2
Unie met Transjordanië?
Truman en Marshall
trk de Noorman -HetStenen
m
Nieuwe Belgische regering
vandaag nog gereed?
Zonder Amerikaanse hulp zal China
aan communisten ten prooi vallen
Huis bouwen in één week tijd?
Schokbeton ontwerpt ideale
montagebouw
T~
VER. STATEN IN PRINCIPE
VOOR PLAN-BERNADOTTE
Berlijn misschien binnen
3 weken opgelost
Compromis inzake Koningskwestie zou bereikt zijn
Hulpverlening* bij stukjes en brokjes
baat niet meer
BUITENLANDSE
BELANGSTELLING
HET GELUK
DE DWAZEN
Einde Amerikaanse
havenstaking in zicht
Verkiezingen in
Spanje
Binnenkort ontmoeting te
verwachten
!JH UK Lm'
is
Bouwplannen van de
de Jaarbeurs
MAANDAG 22 NOVEMBER 1948
PAGINA 3
9 Üa
8
7
De „Queen Elizabeth
vaart niet uit
Evatt verklaart:
Behandeling Kieswet
Staten Suriname
Vier gedetineerden ontsnapt
uit kamp bij Crailoo
Doorgaande treinen
NijmegenDen Haag
Goedkeuring voor nieuwe
hal?
IS MET
door JORIS JORISSEN
Geestelijke bedevaart
i
aU
9 1«
8 12
8 1®
8 8
9 1«
9 16
9 9
9 8
8 1
De Amerikaanse afgevaardigde bij de
^•N., dr. Philip jessup, heeft Zaterdagl lestijnse vraagstuk te aanvaarden dan
,n de politieke commissie der V.N. na*.i_ut
Jnens zijn delegatie een voorlopige ver-
Waring afgelegd over het standpunt van
rijn regering t.a.v. de uiteindelijke op
lossing van het Palestijnse probleem.
Jessup zeide, dat de V.S. het plan-
Bernadotte in principe goedkeurden,
doch dat zij de grenzen van het Joodse
en het Arabische gedeelte van Palestina
gehandhaafd wensten te zien, zoals zij
in het oorspronkelijke deelplan der
V.N. van 27 November 1947 werden
Vastgesteld. (Hierin werd West-Galilea
aan de Arabieren en de Negeb-woes-
tün aan de Joden toegewezen. Volgens
het plan-Bernadotte, dat in een Vrijdag
ingediende Engelse resolutie werd over
genomen, moet de Negeb aan de Ara
bieren komen en West-Galilea aan de
Joden). Jessup zeide, dat de V.S. op
het standpunt stonden, dat de wijziging
van de grenzen, zoals die in het oor
spronkelijke deelplan waren vastge
steld, slechts kon geschieden als zulks
Voor Israël ten volle aanvaardbaar was.
De V.S. zijn echter van mening, dat in
dien de Joden delen van hèt oorspron
kelijk aan de Arabieren toegewezen ge
bied, die zij in de afgelopen maanden
hebben veroverd, wensen te behouden,
rij de Arabieren met andere gebieden
dienen schadeloos te stellen. Als de Jo
den b.v. het door hen veroverde West-
Galilea willen behouden, zullen zij een
deel van de Negeb aan de Arabieren
moeten afstaan.
De Amerikaanse regering, aldus Jessup,
staat welwillend tegenover de rest van het
plan-Bernadotte, ofschoon haar standpunt
nog niet definitief is bepaald. Hij gaf ver
volgens een overzicht van het standpunt
van zijn regering t.o.v. de voornaamste aan
bevelingen van Bernadotte. Hij zeide, dat
de V.S. het er van harte mee eens zijn,
dat de vrede in Palestina' moet terugke
ren en dat alles gedaan moet worden om
Joden en Arabieren te verzoenen. De V.S.
zijn voorstander van erkenning van Israël
en zijn toelating tot de V.N. De V.S. zijn
van mening, dat de grenzen van de twee
staten in onderling overleg dienen te wor
den vastgesteld en dat het verdeelplan van
1947 hiervoor als basis moet dienen. Het
Voorstel van Bernadotte om de Joodse ge
bieden te hergroeperen tot een homogeen
geheel achten zij een basis voor onder
handelingen.
Jessup behield zich het recht voor later
Bader in te gaan op de positie van Jeru
zalem.
Hij loofde het werk van wijlen graaf
Bernadotte. evenals dat van de huidige
Waarnemende bemiddelaar dr. Bunche. Jes
sup geloofde, dat er veel wijsheid schuilde
in de aanbeveling van dr. Bunche tot een
elastische behandeling van de uiteindelijke
territoriale regeling. Over de Britse reso
lutie zei JessUD: „Wij geloven dat zij vele
Positieve en constructieve elementen bevat,
die ons veel dichter kunnen brengen bij
de oplossing die wij zoeken. Als wij niet
fa staat zullen zijn dfc resolutie in alle
bijzonderheden te aanvVirden, ^zal zij toch
onze aandacht blijven hebben."
