BERLIJN VOERT VERBETEN STRIJD OM BESTAAN
Hatta spreekt met fractieleiders
SCHIEVEEN EN AMSTERDAM-RUNKANAAL
Communisten bedreigen Soetsjou opnieuw
Weinig
voedsel, bijna geen brandstof, twee aar gas
en electriciteit per dag in de tochtige krotten
STERFTE ZAL KOMENDE MAANDEN STIJGEN
Tussen orgelmuziek, whiskey en thee
Sterke strijdkrachten verbreken op drie
plaatsen de verdedigingsgordel
De middenstand
roept
-ONTZIET MIJN PRINSESJES-
Tot hoofd en hart
Bij 88.000 luchtbrug-
vluchten 2 rampen
ATLANTISCH PACT
AANGEBODEN
Nederlandse ministers
Woensdag terug?
Een vermoeide en een strijdlustige burgemeester
pleiten voor hun zaak
J
Zal Sjensi worden
prijsgegeven?
Het weer.
DINSDAG 30 NOVEMBER 1948
72ste JAARGANG No. 24321
„Ondanks de blokkade blijft Berlijn hei centrum van Duiis-
j^nd en mei groie belangstelling volgen de Duitsers alom
in den lande de ontwikkeling van het politieke spel, waar
van hun hoofdstad het slachtoffer is," aldus kolonel I. C.
Edwards van de „Information Services Division" der Britse
bezeüingsauioriieiten te Berlijn, in een onderhoud met
enige Nederlandse journalisten, die in de afgelopen 14 da
gen, op uitnodiging van de Britse regering, een oriëntatie
reis hebben gemaakt door de Britse en Amerikaanse zones.
r
AUTO BREEKT MIDDENDOOR
Minder inlandse tarwe in brood
Duits bier naar Indonesië
Opheffing B.P.P.
Amsterdam, rood en
goud
Bevelswisseling bij de Genie
TREINONTSPORING BIJ
DOETINCHEM
Locomotief op de
verkeersweg
Moordzaak Warmoesstraat
aangehouden
Staatsloterij
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 - Postgiro 143480
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
t 1.52 per maand, 1 4.55 per kwartaal.
Directeur: 3. J. W. Boerrigter.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAABLEMSCKE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen ie weigeren.
Zijn opvatting werd door uitlatingen
van tal van geallieerde autoriteiten en
Duitse politici bevestigd. Overal in
Duitsland heeft men de grootste waar
dering^ en sympathie voor de 2% millioen
Berlijriers van de geblokkeerde sector,
die, eensgezind en vastbesloten, bereid
zijn de zware beproevingen van de ko
mende winter te doorstaan. De Ber-
limers weten, dat de Britten en Ameri
kanen alles doen om de hoofdstad via
de luchtbrug te blijven provianderen en
zij zijn zich ten volle bewust, dat het
Vrijwel onmogelijk zal zijn de inwoners
van brandstof te voorzien, die hun in de
koude wintermaanden een weinig warm
te kan brengen in de tochtige krotten
temidden der ruïnes, waarin zij met
verbeten energie een bestaan leiden,
Waarvan men zich thans, bijna vier
jaren na de capitulatie, nauwelijks een
voorstelling kan maken.
Weinig voedsel en vrijwel geen
warmte. Door de slechte kolenositie is
de gas- en electriciteitsvoorziening be
perkt tot twee uren per dag. De meeste
Berlijners hebben nog geen kolen ont
vangen en voor zover dit wel het geval
is, bedraagt de toewijzing slechts enkele
briketten of enkele scheppen steenkool,
ïn het algemeen verwacht men, dat het
sterftecijfer in de komende maanden
aanzienlijk zal stijgen. Dc arbeiders zul
len na gedane arbeid geen warmte vin
den in hun donkere woningen. Zij zullen
dezelfde natte schoenen van de vorige
dag moeten aantrekken om naar hun
werk te gaan. Zij zullen de trieste, koude
Berlijnse winter moeten doorworstelen,
zonder aardappelen, vrijwel zonder
Warme maaltijden en zonder :-:ch ooit
behoorlijk te kunnen verwarmen.
Een andere moeilijkheid, waarmede de
Berlijners te kampen hebben, is het geld.
Be Oostmark, het betalingsmiddel in de
Russische zone, wordt ook in de Weste
lijke sector gebruikt. In de praktijk is
de waarde van de Westmark bijna vier
maal zo hoog als die van de Oostmark.
