Voor Haarlems jongeren
Z7
Een herinnering... ook.voor latere jaren is een FOTO
Het testament van de zonderlinge
Haarlemmer Joh. Coelombie
m m
Hieuw Guinea strategisch
en economisch belangrijk
Onthoudt Udit, beter broodbabtSmit!
Kerkberichten
Verschroeide aarde
in de Republiek
NELL HERBERT LangeVeerstr 13, Tel. 11178, Haarlem
VAN HET WITTE DOEK
Wie helpt missionaris?
Ontwikkelingscursussen in winterseizoen
AGENDA-
Zijn erfenis zal in 2005 worden verdeeld
l mm
SLEUTEL WEG?
ZATERDAG 16 OCTOBER 1948
PAGINA 2
STAD EN OMGEVING
FRANS HALS.MUSEUM
Mogelijkheden voor
immigratie?
C. DE WEEDS
Kampervest 45, Haarlem, Tel. 17825
N.V.„ DE STEEN WERF
4.DELIGE WATERMETERKAST
EEN OUDE ZAAK
EN TOCH EEN NIEUWE!
PRISMA KIJKERS
-
Twee 4-jarige meisjes
behalen zwemdiploma
90-jarig zaken jubileum
EmmaR.C.H.
H.O.V.-LEDENCONCERT
Kom reeds nu. De andere maand is het zo druk voor St. Nicolaas
Foto-atelier
Uitsluitend SMEÜESTRAAT 43-45 - Telefoon 13714-10876
DUIZENBEN GROEIDEN AAN
TOT MILLIOENEN
Wmmm
Chin. Ind. Rest. Hongkong
f3.95
de GROOT
„DE SLEUTELSPECIALIST"
Marguerite Couperus
Voor G. en W.
s
Met medewerking van het Haarlemse
Gemeentebestuur en met te verwachten
steun, van Haarlems burgerij zal de
Stichting „Jong-Haarlemvooruit!"
in de kortst mogelijke tijd ook deze win
ter een cursusorganisatie opbouwen, die
onze jonge Haarlemmers weer in de ge
legenheid zal «tellen enkele avonden per
week te kunnen plaatsnemen in de oude,
vertrouwde schoolbanken.
Vrij algemeen horen we bij vele 17,
18-jarigen en ouderen de verzuchting:
„Was ik nog maar op school". De strijd,
om zich in een wereld als de onze gees
telijk staande te houden, is hard en
zwaar. Bedrog, corruptie, schandaal en
oorlogsdreiging vertroebelen de idealen,
die de jonge mens zich droomde. Zijn
uitzicht is beperkt en hij mist de ener
gie en de nodige weerstand om te blij
ven strijden, om te blijven geloven, dat
de toekomst iets goeds kan brengen.
- Vele jongeren, die geen voortgezet on
derwijs hebben genoten, worden zonder
meer aan hun lot overgelaten. Zij moe
ten de kans krijgen, weer op adem en
tot zichzelf te komen.
De ontwikkelingscursussen, waar men
weer als op school en in groepsverband
bijeenkomt, waar men gemeenschappe
lijke belangen heeft, waar men zich
weer opnieuw beschermd voelt tegen
de dreiging van buiten-af, hebben be
wezen in velerlei opzicht aan het ge
stelde doel te voldoen.
De lesvakken, die met grote zorg zijn
gekozen, staan in een wat ruimer be
langstellingssfeer dan die van de lagere
school. Ieder lesvak moet zin en doel
hebben: er moet iets worden bereikt,
dus er moet gewerkt worden, ook thuis.
De cursisten doen dit graag en steeds
weer blijkt, dat deze zelfgekozen ar
beid, die vaak inspanning vergt, veel
voldoening en vreugde geeft.
De cursussen van „Jong-Haarlem,....
vooruit" kunnen worden gevolgd door
meisjes en jongens van 14 tot 26 jaar.
Iedere cursus bestaat uit een serie van
minstens 20 wekelijkse lesavonden. Voor
R.K. meisjes en jongens worden afzon
derlijke cursusgroepen ingericht.
Het programma biedt de volgende
keuze: Ned. taal; rekenen; lezen van
De collectie van stedelijke kunst
schatten, die uit een kleine kern
door schenkingen en legaten is
gegroeid tot de huidige zeer omvang
rijke rijkdom, werd in vroeger jaren
bewaard in Stadhuis, Pand en Prinsen
hof. Eerst in 1913 werd het Frans Hals
museum voor het publiek opengesteld.
Voor de huidige generatie zijn echter
de historische bouw en de oude kunst
zodanig met elkaar vergroeid als had
dit gebouw nooit een andere bestem
ming gehad. Maar het is gebouwd als
oudemannenhuis, waarin Frans Hals zelf
zijn laatste levensjaren sleet en er de
ongeëvenaarde en zijn tijd ver vooruit
strevende portretten van regenten en
regentessen op het linnen borstelde. De
gehele negentiende eeuw diende het als
weeshuis. In de huidige combinatie van
architectuur en gebruik is ons museum
een der meest sfeerrijke, dat jaarlijks
door tienduizenden, die uit alle wereld
delen naar Holland komen met het
vooropgezette doel: Frans Hals-museum,
bezocht wordt.
De zalen omsluiten een groot binnen
plein: een historisch ingerichte tuin, zo
dat men werkelijk van een rondgang
kan spreken, waar Haarlems artistiek
verleden zich chronologisch manifes
teert.
