Het St. Jacobs-Godshuis
te Haarlem
Van hol perceel tot modem
aangenaam verblijf
tvk de Noorman -NetStenen Beeld
I4&sc&e*t.ke.n
J.TA
Roozenburg wint met moeite
van Demesmaecker
Keiler sterker dan
Van der Staay
HET GELUK
DE DWAZEN
u
Vasilevski naar China?
De inlichtingen aan Mr. Frederiks
Kampioenschap drie
banden begonnen
Wij luisteren naar
litfll
t
DAMESSHAWLS
J
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1R48
PAGINA 3
De nonnetjes komen
Eendjes op het droge
Passagier op „Willem Ruys"
vermist
Verbouwingen
Psycho-technisch onderzoek
in verkeerde handen
Wat I
1-
ALS EEN DOK WORDT
OPGEBLAZEN
Waterkolommen van 75 meter
Vragen aan minister
FIJNE TINVtN
Er gaat niets
boven
HAARLEM
HEEMSTEDE
ZANDVOORT
Zeeland geeft het
goede voorbeeld
IS MET
door JORIS JORISSEN
Prins tegen dr. M. Euwe
Donderdag licht wedstrijd
A.F.C.P.S.V.
Maandag 29 November om 3 uur zal
de officiële opening plaats hebben van
het gedeeltelijk gemoderniseerde „Sint
Jacobs-Godshuis" aan de Hagestraat te
Haarlem.
Als vervolg op de beschrijving der
geschiedenis van dit belangrijke katho
lieke insittuut, gepubliceerd in ons blad
van 13 October, geven\wij nog enige
interessante bijzonderheden, waarbij de
humor hand in hand gaat met het
historische.
Mgr. C. L. Baron de Wyckerslooth
bracht dan in 1851, via zijn testament,
een verandering in de leiding van het
huis, die aan „suppoosten" was toever
trouwd.
- De bepaling in het legaat ten faveure
van het St. Jacobs-Godshuis luidde,
„dat uit de revenuen van dat kapitaal
zullen worden bestreden de kosten
voor surveillance en verzorging der
kinderen, door zusters van liefde, in
dier voege als zulks reeds in onder
scheidene Godshuizen is geregeld".
Juist deze bepaling kostte de toenma
lige regenten heel wat hoofdbrekens.
Op hun vergadering van 24 Januari
1852 kwam een missive ter tafel van
de minister van Binnenlandse Zaken
van 16 Januari, no. 139, betreffende het
legaat van mgr. Van Curium en wel
speciaal over de vraag „of er bereids
Zusters van Liefde in het Gesticht zijn
gevestigd, en zoo ja, of zij door de Re
geering zijn erkend of deel maken aan
eene erkende instelling".
Met enige bravour werd besloten
„hierop met terugzending van genoem
de stukken te antwoorden, dat er nog
geen Zusters van Liefde in het Gesticht
gevestigd zijn, en er ook geen voorne
men bestaat daartoe over te gaan, al
vorens de gevraagde magtiging tot aan
vaarding van het legaat zal zijn inge
komen, en dat, zoo dra regenten in het
bezit van dat stuk zich bevinden, trach
ten zullen, de surveillance en verzor
ging der kinderen van hun Gesticht
op te dragen aan Zusters van Liefde
uit het Gesticht te Roosendaal bij Bre
da, terwijl regenten niet twijfelen, of
die instelling zal door de Regeering
wel zijn erkend", 'n Correspondentie
stunt begon!
Ter vergadering van 10 Fébruari
d.o.v. lag 'n brief op tafel van de
„Directie van het Instituut te Roosen
daal bij Breda". Na ingewonnen advies
van mgr. Van Hooydonk wijzen de zus
ters de „bestiering" van het Godshuis
af en wel om twee redenen: enerzijds
het kleine getal kinderen in evenredig
heid met het grote getal ouden van
dagen („daar de zusters méér voor het
Onderwijs en opleiding der jeugd, dan
wel tot de dienstbare liefdewerken,
Worden opgeleid") en anderzijds „om
dat er reeds zusters in de stad (Haar
lem) gevestigd zijn, en het dus doelmati
ger kon wezen, als ook het Weeshuis door
dezelfde zusters kon bestuurd worden".
(De „Directie" doelde hier op de Zus
ters van Liefde van Tilburg, die in De
cember 1845 op Spaarne 89 waren
neergestreken, welk huis onder be
scherming was gesteld van St. Veronica
Juliani).
De regenten richtten zich nu tot mgr.
J. Zwijsen, Bisschop van Gerra, resi
derend te Tilburg. Tamelijk serviel
Werd verzocht, „dat het Zijn Hoogwaar
digheid behagen moge, regenten in
staat te stellen, om de inwoners van
hun Gesticht het voorregt te doen ge
nieten, hen onder de leiding van Zus
ters van Liefde in plaats van de thans
aanwezige suppoosten te brengen
Het bisschoppelijk antwoord was te
leurstellend, zij het ook met een veront.
schuldigend „leedwezen": Mgr. gaf „met
leedwezen te kennen, niet te kunnen
Voldoen aan het gedane voorstel, om de
Verzorging der weezen in ons Gesticht
aan Zusters van Liefde der Congregatie
Van Tilburg op té dragen, daar volgens
de Kerkelijk goedgekeurde voorschrif
ten, het aan derzelver Leden verboden
is, Weeshuizen te bedienen, waar jon
gens en meisjes gezamentlijk worden
opgenomen".