Hij deelde nog mede, dat de Britse af
gevaardigde hem had uitgenodigd amende
menten op (je resolutie in te dienen. Hij zou
zulks onverwijld doen.
Jessup zeide tenslotte in een later sta
dium van de besprekingen nader op de zaak
te zullen terugkomen, nadat zijn delegatie
tijd had gehad om de door de andere de
legaties afgelegde verklaringen en vooral de
Britse resolutie te bestuderen en na de be
sprekinren, die Marshall over dit onder
Werp vandaag met Truman in Florida zou
Voeren.
Bij dit Amerikaanse plan kan worden
opgemerkt, en dat geldt ook voor het
Britse, dat de Arabieren pertinent blij-
van. weigeren de Joodse staat te er
kennen en dat de Joden te kennen
hebben gegeven, dat zij er niet aan den
ken door hen veroverde gebieden
prijs te geven.
Volgens het pro-Zionistische blad Pa
lestina Post zouden de Engelsen tame
lijk ver gevorderd zijn met het aanbo
ren van olie in de Nebed Om deze re
den zou Epgeland het Negeb-gebied niet
aan de Joden willen overlaten.
De onder Transjordaanse controle
staande radio-Ramallah heeft de Ara.
bieren in het Engelse commentaar van
zijn uitzendingen aangeraden thans Jie-
De staking in de havens van de Ame
rikaanse Oostkust schijnt spoedig tot het
verleden te zullen behoren. Zaterdag
hebben vertegenwoordigers van de sta
kers onderhandeld met regeringsver
tegenwoordigers over een voorstel van
de vakbondleiders, om de loonsverho-
gingseisen van 50 tot 25 dollarcent te
verlagen. Vandaag zullen nieuwe bespre
kingen worden gevoerd, tijdens welke
men tot overeenstemming hoopt te ko
men. De Amerikaanse minister van Ar
beid heeft verder verklaard, dat hij
spoedig aan het Congres wetten zal
voorleggen, tot verbetering van de po
sitie der havenarbeiders.
Door de staking zijn 20 duizend ton
Marshall-goederen in de havens blijven
liggen. De leider van het Marshall-plan,
Paul Hofman, heeft een dringend be
roep op de stakers en reders gedaan,
terstond de verscheping van deze goede
ren te hervatten.
Intussen heeft de staking een eigen
aardige consequentie gekregen. Een
derde gedeelte van Engelands grootste
Passagierschip, de Queen Elisabethis
hl. een sympathiestaking met de New
^orkse havenarbeiders begonnen. De
directie van de Cunard White Star Lines
beeft het besluit moeten nemen, dat het
schip voorlopig tot Dinsdag in South
ampton zal blijven liggen. Er bevindt
zich reeds een groot aantal passagiers
aan boord. Ook in Frankrijk wachten
®hige honderden passagiers, om aan
boord te kunnen gaan. De maatschappij
heelde verder mede, dat het zusterschip,
he „Queen Mary", voor onbepaalde tijd
Zal worden vastgehouden. De „Queen
Jüsabeth" had reeds enkele dagen ver
daging, omdat de maatschappij geen
risico wilde lopen in verband met ae
faking in New York. Zaterdag jl, z°u
bet schip echter desondanks vertrokken
Zijn.
De subcommissie van de politieke
kommissie der V. N. heeft gisteren be
goten aan de Algemene Vergadering
dm te bevelen de „kleine assemblee
2,°g een jaar te laten voortbestaan. De
°st-Europese landen stemden tegen.
Een Zuid-Afrikaanse Dakota, die door
2? mist niet op het Parijse vliegveld
K„ry kon landen, kreeg met benzinege-
t dk te kampen en vloog tegen eèn
v ®hsformatorhuisje. Beide vleugels van
■„d toestel werden afgerukt, de romp
t®rd beschadigd en er brak een kleine
Xvatld uit. Twee leden der bemanning
0 dhen vrij ernstig gewond, doch de
(j erjge 18 inzittenden bekwamen won-
r boven wonder slechts gering letsel.
a^vee leden van de staf van de Britse
- "massade in
ïat zij mensen en materialen in een
°md"*"aae tn J*raaS zijn gearresteerd
acbtauto naar Wenen probeerden te
X4CM*X V.
Wk en- ambassahe heeft de fei-
tee bevestigd. Een van hen is gedepor-
brw he ander verwacht nog een de-
tatiebevel.
ver een redelijke oplossing voor het Pa-
een strijd voort te zetten „welke scha
delijk moet zijn voor een mogelijke ko
mende oplossing". Volgens de omroep
stonden de« Palestijnse Arabieren be
halve de volgelingen van de Moefti
een unie met Transjordanië voor.
