Republikeinse documenten in Nederlandse handen Accoord bereikt? 1 1 Steeds meer Franse mijnen lopen onder water Bakkers kunnen niet bakken, chirurgen niet opereren ZOET EN BITTER IS HET LEVEN IN BERLIJN BOMMEN EN GRANATEN ZIJN NODIG OM GEALLIEERDEN TE VERDRIJVEN Niemand kent het antwoord op dit vraagstuk-Berlijn LAATSTE ACTE VAN HET PROCES-RAUTER f Buisje met vergif ff/'/è m o Tot hoofd en hart Niet naar neutrale bibliotheken Het weer De infiltraties op West-Java Lonen en prijzen Stilzwijgen in Den Haag KOPEN OP AFBETALING Traangas en stenen Jhr. Six directeur van Niwin Nieuw bestuur der K.V.P. Valse dollarbiljetten in circulatie Marshall op Castel Gandolfo Nieuw feuilleton SS'Obergruppenführer vindt zijn meester BRITSE GEMENEBEST steunt Westerse Unie 1 J WOENSDAG 20 OCTOBER 1943 72ste JAARGANG No. 24286 Merkwaardige manipulaties met de prijzen Patjitan bezet Dubbeltallen voor de verkiezing Wie de wonderen en bijwijlen, wanneer de Russen vervelend doenr ook wel de gevaren van de airlifi gepasseerd isr rijdt Berlijn binnen en vindt hei een der* meest paisibele plaatsen ter wereld. Zelfs een der, meest uitgestorven oorden, want hei westelijke Berlijn is, sedert de blokkade begonnen is, een doodse stad. De Kurfiirsien- damm ziet er uit als een provinciale hoofdstraat, welker geweldige afmetingen bij deze graad van uiigesiorvenheid alleen maar ridicuul schijnen. En dat is dan nog de Kur- fürstendamm en de toch altijd nog enigszins geanimeerde omgeving van het Bahnhof Am Zoo. Dieper in de city drin gend, raakt men al spoedig vrijwel alleen mei de afzichte lijke ruïnes en de hopen puin op de trottoirs, hei gewone beeld van elke Duitse stad, maar in Berlijn van nog zoveel grandiozer afmetingen dan elders. Nog geen uitspraak in het Vughtse bunkerdrama BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE» SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 2154S Abonnementen 20800 - Postgiro 143480 ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week, f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal. Directeur: 3. 3. W. Boerrigter. Wnd. hoofdredacteur: W. Severln. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiSn eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. De Nederlandse militaire autoriteiten beschikken thans over documenten ten aanzien van de infiltraties door de repu blikeinse troepen in West-Java. Op 18 September raakten Nederlandse troepen in een gevecht met T.N.I.-eenheden in het gebied ten Noord-Westen van Bobot- sari. Hierbij verloor de T.N.I. enige do cumenten, onder meer „het voorberei dingsplan". Hierin worden alle te nemen maatregelen voor de terugkeer der een heden uit het republikeinse gebied naar het door Nederlanders gecontroleerde gebied van West-Java opgesomd en uit gewerkt. De Nederlandse troepen heb ben de nodige maatregelen getroffen om een einde te maken aan de activiteit van deze geïnfiltreerde onderdelen. In een perscommuniqué van de dienst legercontacten wordt onder meer ge zegd, dat de republikeinse troepencom mandant teBodjonegoro aan de militaire gouverneur van Solo verzocht heeft boven de plaatsen Rembang, Pamotan, Mantingan, Patih en tussen Blora, Djat- tirogo en ten Zuiden van Bodjonegoro door republikeinse vliegtuigen rood-witte pamfletten te doen uitwerpen, waarin de mededeling moet worden opgenomen, dat de republiek spoedig bevrijd zal zijn van onruststokers. Bij aankomst van de T.N.I.