Wie moet regering adviseren
inzake lectuurvoorziening?
ENTWE
ERIC DE NOORMAN- DE GEHEIMZINNIGE BRON
Hongaarse bisschoppen richten zich
tot Katholieke ouders
Over opheffing Bijz. Onderwijs
Aan behartiging der volksbelangen op
gebied der lectuur hapert iets
Beelden worden
verwijderd
Dr. Bunche beveelt
vuur te staken
r
Wij luisteren naar
HET GELUK
DE DWAZEN
Biljartkamp. libre
begonnen
Golombeck leidt nog in
schaaktournooi te Baarn
„Semi-amfjtelljke sfeer"
MARSHALL-KOLEN
WACHTEN OP LOSSING
Opleiding piloten voor
W.-Europese luchtmacht
Tegen hoofdredacteur
„Volk en Vaderland"
V..
.J
Mariènbosch opgeheven?
VRIJDAG 22 OCTOBER 1948
PAGINA 3
Fransè stakingen
twaalf jaar geëist
-
KOPEN OP AFBETALING
B&rekening renteverlies
en onkosteh
IS MET
door JORIS JORISSEN
Waarschijnlijk voor half
November
Van de Pol leidt na
eerste dag
Grote zege van damclub
Joseph Blankenaar
2
Waar blijft het geld voor de lectuurvoorziening? Reeds in ons nummer van
11 October j.l. hebben wij in het antwoord op deze vraag gewezen op het
onjuiste van de bestaande toestand, dat alle gelden, die door de regering voor
de lectuurvoorziening worden uitgetrokken, in handen worden gelegd van de
Centrale Vereniging voor OPENBARE Leeszalen en Bibliotheken (C.V.).
In aansluiting hierop trachten we thans een antwoord te vinden op de vraag,
of de regering wel voldoende voorgelicht wordt over het zo omvangrijke
probleem der lectuurvoorziening.
De vraag, wie de regering adviseert,
beantwoordt dr. H. E. Greve, inspec
teur en directeur van het bureau der
C. V. zelf in het jongste nummer van
Bibliotheekleven (orgaan van de C. V.),
als hij in een In Memoriam op mr. Van
Beresteyn, oud-voorzitter van de C. V.,
c.m. zegt:
„Van Beresteyn was in 1908 een der
stuwende oprichters van de Centrale
Vereniging, de organisatie, die deze
instituten (n-.l. de openbare leesza
len en bibliotheken, Red.) nog steeds
volgens de oude opzet in één verband
samenhoudt, en die, mede dank zij
Van Beresteyn, in semi-ambtelijke
sfeer als vertrouwenslichaavn der re
gering fungeert."
Hoewel deze C. V., die steeds doelbe
wust reeds in de eerste opzet gestreefd
heeft naar de functie, door dr. Greve
dezer dagen nog gekenschetst als „ver-
trouwenslichaam der Regering in semi-
ambtelijke sfeer," uiteraard een uitste
kende instelling is om adviezen over
het Leeszaalwezen uit te brengen, ach
ten wij het onjuist, dat deze Vereniging
als enig adviescollege voor de rege
ring optreedt, voor welke functie het
bovendien ongeschikt is en wel om ver
schillende redenen.
Allereerst blijft het de vraag of zij
geheel onpartijdig zal kunnen zijn in
haar adviezen. Immers deze adviezen
worden uitgebracht door de inspecteur,
die als directeur van het bureau der C.
V., dat hij drijvende moet houden en
waarvoor een aparte subsidiepost is aan
gevraagd, feitelijk als belanghebbende
moet worden beschouwd
Bovendien en hier roeren we een
belangrijke kwestie aan komt de zeer
actuele en uiterst omvangrijke volks-
lectuursvoorziening in de knel.
Hoe onlogisch het ook moge klinken,
de regering beschikt niet over een af
zonderlijk adviescollege, dat speciale
informaties en adviezen zou kunnen
verstrekken over de volkslectuurvoor
ziening, onafhankelijk van de adviezen
door de C. V. uitgebracht over het lees-
zaalwerk. De adviezen, van particuliere
zijde verstrekt, o a. door de Bisschoppe
lijke Adviescommissie inzake lectuur
voorziening, zijn tot op heden geheel
onverwerkt gebleven. Dus kan men
aannemen, dat de regering omtrent het
gehele terrein der lectuurvoorziening
wordt geadviseerd door de C. V. als
„semi-ambtelijk vertrouwenslichaam".
Welnu, dit is fnuikend voor de oplos
sing van de talloze lectuurproblemen,
die door de toenemende industrialisatie,
de sterke emancipatie van het katho
lieke leven, de vele sociale noden van
onze tijd enerzijds en de chaotische
if"j=tand op het gebied der winkelbiblio-
n anderzijds met de dag toene
men en luide om ordening roepen.
Reeds uit het feit. dat de Leeszalen
na veertig jaar arbeid nog slechts een
paar procent van de gehele bevolking
onder haar bereik hebben gekregen,
zou men mogen concluderen, dat er iets
hapert aan de behartiging van de be
langen van het gehele volk op het ge
bied der lectuur.
Dit voorbijgaan van tientallen pro
centen der bevolking, dit uitleveren van
de geestelijke belangen van grote lagen
van de bevolking aan noodlijdende of
minderwaardige instellingen van lec-
tuurspreiding, is het resultaat van een
fatale politiek.
