WOUDENBERG SMEET MET
HET GELD DER ARBEIDERS
Hij trachtte ons land geestelijk
bij Duitsland in te lijven
RODE LEGERS NEMEN S0ETSJ0U IN
De alarmtoestand heerst in
Nanking en Sjanghai
geschonden en vervallen
Kerken en grote gebouwen
worden snel hersteld
doch vol levenskracht
„Mijn tegenstanders maakten
fouten, die ik vermeed"
k
I
Ministers plegen
overleg
NAF-Ieider voor het Hof
Woningtoestanden
miserabel
zegt wereldkampioen Roozenburg
E
Jeugd en film
bureaux van redactie en administratie
Het weer.
Tot hoofd en hart
Sint Nicolaas
in Amsterdam
LIQUIDATIE VAN DE
VAKBEWEGING
Drie gevangenen ontvluchtten
in de mist
Eis tegen Goedewaagen: 15 jaar
Gewillig marionet
Mevr. Tsjang koel
ontvangen
Met voorlopige federale
regering
MENINGSPEILING IN
K.V.P.
DONDERDAG 2 DECEMBER 1948
72ste JAARGANG No. 24323
15 millioen verdween
jh-%
Buitenlanders vluchten
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
De „dikke," nu sterk vermagerde
Hendrik Woudenberg, die op 15
Juli 1940 opdracht kreeg de Ne
derlandse vakbeweging te nazifice-
ren. hetgeen op een volkomen de
bacle uitliep, moest zich hedenmor
gen voor het Bijz. Gerechtshof te
Amsterdam verantwoorden. Hem
was niet alleen ten laste gelegd, dat
hfj het N.V.V. heeft geliquideerd en
de Kath. vakbeweging, maar ook op
1 October 1942 zijn benoeming tot
leider van het N.A.F. heeft aan
vaard om de oogmerken van de
vijand te dienen.
Woudenberg, die voor het Hof nog
slechts zijn oorspronkelijk beroep van
boekhouder opgaf, erkende dat de „feite
lijkheden in de dagbladen grotendeels
juist" zijn. Hij had echter bezwaar tegen
het detail, dat hij de uitvoering van de
bepalingen van de „arbeidsinzet" der
Nederlandse arbeiders zou hebben be
vorderd. En ook dat hij opzettelijk de
Duitsers bevoordeeld zou hebben. Dit
gaf al direct aanleiding tot een uitvoerig
debat met de president, die hem onder
de neus wfeef, dat hij toch maar pro-
Duits was en de bevordering van de
doeleinden der Duitsers een noodzakelijk
gevolg was van zijn handelingen, afge
zien dan van zijn streven naar eigen eer
en glorie.
Het Tweede-Kamerlid E. Kupers ver
telde als getuige hoe in 1940 de gang van
zaken in de vakbeweging is geweest.
Hij kreeg bezoek van een Duitser, die
hem inlichtingen over de vakbeweging
kwam vragen. Hij gaf ze en hoorde er
geruime tijd niets meer van, zodat hij
dacht, dat het nog wel rustig zou af
lopen. Plotseling moest hij komen op een
vergadering, waar hem werd medege
deeld, dat Woudenberg commissaris van
het N.V.V. wercL en dat de bestuursleden
niet mochten belanken. Dit zou als een
vijandige daad worden beschouwd. Maar
een paar dagen later zijn toch de func
tionarissen weggezonden. In 1941, tij
dens de Februaristaking, werd getuige
met alle andere functionarissen gear
resteerd. Vier van de hoofdfunctionaris
sen hadden enige dagen tevoren ten
huize van de heer Kupers vergaderd,
maar niet bver de staking, die hun toen
nog niet bekend was. Een der functio
narissen, De la Bella, is naar Dachau
gevoerd. Getuige had echter geen bewij
zen dat Woudenberg de hand in de ar
restaties heeft gehad.
TJit het getuigenverhoor Kwam
Verwachting tot Vrijdagavond:
Zwakke tot matige, in de kust
streken tijdelijk vrq krachtige
wind tussen Zuid-Oost en Zuid-
West. Over het algemeen wat meer
bewolking dan vandaag. Over
wegend droog weer, maar later in
het Westen van het land toe
nemende kans op enige regen.
Vannacht op sommige tegen de
wind beschutte plaatsen lichte
nachtvorst. Overdag dezelfde of
iets hogere temperatuur dan van
daag.
Zon op: 8.28. Onder: 16 31.
Maan op: 11.43. Onder: 18.23.
vast te staan dat er tydens het be
heer van Woudenberg 15 millioen
gld. van het vermogen van de vak
beweging is verdwenen. De heer
Kupers weet dit aan de krankzin
nige wjjze waarop met geld is ge
smeten. „Vreugde en Arbeid" b.v.
moet enige millioenen hebben ge
kast en het N.A.F. was topzwaar.
