Djocja
antwoord
Nederlandse delegatie
morgen naar Kalioerang
Ministers confereren? met de
voorlopige Federale Regering
De eerste twintigduizend....
maar nog vele tienduizenden volgen
Hongaarse Volk eensgezind achter
zijn Kardinaal
KONINGSSTAD FONTAINÉBLEAU
Hoofdkwartier van Montgomery
Rol van luchtmacht
bij invasie
Een blik op
Iets van oude glorie herleeft
Rond het manifest
Enkele lichtpunten
Het weer.
Tot hoofd en hart
Kamerleden niet
naar Djocja?
Joegoslaven willen
Kerk liquideren
Kinderbijslagregelingen
van waterschappen
Causerie voor „Onze
Luchtmacht*
„Het Boskamp"
Nooit waren kerken zo vol als op Het ogenblik
Het hart van West-
Europese verdediging
J
Hoeveel levens verloren
in laatste oorlog?
VRIJDAG 26 NOVEMBER #948
72ste JAARGANG No. 24318
SPAAK OPNIEUW
FORMATEUR
Communiqué Nederl.
delegatie bij V. N.
Positie der deelstaten
Geen toenadering tot
Vaticaan
MIN, v. d. BRINK
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIS:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
1-52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Directeur: J. J. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mlIHmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
Men zou geneigd zijn te veronder
stellen dat de gezaghebbende
„zware" missie, die onze regering
thans naar Indonesië heeft afgevaardigd
teneinde het uiterste te beproeven, om.
alsnog de republiek m het gareel te krij
gen, toch wel enige indruk op Djocja
zou maken. Tpnminste wanneer men van
Be Westerse mentaliteit uit redeneert.
Hoe verkeerd deze mentaliteit wel is, als
rnen haar toepast bij onderhandelingen
met Oosterse volken, moge weer eens
blijken uit de huidige reacties van de
republiek. y
Zo schreef dezer dagen het te Batavia
Verschijnende blad „Merdeka", dat uit
Be samenstelling van de Nederlandse
delegatie nu toch wel bleek hoe be
langrijk de republiek was en welk
Prestige zij reeds heeft verworven.
Men zou tevens verwachten, dat
Djocja in het vooruitzicht van de bespre
kingen alles in het werk zou stellen om
Be bestandsschendingen zoveel mogelijk
Tegen te gaan. Niets van dit alles. Dins
dag deelde een officieel communi
qué mede dat tijdens de afgelopen week
met 240 incidenten, waarbij 94 personen
Werden gedood en 31 ontvoerd, een
hieuw hoogte-record sedert de Renville-
overeenkomst is bereikt. Deze feiten
Weerleggen enkele ministeriële verkla
ringen, die het tegendeel wilden sugge
reren.
Intussen bleek uit de woorden van
minister Sassen, eergisteren bij zijn aan
komst op het vliegveld bij Batavia ge
sproken, dat de delegatie in de kortst
mogelijke tijd wil weten, waar onze
regering aan toe is. In een zeer belang
wekkend artikel in het Kath. Staatkun-
Big Maandschrift, uitgave van de Kath.
Volkspartij, dat gisteren is verschenen,
schrijft dr. W. de Kort in dezelfde geest.
De eis, aldus de heer De Kort, dat een
einde wordt gemaakt aan de groeiende
Wanorde in de republiek en de door haar
aangevuurde wanorde daarbui
ten, brengt mede, dat deze hernieuwde
poging kortstondig zij.
Interessant in zijn betoog, hetwelk ge-
Wijd is aan de onlangs tot stand gekomen
hoodwet-Indonesië, achten wij ook deze
uitspraak van deze gezaghebbende
figuur in de K.V.P.:
„Principieel heeft ons inziens de oppo
sitie (dus) geen gelijk gehad. Of zij
Praetisch gelijk had is de volgende
Vraag. Zo lang reeds wordt nu onder
handeld. Het is niet verantwoord tot in
Ber eeuwigheid te praten. Inderdaad zo
ts het en het is de grote vraag of het
hiet j u i s t er zou zijn geweest reeds in
Augustus 1947 door te trekken en Djocja
te bezetten."
„Tegenover deze opmars", aldus gaat
Br. De Kort verder, „zo weten wij allen,
bestonden bezwaren van binnenlandse
uard die echter niet volstrekt onover
komelijk behoefden te worden geacht en
het derhalve ook niet mochten zijn. Er
bestonden echter ook bezwaren van in
ternationale aard en die bezwaren kwa
men toentijds de regering voor als be
sliste belemmeringen. Of dat juist was
gezien, wie zal dat zeggen? Aanwijzin
gen, dat het juist was, waren er wèl
voor, maar men kon er over twisten."