De C. V. met dr. Greve aan het hoofd
is nu reeds veertig jaar lang in de weer
geweest, om door middel van gewichtig
doenerij een tegenstelling te scheppen
tussen de openbare leeézalen en de
volksbibliotheken in een te eervol
voordeel voor de eerste en met voort
durende laatdunkendheid jegens de
laatste. Als een van de vele voorbeelden
hiervan halen we enkele regelen aan uit
dr. Greve's brochure „Leeszaalpolitiek
in Nederland" (1940).
„De volksbibliotheken waren bestemd
tot lering en verpozing van de werk
man en. de kleine middenstand. In
haar boekenkeuze en werkwijze wa
ren zij afgestemd op geestelijke phi
lanthropic. Zij stondery onder de goed
bedoelende voogdij van welwillende
dames en heren, geestelijken, fa
brieksarbeiders enz." (blz. 4).
Is, zo vragen we ons af, dan de O. L.
B. (Openbare Leeszaal-bibliotheek) zelf
in de praktijk wel het aangewezen
instituut voor de volksopvoeding?
De openbare leeszalen staan open voor
elke ontwikkelde lezer uit elke stand,
maar aan de verlangens en behoeften
van de onontwikkelde wensen zij bewust
niet tegemoet te komen.
Terwijl het probleem der volkslectuur
voorziening reeds het gehele jaar in het
brandpunt der belangstelling staat en om
een oplossing schreeuwt, besteedde „Bi
bliotheekleven", het officieel orgaan der
C.V., in deze lopende jaargang nog
steeds geen aandacht aan dit vraagstuk.
Men schrijft hoofdartikelen over Spaan
se boeken in de Utrechtse Universiteits
bibliotheek, Kennisnemen van de Rus
sische tijdschriftlitteratuur door het Ne
derlandse bedrijfsleven, Hoe staat de
ambtenaar van een Universiteitsbiblio
theek tussen materiaal en zijn publiek
enz.
Ter bespreking toegezonden referaten
en plannen over de volkslectuurvoorzie
ning neemt de redactie zelfs niet op bij
de vermelding der nieuwe publicaties.
Na deze uiteenzetting is het antwoord
op de vraag of de C. V. de geschikte
instantie is om de regering van advies
te dienen in het vraagstuk der volks
lectuurvoorziening duidelijk.
Zij is in feite de enige, die de re-
De havenarbeiders van Bordeaux
hebben gisteravond laat besloten geen
Amerikaanse kolen te lossen zolang de
mijnwerkersstaking in Frankrjjk voort
duurt.
Een Amerikaans Liberty-schip met
10.000 ton Marshall-plan kolen aan
boord bleef in de Gironde voor anker
liggen, wachtend op lossing.
Van gezaghebbende zijde wordt mee
gedeeld, dat er een uitgebreid trainings
schema is ontworpen voor de opleiding
van piloten van straalvliegtuigen voor
de luchtmacht van de West-Europese
Unie onder leiding van opperluchtmaar-
schalk sir James Bobb, het hoofd der
luchtmacht van de vijf mogendheden.
Een nog niet nader bekend gemaakt
aantal Franse piloten volgen thans
grondige omscholingscursussen in het
vliegen met straalvliegtuigen op ver
schillende plaatsen in Engeland, terwijl
Nederlandse en Belgische piloten van
straalvliegtuigen reeds voor de opleiding
in hun eigen land zorgen.
Alleen piloten, die volledig bevoegd
zijn tot het vliegen met gewone vlieg
tuigen, komen in aanmerking om met de
straalvliegtuigen te leren vliegen. De
tijd voor de omscholingscursussen va
rieert van zes weken tot -twee maanden.
Ondertussen wordt in geheel Groot-
Brittannië spoed betracht met het weer
in orde brengen van vliegtuigen, welke
sinds het einde van de oorlog opgesla
gen werden.
In tal van gevallen worden wijzigin
gen in de bouw van deze opgeslagen
vliegtuigen aangebracht aan de hand
van de resultaten van de jongste onder
zoekingen op luchtvaartgebied.
gering van voorlichting dient, doch is
in feite evenzeer de minst geschikte
instantie daartoe. Op de vraag of de
regering subsidie moet verstrekken
aan het volksbibliotheekwerk, kan zij
dus ook het antwoord niet ge
ven. En geeft zij dit antwoord wel,
dan moet het partijdig zijn, omdat zij
haar eigen bestaansrecht juist ten
koste van het volksbibliotheekwerk
tracht te bewijzen.
Wil de regering werkelijk goed inge
licht worden om daardoor een juister
verdeling der gelden te bewerken en aan
het werk der volksbibliotheken een ge
lijke financiële behandeling te schenken
als aan de „middelbare" instellingen,
dan zal1 zij moeten zoeken zowel in als
buiten de kring der C.V. en misschien
wel in hoofdzaak daarbuiten.
NASCHRIFT: Het is misschien wense
lijk er ten overvloede op te wijzen, dat
wij met bovenstaand artikel in het ge
heel geen afbreuk willen doen aan het
vele goede werk, dat door de Rooms-
Katholieke Openbare leeszalen en bi
bliotheken wordt verricht. Het is ons
slechts er om te doen het onredelijke in
het daglicht te stellen, dat de regering
slechts door één vereniging wordt gead
viseerd over de belangrijke materie van
de lectuurvoorziening, terwijl bovendien
deze vereniging blijk heeft gegeven de
belangen van de volksbibliotheken vol
komen uit het oog te verliezen, ja deze
zelfs afbreuk te doen. (Hfdred.).
