Verhoging van kinderbijslag
na het derde kind?
Min. Soesanto uit verdachtmakingen
Nederlanders zouden metMoeso
hebben samengewerkt
Proces tegen
Treinen vol Fraulein naar Engeland
Kousen, plastic-jassen
en sigaretten lokken
Boter, anthraciet, suiker, zeep en
varkensvlees duurder
Partij-politiek
sluipt binnen
J
Ver. Staten geven
atoombom niet op
Nadjamoedin
Omdat we bang zijn
voor de Russen"
-
Houdt het
hoofd koel
lot hoofd, en hart
Ook gas en electriciteit?
Verdeeld Thuisfront
Het weer
HET WEER IS GEWOON
Zolang IJzeren Gordijn
wordt gehandhaafd
TRANSFORMATOREN
GEBOUW IN BRAND
sprong overboord
WELDRA ANTWOORD
DER REPUBLIEK?
-
DINSDAG 19 OCTOBER 1948
72ste JAARGANG No. 24285
LONEN EN PRIJZEN
Sociale verzekering
reserve-politie
Bestuur N.V.V. spreekt zich uit
Over wetsontwerp ontslag
bij arbeidsovereenkomsten
ARRESTANT
Nederlandse pastoors in
Madioen
Verkeren in goede welstand
„Zeerover" gaat proefvaren
99
„Die Russen...."
Duitse aard onveranderd
v S
Voor twee jaar
Rust!
„Manchester Guardian" over
de toestand
Hoofdlegeraalmoezenier
terug
Meer aalmoezeniers nodig
Ontslag van generaal Dürst Britt
Geen wrijving tussen K.N.l.L.
en K.L.
12
12
11
10
10
8
7
6
6
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE}
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Directeur: J. J. W. Boerrigter.
Wrtd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
(Speciale berichtgeving)
Naar wij vernemen zijn de on
derhandelingen tussen de regering
en de Stichting van de Arbeid om
trent de noodzakelijke aanpassing
van lonen en prijzen in verband
met het wegvallen van een belang
rijk deel der regeringssubsidies op
levensmiddelen vandaag hervat.
Hierbij ligt van regeringszijde een
voorstel ter tafel, dat beoogt de prij
zen van melk (die zelfs een cent goed
koper zal worden), kaas, margarine en
brood gelijk te houden. Daartegenover
komt echter een prijsstijging te staan
van boter, anthraciet, suiker, varkens
vlees en zeep. Deze prijsstijging moet
zodanig groot zijn, dat de subsidie op
de eerstgenoemde groep van artikelen,
die dus in prijs gelijk blijven, daardoor
wordt gecompenseerd. In dit verband
wordt gedacht aan een prijsstijging
van de boter met rond f 1.20 per kilo
gram. De verhoging van de suikerprijs
schat men in deskundige kringen op
17 ct. per kilo en die van het varkens
vlees op 30 ct. Die van zeep tenslotte
wordt gemiddeld op rond 80 ct. per kilo
geraamd. De verhoging van de steen-
De oudste organisatie, welke zich de
belangen van de militairen overzee heeft
aangetrokken, is de „Band Nederland
ïndië." Later heeft deze vereniging
naast zich zien verrijzen het Katholiek
en het Protestants Interkerkelijk Thuis
front, waarmede wordt somengewerkt
in NIWIN-verband.
De „Band NederlandIndië", die dus
inderdaad de oudste rechten heeft, voelt
zich echter sedert enige tijd in zijn neu
traal-ingestelde actie bedreigd door de
oprichting van „Humanitas", een orga
nisatie, welke ook de soldaten in Indo
nesië wil bijstaan.
In dit lichaam zijn vertegenwoordigd
het N.V.V., de Partij van de Arbeid, de
Nederlandse Culturele Sportbond, de
A.J.C. en het Instituut voor Arbeiders
ontwikkeling; het beschikt voor zijn
propaganda over de Arbeiderspers en de
Vara.
Principieel lijkt het recht van de Hu-
ïnanitas-organisatie, om ook een actie te
ontplooien voor de in Indonesië gemobi
liseerde mannen, niet aanvechtbaar, doch
de Band Nederland-Indië kant zich tegen
de partijpolitiek, die op deze wijze in
het werk voor onze jongens en vooral
ook in de service bij hun demobilisatie,
binnensluipt.
De stichting van „Humanitas" is overi
gens een feit, zodat men thans moeilijk
anders kan spreken dan van een ver
deeld Thuisfront.
Van katholieke zijde wordt de nieuwe
Instelling, op grond van haar geestelijke
achtergrond, met reserve tegemoetgetre-
den.