"Veie ondernemers ir. de Brits-Ameri-
Kaanse sector doen zaken met de «.ussi-
Sche sector en verdienen hiermede laag
genoteerde Oostmarken. Zij betalen hun
arbeiders in de Westsector in Oostmar
ken uit hetgeen er in feite op neer komt,
dat deze hun loon tot op bijna een
vierde zien teruggebracht. Vele onder-1
nemers betalen gedeeltelijk in Oostmar
ken en gedeeltelijk in Westmarken uit
en de arbeiders zijn niet in staat zich het
allernoodzakelijkste aan te schaffen uit
de winkels, die naar omstandigheden
goed gestorteerd zijn. Opvallend is, dat
vooral de z.g, „Geschenkhauser", kleine
bazars voor luxe artikelen, grote collec
ties snuisterijen in hun etalages ten
toonstellen. De prijzen liggen echter voor
de gewone Berlijner te hoog en de uit
gestalde artikelen zijn hoofdzakelijk be
reikbaar voor Amerikaanse soldaten, die
voor een dollar op de zwarte markt 15
Westmarken krijgen, of voor de Engelsen
die een pond met 40 mark gehonoreerd
zien.
hl de Russische sector hebben de
Russen „freie Verkaufsladen" ingericht
Waar de Duitsers zonder bon goederen
kunnen kopen tegen prijzen die ver
boven die van de zwarte markt liggen.
Een paar werkschoenen kost in zulk
een winkel 120180 oostmark, de prijs
Voor deze schoenen bedraagt op de
zwarte markt (die verboden is) 100
120 mark.
In de Brits-Amerikaanse sector kost
een paar werkschoenen op vergunning
24 Westmark op de zwarte markt is
dep rijs ongeveer .viermaal zo hoog. Een
en ander heeft tot gevolg, dat een han
dige zwarte handelaar steeds weer
nieuwe kansen ziet, om profiterend
Van de koersverschillen tussen West
en Oostmark „goede zaken" te doen.
Er heerst op het vliegveld Gatow
Van de Britse sector dag en nacht een
grote drukte. Om dé twee minuten
daalt er een vliegtuig met voorraden
Voor de Berlijnse bevolking. Slechts
15 minuten zijn er nodig voor het uit
laden en reeds rijdt 't toestel de stftrt-
l>aan op om de terugtocht te aanvaar
den. Vliegtuigen met een bijzondere la
ding gaan uit de file en worden apart
hitgeladen en slechts zelden wordt het
tempo, waarin de vliegtuigen neerda
len en opstijgen, verstoord. Er starten
dagelijks meer dan 400 vliegtuigen.
Het record aantal landingen werd in
October geboekt, toen er in 24 nur tijds
476 vliegtuigen binnenkwamen.
De vluchten geschieden ongeacht de
weersomstandigheden. In October land
den op het vliegveld Gatow meer dan
1000 vliegtuigen onder slechte weersom
standigheden. Met voldoening vertelde
de leiding van het vliegveld, dat er bij
de 88000 vluchten, sedert het begin van
de blokkade gemaakt, slechts twee ern
stige vliegtuigongelukken zijn voorge
komen. Indien zulks nodig mocht blijken
zou op het vliegveld een belangrijk gro
ter aantal vliegtuigen kunnen landen en
opstijgen dan tot nu toe het geval is. De
leiding vertelde dat de frequentie nog
zou kunnen worden opgevoerd. Als regel
geldt dat elk vliegtuig na 50 vlieguren
in revisie gaat. Het vliegveld Gatow is
het drukste van Berlijn. Op alle Berlijn
se vliegvelden van de Westelijke sec
tor (Tempelhof voor de Amerikanen,
Tegel voor de Fransen en Gatow voor
de Engelsen) landen er tezamen onge
veer 700 vliegtuigen pep dag.
Behalve de aanvoer van levensmidde
len wordt ook die van grondstoffen en
kolen voor de industrie door de lucht-
dienst verzorgd. In October kostte het
onderhouden van- het verkeer over de
luchtbrug 1.850.000 pond per week.
In het algemeen geloven de Britse
autoriteiten niet, dat de toestand in
Berlijn aanleiding zal geven tot een
ernstig conflict met Rusland. Veeleer
wordt aangenomen, dat mettertijd de
moeilijkheden zullen worden opgelost,
se vliegvelden, van de Westelijke sec-
Britse bezetting te Berlijn, Sir Cecil
Weir, was ten aanzien van dit punt
niet pessimistisch gestemd. Sprekend
over de ontwikkeling van de economi
sche toestand in Duitsland gaf hij met
voldoening te kennen, dat het land
zich sneller herstelt dan oorspronke
lijk werd aangenomen. Er zijn minder
tegenslagen geweest dan men had ver
wacht.