Een suggestie in deze richting is Vrij
dag gedaan in de Britse resolutie. De
Egyptische premier heeft medegedeeld,
dat de Joden hun militaire actie tegen de
Egyptische troepen in het Faloedja-ge-
bied voortzetten. Volgens een Transjor-
daans communiqué heeft de Joodse ar
tillerie in de nacht van Zaterdag op
Zondag gevuurd „in de meeste sectoren
van Jeiuzalem". Het Iraakse leger nam
nieuwe stellingen in-nabij Hebron.
Volgens Israëlische berichten heeft 'n
Joodse jager bij Faloedja een Egyp
tisch tweemotorig vliegtuig neergescho
ten. Volgens dezelfde berichten hebben
Egyptische troepen drie plaatsen in de
Negeb „op Joods territoor" bezet.
De Spaanse minister van Binnenlandse
Zaken, Bias Perez, heeft Zondagavond
medegedeeld, dat de binnengekomen uit
slagen van de in Spanje gehouden ge
meenteraadsverkiezingen de eerste
sedert 17 jaar wezen op een „algehele
overwinning" van de candidaten, die het
regiem van Franco steunen. De betrok
ken resultaten waren afkomstig uit 36
van de 50 provincies. Door zeventig a
tachtig proeent van de stemgerechtigden
zou gestemd zijn.
Deze Zondag werden slechts 20.000 van
de in totaal 60.000 leden van gemeente
raden in Spanje gekozen en wel door de
gezinshoofden. Aanstaande Zondag zul
len er wederom 20.000 gekozen worden
bij indirecte stemming door de leden van
de falangistische arbeidsorganisaties. De
deze en komende Zondag gekozen can
didaten zullen de overige raadsleden
kiezen, uit door de regering opgestelde
lijsten.
President Truman is Zondagavond na
een vacantie van twee weken in Florida
per vliegtuig in Washington terugge
keerd. Tegelijkertijd vloog uit de andere
richting minister Marshall naar Washing
ton, die op het Ierse vliegveld Shannon
Zondag aan reporters meedeelde, dat hij
uitzag naar een lange rust, terwijl hij
voorts liet doorschemeren, dat hij in
Januari zijn ontslag zou aanbieden.
Zoals echter gebruikelijk is zal het
gehele kabinet van de President zijn
ontslag aanbieden bij de aanvaarding
van de nieuwe ambtsperiode van de
President. Het is de vraag of de Presi
dent thans dit ontslag op zulk een ge
wichtig tijdstip in de Amerikaanse bui
tenlandse politiek zal aanvaarden. Enige
betekenis hecht men in dit f*rband aan
de besprekingen die de president van
daag en de komende dagen zal voeren
in dezelfde periode als waarin
Marshall zich in Washington bevindt
met de reizende ambassadeur voor het
Marshall-plan, Averell Harriman.
Men verwacht, dat Marshall met Tru
man besprekingen zal voeren over de
situatie in China, de situatie in Berlijn
en andere ernstige wereldproblemen.
Voor zijn vertrek uit Parijs yoerde
Marshall nog besprekingen met gene
raal Clay, die hem mededeelde, dat. de
luchtbrug de komende winter kan blij
ven functioneren. Ook verwacht men,
dat Marshall tijdens zijn onderhoud met
Truman zijn toekorristplannen bekend
zal maken.
Dr. Herbert Evatt, voorzitter van de
Algemene Vergadering van de U.N.O.
heeft gisteravond in een interview met
het Columbia Broadcasting System ver
klaart, dat er „een redelijke kans be
staat dat de Beriijnse kwestie in de
eerstvolgende drie weken tot een oplos
sing wordt gebracht." Hjj was van me
ning dat het „een kwestie van tijd was
en niet van principe".
17-
17. Pum-Pum was een kinderlijk mannetje maar lang niet dom. Hij had al ontdekt
dat Dzilah iedere avond weg ging en nu had hij bedacht dat zij de avonden wel
e^ns kon gebruiken voor haar toverij. Hij bespiedde haar steeds en probeerde zo
dicht mogelijk bij haar in de buurt te blijven. Zo volgde hij haar weer eens en
merkte toen, dat ze naar de toren ging. Hij begreep al gauw dat daar iets heel
bijzonders mee moest zijn, doch durjde niet te ver te gaan. Zij beklom de lange
wenteltrap met een licht in de hand en steeds weer verdween ze in een bocht uit
het gezicht. Hij hoorde dan hoe ze een deur opende en ging dan terug. Hij wist nu
wel genoeg. Daar werkte ze haar boze plannen uit, daar brouwde ze haar tover
dranken. Pum-Pum had al vaker 's avonds uit zijn kamertje licht in de toren zien
branden, soms tot heel laat in de nacht. Nu had hij het plan opgevat eens goed
op te letten tot hoe laat ze daar bezig was. Vele avonden zat hij voor zijn raam
naar boven te turen, naar het licht in de toren en zijn plan rijpte.