Schimmen uit het verleden Stemmachines in
Valken voor de luchtbrug De das van
Amerika
In zaal 1 in het Europese hoofdkwar
tier van de U.N.O. te Genève spookt
het....
Het is een kleine, keurige zaal met
zware tapijten, vlak bij de bibliotheek:
het museum van de Volkenbond.
Er zijn geen spinnewebben, geen rit
selende gordijnen, geen geheimzinnige
schaduwen.
Maar hier, in de met lintjes bijeen
gebonden documenten, de verbleekte
foto's, de eens zo belangrijke maar thans
onbetekenende handtekeningen, liggen^
de hooggespannen verwachtingen van
een vroegere generatie begraven.
Een bescheiden, bijna sobere verza
meling van bostbeelden, schilderijen,
foto's en papieren brengt de geboorte,
de langzame doodsstrijd en de dood van
de Volkenbond in beeld.
Woodrow Wilson en Paul Boncour
staren onvermoeid neer uit hun lijkten
aan de wand.
Daar is verder Léon Blum, die er jong
en actief uitziet en Spaak, die nog jon
ger lijkt; ook de Rus Maxim Litvinov,
eens commissaris voor buitenlandse za
ken van de Sovjet-Unie, heeft zijn plaats
in dit museum der mislukking, evenals
de stuurs-kij kende Duitser Gustav Stre-
semann, lord Halifax en Dino Grandi.
Er is een foto, waarop men Litvinov
over de tafel heen ziet praten met. wij
len Pierre Laval, Haile Selassie, ten
ger en zenuwachtig, ziet men afgebeeld
tijdens een van de bezoeken, die hij aan
de Volkenbond bracht om sancties tegen
Italië te vragen.
Er is een foto van de ontvangst van
de economische commissie van de bond
door Mussolini in 1927.
Weer een andere foto toont de eer
ste algemene vergadering van de
bond. die gehouden wterd op 19
December 1920.
En hier ziet u de troffel en de hamer,
die gebruikt zijn om de eerste steen van
het Volkenbondsgebouw te leggen en
het eerste gedrukte exemplaar van het
Volkenbondsstatuut.
In een vitrine bevindt zich het ver
geelde telegram, waarin in 1925 de aan
dacht werd gevestigd op de moeilijk
heden aan de Grieks-Bulgaarse grens,
zijn nog altijd moeilijkheden in die
In een andere vitrine ligt een brief
,®nLitvinov aan de voorzitter van de
n 1934 gehouden 15e algemene verga
ring van de Volkenbond.
In een zin van 144 woorden deelt
itvmov mede, dat de Sovjet-regering,
^'wegende dat de uitnodiging om tot
bond toe te treden een uiting is van
oprechte vredeswil van de Volken-
en van zijn erkenning van de
onzakelijkheid van samenwerking
et de Sovjet-Unie, bereid is die uitno-
rjgnig te aanvaarden en lid van de
°hd te worden."
j. Vlak daarnaast in hetzelfde kastje
r sgen twee brieven, waartussen een we-
van moeilijkheden besloten is:
^.'Een brief van Stresemann van 1926,
If3pn Duitsland verzoekt tot het lid-
"atschap van de Volke^iljpnd te wor
den toegelaten en een brief van 19 Oc
tober 1933, luidende:
„In naam van de Duitse regering heb
ik de eer u mede te delen, dat Duits
land hierbij verklaart zich conform ar
tikel 1, alinea 3, uit de Volkenbond
terug te trekken. Veroorloof mij, mijn
heer de secretaris-generaal, uiting te
geven aan mijn gevoelens van de hoogste
achting."
Dat was Adolf Hitler, die begon op
zijn onnavolgbare jvijze zaken te doen.
Niet ver uit de buurt liggen overeen
komstige kennisgevingen van Japan,
Italië en Spanje.
Die van Italië was een telegram van
drie regels, ondertekend door Galeazzo
Ciano.
Bij de presidentsverkiezingen, die op
2 November in de Verenigde Sta
ten zullen plaats vinden, zullen
stemmachines worden gebruikt in-
plaats van potloden.
De kiezer begeeft zich in een met een
gordijn afgesloten stemhokje waar een
stemmachine staat. Hij stelt een paar
hefboompjes in bij de namen van de
candidaten zijner keuze, opent het gor
dijn en zijn stem wordt automatisch ge
registreerd. De hele procedure duurt on
geveer 1 minuut-
De machine telt ook de op elke can-
didaat uitgebrachte stemmen op, het
geen het werk der officiële tellers
uitermate vergemakkelijkt en bespoe
digt en tot resultaat heeft, dat de uit
slagen veel sneller bekend worden.
De R.A.F. heeft verzocht om be
schermd te worden tegen vogels
in de Berlijnse luchtcorridor.
Daarom werd een verzoek naar Londen
gezonden om valken te zenden, ten
einde de enorme troepen vogels, die een
ware plaag zijn geworden en die het
landen en opstijgen van het vliegveld
in Gatow bemoeilijken, te verjagen.
Voor dit werk zijn door de R.A.F.
reeds met succes afgerichte valken ge
bruikt.
Het is algemeen bekend, dat Robert
Lovett, de Amerikaanse plaats
vervangende minister van Bui
tenlandse Zaken, steeds zeer sober ge
kleed is.
De journalisten waren gisterochtend
dan ook niet weinig ^errast, toen zij
Lovett ter pérsconferentie zagen bin
nenkomen met een helkleurige das,
welke versierd was met allerlei hupse
vrouwenfiguren.