In de nota naar aanleiding van het
Verslag der Tweede Kamer betreffen
de het ontwerp van wet „sociale verze
kering reserve-politie" heeft de minis
ter van Financiën, die mede namens
zijn ambtgenoten van Justitie en van
Binnenlandse Zaken het verslag beant
woordt, medegedeeld, dat' hij het niet
gerechtvaardigd acht een bepaalde
groep der bevolking, hoe verdienstelijk
deze ook moge zijn, met betrekking tot
de ongevallenverzekering in een be
voorrechte positie te plaatsen louter op
grond van de diensten bij de reserve-
politie.
De minister is dan ook van oordeel,
dat een verder gaande voorziening voor
de ongevallenverzekering dan in het
ontwerp van wet is voorgesteld niet
wenselijk is. Wat de ziekteverzekering
betreft, meent hij, dat alleen voor die
genen, die niet ingevolge de ziektewet
verzekerd zijn, geen verdere wettelijke
regeling bestaat. Hun kan geen rechtop
uitkering gedurende een jaar worden
gewaarborgd enkel op grond van het
feit, dat zij gedurende de tijd, dat zij
voor politiedienst zijn opgeroepen, ziek
zijn geworden, zonder dat er van enig
verband met de verrichte dienst sprake
is.
koolprijs zal tevens een verhoging van
de kosten van gas en electriciteit met
zich brengen en wordt geschat op rond
10 ct. per week voor het gebruik van
een gezin met twee kinderen.
Hiertegenover wil men dan, zoals
wy reeds berichtten, een loonstij
ging stellen van 1 a 2 pet. en voor
de grote gezinnen een geringe ver
hoging van de kinderbijslag na het
derde kind.
Over deze voorstellen nu wordt op
het ogenblik beraadslaagd én mocht
men vandaag tot overeenstemming ko
men, dan zullen zij morgen in de mi
nisterraad worden behandeld. Waar
schijnlijk reeds binnen een maand
daarna zullen bovenbedoelde prijsver
hogingen dan in de praktijk worden
doorgevoerd.
In aansluiting hierop verneemt
onze Haagse redacteur, dat na de
besprekingen in de - Stichting van de
Arbeid de loonsverhoging waar
schijnlijk dichter bij 2 pet. dan bij
1 pet. zal komen te liggen.
Aanvankelijk is gedacht aan een toe
slag van 37 cent, waarmede volstaan
zou kunnen worden, als van alle „uit
wijkingsmogelijkheden" margarine
in plaats van boter, cokes in plaats van
anthraciet enz. gebruik werd ge
maakt; van de zijde der vakorganisaties
is tegen dit regeringsvoorstel ernstig
bezwaar gemaakt. Of de loonsverhoging
al dan niet in de prijzen kan worden
doorberekend de regering meende in
haar ontwerp van niet, een deel van
de Stichting van de Arbeid van wèl
stond hedenmorgen nog niet vast.
Het bestuur van het Nederlands Ver
bond van Vakverenigingen heeft aan de
leden der Tweede Kamer zijn opvat
tingen kenbaar gemaakt ten aanzien van
het dezer dagen in behandeling komen
de wetsontwerp tot wijziging van de be
palingen omtrent het ontslag bij ar
beidsovereenkomsten.
Het wenst, blijvende binnen het raam
van het voorgestelde, nog enkele op
merkingen te maken over bepaalde
punten.
Het dringt onder meer aan op de
noodzakelijkheid van een doeltreffende
reorganisatie van de overheidsrecht-
spraak in arbeidszaken en wenst dat de
Kamer een uitspraak zal doen, waarin
op de wenselijkheid van het totstand
komen van bedrijfsrechtspraak en van
hervorming der overheidsrechtspraak in
arbeidsgeschillen wordt gewezen. Slechts
ten aanzien van een enkel onderdeel
ontmoet het ontwerp voorts nog be
zwaar. Het betreft de regeling betref
fende getalsverhoudingen en ancienni-
teitsregelingen, waarop in het tweede
lid van art. 1639 s onder 4o gedoeld
wordt. Het bestuur van het N.V.V. zou
dit lid het liefst zien wegvallen.
Verwachting tot Woensdagavond:
In de kuststreken: Wisselende be
wolking met vooral gedurende de
nacht nog enkele buien. Meest ma
tige wind tussen Noord-West en
West. Weinig verandering in tempe
ratuur.
In het binnenland: Afnemend buiig
met tijdelijke opklaringen. Koude
nacht met hier en daar vorming van
nevel of mist. Morgen in de namid
dag iets hogere temperatuur dan
vandaag. Zwakke tot matige wind
uit Westelijke richtingen.