-troepen te Blora bleek, dat alle diensthoofden door de opstandelingen werden weggevoerd en dat geldmiddelen van de openbare diensten waren geroofd. Voohts wordt gemeld, dat te Blora geen levensmidde len meer aanwezig zijn. In het commu niqué wordt verder gemeld, dat in de residentie Solo de republikeinse troepen Sidohardjo, DjaUpoerwo en Djatisrono, welke plaatsen circa 20 km ten Oosten van Bonogiri liggen, hebben ontruimd. Naar aanleiding van 'n bekendmaking van de „Voice of free Indonesia", dat de Nederlanders de republikeinse goodwill, missie naar Oost-Indonesië verhinderen te gaan, heeft het ministerie van Voor lichting van Oost-Indonesië een bericht gepubliceerd, waaruit blijkt, dat de re publikeinse bewering onjuist is. De huisvesting is geregeld en het comité van ontvangst is gereed, „doch de ge spannen situatie in de laatste tijd op het republikeinse grondgebied zelf is de oorzaak, dat de komst moest worden uitgesteld", aldus het Oost-Indonesische ministerie van Voorlichting. Het voegde hieraan toe, dat het van de republiek zelf afhangt of de missie naar Oost- Indonesië zal vertrekken- De fiscaal bij de zeekrijgsraad te Soerabaja heeft het hoger beroep tegen drie beklaagden in de Bondowoso-zaak ingetrokken, aldus meldt de correspon- (Van onze Haagse redacteur) Alle officiële instanties in Den Haag bewaren een zorgvuldig stilzwijgen over de ontwikkeling van het overleg inzake de loon- en prijspolitiek. Het gevolg is, dat er vele berichten van „doorgaans goed ingelichte" zijde de ronde doen, die soms bij de jongste stand van za ken ten achter zijn. Zo zijn de mede; delingen over het regeringsplan, dat een loontoeslag van 1 cent per uur en verhoging van de kinderbijslag beoog de, wederom achterhaald door de be sprekingen, welke gisteren met de Stichting van de Arbeid plaatsvonden; dit plan schijnt er tenslotte toch niet doorgekomen te zijn. Wel kan gemeld worden, dat de interdepartementale commissie en de Stichting van de Arbeid gisteren in principe een accoord hebben be reikt over de, bjj de aanstaande subsidieverlagingen, te volgen loon- en prijspolitiek. Hoe het nu met de doorberekening van de loonsverhoging in de prijzen zal gaan, staat nog niet vast. Er vinden nog besprekingen plaats, die omschreven worden als. „uitvoerend overleg". Men mompelt zelfs over een vergadering, die eerst volgende week Vrijdag zou plaats vinden. In de Ministerraad" kunnen de voor lopige resultaten van het overleg thans aar, de orde gesteld worden, doch het lijkt illusoir, dat nog deze week een beslissing te verwachten is. Het kopen op afbetaling komt ten gevolge van de ruimere goederen voorziening en de beperkte koop kracht van een groot deel der be volking steeds meer in zwang. Dit systeem geeft bij de officiële huurkoopovereenkomst, vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek, waarbij van ®en authentieke of ondershandse akte gebruik wordt gemaakt, doorgaans geen aanleiding tot onregelmatigheden- De veel meer gebruikelijke „koop op afbetaling" leidde voorheen echter vaak Tot merkwaardige manipulaties met de Prijzen. Zo deden zich onlangs nog ge vallen voor, waarbij door de verkoper ®en extra vergoeding van 16 pet. per laar over de niet betaalde termijnen Werd geëist. Dit is voor het Directoraat-Generaal Voor de Prijzen aanleiding geweest nauwlettender op deze materie toe te Zlen, met als reusltaat, dat kortgeleden een Beschikking in werking is getre den, die de koper met grotere waar borgen omringt. Wanneer geen schriftelijk afbetalings plan tussen partjjen is opgesteld, loopt de verkoper het risico een deel van aanspraken op vergoeding te ver spelen als de koper bij de betaling in gebreke blijft. Wanneer er, hetgeen Pormaal is, wel een schriftelijke over eenkomst wordt opgemaakt, geldt als^ .®gel voor aankopen ten bedrage van J4000f minder bij afbetalingstermlj- Pen in 18 maanden, dat voor alle bij- ~°niende kosten tezamen over het niet- oetaalde bedrag niet meer dan iy2 pet. jergoeding per maand mag worden ver langd. dent van Aneta. De beklaagden, N., D. en S., waren belast met de bewaking van het transport gevangenen op het traject van Bondowoso naar Soerabaja. Het werkcomité uit het voorlopige republikeinse parlement heeft met al gemene stemmen een motie van het lid Mangoensarkoro aangenomen, waarin de regering wordt uitgenodigd haar „zelfbeperking" ten aanzien van uit breiding der buitenlandse betrekkingen te laten varen. De republikeinse militaire gouver