In een afzonderlijk artikel zult u over
de geschiedenis van het gebouw meer
vernemen.
In de gang naar de eerste zaal wor
den we al overtuigend geconfrom
teerd met roemrijke en bewogen
tijden van onze stad. Een gilde-schat
kist, zwaar met ijzeren banden besla
gen en van drie sluitingen voorzien,
getuigt, dat men ook toen blijkbaar reeds
ervaringen had opgedaan met minder
betrouwbare kassiers. Door drie gilde-
leden een sleutel ter hand te stellen,
zodat zij eerst met vereende krachten
in staat waren het deksel te openen,
meende men afdoende de zwakke be
nen te stutten, die de gilde-weelde
moesten dragen.
Twee mansportretten met de hand op
een doodshoofd in de typische compo
sitie van de nooit volprezen „primitie
ven" zijn voorvaders van de stichter
van het Frans Loeven-hofje. Zij flanke
ren een der jongste aanwinsten: het
onlangs besproken paneel van Jan
Mostaert.
Een volgend portret is van Laurens
Jansz. Ooster, dat geschonken werd
door Joh. Enschedé in 1867.
Hier tegenover, manhaftig met strijd
middelen in de armen en staande voor
het bekende silhouet van Haarlem:
„Siet hier een vrou, genaemt Kenou
Vroom als een man: Die t'alden tijt
Vromelijck bestrijdt den Spaenschen
Tiran".
Haarlem telde in vroeger eeuwen
vele kloosters: van Karmelieten,
Jacobijnen, Franciscanen, Begij
nen, Tempelridders, Lazaristen en ook
de Sint Jansridders, wier klooster en
gasthuis werden verkocht, wier Jans-
kerk thans het archief van Haarlem be
vat en wier rijke boekerij de belangrijke
kern vormt van onze stadsbibliotheek.
In 1310 werd in Haarlem een nederzet
ting van de Sint Jansheren gevestigd,
die zich als doel stelden de zieken
verpleging en de strijd tegen de Sara-
cenen. Een achtpuntig wit kruis, het
z.g. Maltezerkruis, sierde links de borst.
De hoofdzetel van deze orde was op
Rhodes en sinds 1550 in Malta.
Het Haarlemse huis was het aanzien
lijkste in den lande. Geertgen tot Sint
Jans, een onzer vroege schilders, be
hoorde tot hen. Door de adellijke bezet
ting van het klooster had de orde zeer
machtige relaties en verkreeg zij be
langrijke rechten in onze omgeving. De
gezinnen van de graven van Holland
logeerden regelmatig in het Janskloos
ter. De Hervorming behandelde om hun
invloed de ridders lange tijd met meer
ontzag dan de overige roomsen, maar
door indirecte maatregelen heeft men de
bevolking van het klooster kunnen uit
dunnen. De laatste commandeur, de Be
verwij kse pastoor Tieman van Wou,
stierf in 1605. De sobere portretten van
de diverse commandeurs hangen in de
gang van het Frans Hals-museum, zij
zijn niet gesigneerd en, hoewel waardig
geschilderd, meer van historische dan
van artistieke waarde.
L. T.
boeken en toneelstukken; algemene ont
wikkeling aan de hand van actuele on
derwerpen; volkszang en volksdans;
turnen; boekhouden; Engelse taal; Es
peranto en liefhebberij-tekenen.
Voor meisjes bovendien: costuumknip-
pen; rhytmisch dansen; lichamelijke en
geestelijke verzorging van baby en
kleuter.
Voor 18-jarigen en ouderen: een cur
sus „mensenkennis"; een cursus „leiding
geven in de jeugdzorg" en een cursus
E.H.B.O.
Van het allergrootste belang, en hier
op dient vooral de aandacht van de
ouders te worden gevestigd, is dat voor
katholieke meisjes en jongens afzonder
lijke cursussen worden gegeven met
katholieke docenten en in katholieke
scholen. Het is daarom noodzakelijk, dat
onze meisjes en jongens zich uitsluitend
voor deze cursussen opgeven.
Het cursusgeld bedraagt totaal f 5.
per cursus, maar kan in bijzondere ge
vallen worden gereduceerd.
Inschrijving kan plaats hebben op
19, 20, 21 en 22 October a.s. in de R.K.
Meisjesschool, Jacobij nestraat; R.K.
Jongensschool, Nieuwe Gracht.
Financiële steun van particulieren en
bedrijven, van organisaties en vereni
gingen, die deze culturele jeugdarbeid
willen helpen bevorderen, is zeer wel
kom. (Giro 67519).
Tegenwoordig staat Nieuw-Guinea
weer in het brandpunt van de belang
stelling. Dit in verband met de nieuwe
staatsregeling, die op komst is ten aan
zien van de overzeese gebiedsdelen. Het
is te hopen, dat er spoedig iets bekend
wordt van de status van het eiland en
dat deze kwestie niet, zoals reeds ver
scheidene malen is gebeurd, terzijde
wordt geschoven. Nieuw-Guinea is na
Groenland het grootste eiland van de
wereld. Het heeft een oppervlakte, die
bijna 24 maal zo groot is als die van
Nederland. Het Nederlandse deel van
het eiland is circa 13 maal zo groot als
ons land. In dit grote, dunbevolkte land
liggen talrijke gebieden, die geschikt
zijn voor blanken-kolonisatie".