De kolenproductie in het Roergebied be
draagt thans 325.000 ton per dag Het doel
is te komen tot een opbrengst van 450 tot
500 duizend ton (de hoogste productie tij
dens de oorlog was 450.000 ton per dag).
Sir Cecil wees er op, dat ook de staalpro-
ductie. ondanks de moeilijkheden als ge
volg van een onvoldoende electriciteits
voorziening, groter wordt. In 1939 werd een
recordproductie bereikt van 20.000.000 ton.
In 1947 bedroeg de productie nog maar
3.000.000 ton doch dit jaar zal de opbrengst
zeker 7.300.000 ton bedragen. Doel is de
productie voor 1949 cp te voeren tot
10.700.000 ton. In het algemeen acht Sir
Cecil de economische toestand van Duits
land naar omstandigheden gunsti
Een eigenaardig ongeluk geschied
de gisteren in de gemeente Putte,
toen tengevolge van de mist een luxe
twee-persoons auto van de heer W.
Wit Bergen op Zoom tegen een bus
van de B.B.A. opreed. Alhoewel de
vaart slechts gering was, bleek de
schok voor het wagentje toch te veel.
Het brak n.l. achter de voorzitting
in twee stukken. De inzittenden, de
'heer W. en zijn vrouw, kwamen er
wonderlijk goed af. De heer W. brak
enkele ribben en moest naar het Al
gemeen Burgerlijk Gasthuis te Ber
gen op Zoom worden vervoerd. Zijn
toestand is echter niet ernstig.
Het ministerie van Landbouw. Visse
rij en voedselvoorziening deelt mede.
dat het normale brood tot 22 Novem
ber 20 pet. inlandse tarwe bevatte. Nu
er 10 pet. aardappelmeel in het brood
komt. wordt het percentage inlandse
tarwe tot 15 verminderd.
Duitslands eerste na-oorlogse directe
scheepslading voor het Verre Oosten
betreft 2000 kisten Bremer bier voor
Indonesië. Zij heeft vandaag Hamburg
verlaten per „Breckonshire", een Engelse
vrachtboot.
BOVEN: Door de verwoeste straten van
hun stad trekken de Berlijners op
zoek naar brandhout. Links: ondanks
de geringe stroomtoevoer wordt er toch Naar wij vernemen zal met ingang
nog gewerkt aan herstel der electrische van 1 December het Bureau Papierver
leidingen. deling Pers (B.P.P.) worden opgeheven
Engeland, Frankrijk en de landen van
de Benelux, hebben te Washington het
ontwerp aangeboden van een verdedi
gingsverdrag met de Verenigde Staten
en Canada, aldus heeft A.P. nit Engelse
regeringskringen vernomen. Men neemt
aan, dat de bespreking van de bepalin
gen van dit onderwerp tegen het einde
van de week te Washington zullen be
ginnen.
Deze stap komt ongeveer een maand
later dan het hiervoor oorspronkelijk
door Amerikaanse en Europese diplo
maten vastgestelde tijdstip. Door deze
vertraging is het zeer onwaarschijnlijk
geworden, dat men tijdig genoeg met
een verdrag gereed is om dit in Januari
bij de Senaat te kunnen indienen.
Volgens de ,,New York Times" heb
ben de V.S. besloten, dat het Noord-
Atlantisch veiligheidsverdrag voor de
tijd van 10 jaar moet worden gesloten.
Engeland en de Benelux-landen zijn
voorstanders van een pact voor de duur
van 50 jaar. Voorts besloot men, aldus
de „New York Times", dat dit verdrag
indirect steun zou moeten krijgen van
andere landen, in het bijzonder van De
nemarken, IJsland en Portugal.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken, aldus het blad, zal het
waarschijnlijk niet met Frankrijk eens
zijn, dat de V.S. zich van 'tevoren ver
binden met gewapende macht tegen elke
aanvaller van een ondertekenaar van
het verdrag op te treden.
Antara meldt, dat Haitta gisteravond
een bespreking heeft gehad met de
fractieleiders uit het werkcomité van
het K.N.I.P. (voorlopig republikeins par
lement), ter verklaring van de kwesties,
die verband houden met de huidige be
sprekingen te'Djocja. Tot nog toe zijn
vier besprekingen tussen Hatta en de
Nederlandse autoriteiten gehouden, na
melijk een op Zaterdag met de ministers
Stikker en Sassen en de gedelegeerde
van het opperbestuur Neher, twee op
Zondag met minister Sassen en een gis
termiddag met minister Stikker. Over
de besproken onderwerpen zijn geen bij
zonderheden bekend, aldus Antara.