—Beze constatering van dr. de Kort,
v Jna anderhalf jaar na het stopzetten
^au de militaire actie tegen Djocja ver
heugt ons. Zij is een bevestiging van het
geen wij reeds op de dag van het stop
zetten der militaire actie, 5 Aug. 1947
schreven. In een hoofdartikel schreven
wij toen o.a.: „Of het abrupte afbreken
der politionele actie een wijs besluit is,
zal de toekomst moeten leren. Zekerheid
hieromtrent bestaat o.i. in het huidige
stadium absoluut niet. Onze regering
Wenst de internationale wereld blijkbaar
°pnieuw een bewijs te geven van haar
goede wil om alsnog het conflict zonder
Bat het militair tot oplossing is ge-
kpmen, langs vreedzame weg te beëin
digen. Wij moeten dit tenminste aan
nemen, omdat wij niet mogen veronder
stellen, dat zij zich heeft laten beïnvloe
den door acties van binnenlandse aard
als de druk, die door sommige figuren
Uit de P.vd.A. wordt uitgeoefend, het
beroep van het Wereldverbond van Vak-
Verenigingen, het N.V.V. en de E.V.C.
eindelijk hebben ze elkaar gevonden!
en die andere stille krachten, die achter
Be schermen van het begin af de regering
hebben trachten te dwarsbomen.
Een andere vraag is of door het jongste
besluit onzer regering het doel van
de politionele actie: de republiek tot rede
te brengen en orde en veiligheid in haar
gebieden te herstellen is of wordt be-
feikt. Het zal o.i. heel moeilijk voor onze
legering zijn de republikeinse leiders te
Bvertuigen dat wij niet gezwicht zijn
Voor de actie van de Veiligheidsraad. Wij
triogen nu nog zo dikwijls en terecht
Verklaren dat de Veiligheidsraad alle be
voegdheid mist om zich met de interne
Aangelegenheden van ons Koninkrijk te
bemoeien, de republiek zal onze huidige
houding in zekere zin als een capitulatie
Uitleggen en daarnaar handelen."
Aan onze lezers de conclusie, welke
Voorlichting juist is geweest.
Vanmorgen heeft de Prins-Regent de
katholieke kabinetsformateur Eyskens
van zijn taak ontheven en de heer Spaak
"Pgedragen een nieuwe regering te vor-
JUen. Spaak heeft de opdracht geaccep
teerd en hij heeft daarna een onderhoud
gehad met Eyskens. Toen Eyskens het
valeis van de Prins-Regent verliet, deel-
e hij aan journalisten mede, dat vol
gens hem zeer spoedig een oplossing ge-
Vonden zou worden, daar hij bij zijn
Besprekingen met de leiders van de
jj'V.P. en de socialistische party het
"Uerendee lvan de moeilükheden uit de
eS geruimd heeft.
De ministers Sassen en Stikker,
de heer Neher en de adviseurs ver
trekken morgenochtend per vlieg
tuig van de K.L.M. naar Djocja.
Zij zullen direct van het vliegveld
naar Kalioerang doorreizen. Met een
vliegtuig van de Commissie voor
Goede Diensten zullen morgenoch
tend ook een negental republikeinse
adviseurs van Bhtavia naar Djocja
reizen, onder wie Sjahrir, Darma-
setiawan, Soepomo en Soedjono, se
cretaris der republikeinse delegatie.
Van republikeinse zijde werd aan
Aneta verklaard, dat Hatta, behou
dens pech op zijn vliegtocht, heden
middag te Djocja zal aankomen.
De volgende deelstaatleiders hebben
gisteravond van zeven tot acht uur een
onderhoud gehad met de Nederlandse
ministers -en dr. Beel: dr. Mansoer (Oost-
Sumatra), Abdoel Malik (Zuid-Suma-
tra), Anak Agoeng Gde Agoeng (Oost-
Indonesië), Hamid II (West-Borneo),
Tjakraningrat (Madoera) en Peoradi-
redja (West-Java). Enigen van hen, on
der wie Anak Agoeng en Hamid, reizen
hedenmiddag naar Bandoeng, waar de
federale conferentie bijeenkomt. Ook de
Wali Negara van Oost-Sumatra en Radja
Kaliamsja zullen, naar men van federale
zijde mededeelt, naar Bandoeng reizen.
Naar verluidt gaan zij voor het samen
stellen van een commissie, die contact
zal onderhouden met dr. Beel. Intussen
zjjn praetisch alle vertegenwoordigers
van de deelstaten, onder wie de afvaar
diging van Oost-Java, thans te Batavia.
Naar van federale zijde verluidt, zullen
zij de Nederlandse kabinetsdelegatie ver
zoeken overleg met de federalisten te
plegen omtrent de ondeiVerpen, die be
handeld zullen worden bij de besprekin
gen met de republiek.
De Nederlandse ministers waren
hedenmorgen aanwezig op de verga
dering van de Voorlopige Federale
Regering.
In Nederlandse kring te Batavia
wordt het niet waarschijniyk geacht,
dat de zich in Indonesië bevindende
Kamerleden Djocja zullen bezoeken.