Door dit paarse briefje hadden de
fegenten derhalve hun tweede blauw
de gelopen! Roosendaal en Tilburg wei
gerden béide! Toch vond de Congrega
tie van Roosendaal in de Haarlemse
Sint Jacob, na enige galante briefwis
seling, de ware Jacob!
Op 18 Februari stelden de regenten
Jen Roosendaal voor, „of de Zusters de
bestiering van het Weeshuis over wee-
*en van bcicfer geslacht zouden willen
aanvaarden, indien hetzelve in een ge-
?eelander gebouw van het Arm
huis afgezonderd en ver verwijderd
^erd ondergebracht".
lu de regentenvergadering van
Maart werd een brief van Roosendaal
behandeld, waarin de Overste schrijft,
Jat de scheiding van jongens en meis-
Jbs in het Gesticht haars inziens niet
grohdig kon geschieden, maar dat -ij
j-desnoods" de zaak wel eens wilde
°°ien bespreken.
/h* Brief van mgr. Van Hooydonk
an 13 Maart) gaf tenslotte de goed-
Ipdstige toezegging: de nonnetjes mo-
u naar Haarlem komen!
regentale vreugde was blijkbaar
v Sro°t, dat de regenten in hun eerst-
Sende bijeenkomst, dapper en spon-
dat hun menin6 te kennen gaven,
"de ruimte van het tegenwoordige
het ontoereikend zijn zal, om voor
W0„-Verv°t2 voor de gezamentlijke in-
hun ng van weezen en oude lieden te
kan dienen en het alzoo van belang
tg Worden geacht, elders een geschik-
tc gelegenheid te zoeken". Hun speu-
- la oog was gevallen op de kerk en
De hall van het gerestaureerde
St. Jacobshuis.
over de Kwakelbrug, die de Korte Be
gijnestraat met de Bakenesserstraat
verbindt). Zij gingen confereren met
de „Commissie ter regeling der tijde
lijke aangelegenheden van de gesuppri
meerde Statiën". De conferentie liep op
niets uit: de commissie dekte zich op
haar vóórman, de- Hoogeerw. Beer
Aartspriester te Soeterwoude, die af
wijzend geadviseerd had.
Inmiddels kwam in de vergadering
van 15 April een minzaam schrijven ter
tafel van de (ongetwijfeld ietwat onge
duldig geworden) Overste van Roosen
daal, die mededeelde, dat mgr. Van
Hooydonk (en Moeder waarschijnlijk
óók) wel eens graag wilde weten, hoe
het nu „eigenlijk" stond met dat in
uitzicht gestelde huis.
De regenten besloten nu rechtstreeks
te gaan praten met de Aartspriester.
Op Donderdag 22 April kwam de Aarts
priester, met de pastoors van Haarlem,
in het Godshuis in conclaaf. Deze eer
biedwaardige bijeenkomst had 'n alles
zins gunstig resultaat. Partijen werden
het met elkaar eens: de kerk en de
pastorie van St. Bernardus én 'n aan
grenzend huis zouden de bestemming
krijgen van weeshuis. Roosendaal werd
gewaarschuwd, maar daar Moeder The-
resia ongesteld was, moest haar bezoek
aan Haarlem enige tijd worden uitge
steld. Op 21 Juli 1852 was zij start
klaar en reisde met haar fluwelen „bon
voyage", gesecundeerd door 'n andere
zuster, naar Haarlem, >om het gebou
wencomplex op de Bakenessergracht te
inspecteren; de kogel ging door de Ber-
narduskerk: Moeder Theresia knikte
goedgunstig en haar dochteren kwamen
op 1 Februari 1853 in het St. Jacobs-
Godshuis. Haar intocht betekende een
aftocht voor de vrouwelijke suppoosten:
de këukenmoeder, de naaimoeder, de
kinderenmoeder en de ziekenmoeder
verlieten het huis met (natuurlijk goe
de) getuigschriften. De functie van bin
nenvader bleef nog lange tijd gehand
haafd.
Over een weeshuis op de Bakenes
sergracht staat niets vérder vermeld in
de annalen van het St. Jacobs-Gods
huis. Zou de koop op het allerlaatste
ogenblik toch nog zijn afgesprongen?
(De Bernarduskerk is in 1852 in het
openbaar verkocht en daarna gesloopt.
Allan - III, 711 - zefet ten onrechte, dat
de sloping plaats had in 1851.)
De nijvere nonnetjes zaten dan in het
St. Jacobs-Godshuis.