Lovett gaf welwillend uitleg en zei-
de, dat de das een geschenk was van de
Amerikaanse ambassadeur te Moskou,
generaal Bedell Smith, en dat hij verder
niet voornemens was het klassieke uit
zicht van de diplomaat te wijzigen, doch
er zich toe zou beperken de das te
dragen op persconferenties, om de
journalisten, die zijn sobere kledij had
den gehekeld, ter wille te zijn....
COP MARTIN 'OON06R STUDIO S
43. Ontsteld door zijn ontdekking rende Pum-Pum de spelonk uit en deelde zijn
bevindingen aan Winonah mede. „Wij moeten hem redden of hij is voor goed ver
loren," stamelde het meisje. „Oh, waarom was hij niet sterk genoeg om de verleiding
te weerstaan." Zij peinsden om een middel te vinden teneinde Eric uit de betovering
van de Oude te verlossen, maar zij konden geen geschikt plan vinden. Tegen de
wijsheid en toverkrachten van deze duizendjarige stonden zij machteloos. Inmiddels
begonnen zij de koude steeds heviger te voelen en daarom besloten zij eerst een
vuurtje te maken en hun ledematen wat te verwarmen. De dwerg raapte wat dode
takken bij elkaar en met behulp van enkele pijlen uit de koker vant Winonah
slaagden zij er in het vuur aan te steken. Met een dankbaar gezicht zagen zij de rook
opkringelen en reeds voelden zij de behaaglijke warmte van het vuurtje hun ver
kleumde ledematen koesteren. De rook werd echter door de wind de spelonk
ingedreven en het duurde niet lang of de duizendjarige oude rook dat iemand een
vuurtje stookte. Onmiddellijk geraakte hij in een angstige opwinding. Het scheen
dat hij op een of andere manier bevreesd was voor de rook. Hij raasde en tierde en
op zijn bevelen renden een aantal mannen de spelonk in om de bedrijver van
dit kwaad te bestraffen.
Katholieke ouders,
„leder jaar wanneer de schooldeuren opengaan en onze jeugd op vrome wijze
en met heldere stem het „Veni sancte" in onze kerken zingt, worden de harten
van de vaders en moeders, ondanks al hun vertrouwen, steeds bevangen door een
zekere vrees; steeds stellen zij zich, ondanks alles, de grote vraag uit de
H. Schrift: „Wat zal er toch worden van dit kind?" (Luc. 1.66).
Bij de opening van het schooljaar 1948 drukt deze vraag nog zwaarder op
het hart van honderdduizenden, ja mïllioenen ouders. Voor het eerst zullen zij,
die gedurende bijna 1000 jaar onze Hongaarse kinderen in onze scholen behoedden,
er niet meer zijn bij de opening van het schooljaar. Deze opvoedkundige geest,
gebaseerd op de Openbaring, welke alleen onze ouders kon geruststellen in zulke
moeilijke tijden, deze geest, die de ware grondslag van de Kerk en tezelfdertijd
van hei vaderland was, bestaat niet meer op onze scholen.
merkt wordt door de verwijdering van
de Mariabeelden, de beeltenissen en
beelden van de heiligen en op zekere
scholen zelfs van het kruisbeeld, wordt
de godsdienstige opvoeding terugge
bracht tot en moet zij zich tevreden
stellen met twee uur godsdienstonder
richt per week, terwijl er tot heden vier
uur aan besteed werden of, indien er
slechts twee waren, werden deze ten
minste omgeven door een geheel van de
christelijke geest doordrongen opvoeding
Ofschoon er nog uitmuntende opvoeders
m de scholen zijn, zal zij in de toekomst
gedurende 28 tot 30 uur per week om
niet meer te zeggen vervangen wor
den door een ijzige onverschilligheid
Maar wij hebben het reeds gezegd, deze
onverschilligheid zelve zal slechts een
bepaalde tijd duren en zeer spoedig in
nog iets ergers veranderen."
Er zijn mensen, die op 'een van
buiten gekomen aansporing zich on
tevreden tonen over het feit, dat de
priesters, de broeders en de zusters
geen onderwijs meer geven aan de on
langs genationaliseerde scholen. Deze
mensen vergeten, dat de priesters en de
religieuzen slechts in de geest van de
Kerk kunnen onderwijzen. Zij konden
tot nu toe onderwijs geven, omdat zij
zodoende aan hun roeping beantwoord
den. Indien zij niet meer kunnen on
derwijzen, zoals dit overeenkomt met
hun wereldbeschouwingen en hun roe
ping, kunnen zij in het geheel niet fneer
onderwijzen, omdat zij anders zich zelf
zouden tegenspreken. En indien men de
hand heeft gelegd op onze scholen, is
het bovenal om er deze opvoedkundige
geest uit te verbannen. Tengevolge
hiervan zal, in de schplen, welke ons
zijn afgenomen, de christelijke geest
niet meer voortbestaan, behalve in de
godsdienstlessen, tijdens welke, hetzij de
catechismus, hetzij de leraar de gods
dienstige waarheid zal onderwijzen.
Het is waar dat de Staat de kerkelijke
opvoeders niet verboden heeft, op de
scholen onderwijs te geven; integendeel,
hü heeft alles gedaan om hen in de
scholen te houden door middel van pu
blieke verklaringen, maar de feiten, die
zich hebben voorgedaan, en het resultaat
van de ontstane discussies hebben hun
deze taak moreel onmogelijk gemaakt."