De Nederlandse delegatie bij de V.N.
'heeft t« Parijs een verklaring uitgege
ven, waaraan het volgende is ontleend:
De Nederlanders en de Indonesiërs
(zowel federalisten als republikeinen)
zijn verlangend, dat overeenstemming in
de kortst mogelijke tijd bereikt wordt,
opdat de Verenigde Staten van Indone
sië gevormd kunnen worden. Men acht
het van groot belang, dat de huidige
besprekingen niet verstoord worden
door daden van geweld of door vijan
delijke propaganda. De Nederlandse de
legatie betreurt het, dat de republi
keinse afgevaardigden te Parijs het juist
hebben geoordeeld een communiqué uit
te geven, waarin de Nederlandse auto
riteiten in Indonesië gelaakt worden om
Verwachting tot Zaterdagavond:
Droog weer met weinig of geen
bewolking. Zwakke tot matige wind
tussen Zuid-Oost en Zuid-West. Ge
durende de nacht meest lichte vorst,
behalve op de Wadden-eilanden.
Morgen overdag ongeveer dezelfde
tMnperafuur als vandaag.
Zon op: 8.19. Onder: 16.36.
Maan op: 3.53. Onder: 15.
het publiceren van inlichtingen over
een aantal gewelddaden van de zijde
van republikeinse gewapende eenheden
buiten republikeins gebied, die een ern
stige hindernis vormen voor'vruchtbare
onderhandelingen en daarom in de hui
dige situatie-niet over het hoofd gezien
kunnen worden. -
De besprekingen mogen niet be
moeilijkt worden door uitbarstingen van
ongeduld van de zqde der vertegen
woordigers van een der betrokken re
geringen en niet ingewikkeld gemaakt
worden door pogingen, de eigeniyke
kwesties schuil te laten gaan achter pro
pagandistische perscommuniqué's juist
op het ogenblik, dat de verantwoorde
lijke regeringen ernstige «n oprechte
pogingen doen een algemene duurzame
situatie te scheppen.
De correspondent van „Merdeka" te
Djocja heeft een onderhoud gehad met
de republikeinse minister van Voorlich
ting, Natsir, waarin deze zeide, dat de
deelstaten zeker zullen begrijpen „dat
de republiek geen aanspraak maakt op
een hogere positie dan zij zelf zullen
verkrijgen, want het doel van de strijd
is niet, om vrijheid en souvereiniteit te
verkrijgen voor de republiek alleen,
doch de volmaakte vrijheid voor geheel
Indonesië, zoals het staat geschreven in
de proclamatie van de onafhankelijk
heid."
Tenslotte verklaarde-hij, dat de voor
stelling. alsof minister Stikker meer
concessies heeft gedaan aan de republiek
dan aan de federalisten, „een voorzich
tige manier van opruien is en een po
ging om tweedracht te zaaien, opdat de
federalisten jaloers zullen worden op de
republikeinen."
(Wij vragen ons af, of in de laatste
alinea het woord „voorzichtige" manier
van opruien niet berust op een seinfout
en dat het moet zijn „doorzichtige". Red.)
Aneta verneemt, dat in de zitting van
vandaag van de Oost-Java-conferentie
te Bondowoso, OOst-Java als Negara en
de conferentie als voorlopige volksver
tegenwoordiging door de voorlopige Fe
derale Regering is erkend.
De van bepaalde zijde gelanceerde be
richten over een zogenaamde toenade
ring tussen Joegoslavië en het Vaticaan,
welke zou worden ingeluid met de vrij
lating van Mgr. Stepinac, vinden een
afdoende weerlegging in de rede, die
minister Eduard Kardelj 13 November
in Ljoeblana heeft gehouden op het
congres der Sloveense communistische
partij.
Mocht de houding van de Joegoslavi
sche regering al duidelijk blijken uit
deze rede van Kardelj, zij wordt nog
bevestigd door een plan tot liquidering
der Katholieke Kerk in Joegoslavië, op
gesteld door het Uitvoerend Comité der
Joegoslavische Communistische Partij.
Tijdens zijn laatste zitting heeft dit co
mité de positie der Katholieke Kerk
besproken en de. middelen overwogen,
die snel tot een opheffing der Kerk
in Joegoslavië kunnen leiden. Uit Za
greb ontvangen wij dan ook berichten,
dat men daar op een nieuwe veldtocht
tegen de Kerk rekent en nieuwe maat
regelen tegen de priesters verwacht.
- I
Praetisch iedere boom in de omgeving
van Westelijk Berlijn wordt omgehakt
om als brandstof te dienen, nu alle
steenkool door de lucht moet worden
aangevoerd. Het gebrek aan brandstof
wordt, vooral nu de koude is ingeval
len, ontstellend. Twee vrouwen slepen
een boom, die zij juist omgezaagd
hebben.