neur van Soerakarta heeft volgens een bericht van Antara medegedeeld, dat Patjitan, aan de Zuidkust van Java, waar een restant communisten zich had verschanst, 15 October door de republi keinse troepen is heroverd. In de om geving worden thans zuiveringsacties uitgevoerd. (Telefonisch van onze Parijse correspondent) Parijs, Dinsdagavond. Ook vandaag nog heeft zich het op treden van de troepen ter „bevrijding" der mijnputten van stakerspikets be perkt tot het mljnbekken aan de Loire bij St. Etienne, waar het gevaar van onder water lopen der mijngangen het meest acuut is. Het blijkt dat telkens slechts dan troepen opdracht krijgen te opereren wanneer met het weer in wer king stellen van veiligheids- en onder houdsdiensten volstrekt niet langer ge wacht kan worden. Tot dusver hebben de troepen waar zq optreden nog steeds de overhand behaald, zonder dat erg harde klappen over en weer zijn uit gedeeld. Er is sprake van traangas en van stenen en andere projectielen; men heeft ook gelezen van waarschuwings schoten in de lucht, waarover de „Hu- manité" zich erg heeft opgewonden. Het kan niettemin nog ernstig genoeg worden. De bevolking van het mijn en industriegebied in en rond St. Etien ne is erg rood; de prefect aldaar zou thans een troepenmacht van tiendui zend man tot zijn beschikking hebben. Verschillende mijnschachten komen nog Verwachting tot Donderdagavond: Zwaar bewolkt met tijdelijk enige regen. Iets zachter, vooral des nachts, in het binnenland. Matige tot krach tige, in de kuststreken tijdelijk harde wind tussen Zuid-West en West. Zon: 7.15—17.34; Maan: 18.48—11.17. in aanmerking voor onverwijlde „be vrijding" in deze term spreekt de niet-communistische pers en daar zouden de stakers aanzienlijke verster king hebben gekregen, waaronder vele fanatieke vrouwspersonen. Niettemin richt zich de gespannen en angstige aandacht veel meer naar een mjjngebled als dat van het Noorden in het Nauw van Calais. De onderbreking van de veiligheids- en onderhouds diensten roept daar ondergronds niet zulk een onmiddellijk gevkar op als ln het Loire-gebied. Een aantal steden ls er. echter sedert gistermorgen verstoken van electrische stroom en water; de hakkers kunnen er niet meer bakken en de chirurgen niet meer opereren. Veel minder ongunstig is daaren tegen de situatie in de steekolenmü- nen van Lotharingen. Het consigne van de mijnwerkersfederatie der C.G.T. tot onderbreking van de veiligheids- en onderhoudsdiensten wordt daar nergens nagekomen; deze diensten functionne- ren in alle mijnen normaal. Dertig pro eent van het ondergronds personeel zet de kolendelving voort. Tijdens een op 19 October gehouden vergadering van het dagelijks bestuur van de Niwin is jhr. mr. P. Th. Six be noemd tot directeur van het centraal bureau Niwin, als opvolger van ing. F. F. van Rhijn. De installatie van de heer Six geschiedde tijdens de daarop volgende vergadering van het Niwin- hoofdbestuur, waarbij de scheidende directeur dank werd gebracht voor zijn Een republikeins soldaat (rechts) escor teert een groep communistische rebel len, die in het „front" op Java werden krijgsgevangen gemaakt. De eerste drie gevangenen zijn aan elkaar geboeid. Voor de verkiezing van een nieuw be stuur der K.V.P. op de Partijraadsverga dering van Zaterdag 13 November a.s. te Utrecht zijn door het Partijbestuur de volgende dubbeltallen van candidaten voorgesteld: 1 mej. mr. W. v. Lanschot en mej. dr. A. de Waal; 2 mej. M. J. Reijntjes en mej. ir, A. v. Schaik; 3 pa ter mag. dr. S. Stokman O.F.M. en pater prof. dr. L. J. C. Beaufort; 4 A. C. de Bruyn en H. J. Kuiper; 5 Th. S. J. Hooy en mr. dr. N. H. L. v. d. Heuvel; 6 Mertens en ir. J. Penders; 7. mr. F. Terwindt en H. Minke; 8. mr. dr. L. de Gou en drs. J. C. M. Teppema; ir. F. Wijffels en dr. R. M. A. A. Geul- jans. Prof. Romme zal voorts voorlich ting geven over de staatkundige toe stand en het parlementaire werk. Het hoofd van het bureau Criminele