Zo sprak de heer G. L. Tichelman
Vrijdagavond in hotel De Leeuwerik op
een bijeenkomst van de afdeling Haar
lem van de Kon. Vereniging „Oost en
West". Spreker wees op de mening van
de inheemse bevolking ten aanzien van
de nieuwe status, welke onlangs kenbaar
is gemaakt aan de regering. Nieuw-
Guinea wenst geen deel uit te maken
van Indonesië, het wil onder recht
streeks gezag van Nederland staan
en juicht kolonisatie van Europeanen
toe. De heer Tichelman besprak daarna
de flora en fauna van het eiland en
ging vervolgens over tot de bespreking
\jan de bewoners. Het type is geheel an
ders dan het Indonesische. In zekere
zin staan de Papoea's, die zich thans
Irianen noemen, veel dichter bij ons,
aldus spreker, dan verschillende andere
bevolkingsgroepen in de Archipel. Ook
de intelligentie van de Papoea's achtte
hij over het algemeen hoog. Zij leven
echter zeer naïef en primitief en men
zou denken, dat de tijd op het eiland
heeft stilgestaan. Nieuw-Guinea is dun
bevolkt en heeft maar 1 millioen inwo
ners.
Uit oude journalen las spreker voor
BIOSCOPEN
Rembrandt: De regen kwam (strikt
volw.), 2, 4.15, 7 en 9.15 uur; Cinema
Palace: Naked City (18 jaar), 2, 4.15, 7
en 9.15 uur: Lüxor: Nocturne (strikt
volw.), 2. 4.15, 7 en 9.15 uur; Frans
Hals: Sam Tucker's grote strijd (14
jaar), 2.30, 7 en 9.15 uur en 's Zondags:
2, 4.30, 7 en 9.15 uur; City: Nacht over
Holland (18 jaar), 2.15, 4.30, 7 en 9.15
uur; Spaarne-theater: Het begon met
moord (18 jaar), 2.30, 7 en 915 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Frans Halsmüseum: Tentoonstelling
van Kunst zij ons Doel" (vanaf 17 Oct.)
geopend 1017 uur en 's Zondags 13
17 uur. Leffclaar: Gobelins en hand
weefwerk van „De Knipscheer" en
kinderschilderijen van Co Egeli, ge-
ojiend: in de week 1017 uur.
APOTHEKEN
De Zondag-, avond- en nachtdiensten
der Haarlemse apotheken worden van
17 tot 23 October waargenomen door
Van Rijn, Kleine Houtweg 15, tel.
10539; C. G. Loomeyer en Zn., Zijlweg
34, tel. 12495; Nolf's Apotheek, Kruis
straat 26, tel. 11174; Schoterbosch Apo
theek, Rijksstraatweg 19, tel. 12711.
ZIEKENVERVOER
Fa. Mathot, Grote Houtstraat 39, tel.
11990; Margriet, Turfmarkt 10 rd., tel.
21400 en te Heemstede Fa. Buiteman en
Co., Raadhuisplein 7, tel. 28523.
ZATERDAG 16 OCTOBER
Stadsschouwburg: Toneelgroep Co-
media met „Kleine kinderen worden
groot". 8 uur. Hotel De Leeuwerik: Ca
baretavond Haarl. Politie, 8 uur. Phoe-
nix-terrein: Circus Jos Mullens, 3 en 8
uur.
ZONDAG 17 OCTOBER
Stadsschouwburg: Toneelgroep Co-
media met „Kleine kinderen worden
groot",' 8 uur. Concertgebouw: Gehele
dag concours Accordeonverenigingen;
Ere-concert, 8 uur. Phoenix-terrein:
Circus Jos. Mullens, 3 en 8 uur,
MAANDAG 18 OCTOBER
Stadsschouwburg: „Arsenicum en
oude kant" voor de ARKA, 8 uur.
Blijft nog steeds voor HERENCOSTUUMS
25 tot 100 gulden betalen.
Leren- en winterjassen enz., goede prijzen.
(Adv.)
over de eerste expeditietochten naar dit
tropenland. Vervolgens wees hij aan de
hand van cijfermateriaal op de noodza
kelijkheid van emigratie uit Europa -
dus ook uit Nederland in verband
met de grote bevolkingsaanwas. Wan
neer werkloosheid ons weer overvalt
is dit zeker nodig. Binnenkort zal weer
een proefexpeditie uitgezonden worden,
die 30 millioen gulden heeft toegewezen
gekregen om een gebied in de zgn. Vo
gelkop van Nieuw-Guinea te onderzoe
ken, of het goede bestaansmogelijkheden
biedt voor Europese immigranten.
De heer Tichelman behandelde voorts
nog het economisch en strategisch be
lang van het eiland en 'vermeldde nog
een aantal aardige bijzonderheden. Na
de pauze, lichtte hij een en ander toe
met lantaarnplaatjes.
brengt U de door één man te stellen
Het reeds jaren bekende electro-technisch
en radiobedrijf van H. J. Maertens, Cre-
merplein 29, heeft thans een modern win
kelpand annex reparatiebedrijf ingericht in
de Nassaustraat 5, waar U de nieuwste snuf
jes worden getoond op electra- en radio-
gebied.
Het geheel is stijlvol en voorzien van een
rijke sortering artikelen van het beste genre.
(Adv.)