Op vragen van de heer Stapelkamp
betreffende erkenning van kinderbij
slagregelingen van waterschappen
heeft de minister van Sociale Zaken
o.m. geantwoord, dat in December van
het vorige jaar reeds een bespreking
is gehouden tussen ambtenaren van
zijn ministerie en van de ministeries
van Binnenlandse Zaken, en van Ver
keer en Waterstaat. Dit overleg is on
langs weer geopend, teneinde het for
mele probleem van de kinderbijslag
voor de waterschaps- en overige amb
tenaren in zijn volle omvang te be
spreken. Hangende de resultaten van
dit nadere overleg is door de minister
in algehele overeenstemming met ge
noemde ministeries verklaard, dat hij,
zonder vooruit te lopen op de definitief
te treffen regeling, voorshands geen
bezwaar zal maken tegen erkenning
van kinderbijslagregelingen van de
grotere waterschappen met een onder
de regeling vallend personeel van ten
minste vijfentwintig man.
(Van onze luchtvaartmedewerker)
Gisteravond hield de sedert kort op
gerichte Vereniging „Onze Luchtmacht"
haar eerste openbare vergadering in het
B.I.M.-gebouw te Den Haag.
O.m. hield de reserve-kapitein mr.
G. F. J. Jongbloed een causerie over
het aandeel van de luchtmacht bij de
invasie in Normandië. Op interessante
en boeiende wijze wist spreker aan de
hand van eigen ervaringen aan te to
nen, welk een veelzijdige en belang
rijke rol de luchtmacht gespeeld had
bij deze, wat' hij noemde, grootste ge
combineerde operatie van land-, zee- en
luchtstrijdkrachten.
Terugkomend op zijn uitgangspunt
betoogde spr., dat de Nederlandse lucht
macht bij een eventuele derde wereld
oorlog een soortgelijke taak te vervul
len zou krijgen als de geallieerde lucht
macht gedurende de invasie, omdat in
dit geval de landingen van bevriende
strijdkrachten tegen vijandelijke lucht
aanvallen zouden moeten worden be
schermd.
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Sinds vorig jaar October de Prins Bernhard Kapel als eerste groep het
demobilisatiecentrum „Het Boskamp" in Huis ter Heide passeerde, zijn per
week 600 en in totaal ruim 20.000 man van de Koninklijke Landmacht op
dezelfde wijze weer uit Indië in de burgermaatschappij teruggekeerd. Over het
algemeen genomen is die terugkeer een verheugende geweest. De mannen
zijn daar terecht gekomen waar zij redelijkerwijze verwachten mochten terecht
te zullen komen en de grote beduchtheid, die met name b.v, de chef van de
Generale Staf, mr. H. J. Kruis, bij het opstellen van het demobilisatieschema
geuit heeft ten aanzien van het verloop daarvan, is tot dusverre Gode zij dank
niet bewaarheid.
Wat niet betekent dat niet velé" pro
blemen zijn overgebleven, dat niet nog
even goed verschillende jonge mensen
rondlopen met het gevoel, dat het vader
land hun de beste jaren en de beste toe
komstkansen heeft ontnomen. Wat ook
niet betekent, dat wij er nu zijn, dat de
ogen gesloten en de armen genoegelijk
over elkaar geslagen kunnen worden in
het veilige besef, dat demobilisatiecen
trum en sociale dienst het zaakje verder
wel zullen klaren. Integendeel, want men
behoeft maar, zoals wij, een uurtje te
gaan praten met de kampcommandant,
overste B. Stomp, om te begrijpen hoe
nog altijd en eerlijk gezegd zelfs iedere
dag meer de demobilisatie een probleem
is. Want men mag niet vergeten, dat wij
nu pas beginnen, dat die eerste twintig
duizend man maar een kleine groep vor-
Ondanks alle communistische propa
ganda en de voorlezing van protestte
legrammen en brieven voor Radio Boe
dapest tegen Kardinaal Mindszenty is
de laatste dagen duidelijker dan 'ooit
gebleken, dat het Hongaarse volk
eensgezind staat achter zün Kardinaal.
Kardinaal Mindszenty is geworden tot
het symbool van het Hongaarse verzet
tegen het communisme en dit niet
slechts onder de katholieken, die 70
pCt. der bevolking uitmaken, maar ook
onder de nict-katholieken. Als een zaak
in de jongste tijd duidelijk is gewor
den. dan is dit wel. dat de regerings-
politiek om een wig te drijven tussen
de Kardinaal en de katholieken op een
jammerlijk fiasco is uitgelopen.
Hoewel aanvankelijk de katholieken
s
Een speciale kabel is reeds van Parijs
uit gelegd om de tientallen telefoonlijnen
mogelijk te maken. Een telefoonkantoor
is ingericht in de Hendrik de Vierde-
Het kasteel van Fontainebleau.