Politieke kringen te Djocja meenden,
dat de onderwerpen waarover moeilijk
overeenstemming te bereiken was, o.m.
betreffende bevoegdheden .van de inte
rim-regering en het veto-recht van de
hoge vertegenwoordiger der Kroon. Deze
kringetf meenden, dat de informele be
sprekingen zo spoedig mogelijk moeten
worden beëindigd. Intussen legden re
geringskringen er de nadruk op, dat ver
dere besprekingen moeten worden ge
houden onder auspiciën van de Commis
sie voor Goede Diensten, waarbij de
voorstellen van het Amerikaanse lid de
zer commissie, de heer Cochran, ais
working paper moeten dienen.
Antara meldt, dat 1200 opstande
lingen zich hebben overgegeven in het
gébied van Poerwodadi en Grobogan.
Antara meldt, dat namens de fractie
leiders van het werkcomité van het
K.N.I.P. de voorzitter, Mohammed As-
saat, tot Moh. Hatta het verzoek heeft
gericht, om de informele besprekingen
stop te zetten. Het comité stelde voorts
voor, de formele besprekingen onder
auspiciën van de C. v. G. D. spoedig te
hervatten. Assaat verklaarde dat na zijn
terugkeer van een bezoek aan Kalioe-
rang.
De Oost-Java conferentie is heden
ochtend beëdigd als voorlopig parlement,
waarna raden Djoewito met 42 tegen
30 stemmen tot voorzitter werd ver
kozen.
Donderdag zal het voorlopig parlement
worden geïnstalleerd in tegenwoordig
heid van de hoge vertegenwoordiger der
kroon dr. Beel. waarbij waarschijnlijk
ook de Nederlandse Ministers aanwezig
zullen zijn.
Sjarifoeddin zou zich thans in het
moerasgebied bij Klamboe bevinden.
Volgens Antara bestaat de mogelijk
heid dat de Nederlandse ministers
Woensdag naar Batavia terugkeren, na
dat de besprekingen vandaag zijn voort
gezet.
Naar Antara meldt, heeft president
Soekarno een uitnodiging ontvangen
van Pandit Nehroe om een bezoek te
brengen aan India, ter versteviging van
de vriendschapsbanden tussen India en
de republiek.
In de nacht van Donderdag op Vrijdag
heeft een grote bende een aanval gedaan
op de onderneming Kiara Panoeng nabij
Tjiandjoer. De militairen en de onderne-
mingswacht wisten de aanval af te slaan
In de nacht van Zaterdag op Zondag werd
een nieuwe geconcentreerde aanval op de
rubberfabriek afgeslagen, waarbij een he
vig vuurgevecht ontstond. Toen er mili
tairen te hulp kwamen trok de bende zich
terug.
Het getuigenverhoor in de zaakNadja-
moeddin werd Maandag voortgezet. De ge
tuige Mohammed Said, tokohouder en fa
milieled van Nadjamoeddin, is onder ver
denking van meineed in hechtenis geno
men, nadat eerder besloten was, het ver
hoor van deze getuige voort te zetten in
afwezigheid van Nadjamoeddin.
(Van een onzer speciale verslag
gevers)
Wij reizen. Wij trekken door Neder
land en gisteren, op de eerste dag van
onze tocht, zijn wjj ontvangen in Rotter
dam en Amsterdam. Eerst laat in de na
middag in de stad aan de Maas.
Uit dc cgaal-grijze mist vandaan, die
de ganse dag de wereld voor ons on
zichtbaar had gemaakt, betraden wij het
stadhuis. Wij gingen binnen in de Bur
gerzaal, waar plechtig éen orgel op onze
komst preludeerde en waar burgemees
ter Oud, grijs, bleek en vermoeid naar
het ons voorkwam, op ons toetrad, om
hangen met zijn ambtsketen. Staande
en zijn betoog met een enkel sober ge
baar ondersteunend, h-eft hij ons in
goed tien minuten wegwijs gemaakt in
het voornaamste probleem, dat Rotter
dam op dit ogenblik bezig houdt: het
vliegveld Schieveen. En al hebben wij
ons dan ook niet aan dc indruk kunnen
onttrekken, dat zijn stem wat vermoeid
was, al scheen het duidelijk, dat hij niet
dan met moeite zijn zinnen formuleerde,
hij heeft de kwestie daarom niet minder
scherp geformuleerd:
Rotterdam wil een vliegveld. Rotter
dam wil een luchthaven, waarvoor het
al jaren en jaren gevochten heef en
'het wil een luchthaven, die bij iedere
toekomstige ontwikkeling van de
luchtvaart bruikbaar zal zijn, d.w.z.
een luchthaven met een onbeperkt
uitbreidingsvermogen. Daarvoor strijdt
het en daarom verwerpt het Ypenburg.
omdat naar de mening èn van het
Rotterdamse gemeentebestuur èn
zoals mr. Oud zei zelfs naar die van
de mensen van Ypenburg zelf. daar die
onbeperkte uitbreidingsmogelijkheden
niet aanwezig zijn.