Zon 7.13—17.36; Maan: 18.22—9.58.
Als u vandaag soVfis af en toe ver
baasd naar de lucht heeft gekeken bij
een plotselinge donderslag en als u zich
zelfs min o.f meer verontrust heeft af
gevraagd of de weergoden evenals de
politiek helemaal in de war warenweet
dan dat De Bilt zegt, dat het heel ge
woon weer is voor de tijd van het jaar.
't Is alleen maar een kwestie van met
de Noordwester uit de Pool opgejaagde
luchtlagendie boven het m October
nog (14 d 15 graden) warme Noordzee
water komen te hangen. Dat geeft aan
leiding tot ruzie of, om het w-eer m
vaktermen te zeggen, dat geeft tenge
volge van een soort „kookproces aan
leiding tot het vormen nan buienwolken
waar van alles in kan zitten: onweer,
hagel en regen. Zoals u ziet, het is heel
eenvoudig.
De Amerikaanse gedelegeerde bij de
V.N., Warren Austin, heeft gisteren Rus
land in de Politieke Commissie plechtig
verzekerd dat de Verenigde Staten de
atoombom niet zullen opgeven en dat
de gehele Westerse wereld zich zal olij
ven bewapenen zolang de communisti
sche staten het ijzeren gordijn hand
haven.
Austin zeide, dat het Russische voor
stel om tegelijkertijd de boin te vernie-
tigen en een internationaal controle-
systeem voor de atoomenergie in te stel
len een manoeuvre was om de Ameri
kaanse bommen te vernietigen voor
en .waarschijnlijk lange tijd voor Ue
rest van de wereld zou weten of Rusland
zulk een wapen bezit. „De Verenigde
Staten zijn niet van plan hun atoom
wapens op te geven behalve onder een
controle-systeem dat voldoende doel
treffend is om te garanderen dat andere
naties deze wapenen niet hebben en
zich niet in het bezit daarvan kunnen
stellen", aldus Austin.
De communistische staten wensen te
leven in een geheime eigen wereld,
waarin zij zich misschien wapenen en
hun volkeren op oorlog voorbereiden.
Wij wensen niet in zulk een wereld te
•leven. Dat is de impasse waarin de com
missie voor atoom-energie zich bevindt
en het is deze impasse die niet door de
commissie voor de atoom-energie kan
worden opgelost. Zij kan slechts worden
opgelost door het gealarmeerde geweten,
de morele niet mechanische meer
derheid van vrije mannen, die het recht
hebben om aan hun vrijheid vast te
houden.
Hedenmorgen om even na elf uur
is het transformatorengebouw van
het G.E.B. van Rotterdam, dat in de
nabijheid van de werf Wilton-Fijen-
oord staat, door de explosie van een
transformator van 25.000 volt in
brand geraakt.
Je zult plotseling door een aap in
matrozenpakje omhelsd worden! Dit on
dervonden de heer en mevr. Van den
Hoek. Zij waren de 500.000ste bezoeker
van circus Mikkenie, dat zijn tenten in
Amsterdam heeft opgeslagen. Het geluk
kige echtpaar kreeg als prijs een retour
per K.L.M. naar Brussel, plus een week
verblijf in de Belgische hoofdstad.
De republikeinse minister van Justitie
Soesanto heeft medegedeeld, dat in ver
band met de opstand in de repiibiiek
tot 15 October in het gebied van Djocja
900 personen zijn gearresteerd, in het
gebied van Soerakarta bedraagt dit
aantal 1400. De minister zeide, dat het
aantal gearresteerden in andere gebie
den nog niet bekend is. In antwoord op
een vraag, of er bewijzen waren van
collaboratie tussen Moeso en Sjarifoed-
din en de Nederlanders, zeide de mi
nister van Justitie, dat hjj nog geen
verklaring wenste af te leggen over het
bestaan of het niet-bestaan van docu
menten hieromtrent, doch hij voegde
hieraan toe, dat in verschillende hoofd
kwartieren van Moeso en Sjarifoeddin
de Nederlandse vlag en dinstincticven
van de Nederlandse Marine zijn ge
vonden.
De minister van Economische Zaken
van de republiek verklaarde voor het
werkcomité, dat, hoewel de plannen van
de opstandelingen om de politiek der
verschroeide aarde toe te passen gro
tendeels konden worden voorkomen, de
verliezen niettemin aanzienlijk zijn ge
weest, speciaal aan vee en landbouw-
zaden, terwijl vele bossen zijn afge
brand. De grootte der verliezen is nog
niet bekend.