„Door de uitbanning van de christe
lijke opvoeding, welke duidelijk geken-
De interim-bemiddelaar voor Palesti
na dr. Kalph Bunche heeft gisteravond
Egypte en Israël opdracht gegeven het
vuren in de Negeb-woestijn ingaande
vanmiddag om 1 uur te staken.
Voor het Bijzonder Gerechtshof te
Utrecht, stond gisteren de 54-jarige in
Geervliet geboren M. Meuldijk terecht
onder beschuldiging als hoofdredacteur
van Volk en Vaderland te zijn opgetreden
van Mei 1940 tot Augustus 1944 en gedu
rende deze tijd bovendien een groot aantal
spotprenten voor dit N.S.B.-weekblad te
hebben getekend. De procureur-fiscaal mr.
Drabbe noemde de verdachte iemand met
een beperkt intellect, waarmede hij reke
ning zou houden bij zijn eis. Niettemin
had verdachte met zijn demagogisch schet
terende stukjes bijgedragen tot infectie
van het Nederlandse volk en het geestelijk
verzet tegen de vijand ondermijnd. .Deze
geestelijk onrijpe heeft niet van alles, wat
hij schreef, de portee begrepen, maar er
moet rekening gehouden worden met ne.
kwaad dat hij heeft gesticht bij Neder
landers en bij Duitsers," zeide mr. Drabbe.
Hij eindigde zijn requisitoir met de eis.
12 jaar met aftrek. Uitspraak 4 November.
„Indien men beschouwt wat de onder
wijzers, de leraren en de schoolboeken
van thans zullen zijn, kan men niet
anders dan zich nogmaals afvragen-
„Wat zal er toch worden van dit kind'"
Is het niet waar, dat iedere keer
wanneer een nieuw leven op Hongaarse
grond geboren wordt, de eerste harte-
wens van een moeder de bijzondere
school betreft?
Maar drogen wij de tranen van de
moeders en redden wij de onsterfelijke
zielen van onze kinderen.
Ofschoon men ons onze oude vesting,
de bijzondere school, heeft ontnomen
en een wonde heeft gemaakt, die zich
nooit zal sluiten blijven ons nog: het
gezin, de Kerk en de parochie. De door
God gewilde bewakers van en de strjjd-
vaardigen voor deze instellingen zijt
gij, beste ouders!"
„Ouders, geeft rekenschap van de
verantwoordelijkheid, welke op uw
schouders rust! Het gaat om het be
staan zelve van ons geloof, ook in het
leven van uw kinderen. Wij moeten het
christelijk leven van de nieuwe gene
ratie redden door ons onderwijs en het
voorbeeld van ons eigen leven. Op deze
twee voorwaarden zullen wij aan God
en het vaderland trouwe zonen en
dochters van de Kerk schenken.
Boedapest, September 1948.
Joseph, Kardinaal Mindszenty,
Prins-Primaat van Hongarije,
Aartsbisschop van Esztergom;
en het Hongaarse episcopaat.
Bij wijze van documentatie geven
wij hieronder het herderlijk schrijven
van het gezamenlijke Hongaarse
Episcopaat, uitgevaardigd bij het
begin van het nieuwe schooljaar.
Omdat de katholieke pers in Hon
garije is verboden. kan het Hon
gaarse Episcopaat alleen door mid
del van herderlijke brieven de ge
lovigen omtrent de belangrijke pro
blemen van voorlichting dienen.
Deze brieven worden steeds door
speciale koeriers naar de pastoors
gebracht om tussenkomst van de
politie te vermijden.
Onderstaande brief is in alle ker
ken van Hongarije van de kansel
^voorgelezen.
In de Staatscourant van 29.Juli j.l.
is gepubliceerd de prijzenbeschikking
verkoop op afbetaling, die aan de koper
op afbetaling grotere waarborgen biedt.
Als het normale geval heeft men zich
ingedacht, dat een schriftelijk afbeta
lingsplan wordt opgemaakt en dan mag
bij bedragen tot hoogstens f 400 en een
duur van ten hoogste 18 maanden 11/12
pet. per maand worden berekend voor
renteverlies en alle verdere bijkomende
kosten tezamen.
Mede naar aanleiding van deze prij
zenbeschikking verzoekt d-e Commissie
van de Afbetalingshandel van de Be
drijfsgroep Detailhandel aan alle detail
listen, die op afbetaling of in huurkoop
leveren, hun naam en adres aan het se
cretariaat der commissie, Nieuwe Park
laan 74, te Den Haag, op te geven. Een
uitvoerige toelichting op de zeer gecom
pliceerde beschikking wordt dan aan de
ze detaillisten toegezonden.
De uitslagen van de zesde ronde van
het Internationaal Schaaktournooi te
Baarn luiden:
Internationale groep: Spanjaard (Ned.)
S. D. de Lange (Ned.) 10; Rubin
stein (Belg.)—Visser (Ned.) 0—1; Wade
(N.-Zeeland)De Vos (Belg.) remise;
Baay (Ned.)—Golombek (Eng.) 0—1;
Prins (Ned.)Wood (Eng.) remise.
2e groep: HuismanOud remise; dr.
Elf (Pseud.)Van der Zande 10;
KapsenbergDe Groot 10; Van Vliet
Vinken 01; Oosterwijk Bruyn
Rhodes (Eng.) afgebr.
3e groep: Donk—Hamersveld 10;
HolthausVan Heyst remise; Meyer
Sellenraad 10; KoopmanHoeffelman
uitg.; Nuyten—Tien 1—0.