(Telefonisch van onze Brusselse correspondent)
De besprekingen met het oog op de formatie van een nieuwe Belgische regering
verlopen sneller dan men verwacht had. Zaterdag nog heeft de Prins-Regent
aan Spaak de vorming van het nieuwe Kabinet opgedragen en Spaak heeft
ondanks zijn tegenzin die opdracht onmiddellijk aanvaard. Hij zal dan ook niet
naar Parijs vertrekken, maar zijn reis nog enkele dagen uitstellen om eerst te
trachten zo spoedig mogelijk zijn regering klaar te hebben. Zondagmorgen vroeg
is hij met zijn besprekingen begonnen en toen hij even na 1 uur de pers te
woord stond, was het om te verklaren, dat hij bijna gereed was.
Ter gelegenheid van zijn 75ste verjaardag is de oud-commandant Veldleger,
de It.-gen. b. d. jhr. W. Roëll, tijdens een korte plechtigheid in het gebouw van
de Militaire Commissie van Advies te 's-Cravenhage bevorderd tot Kommandeur
in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De minister van Oorlog, mr. W. F.
Schokking, wenst jhr. Roëll geluk. Op de achtergrond de adjudant van de
minister, jhr. mr. C. C. van Lith de Jeu de.
Zoals na de val van elk Kabinet, is
het gewichtigste probleem de oplossing
van de kwestie waarover de regering
gevallen is. Deze keer komt dit neer op
het vinden van een nieuwe minister
van Justitie. Ofschoon de voorzitter
van de socialistische partij zijn voor
keur te kennen heeft gegeven, die
plaats te zien bezetten door een tech
nicus, die geen socialist en geen katho
liek zou zijn, gaat het zoeken van Spaak
in de richting van een katholiek lid
van het parlement. In dit verband wordt
de naam genohmd van de heer Harmei.
Voor de rest tracht Spaak de oude ploeg
in haar geheel te behouden, met uit
zondering dus van Struye, de voor
malige minster van Justitie. Ook de
minister van Voedselvoorziening en met
hem dit departement, zal verdwijnen.
Spaak hoopt vandaag nog klaar te
zijn met de vorming, van zijn kabinet,
om dan Woensdag voor de Kamer en
Donderdag voor de Senaat te komen.
Hij oordeelde het niet meer nodig, dat
de afgevaardigden van de twee par
tijen elkaar nog eens zouden ontmoe
ten. De contactcommissie van de
C.V.P., die Zondagmidag vergaderde, is
dit niet helemaal met hem eens. Men
verbaasde zich een beetje over Spaak's
uitlatingen in deze, evenals over het
feit, dat hij noch de onderhandelaars
van de partij, noch de voorzitter, de
heer De Schrijver, bij zich ontboden
had. Dat wil overigens niet zeggen, dat
er van die zijde per se nog moeilijk
heden te verwachten zijn. Vooral niet
omdat men, althans volgens de voorzit
ter van de socialistische partij, reeds
overeenstemming had bereikt voor een
compromis inzake de Koningskwestie
en het onderwijsprobleem.
Tenslotte en volledigheidshalve is het
misschien aardig te noteren dat de libe
ralen Zondag eveneens vergaderden en
dat zij hebben laten weten, dat zij be-
Na zich ten Noorden van Soetsjou ge
hergroepeerd te hebben, hebben de
Chinese rode legers een nieuwe aanval
gelanceerd op de regeringslegers, die de
eerste phase van de strijd in hun voor
deel hebben kunnen beslissen. De com
munisten zonden vijf verse legers en
twee brigades in de strijd geworpen
hebben. Vooral ten Oosten van Soetsjou
wordt weer hevig gevochten, doch vol
gens berichten van de regering in Nan
king kunnen de regeringstroepen stand
houden, dank zij de steun van de
luchtmacht, die geen noemenswaardige
tegenstand ondervindt. Volgens commu
nistische berichten is het rode leger
Nienhtsjoean binnengedrongen 52 km ten
Oosten van Soetsjou, waar zich het
hoofdkwartier Bevindt van generaal
Hoeang Potao.
De verdediging in en om Sjanghai
wordt snel versterkt volgens een vier-
maandenprogram, dat officieel „verster
king der wmtervoorzorg'en" wordt ge
noemd, doch volgens Reuter in werke
lijkheid tegen elke mogelijke commu
nistische opstand in de stad is gericht.
Alle spoorwegstations, kaden en voor
naamste hoofdwegen worden gecontro
leerd om te voorkomen, dat communis
ten de stad binnen komen. Alle optoch
ten en stakingen zijn verboden.
Het is bekend dat afzonderlijk opere
rende communistische eenheden zich be
vinden in afgelegen streken van Poo-
toeng (langs de Yang Tse Kiang) en in
't merengebied ten Westen van Sjanghai.
Uit Peiping wordt gemeld, dat rege
ringstroepen de spoorweg van Peiping
naar Tientsin verdedigen daar men ver
wacht, dat pogingen gedaan zullen wor
den om deze verbinding af te snijden
Landingsvaartuigen der Amerikaanse
marine hebben Tientsin verlaten met 31
Amerikanen en buitenlanders.