Vier dagen lang maakt een gezël-^
schap Nederlandse journalisten op
uitnodiging van het ministerie van.
Verkeer en Waterstaat een rondreis
door Nederland. Gisteren, op de eer
ste dag, bezochten zij in dit verband
Rotterdam en Amsterdam. In beide
steden werden zij ontvangen door de
burgemeester en in beide steden ga
ven die burgemeesters ieder in zijn
eigen stijl een. overzicht van hun
problemen en moeilijkheden. In ne
venstaande reportage geeft onze
speciale verslaggever op dit ogen
blik zwervende tussen IJmuiden en
Harlingen daarin zijn indrukken
i^weer.
En daarvan, aldus mr. Oud, kunnen
wij geen afstand doen. Wij hebben de
taak de weg, die onze voorvaderen zijn
ingeslagen, de weg die leidt naar de
groei en bloei van Rotterdam, te blijven
volgen. En dat is de weg, die gemaakt
wordt met een vèr-voóruitziende blik.
In Amsterdam was dc ontvangst ge
heel anders. Immers, was burgemeester
Oud de pers tegemoet getreden omhan
gen met zijn ambtsketen en begeleid
met orgelmuziek en het gerinkel van
theekopjes, mr. d'Ailly ontving zijn gas
ten thuis in zijn ambtswoning aan de
schemerige Hecrengracht. Hij ontving
hen in een zaal, schitterend van rood en
goud en brandende luchters en hij trad
hen tegemoet met in de hand. talrijke
kaarten en als de meester op school
een aanwijsstok.
En zó uitgerust heeft hij met voor
De oproep van Koningin Juhana aan het Nederlandse volk, de prinsesjes-
met rust te laten, was voor Pauline Avery Crawford van „The New York
Herald Tribune" aanleiding om een gedicht te maken.
Het verscheen Zaterdag in de Parijse editie en is getiteld „on human
rights". De tekst luidt:
„Have pity on my princesses"
queen Juliana cried
„Why must you stop and push and stare W
each time they take a breath of air
or shop or walk or ride?
And it'snot they who are the zoo,
they came to see it, just like you.
If they must be denied
Those human rights which you hold dear,
then either you or they, I fear
will have to stay inside.
,Have pity on my princesses"
queen Juliana cried.
Vrije vertaling:
(„Ontziet mijn prinsesjes", klaagt Koningin Juliana. „Waarom moet V
«4i blijven staan, U verdringen en blijven kijken telkens wanneer ze een
luchtje scheppen, uit winkelen, wandelen of rijden gaan? Ze zijn Artis
uiet! Ze komen er evenals U om te kijken. Als U met de menselijke
Rechten, waarop U zo gesteld bent, geen rekening wilt houden, dan ben
bang, dat U of zij binnen moeten blijven.
Ontziet mijn prinsesjes", klaagt Koningin Juliana).
De Chinese communisten hebben Soetsjou, de voornaamste ravitaillerings-
basis van de regeringstroepen bij de verdediging van de hoofdstad Nanking,
geheel afgesneden. Sterke communistische strijdkrachten verbraken de ver
dedigingsgordel van de troepen der centrale Chinese regering bij Soetsjien,
Pinpi en Linpi en vormden daardoor bij Pengpoe een ernstige bedreiging voor
de Chinese hoofdstad. De Chinese legerleiding trachtte daarop in allerijl een
gedeelte van de troepen in Soetsjou terug té trekken, om te trachten de op
mars van de communisten te stuiten. Hierop hebben de communisten Soetsjou
echter ingesloten. Men neemt aan, dat de regeringstroepen in Soetsjou zullen
trachten door te stoten naar Pengpoe. Als zjj hierin slagen, zal 6e commu
nistische bedreiging van Nanking voorlopig weer opgeheven zijn.
lijk ontvangen worden, maar men voelt
weinig sympathie voor haar onofficiële
missie, om hulp te krijgen voor haar
land. Diplomatieke autoriteiten nemen
het standpunt in. dat generaal Tsjang
Kai Sjek zelf verantwoordelijk is voor
de mislukkingen en dat de nederlagen
van de Chinese regeringstroepen zeker
niet een gevolg zijn van een gebrek
aan Amerikaans materiaal.