GR. HOUTSTR. KEIP NAASTLUXOR
Coelombie, wiens naam men op
een grafsteen, in het Noorder
transept van de Oude St. Baaf kan
lezen, ging de welvaart van ons land
zeer ter harte. Hij wilde dan ook
met zijn geld de Nederlandse han
del en industrie dienen. Zijn testa
ment wordt in het Haarlemse ge
meente-archief bewaard en daarin
staat geschreven, dat hij zijn gehele
bezit aan drie stichtingen nalaat,
het „Lutherse Weeshuis", het' „Ne-
der-Duytsch Gereformeerd Diaco-
niehuys" en het „Roomsche Gods-
huys, genaamd St. Jacob.
Deze inrichtingen hebben elk recht
op een derde gedeelte van de erfenis.
Zij moeten echter aan verscheidene
RIB VOOR V0RSTKEREND
TUSSENDEKSEL
NED. OCTR.AANGEVR."
SPAARNDAMSEWEG 48
TEL 10072 HAARLEM TEL. 15700
(Adv.)
Voor de eerste maal in de geschiede
nis van Stoop's Bad hebben gisteravond
twee vier-jarige meisjes, Marga van de
Zon en Rita Smit, afgezwommen.
Tegelijk met 60 andere kinderen heb
ben zij 'hun zwemexamen afgelegd.
Nadat de directeur van het zwembad,
de heer Schulting, aan het jeugdige
tweetal het diploma had uitgereikt,
werden Marga en Rita als grote mensen
gehuldigd: een machtige lauwerkrans
werd om hun schouders gehangen. Van
familie en kennissen kregen zij ver
scheidene cadeautjes.
Het bij de oudere Haarlemmers zeker
bekende melkbedrijf van de firma Buys,
dat voorheen gevestigd was aan de
Kampersingel (thans Voorhelmstraat
28), bestaat 19 October 90 jaar.
Gedurende al deze tijd is de zaak
eigendom van de familie Buys. Zij is
steeds overgegaan van vader op zoon.
De tegenwoordige eigenaar, de heer Z.
H. J. Buys, hoopt het genoegen te mogen
smaken ook nog het eeuwfeest van zijn
bedrijf te vieren.
De supporters-vereniging van R.C.H.
organiseert Zondag 24 October een auto
bustocht naar Dordrecht. Belangstellen
den kunnen zich hiervoor opgeven
Maandagavond van 8 tot 10 uur in „Het
Hof van Holland", Grote Markt.
Dirigent Marinus Adam had op het
gisteravond gehouden ledenconcert het
zichzelf, noch zijn orkest gemakkelijk
gemaakt, getuige het programma na de
pauze. De hoofdschotel werd ge.vormd
door de veeleisende partituur „La Mer"
van Debussy. „Trois exquises sympho-
niques" luidt de titel. Debussy schreef
dit werk tussen 1903 en 1905, naar aan
leiding van inspiraties opgedaan te Can
nes. Het heeft heel wat gemoederen in
beweging gebracht bij critici en toe
hoorder indertijd. Bij gelegenheid van
de tweede uitvoering in 1908, op een
Colonne-concert door Debussy zelf ge
dirigeerd, waren de opinies nogal ver
deeld. In ieder geval kunnen wij ons
niet scharen aan de zijde van een cate
gorie der toenmalige toehoorders, die
beweerden er zee-ziek van te zijn ge
worden. Integendeel: we hebben ons de
frisse zeewind van het orchestrale colo-
riet, dat ons meenam in dë klank van
luchttrilling en lichtspeling, eens flink
doof de haren laten waaien. Het deed
goed. Hulde aan het orkest, dat de moei
lijke partij met bewonderenswaardige
vaardigheid uitvoerde.. Bleven er dan
geen wensen? Ja nog zeker. Maar de
H.O.V. gaf blijk van haar kunnen, on
danks de vele nieuw bezette lessenaars.
Eén opmerking: het koper hoede zich
voor te sterke forti in de verhouding
tot het strijkers-ensemble.
Daar was verder Jaap Stotijn als so
list in 2 concerten. Allereerst de be
werking uit een clavecimbel-Sonaten-
verzameling van Cimarosa, tot een ho
bo-concert door A. Benjamin. Een licht
aansprekend concert, voortreffelijk voor
hobo getoonzet, en 'n kolfje naar de
hand van Jaap Stotijn, die ons met zijn
eigen muzikantesque geest weer mee
voerde in zijn hobo-toverland. Ook in
Voormolens hobo-concert een knap, door
vorm uitmuntend werk, een weelde van
sprankelend musiceren.
Bach's Brandenburgs concert no. 4 in
G, waarmee het concert opende, kon
ons niet zozeer bevredigen qua uitvoe
ring. Waar blijft het clavecimbel voor
zulke gelegenheden in Haarlem? Jam
mer; het zou de uitvoeringen op dit ter
rein zeer ten goede komen. Ook de
zuiverheid van toon, had zo hier en
daar wat te lijden. Men moest kennelijk
op dreef komen, hetgeen in het laatste
deel het meest gelukte.
Overigens een mooi concert met, nog
maals, een frisse zeewind.
JAN LAARVELD.
Een communiqué van het Neder
landse leger van Vrijdag meldt, vol
gens A.P., dat de republikeinse com
munisten begonnen zijn met de tac
tiek van de verschroeide aarde toe te
passen.
Er was eensNeen, het is geen sprookje, dat we u vertellen, al klinkt
het verhaal onwaarschijnlijk en ongewoon. We bladeren terug In Haar
lems historie, waar we in 1805 de mededeling vinden, dat de horlogemaker
Johannes Coelombie, als een eerzaam vrijgezel gestorven, zijn vermogen aan
drie Haarlemse stichtingen nalaat onder voorwaarde evenwel, dat het kapitaal
200 jaar lang onaangeroerd zal blijven.