Voorlichting van de afdeling politie van het ministerie van Justitie te 's-Gra- venhage deelt mede, dat er valse Ame rikaanse dollarbiljetten in omloop zijn. In verband hiermede wordt het publiek gewaarschuwd zich geen Amerikaanse dollarbiljetten buiten de bankinstellin gen om te verschaffen. Vele kopers werden reeds financieel gedupeerd. Bü aantreffen van een vals dollarbiljet dient onmiddellijk de plaatselijke politie gewaarschuwd te worden, teneinde zo spoedig mogelijk de identiteit van de aanbieder te kunnen vaststellen. George Marshall, de Amerikaanse mi nister van Buitenlandse Zaken, is gis terochtend op de Pauselijke zomerresi dentie te Castel Gandolfo gedurende een half uur door Z. H. de Paus in audiëntie ontvangen. Marshall was ver gezeld van zijn vrouw en Franklin Go- wen, een assistent van Mvron Taylor, Trnmon'e nnei.nnnlillrn 3 werkzaamheden in het belang van de Truman's persoonlijke vertegenwoordi- militairen in Indonesië. ger bij de Heilige Stoel. Terugtrekkende Indonesische commu nisten, door de Republikeinse strijd krachten verdreven, vernielden de spoorbrug nabij Madioen. Meer van dergelijke vernielingen worden uitge voerd door de rebellen, die het systeem van „de verschroeide aarde" toepassen. Vandaag begint er in onze krant een nieuw feuilleton te lopen, dat he melsbreed vgjschilt met het verhaal, dat gisteren afliep. Het geluk begint voor de dwaas, die de hoofdpersoon is'van het nieuwe vertelsel, met een erfenis, waaraan een nogal zonder linge voorwaarde verbonden is. Dat is het begin voor een reeks gekke verwikkelingen, die misschien niet altijd even waarschijnlijk klinken, maar daarom toch nog wel amusant zijn. Onnodig te zeggen, dat tenslotte alles nog heel goed afloopt en dat de dwaze jongeman meer geluk heeft, dan hij eigenlijk verdient. Zodat in dit verhaal inderdaad het geluk met de dwazen is. Het zakenleven van Berlijn ligt gro tendeels stil; de hele economie van de metropool is een chimère geworden. Fabrieken zijn gestopt, slechts enkele grote electrotechuische bedrijven wer ken nog wel op voorraden en enkele bescheiden aanvoeren. Sedert de airlift begon bedroeg de hele export van Ber lijn (door de lucht) vijftig millioen Mark. Het aantal werklozen is gestegen tot 77.000, terwijl er vóór de blokkade een tekort aan arbeidskrachten was. Men wil het zo niet laten. De geal lieerden bereiden een uitbreiding van de grondstoffenaanvoer via de luchtbrug voor, mede van belang omdat deze eco nomisch gebaseerde im- en exporten de kosten van de luchtbrug zullen druk ken. Doch zelfs als dat doorgaat, dan blijft de Berljjnse economie een ziel togende, waar men zich overigens niet te veei van aantrekt, aangezien het in Ber lijn niet gaat om economie, doch alleen om politiek, die verder niet eens hier wordt gemaakt, al zetelen dé hoogste autoriteiten van de geallieerde contröle- raad dan in Berlijn, doch ver weg in het Oosten en in het Westen, onbereikbaar ver voor de bewoners van deze agoni- serende stad, die op hun eiland leven in de onwezenlijke, de koortsachtige sfeer van het beleg. Onder die uiterlijk zo paisibele ver schijning van Berlijn woedt de oorlog van het tot heden nog altijd onbloedige geweld en deze bepaalt heel het leven in de zwaar bezochte stad. Om die krachtmeting tot een goed einde te bren gen zitten de Berlijners (en de Geallieer den met hen) diep in October nog zon der enige verwarming in doordringend kille gebouwen; daarvoor zijn ze tevre den met hun sobere maaltijden en daar voor zitten ze drie .jaar na de wapen stilstand opnieuw iedere avond in het donker. Als de duisternis invalt daalt over die geweldige straten de stilte van het graf. Alleen de theaters spelen in hun opgelapte of geïmproviseerde ge bouwen. Voor de Berlijners thuis is er geen licht, althans niet meer dan vier uur per etmaal, twee des ochtends voor twaalven en twee midden in de nacht van. één tot drie bijvoorbeeld. Dan staan de ijverige Berlijners op om te