De afgebroken partij' (internat, groep)
in de 5e ronde VisserPrins werd door
Prins gewonnen. De uitgestelde partij
(groep 3) in de 5e ronde Hamersveld—
Tien werd gewonnen door Hamersveld.
De stand in de internationale groep
luidt thans: 1. Golombek 4H p.; 2. en
3. Spanjaard en Wood 4 p.; 4. en 5.
Wade en Prins 3'/2 p.; 6, 7, 8 en 9. De
Lange, Visser, De Vos en Rubinstein
2Vi p.; 10. Baay y p.
Vrijdag
HILVERSUM II - 415 M. - 18.05
cyclus, 18.30 lezing, 18.45 zang en or
gel, 19.00 nieuws, 19.15 lezing, 19.30
actueel geluid, 19.45 lezing, 20.00 nieuws,
20.05 progr. prol., 20.15 omroepork., 21.00
klankbeeld, 21.20 walsen, 22.00 lezing,
22.20 zang en piano, 22.30 cyclus, 22.45
avondoverd., 23.00 nieuws, 23.15 gram.,
23.45 koor.
HILVERSUM I - 301 M. 18.00
nieuws, 18.15 Accordeola, 18.30 strijdkr.,
19.00 denk om de bocht, 19.15 Frans
Wouters, 19.30 lezing, 19.50 tien voor
acht, 20.00 nieuws, 20.05 klassiek progr.,
20.30 cursus, 21.00 gram., 2J.30 luister-
spel, 22.00 buitenl. weekoverz., 22.15
zang, 22.40 „Vandaag", 22.45 Avondwij
ding, 23.00 nieuws, 23.15 symph.conc.
Zaterdag
HILVERSUM II - 415 M. 7.00
nieuws, 7.15 philh. ork., 7.33 gram., 7.45
Morgengebed, 8.00 nieuws, 8.15 gram.,
9.00 vrouw,. 9.05 zang, 9.30 waterst., 9.35
zang, 10.00 kleuters, 10.15 gram., 11.00
Zonnebloem, 11.45 schoolradio, 12.15
lunchconc., 12.30 weerpr., 12.33 lunch-
conc., 12.55 Zonnewijzer, 13.00 nieuws,
13.25 piano, 13.50 film en toneel, 14.10
„overstapje", 14.20 Engelse les, 14.40
gram., 15.00 piano, 15.30 gram., 15.50 le
zing, 16.00 gram., 16.30 Gregoriaans,
17.00 Wigwam.
HILVERSUM I - 301 M. 7.00 nieuws,
7.15 gymn, 7.30 gram., 8.00 nieuws, 8,15
strijdlied, 8.18 gram., 9.30 koor, 10.00
Morgenwijding, 10.20 voordracht, 10.35
Mozart, 11.00 arbeiders, 12.00 gram., 12.30
weerpr., 12.33 orgel, 13.00 nieuws, 13.30
Jan Corduwener, 14.00 zang, 14.20 gram.,
14.50 streekprogr., 15.15 kamerork., 15.50
gram., 16.00 lezing, 16.15 zang, 16.45
Sport, 17.00 piano, 17.30 rijpere jeugd.
3)
Ik kon me gelukkig spoedig loswor-
stelen en terwijl beneden mij scherp
gegil opging, sprong ik in de tuin, recht
naar 't muurtje toe. Even later sto ik
op straat, maar terwijl ik even uitblies
en mijn bebloed been bezichtigde, hoor
de ik afgemeten stappen naderen. Ik
schrok me bijna dood, toen ik een po-
iitie-agent herkende. Zonden- bedenken
zette ik het opnieuw op een lopen met
de agent achter mij aan. Ik bevond me
bijna buiten zijn bereik, toen uit de
andere richting een vrouwspersoon na
derde. Met geen mogelijkheid kon ik
zien of ze al dan niet getrouwd was,
maar ik wist bepaald zeker, dat dit niet
het soort was, waarmee ik graag in het
bootje zou stappen. Ik was vreselijk
bang, dat ze me zou aanspreken. Van
twee kwaden koos ik de minste en
keerde dus op mijn schreden terug.
De agent versperde me de weg. Er
was geen ontkomen aan.
Ooh, mijnheer, laat mij toch door,
hijgde ik, mijn schoonmoeder....
daarheeft me bijna te pakken.
De doodsangst op mijn gelaat moet in
mijn voordeel hebben gesproken, want
een blik van begrijpen kwam in zijn
kleine oogjes en hij liet mij zonder ver
dere uitleg door.
Met bonzend hart liep ik verder tot
bij een schutting, rondom een braak
liggend veld. Hier klom ik over en be
vond mij eindelijk in betrekkelijke
veiligheid.
Ik overdacht de toestand. Als ik nu
maar wist, waar Molly zich bevond.
Het was een onhebbelijke gewoonte
van haar, dat je haar nooit kon ont
moeten, waar je dacht dat ze was.
Maar op het braakliggend stuk land,
waar allerlei vunzige geurtjes ronddre
ven, kon ik toch ook mijn tent met op
slaan, nog afgezien van 't feit, dat ik
helemaal geen tent had.
Door een 'reet in de schutting gluur
de ik op de straat. Even verder stond
een verhuiswagen, gereed tot vertrek
ken. Als ik me daarin kon verbergen,
zou ik misschien de stad kunnen ver
laten zonder onaangename ontmoetin
gen te moeten vrezen. Veel tijd tot na
denken kreeg ik niet, want de chauf
feur klom al op zijn zitplaats.