Nadjamoedin, voormalig minister
president van Oost-Indonesië, is gister
morgen, toen de behandeling van zijn
zaak voor het Oost-Indonesische hof
van justitie een aanvang nam, op vrije
voeten gesteld op de conclusie van de
verdediger, dat de vordering van de
procureur-generaal niet ontvankelijk
was. De advocaat-generaal gelastte ver
volgens namens de procureur-generaal
„overeenkomstig de wet de onmiddel
lijke inhechtenisstelling van Nadja
moedin", waarna de zitting gesloten
werd.
De werkcommissie bestudering rechts
positie overheidspersoneel heeft zich
met een schrijven gericht tot minister
Götzen, waarin zij er als „de vijf ver
tegenwoordigers van de ambtelijke
vakbeweging in Indonesië" op wijst, dat
zij het met de minister gevoerde over
leg verre van „volledig", veel minder
nog bevredigend kan noemen.
Op de eerste bijeenkomst op Vrijdag
17. September van deze vijf op voor
dracht van de vakbeweging van rege
ringswege als leden ener werkcommis
sie „aangewezen" vertegenwoordigers
waren de stukken, waarop geoordeeld
moest worden, nog niet alle in bun
bezit gekomen, terwijl in een tweede
bijeenkomst op Maandag 20 September,
dus drie dagen later, de gemeenschap
pelijke einduitspraak moest zijn gefor
muleerd.
Bij de pauselijke vertegenwoordiging
te Batavia heeft men bericht uit
'Djocja ontvangen, dat twee Neder
landse pastoors, die werkzaam zijn te
Madioen, in goede welstand verkeren.
Het betreft hier pastoor Van Goethem
,,it Rrunssum en pastoor Smets, afkom
stig uit Helden bij Venlo.
De eerste trawler van de vloot der
tonge verre-visserij-onderneming in
TTmuiden, de „Claes Compaen", een
de drie trawlers, die door deze re
derij na de bevrijding zijn gekocht, zal
Zaterdag van IJmuiden uit haar proef
vaart op de Noordzee maken.
On een gisteren te Manchester gehou
den massa-bijeenkomst hebben 3000 vak
bondsleden geëist, dat de regering en
het Britse congres van vakbonden (T.
U Cde communistische leiding uit de
vakbeweging verwijderen.
parlementaire Enquêtecommissie, die
belast is met het onderzoek van het
Condens regeringsbeleid, heeft gisteren
Jhr. Mr. A. W. L. Tjarda van Starken-
borgh stachouwer gehoord. Jhr. Tjarda
op het Binnenhof.
(Van onze speciale verslaggever)
Op de lijnen van Venlo en Oldenzaal naar Hoek va'.
Holland is een Engelse trein niets bijzonders. Voor de
ramen vertonen zich meestal jonge gezichten, vrolijk in de
Hoek-richting en somber wanneer de locomotief met de
neus in de richting Duitsland rijdt. Een van verlof terug
kerend soldaat kijkt nu eenmaal niet bepaald zonnig en
de korporaal, die van good old England naar de Duitse
puinsteden reist, wijkt niet. van deze regel af. Dat in
Nederland deze treinen met N. S.-locomotieven en -perso
neel worden gereden en hierdoor weer de hoogvereerde
deviezen in ons laatje vloeien is voor ons van meei
belang, want per as en per K.M. a raison van zoveel,
levert een maandelijks bedrag op, dat boven ieders ver
wachting ligt. Minder bekend is, dat deze treinen ook 's nachs
Nederland doorsnijden, geen verlofgangers vervoeren,
doch zeer speciale gezelschappen, die
onder scherpe controle staan. Op deze
manier passeerden b.v. reeds duizenden
Duitse krijgsgevangenen op weg naar
huis ons land en zo kwam dezer dagen
een veertiental wagons lange trein het
Duitse station Bentheim en bij Olden
zaal ons land binnen, die een kleine
vijfhonderd meisjes van negentien tot
zevenentwintig jaar vervoerde. Kinder-
verzorgsters, laboranten en steno-ty
pisten, meisjes uit de middenstand,
goed gekleed, doch zonder hoed. Wij,
die ons beroep niet konden verlooche
nen, stelden een groep van deze Duitse
meisjes waiït -dat waren het al
spoedig de vraag: „Waarom zijn jullie
op weg naar Engeland?"
Antwoorden in overvloed:
treinen denderen. Welke toekomst
tegemoet?
„Omdat wij van de Engelsen de kans
krijgen."