Volgens berichten uit Sjanghai over
weegt Tjang Kai Sjek het overbrengen
van troepen door de lucht uit de pro
vincie Sjensi, ter versterking van het
centrale Chinese front. Deze troepen
schijnen tot de beste der regeringstroe
pen te behoren. Het overbrengen zou
echter met zich meebrengen, dat de
pyovincie Sjensi aan de communistische
troepen wordt prijsgegeven.
Regeringsvliegtuigen hebben met
succes doelen van de vijandelijke
troepen in West-Mandsjoerije en
Oost-Hopei aangevallen. Volgens re-
geringsberichten zijn Tjisingwangtao
en Shanghaikoean „om strategische
redenen ontruimd". Berichten, vol
gens welke de regeringstroepen de
tactiek van de „verschroeide aarde"
toepassen en o.a. de eigendommen
van de Britse Kailan mijnbouwmaai-
schappij te Tjisingwangtao hebben
vernield, hebben dc vrees doen
ontstaan. dat ook de installa
ties van de Kailan te Tongsjan
in Noord-Oost-China verwoest zullen
worden. Dit zou voor de bewoners
van Tientsin erntisge gevolgen met
zich brengen, daar deze stad p.a. wat
de watervoorziening betreft, geheel
van 4e installaties afhankelijk is.
Mevrouw Tsjang Kai Sjek, die mor
gen in Amerika verwacht wordt, zal,
volgens verklaringen van gezaghebben
de woordvoerders, uiteraard zeer hoffe-
Bij bescihkking van de minister van
Oorlog is de generaal-majoor der genie,
J. Zwart, met ingang van 1 December
1948, eervol ontheven uit zijn functie
van hoofd van de dienst der genie. Als
zijn opvolger is aangewezen de kolonel
der genie J. Kok.
Verwachting tot Woensdagavond:
Op vele plaatsen vooral in de
ochtend nevei of mist. In de loop
van de dag hier en daar opklaringen.
Vannacht lichte met hier en daar
matige vorst. Morgen overdag onge
veer dezelfde temperatuur ais van
daag Zwakke wind overwegend tus
sen ZuicKOost en Zuid-West.
Zon: 8.25—16.32; Maan: 9.37—16.33.
De bewoners van Bikini zijn, na de experimenten met de atoombom op hun
atoleiland, zwervende. Van Bikini werden ze overgebracht naar het eiland
Rongerik, doch dit bleek ongeschikt. Hierna ging het naar Kwajalein, doch ook
dit eiland was de vroegere Bikini-bewoners niet naar de zin en thans zijn
ze naar Kin verhuisd in de hoop, dal zij daar hun geliefd Bikini zullen vergeten.
Het ontladen van de bagage op het strand van Kili.
hem ongewone felheid, de eis verdedigd,
die Amsterdam in deze dagen met zo
veel kracht stelt: onmiddellijke vol
tooiing van het Amsterdam-Rijnkanaal.
Te verwonderen behoeft die felheid niet.
De zwervende journalisten betreden zijn
woning juist op de dag, dat namens het
gemeentebestuur van Amsterdam een
adres is verzonden aan alle leden van
de Tweede Kamer. Een adres, waarin
omstandig en voorzichtig wordt gefor
muleerd, wat mr. d'Ailly handig en
scherp voor zijn gasten formuleerde:
Amsterdam eist handhaving van de
belofte, dat het Amsterdam-Rijnkanaal
per 1 Jan. 1951 voor het scheepvaart
verkeer zal worden opengesteld, om
dat het niet langer genoegen kan en
mag nemen met alleen het Merwede-
kanaal, dat mr. d'Ailly deze avond
„gladweg een sloot" noemde.
En terwijl zijn toehoorders genoten
van de whiskey Ierse aldus de gast
heer heeft hij deze eis omstandig
toegelicht. Heeft hij de argumenten,
waarop de regering voor het volgend
jaar 5 in plaats van 12 millioen heeft
uitgetrokken, „gezocht en gekunsteld"
genoemd.
Mr. d'Ailly was met vermoeid, inte
gendeel. Hij vertoonde een grote strijd
lust. Hij meende met recht en rede voor
Amsterdam en Nederland te kunnen
vragen, dat dit kanaal al voor vijf
zesde voltooid om wille van de grote
economische belangen, ja om wille van
het naakte bestaan van Amsterdam,
met voortvarendheid zal worden vol
tooid. Hij toonde daarbij aan, dat de
voltooiing van het kanaal practisch
geen of weinig deviezen kost, dat Am
sterdam zonder dit kanaal nog verder
achteruit zal gaan en dat ook industria
lisatie zonder kanaal onbestaanbaar zal
zijn.