De som van 16.000.een voor die tijd niet onbelangrijk bedrag, zal in het
jaar 2005, wanneer de erfenis wordt aangebroken, aangegroeid zijn tot mil-
lioenen. De bestuurders van de stichtingen zullen dan voor een zeer moeilijke
taak staan, want voor ze aan het verdelen kunnen slaan, zullen verschillende
zonderlinge wensen van de horlogemaker vervuld moeten worden
De grafsteen met de naam van Colombie
en de inscriptie 1805, het jaar dat deze
zonderlinge horlogemaker stierf.
voorwaarden voldoen. In de eerste
plaats had de erflater bepaald, dat zijn
beide dienstboden, zo lang zij ongehuwd
bleven, recht hadden op het vruchtge
bruik van het kapitaal. Bovendien
mochten zij zijn huis bewonen en de
meubelen en het huisraad gebruiken.
Na het overlijden van de twee dienst
boden moesten huis en boedel worden
verkocht en de drie stichtingen zouden
de opbrengst in waardepapieren beleg
gen.
Zij mochten echter niet direct van
de rente profiteren, want eerst moesten
de duizenden in millioenen worden om
gezet. Daarom had hij bepaald, dat
buiten de administratiekosten gedurende
tweehonderd jaren niets van het kapi
taal en de rente zou worden ge
bruikt. Op het ogenblik zijn de gelden
dus al 143 jaar belegd. Cijferaars kun
nen het samengestelde interest uitreke
nen, tot welk bedrag de 16.000 intus
sen zijn aangegroeid.
Over 57 jaar, in 2005, zal dan de grote
dag aanbreken, waarop de drie stich
tingen zich rijk kunnen wanen.
Elke drie maanden komen van elke
stichting twee bestuursleden bijeen, om
over het beheer van' de financiën te
praten. Maar als het jaar 2005 is aan
gebroken, zullen zes beheerders wel
niet voldoende zijn, om het millioenen-
bezit aan het doel, waarvoor het ver
gaard werd, te doen beantwoorden.
In 22 sierlijkbeschreven bladzijden
in folioformaat beschrijft Coelombie,
wat er dan allemaal moet gebeuren. Er
zullen allerlei soorten van fabrieken en
trafieken moeten worden gesticht.
Een belangrijk stuk daarin is het vol
gende: „Na expiratie van tweehonderd
jaaren zal het geheele capitaal of zoo
danig gedeelte van dien als daartoe be-
noodigd zal worden bevonden, moeten
worden geëmployeerd tot stichting aan
leg, oprichting van allerlei zoorten van
fabricquen en traficquen en voorname
lijk de zodanigen, welke zo uijt Enge
land als uijt andere landen alhier wor
den ingevoerd, te weten van zijde en
wolle stoffen, grove en fijne lakens,
carsayen, grove en fijne kanten, bor
duurwerk, mitsgaders ijzerkramerijen
van spijkers, sloten en knieren enz."
Dat zijn werkelijk geen halve maat
regelen, maar de testateur heeft nog
i
De misdaad in de millioenenstad New
York wordt op een interessante manier
gedemonstreerd in de film „Naked Ci
ty" die in Palace te zien is. Dit Ameri
kaanse product steekt ver boven an
dere uit door inhoud, vormgeving en
beheerst spel. New York in de avond,
in de nacht, in de vroege morgen. Het
leven gaat zijn dagelijkse gang. maar
ook de misdaad schiet als onkruid tus
sen demensen op. Een jonge manne-
quin wordt vermoord, een man wordt
dezelfde nacht verdronken en de poli
tie zet haar netten uit om de daders
te vinden. Op soms huiveringwekkende
wijze wordt het publiek geconfronteerd
met de onderwereld, waarbij niet naar
de sensatie maar naar reconstructie
van de barre werkelijkheid gegrepen is.
(Volwassenen).
„Sam Tuckers's grote strijd" is'n titel
waarvan men wellicht verwacht een
Wild-West-film voorgezet te krijgen.
Dit is niet het geval en ook de lief
hebbers van studio-opnamen zullen
hier wel iets missen.
Deze film,' die in Frans Hals draait,
geeft het eenvoudige verhaal van een
jong boerengezin, dat voor zichzelf een
bedrijf wil oprichten, waarbij grote
moeilijkheden en tegenslagen overwon
nen moeten worden.
Wij kunnen deze film voor alle leef
tijden aanbevelen.
Wat is het eigenlijk, dat de film
„Nocturne", die deze week in Luxor
draait, zo boeiend en bijna beklemmend
maakt? Het wonderlijke verhaal, het uit
stekende spel van Edana Romney en Eric
Portman of het prachtige camerawerk?
Wij vermoeden, dat de antwoorden wel
verschillend zullen zijn, doch er zal
slechts een enkeling zijn, die niet in de
ban komt van deze bijzondere film. Het
is de geschiedenis van een rijke zonder
ling, die het heden aan het verleden van
vier eeuwen terug wil binden. De liefde
krijgt daarbij een ruim aandeel. Meer
mogen wij niet zeggen. Volwassenen
kunnen in „Nocturne" een paar goede
uren beleven.