„Omdat wij daar goed kunnen ver
dienen."
„Omdat wij leven willen."
„Omdat wij bang zijn voor de Rus
sen."
„Omdat wij van oorlog genoeg heb
ben."
Even viel er een stilte. Met gelijk
matige cadans denderde de trein door
Twente. Hier en daar prikte een
lichtje.
Oorlog! Dat was het knooppunt, waar
op alie 'gesprekken steeds weer uit
mondden. Hadden deze jonge meisjes
het niet over de voorbije oorlog, dan
werd de mogelijkheid van de volgende
bekeken.
„Vetwachten jullie die dan zo zeker?"
hopen er
op.
Die
bijna
Duits antwoord,
„Wij-
Kussen
Het was een echt
dat gepaard ging met welsprekende
gebaren en gezichten.
„Jullie hier in Holland hoeven an
ders niet bang te zijn, als het zover
komt. Bij ons, in de Britse zóne, zijn
de meesten zo fel op de Russen, dat zij
heus niet tot jullie grens zullen ko
men."
„En wat zal generaal Paulus met zijn
in Rusland gevormd Duits leger van
indertijd overgelopen S.S.-ers doen?"
Wij konden moeilijk deze vraag onder
drukken.
„Generaal Paulus? Zo gauw die
weer in zijn eigen land. is, loopt hij met
al zijn mannen wéér over!"
Een Engels officier, die door de
meisjes „daddy" wer'd genoemd, kwam
ons ongewoon interview storen. Zodra
de meisjes hem ?agen werd hij met
vragen bestormd.
„Hoe lang moeten "wij nog rijden?"
„Wanneer krijgen wij onze twintig
shilling?"
Vooral dat Engelse geld scheen de
grote attractie. Engeland was een para
dijs, daar kon je kouseji, plastic-jassen
en sigaretten krijgen.
Nadat „daddy" weer verdwenen was,
begonnen wij enkele vragen te stellen.
„Weten jullie, dat sigaretten in En
geland erg duur en bijna niet te krij
gen zijn?"
„Weten jullie, dat de Engelsen het
tijdens de oorlog beter hadden, dan
tegenwoordig?"
De gezichten stonden ongelovig.
„Weten jullie, dat het hier in Hol
land momenteel beter is, dan aan de
overkant?"
Weer. vraagtekens en een bijde-
hande stem:
„Kunnen wij dan niet hier blijven?"
Op het zelfde moment remde de trein
af en reed het volslagen lege Utrechtse
station binnen.
Een rangeerder en een paar P T.T.-
mannen bekeken de ramen, die de meis
jeshoofden omlijstten.
„Huh, allemaal moffenmeiden," brom
de een spoorman van achter zijn pruim.
„Daarom kunnen jullie beter naar
Engeland gaan, dan hier in Holland
blijven," legden wij uit en vertelden
van de antipathie, om niet te zeggen
haat, die hier nog heerst, deden enkele
verhalen uit de bezettingstijd en het
verzetten, wezen op bet leed, dat hu»
volk over het onze gebracht had.
Doodstil was het in de coupé. Zenuw
achtig zoog iemand aan een sigaret.
Hoofden keken naar buiten.
„Ja, het is te begrijpen. Holland moet
wel ontzettend geleden hebben, dat wij
nu nog zó gehaat worden."
Het werd zacht, bijna fluisterend ge
zegd.
Wat moeten wij van dit alles denken.
De Duitse volksaard is nog niet veran
derd Het ene ogenblik werden wij ge-
ergerd door de bekende, zelfbewuste
toon, waarop iets verbondigd werd,
even later was het een gevoel van me
delijden, dat ons besloop.
„Wat doet je vader?" vroegen wij aan
een van de jongste reizigsters, die twee
jaar kinderverzorgster was geweest.
„Zit nog steeds vast. En moeder is
dood. Onder het puin."
Een onzer speciale verslaggevers
heeft van Oldenzaal tot Hoek van
Holland meegereisd met een van de
vele treinen, die 's nachts door ons
land denderen en waarmee duizenden
Duitse meisjes, op weg naar Enge
land, vervoerd worden. Hiernaast
drukken wij zijn uitvoerige reportage
af.