Zo spraken wij op één dag twee bur
gemeesters van twee der grote steden
van ons land. Beiden hadden een grief
en bij beiden lag die grief op het ter
rein van verkeer en waterstaat. Dit mo
ge aan een zijde triestig schijnen, hei
bewijst ten andere dit verheugend ver
schijnsel dat wij vechten om te blijven
wat wjj waren: „de vrachtvaarders van
Europa, te water en in de lucht".
Op de spoorlijn WinterswijkArn
hem is vanmorgen de trein, die om
7.24 uur uit Doetinchem in de richting
Arnhem was vertrokken, even voor hfet
station Wijnbergen ontspoord. De loco
motief kwam terecht op de verkeers
weg, die naast de spoorlijn loopt, de
voorste drie wagens bleven buiten de
rails op de spoorbrug over de Oude
IJsel staan. Alleen de twee achterste
wagens bleven in de rails. Er gebeur
den geen persoonlijke ongelukken. De
oorzaak van de ontsporing is nog niet
bekend. Het wegverkeer is omgelegd.
Men hoopt de spoorlijn vanavond weer
vrij te hebben.
Gisteren stonden voor het Amster
dams Gerechtshof in hoger beroep te
recht de 24-jarige L. M. v. d. Helm en
de gebroeders J. en C. Hoogeboom,
respectievelijk 24 en 26 jaar oud. Deze
drie werden er van beschuldigd op 2
November 1946 de 61-jarige „moeke"
Marsman tezamen en na gemaakte af
spraak te hebben geworgd en beroofd
van geld en enige sieraden.
Op 27 April had de rechtbank te
Amsterdam hen daarvoor, veroordeeld
tot elk 15 jaar# gevangenisstraf.
Wegens het zeer grote aantal getui
gen besloot het Hof gisteravond de
zaak aan te houden tot Maandag 17
Januari en dan het getuigenverhoor
voort te zetten.
In de 505de staatsloterij (5de klasse,
6de lijst) is op no. 14506 een prijs van
f 10.000 gevallen.
Als hoofd en hart verenigd zijnzal I
j zegen en geluk gedijen. j
De laatste tijd is er bewogenheid in
de middenstand. Deze stand hield
eerst op verschillende plaatsen, lo_
kaal of regionaal, appèl. En het hoogte
punt van deze beweging werd bereikt
in Den Haag, waar een 2500 man in
strakke gespannenheid doch tevens in
tucht getuigen kwam van het benau
wend gevoel in verdrukking te geraken,
ten dele door regeringsmaatregelen ten
bate van de arbeidersstand.
Ronduit werd op het Haagse appel
gezegd, dat de middenstand de arbeiders
de verbetering in hun hachelijke positie
geenszins misgunde, ja zelfs gaarne
daarmede accoord ging.
Ook was het van het Kamërlid Hooij
klaarblijkelijk geen blote formaliteit of
opportunistische vriendelijkheid, doch
een eerlijk woord, toen hij getuigde van
waardering voor de loon- en prijspoli
tiek, die de Regering volgt. Wie uit
gaande van dat standpunt de positie
der middenstanders bespreekt en dan
nadrukkelijk komt verklaren, dat tien
duizenden middenstanders de lasten niet
meer torsen kunnen, die de Regering
hun op de schouders legt, zonder dat zij
deze afwentelen kunnen op anderen
door ze in de prijzen te verrekenen, die
heeft recht ernstig te worden aanhoord
en au sérieux te worden genomen.
De arbeiders stand is geleidelijk
aan dank zij de macht zijner organi
saties, het inzicht en doorzicht en ener
giek doelbeheerst optreden zijner lei
ders, mede dank zij de ontwaking van
het sociale geweten bij andere standen
ten opzichte van de rechten der afhanke
lijke werkers, en ten slotte dank zij zijn
machtige sociaal-charitatieve zelfhulp
een stand geworden, naar welks eisen
men geneigd is te luisteren, omdat hij
respect afdwingt.
Verblijdend is het verschijnsel, dat nu
ook de roep van de middenstand als
sterke echo geklonken heeft in de pers.
Wel is het hier en daar misschien nog te
zeer een zuivere echo geweest van
hetgeen middenstanders riepen. Wel had
de middenstand naast de echo van zijn
eigen stem wellicht gaarne een sterker
eigen geluid van buitenstaanders ge
hoord. En misschien is de toestand nog
wel zó, dat sommigen wat huiverig zijn,
zich resoluut achter de eisen van de
middenstand te stellen.
Dit vindt mogelijk zijn oorzaak in het
feit. dat velen meer studie hebben ge
maakt van net arbeidersvraagstuk en
zich dieper hebben ingedacht in de no
den van de arbeiders dan zij zich heb
ben verdiept in middenstandskwesties,
zodat te weinigen een eigen gevestigde
overtuiging hebben op gebied van recht
matige eisen van deze stand.