Zoals de naam ook al zegt, draait al
les in de film, die in het Spaarne-thea
ter wordt vertoond, om een moord. Het
is een detective-story, waarin tweeper
sonen voor de dader worden aangezien
en een privé-detective voor de taak
wordt gesteld het mysterie op te los
sen. Tenslotte wordt het verzenden van
10.000 dollar, die aan de vermoorde
toebehoorden, voor de werkelijke da
der noodlottig en hij valt door de
mand. De hoofdrollen spelen Dean Jag-
ger en Kim Hunter. „Het begon met een
moord" is toegankelijk boven achttien
jaar.
„Nacht over Holland" in City is als
film bijzonder goed geslaagd. Zij geeft
een beeld van de belevenissen van een
„gedropte" Engelse agent, wiens taak het
is in bezet Nederland een copie van
een Duitsch legerdocument in ontvangst
te nemen en aan de geallieerden over
te geven. Hij komt hier al direct in
moeilijkheden, want in het huis, waar
hij onderdak krijgt, is ook een Gestapo-
officier ingekwartierd. Deze vertrouwt
de nieuwe gast niet, ontdekt diens
ware identiteit en bindt de strijd tegen
hem aan. Het geluk is beurtelings aan
weerszijden, doch tenslotte moet de
Duitser het tegen de Engelsman afleg
gen. Vooral in het laatste gedeelte van
de film, de overrompeling in het Duitse
vliegtuig en de vlucht naar Engeland,
wordt de spanning tot grote hoogte op
gevoerd. Wat betreft de toestanden in
bezet Nederland, zijn er enkele onwaar
schijnlijkheden in de film. David Far-
rar en Anne Crawford geven goed spel
te zien. Toegang achttien jaar,
In Rembrandt-theater wordt deze
week de film „De regen kwam", naar
het bekende boek van Louis Bromfield,
vertoond. Het verhaal speelt zich af in
Brits-Indië in de staat Ranchipur, die
een min of meer zelfstandig bestuur
heeft onder Engelse vlag. De Maharadja
en de Maharani, die in Oosterse weelde
baden, zijn verlichte persoonlijkheden,
die veel gevoel en begrip tonen voor de
Westerse beschaving. Er heerst een ge
laden atmosfeer in het land en er zijn
allerlei sociale stromingen, die botsin
gen dreigen te veroorzaken. Het gebied
gaat gebukt onder een eindeloze droog
te. De regen wordt met smart verwacht.
En de regen komtHeviger, vrese
lijker en ontzettender dan men had
kunnen dromen. Wat dat allemaal ten
gevolge heeft liefdesgeschiedenissen
zal men niet missen! kunt u zien in
deze boeiend verfilmde rolprent, waar
in Robert Young en Myrna Loy de
voornaamste figuren zijn. (Volwasse
nen)
rIAARLEM, Smedestraat 31, telefoon 21375
(Adv.)
Trouwens, 'n sjaal doet
altijd, overal.
De Groot Is dit met U eens. Daar»
om toont De Groot U nu een ex»
- quise collectie aparte shawls In 11
Komt O morgen tere pasteltinten,
•ven langs?
Damesmodes Nouveauté 8
Gr. Houtstraat 98
Het vertrek, waar de schat rust (links in de hoek) en waar de bestuurderen om
de drie maanden bijeenkomen.
veel meer op zijn programma staan,
zoals een kousenfabriek, een schaaps
kwekerij, waaruit de wol betrokken
kan worden, een fabriek van Engelse
horloges en pendules.
De gefabriceerde goederen mogen niet
duurder worden verkocht dan 5 pet.
beneden de waarde van de artikelen,
die uit het buitenland worden ingevoerd
en als daaruit schade voortkomt, moet
deze betaald worden uit het fonds of
uit de interesse die voorhanden is.
Deze maatregelen tonen nog eens dui
delijk aan, dat het vooral Coelombie's
bedoeling is geweest de nationale nij
verheid en handel te bevorderen. Om de
winkeliers geen concurrentie aan te
doen, heeft hij eveneens bepaald, dat
de goederen alleen in het groot ver
kocht mochten worden en dat, indien
er een overschot is, dit jaarlijks in een
publieke verkoping van de hand zou
worden gedaan.
Dat Coelombie stellig geen gemakke
lijk heer geweest is, blijkt wel uit de
strenge toon die hij aanslaat, wanneer
hij het over maatschappelijke wantoe
standen heeft en met het oprichten van
bedrijven een middel gevonden hoopt te
hebben, „om de onbeschaamde bedela
rijen uytteroeijen". Maar hij wil ook de
armen en noodlijdenden aan de kost
helpen.
De erflater begreep, dat de regeling
van het arbeidsloon niet zo eenvoudig
was, maar hij vond niettemin nodig, om
het minimum van enige lonen aan te
geven, lonen, die nu belachelijk zijn,
maar in zijn dagen zeer buitensporig
genoemd werden. De werkman mag niet
minder dan f 1.00 per dag verdienen.
Het laagste tarief, waartegen een spin
ster of een kousenbreister mag werken,
bedraagt tien stuivers per dag.
Een geluk voor de bestuurders is,
dat Coelombie hun het recht gegeven
heeft, om naar omstandigheden te han
delen. Er staat nadrukkelijk in het tes
tament beschreven, dat ieder voldoende
ontvangen moet.
Jan D. Voskuil heeft indertijd een
vergadering van de raad van beheer
bijgewoond en een blik mogen werpen
in de kast, waarin de schat is opgebor
gen in de zaal van het Diaconiehuis
te Haarlem. Hij vertelt daarover; wij
zullen niet spoedig ons bezoek aan de
vertrouwensmannen van Coelombie ver
geten. Misschien kwam hèt, omdat de
deur geopend werd door een oud Dia
coniehuismannetje, dat ons deed den
ken aan Keesje uit de Camera Obscura,
maar ong verder liep de klok terug,
toen wij de deftige vergaderzaal betra
den, waar de beheerders der millioenen
troonden. Zij riepen herinneringen op
aan regentenstukken van Frans Hals.