Nonnetjes zónder kapel-aan-huis ge
voelen zich als eendjes op het droge!
In de regenten vergadering van 23 No
vember 1853 komt 'n kapelbouw-plan
van de architect Soffers in bespreking:
Bij aankomst van de „Willem Ruys"
te Southampton werd een der passagiers
vermist, n.l. de weduwe Johann uit
Ambon, die met haar 22-jarige zoon en
een jongere dochter onderweg was naar
Den Haag en aan boord in het hospitaal
verpleegd werd. Onmiddellijk werd een
onderzoek ingesteld, maar men heeft de
vrouw niet kunnen vinden. Aangezien
een der patrijspoorten openstond, wordt
vermoed dat zij naar buiten heeft wil
len klimmen, in zee is gevallen en ver
dronken.
de raming werd te hoog geoordeeld.
Met wonderlijke vlugheid deponeerde
de architect reeds de volgende dag 'n
nieuw project op tafel. Na Vele delibe
raties werd dit plan tenslotte goedge
keurd op 21 April 1854: op 12 December
d.o.v. was de bouw voltooid. De eerste
dienst werd op 13 Maart 1855 gecele
breerd door pastoor F. M. Marinkelle
(van.de St. Thomaskerk), die een „uit-
vderige en gepaste rede" hield. Het
langdradig verslag van deze plechtig
heid duidt niet bepaald'op 'n gezellige
„vijf-minuten-preek"!
Later is de kapel uitgebouwd: op
Zondag 21 October 1889 werd de nieuw
bouw ingezegend door de Vicaris-Ge
neraal, mgr. J. F. Vregt.
Inmiddels was op 18 December 1854
door de Bisschop van Haarlem de eer
ste Bisschoppelijke Commissaris be-
nóemd in de persoon van pastoor Fran-
kemölle. Ter blijde gelegenheid van zijn
benoeming „foof". deze nieuwe dignita
ris de bewoners van het Gesticht op
lste Kerstdag op een „verbeterde maal
tijd", en op de 2de Kerstdag op een „sou
per", waarvan nog twee gangen bekend
zijn gebleven: „chocolade en ieder twee
fijne tarwebroodjes met spek". (In de
annalen staat hierbij niet vermeld, of
reeds toen in de huisapotheek het pre
ventief medicament „Norit" voorradig
was!).
De statige stoet van eerbiedwaardige
rectoren werd op 1 Juli 1859 geopend
door de zeereerw. heer Hanters
In de loop van de jaren hebben in het
St. Jacobs-Godshuis verschillende wr-
bouwingen plaats gehad. De zgn. „wes
telijke vleugel" werd op Maandag 10
Juni 1872, bij monde van mgr.- Wilmer,
als voltooid verklaard. Met een uitbun
dige rhethoriek werd deze hoge gast
welkom geheten. „De toespraak werd
door Monseigneur met Zijne gewone
deftige minzaamheid beantwoord."
'n Nieuw „mannen-kwartier" werd op
Zondag 27 Maart 1887 door rector J. J.
Thunissen ingezegend, terwijl de ver
bouwing van het „kleine jongens-kwar
tier" haar beslag kreeg in Juni 1889....
Sinds tal van jaren wachtte nu het
St. Jacobs-Godshuis op een méér uit
gebreide en intensieve verbouwing: al
lengs was het gebouw star vergroeid
tot 'n hol perceel, waarin Dickens zijn
droefgeestige verhalen had kunnen la
ten spelen.
Een inspectie van Brandweer en
Bouw- Woningtoezicht werd. de „fe-
lix culpa", die 'n groot verbouwings
plan op tafel bracht. Het jaar 1948 zal
in de annalen van het St. Jacobs-Gods
huis gekenmerkt blijven als het bouw
jaar!
Onder grote financiële zorgen is de
huidige verbouwing tot stand gekomen
en helaas slechts' ingewijden we
ten, dat de ingeburgerde Haarlemse
mythe ten aanzien van de zgn. kapi
taalkrachtige basis van het St. Jacobs-
Godshuis niet anders is dan 'n.
mythe!
Wat opgebouwd is in de Hagestraat,
is de vrucht van het vóórgeslacht: de
huidige generatie heeft ten deze niet
heel veel anders gedaan dan eritisch
toegezien met lege handen.
Sint Jacob zegene zijn huis en des-
zelfs oude en jonge bewoners!
Het „Centraal Bureau voor psychoana
lytische adviezen" te Utrecht stuurde enige
tijd geleden circulaires aan verschillende
leerlingen van onderwijsinstellingen in ons
land. Hierin bood men de scholieren een
psycho-technisch rapport. De politie be
moeit zich thans met het geval, daar de
ondernemer van dit bureau, A. van L.,
reeds eerder met de politie in aanraking
is geweest. Hij is thans voortvluchtig.