Het grote hoefijzerachtige kasteel van Fontainebleau, nabij Parijs, gegroepeerd
rond een brede binnenplaats, zal het hoofdkwartier zjjn van de Westelijke
geallieerde verdedigings-staf onder burggraaf Montgomery van El Alamein,
ofschoon de belangrijke politieke beslissingen waarschijnlijk genomen zullen
worden in de villa's en kastelen aan de rand van het stadje, waar de ge
allieerde chefs zullen wonen.
In deze stad van koningen, aan de rand van het bos waar Lodewijk IV een
dorp bouwde voor Madame De Pompadour en waar Napoleon op een Mei
ochtend in 1814 op weg naar Waterloo zijn oude garde nogmaals inspecteerde,
heerst vandaag de bedrijvigheid van een leger-hoofdkwartier.
vleugel van het kasteel van Fontainebleau,
waar het hoofdkwartier van Montgomery
gevestigd zal zijn en enkele dagen ge
leden is een compagnie Franse troepen
aangekomen om het kasteel volledig in
gereedheid te brengen.
„De chef staf van het atoomtijdperk zet
alle koningen en keizers opzij" schreef
het plaatselijk blad enkele dagen ge
leden
„De aanwezigheid van de Engelse veld
maarschalk Montgomery zal aan Fon
tainebleau iets van zijn oude glorie terug
geven"
Sommigen in dit stadje van 15000 in
woners zijn trots op de nieuwe bestem
ming, anderen verwensen haar. Een
winkelier zei: „De aanwezigheid van een
groot hoofdkwartier zal weer wat han
del in het bedrijf brengen". Maar een
oude huisknecht van een nog oudere
villa, die eerst door de Duitsers bezet is
geweest en daarna door de Amerikanen,
mopperde: „Twee bezettingen is genoeg.
Ik ben niets gesteld op een derde."
Wat de bevolking er echter ook van
denken mag, dit is het stadje waar .de
létails zullen worden uitgewerkt van
de verdediging van West-Europa.
Britse staf-officieren die met Mont
gomery vochten in het Britse bevrij
dingsleger zijn reeds in de stad gearri
veerd die plotseling het hersencentrum
voor de verdediging van West-Europa
geworden is.
Het stadje is vol vrachtwagens, jeeps
en geruchten, de gewone metgezellen van
een modem leger.' Ofschoon nog geen
beslissing genomen is over de villa's, die
door de stafchefs in gebruik zullen wor
den genomen, worden er al tientallen
aangewezen, waarvan de ene nog sprook-
jesachtiger dan de andere.
Men verwacht dat Generaal De Lattre
de Tassigny het luxueuze kasteel De la
Rivière zal betrokken, gelegen aan de
Seine, omgeven door een uitgestrekt bos
en alleen zichtbaar vanaf de rivier.
Lucht-nfnarschalk Robb zal waar
schijnlijk zijn intrek nemen in de be
roemde villa Des Cygnes. Montgomery
heeft zelf nog geen beslissing genomen,
doch men verwacht dat hij ergens in
de buurt van Nemours zal gaan wonen.
Volgens de geruchten zijn alle hotels
gerequireerd voor de legering van een
honderdtal officieren en 200 man
schappen.
Maar ondanks de schijnwelvaart die
het stadje ondervindt van de nieuwe
bestemming is men niet blij met. de
komst van zoveel militairen en kan men
een even typisch als onlogisfch commen
taar horen: „Men zet geen hoofdkwar
tier op als men geen oorlog verwacht."
Er hangt echter een geheimzinnigheid
rond alle gebouwen zo groot als maar
tijdens de oorlog denkbaar zijn zou en
niets wordt bekend van de grote be
slissingen, die ongetwijfeld genomen zijn
tijdens de recente tour van Montgomery
door de landen van de Westerse Unie.
Geallieerde autoriteiten wijzen er ech
ter op, dat in alle hoofdsteden die Mont
gomery bezocht heeft de veldmaarschalk
bijna een even groot aantal politici heeft
ontmoet als militaire autoriteiten en men
meent dat wanneer hij naar Londen te
rugkeert een overeenstemming zal be
reikt zijn door de landen van het ver
drag van Brussel op tenminste de vol
gende vier voorname punten:
De sectoren waarvoor elk land aan
sprakelijk zal zijn in geval van een aan
val uit het Oosten.
Het aantal divisies dat elk land zal
moeten kunnen opbrengen.
De datum waarop deze troepen be
schikbaar moeten zijn
De algemene binnenlandse verdedi
gingsmaatregelen die in werking moeten
treden in elk land in geval van een
aanval.
De uitrusting van de troepen blijft een
essentieel vraagstuk en het wordt waar
schijnlijk geacht, dat een van de eerste
zullen worden uitgewerkt het opstellen
taken die in de Henri de Vierde vleugel
van een lijst zal zijn welke goederen de
legers nodig hebben.
in dit opzicht niet geheel eensgezind zijn
geweest en hier en daar een enkele
priester of leek wel eens meende, dat
de Kardinaal-Primaat voorzichtiger had
moeten optreden, is thans iedereen er
van overtuigd, dat de Kardinaal van het
begin af de situatie juist heeft gezien.