Verdachte gaf toe dat er met geld
gesmeten is geld speelde geen rol
en bovendien liep het ledental zeer
sterk achteruit.
„Het is op verkeerde verwachtingen
gebouwd geweest," zuchtte verdachte.
De president wees er op, dat verdachte
al gemerkt kon hebben, dat de arbei
ders hem niet wilden, toen de kath. en
chr. arbeiders allemaal wegliepen. „U
hebt er goed van geleefd," aldus de
president, „u had f 17.000 salaris van
het N.V.V., terwijl de heer Kupers
slechts f 4600 salaris genoot".
„Als is in zaken was geweest, had ik
net zoveel verdiend", aldus verdachte.
„Dan was u als profiteur voor het
Hof gekomen", riposteerde de presi
dent.
De procureur-fiscaal verweet Wou
denberg dat hij geen sociaal gevoel had,
want hij accepteerde extra kolen en
-levensmiddelen, die de gewone arbei
ders niet kregen.
Het hoofdbestuurslid A. Vermeulen
moest als getuige erkennen, dat enkele
bestuursleden en een zeker aantal le
den van het N.V.V. zijn gebleven, toen
Woudenberg commissaris werd, in te
genstelling tot die van de R.K. en Chr.
vakbeweging, die allen wegliepen. Het
N.A.F. recruteerde zijn leden uit de
ongeorganiseerden door allerlei voor
delen te beloven, maar het resultaat is
zeer gering geweest. Op 1 Mei 1!942 be
droeg het ledental van het N.A.F.
slechts 35.000!
Getuige gaf nog uitvoerige inlichtin
gen over de tegenstellingen die er tus
sen de nat.-soc. en de Duitsers onderling
bestonden. De ene groep wilde „er op
los slaan", de andere het wat kalmer
aan doen. De richtlijnen werden ver
strekt door de Duitse „Dienststelle
Helmich. De uitvoering der richtlijnen
berustte bij Woudenberg, die nog door
oude vakbondsbestuurders is gewaar
schuwd, dat het mis zou gaan. In den
brede werd dan elk détali nagegaan en
bet proces verliep dan ook als een uit
gesleten beekje. Allerlei ingewikkelde
bestuurstechnische kwesties werden tot
in de finesses besproken.
(De zitting duurt voort)
Een tweetal Amsterdammers, opgesloten
in de Leeuwarder gevangenis, was behu\p-
zaam bij verbouwingswerkzaamheden op
de binnenplaats. Tijdens de mist wisten
zij over een der muren te klimmen en on
danks ijverig speuren is hét nog niet ge
lukt hen terug te vinden. Een andere ge
vangene, wegens moord tot twintig jaar
veroordeeld, waarvan hij zestien jaar had
uitgezeten, werd voorwaardelijk in vrijheid
gesteld. Hij overtrad de voorwaarden en
werd opnieuw ingesloten. Toen hij in het
Diaconessenhuis te Leeuwarden moést
worden opgenomen, nam ook hij de benen.
In een hofje aan de Goudserijweg te
Rotterdam, waar timmerlieden bezig
waren de vloer van een parterrewoning
te vernieuwen, zijn gisteren in de grond
de stoffelijke resten gevonden van een
vermoedelijk nog jong persoon. I-et
stoffelijk overschot heeft er reeds tien
tallen jaren gelegen. Het zal echter
moeilijk zijn dit zeer oude geval tot
klaarheid te brengen, terwijl ook de
vraag zich voordoet of men indien
hier inderdaad van misdaad sprake is
de zaak niet reeds verjaard rrfoet
H's is er! Sinterklaas, goedheilig man, kwam gisteren met zijn beste tabberd an
en omringd door een groot gevolg zijn opwachting maken in de hoofdstad, waar
duizenden kinderen hem met angstige of blijde gezichten een groots welkom
bereidden. Spoedig na aankomst werd hem een glas Spaanse wijn aangeboden
en heette burgemeester d'Ailly hem op de Dam van Harte welkom.
(Van onze Haagse redactie)
De procureur-fiscaal, mr. F. J. G.
baron van Voorst tot Voorst, heeft
Woensdagmiddag in de zaak-Goede-
waagen, die voor het Haags Bijzon
der Gerechtshof behandeld werd,
tegen verdachte een gevangenis
straf geëist van vijftien jaar, met
aftrek. Naast de gebruikeiyke ont
zetting uit de kiesrechten en het
recht omambten te bekleden, eiste
de proc.-fiscaal de verbeurdverkla
ring van verdachte's bibliotheek ter
waarde van f 7000.