Een speciale Amerikaanse missie
die juist uit China is teruggekeerd,
heeft aan de toewijzingscommissie van
de senaat medegedeeld dat Tsjiang
Kai Sjek verklaard heeft dat China
aan de communisten ten prooi zal val
len als de VS geen „onmiddellijke en
royale" militaire hulp boden en geen
lening verstekten voor de stabilisatie
van de valuta. Hulpverlening bij stuk
jes en brokjes kon niet meer baten.
Het was nu alles of niets.
De Chinese communistische partij
heeft verklaard, dat zij Amerikaanse
militaire tussenkomst ten voordele van
de KwoMingTang-regering zal beschou
wen „als een aanval op China's souve-
reiniteit" en iedere economische of mili
taire hulp „als een vijandige daad tegen
over het Chinese volk".
Volgens te Sjanghai ontvangen be
richten uit Tokio is aldaar aangekomen,
gen. David Barr, hoofd van de Ame
rikaanse militaire adviesgroep, voor het
voeren van besprekingen met generaal
MacArthur. De Chinese pers leidt uit
deze conferentie evenals uit die tussen
Truman en Marshall af, dat binnenkort
waarschijnlijk een nieuwe verklaring
over de Amerikaanse politiek t.a.v. China
zal worden afgelegd. In welingelichte
kringen hecht men meer belang aan een
dergelijke verklaring dan aan uitbrei
ding van de materiële hulp waarvan de
uitwerking pas na weken zo niet maan
den zich zou doen gevoelen.*
Dr. Nitsing Yoeang, een van de voor
naamste ondertekenaren van de onlangs
door 120 professoren uit Nanking tot
Tsijang Kai Sjek gerichte vredesoproep
heeft tegenover United Press bevestigd
dat de Amerikaanse ambassadeur m
China aan Tsjiang Kai Sjek heeft voor
gesteld, vredesonderhandelingen te be
ginnen en in overeenstemming met de
wensen van zijn volk over te gaan tot
het vormen van een coalitieregering.
reid zouden zijn deel te nemen aan een
zakenkabinet. Zij vragen echter ver
vroegde verkiezingen en in verband
daarmede vervroegde toepassing van het
vrouwenstemrecht. Het is overigens wei
nig waarschijnlijk, dat er aan die bereid,
willigheid aandacht zal worden ge
schonken.
De bedoeling is toch een regering te
hebben, die op een welbepaald en zake
lijk programma met terzjjdelating van
de netelige politieke kwesties en met
zoveel mogelijk aandacht voor de so
ciale en economische problemen de
eerstvolgende normale verkiezingen in
October a-s. zal kunnen halen. Wanneer
er geen andere hinderpalen meer op
rijzen, zal men stellig niet bereid zijn
de samenwerking tussen de twee
grootste partijen, die een stevige meer
derheid vormen, voor het plezier van de
liberalen in de waagschaal te stellen.
In enigszins gespannen stemming heb
ben de Staten van Suriname tot 2.30
uur na middernacht de wet betreffende
het algemeen kiesrecht behandeld. De
discussies, die om half acht 's avonds
begonnen, hadden tot resultaat, dat een
meerderheid (acht stemmen tegen vier)
stemde ten gunste van de amendemen
ten, waartegen de regering en de min
derheid bezwaar hadden, omdat zij vol
gens haar een schending waren van het
principe van het algemeen kiesrecht,
dat is vastgelegd in de grondwet. (Zo
als bekend, deelde de regering met de
minderheid der Staten de mening, dat
het amendement om elf in plaats van
de voorgestelde vijf kiesdistricten in te
stellen tot resultaat zal hebben, dat vele
stemmen verloren gaan, met het gevolg,
dat bepaalde bevolkingsgroepen, wier
aantal een vertegenwoordiging recht
vaardigen, in het geheel geen zetel zul
len krijgen).
In Alaska worden op het ogenblik grote
manoeuvres gehouden door het Ameri
kaanse leger. Een vliegenier offreert
een eskimo-meisje een nis. Overigens
is dit niet zo'n heel bijzonder geschenk,
want op het menu in de Poolstreken
staat bijna altijd vis.
In de afgelopen nacht zijn in het
kamp voor gedetineerden nabij Crailoo
een viertal gedetineerden ontvlucht. Het
ontsnappen kan daar alleen geschieden
door de prikkeldraadversperring te pas
seren, die dag en nacht bewaakt wordt.
De ontsnapten waren afkomstig uit Wil-
dervarik, Aalst, Nieuwe Sluis en Hil
versum. Een hunner was 14 dagen gele
den tot 12 jaar gevangenisstraf veroor
deeld. Zij zijn ontvlucht door dekens
over de prikkeldraadversperring te
werpen. Dit werd begunstigd door het
feit, dat de vaklieden-gedetineerden
's nachts de gereedschappen bij zich
mogen houden en tevens doordat we
gens bezuiniging slechts één bewaker
om het kamp patrouileert. De politie
van de omliggende gemeenten is ge
waarschuwd.