Waar de Kardinaal verschijnt, stro
men de gelovigen met tienduizenden te
zamen om hem te huldigen, zijn -toespra
ken aan te horen en aan processies deel
te nemen. Nog nooit waren de kerken
in Hongarije zo vol als op dit ogenblik.
De communisten hebben herhaaldelijk
geprobeerd het volk te overtuigen, dat
de Kardinaal alleen staat, dat hij niet
door de rest der Hiërarchie wordt onder
steund. dat in het bijzonder de Aarts
bisschop van Eger het niet met hem
eens zou zijn. Zij verspreidden zelfs via
persbureaux het gerucht, dat Kardinaal
Mindszenty naar Rome zou worden ge
roepen om daar als Kardinaal verbon
den te worden aan de Curie. In zijn
plaats zou de Aartsbisschop van Eger
Primaat worden.
De Aartsbisschop van Eger heeft ech
ter tijdens zijn verblijf te Rome via
Radio-Vaticana in de Hongaarse uit
zending deze geruchten tegengesproken
en zijn volle instemming met Kardinaal
Mindszenty betuigd. De communisten en
de regering vonden zelfs een nieuw
slagwoord uit: „Mindszentisme". Men
wilde daarmee een klove scheppen tus
sen Kardinaal Mindszenty en het volk
en tevens de persoon van de Kardinaal
in tegenstelling brengen tot het katho
licisme. Hongarije zou dan drie wereld
beschouwingen kennen: communisme,
Mindszentisme, Katholicisme. Mindszen
tisme werd door de communisten gede-
fihieerd als een contra-revolutionnaire
politieke beweging, die zich voordoet
onder de dekmantel van de godsdienst.
Het Mindszentisme zou dan niet voor
komen uit tegenstellingen tussen Kerk
en Staat, maar uit de overdreven en on
gerechtvaardigde inmenging van de
Kardinaal in staatsaangelegenheden enz
AUe uitvallen, beschuldigingen en pro
paganda der regering groepeerden zich
om dit slagwoord: Mindszentisme. Bij
deze propaganda heeft de regering ech
ter indirect reeds het succes van |Minds-
zenty's houding toegegeven. „Terwijl
wö". zo zeide de Minister van Onder
wijs Ortutay, „met de andere kerken de
een na de ander tot overeenstemming
zün gekomen, wil de Aartsbisschop van
Esztergom niets van een vreedzaam ver-
geiyk met de Hongaarse democratie
weten".
En de voorzitter van de gelijkgescha
kelde Kleine Boerenpartij Dobi ver
klaarde: „Het is te betreuren, dat geen
enkele kerkelijke autoriteit (Vaticaan-
Paus!) de primaat op zijn weg heeft
tegengehouden, een weg waarvan hij
zich naar ik vrees niet meer zal
laten afbrengen". Tegenover deze uitval
len en propaganda, die in vele toonaar
den in pers en radio terugkeren, heeft
het Hongaarse Episcopaat op 3 Novem
ber een herdelijk schrijven uitgevaar
digd, door ieder der vijftien bisschoppen
persoonlijk ondertekend, waarin zij pro
testeren tegen de aanvallen op de Kar
dinaal en de Primaat dank brengen voor
zijn geestelijke leiding, voor zijn moed
en onverschrokkenheid in de strijd, voor
alles wat hij gedaan heeft om het Jaar
van Maria te doen slagen. In dit schrij
ven verzekeren de Bischoppen aan Kar
dinaal Mindszenty, dat de Hongaarse
Episcopaat, de geestelijkheid en gelovi
gen zich onverwaardelijk scharen achter
zijn leiding.
men iftrgeleken bij de vele tienduizen
den, die nog komen moeten en dat, wan
neer voor deze eersten al geen plaats
gevonden had kunnen worden, de situa
tie voor de komenden totaal hopeloos
zou zijn geweest. Welnu, als men dit
beseft, en bovendien weet, dat ook de
plaatsing van de eerste duizenden grote
moeite gekost heeft, dat nu nog en met
name voor de mannen uit de provincie
Groningen diverse regelingen getroffen
dienen te worden, dan kan men ook
inzien, dat het terecht is, dat men
spreekt en blijft spreken van 't probleem
van de demobilisatie. En nu zwijgen wij
nog over de uitzonderingsgevallen. Nu
zwijgen wij nog over die kwesties, die
hier in dit schijnbaar zo rustieke Bos
kamp hoofd en harten van de militaire
leiders bezig houden.
Dat zijn die jongens waarom
het te verbloemen? die in Indië
niet de juiste weg hebben we(cn te
houden, die jongens, voor wie een
jonge vrouw komt klagen, omdat zij
niet langer haar delegatie ontvangt.