Mr. baron van Voorst tot Voorst
merkte in het begin van zijn fel requi
sitoir op dat de naam Goedewaagen
voorgoed verbonden zal zijn aan het
streven om de Nederlandse culturele
instellingen en de Nederlandse gedach-
tenwereld te nazificeren. Dit is te erger
daar Nederland in de oorlogstijd in de
klem zat;" er was geen verweer mogelijk.
Eigen eerzucht heeft verdachte, toen
zijn wetenschappelijke carrière niet ge
lukt was aan het hoofdgebracht van
het departement van Volksvoorlichting
en Kunst. In deze functie heeft hij
Duitsland geholpen en getracht Neder
land geestelijk in te lijven. Verdachte's
instelling is volledig Duits. Door de af
beeldingen, die van zijn departement
uitgingen, zijn vele wankelmoedigen
bezweken en zijn vele Nederlanders tot
ontrouw aan de Nederlandse zaak ge
bracht.
De proc.-fiscaal noemde dit verleiding
tot afval van het gezag en sprak in dit
verband van misdadig.
Verdachte had in één jaar bijna vijf
millioen nodig v.oor zijn departement;
daarnaast heeft hij veel onzalig werk
gedaan voor de kuituurkamer en de
pers. Aan de pers heeft hij in ernstige
mate schade berokkend, talloos waren
de voorschriften, die de journalisten
moesten opvolgen. Spr. herinnerde a/n
de Goedewaagen-prijs, ingesteld voor
de beste bijdrage in nat.-socialistische
geest. Dan was er nog Goedewaagen r
Het is thans wel duidelijk, dat de
aanvankelijke successen van de Chinese
regeringstroepen in de slag om Soetsjou
slechts uitstel van executie hebben be
tekend. In de ommuurde stad biedt nog
slechts een klein garnizoen verzet tegen
de communistische aanvallen. De hoofd
macht der nationalistische legers is
naar het Zuiden teruggetrokken en zou
door de communistische legers omsin
geld zqn. De regeringstroepen trachten
nu 'n nieuwe verdedigingslinie voor de
hoofdstad Nanking op te werpen op een
afstand van niet meer dan 160 km ten
Noorden van de stad. Gezegd wordt, das
deze verdedigingslinie bezet moet wor
den met een krijgsmacht van niet meer
dan 80 duizend man, die grotendeels sa
mengesteld is uit recruten en uit onder
delen, die nog gered konden worden uit
Mandsjoerije. Het by Soetsjou omsin
gelde leger zou 350 duizend man sterk
zijn. Bovendien zouden de communisten
ten Westen van Nanking de 12de leger
groep hebben omsingeld, die uit ruim
100 duizend man bestaat.
Volgens piloten heerst in Soetsjou
paniek en verwarring. Gisteren besloot
de centrale regering de stad van 800.000
inwoners prijs te geven. Soldaten en
officiren vochten om de weinige plaat
sen in vliegtuigen, die rijst aanvoerden.
In sommige gevallen stegen de overvolle
toestellen op terwijl er nog mensen aan
de deuren hingen. Handelsvluchten
naar de stad zijn nu stopgezet.
De verdedigers van Pengpoe ten Zui
den van Soetsjou waar zwaar artillerie
vuur weerklinkt, trachten contact te
maken met naar het Zuiden trekkende
troepen uit Soetsjou. Naar verluidt be
spreekt men te Shanghai de vorming van
Met het Wenen van voor de Duitse overheersing in herinnering, is de aan
komst in de Oostenrijkse hoofdstad op een grauwe Novemberavond een grote
deceptie. Het briljante straatlicht van vroeger is vervangen door series gloeiende
spijkers. De Maria Hilfestrasse, de grootste winkelstraat, is duister en droef.
Vroeger was deze straat een lichtzee vol bedrijvigheid. Thans ziet men er weinig
mensenweinig trams, weinig leven. Slechts lichtbakken van bioscopen en koffie
huizen geven nog wat accent aan de grauwe duisternis. Snel wat eten in een leeg
restaurant en don naar bed met de vraag: „Wat zal het worden"!" Toen licht en
bedrijvigheid, gezelligheid; nu een dorp met ogenschijnlijk schuwe dorpelingen,
triest en schier levensloos.