Als een dief kwam ik te voorschijn
en sloop naar de wagen toe. Onderaan
hing een bak, waarin allerlei goedje was
opgestapeld, maar toch bleef nog een
plaatsje vrij, waar ik me in kon wrin
gen.
Het volgende ogenblik verdween ik in
een wolk van stinkende dampen, ter
wijl ik een gevoel kreeg alsof de we
reld verging. De wagen zette zicli in
beweging. Ik kreeg mijn mond vol stol
en mijn been stak vreselijk. Maar ik
verdroeg dit alles geduldig; als ik zo
maar uit de stad kon geraken, zonder
sprekende vrouwen te ontmoeten.
Het geluk was met me. Na een haL
uur reed de wagen door de Hullepoort
de stad uit. Dit was juist de richting,
die ik wenste in te slaan, want Molly
had me gesproken over een rustkuur,
die ze op haar buitengoed wenste te
doen.
Als ik nu maar op het geschikte
ogenblik uit dat schommelende ding
kon geraken.
Ik probeerde me rekenschap te geven
van de afgelegde weg, maar dat lukte
me niet al te best, want die bak was
nu niet precies bedoeld om van het
mooie uitzicht te genieten.
Nadat al mijn beenderen zowat door
elkaar waren gerammeld, schoof ik
weer naar achteren toe. De wagen reed
met een matig vaartje en er bestond
wel kans, dat ik me zonder al te veel
onheil op de grond kon laten glijden.
In een draai van de weg nam ik mijn
kans waar, maar ook toen kwam ik nog
zo hard op de weg terecht, dat ik even
beduusd bleef liggen.
Een medelijdende stem wekte me uit
mijn verdoving;
Zo man, ben je er afgevallen?
Een boer, die een eindje bezijden de
weg op het veld werkte, had 't geval
letje meegemaakt en wou nu aan zijn
nieuwsgierigheid voldoen.
Dit nam ik hem kwalijk en zei tame
lijk vijandig:
Nee, ik zat er onder om de scha
delijke luchtjes op te vangen. Dat ls nu
verder niet meer nodig.
Hij keek me een ogenblik peinzend
aan en zei toen koelbloedig:
Die heb je dan zeker voor de grap
aan je gezicht gesmeerd?
Ik werd me er plotseling van bewust,
dat ik er als een neger moest uitzien.
Kan je me ook de weg naar Mole-
gem aanwijzen?"
Rechtdoor mijnheer.... schadelij
ke luchtjes zul je daar niet ontdekken,
mijnheer.
Ik keerde hem vastberaden de rug
toe. Honderd meter verder zag ik op 'n
wegwijzer, dat ik nog zeven kilometer
van Molegem af was. De weg naar Mol
ly was lang en broeiend en toen ik ein
delijk de rose villa bereikte, was ik een
bezwijming nabij; want ik had herhaal
de malen op de vlucht moeten slaan
voor vrouwelijk gevaar.
Ik kon me echter onmogelijk in mijn"
toestand aan Molly voorstellen en ook
hier moest ik weer tot struikrover
praktijken mijn toevlucht nemen
Ik verborg van wat nog van mij over
bleef in 'n bosje en wachtte geduldig, al
hoewel honger en dorst me begonnen te
kwellen. Ik kreeg het nog aan de stok
met een mierenstam; maar ook dat
kwam ik te boven.
Na een uur zag ik een menselijk
wezen uit de richting van het dorp ko
men. Tot mijn onuitsprekelijke vreugde
herkende ik Marcel, de knecht van de
Vergauwens? De man verbleekte, toen
ik uit mijn schuilplaats te voorschijn
kwam.
Ik spelde hem een dolle geschiedenis
op de mouw, waarvan hij niets kon
begrijpen, maar dat was van minder
belang. Toen ik hem echter naar Molly
vroeg, wist hij me te vertellen, dat die
pas diezelfde morgen naar Hoogboom
was vertrokken om een paar boodschap
pen te doen. Uit ervaring wist ik, dat
die paar boodschappen minstens een
paar dagen zouden vergen. Ik was de
wanhoop nabij en wist geen raad meer.
Op Marcel moest ik niet rekenen,
want die was veel te bang om zichzelf
in opspraak te brengen. Ik liet hem dus
gaan en ging weer mijn mierenstam op
zoeken. Ik voelde me uiterst ellendig
en afgemat. Honger en dorst kwelden
me, maar ik had de moed niet om de
terugweg naar Hoogboom in te slaan,
want ik kon er niet aan denken, met
de trein te gaan met het oog op het
vrouwelijk gevaar.
Toen ik weer helder kon denken, had
ik de vage indruk, dat ik minstens vijf
uur geslapen had, want de schemering
viel in.
Niet zonder onrust dacht ik aan de
twintig kilometer, die me van Hoog
boom scheidden. Toen kreeg ik een
prachtige ingeving.
Bij de ingang van de rose villa stond
een kleine garage, en ik wist, dat Molly
daar haar fiets stalde, of liever te rot
ten had gesteld, want fietsen vond ze te
lastig. Als ik die kon bemachtigen zou
alles veel gemakkelijker gaan. Had ik
niet enig recht op die fiets, aangezien
Molly tooh mijn vrouw moest wor
den?
(Wordt vervolgd)
Het doorgangskamp „Mariënbosch" bij
Nijmegen, waarover zovele pennen in be
roering zijn gebracht uit verontwaardiging
over de mensonwaardige toestanden die daar
heersten, zal binnenkort tot het verleden
behoren. Dan zullen de onhygiënische „nis-
senhutten'% waarin de ongewenste vreem
delingen moesten verblijven, publiek wor
den verkocht en zal het eens zo schone
„Mariënbosch" weder voor de wandelaars
worden opengesteld.