Dank zij de zeemanskunst van ka
pitein Hemmes van het troepen
transportschip „De Grote Beer" is
een arrestant aan een vrijwel zekere
dood ontsnapt. Toen het schip, dat
gistermorgen in Amsterdam binnen
liep, op de thuisreis bij nacht door
de golf van Aden kwam, hebben drie
arrestanten een poging tot ontsnap
pen gewaagd. Een hunner sprong in
het duister overboord, doch schrok
van deze vermetele daad kennelijk
zelf zo, dat hij onmiddellijk om hulp
begon te roepen, wat voor de twee
overige arrestanten aanleiding was
om de sprong naar beneden maar niet
te maken. Op het signaal „man over
boord" liet kapt. Hemmes onmiddel
lijk koers veranderen en zoeklichten
bijzetten. In dergelijke gevallen is
het door de duisternis echter veelal
zoeken naar een naald in een hooi
berg. Niettemin kreeg men na bijna
een uur de drenkeling in de schijn
werpers en toen duurde het niet lang
of hij was weer aan boord.
De Engelse officier,die ons bij onze
tocht langs de andere afdelingen verge
zelde deelde ons enkele bijzonderheden
mede' over deze transporten naar En
geland Hef grote tekort aan manlijke,
zowel als aan vrouwelijke arbeidskrach
ten heeft Engeland het -oog doen rich
ten' naar de Britse zone in Duitsland.
Sedert met de geldsanering de zwarte
handel werd bestreden, is daar van een
onrustbarend groeiende werkloosheid
sprake. Zo werd een plan opgesteld om
mannen zowel als vrouwen in Engeland
te werk te stellen.
Er wordt een strenge selectie toe
gepast. De meisjes, die goedgekeurd
worden, komen uit behoorlijke gezin
nen, zijn enigszins ontwikkeld en
gaan de Engelse huisvrouwen helpen
of in de ziekenhuizen werken. Voor
minimum twee jaar moeten zij zich
verbinden en kunnen daarna kiezen.
Bij de volgende wagen gekomen, ver
telde ons „daddy":
„Verder zitten in deze trein een aan
tal' D.P.'s „verplaatste personen". Men
sen uit alle landen, die achter het ijze
ren gordijn liggen."
Hij zei het zacht, want alles sliep.
Oudere, breedgebouwde vrouwen, met
slapende kinderkopjes op hun schoof
haalden langzaam en zwaar adem. Wij
struikelden over armzalige bundeltjes
bagage, in doeken bijeengeknoopt. Een
jongen van een jaar of veertien droom
de hardop in een onverstaanbare taal.
Op het balcon trok een gebogen en ge
laarsde figuur aan een stinkelrde sigaret.
Even verderop was een tweetal wak
ker. Zij hadden een kaars aangestoken,
die een zwak licht wierp op een enor
me krans van groen en levende bloe
men, met linten in blauw en wit, in het
midden de „trezub", het symbool der
Oekraïners. Het was een afscheidscadeau
van hun landgenoten, die in de Duitse
D.P.-kampen achtergebleven waren.
Met de handen in de zakken staarden
zij zwijgend naar buiten.
Een vertelde in gebrekkig Duits zijn
geschiedenis.
Wat hij in Engeland hoopte te vinden?
„Rust!"
Op het perron in Hoek van Holland
liepen een huiverende chef, een ernstige
Hollandse douaneman en een stel druk
doende Engelse M.P.'s op en neer. In
stille rijen trok het hele gezelschap naar
het Engelse kamp, werd daar voorzien
van thee, een bord stevige macaroni en
een pakket boterhammen. Om vier uur
in de nacht vertrok de Engelse stoom
boot Hanxman met aan boord een
duizendtal oude, jonge en heel jonge
mensen.
Allen met één hoop in bun hart, in
het oude Albion een toekomst tegemoet
te gaan, beter dan hun verleden was
geweest.
Het republikeinse kabinet is heden
in speciale zitting bijeengekomen ter
bespreking van zaken, verband hou
dend met het voorstel-Cochran. „Anta-
ra" vernam dat het republikeinse ant
woord of amendementen op het voorstel
verwacht worden binnen een week,
nadat Cochran de voorstellen aan Moh.
Hatta aanbood (dit geschiedde Vrijdag
j.l.).
De secretaris van de Commissie
voor Goede Diensten, Temperley, en de
persoonlijke vertegenwoordiger van
Hatta te Batavia, Darmasetiawan, zjjn
te Djocja aangekomen.
De liberale „Manchester Guardian"
schrijft vandaag in een hoofdartikel
over de situatie in Indonesië, dat de
niet-republikeinse leiders, "nu zij 'met
Den Haag tot overeenstemming zijn
gekomen, moeten tonen, dat hun gezag
steunt op de sympathie van het volk,
anders zouden de -republikeinen de Ne
derlanders ervan verdenken, dat ze hen
louter gebruiken als instrumenten van
de Nederlandse politiek. Elke vorm van
pressie op de republikeinen zou hun
gezag verzwakken en de communisten
in de hand werken. De gematigde re
publikeinen zullen alleen vrijelijk on
derhandelen als ze zich daarvoor sterk
genoeg voelen.