Verder gaat de tocht van de Kaernt-
r.erstrasse en de Graben met hun
prachtige winkels en verlokkelijke uit
stallingen, door „Strassen" en „Gas
sen", geen Wener weet het verschil
daartussen. Weer naar de Ring en
vandaar naar het gebied tussen Donau
en Donaukanaal, waar in 1945 't hardst
gevochten werd. De Babenbergs het
eerste vorstengeslacht van Oostenrijk
vonden in dit gebied een natuurlijke
sterkte, die door de eeuwen heen tal
van oorlogen, vernielingen en bran
den medemaakte. Op sommige punten
van dit district waant men zich in Keu
len of Hamburg, zo ernstig zijn de ver
woestingen. Vooral langs het Donauka
naal. De enorme flatgebouwen en huur
kazernes hebben zeer geleden of zijn
vaak totaal verwoest. Ook langs de Do-
nau-oever zijn de vernielingen ernstig.
Maar haast overal wordt geruimd,
hersteld, gelapt, gebouwd. De zware
muren der gebouwen hebben veel weer
staan. Hout en steen zijn er voldoende.
Een kwestie van tijd dus, van jaren en
van werken. Dan zijn in Wenen de
wonde plekken weer geheeld en dan, ja
dan
Men pakt aan in Wenen, zo goed en
zo kwaad als het gaat. De Karlskerk
wordt hersteld. Daartegenover, bij het
concerthuis bouwt men weer sokkels
voor de vele beelden, die thans nog met
hun neuzen tegen de muur staan, maar
binnenkort weer over het wijde plein
zullen blikken, over Wenen, de nu nog
haveloze schone, die echter haar kleed
herstelt en siert, zichzelf is kunnen blij
ven en ondanks doorstan^ ellende en
vernieling weer opkrabbelt 5h glimlacht.
Dat is de stad, die de vreemdeling in
zich opneemt. Daar woont als vanoucte
het volk, dat de vreemdeling niet als
gast, doch als medebewoner beschouwt.
Lange tochten door Wenen, de Do-
naumetropool met officieel 1.7 millioen,
doch in werkeiykheid bijna 2 millioen,
leveren tastbare bewezen van enorme
woningnood en algemene armoede. In
1939 telde de stad het inwoneraantal
Als de zon schijnt gaat men Wenen
Weer herkennen. Dan bemerkt men, dat
stad zichzelf gebleven is, dat karak
ter en persoonlijkheid bewaard zijn
gebleven. Overdag ziet men Wenen, ge
schonden door de oorlog, arm en ver
ballen en desondanks vol bruisende
}evenskracht. Langs de ring rond de
Pihnenstad is druk verkeer. De Hof-
[Jhrg, het parlement, raadhuis, beursge
bouw, parken en plantsoenen en mo
numenten zijn intact. Goud/n zonlicht
uoor het herfstloof doet de gapingen
Yan vernielde gebouwen vergeten. Bij
je wonde plekken ziet men arbeiders
jn de weer, mannen en vrouwen, die
laatste puin ruimen, sjouwen, tim-
ij oren, metselen en hoog boven de
r?ukte op steigers bij reparaties hun
,berk doen. En dan de opera, eenis de
srote trekpleister van kunstlievend
^Uropa. Dit imposante gebouw staat
ondom jn de steigers en stellingen. De
in i en ket toneelgebouw er achter zijn
ue laatste fase van de oorlog totaal
gebrand.
den het voorgebouw bleef behou-
Wi?t De zware opgaande buitenmuren
het vuur te weerstaan.
°rdt
Ook daar
eVr/~met man en macht gewerkt,
hart aan de oude Stephansdom in 't
ho? wan de oude stad. De 136 meter
SchV., i°ren bleef behouden. De kunst-
hein werden vroegtijdig in veilig-
herv gehracht. De beroemde gothische
hi6f zelve echter brandde uit. Ook
het melden de enorm solide muren
er u'h Daarboven rijst nu de
^'aai-k"lsï^uc'''e van het nieuwe dak,
OUd<! Jhmuen een half jaar als van-
jhet n e tienkleurige dakbedekking
6gd „annen; die in mozaiken zijn ge-
Weer in de zon zullen schitteren.
Hf*" deels vernielde Burgtheater
Qe herstelplannen vrijwel gereed.
toen en nu verschilt niet veel 114.000
gebouwen met 700.000 woningen. Door
de oorlog zqn 68.800 woningen onbruik
baar geworden. Hoewel uit alle macht
aan herstel wordt gewerkt, is sinds 1945
nog geen noemenswaardige verbetering
te bemerken. Nog steeds wonen gehele
gezinnen op een kamer, drie gezinnen
in een vïerpersoonswoning. Gebrek aan
geld bij particulieren remt vaak herstel.
Van nieuwbouw is in de laatste tien
jaren vrijwel geen sprake geweest.