De directie der N. S. heeft meegedeeld,
dat het mogelijk zal zijn met de dienst
regeling, welke op 15 Mei van het volgend
jaar ingaat, de doorgaande verbindingen
via Arnhem—Utrecht belangrijk te verbe
teren. Er zullen dan doorgaande electrische
treinen NijmegenDen Haag, zo mp-
lijk ook Nijmegen—Rotterdam—Maas en
terug rijden. De materiaalpositie laat
nog niet toe, om dan ook doorgaande elec
trische treinen Nijmegen—Amsterdam v.v.
te laten rijden.
Aangezien de bouwplannen van de Jaar
beurs nog steeds op de vergunning van
de regering wachten, waardoor de Neder
landse Jaarbeuls achterop dreigt te ra
ken bij de zusterinstellingen, ook in de
getroffen landen, zal het nodig zijn het tij
delijke secretariaatsgebouwtje op het Vree
burg niet alleen in stand te houden, maar
ook uit te breiden.
De tijdelijke gebouwen zijn uit stede
bouwkundig oogpunt verre van een aan-
winst, desondanks willen B. en W. van'
Utrecht de vergunning voorlopig verlengen
tot 1953 en bovendien de Jaarbeurs toe
staan het houten secretariaatsgebouw uit
te breiden.
Uit de voordracht vernemen wij nog,
dat het Rijk waarschijnlijk binnenkort
goedkeuring zal geven om te beginnen
met de bouw van de grote hal aan de
Croeselaan, waarin de technische jaarbeurs
zal worden gevestigd.
Zoals wij indertijd berichtten is deze hal
zodanig ontworpen, dat overbrenging van
zware machines bijzonder eenvoudig zal
kunnen geschieden, doordat schepen het
gebouw kunnen binnenvaren en locomotie
ven kunnen binnenrijden.
Een drietal kranen met een gezamenlijk
hefvermogen van 100 ton zijn geprojec
teerd. Wanneer dit plan kan worden uit-
gevoerd, zal de Utrechtse Jaarbeurs be-
schikken over mogelijkheden en middelen
om aan de spits der internationale Jaar
beurzen te raken
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Volgend voorjaar zal even buiten
Kampen, op de terreinen van de N.V.
Schokbeton, een proefwoning verrijzen,
die men een ideaal mag noemen voor
iedere montagebouwer. Ze is door
Schokbeton ontworpen in overleg met
de leidende instanties van de Noord-
Oostpolder en ze is ook speciaal voor
die polder bestemd. Ze zal het ma
ken vali de fundering niet meegerekend
een bouwtijd behoeven van nauwe
lijks een week en als ook het binnen
werk van loodgieter, electricien en
schilder meer wordt gestandaardiseerd,
dan zal het zelfs waarheid kunnen wor
den, dat een woning, waaraan 's Maan
dags werd begonnen, Zaterdags door
zijn huurders kan worden betrokken.
Dit althans is de stellige overtuiging
der montagebouwers. En zij voegen
28)
Ze snoof een beetje verlegen en stond
op.
Ik hoop, dat je voldoende vertrou
wen in mij stelt om me de vrije hand
te laten?
Natuurlijk, lieve. Maar wat moet ik
doen?
O, ik kan je niet vooruit vertellen.
wat er'zal gebeuren. Ik reken altijd het
meest op de impuls van het ogenblik en
die laat me niet gauw in de steek. Maar
laten we nu teruggaan.
In de hal van „Hotel du Mont Rose",
was Robert de eerste persoon, die we
ontmoetten. Hij wilde ons nurks voor
bijlopen, maar ik hield hem staande.
Zo, Robert is Molly hier?
Hij schrok en wendde de 'ogen af
Je hebt haar hierheen gehaald,
nietwaar?
Toen keek hij me brutaal aan.
En als dat zo wasJe hebt mij
een lief hapje onder mijn neus weg
gekaapt, ik mag je ook wel even in
moeilijkheden brengen, niet?
Jetty kwam dichtbij staan.
Als je mij bedoelt met dat lieve
hapje, zei ze, dan moet je opletten,'dat
je geen gedeelte van dat brokje op je
neus krijgt, in plaats van er onder.
Robert glimlachte.
Je bent een grappig, verbijsterend
kind. Het spijt me geweldig, dat ik je
niet gekregen heb, maar jou neem ik 't
niet kwalijk hoor! En ik wilde je Mare
toch ook maar even plagen.
Dat moet je niet doen, anders krijg
je het met mij aan de stok.
Op dat ogenblik gaf ik Jetty 'n waar
schuwend stootje. Molly wipte uit de
lift en schonk de liftjongen een van
haar serie-glimlachjes. Ze was nog altijd
Molly, het standaard-model, haar mo
dieuze zwierigheid wiegend op haar
slanke benen. Molly, met de verstarde
glimlach, de piekfijne mondaine Molly,
die trippelde en naar viooltjes rook.