Huwelijken, die door de afstand zqn
uiteengesprongen en die men hier
met behulp van geestelqke leids
lieden uit plicht en bewogenheid
moet trachten te krammen. Pogin
gen, die vaak grote zorg vragen en
waarvoor men bereid is zich tot het
uiterste in te spannen.
Want het mag hier wel eens gerele
veerd worden, dat men wanneer een
dergelijk geval nog tijdens de Indische
dienstperiode aan het licht komt de
man eerder terugroept, teneinde te
tralhten door tijdig in te grijpen groter
onheil te voorkomen. Gelukkig zijn <Iit
uitzonderingen. Zoals het uitzonderingen
zijn wanneer men hier mannen moet
demobiliseren, die in de strijd beide
benen zijn afgeschoten. Desniettemin ij
het aan deze uitzonderingen, dat men
van het ganse demobilisatieprobleem de
proporties kan afmeten. Voor het zuiver
militair-technische gedeelte heeft men
hier een staf van meer dan 400 man vast
personeel. In Woerden is bovendien nog
een speciale medische afdeling, terwijl
in Ede de psychologische dienst een on
derkomen heeft gevonden voor het tes
ten bij beroepskeuze of bij de toelating
tot het beroepskader van het leger. Het
is een gigantisch werk.
Het behoeft de steun van allen en de
omstandigheid,' dat tot dusver de zaak
een vlot verloop had, dat de gemiddelde
man binnen drie uur volledig werd ge
demobiliseerd, bewijst nog niets voor de
toekomst. Niet de techniek is primair.
Primair is de vraag of de man, die voor
de gemeenschap zijn beste jaren geeft,
bq zijn terugkeer door die gemeenschap
redelijk en ruiteriyk zal worden behan
deld. En het antwoord op die vraag is
aan u!
(Van een medewerker)
Wij bedoelen natuurlijk het mani
fest van de Katholieke Ar
beidersbeweging. In honderd
duizenden exemplaren is het over het
land verspreid en de meeste van onze
lezers hebben er ongetwijfeld kennis
van genomen. Ook schrijver dezes heeft
het met grote belangstelling geleden.
Alles trouwens wat het brandende
vraagstuk van lonen en prijzen raakt
lezen we met belangstelling. Men moet
wel ziende blind zijn om niet te besef
fen, dat de regering bezig is een ge
ruisloze koerswending te voltrekken. Zq
moet dat wel doen in het verband van
de Benelux en van het Marshall-plan.
Het is ten enenmale uitgesloten, dat
Nederland in grotere economische een
heden met andere landen samenwerkt
tot heil van die grotere economische
eenheden en dus uiteindelijk ook tot
heil van eigen land en dat het tege
lijkertijd de andere partners in een der
gelijke eenheid zou blijven beconcur
reren met kunstmatig laag gehouden
prijzen en lonen. Enige „aanpassing",
hoe onsympathiek dit woord ook klinkt,
is onvermijdelijk.
In deze samenhang heeft de K.A.B.
haar manifest de wereld ingestuurd.
Niet direct ingewijd in de topleiding
van ons organisatieleven hebben we
ons afgevraagd: met welk doel wordt
dit merkwaardige en grondige stuk
onder ons volk verspreid? Mogen we
eens raden? Op gevaar af nafhurlijk,
dat we het mis hebben. Dat zit aan elk
raadsel uiteraard vast.
Ten eerste wil de K.A.B. naar onze
bescheiden mening haar eigen houding
rechtvaardigen. En zij is daarin won
derwel geslaagd. Alleen een onverbe
terlijke nurks kan met dit stuk in han
den nog staande houden, dat de K.A.B.
niet alles heeft gedaan wat in haar
vermogen was om te voorkomen, dat de
eerste afschaffing van de subsidies op
levensmiddelen de positie van de wer
kers. (laten we dit geliefde woord van
de communisten ook eens gebruiken,
waarom eigenlijk niet?) zou verslech
teren. Bij een organisatie, die weet, dat
zij en zij allereerst heeft te waken
voor het nakomen van de sociale ge
rechtigheid, stond het als een paal bo
ven water: het minimale bestaan van
de arbeider duldt geen teruggang. Zo
wel binnen het raam van de Stichting
^an de Arbeid als in het overleg met
de regering heeft dit voorop gestaan.
En het ig uiteindelijk gelukt heel wat
desiderata in dit opzicht verwezenlijkt
te krijgen. Helaas niet alle. Maar voor
de zoveelste keer is gebleken, dat een
machtige, maar redelijk overleggende
bond ook vandaag aan de dag bij de
regering heel wat vermag. En dat het
oudewijvenpraat is wat men nog menig
maal in arbeiderskringen hoort: de bond
doet toch niets en dus. houd ik mijn
portemonnaie lekker dicht. Want onder
ons gezegd en gezwegen: daar draait
het toch gewoonlijk om wanneer men
meent ook nu nog buiten de organisa
tie te kunnen blijven. Wanneer men
met andere ,woorden meent roofbouw
te mogen plegen op werk en geld van
standgenoten.