De Weense huiseigenaar is er slecht
aan toe. Hij bezit vaak een of meer
woongebouwen, die hem weinig opbren
gen en sinds de eerste wereldoorlog
weinig hebben opgebracht. In deze
woongebouwen van doorgaans vier tot
zes verdiepingen, liggen rond het brede
trappenhuis de flatwoningen. In meer
gegoede stadsgedeelten hebben deze
woningen badkamers, centrale verwar
ming, een lift en ander modern comfort
De woningen in de moderne woning
blokken voor arbeiders moeten het min-
.dei luxueus doen, doch bezitten meestal
centrale badgelegenheden en waskeu
kens. In de oudste huurkazernes zijn de
woningtoestanden wel eens schrikba
rend. De huurder moet in Wenen voor
herstel en onderhoud zorgen. Hij woont
doorgaans echter goedkoop.
Er staan 28.000 families te Wenen op
de urgentielijst als gegadigden voor een
woning. De stad Wenen beschikt over
voldoende veelal in den lande verkrijg
bare bouwmaterialen, dank zij massale
contracten met de handel. Het herstel
dcor privé-personen ondervindt hiervan
zelfs nadeel, omdat men hiervoor min
der gemakkelijk materiaal krijgt. Met
distributie van bouwmaterialen is het
echter goeddeels uit. Glas is vrijwel het
enige, dat nog op de bon is.
(Van onze speciale verslaggever)
IJMUIDEN, 1 DECEMBER. „Wat
wilt U," zegt Roozenburg, „het is nu
eenmaal de tijd van de Pieten, al zijn
de meeste dan ook zwart. Maar, eeriyk
gezegd, ja, dat het allemaal zó gemak-
Piet Roozenburg, onze landgenoot die
op zulke schitterende wijze gisteren de
wereldtitel dammen op zijn naam bracht.
keiyk is gegaan, heeft myn verwachtin
gen toch wel overtroffen. U weet even
goed als ik dat men my by voorbaat
als de nieuwe wereldkampioen had aan
gewezen en dat heeft mij toch wel een
beetje gedrukt. Achteraf bekeken was
het misschien juist een prikkel om te
doen wat ik kon, maar dat zoq vermoe-
deiyk toch wel gebeurd zgn. Waaraan
ik het toeschrqf, dat juist ik wereld
kampioen ben geworden? Voor een deel
toch ook wel omdat Ghestem en Keiler
fouten hebben gemaakt, die ik heb we
ten te vermyden."
„En nu? Rust?"
„Geen sprake van. Eerst ga ik in
Zwitserland spelen, dan staat er een
tocht naar Frankrijk op het programma,
in Januari begeleid ik Pérot door ons
land op zijn simultaanséances, waarbij
ik dan lezingen zal houden en blind-
spelén. Maar eerst komt dat tournooi-
boek van dit wereldkampioenschap aan
de beurt en dan een standaardwerk over
dammen, een tweede Baledent van on
geveer 1200 pagina's. Naast mijn werk
zaamheden voor het Leids onderwijs
instituut, moet ik dan bovendjen nog
tijd vinden voor de dam journalistiek."
„Was de organisatie goed?"
„Voortreffelijk. Het was allemaal ver
moeiend, maar prima geregeld; de deel
nemers waren bijzonder kameraadschap-
mobiele verdedigingscommando's, die
zich snel naar punten zouden kunnen
begeven, waar communistische troepen
de Yangtse zouden trachten over te ste
ken of waar plaatselijke opstanden
dreigden.
In Nanking heerst een steeds grotere
alarmtoestand, en de geruchten, dat de
regering de stad zal verlaten worden
steeds hardnekkiger. Diplomaten ver
wachten, dat de regering hen spoedig
zal meedelen, dat Nanking niet langèr
veilig is.
Volgens sommige persberichten n'it
Washington is de toestand te Nanking
zo ernstig, dat generaal Tsang Kai Sjek
persoonlijk het bevel over de verdedi
ging op zich zal nemen.
Het grootste gedeelte van de Chinese
regering zal waarschijnlijk naar Kanton
in Zuid-China overgebracht worden, al
dus wordt te Nanking vernomen. De
andere regeringsdiensten zullen deels te
Tsoenking, deels in de provincie Hoenan
(Zuid-China) ondergebracht worden.
Naar verluidt heeft generaal Tsjang
Kai Sjek het aanleggen van schepen
langs de Noordelijke oever van de
Yangtse, waaraan de hoofdstad gelegen
is, verboden teneinde pogingen van de
communisten de rivier over te steken
te verhinderen. Volgens sommige be
richten zou hij Nanking willen blijven
verdedigen, zelfs indien de vijand Poe-
kou bereikt, dat aan de overzijde van
de rivier is gelegen.
Ook in Shanghai, de grote haven aan
de mond van de Yang Tse Kigng voelt
men zich steeds meer bedreigd.