Jetty stond met haar rug naar haar
toegekeerd en ik moest haar zelfbeheer
sing bewonderen, want ze wendde zich
niet om en geen spier van haar gelaat
vertrok. Molly bleef staan en het rode
cirkeltje onder haar neus werd ovaal
van verbazing. Dat soort geveinsde ver
rassing kende ik van haar.
O, Mare, riep ze uit, ben jij hier?
Dat is nu eens een blijde verrassing! Ik
slaagde er in mijn gelaatsuitdrukking te
beheersen.
De verrassing is even groot van mijn
kant. Mag ik je mijn verloofde voor
stellen? Juffrouw DuboisEen vrien
din van mij, Jetty. Juffrouw Vergauwen.
Molly taxeerde mijn vrouw met een
koele blik, die op tergend nieuwsgierige
wijze beantwoord werd. Toen stak ze 't
eerst de hand uit.
Aangenaam, Juffruw Dubois kirde
ze.
Ook aangenaam, juffrouw Vergau
wen, zei Jetty op vlakke toon.
Molly fronste de wenkbrauwen. Die
inleiding verbijsterde haar wel een
beetje.
Mag ik je mijn beste gelukwensen
aanbieden, Mare, zei ze na een poosje.
Dank je. Molly.
Dat was alles. Ik lachte een beetje
witjes. Molly glimlachte niet witjes,
want daarvoor was de laag rose poeder
op haar, gezicht veel te dik. Jetty lachte
innerlijk dat zag ik aan haar mops
neusje. Robert grijnslachte. Van ons allen
had hij wellicht de meeste pret. Molly
trok een pruilmondje. Daaruit besloot ik,
dat ze van mijn verloving op de hoogte
was geweest en' vooraf zorgvuldig haar
houding had bestudeerd. Nu sloeg ze
haar ogen op en ze ontmoetten die van
Jetty. Ik heb altijd in de mening ver
keerd, dat ze diepzinnige ogen had, maar
nu begon ik er anders over te denken.
Het waren diepe ogen, ja, maar diep van
ledigheid. Terwijl die van Jettyde
zon was er in en ze tintelden vol gouden
glans. Molly sloeg de hare het eerst neer.
Toen zei Jetty:
Neem me niet kwalijk, ik ga even
naar boven om me te verkleden. Ik
wierp haar een smekende blik toe, maar
ze lette er niet op. Het was niet edel
moedig van haar, dat ze me nu in de
steek liet. Wat ik vreesde, gebeurde dan
ook. Molly schoof vertrouwelijk haar
arm in de mijne en trok me mee naar
buiten.
Kom, Mare. Wijs me nu eens gauw
waar je hier het mooiste uitzicht hebt.
Robert maakte zich snel uit de voeten
en toen bleef er niemand meer over om
me te redden. Ik berustte maar in mijn
lot en liep met sombere voorgevoelens
een eindje met haar op. Dan is eindelijk
de grote liefde in je leven gekomen.
Mare?
Ik had de indruk, dat ze bedekt met
me spotte. Maar er kon toch niets van
mijn rampzalige huwelijksgeschiedenis
uitgelekt zijn. Daarom antwoordde ik
brutaal:
Je gebruikt mooie woorden, Molly,
maar de werkelijkheid is nog veel
mooier.
Er kwam een gemelijke glans in haar
doorzichtige ogen.
Juffrouw Dubois lijkt me de ge
schikte vrouw om je volkomen gelukkig
te maken. Het is zowat gekomen als 'n
bliksemschicht bij heldere hemel, niet?
Als een bliksemschicht bij onweer!
mompelde ik sarcastisch.
Wat ben je geestig, zegEn heb
je geen gewetenswroeging?
Waarom?
Omdat je een arme vriendin, die
jarenlang geduldig op je gewacht heeft,
zo schandelijk moet verloochenen?
Ken je zo'n vriendin, Molly?
Die directe vraag bracht haar enigs
zins in de war. Toen merkte ze lijmerig
op:
Juffrouw Dubois is zeker geweldig
rijk?
Dat weet ik niet, Molly. Ik zal even
teruggaan om het haar te vragen.
Deze duidelijke zinspeling maakte geen
indruk op Molly, ze liet me niet los.
Hoe kwam je op het idee, je hier
te begraven, Mare?
Op dit ogenblik kreeg 3c een schitte
rende ingeving.
Ja Molly, dat is een treurige ge
schiedenis. Ik heb namelijk moeten vast
stellen dat mijn hoofd soms op hol sloeg.
De dokter heeft me een rustkuur voor
geschreven.
Ze keek me verschrikt aan.
Ik heb soms vreemde opwellingen...
Soms krijg ik lust iemand de oren af te
bijten, vooral rozige vrouwenoortjes
trekken me aan.
Molly ging een pas van mij af staan
en keek me doordringend aan. Het lukte
me, een lijdend gezicht te zetten.
Je bent een nare jongen, Mare, je
wilt me bang maken.