De tweede bedoeling van de leiding
der K.A.B. zal dan ook wel geweest
zijn propaganda te maken onder de nog
niet georganiseerden. Wellicht is daar
om gekozen de voVm van een manifest,
dat overal komt. Van harte hopen wij,
dat het in het Huis van de Arbeid
nieuwe aanmeldingen moge regenen.
En ten derde is dit manifest een
stille maar duidelijke vingerwijzing
voor de regering. Deze keer heeft het
overleg te laat plaatsgegrepen en zijn
pas nadien de nodige correcties aange
bracht. Wanneer het zover komt, dat bq
de afschaffing van de nog overgeble
ven subsidies (en zover komt het, laten
wij elkaar niets wijs maken) weef
maatregelen moeten worden getroffen
voor de bescherming van de werkers
tegen de gevolgen van prijsstijging:
dat de regering dan weer niet de vele
en lange omwegen bewandele, die zij
nu bewandeld heeft, maar onmiddellijk
over heel de linie overleg plege met
de vertegenwoordigers van de bona
fide vakverbonden. Dit bespaaft tijd en
energie en voorkomt overbodig: ge
prikkeldheid.
Dat men de beroepskankeraars, die
krachtens hun eigen theorie alleen kan
keren om de chaos te vergroten, bui
ten beschouwing en buiten bespreking
laat, behoeft geen betoog. Er zijn ge
lukkig nog -mensen, die- voor de wer
kers werken.
De economische deskundigen heb
ben het minister v. d. Brink by de
voortgezette behandeling van de be
groting van Economische Zaken gis
teren niet moeilijk gemaakt De heer
Weiter betoogde o.m., dat er een
te sterke fiscale wind waait eti
achtte het voorts onjuist het maat
schappelijk bestel te ontleden in sta
tistische componenten: daarmee
krijgt men geen totaalbeeld. In het
samengaan yan België en Nederland
zag hij een groots visioen van her
leving van het Bourgondisch Rijk.
Minister v. d. Brink, die deze dag
als paranymph bij de promotie van
zijn vroegere leermeester had willen
funger.en, maar de verdediging van
zijn begroting moest laten voor
gaan, heeft de Kamer een ampele
beantwoording van de talloze vragen
en verantwoording van zijn beleid
gegeven, waar men met belangstel
ling naar kon luisteren, zonder dat
het echter openbaringen opleverde.
Hij schetste de moeilijkheden van im-
en export: er is minder vraag naar
afgewerkte producten en meer naar
grondstoffen, hetgeen de prijzen voor
ons land ongunstig beïnvloedt; hij acht
te het gewerwt, dat het prijsniveau de
bevordering van de export niet in de
weg staat, en wees er nog eens op, dat
ons industriële apparaat weliswaar
goeddeels hersteld is, maar dat het ver
ouderd is. Het E. R. P. heeft ons land
voor een dreigende ineenstorting be
hoed. Zonder deze hulp zouden wij nu
leven op het peil van 1943.
De geschiedenis der wereld is de ge
schiedenis van Gods plan met de
wereld.
In de Duitse pers vonden wij de
volgende gegevens over de verliezen
tijdens de jongste wereldoorlog:
14 millioen militairen gesneuveld,
3 millioen burgers door oorlogshan
delingen gedood, 11 millioen in con
centratiekampen omgekomen, 5
millioen op andere wijze vermoor
den, 30 millioen oorlogsverminkten,
26 millioen daklozen en ontheem
den.
32 millioen huizen zijn vernield
alsmede 17 millioen openbare ge
bouwen. Alleen reeds in de Engelse
bezettingszone van Duitsland zijn
er van de 5% millioen huizen 3,4
millioen door bombardementen ver
nietigd.
De oorlog van 1870 kostte Duits
land 4 milliard Mark, de eerste we
reldoorlog *160 en de „laatste" 800
milliard.
Als lichtpunt in onze economische
situatie ziet de regering de sociale vrede
In 1948 slechts 115.000 arbeidsdagen
verloren door stakingen tegen 3.156.000
in 1924 het relatief lage loon- en
prijspeil, de afnemende schaarste en de
geringe werkloosheid. Gedurende en
kele jaren moet Nederland zich con
sumptiebeperkingen opleggen, daaf de
achterstand in het reële vermogen
slechts langzaam wordt ingehaald.
Veel is er ditmaal in de debatten
zegd over de middenstand. De be
windsman kon er niet onderuit zich
over deze kwestie nu wat meer be
paaldelijk uit te spreken. Een alge
mene doorberekening van de prijs
verhoging ware onjuist, zo liet
de minister weten, maar nu
over een incidentele? Minister v. d-
Brink erkende althans, dat de mid-
denstandspolitiek op korte termijn
aan 'n gebrek aan coördinatie ïydt.
Er komt spoedig een interdeparte
mentale commissie voor de midden-
standspolitiek.