Een deel van de benedenstad van
Sjanghai is Woensdagavond gedurende
vijf uur door een sterke politiemacht
afgezet geweest. Men zag koelies, die
zware kisten uit de „Centrale Bank van
China" overbrachten op een schip.
De Amerikaanse consul-generaal te
Sjanghai heeft de Amerikaanse onder
danen gewaarschuwd, dat het Zaterdag
vertrekkende troepentransportschip
„Anderson" de enige door de regering
beschikbaar gestelde evacuatiemogelijk
heid zou zijn. Indien zij hiervan geen
gebruik zouden maken, zouden zij op
eigen gelegenheid voor vervoer moeten
zorgen.
Uit Genève wordt gemeld, dat de in
ternationale vluchtelingenorganisatie
(I.R.O.) vijf schepen beschikbaar heeft
gesteld voor het wegvoeren van Euro
pese vluchtelingen.
Indien de toestand zulks vereist zul
len alle 13.000 Europese vluchtelingen
per veerdienst, mogelijk naar Japan of
Australië, weggevoerd worden. Uit Nan
king wordt vernomen, dat het aan alle
hoge functionarissen verboden zal zijn
hun post te verlaten of ontslag in te
dienen.
De Amerikaanse pers reageert koel op
de aankomst van mevrouw Tsjang Kai
Sjek in Washington. Ook de ontvangst
van officiële zijde was koel. Er was geen
onderhoud gearrangeerd met Marshall,
die zich thans in het ziekenhuis bevindt,
noch met de onder-minister, Lovett.
Haar naam kwam niet voor op de be-
zoekerslijst van president Truman. Men
verwacht niet, dat haar verzoek om
hulp weerklank zal vinden.
De Chinese ambassadeur in de Ver.
Staten, dr. Wellington Koo, heeft, na een
conferentie te Washington met mevrouw
Tsjang verklaard, dat de Chinese rege
ring bereid was „corruptie-vrije Ame
rikaanse controle" op besteding van
Amerikaanse hulp te accepteren.
„Wanneer China achter het IJzeren
Gordijn verdwijnt, zal geheel Azië zijn
vrijheid verliezen," aldus Koo. „Het is
misschien wel reeds laat, doch nog niet
te laat."
pelijk en zagen elkaar alleen aan het
bord als tegenstanders. De belangstel
ling was enorm, speciaal in Limburg. En
niet minder in de dagbladen. Dat was
prettig voor ons."
Hier was Roozenburg 24 jaar oud
en Nederlands derde wereldkampioen
aan het woord. Hoe hij speelde in de
partij, die hem de wereldtitel bezorgde
en hoe zijn collega's het eraf brachten,
staat op pagina 5 beschreven.
J. METZ
eigen geschrijf in tal van periodieken,
alles pro-nat.-socialistisch en pro-Duits.
Naast de pers heeft verdachte de radio
en de film uitgeleverd aan de Duitsers
en nat.-socialisten.
Verdachte is een gewillig marionet
geweest, aldus de proc.-fiscaal; hij ziet
hem echter ook als idealist. Echter hq
heeft een zeer funeste invloed uitge
oefend, en ons volk onnoemelijk bena
deeld. Spr. kwam dan tot het uitspre
ken van de straf, wegens voortgezet
misdrüf van hoogverraad en hulpver
lening aan de vijand.
De proc.-fiscaal was aan het woord
gekomen na verschillende getuigen
verklaringen a décharge, o.a. van en
kele oud-hoofdambtenaren aan Goede-
waagen's departement, die een aantal
voor verdachte pleitende opmerkingen
maakte.
De raadsman, mr. J. C. Coebergh, is
in zijn pleidooi stuk voor stuk op de
opmerkingen van de procureur-fiscaal
ingegaan. Verd. heeft, aldus pleiter, ge
handeld uit een groot gevoel voor de
gemeenschap, hij was niet eerzuchtig,
en heeft ter goede trouw gewerkt voor
de Nederlandse belangen, waarmede toe
vallig de Duitse parallei liepen. In de
begintijd van de bezetting kon Goede
waagen met zijn liefde voor de Duitse
cultuur en de Duitse wetenschap, niet
duidelijk afstand nemen van de Duit
sers. Goedewaagen is inderdaad te slap
geweest, maar hij stond onder grote
Duitse druk en het initiatief ging altijd
van de bezetter uit.
De uit Djocja teruggekeerde minis
ters hebben gisteren en heden te Ba
tavia besprekingen gevoerd met de
Kamerleden-waarnemers en de Hoge
Vertegenwoordiger van de Kroon. He
denochtend hadden de ministers een
ontmoeting met de contactcommissie
van het Bijzonder Federaal Overleg.