Geenszins valt het te ontkennen, dat
de katholieke sociologen altijd met
kracht zijn opgekomen voor de hoge
waarde en de onmisbaarheid zelfs van
een gezonde en aanzienlijke midden
stand voor een maatschappij-in-orde.
Tevens kunnen de katholieken, ook niet-
middenstanders, er o.a. op roemen, dat
zij de sterkste stuwers zijn geweest naar
kinderbijslag voor zelfstandigen.
Zeker, van Protestantse zijde is wel
beweerd, dat de middenstand min of
meer in verdrukking is gekomen sedert
de katholieken, met de Partij van de
Arbeid in zee gaande, ..mondje toe" zou
den hebben gespeeld, omdat de socialis
ten nu eenmaal niet middenstands-
achtig" zijn aangelegd. Doch over zo'n
bewering van Christelijke broeders kun
nen wij slechts even glimlachen.
Het machts- en plichts- en prestige-
besef is bij de katholieken, ook als zij in
de Kamer samengaan met de P. v.
d. A., wel in zo'n mate aanwezig, dat zij
heus niet verlegen hun mond houden of
hoofdpunten der katholieke sociologie
maar onbesproken laten. Dat zou trou
wens ook, praktisch-poiitiek bezien, niet
van gewiekstheid getuigen.
De Protestanten behoeven trouwens de
wordingsgeschiedenis van deze Regering-
op-brede-basis slechts een ogenblik te
overwegen, en het zal hun duidelijk
worden, dat de Katholieken zichzelf
blijven en met kracht ookomen voor
eigen mening ook wanneer deze niet
door de P.v.d.A. gedeeld wordt.
Wij zijn er dan ook vast van over
tuigd, dat de middenstand de katholie
ken nog altijd beschouwt als zijn be
trouwbare en sterke vrienden. Hiermee
wensen wij niets af te dingen op de eer,
die met name aan de Anti-Revolution*
nairen toekomt, zich „de partij van de
kleine man" te mogen noemen.
Het feit. dat sommigen wat schuch
ter instemming betuigden met de
roep om. positie-verbetering van
de middenstand vindt verder niet on
waarschijnlijk zijn verklaring mede
hierin, dat men zich de vraag stelt, of de
middenstand wel voldoende zich zelf
helpt door een krachtig organisato-
r i s c h-economisch optreden.
Niet zelden hoort men, dat de midden
stander in zaken doen te overheersend-
individueel wil werken, van gezamen
lijk zaken doen en teamwork te weinig
wil weten, bij samenwerken te uitslui
tend denkt aan de zij, die anderen daarbij
zullen spinnen, en de schuld dus bij de
middenstander zelf ligt, zo hij in ver
drukking geraakt.
Nu ligt in dal verwijt wel degelijk een
kern van waarheid. Dit mag echter geen
reden zijn, om de middenstand in zijn
huidige moeilijke situatie te laten.
De moeilijkheden immers, waarin hij
nü verkeert en waarover hij nu klaagt,
zijn vrij plotseling en onvoorzien over
hem gekomen door de (misschien ten
dele onvermijdelijke) Regeringspo
li t i e k. Bovendien de middenstand
ter wille zijn op dit moment zal o.i.
geen vertraging brengen in het aanpas
singsproces van de middenstand aan de
eisen van het moderne economische le
ven. Tot georganiseerder zaken doen
wordt de middenstand tóch gedwongen.
En de leidende middenstanders hameren
de noodzaak van geconcentreerder op
treden en zaakkundiger scholing met
volharding in de soms nog wat harde
hersens.
Hieraan mag dit worden toegevoegd:
vergelijken wij de geordendheid van de
middenstand in Nederland bij die van
België b.v., dan kunnen wij onze mid
denstand geenszins achterlijk noemen.
Dit mag natuurlijk voor de middenstand
geen reden zijn om op zijn slofjes van
vroeger te blijven lopen, dient echter
voor Nederland wel een motief te we
zen om met ehnst te luisteren naar de
eisen, die de middenstand stelt, om een
gezonde en aanzienlijke middenstand te
behouden.
En dit laatste is volgens de katholieke
sociologie een ideaal, naar welks ver
werkelijking met kracht moet worden
gestreefd; want het verlies aan vrijheid,
aan kans op menswaardig leven en aan
cultuur zal groot zijn, zo de stand der
zelfstandigen zou gaan uitsterven en de
wereld slechts een uiterst gering aan
tal „bazen" zou kennen en uiteindelijk
slechts „grootmachten" zou herbergen
of één alles-overheersende' staat.
PASCH. VAN MARVILDE