Oudjes van het St. Jacobshuis te Haarlem aan de middagmaaltijd. De
geest van Dickens is uitgebannen
tii.rx
COP. MASTEN TOONDE» STUOtO S
m v - agggag m - mf V, r g
ffflüll 'if l
TÉXffiZr
- je. «f
De ooen von het Stenen beeld schitterden kwaadaardig en de dwerg voelde
zich in hun blik gevangen, het was of hij in een betovering raakte. „Wte ben je?
hoorde hij een iTgTc
sprak het beeld "V"dikke ^oeT"blhooTmTozZh, de gevZrWe tovenares
haar te helpen, vernietigt zij mij. Help mij weer een mens te worden en ik. zal je
nikelijk belonenhelp mij!" m
Pum-Püm zou wel willenmaar hij had een beetje angst gekregen voor tovenaars
en tovenaressen. Wie wist wat deze weer voor slechts zou brouwen! Om tijd te
winnen zei hij: „Maar nu niet kunnen, Dzilah komen en dan alles uit!"
„Ja!" fluisterde het beeld en de ogen flikkerden zo woestdat Pum-Pum een
stapje achteruit ging. „Pas op voor die vrouw!
Kolommen water spoten 75 Meter
hoog de lucht in, toen Britse scheeps
bouwkundige ingenieurs gisteren be
gonnen met het opblazen van het 80.000
ton wegende droogdok te Wilhelms
haven, het grootste van Europa. Om de
zeven minuten had een ontploffing
plaats.
Bij de eerste ontploffing trilde de
toren van het gemeentehuis op bijna 4
K.M- afstand op zijn grondvesten, als
had er een aardbeving plaats. Geen en
kel huis stortte echter in. Tevoren
hadden 12.000 personen, sommigen met
huisraad en huishoudelijke artikelen,
hun. woningen verlaten. De Britse mili
taire gouverneur had op het laatste
ogenblik een verzoek van de gemeente
lijke autoriteiten, het opblazen geen
doorgang te laten vinden, van de hand
gewezen.
De lading werd door de ingenieurs
tot ontploffing gebracht in schuilkel
ders op bijna twee K.M. afstand. Grote
blokken beton vlogen van het dok de
lucht in, hoewel 12 M. water het dok
was ingegoten om als stootkussen
dienst te doen.
Later werd geconstateerd, dat na de
eerste 13 ontploffingen de gehele bo
dem van het dok vernietigd was. Van
daag denkt men met 22 ontploffingen
de zijkanten te slopen.
Uit betrouwbare bron te Nanking ver
neemt het Belgische persbureau C.I.P.,
dat Maarschalk Vasilevski, onlangs
ontslagen als chef van de generale staf
van het Sovjetleger, onverwacht te
Moekden gearriveerd zou zijn. Vandaar
zou hij zich dezer dagen naar een niet
genoemde plaats begeven, om er in het
hoofdkwartier van het Chinese rode
leger Generaal Mao-Tse-Tung te ontmoe
ten. Op deze wijze zal de Sovjet-Unie
alle mogelijke steun verlenen aan de
Chinese communisten, om hen in staat te
stellen geheel, China te bezetten, terwijl
inmiddels de Ver. Staten hun standpunt
nog niet bepaald hebben en de Chinese
nationalistische generaals het niet eens
zijn. Maarschalk Vasilevski wordt be
schouwd als een expert op Aziatisch ge
bied. In 1945 leidde hij de militaire ope
raties tegen Japan.
Het Eerste-Kamerlid Van Heuven
Goedhart (Arb.) heeft aan de Minister-
President en aan de minister van Finan
ciën de volgende vragen gesteld:
Is het juist dat twee ambtenaren, ver
bonden aan het ministerie van Finan
ciën, gegevens, hun uit hoofde hunner
functies bekend, hebben verstrekt aan
mr. K. J. Frederiks, gewezen secretaris
generaal van het ministerie van Binnen
landse zaken, beogende, althans wetende,
dat mr. Frederiks die gegevens voor pu
blicistische doeleinden zou aanwenden?
Indien de voorgaande vraag bevestigend
wordt beantwoord, is de regering dan
niet van oordeel, dat, mede ter handha
ving van de reputatie van onkreukbaar
heid van het Nederlandse ambtenaren
corps, tegen bedoelde ambtenaren ge
strenge maatregelen dienen te worden
getroffen? Indien de regering de voor
gaande vraag bevestigend beantwoordt,
is zij dan bereid mede te delen, welke
maatregelen harentwege tegen bedoelde
ambtenaren zijn of zullen worden ge
nomen?
In „De Heemraad" te Rotterdam is gis
termiddag de emdstrijd begonnen om het
kampioenschap van Nederland hoofdklas
se driebanden. De wedstrijd werd geopend
door wethouder J. Meertens, die o.a. wees
op de belangrijke plaats, welke Neder
land in de internationale biljartwereld in-
neenit.