Later vond er een onderhoud plaats
met de leden van de Voorlopige Fede
rale Regering ten paleize van de Hoge
Vertegenwoordiger.
Het vertrek Van deze laatste en van
de Nederlandse parlementsleden naar
Bondowoso, waar in hun tegenwoordig
heid het voorlopige parlement zal wor
den geïnstalleerd, is uitgesteld tot Vrij
dagochtend.
Omtrent de arrestatie van Sjarifoeddin
Soeripno meldt Aneta, dat beiden op
de beboste berghellingen nabij Klamboe,
Km- ten noordwesten van Poerwodadi,
zijn gevangen genomen.
Sjarifoeddin verklaarde, dat hij niet van
plan was geweest naar het Nederlandse ge
bied over te steken, doch dat hij als han
delaar vermomd naar Solo en Djocja had
Willen terugkeren. Soeripno was kalm en
glimlachte. Beide rode leiders zijn thans
onder militaire bewaking gesteld en bevin
den zich te Koedoes.
Het stoffelijk overschot van Moeso, is
gisteren op verzoek van de bevolking van
Madioen gecremeerd.
Duizenden hebben deze crematie bijge
woond.
Antara meldt, dat de lava uit de Merapi
thans reeds verder is gestroomd dan in de
jaren 1940 en 1943.
Zoals bekend is de uitbarsting van de
Merapi in het begin van September be
gonnen.
Uit de republikeinse gebieden is een
groot aantal vluchtelingen in Belawan
aangekomen, waardoor het aantal in
woners van September tot heden is
toegenomen met 8.000 tot 16.000. Vele
vluchtelingen waren sterk ondervoed
en door ziekten aangetast.
(Van onze parlementaire redacteur)
De voorzitter der K.V.P., de heer W.
Andriessen, heeft onlangs op de partij
raadsvergadering aangekondigd dat de
K.V.P. het instituut der meningspeiling
gaat invoerren. Dezer dagen, is het eerste
formulier in zee gegaan. Het behelst be
halve de vragen aangaande de personalia
twee vragen, die op de meningspeiling
betrekking hebben:
1. Welk onderdeel der gezinspolitiek
moet naar Uw mening de K.V.P. op het
ogenblik het sterkst beklemtonen?
2. Op welke gebieden der politiek
moet naar Uw menitjg de K.V.P. het
meest haar aandacht richten naast de
gezinspolitiek?
De vragen worden gezonden aan de
afdelingen, die in een vergadering de
antwoorden vaststellen. Leden, die een
afwijkende mening zijn toegedaan, kun
nen dit te kennen geven op een afzon
derlijk formulier, dat voor het persoon
lijk opinieonderzoek bestemd is.
J.
Naar „De Kruidenier" verneemt, zal
omstreeks Kerstmis room geleverd kun-
ner) „v^?rden- Er komt huishoudroom
met 9 vet, koffierbommet 20 vet
en slagroom met 40 vet. De prijzen
zijn nog niet bekend, maar aangeno
men moet worden, dat in de prijs geen
enkele subsidie van de Overheid opge
nomen zal worden.
ii.
(Van een bijzondere medewerker)
r is nog een reden, waarom we niet
graag zien, dat de jeugd zelfstan
dig over geld te beschikken heeft.
En daarmede raken we weer een zwak
ke plek van een deel der tegenwoor
dige, nog schoolgaande jeugd. nJ. het
bioscoopbezoek. Eigenlijk moest dit een
zaak zijn, die alleen de ouders aanging.
Wat zou meer logisch zijn dan te den
ken, dat de ouders het bioscoopbezoek
van hun kinderen regelden? We vrezen
echter dat, als een grondig onderzoek
naar de jeugdigs bioscoopbezoekers
werd ingesteld, we heel wat kinderen
zouden aantreffen, die zonder medewe
ten van de ouders in het theater aan
wezig zijn. Het is alweer de vrije be
schikking over geld, die dergelijke kin
deren in staat stelt, zo iets te doen. We
mogen echter wel veronderstellen, dat
de meeste jeugdige bezoekers er met
medeweten hunner ouders zijn.
En maar al te vaak zullen de ouders
er zich niet om bekommeren, wat voor
films er gegeven worden. Gelukkig
hebben hier verstandige mensen, via
school of oudercommissie, tenminste al
tot stand weten te brengen, dat er op
zulke middagen voor kinderen geschik
te films gegeven worden. Maar wie op
Zondagmiddagen langs de theaters wan
delt en daar de lange rijen kinderen
naar binnen ziet schuiven, zal zich toch
moeten afvragen: wat doen die kinde
ren in de grote-mensen-voorstelling?