Ik verzeker je, dat 't droeve ernst
is, Molly. Dat is een kwaal des tijds, die
veelvuldig voorkomt. Mijn geval staat
beschreven in een artikel van een ge
neeskundig tijdschrift. Wil je het even
doorlezen?
Dit debiteerde ik op zo'n neerslach-
tig-overtuigde toon, terwijl ik met schele
ogen naar haar oortjes keek, dat Molly's
wantrouwen verdween. Als ze niet in de
oorbijters-historie geloofde, dan kreeg
ze toch in elk geval een bijzondere dunk
van mijn geestesgesteldheid, want ze
griezelde gezellig en zei heel kleintjes:
Je verloofde zal nu wel op je wach
ten, Mare? (Wordt vervolgd)
daaraan toe, dat naar hun inzichten ook
alleen met een dergelijke practisch to
taal gemechaniseerde woningbouw,
waarin het fabriekmatige element
sterk overheerst, een oplossing voor
het huidige probleem mogelijk is. Zie,
zeggen, ze, naar onze huidige bouw
nijverheid. Vergelijk haar met welke
andere tak van het moderne bedrijfs
leven ook en ge zult moeten conclude
ren, dat zij met haar methodes sterk is
verouderd. Zij is zo geheel ingesteld op
handenarbeid en zij vraagt zoveel ma
nieren, dat men haar schier Middel
eeuws kan noemen.
Daarmee nu kan, naar onze inzichten,
het huidige en toekomstige woningte
kort nooit doeltrefïend worden bestre
den.
Het fabriekselement moet sterker en
sterker worden en de woningbouw moet,
als het ware, worden teruggebracht tot
het eenvoudigweg in elkaar zetter van
een aantal tevoren gereedgemaakte
segmenten. Dit nu meent Schokbeton
door haar ratenbouw te hebben bereikt.
Doch, zo voegt men ook daar weer aan
toe, ook met enkel ratenbouw wordt het
doel nog niet bereikt. Nodig zal boven
dien zijn, dat voor dergelijke systemen
grote opdrachten worden verstrekt. Zo
groot, dat een degelijk en sterk geratio
naliseerde woningbouwindustrie ook
economisch kans van bestaan heeft. En
tenslotte zal 't nog noodzakelijk zijn,
dat alle binnenwerk, dat de arbeid van
electricien, loodgieter en schilder zo
sterk worden vereenvoudigd, dat b.v.
zoals in Engeland, alle electrische gelei
dingen in een doos worden aangevoerd
en zo simpel zijn geconstrueerd, dat een
kind de was kan doen.
Met het oog op dat doel is even
buiten Kampen een fantastisch be-
tonnenbedrijf opgericht, dat na de be
vrijding begonnen met 'n schuur, op
gebouwd uit zelf gekapte bomen (het
geen verboden was!), in het aan
staande voorjaar zijn maximale pro
ductie zal bereiken.
Het heeft reeds nu zijn contracten
over geheel de wereld. ïn Das es Sa
laam vlak bij Zanzibar aan de Noord-
Oostkust van Afrika verrijst een
soortgelijk in licentie gebouwd be
drijf. Onderhandelingen zijn gaande
met Italië, met België en de Weste
lijke zones van Duitsland. Op deze
wijze vloeien Nederland belangrijke
deviezenwinsten toe en beter dan be-
togenderwijs kan men wellicht aan
de hand van deze feiten vaststellen
welke toekomst, naar men ook in het
buitenland meent, voor montage-sys
temen is weggelegd.
In Nederland bouwt men op 't ogen
blik 144 woningen in Overschie en 121
boerderijen in de N.O.-polder. Daar
vooral zal mendoorgaan, want het is
door deskundigen berekend, dat het te
kort aan woningen en boerderijen in die
polder een jaarlijks onzichtbaar verlies
betekent van 40 millioen guldén.
Doch met de N.O.-polder alleen is
Nederland niet geholpen. En het zal no
dig zijn aldus nogmaals de stemmen uR
de wereld van de montagebouw dat de
overheid zich sterker voor deze syste
men zal interesseren dan tot dusver,
dat hulp wordt geboden en garanties
geschapen. Alleen grootscheepse mon
tagebouw heeft zin en alleen groot
scheepse montagebouw kan uitkomst
bieden. Met of zonder duplex-wonin-
gen.
Van 30 November tot en met 8 De
cember wordt de vierde novene tot O.L.
Vrouw van Lourdes gehouden. Alle
leden van de Geestelijke Bedevaart tot
O-h Vrouw van Lourdes worden aan
gespoord in deze negen dagen hun ge
bed te verenigen, om de hulp en voor
spraak van O. L. Vrouw in te roepen
en af te smeken.
Wie onder hen zich wil aansluiten bij
de Geestelijke Bedevaart, moge zich
schriftelijk wenden tot het secretariaat,
Singel 381, Amsterdam-C. De aandacht
wordt nog gevestigd op de advertentie
in dit blad.