koken, te strijken of de was te doen. De lui aards slapen door en helpen daardoor bezuinigen op het verbruik. De ge allieerden hebben in hun kantoren, ho tels en clubs electrisch licht tot elf uur 's avonds. Daarna kunnen ze met een kaars hun bedden opzoeken. Dat is het uiterlijke leven in Ber lijn buiten het Oosten, waar het licht 's avonds wél brandt en waar rond een, centrum als de Alexanderplatz het verkeer aanzienlijk levendiger is dan in het Westen. Maar 's avonds komt men uit het Westen liefst niet meer naar de Russische sector toe, omdat dit al te gevaarlijk is. En ook die er zich overdag in begeven heeft haalt even ruimer adem op het mo ment, waarop hij weer de Branden burger Tor doorrijdt en zich in de vrijheid van de westelijke stad weet. Maar de zwarte handelaren hebben in deze skeletstad van uitgeblazen en 'leeg gebombardeerde huizen hun pa radijs. Er komt natuurlijk van alles uit die betrekkelijk welvarende ooste lijke stadshelft in hét Westen terecht; men heeft hier vrijwel aan alles be hoefte. In iedere straat spreken de zwarte handelaren u aan. Intussen draaien alle geruchten en gesprekken in Berlijn om één en het zelfde thema: deze geruisloze wurgings poging en de gevolgen, die er uit voort kunnen vloeien. Men is geenszins be vreesd, ofschoon er mensen genoeg zijn, die voor alle zekerheid met een buisje vergfi in hun zak lopen. Doch men weet nu, dat de geallieerden zullen blijven tot zij er met granaten en bommen ver delgd zullen worden. Dat iS natuurlijk altijd mogelijk, want strategisch is Ber lijn totaal onhoudbaar. Dit laatste ech ter willen de Berlijners liever niet in hun berekeningen opnemen, doch tege lijkertijd willen zij hun heimelijkste on rust voor de kwade dag, als die eens komen mocht, in een overdreven moed onderdrukken. Zij haten de Russen fel en diep en uit heel die mengeling van sentimenten komt hun uitroep voort.' „Als de geallieerden eens weg zouden gaan, dan kunnen we zelf ook nog wel met de Russen klaar komen!" Het is tekenend voor de lichtbenevel- de koortstoestand, waarin men te Ber lijn de werkelijkheid ziet. In diezelfde geestestoestand ziet men de buitenwe reld. Men ziet misschien veel scher per dan wij hier, maar ook met veel minder kennis van de werkelijke stand van zaken hoe het Westen zich se dert de overgave van Duitsland in slaap heeft gesust en verschrikkelijke fouten heeft begaan, die het op de rand van de ondergang hebben gebracht. Men ziet te Berlijn het Westen nog steeds niet anders dan dommelend en niet bij machte om de werkelijkheid, de ware positie van de wereld, zoals men die in Berlijn onverhuid aan de dag ziet tre den, waar te nemen. Men maakt het Westen dus verwijten, men vreest voor verdere tekortkomingen en illusies van het Westen en men wil zelfs als Berlij- ner niet graag in nationalistische ter men over Duitsland denken, omdat men zich ais Berlijner pas de ware Euro peaan voelt, de beschermer van vrij heid, van menselijkheid en van demo cratie, al is dit laatste ook voor Ber- lijnse Duitsers een vaag en troebel be grip- Men mag als bezoeker uit het Westen argumenteren tegen deze koortsachtige, door een idéé fixe beheerste visie; men mag betogen, dat zij in de grond genomen voor het verleden niet onjuist was, maar voor het ogenblik wel anders is, men ge looft u maar half. omdat men in u toch niets anders kan zien dan zulk een vreem deling, zulk een bezoeker uit West-Europa, die het niet weet en ook niet deel kan heb ben aan de roes van deze koortstoestand, die bitter en zoet tegelijk is, omdat hij die vliegtuigtoerist uit de lucht is komen aanzetten op het eiland en zich over lut tele dagen met een vliegtuig weer over de barrière zal retireren in dat Westen, dat de onbedreigde vrijheid, de zoete waan en de warme hartslag van het leven betekent voor de Berlijner. Zoet en bitter, zo is het leven in Berlijn, waar degenen, die erin zitten zich bedwelmen aan de pathetiek het „legioen der