Horen al die kinderen daar thuis? Ook
al is de film voor iedereen toeganke
lijk, volgens de officiële keuring, dan
wil dat nog heus niet zeggen, dat
schoolgaande kinderen ze behoren te
zien. Maar al te vaak wordt b.v. verge
ten de Katholieke keuring te raadple
gen. Nog onlangs zagen we groepen
kinderen een theater binnengaan, waar
een film liep. die officieel voor ieder
een toegankelijk was, maar volgens de
Katholieke filmkeuring voor achttien
jarigen was voorbehouden. Hier komt
alle verantwoording op de ouders zelf
neer. En die verantwoording is zwaar
der dan menigeen denkt. Wat de kin
deren in dergelijke films te zien krij
gen valt zo geheel buiten hun eigen
levenssfeer, is vaak voor de jeugdige
geesten zo verderfelijk, dat vroeg of
laat de nadelige gevolgen met uitblij
ven Bovendien blijkt daarnaast nog,
dat vele kinderen van de inhoud, ge
lukkig, niets begrijpen. Terecht mogen
we ons dan ook afvragen: wat doen
dergelijke jeugdige kinderen in de
bioscoop? Gaan ze op eigen gelegenheid
er heen, of worden ze door de ouders
daar voor een tijdje opgeborgen? In
beide gevallen geldt slechts een eis. dat
bioscoopbezoek staken. Achten wij dan
het bijwonen van films door ae jeugd
verkeerd of ongewenst? Geenszins.
De film kan ook voor jonge kinderen
een openbaring van schoonheid. een
middel van vermaak en een prachtige
gelegenheid tot ontwikkeling wezen.
Maar dan dienen deze films zich ook
volkomen aan het bevattingsvermogen
der kinderen te hebben aangepast. Ge
legenheid om dergelijke films te zien
wordt geboden door de schoc.-bioscoop,
soms ook op feestmiddagen en zo nu en
dan door rondreizende filmondernemm-
een. Hierbij menen wij even te moeten
opmerken, dat de bij de scholen ver
spreide strooibiljetten, die kinderfilm*
aankondigen, niet voor rekening van de
school zijn, vaak zelfs zonder medewe
ten van de leiding der school uitgereikt
worden. Ook hier is voorzichtigheid ge
boden.
We zijn dus geenszins tegen het bij
wonen van films door kinderen. Integen-
deel, wanneer er zo nu en dan eens iets
goeds en moois of leerzaams te zien is,
•achten wij het alleszins verantwoord,
dat vader of moeder hun kinderen eens
meenemen. Wij kanten ons echter met
alle kracht tegen het maar raak zien
van alle mogelijke en onmogelijke films
door jeugdige kinderen. Dat kan met
anders dan schadelijk zijn voor de gees
telijke gezondheid dier kinderen. Zekei\
we begrijpen, hoe moeilijk moeders met
veel kinderen het op regenachtige
Woensdag- en Zaterdagmiddagen heb
ben, als het hele stelletje door de klei
ne kamer krioelt. Er wordt tijdens zul
ke uren ontzettend veel van zulke moe-
ders gevergd. Maar toch houden we vol,
het is niet goed ze dan maar naar de
bioscoop te sturen. Beseffen de ouders
wel voldoende, waar dat op de duur
naar toe moet, als hun jonge, nog
schoolgaande kinderen, regelmatig, som
migen zelfs iedere week, de film gaan
zien? Waar moet dat heen, als die kin
deren ouder worden en zelf gaan ver
dienen? Dan zal klagen over uithuizig
heid geen nut hebben. Dan zal men te
laat de wrange vruchten van te weinig
offerbereidheid plukken.
Wij begrijpen, dat voor vele moeders,
die b.v. uit werken moeten gaan, het
zeer moeilijk, zelfs onmogelijk is, zich
op schoolvrije middagen met hun kin
deren te bemoeien. Toch menen wij,
dat zij ook dan nog al het mogelijke
moeten doen, om een goed gebruik van
de vrije tijd door de kinderen te be
reiken, en zo veel mogelijk te voorko
men, dat zij iedere keer in de bioscoop
zitten. We zijn echter overtuigd, dat de
kinderen van deze hardwerkende moe
ders niet het grootste deel van de jeug
dige filmbezoekers vormen. Wij hebben
op dit gebied andere ervaringen, waar
over we hier liever niet verder uitwei
den.
In de strijd voor het goede gezm heb
ben de ouders hier zelf enige troeven
in handen: jeugdige kinderen geen geld
op zak en niet zelfstandig en regelmatig
naar de film laten gaan. Zij moeten de
vreugde en het geluk in het gezin vin
den.
Handel altijd zo, als gij zoudt willen,
dat anderen handelden. J
gewillige marionet' Goedewaagen tussen twee politiemannen.