De Indonesische republiek heeft de
Commissie van Goede Diensten der Ver.
Naties verzocht haar te helpen bij het
opsporen van de Dakota C-47, die op 1
October is verdwenen. Het vliegtuig ver
trok die dag van Sumatra met als piloot
een Amerikaan, Bob Freeberg. Piloot en
toestel het enige dat de republiek be-
zijn algemeen bekend als de re
publikeinse „eenmans-luchtmacht".
Als eerste commentaar van de Austra
lische pers over het aftreden van dr. Van
Mook verscheen in de „Sidney Morning
Herald" een hoofdartikel onder de titel
„Loods verdwijnt". net blad schrijft o.m.:
„De Nederlandse regering zou er wel aan
doen voorzichtig te handelen.
Hoewel dr. Van Mook zonder twijfel
tot zijn eigen grote teleurstelling niet in
staat is gebleken een uiteindelijke over
eenkomst op Java tot stand te brengen,
hebben zijn geduld en goede wil een
basis van samenwerking geschapen."
Kol.-Hoofdlegeraalmoezenier Mgr.
J- M. van Straelen is in de
nacht van Vrijdag op Zaterdag na
een zeer voorspoedige reis op Schip
hol aangekomen. Bij zijn aankomst
werd hem de onderscheiding „Voor
orde en vrede" uitgereikt.
Mgr. van Straelen was in begin Augus
tus naar Indonesië vertrokken met het
doel zich nader te oriënteren, vele nieu
we aalmoezeniers te bezoeken en contact
op te nemen met de kerkelijke en mili
taire autoriteiten in Indonesië.
Mgr. van Straelen, die in deze maan
den bijna de_ gehele Indonesische archipel
heeft afgereisd, deelde ons na zijn terug
keer mede, dat hij in het doel van zijn
reis volkomen was geslaagd.
Als zijn totaal-indruk gaf hij te ken
nen, dat in het belang van een goede
godsdienstige verzorging der troepen een
dringende behoefte bestaat aan een spoe
dige aanvulling van het corps aalmoeze
nier^. Wat de godsdienstige en morele
gesteldheid van de troepen betreft, ver
klaarde de hoofdlegeraalmoezenier, dat
deze alle lof verdient.
(Adv.)
In de talloze gesprekken, welke de
mensen met elkaar in trein, huis
kamer of café voeren, heeft de be
langrijkheid van het weer het moeten
afleggen tegen de benardheid van de
toestand, waarvan ook de afzonderlijke
mens zich langzaam gaat bewust wor
den. Op iedère schouder, of die nu aan
een huismoeder, een industrieel of een
boer toebehoort, drukt, zij het op ver
schillende wijze, de algemene last, welke
ons hele volk als oorlogserfenis te torsen
kreeg.
De toestand na de oorlog is voor ons
allen een grote teleurstelling geworden.
Ondanks de waarschuwingen van men
sen, die het konden weten en op jaren
lange moeilijkheden wezen, verwachtte
men met de bevrijding van bezetting
en ooriogsmiserie de terugkeer van het
leven, zoals men dat vóór 1940 als van
zelfsprekend aanvaardde. Dat dit leven
zich slechts langzaam herstellen zou. nu
goed: er viel ook zo veel te herstellen;
maar het zou wel komen. Doch nu wij
na ruim drie jaren nog met de meest
elementaire levensbehoeften als voedsel
en kleding zitten te tobben en de duurte
van het leven eerder toe- dan afneemt,
bekruipt de mensen langzaam het koude
besef, dat slechts hun kinderen, als die
tenminste kans van leven krijgen, de
verbetering zullen zien.
Daarbij komt de angst voor de naaste
toekomst.
Velen zijn rechtstreeks slachtoffer ge
worden der voorbije oorlogsverwoestin
gen, zagen zich genoodzaakt een bedrijf,
een zaak. een boerderij opnieuw te be
ginnen. Dat gaat toch al niet zo mooi
als de eerste keer; en stel u eens voor,
dat nog eens zo'n vloedgolf van ver
nieling hen treft, dan zijn ze finaal
knock out.