In de kast het klinkt geheimzinnig
als een sprookje bevindt zich een
ijzeren kist met drie sloten en daarin
wordt de schat bewaard. De vraag hoe
groot het tegenwoordige kapitaal was,
werd beleefd onbeantwoord gelaten.
Jaren van voorspoed en van tegenslag
hebben de kist zwaarder en lichter ge
maakt.
Het huis van Coelombie moet gestaan
hebben in de Kleine Houtstraat tegen
over de Gravinnesteeg. Het testament,
de ijzeren geldkist, een lakstempel en
het graf is alles, wat er nog van Coe
lombie's eigendommen overbleef.
Mag ik me even aan u voorstellen?
Ik ben Father C. W. van Graven en
woon te Lisse. Ben 15 jaar aan een stuk
in midden-Afrika geweest bij de zwarten
van Uganda en ik ga weer terug zo
gauw mijn vacantie om is. Ik ben wel
niet jong meer, zo eventjes over de 60
jaar, doch ik zou geen raad weten als ik
niet meer naar m'n zwarte parochianen
terug mocht. Ik woon in Uganda, district
Budarma, mijn missie heet Achilet. Vroe
ger was ik pastoor in Nyangole, doch in
1940 werd ik aangezocht door mijn bis
schop een nieuwe missie-statie te ope
nen, enige mijlen verder ergens in de
wildernis.
En nu heb ik al weer 5 a 6000 Christe
nen. Twee keer per jaar, in Juli en De
cember, dopen we. Jaarlijks zijn er totaal
400 a 500 dopelingen. Mijn eerste kerkje,
dat van leem was, bestaat niet meer.
Mijn tweede kerk, gebouwd van goede
stenen, heeft een strooien dak en ramen
zonder glas. Het doet ook dienst als
katechismus-lokaal voor'mijn ongeveer
200 jongens en meisjes van 1420 jaar.
Die grote jongens en meisjes kunnen
niet zo gemakkelijk stil zitten; we moe
ten de katechismus Wat smakelijker
maken en ze dus nu en dan laten lachen.
Maar men mag natuurlijk niet oneerbie
dig zijn in de kerk, wanneer we de kate
chismus uitleggen. Daar het kerkje te
klein is voor mijn christenen op Zondag,
draag ik zeer vaak de H. Mis buiten m
de open lucht op. Daarom, laat dat kerk
je katechismus-gebouw blijven en laat
mij een flinke, echte kerk bouwen, ste
nen bakken doen we zelf. Het kost mis
schien 10 a 15000 gulden. Wie helpt mij?
Uw dankbare: C. W. van Graven. Ac"-
terweg 25, Lisse. Giro 521293. Of. laat
mij eens bij u komen praten.
(Ontleend aan Sursum Corda)
Kathedraal St. Bavo (Leidsevaart)
Zondag H.H. Missen 6.30, 7.30, 9 (Hoog
mis) en 11 u.; congr. asp. 12.15 u.; lof 7
u. Maandag: Fam. dames 8 u. Dinsdag:
congr. meisjes 7 u. en jongedames 8.15 u.
•Woensdag: congr. jongens 7 u. Zaterdag
biechten 4.30—8.30 u. Iedere avond lof
7.30 u.; Zaterdag 7 u.
H. Antonius van Padua (Nw. Groen
markt) Zondag: H.H. Missen 6.30, 7.30,
8.30 (Hoogmis,, 10, 11 en 12 u.; lof 7 u.
Maandag: congr. meisjes 7 u. Zaterdag:
biechten 4—9 u. Gehele week lof 7.30 u.
H. Joannes de Doper (Amsterdam
straat). Zondag: H.H. Missen 6.30, 7.30,
8.45 (Hoogmis), 10.30 en 11.45 U.; lpf 7 u.
Dinsdag: congr. meisjes jun. 7 u. en jon
gedames 8 u. Woensdag: congr. jongens
6.45 u. en jongemannen 8 u. Zaterdag:
biechten 4.30—8.30 u.; lof 7 u. Behalve
Zondag en Zaterdag gehele week Octo-
beroefening 7.30 u.
Allerh. Hart van Jesus (Kleverpark
weg). Zondag:. H.H. Missen 6.30, 7.45, 9
10.30 (Hoogmis) en 12 u.; lof 7.30 u.
Woensdag: congr. jongens 6.30 u. Zater
dag: biechten 57 en 7.309.30 u. Gehele
week lof 7.30 u.
H.H. Elisabeth en Barbara (Paul Kru-
ge'rstraat). Zondag: H.H. Missen 6.30, 7.45,
9 (Hoogmis) en 11 u.; congr. jongeman
nen 12.15 u.; lof 7 u. Dinsdag: congr.
meisjes sen. 8.15 u. Zaterdag: biechten
5—8.30 u. Gehele week lof 7.30 u.
H. Liduina (Rijksstraatweg). Zondag:
H.H Misfeen 6.30, 7.30, 8.30, 9.45 (Hoog
mis) en 11.30 u. Lof 7 u. Maandag: Fam.
dames 8 u.; Woensdag: congr. jonge
mannen 8 u. Zaterdag: biechten 5—8 u.