De uitslagen luiden:
Jan S weering -50 77 11 0.649
Jac. Sweering 46 77 5 0.597
Stikkelman 50 64 5 O-''®*
Broekhuizen 29 64 3 0.453
Baay 50 63 5 0.793
Wevers 36 63 4 0.571
De Leeuw 50 64 7 0.781
Louwaard 36 64 3 0.562
De Leeuw 50 93 6 0.537
Jac. Sweering 36 93 4 0.387
Baay 50 68 3 0.735
Broekhuizen 50 68 4 0.735
Wevers 50 84 4 0.595
Jan Sweering 35 84 4 0.416
Louwaard 50 83 5 0.602
Stikkelman 43 83 5 0!518
v
iHIM
CUSTARD-MAÏZENA
CP 12-027
Voor haar komst naar Walcheren in
verband met de herbeplanting te West-
Kapelle heeft Prinses Wilhelmina te
kennen gegeven, dat zij dit als een proef
bechouwde of zij zich ongestoord tussen
het publiek zou kunnen bewegen. Lukte
dit niet dan zou zij er voor goed van af
zien naar dergelijke gelegenheden te
gaan. De Prinses heeft echter na afloop
aan de commissaris van de Koningin
medegedeeld, dat de proef volkomen
was geslaagd. Er was geen enkele wan
klank geweest. De Prinses, die Maandag
reeds in Middelburg was gearriveerd,
had Dinsdag rustig zitten schilderen tus-
ser) Vere en Vrouwenpolder en had
daarna enige Zeeuwse kunstenaars ont
vangen. De commissaris van de Konin
gin in Zeeland is er trots op dat zijn
provincie het goede voorbeeld heeft mo
gen geven.
Heerlen, 25 November. Vanmiddag om
4 uur begon de laatste ronde van de
Heerlense serie om de wereldtitel dam
men. Morgenochtend reizen de deelne
mers naar Dordrecht.
De. openingen van de partijen werden
alle in vrij snel tempo gespeeld. De tal
rijke toeschouwers konden gedurende de
middenspelen de echte „denkers" aan
schouwen. Een half uur nadenken over
een zet in een beslissend stadium der
partij was geen zeldzaamheid.
Chiland - Ghestem. Chiland speelde
voor de eerste maal in dit tournooi ook
als aanvallend speler, zich niets aan
trekkend van zijn tegenstander ging hij
rechtstreeks over veld 27 naar voren en
kreeg een ^oede aanvallende stelling,
Ghestem manoevreerde even handig te
rug en bezorgde Chiland tempogebrek
met als gevolg een flinke afwikkeling,
waaruit Ghestem positievoordeel kreeg.
In het verdere spel toonde Ghestem zich
een handig strateeg die nadat de tweede
tijdcontröle onder hoogspanning verstre
ken was, een kleine positlefout van Chi
land afstrafte door op buitengewoon
kundige wijze een winststelling op te
bouwen. Chiland had hiertegen niets in
te brengen en verloor.
De partij Post-Pérot had een vrij re
gelmatige opening, waarin Post op zoek
ging naar complicaties. Pérot ontweek
deze handig waarna een klassiek mid
denspel aanving waarin Post enig po
sitievoordeel had. De rust verdween
evenwel spoedig. Pérot accepteerde vrij
willig een ruilschijf en dit was voor
Post het sein om ten aanval te trekken.
Kundig manoevreerend kwam de kleine
Parijzenaar toch in het nadeel en on
danks hardnekkige tegenstrubbelingen
moest hij tenslotte in de Algrijn zijn
meerdere erkennen.
De partij tussen Verpoest en Rostan
geraakte in een klassieke stelling,
waarin van voor- of nadeel van een van
VRIJDAG
HILVERSUM II. 415 m. Na 18 uur'ook
245 en 1875 m. - 18.00 promenade-ork.,
18.30 zang en piano, 19.00 nieuws, 19.15
lezing, 19.30 piano en orgel, 19.45 Bene
lux, 20.00 nieuws, 20.05 de gewone man.
20.12 septet, 20.30 luisterspel. 21.30 om-
roepork., 22.37 actualiteiten. 22.45 Avond
gebed. 23.00 nieuws, 23.15 Guus Janssen.
23.40 gram.
HILVERSUM I, 301 m. - 18.00 nieuws,
18.15 Jan Vogel, 18.30 strijdkr., 19.00
denk om de bocht, 19.15 Jan Vogel, 19.30
lezing, 19.50 tien voor acht, 20.00 nieuws.
20.05 trio, 20.30 cursus, 21.00 gram., 21.30
lüisterspel, 22.00 buitenl. weekoverzicht.
22.15 swing and sweet, 22.40 „Vandaag"
22.45 Avondwijding, 23.00 nieuws, 23.15
symph. conc.
ZATERDAG
HILVERSUM II, 415 m. Vóór 10 uur
ook 245 en na 18 uur ook 245 en 1875 m.