gedoemden" te zijn, dat te ontvluchten zij zich zouden schamen. Men wil erbij zijn nu men er eenmaal in zit, men heeft zich verslingerd aan deze atmosfeer van onrust en verstoorde orde, van morele en physieke moed tegen altijd dreigend gevaar en doodgewone menselijke angst. Men is gebiologeerd en verliefd op deze stad en men vindt haar met haar tegen de hemel stinkend puin de aantrekkelijkste stad ter wereld. (Vervolg op pag. 3) (Van onze Haagse redacteur) Langs de trappen voor het ge bouw van de Hoge Raad slingerde zich al vroeg in de morgen de lange rjj van wachtende belangstellenden, die vandaag naar Den Haag waren gekomen voor de laatste acte van zaak-Rauter, de behandeling voor de Bijzondere Raad van Cas satie. Om 10 uur precies is de SS- Obergruppenfiihrer met een armvol dossiers in de overvolle rechtszaal tusschen twee parketwachters bin nengeleid. Persfotografen hebben zjjn streng gezicht achter de micro foon onder het licht genomen en daarna zijn er tien minuten span nende afwachting geweest voor de komst van de Bijzondere Raad on der presidium van mr. Haga. Als de raadsheren gezeten zijn, volgt de zakelijke voorlezing 'van de conclu sies, waartoe de behandeling van deze zaak .voor het Bijzonder Gerechtshof hééft geleid, maar onmiddellijk daarna krijgt dit proces even iets van een hui selijke sfeer. Rauter heeft meer dan eens te kennen gegeven, dat hij onze rechtspraak voor zijn geval niet compe tent acht en dat hij door een internatio naal gerechtshof veroordeeld had wil len worden. „Kijk eens", zo vangt mr. Haga het gesprek aan, „vroeger dacht men, dat oorlogsmisdadigers in eigen land te recht zouden kunnen staan, doch de praktijk wees uit, dat dit een farce werd. Zo zijn wij gekomen tot inter nationale rechtspraak." Rauter heeft met citaten uit gewezen vonnissen wil len aantonen, dat de Amerikaanse rech ters mild zijn in hun oordeel. De pre sident merkt in zijn rustige uiteenzet ting echter laconiek op, dat de SS- Obergruppenführer, wanneer hij voor andere dan de Nederlandse rechters verschenen zou zijn, waarschijnlijk niet meer in leven zou zijn. De aangevoer de citaten acht mr. Haga verkeerd geïnterpreteerd. In deze rust en kalmte valt dan plot seling de levendige stem van Rauter. Hij is nog niet zo heftig als wij hem voor het Bijzonder Gerechtshof en bij de zaak-Christiansen hebben gezien en gehoord. Doch hij bijt toch behoorlijk van zich af. De president is echter vol komen meester van het terrein. Wan neer Rauter in zijn papieren bladert, kinkt het terechtwijzend: „Wilt U luis teren als ik spreek?" en als Rauter, volgens zijn gewoonte, tracht te inter rumperen, merkt mr. Haga ironisch op: „Mag ik verder gaan?" „E;n Duitser schijnt nu eenmaal niet op een behoor lijke manier te kunnen oorlogvoeren", repliceert de president slagvaardig na een „rechtskundige" uiteenzetting van de requirant. Na een half uur ziet' het ernaar uit, dat deze zaak een heel ander beeld gaat vertonen dan het geval-Christiansea, waarbij Rauter erin slaagde de eerste viool te spelen en zijn rechters soms te overbluffen. De onverstoorbare mr Haga in de presidentsstoel laat zich niet ringeloren. Hij behandelt Rauter zake- ïyk, maar op een afstand. Later, als requirant meent te kunnen spreken van een capitulatie in 1940 met alleen van ons leger maar ook van de Nederlandse regering worden de op merkingen van de president bepaald sarcastisch. Rauter pretendeert de recn- ten van krijgsgevangene te hebben, doch hij wordt op dit punt vrij scherp ontnuchterd. De president ontwringt hem de nadrukkelijke uitspraak, dat een krijgsgevangene, wat hij ook ver der aan misdaden begaan zou hebben, het recht heeft behandeld te worden volgens de Conventies van Genève. Doch dan opeens tellen alle scher mutselingen in deze zaal, waar men tracht recht te doen, weg. Het drama der Joden-deportaties komt aan de orde. Onder doodse stilte schildert mr. Haga in nuchtere cijfers en zakelijke uiteenzettingen