERDAG: Lof 7.30 u.; biechten 7.30—8.30
u.; VRIJDAG: Lof 7 u. ZATERDAG:
biechten 56.30 en 79 u.; Lof 7 u.
H. SACRAMENT (Bloemendaal).
ZONDAG: H.H. Missen 7.30 en 10.15 u.
Lof 7.30 u. DONDERDAG: H. Uur 7.30 u.;
biechten 7.3Ó8.30 u. VRIJDAG: Lof 7.45
u ZATERDAG: biechten 7.15—9 u.; Lof
7.45 uur.
O. L. VR. ONBEVLEKTE ONTVAN
GEN (Overveen). ZONDAG H.H. Missen
7, 8. 9 (Hoogmis) en 10.30 u.; Lof 7.30.u.
MAANDAG: congr. heren 8 u. DONDER
DAG: biechten 46 en 7.308.30 u.
VRIJDAG: Lof 7.30 u. ZATERDAG:
biechten 48 u.; Lof 7.30-u.
H. ANTONIUS VAN PADUA (Aer-
denhout). ZONDAG: H.H. Missen 7.30,
9 (Hoogmis) en 11 u.; Lof 4 u. DINS
DAG: Lof 7.30 u. waarna congr. meisjes.
ZATERDAG:: biechten 4 9 u. en Lof
7.30 u.
H. BAVO (Heemstede). ZONDAG:
H.H. Missen 7.15, 8.45. 10 (Hoogmis) en
11.30 u.; Lof 7.30 u. MAANDAG: Fam.
dames 7.30 u. Lid.-congr. 8.30 u. WOENS
DAG: Mariagarde 7 u. DONDERDAG:
biechten 6—8 u.; Lof 7.30 u. ZATER
DAG: biechten 56 en 79 u. en Lof
7.30 u.
O. L. VR. HEMELVAART (Heemste
de). ZONDAG: H.H. Missen 7, 8.30, 10.15
en 11.30 u.; Lof 7.30 u. MAANDAG:
congr. meisjes jun. 7 u. DINSDAG: Lof
7.30 u. DONDERDAG: biechten 5—6.30 u.
VRIJDAG: Lof 7.30 u. ZATERDAG:
biechten 5—8.30 u.; Lof 7 uur.
H. ADALBERTUS (Spaarndam). ZON
DAG: H.H. Missen 7.30 en 10 u. Hoog
mis); Lof 2.30 u. DONDERDAG: biech
ten 6—7 u. VRIJDAG: Lof 7.30 u. ZA
TERDAG: biechten 5—7.30 u.
H. AGATHA (Zandvoort). ZONDAG;
H.H. Missen 7, 8.30 en 10 u. (Hoogmis);
Lof 7 u. MAANDAG: congr. heren 7.30
u. DINSDAG: congr. jonge meisjes 7.30
u. en jongens 8.30 u. DONDERDAG:
biechten 66.30 en 78 u. VRIJDAG:
Lof 7.30 u. ZATERDAG: biechten 4—
u.; Lof 7.30 u.