7.00 nieuws, 7.15 gram., 7.45 Morgenge
bed, 8.00 nieuws. 8.15 gram., 9.00 vrouw,
9.05 conc., 9.30 waterst., 9.35 koorzang,
10.00 kleuters. 10.15 gram., 11.00 Zonne
bloem, 11.45 schoolradio. 12.15 zang, 12.30
weerpr., 12.33 lunchconc., 12.55 Zonne
wijzer, 13.00 nieuws, 13.25 lunchconc
13.50 film en toneel, 14.10 gram., 14.20
Engelse les, 14.40 Philh.-ork., 15.25 lezing,
15.40 gram., 16.00 lezing, 16.10 gram.,
16.30 Gregoriaans, 17.00 Wigwam.
HILVERSUM I. 301 m. - 7.00 nieuws,
7.15 gymn., 7.30 gram., 8.00 nieuws, 8.15
strijdlied, 8.18 gram., 9.30 serenade, 10.00
Morgenwijding, 10.20 voordracht, 10.35
arbeiders uitz., 11.40 piano, 12.00 gram.,
12.30 weerpr.. 12.33 zang en orgel. 13.00
strijdkr., 13.30 Vincentino, 14.00 A.J.C.,
14.20 piano, 14.30 harmonie, 15.00 Fries
progr., 15.25 kamerork., 16.00 zo tegen
vieren, 16.15 gram., 16.45 sport, 17.00
gram., 17.30 rijpere jeugd.
êoek»ie van St' Bernardus „in den
K aan de Bakenessergracht (tegen-
32)
Dat was Jetty's stem. Het drong tot
mij door, dat mijn vrouw van de straat
voor mij stond, frisser, mooier, levens
lustiger dan ooit. En ze glimlachte zo
lief tegen mijHaar heldere ogen
schitterden. Overstelpende vreugde
doorzinderde mijn hart met een warme
stroom. Het duizelde me voor de ogen.
Sprakeloos staarde'ik minutenlang naar
mijn glimlachende Jetty.
Maar plotseling sloeg mijn stemming
om. toen ik weer naar mijn eigen ge
laat keek. Het was moe en vertrokken
Ik kreeg medelijden met mijzelf. Bitter
heid, vernedering en woede borrelden
op. Jetty stond daar zo ongegeneerd en
scheen zich helemaal niet bewust te zijn
van hetgeen ity om haar had uitgestaan
en van de onrust, die ze had veroor
zaakt. Ik had vier ellendige dagen
doorgebracht en ze glimlachteeen
verwaten, hartelcrze glimlach. Ze had
een laag spelletje met me gespeeld.
Het werd me te machtig. Ik verloor
helemaal mijn zelfbeheersing. Plotseling
keerde ik me om ensloeg haar
ik sloeg haar.... op haar zachte blo
zende wang.
Dat heb je dubbel en dwars ver
diend, jij hersenloze vrouw van do
straat!
Ik schreeuwde dat hartstochtelijk uit
Ik was buiten mijzelf van woede. Het
speet me op dat ogenblik bijna, dat ze
niet werkelijk verongelukt was.
Zonder haar nog een blik te gunnen,
liep ik naar boven en sloot me in mijn
kamer op.
De rust bracht me weer tot bezinning
Bijna dadelijk kreeg ik spijt over mijn
laaghartig optreden. Ik had wel het
recht, haar te minachten, maar ik had
mezelf vernederd door me zo door mijn
verontwaardiging te laten meeslepen.
Ik stond op het punt weer naar bene
den te gaan en haar mijn verontschuldi
gingen aan te bieden, toen er op mijn
deur werd geklopt.
-nor
to
Ik deed open en mijn vrouw kwam
doodgewoon binnen. Haar wang gloeide
nog een beetje, maar voor de rest zag
ze er opgeruimd uit. Ik wendde mijn
ogen af en zei zo hooghartig mogelijk:
Ik bied je mijn verontschuldigingen
aan, Henriëtte, ik heb me aangesteld als
een schoft.
Haar lach klaterde op.
Helemaal niet. Je bent mijn lieve
echtgenoot en ik ben van mening, dat
een man. die zich in alle omstandighe
den van het leven beheersen kan, daar
mee bewijst dat hij geen hart heeft. Een
Iman kan desnoods een vrouw slaan, als
hij er zich maar van bewust is, hoe af
schuwelijk gemeen dat is. Zogenaamde
flegmatieke mannen zijn eigenlijk har
teloze wezens, en ik zou niet willen, dat
jij zo was.
Ik keek verbaasd op. Ze vervolgde:
Ik zou het je kwalijk hebben ge
nomen, als je je voorkomend en hoffe
lijk had gedragen. Die klap is het beste
bewijs voor je verontwaardiging en die
verontwaardiging is het beste bewijs,
dat je heel wat voor mij voelt, anders
zou je niet zo geleden hebben door mijn
vermeende dood.
Ik geloof, dat ik je niet begrijp.
Jetty.
Het is toch duidelijk. Mijn verdwij
ning was een proef. Ik wilde weten,
hoe je hart er aan toe was. Niets kon
me daarvan terughouden. Nu weet ik
het. Ik heb je uit je onverschilligheid
wakker geschud. Je bent goed op weg
om me lief te krijgen.
Die onbeschaamdheid prikkelde me,
tot verzet.