het vernietigingsproces, waardoor de Duitsers tienduizenden Jo den in vier-en-twintig uur konden ver gassen in het continu-bedrijf Ausch witz. Zijn kalme herhaling met wisse lende cijfers doet denken aan Multa- tuli's taal in „Saidjah en Adinda." Tien duizenden Joden werden uit ons land weggevoerd, doch geen zesduizend keerden er terug» Naar het kamp Soliba gingen er alleen al 34.313. Negentien van hen keerden terug. De zitting duurt voort. (Adv.) LONDEN, hedenmorgen. De eerste ministers van het Britse Ge menebest vervolgden gisteren hun confe rentie in Londen met twee langdurige bij eenkomsten. Bevin gaf in aansluiting op zijn overzicht van de vorige week, toen hij zijn beschouwing beperkte tot het Ver- re- en Midden-Oosten, nu een uiteenzetting over de politieke situatie in de verschil lende landen van Europa, beginnend met Duitsland en de Berlijnse kwestie,. Zijn uiteenzettingen werden gevolgd door uit voerige besprekingen, waaraan werd deel genomen door alle aanwezige premiers of hun vertegenwoordigers. De eerste-minis- ters verklaarden hun instemming met de doelstellingen van het Pact van Brussel en gaven eenstemmig hun goedkeuring aan Groot-Brittannië's rol in het Westers Ver bond. Het officiële communiqué, dat de gewoonte getrouw, gisteravond werd gepu bliceerd door Downing Street, was zwijg zaam als altijd. Dit verklaart wellicht, waarom men probeert speciale betekenis te hechten aan de zin in het communiqué welke luidt: „De eerste ministers waren het eens over het belang van het handhaven en het doen herleven van de democratie in Europa". Waarschijnlijk is deze zin niets anders dan een platitude, zoals zij plegen voo# te komen in communiqué's over besloten bij eenkomsten. Er lijkt geen rechtvaardiging te bestaan voor bespiegelingen over moge lijke ideologische offensieven van het ge zamenlijke Britse Gemenebest tegen het IJzeren Gordijn. De besprekingen van he den zullen zich bezighouden met defen sieproblemen. Het Bijzondere Gerechtshof te 's-Her- togenbosch heeft Dinsdag nog geen uit spraak gedaan in de zaak tegen Marga- retha Maria Gallinat, berucht uit het Vughtse bunkerdrama. Tegen verdachte was twintig jaar gevangenisstraf ge- eist. Besloten werd nog enkele getuigen te horen. De uitspraak zal nu geschieden 10 November. Applaus van de massa is vaak een oorvijg voor de goede smaak een I (Van een bijzondere medewerker) Er is de laatste tijd heel wat kritiek uitgeoefend op de zogenaamde beeldromans, die in ongekende massa's over lezend Nederland worden uitgestort. En inderdaad verdient de verspreiding van dergelijke lectuur felle bestrijding. Maar hoe massaal en krachtig deze bestrijding ook is, zij blijft negatief. Veel effectiever is de positieve methode, het brengen van goede en liefst ook goedkope lectuur onder de mensen. Vooral voor de jeugd is het van groot belang, dat er vele en goede tijdschrif ten en boeken voorhanden zijn. De na oorlogse toestanden hebben het helaas nog niet mogelijk gemaakt de jeugd bibliotheken op het oude vooroorlogse peil te brengen. Vooral het aantal uit gaven van nieuwe jeugdboeken laat nog veel te wensen over. Toch behoeft de jeugd van deze tijd niet zonder lectuur te zijn. Wie b.v. de tentoonstelling op de laatste R. K. Onderwijzersdag te Amsterdam bezocht, kon constateren, dat er voor de jeugd van Nederland en ook speciaal voor de katholieke jeugd heel wat boeken en tijdschriften te ver krijgen zijn. Jammer genoeg zal de prijs van vele boeken voor sommige ouders een beletsel zijn om ze aan te schaffen. Men moet hier echter niet te gauw voor terugschrikken. Bij verjaardagen en het a.s. Sinterklaasfeest worden wel meer dure cadeaux gekocht. Het kan geen kwaad de aankoop van boeken eens aan te bevelen. Want de kinderen moeten lezen, meer lezen dan ze nu doen. Het is een fout, we mogen haast wel zeggen een kwaal van deze tijd, dat de kinderen te weinig lezen en zeker te weinig goede boeken lezen. Ook hierin