Gehele week lof 7.30 u.
O. L. Vr. van Zeven Smarten en St.
Bavo (Rijksstraatweg). Zondag: H.H.
Missen 6.30, 7.30, 9 (Hoogmis) en 11 u.;
lof 6.30 u. Dinsdag: congr. dames na het
lof. Woensdag: congr. jongemannen na
het lof. Zaterdag: biechten 5—9 u. Ge
hele week Octoberoefeningen 7.30 u.
Allerh. Drieëenheld (Bloemendaal)
Zondag: H.H. Missen 7, 8.30 (Hoogmis)
10.15 en 11.30 u.; lof 7.30 u. Zaterdag:
biechten 56.30 en 79 u. Gehele week
lof 7 u.
H. Sacrament (Bloemendaal). Zondag:
H.H. Missen 7.30 en 10.15 (Hoogmis); lof
6.30 u. Zaterdag: biechten 7.15—9 u. Ge
hele week lof 7.45 u.
O. L. Vr. Onbevlekt Ontvangen (Over-
veen) Zondag: H.H. Missen 7, 8, 9 (Hoog
mis), en 10.30 u.; lof 7.30 u. Zaterdag:
biechten 48 u. Gehele week lof 7.30 u.
H. Antonius van Padua (Aerdenhout)
Zondag: 7.30, 9 (Hoogmis) en 11 u.; lof
4 u. Dinsdag: lof 7.30 u. Zaterdag; biech
ten 49 u.; lof 7.30 u.
H. Bavo (Heemstede. Zondag: H.H.
Missen 7.15, 8.45, 10 (Hoogmis) en 11.30
u.; Agnescongr. 12.30 u.; lof 7.30 u. Maan
dag: Fam. heren na het lof. Dinsdag: na
het lof biechten. Woensdag: Mariagarde
sen. 7 u. jongemannencongr. 8 u. Donder
dag: na het lof biechten. Zaterdag: lof
ongeveer 4.30 u.; daarna biechten tot 9 U.
O. L. Vr Hemelvaart (Heemstede)
Zondag: H.H. Missen 7, 8.30, 10.15 en 11.30
u.; lof 7.30 u Maandag: congr. meisjes
jun. 7 u. Zaterdag: biechten 5—8.30 u.
Lof 7 u. Gehele week, behalve Zaterdag,
Octoberoefening 7.30 u.
H. Agatha (Zandvóort) Zondag: H.H.
Missen 7, 8.30 en 10 u. (Hoogmis): Ver
pers 3 u. en lof 7 u. Maandag: na het lof
congr. heren. Dinsdag: na het lof congr.
jongedames. Vrijdag: congr. jongeman
nen. Zaterdag: biechten 58 u. Gehele
week lof 7.30 u.
H. JOZEF (Jansstraat). Zondag: H.H.
Missen 6.45. 8, 9.15 (Hoogmis) en 11 u.;
lof 7 u. Dinsdag: congr. meisjes jun. 7 u.
en dames 8 u.; Woensdag: congr. jon
gens jun. 7 u. en jongemannen 8 u. Za
terdag: biechten 56.30 u. en 79 uur.
Gehele week lof 7.30 uur.
O. L. VR. ROZENKRANS (Spaarne)
Zondag: H.H. Missen 6.15, 7.30, 9 en 10.30
u. (Hoogmis); jongenscongr. 5.30 u.; lof
7.30 u. Maandag: congr. heren 8 u. Dins
dag: congr. meisjes jun. 4 en 7 u. en
jongevrouwen 8 u. Woensdag: congr.
jongemannen 8 u. Zaterdag: biechten 5
8.30 u. Gehele week lof 7.30 u.
Maandag 25 October wordt in het
Gem Concertgebouw een propaganda-
kunstavond van dê Ned. Blindenbond
gehouden. Een afwisselend programma
zal worden uitgevoerd, waaraan mede
werking zullen verlenen de begaafde
blinde solisten: Gusta van der Heijden,
violiste en Joh. Slegtenhorst, pianist.
Verder zal welwillende medewerking
worden verleend door het Kinderkoor
„Inter Nos", onder leiding van Jan Boo-
da en het dameskoor „Z.I.G.E.A.", onder
leiding van Rie Schouten.
LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11493
(Adv
De voordrachtskunstenares Marguerit
Couperus heeft de leden van „Gelooi
en Wetenschap" in de Stadsschouwburg
laten genieten van „Het Nederlandse
lied door de eeuwen", een rijk gevari
eerd programma, waarmee zij juist gis
teravond voor de vijftigste maal op de
planken stond.
Vooral in die liederen, welke zich tot
voordracht lenen, wist Marguerite Cou
perus te boeien, zoals in de oude boe
renliedekens, welke het aardigste deel
van haar repertoire vormen.
Ook de strijd- en geuzenliederen uit
de 80-jarige oorlog kwamen zeer goed
tot hun recht door haar forse stem, te
fors voor de geestelijke volkszangen ui'
de middeleeuwen, welke zij weinig me
lodieus en zonder ontroering te verwek
ken voordroeg.
Geestig waren de folkloristische lie
deren uit de Gouden Eeuw en enkel®
Engelse Volksliedjes.
Marguerite Couperus, die in prachtig®
historische costuums optrad, mocht twee
grote bouquetten ontvangen als huid®
van G. en W.
Bets Neederkoorn, die op de piah®
enige soli ten beste gaf, begeleidde de
kunstenafesse verdienstelijk.