Denk jg dat werkelijk? lachte ik
schor.
Zeker. Ben je misschien niet'dezelf
de mening toegedaan? vroeg ze nuchter,
en sloeg daarbij niet eens de ogen neer
Ik denk, dat je er ditmaal naast
bent, Henriëtte. Ik begin zelfs te gelo
ven, dat jij me ook niet eens liefhebt
Het zou je ij delheid strelen, als je me
op de knieën kon krijgen, maar dat is
ook alles.
Haar ogen vernauwden zich tot fon
kelende spleetjes.
Toen zuchtte ze:
Je verwacht misschien,«dat ik mijn
hoofd kaal zal plukken om 'n hopeloze
liefde? Maar ik heb ander bloed in
mijn aderen, Mare. Ik vecht voor mijn
geluk en daarbij treed ik alle. kleinzie
lige vooroordelen met voeten. En jou
trots of liever je verwaandheid zal ik
tenslotte ook klein krijgen. Ik weet bij
voorbeeld heel goed, dat mijn verdwij
ning je ongelukkig heeft gemaakt.
Ik was te zeer verongelijkt om dat te
willen toegeven. En in mijn mannelijke
eigenliefde zei ik iets dat ik in de ver
ste verte niet meende:
O, je bent nogal ingenomen met je
zelf. Maar dit moet ik je zeggen: ik was
dolblij, dat ik op zo'n goedkope manier
van je af kwam.
Jétty verbleekte niet. Ze lachte.
Wat ben je toch een ellendige leu
genaar, lieve man. Maar dat is niet zo
erg, want je weet het even goed
als ik. Maar ik zal je nu maar alleen
laten, anders vertel je nog meer onzin.
Bij de deur keerde ze zich om. Victor
zal niet komen. De arme kerel heeft er
niets mee te maken.
ELFDE HOOFDSTUK
Jetty doet het beter
Jetty had altijd grote eetlust en ver
veelde zich nooit. Ze was bepaald vrien
delijk voor mij en ik had werkelijk geen
reden om me over haar te beklagen,
behalve dat ik haar slechts hoogst zel
den te zien kreeg.
Ze stond vroeg op, ontbeet als ik nog
snurkte ik weet dat ik snurk di
neerde als ik nog maar pas ontbeten
had, ging uit zonder me te verwittigen
en. keerde terug als ik op het punt
stond te vertrekken. Ik had vernomen,
dat er geruchten hadden gelopen over
mijn romantisch huwelijk, en voorlopig
durfde ik mijn vrienden nog niet op
zoeken. Ik werd eenzelvig, een knor
rige ontevreden vent. Vooral Hendrik
kreeg het hard te verduren, maar die
had een dikke huid, hij kon er tegen.
Dat duurde zo drie dagen.
In de voormiddag van de vierde dag
deed Jetty een uitval. Ze kwam ver
trouwelijk naast mij zitten, terwijl ik
met lange tanden zat te ontbijten, en
vroeg:
Ben je in stemming om over zaken
te spreken, Mare?
Ik knorde maar wat.
Hoe rijk ben ik nu eigenlijk? Je
hebt me altijd laten geloven, dat je.
dat we afschuwelijk rijk zouden zijn en
ik heb je op je woord vertrouwd.
Wat engelachtig van jou, Jetty.
Daar gaat het niet om. Ik wou eens
een paar cijfers zien.
Ik schokschouderde minachtend.
Ben je zo gehecht aan het aardse
slijk? Je zal je tot mijn zaakwaarnemer
moeten wenden.
Hoor eens, Mare. Ik verlang, dat
jij me klare wijn schenkt. Hoeveel be
draagt ons gezamenlijk fortuin?
Ik geloof zo ongeveer twaalf mil-
lioen.
Dus zes millioen voor elk?
(Wordt vervolgd)
beide geen sprake was. Rostan hield
goed stand, doch bij de 48e zet ver
giste hij zich en maakte een blunder.
Verpoest maakte daar begrijpelijk ge
bruik van en sleepte de winst tot zich.
In de partij tussen de jongste en de
oudste deelnemer van het tournooi,
Roozenburg en Demesmaecker, hield De
mesmaecker goed stand. Roozenburg kon
in een klassiek middenspel geen vat
krijgen op de zwarte stelling. Het spel
over een andere boeg gooiend kwam een
interessant middenspel te voorschijn,
waarin Demesmaecker ditmaal aanvan
kelijk de juiste zetten deed. Hij kon
echter niet verhinderen, dat Roozenburg
door handig manoeuvreren voordelig
kwam te staan en in een fijn berekend
eindspel de winst forceerde.
De partij tussen Van der Staay en
Keiler had het volgende verloop: 1.