zullen de ouders zich weer moeten doen gelden. Nu de wintermaan den komen, moeten ze de kinderen in hun vrije tijd weer eens tot lezen aan zetten. Beschikken we zelf niet over een bibliqtheek, hebben we ook de gel den niet, om geregeld nieuwe boeken aan te schaffen, (men zegge dit ech»r niet te gauw) dan zijn er in de omge ving toch altijd wel katholieke biblio theken, waar voor weinig geld goede boeken te krijgen zijn. Men lette wel: Katholieke bibliotheken! Hoeveel ouders laten helaas hun kin- deren nog vrij grasduinen in allerlei neutrale bibliotheken, waar naast veel goeds, zo heel veel verkeerde en slechte lectuur voor het grijpen ligt. De ouders moeten de leeslust bij hun kinderen aankweken en leiden. Helpt hen bq hun boekenkeus, stimuleert de lust naar betere boeken. Een verheugend verschijnsel is de op bloei van de Katholieke jeugdtijdschrif ten De aloude jeugdbladen Roomse Jeugd, Kleuterblaadje, Engelbewaarder, met daarnaast de nieuwe bladen als Fon tein en Alle Hens, verschijnen thans weer regelmatig, de eerste om de veer tien dagen, de laatste iedere maand. Men kan zijn keus weer maken. Scholen en boekhandelaars werken mee, om die bladen zoveel mogelijk onder de jeugd bekend te maken en te verspreiden. De ouders behoeven zich slechts het offer tje van enkele dubbeltjes per maand te getroosten, om hun kinderen in het be zit van deze blaadjes te stellen. Ook al zou het inderdaad een offertje beteke nen, dan is dit niet vergeefs gebracht. De blaadjes bieden volop gelegenheid de jeugd tot lezen te brengen. Natuurlijk zal ook hier de zachte dwang van de ouders wel eens noodzakelijk zijn. Er zijn nu eenmaal veel kinderen, die maar heel moeilijk tot lezen te brengen zijn. In dit verband mogen we hierbij mis schien wel even opmerken, dat naar onze mening de inhoud van sommige 1 jeugdbladen een tikje te wetenschappe lijk wordt. Het streven heeft natuurlijk iets goeds in zich. Maar het is de vraag, of met die veelheid aan wetenschap het doel niet voorbijgeschoten wordt. We moeten de jeugd weer aan het lezen zetten en dan zullen we toch moeten beginnen, dat lezen als een ontspanning te doèn gevoelen en niet als een inspan ning. Natuurlijk hangt hierbij veel af van het milieu, waarin het kind ver keert en van de leiding, die de ouders ook hierin weten te geven. Als vader de tijdschriften te voorschijn haalt en de aandacht van zijn kinderen op sommige dingen vestigt, als hij of moeder zo nu en dan eens enkele belangrijke dingen voorleest, dan zal daardoor zeker de be langstelling ook voor de zogenaamde wetenschappelijke lectuur groeien. Maar voor alles achten we de aanwezigheid van een serie goede verhalen noodzake lijk. Het is de taak der ouders, met de hulp van tijdschriften, boeken en o.a. de jeugdrubriek in hun dagblad, hun kin deren van de nodige leesstof te voorzien. De omstandigheden zijn thans zo, dat met een beetje moeite en goede wil aan voldoende goede lectuur te komen is en de gang naar de neutrale bibliotheek volkomen overbodig is. (In dit verband mogen wij nog wel eens met nadruk wijzen op de scheve verhouding, welke bestaat tussen de openbare leeszalen en de Volksbiblio theken. van de St. Vinoentiusvereniging. Enkele dagen geleden hebben wij een klacht dienaangaande gepubliceerd van de Bisschoppelijke adviescommissie in zake lectuurvoorziening. Op verzoek om subsidie werd geen antwoord ontvan gen. De volksbibliotheken van de St. Vincentiusvereniging moeten geheel uit particuliere middelen onderhouden wor den. Voor de Centrale Vereniging voor Openbare Leeszalen en Bibliotheken is op de begroting echter een bedrag van ƒ524.000 uitgetrokken. In Amsterdam is evenwel slechts 2.5 pet. en in Rotterdam slechts 1.7 pet. der bevolking lid der O.L.B. Aan dit in de hoek drukken van Kath. Volksbibliotheken moet een einde ko men. Wij hopen hier dezer dagen nader op terug te komen. Red.).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1948 | | pagina 1