Reeds enige weken geleden ging het ge
rucht, dat het kamp „Avegoor" -zou worden
opgeheven en dat het personeel daarvan
reeds was ontslagen. „Avegoor" was tot voor
enige maanden een kamp voor politieke de-
lincpjenten, maar later na de persbelang
stelling voor „Mariënbosch" wercWtiet kamp
ingericht voor de gezinnen welke de Ne
derlandse regering ongewenst voorkwamen
en voor uitwijzing naar Duitsland in aan
merking kwamen. Hierdoor werd het over
bevolkte kamp „Mariënbosch" ontlast. Nu
deelt men ons mede, dat waarschijnlijk nog
vóór half November maar definitief 1 De
cember a.s. de beide kampen zullen worden
opgeheven. De daarin thans nog verblij
vende ongewenste vreemdelingen zullen
nogmaals worden onderzocht en een deel
van hen zal eventueel nog worden uitge
wezen, een andlr deel zal naar huis kun
nen gaan, terwijl de zware gevallen onder
hen mogelijk naar andere definitieve kam
pen zullen verhuizen. Een dergelijk bericht
ontvingen wij echter ook vóór de vorige
winter, omdat men de mensen niet van de
koude wilde laten sterven. Maar het was
nog geen April of men begon al weer met
het arresteren en interneren van Duitsers
en andere ongewenste vreemdelingen, die in
het opgeheven kamp „Mariënbosch" wer
den ondergebracht.-De kwestie zal nu eerst
voorgoed zijn opgelost, wanneer de ijzeren
barakken voor goed uit het „Mariënbosch"
zijn verdwenen en het natuurschoon zal zijn
hersteld.
In het clublokaal Odeon van de 's-Gra-
venhaagse Biljartclub bekampen acht
matadoren elkaar op de grote tafel in
het vrije spel. Het zijn Eichelsheim, Ja
cobs, Kruythof, Metz, Van de Pol, De
Ruyter, Teegelaar en Wevers, zodat men
van een goede bezetting kan spreken.
Helaas zijn "Van Vliet, houder van de
Nederlandse titel sinds 1936, toen dit
kampioenschap voor de laatste maal ver.
speeld werd, Dg Leeuw en Sweering dit
maal niet van de partij, hetgeen te meer
te betreuren valt, omdat ook zij een rol
van betekenis hadden kunnen spelen.
Het tournooi begon om 2 uur 's middags
met de partijen De Ruyter—Eichelsheim
en JacobsMetz. Op de "f eerste tafel
bleef het spelpeil wel heel ver beneden
de hooggespannen verwachtingen. De
Ruyter had net met zijn zenuwen te
kwaad, waardoor hij het juiste maat
gevoel niet kon vinden. Er volgde een
nek-aan-nek race over de laatste 160
punten, met veel gestuntel aan beide
kanten, onderbroken door een goede serie
van 96 van Eichelsheim, totdat plotse
ling de klasse ging spreken en Eichels
heim de wet van de sterkste moest on
dergaan. In een slotserie van 120, zeer
zuiver, snel en vast gespeeld, toonde De
Ruyter zich op volle kracht.
Van de Pol begon tegen Kruythoi
met een 0, en eindigde in zijn tiende
beurt met 163, een fraaie serie bijna
geheel langs de banden gescoord, toen
de ballen eenmaal in de goede positie
lagen. Overigens was de match een
oefenpartijtje voor de Rotterdammer,
want Kruythof kreeg geen voet aan de
grond.
De Ruyter won andermaal, nu van
Jacobs, die vergeefs naar zijn vorm
zocht en op 180 staan bleef, in 22 beur
ten gescoord, wat een wonderlijk laag
gemiddelde van 8.18 betekent. En dan
te weten, dat de Bergen op Zomer 45/2-
partijen gespeeld heeft met een moyen
ne van 66.66
De uitslagen luiden:
De Ruyter
500
22
140
22.72
Jacobs
180
22
32
8.18
Teegelaar
500.
23
152
31.73
Eichelsheim
459
23
150
19.95
Van de Pol
500
10
163
50
Kruythof
110
10
29
11
Wevers
408
32
84
12.78
Teegelaar
500
32
84
15.62
De Ruyter
500
26
139
19.23
Eichelsheim
482
26
96
18.53
Jacobs
450-
12
153
37.50
Metz
500
12
164
41.66
Metz
500
19
125
26.31
Kruythof
276
19
103
14.52
v. d. Pol
500
9
196
55.55
Wevers
43
9
'18
4.77
Dank zij het betere uithoudingsver
mogen wist de leider in de damcompe-
titie Joseph Blankenaar het gevaarlijke
Zaandam, de ernstigste concurrent, met
grote cijfers te kloppen. De eindstand
werd: Joseph BlankenaarZaandam
16—4.
Voor de eind wedstrijden om 't kam
pioenschap van Nederland eerste klasse
driebanden, welke van 28 tot en met 31
October te Rotterdam worden gehouden,
hebben zich geplaatst: A. van Aken
(R'dam), A. Boeken (pers. lid N. B. B.,
Brussel), L. van Bommel (Tilburg), B.
H. Bornkamp (R'dam), H. van Gils (Bre
da), M. J. Kok (Zeddam) en A. de Leij-
ster (Den Haag).