32—28 19—23; 2. 28x19 14x23; 3. 37—32
(de theorie geeft hier 3328 aan)
10—14; 4. 41—37 5—10; 5. 33—28 18—22
(zwart mag natuurlijk niet 1419 spe
len, wegens het damzet 2822 enz. In
plaats van tekstzet kwam eveneens
1319 in aanmerking); 6. 28x19 14x23;
7. 35—30 10—14; 8. 38—33 23—29 (wij
hadden hier liever 1319 gespeeld en.
indien volgde 3329 verder 1218,
29—24, 20x29. 32—28, 23x41, 34x21, 16x27,
46x37 met uitstekend spel voor zwart.
Na de tekstzet ontstaat zeer overzich
telijk spel. 9. 33x24 24x29; 10. 34x23
22—27; 11. 31x22 17x19; 12. 39—33 11—17;
13. 32—28 16—21; 14. 40—34 6—11; 15.
30—25 21—26.
16. 36—31 13—18; 17. 37—32 26x37; 18.
32x41 1—6; 19. 41—37 17—22; 20. 28x17
11x22; 21. 34—29 9—13; 22. 45—40 6—11;
23. 40—34 11—17; 24. 34—30 7—11; 25.
37—32 19—23; 26. 43—38 23x34; 27. 30x39
13—19; 28. 46—41 11—16; 29. 41—37
2227 (ter voorbereiding van de ko
mende grote aanval. Van de voorafgaan
de zetten was weinig of niets te zeggen,
het was een kwestie van stand opbou
wen. Op het Ogenblik gaat er meer
kracht uit van de zwarte dan van da
witte stelling).
30. 32x21 16x27; 31. 33—29 8—13; 32.
48—43 2—7; 33. 29—24 19x30; 34. 25x34
14—19; 35. 50—45 4—9 38—32 (vrijwel
verplicht, deze schijf wordt anders te
hinderlijk, maar de witte reserven ra
ken uitgeput).
36 47x38; 37. 43x32 9—14; 38. 47—41
18—23 39. 49-—13 23—28(!) (de beslis
sende aanval. Indien hij doorslaat dan
zal zwart winnen). 40. 32x23 19x28; 41.
43—38 12—18; 42. 34—29 18—22; 43. 39—34
22—27; 44. 44—39 7—12; 45. 38—33 17—22;
46. 42—38 13—18; 47. 38—32 27x38; 48.
33x42 1217 (het witte spel is thans ge
heel uiteen gerukt)49. 3731 1420; 5G.
41—36 17—21; 51. 34—30 3—9; 52. 45—40
21—27; 53. 42—38 9—13; 54. 40—34
28—32(!)55. 30—25 32—43; 56. 39x48
20—24; 57. 29x20 15x24; 58. 34—30 (de
laatste poging van wit).
De uitslagen luiden: GhestemChi
land 20, RoozenburgDemesmaecker
2—0; PostPérot 20, VerpoestRostan
20, Van der StaayKeiler 02.
De stand luidt na de 13e ronde: 1. Roo
zenburg 22 punten, 2. Keiler 18 punten,
3. Verpoest 16 punten, 4. Ghestem 15
punten, 5. Post 14 punten, 6. Chiland 12
punten, 7. Van der Staay 11 punten, 8.
Pérot 10 punten, 9. Laros 9 punten, 10.
Demesmaecker 2 punten, 11. Rostan 1
punt.
5824 X35, 59. 25—20 35—40, 6a
20—15 40—44, 61. 15—10 18—23, 62. 10—5
13—19, 63. 5—10 44—49, 64. 10—15 23—28,
65. 15—47 19—23, 66. 47—15 (het klopt als
bus, wit is totaal verloren), 66
23—29, 67. 15X16 28—32, 68. 16 x 38
4916, wit geeft zich gewonnen.
Het candidatentournooi te Nijmegen,
waarvan de winnaar het recht heeft tegen
dr. M. Euwe uit te komen om het schaak
kampioenschap van Nederland, is gewon
nen door Prins met 7% punt. De afgebro
ken partij van de 8e ronde tussen Kra
mer en Barendrecht werd gewonnen door
Kramer. De uitslagen van de 9e ronde
waren: VinkenBaay 1—0, VlagsmaPrins
y2y2. Kramerdr. Stumpers 1—0, Baren
drecht—Henneberke 10, Van Scheltinga
Van Mindeno 10. De eindstand luidt: 1.
Prins 7% punten. 2. Kramer 7 punten. 3.
Van Scheltinga 6 punten. 4 en 5 dr. Stum
pers en Henneberke ieder 414 punt, 6, 7
en 8 Baay, Vinken en Vlagsma elk 4 pun
ten, 9. Barendrecht 2% aunt, 10. Van Min
deno 1 punt.
Donderdagavond om 8 uur zal er op het
verlichte A.F.C.-terrein een voetbalwed
strijd worden gespeeld tussen A.F.C. en
P.S.V. uit Eindhoven. Deze wedstrijd is
georganiseerd om de moderne lichtinstal
latie. waarover reeds het een en ander
gemeld, in te wijden.
Op 28 November krijgt Washington zijn
eerste Zesdaagse na de oorlog. Voor Ne
derland rijden hierin mee Chris van Gent.
Gerard van Beek, Arie Vooren en Bt
Remkes.