En ook zij, die niet rechtstreeks wer
den gedupeerd door de oorlogsvernie
ling, hebben voor hun ogen gezien, hoe
in een oogwenk huizen, mensenlevens,
fabrieken, kostbare insta1 laties, spoor
wegen, bruggen en onschatbare cultuur
goederen, de vruchten van jarenlange
gezamenlijke inspanningen, door de oor
logsbarbarij werden vernietigd. Dit is
een ervaring die wij vóór 1940 niet ken
den maar na deze schrikkelijke ervaring
houdt eenieder op de achtergrond van
elke onderneming die hij doet rekening
met de mogelijkheid van een nieuwe
uitbarsting in de toekomst. En dit legt
onwillekeurig een ban van geestelijke
vermoeienis over de mensen. Waarom
zich opnieuw inspannen, waarom hard
werken wat van hogerhand als brood
nodig wordt toegeschreeuwd als mis
schien in verder of nabij verschiet een
zelfde vlaag van vernieling over ons
kan komen?
Ons volk is na de oorlog aan vele
andere ten voorbeeld gesteld om zijn
energie en vitaliteit, waarmee het zich
na de vernielende orkaan, welke het
teisterde, weer wist op te richten. Ik wil
hieraan geen afbreuk doen. maar de
vraag laat mij niet los, of dit alles niet
geschiedde uit kracht van onmiddellijke
reactie op de onderdrukking en nog
dóórwerkende energiebronnen en of zich
niet eerst nu de geestelijke inzinking
doet gevoelen, nu het tot de massa door
dringt, dat het vroegere Nederland voor
lopig niet terugkeert.
Deze en andere dingen, zoals de ont
moedigende en steeds meer ge
compliceerde ontwikkeling in de
kwestie-Indië, dreigen ook ons volk te
brengen in een gevaarlijke impasse.
Sommige volken van ons continent zijn
reeds in dat wegzuigende moeras ver
zeild geraakt wie denkt niet aan
Frankrijk? en door de communistische
agitatie, welke met het voeren van een
geraffineerde politiek de oorlogsdreiging
kunstmatig in leven houdt, wordt hierop
terdege gespeculeerd. Zij tracht het
Westen een nieuwe ineenstorting a:s on
vermijdelijk op te dringen en in een
zenuwoorlog de laatste resten weerstand
te breken.
Het moedwillig spelen met dit vuur
door de hoofdvertegenwoordigers der
communistische gedachte heeft dan ook
zijn weerslag op iedereen: op de kleine
zakenman of fabrieksarbeider, die zijn
werklust voelt verslappen, op het boer
tje, dat zijn kapitaaltje ziet interen; heeft
zelfs zijn invloed op de huwelijksprak
tijken. bang als men wordt om nieuw
kroost het leven te doen zien.
Die vermaledijde slagzin, die men al-
lerwege hoort: „Waarom zouden we ons
nog druk maken? We houden de Rus
toch niet tegen", gaat een hinderlijke
barst worden in de gedachtengang van
menig Nederlander.
Ik geloof niet. dat ons volk het gevaar
begrijpt, dat hierin ligt opgesloten, en
voldoende beseft, dat het de bedreiging
naderbij roept met er zich zó door te
laten beïnvloeden. Zulk een down-stem
ming is juist, wat de tegenstander be
oogt.
Zo ooit dan is het nu zaak, het hoofd
koel te houden en onze energie ten
uiterste in te spannen. Wij hebben in
de voorbije oorlogsjaren gezien, wai
taaie energie en koppig verzet tenslotte
kunnen bereiken, als het volk één is in
dat verzet.
Ditmaal komt de vijand niet zozeer
van buiten als wel van binnen, name
lijk de ontmoediging. c.
IMet de ziel van een mens moet je I
voorzichtig zijn, zij is het kostbaarste
wat er is.
Op vragen van de heer Bruins Slot in
verband met het ontslag en de vervan
ging van generaal Durst Britt als com
mandant van de 7-December divisie in In
donesië heeft de minister van Oorlog ge
antwoord, dat de eervolle ontheffing is
geschied door de legercommandant in In
donesië met instemming van de luitenant
gouverneur-generaal. Zowel de luitenant
gouverneur-generaal als de legercomman
dant hebben, alvorens tot deze ontheffing
over te gaan, overleg gepleegd met de
vorige minister van oorlog. Laatstbedoelde
heeft zich daarbij verstaan met de toen
malige minister van overzeese gebiedsde-
1en- De beslissing was uitsluitend gegrond
op het oordeel van de legercommandant
over persoon en taakvervulling van ge
noemde generaal.
Het vermoeden, dat de vervanging het
gevolg zou zijn van ernstige wrijving in
Indonesië tussen de leidende figuren van
het K.N.l.L. en van de K. L., welke haar
terugslag zou hebben op de hele militaire
organisatie, berust niet op goede gronde:
