Gevangenis, folteringen, bedreigingen
verbeurdverklaring van bezit
en
m
PRACHTIGE WANDSCHILDERINGEN ONTDEKT
Roozenburg voor iedereen
onbereikbaar
ENGELAND GAAT FEESTVIEREN
Tegen bepaling van vredesverdrag in
Valse munters gebruikten valse
Nederlandse paspoorten
Ned. mijnen werven
Italiaanse arbeiders
Verrassingen bij
restauratie
Dikke kalklaag verborg luister
van oude Groningse kerkjes
Derde wereldkampioenschap dammen
dat naar Nederland komt
TE WEINIG
IN
LICHAAMSBEWEGING
DE WINTER
I
Groot festival in 1951 J
NIEUWE BONNEN
Wij luisteren naar
Kerkvervolging in Roemenië
Zal de P.B.O. taak van arbeids-
bureaux overnemen?
Het dure speelgoed
Keller-Ghestem
remise
DONDERDAG 2 DECEMBER 1948
PAGINA 5
INTERNATIONALE BENDE OPGEROLD
Tekort doet zich gevoelen
Examens schipper voor de
Binnenvaart
HoogezandSappemeer één
SOCIALE GEZONDHEIDSZORG
DAMRUBRIEK
g| 1
J
perst. De bureaux van de burgerlijke stand
weigeren de geboorteaangifte aan te nemen
van kinderen, wier ouders Grieks-geuniëerd
wensen te blijven. Zoals in de tijd van
keizer Diocletianus wordt de katholieken
het sociale leven onmogelijk gemaakt.
Om onder de geestelijkheid een aan
voerder te vinden, die de bijeenkomst
van priesters op 1 October j.l. te Cluj
moest leiden om hun „terugkeer" tot
de dissidente kerk met plechtig vertoon
te doen plaats vinden, is men als volgt
te werk gegaan.
De aartspriester Trajanus Belascu uit
Sibiu, die voor het presidentschap van
deze vergadering was uitgekozen, werd
in de morgen van 27 September om 5
uur gearresteerd. Met de revolver op de
borst werd hem gelast een document te
ondertekenen, waarin hij verklaarde „uit
eigen initiatief en door niemand ge
dwongen" tot de dissidente kerk ever
te gaan. Op zijn weigering werd hem
tot de namiddag tijd voor overdenking
gegeven. In de namiddag, toen de aarts-
Bijzondere correspondentie)
De Roemeense communistische regering gaat op de door haar sedert twee
hiaanden ingeslagen weg van vervolging van de Katholieke Kerk met alle
haar beschikbaar staande middelen voort. En dit niettegenstaande de feiten,
dat dit land bij de ondertekening van het vredesverdrag op 10 Februari 1947
te Parijs zich verplicht heeft „alle middelen aan te wenden cpn aan al zijn
onderdanenvrijheid van eredienst te verzekeren" (art. III eerste lid),
in de Grondwet van deze nieuwe republiek „de vrijheid van geweten en gods
dienst door de Staat gegarandeerd zijn" (art. XXVII) en de nieuwe wet op de
eredienst van 4 Augustus 1948 in de artikelen I en m deze zelfde vrijheid
nogmaals bevestigt met de bijvoeging, dat „niemand vanwege zijn godsdien
stige belijdenis vervolgd kan worden".
De berichten, die bijna dagelijks van
hit Roemenië over deze kerkvervolging
binnenkomen of door de Roemeense ra
dio zelf verspreid worden, tonen duide
lijk aan, dat voor regeerders met com-
humistische geest aangegane verplich
tingen en wetten in het geheel geen
..dode letter" zijn, maar in communis
tische geest uitgelegd en toegepast be
horen te worden. Van dit verdraaien
Van wetsbepalingen naar communistische
opportuniteit en welgevallen heeft de
Roemeense regering een potsierlijk staal
tje geleverd op Zondag 24 October j.l.
bij de omroeping door de Roemeense
radio van het antwoord van het mi
nisterie van buitenlandse zaken op het
protest van de Pauselijke Nuntiatuur
te Boekarest tegen de zware vervolging
van de Roemeense katholieken in het
algemeen en tegen de dwang in het bij-
Zonder, welke de Roemeense politie
autoriteiten onder bedreigingen van ver
lies van vrijheid, goederen en leven uit
oefenen op de geünieerde katholieken
om zich met afval van het ware geloof
bij de Roemeense dissidente kerk aan
te sluiten.
De Roemeense regering betitelt in dit
antwoord het protest van de Pauselijke
Vertegenwoordiger als een inmenging in
binnenlandse aangelegenheden door een
buitenlandse instantie, met het doel het
fecht van godsdienstvrijheid, in de
grondwet gesanctionneerd, te be
knotten. Met ander? woorden niet de
Roemeense regering maakt met zijn
dwangmiddelen om de overgang van de
geünieerde katholieken naar de natio-
hale schismatieke kerk te bevorderen,
inbreuk op de grondwet, maar de Pau
selijke Nuntiatuur welke, zq heet het
Verder in het antwoord, met haar pro
test blijkt geeft van haar vijandige hou
ding tegenover het program van demo
cratische hervormingen, hetwelk de Roe.
tneense volksrepubliek tracht door te
Voeren.
Het regeringsan twoord Is een document,
flat van het begin tot het einde de ver-
flraaiingsmethode van de Roemeense com
munistische regering voor het weergeven
Van historische en hedendaagse feiten ten
Volle bevestigt.
Volgens de laatste ontvangen berichten
Is het gehele Grieks-geuniëerde Episcopaat
In Roemenië, H.H. Excellenties Mgr. Vale
rius Trajanus Frentiu, Mgr. Julius Hossu,
Mgr. Johannes Balan, Mgr. Alexander Rusu,
Mgr. Johannes Suciu en Mgr. Basillus
Aftenie, in de gevangenis geworpen en dit
voorwendsels, welke door elke re-
,hg, oie een kerkvervolging ontketent,
ftëeds uitgedacht zijn. Priesters worden van
hün pastories verdreven, ontroofd van htm
bezittingen, geslagen en gemarteld, om uit
eindelijk in onderaardse grotten van plaat
selijke politiebureaux opgesloten te wor
den. Onder de bedreigingen van op de
Plaats neergeschoten of in een wachtende
Politiejeep weggevoerd te worden voor
Verder transport naar Siberië, wordt de
daad van afval van de gelovigen alge
priester nog in zijn weigering volhardde
werden op het politiebureau de twee
reeds eerder gearresteerde priesters Cor
nelius Oros en Victor Aron, bejden reeds
gefolterd, binnengeleid en daar de politie
ernstig aanstalten maakte een bloedbad
aan te richten, ondertekenden de drie
priesters, wenend, de hun voorgelegde
verklaring.
Belascu werd daarna onder politie-
geleide van dorp tot dorp door de pro
vincie van Sibiu ^gevoerd om andere
priesters aan te sporen de verklaring te
ondertekenen Op 1 October naar Cluj
geleid, werd hem vijf minuten voor het
bewuste priestercongres aangezegd, dat
hij als president de vergadering te leiden
had.
Na afloop van het congres zijn de
deelnemende priesters, steeds' onder
politie-escorte, naar Boekarest overge
bracht voor een bezoek aan de dissidente
patriarch Justinianus, die hun voor
schreef in de liturgische plechtigheden
geen enkele verandering aan te brengen,
mits het niet meer noemen van de naam
van de Paus. Andere dogmatische vraag
stukken waren volgens Justinianus zon
der enig belang.
Gevangenis, folteringen, bedreigingen,
verbeurdverklaring van persoonlijk bezit,
van kerk- en schoolgebouwen en kloosters,
dit alles vormt volgens de communistische
minister van buitenlandse zaken, Anua
Pauker, geen inbreuk op het recht van
godsdienstvrijheid. De communistische po
litie jaagt niet op priesters, op mannelijke
en vrouwelijke leden van religieuze orden
en congregaties of op katholieken om re
den van him katholiciteit, maar omdat deze
burgers zich verzetten tegen de progressieve
en democratische hervormingen van de
communistische republiek. Volgens ditzelfde
principe begrijpt de diplomatieke vertegen
woordiger van de H. Stoel in Roemenië ook
niet de betekenis van godsdienstvrijheid:
ook zijn protest staat voor de Roemeense
regeerders gelijk met verzet tegen de volks
republiek.
Zestig jaar in dienst als koetsier bij de Koninklijke familie. Gisteren herdacht
de majoor koetsier Chr. Eijsbergen een dergelijk uniek jubileum. De eerste
stalmeester, Ritmeester W. F. K. Bischoff van Heemskerk, speld hem de versier
selen op van de onderscheiding, ridder 2e klasse in de Huisorde van Oranje,
die hem door de Koningin werd verleend.
De Deense politie is er in geslaagd
een valse-muntersbende, die reeds enige
jaren op grote schaal valse dollars in
Europa in omloop brengt, te ontmaske
ren. De valse dollars werden opgemerkt
door een deskundige van de Deense Na
tionale Bank, die verklaarde dat het
geld ternauwernood van echte dollars te
onderscheiden is.
De valse-muntersbende werd niet al
leen reeds jarenlang door de Ameri-
(Van onze Limburgse redacteur)
Ver lipt de tijd achter ons, waar
in de ontevreden Maastrichtse glas
blazers zongen van „Hoera, vine,
veer gaon nao Charleroi" of dat an
dere werkers wrokkend galmden:
„Gaat nu maar heen, wij hebben uwe
zonen, die werken voor ons tot aan
de vijftig weer." Er is nu tekort aan
handarbeiders, bijzonder voor het
ondergrondse in onze mijnen. De
bezetting daarvan loopt, door het
wegtrekken van politieke delin
quenten en Polen, al weer terug. De
werf actie in ons land bereikt, we
gens woninggebrek voor gehuwden,
niet voldoende. Nu gaat men het in
Italië proberen.
De werfactie is aldaar, in het Noor
den dat industrieel georiënteerd raak
te, ingezet. Een team Nederlandse pro
pagandisten toog er heen. Het Neder
lands consulaat te Milaan is het mid
delpunt der actie, doch gegadigden
kunnen ook bij plaatselijke arbeidsbu-
*eaux terecht. De propaganda is mo
dern ingezet, met als voornaamste ma
teriaal een grote gekleurde affiche en
*en kleurige, welverzorgde brochure
yC'è lavore per voi...." De samenstel
lers hebben zich in hun oren geknoopt,
t^at eens een onzer dichters heeft be
geerd: Italië begint in Limburg. Ze
Jergeten niet op te merken dat Zuid-
Rimburg van nature van het Noorden
des lands verschilt en men vergelijkt
de bevolking ervan, niet geheel ten on
rechte, met die van Noord-Italië, die,
®thnologisch beschouwd, een sterke
Germaanse inslag heeft. Natuurlijk
^ordt onze democratie gememoreerd,
^at misvattingen omtrent de politieke
kleur onzer mijnstreek kan voorkomen.
De illustratoren vergeten landschap
*h folklore niet. Valkenburg zien we
®®Prezen als „una cittadina pittoresca".
Dok kiekjes van onze mijnen doen het
g°ed; ze zijn niet alleen groots, maar
idyllisch, met silhouetten van
^nachthokken boven bloesemende bo-
en door rijpend graan. Zelfs met
ïa grazia femmiline" wordt propagan-
gemaakt
Natuurlijk ontbreekt het zakelijke
diet. De jonge Italiaanse gegadigden
vernemen dat alleen de leeftijd tussen
dogentien en dertig jaar in aanmer
king komt; dat candidaten een goede
«ezondheid moeten genieten en geen
Analfabeten mogen wezen. Alleen voor
ndergrondse arbeid worden ze aan
genomen en hun verblijf in ons land
durt niet langer dan ze in de mijnen
Arken. Ze ontvangen een goed loon.
ganerend tussen ƒ5.65 en ƒ12.75 per
- Ze leven in gezellenhuizen, waar
e Voor kost en inwoning 1.40 per
Ag betalen. Een deel van het loon
Ag naar Italië overgemaakt worden;
„R zal wel op gemiddeld een kleine
izend gulden per jaar neerkomen.
r? nog onbekend, hoeveel er ko-
De getallen vijfhonderd en dul-
Worden genoemd.
(Van onze Groningse correspondent)
In verschillende kerkjes in Noord-
Oost Groningen zijn de laatste tijd
prachtige muurschilderingen te voor
schijn gekomen, die sinds de Hervorming
onder een jaar op jaar hernieuwde kalk-
laag verborgen hebben gezeten. Het is
wonderlijk hoeveel nog vrij gaaf is vrij
gekomen, want er is weinig, dat zo'n
vernielende werking heeft als de gevoel
loos aangebrachte witkalk.
Het is aan de oorlogshandelingen te
danken, dat thans weer een gedeelte
van de kunstschatten onder deze kalk-
laag uit in het volle licht zijn gekomen.
Toen de Duitsers van Schiermonnik
oog en Emden af de geallieerden be
stookten, vlogen de granaten over het
land rond Appingedam, Bierum en
Holwierde en vernielden een groot aan
tal boerderijen en kerken. Tal van
nieuw roodgepande daken wijzen op de
intensieve wederopbouw en menige kerk
zit in de steigers om weer te worden ge
restaureerd en straks opnieuw het land
schap hier te markeren.
De kerk van Bierum is gereed en on
der de witkalk vandaan zijn de muur
schilderingen gekomen die dit kerkje tot
een juweeltje maken.
De kunstschilder Gerhard Jansen heeft
zich bijzonder met de muurschilderingen
in Groningen bezig gehouden en die
volgens de juiste opvatting gerestau
reerd. Zo ook de kerk te Bierum. Een
grote Christusfiguur overheerst het koor,
terwijl de symbolen van de vier Evan
gelisten deze Christus omgeven. Zeer
primitief is een Catharina met het rad
geschilderd, terwijl een majesteitelijke
Maria zetelend op de sedes Sapientiae
rechts van deze Christusfiguur is aan
gebracht. Het Agnus Dei motief vinden
we evenals in vele andere kerken ook
hier terug.
Ook in de kerk van Holwierde zijn
muurschilderingen ontdekt. Omdat de
kerk zwaar beschadigd is, zal veel van
dit werk moeilijk te herstellen zijn,
omdat dikwijls ook de laag, waarop
het fresco is aangebracht, van de steen
is afgeraakt. In het gewelf boven het
koor zijn echter nog verschillende dui
delijke details gebleven die zeker te
restaureren zjjn.
Het blijkt derhalve dat Groningen
een belangrijk centrum is geweest van
deze religieuze kunst, die vermoedelijk
is aangebracht in de laatste helft van
de vijftiende eeuw. Garmerwolde, Lop-
Hemelvaart van Christus uit de Maria
kapel van de kerk te Loppersum.
persum, Woldendorp, Stedum o.a. heb
ben er prachtige voorbeelden van, al zijn
de fresco's van Stedum wel wat al te
luidruchtig gerestaureerd tengevolge van
het feit dat men er bij fantaseerde wat
aan de schildering ontbrak.
De heer Jansen heeft een meer res
pectvolle methode. Waar stukken ont
breken worden ze op gemakkelijk her
kenbare wijze in de tonaliteit van het
onbeschadigde gedeelte bijgewerkt en
tegen verder bederf behandeld.
Een van de meest sublieme voorbeel
den uit de tijd van de Romaans-Go-
tische kerkenbouw vinden we in Lop
persum.
Verschenen is het voorlopig verslag
der Tweede Kamer betreffende het
hoofdstuk Sociale Zaken van de Rijks
begroting voor 1949.
Zeer vele leden vragen daarin, of de
minister niet de mening is toegedaan,
dat sommige taken, welke thans door
het rijksarbeidsbureau worden ver
richt, bij de totstandkoming der Pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie door
dit lichaam zullen kunnen worden over
genomen. Zij dachten hierbij in het bij
zonder aan het verlenen van aanstel-
lings- en ontslagvergunningen.
Ook waren zij van oordeel, dat de
overheid in de gemeentelijke diensten
van maatschappelijk hulpbetoon (bu
reaux voor sociale zaken) in de zorg
voor de arbeidsreserve (speciaal in Am
sterdam) in de provinciale opbouw-
organen en in het departementale werk
(o.a. door de stichting maatschappelijk
werk ten plattelande) een te grote
plaats inneemt. Dit is huns inziens te
nadeliger, nu het sociale werk opvoe
dend werk is geworden.
De Ned. Kath. Bond van handelaren
in huishoudelijke artikelen, speelgoede
ren enz. deelt mede, dat de maatregelen
van de prijsbeheersing, voor wat de ver
koop van speelgoed betreft, een ave
rechtse uitwerking hebben gehad. Het
is immers goed koopmansgebruik, dat de
winkelier bepaalde artikelen in verhou
ding goedkoper aanbiedt, en dat hij an
dere, voornamelijk de duurdere in prijs
verhoogt, omdat het gevarieerde publiek
deze verscheidenheid apprecieert. De
eenvoudige man, die een degelijk een
voudig stukje speelgoed wénst, zou
daardoor goedkoper zijn geholpen. He
laas is aan het herhaalde verzoek der
organisatie nog in het geheel geen oor
geschonken.
Voor de examens ter verkrijging
van het diploma als schipper van de
Binnenvaart, 19, 20 en 23 November ge
houden te Rotterdam en Amsterdam,
slaagden voor het diploma: „Geheel Ne
derland" voor sleepboten: de heren H.
Spithorst uit Amsterdam en J. v. d.
Werp uit Groningen.
Voor het diploma „Kanalen én Ri
vieren" voor mechanisch voortbewogen
schepen en sleepschepen slaagde de
heer W. Vijfhuizen uit Amsterdam en
voor het diploma „Kanaalvaart" voor
mechanisch voortbewogen schepen slaag
den de heren M. Hogerheide en G. J.
Landman beiden uit Amsterdam.
Vijf candidaten werden afgewezen.
kaanse politie gezocht, doch ook door de
politie van vele andere landen, o.m. van
Nederland en België.
In Kopenhagen werd de rubberhan
delaar E. Sterling gearresteerd. Hij heeft
verklaard, dat hij van twee buitenlan
ders, met wie hij door bemiddeling van
een lid van het personeel van de syna
goge te Kopenhagen in contact was ge
komen, 4400 dollars had gekocht voor
35.000 kronen en eerst later ontdekte,
dat zij vals waren. De beide buitenlan
ders waren in het bezit van veel grotere
hoeveelheden dollarbiljetten.
Zij reisden van Denemarken naar
Noorwegen en Zweden om de andere bil
jetten daar van de hand te doen. Tegen
over Sterling hadden zij zich Fraenkel
en Weintrop genoemd, hoewel zij zich
in hun hotel hadden laten inschrijven
als Sam Rossel en Josep Beekman. Zij
waren in het bezit van Nederlandse pas
sen, doch bij onderzoek in ons land aan
de hand van de pasnummers bleek, dat
de passen oorspronkelijk voor twee da
mes waren uitgegeven en dus vals wa
ren. De beide dames zijn beiden nog in
het bezit van haar passen. De bende
heeft twee willekeurige nummers op de
passen geplaatst. Vermoedelijk bevindt
zich de drukkerij, waarop de dollarbil
jetten worden vervaardigd in een Zuid-
Europese staat.
Sinds 28 November vertoeven twee
Deense politiebeambten in Den Haag om
contact op te nemen met Nederlandse
en internationale politie-autoriteiten. In
Den Haag is n.l. gevestigd de internatio
nale falsificatiecentrale. Gisteren zijn de
beide Denen doorgereisd naar Antwer
pen. Zij zouden volgens Reuter de vrije
hand hebben gekregen om in geheel
Europa een onderzoek in te stellen. Vol
gens deskundigen zijn de dollarbiljetten
buitengewoon goede falsificaties doch
van een bekend type.
Het zou niet onmogelijk zijn, dat een
van de in het bericht uit Denemarken
genoemde buitenlanders, Fraenkel, de
zelfde is als Ludwig Fraenkel, 'n Tsjech
van geboorte en Nederlands ingezetene,
die deel had in de opzienbarende zaak
van de internationale bende, die han
delde in wapens, waarvan destijds een
deel is gevonden in het douanedepot te
Rotterdam. Deze Fraenkel heeft een
broer in Antwerpen, waar zich het
hoofdkwartier van de valse-munters
bende bevindt en waarheen de beide
Piet Roozenburg, gedoodverfd kampioen sinds de eerste ronden van het
wereldtournooi dammen, heeft Woensdagavond te IJmuiden de beloften inge
lost, waarmee hij in deze strijd der elf meesters was gestart. De 24-jarige
Rotterdammer won in 37 zetten zijn partij tegen de Zwitser Rostan en bezorg
de Nederland daardoor sinds Hoogland (1913) en Springer (1928) zijn derde
wereldkampioen, terwijl er nog- drie ronden te spelen zijn. De IJmuidenaar
Laros won „in eigen huis" natuurlijk van Pérot. De partijen GhestemKeiler,
DemesmaeckerPost en Verpoestv. d. Staay eindigden in remise.
Pérot verloor tegen Laros door een
grove openingsfout één schijf. Daarme
de was het pleit echter nog niet beslist,
want de Parijse kampioen, die een gro
te routine heeft in voorgiftpartijen, ver
dedigde zich hardnekkig. Het werd de
langste partij van de avond, waarin La
ros na een strijd van meer dan 6 uur
tenslotte won. Ghestem opende 3328
tegen Keiler, wat deze met 1822 be
antwoordde. Na de in deze variant ge
bruikelijke uitruil ving het middenspel
aan met gelijke stand. Later bezette
Keiler veld 22, terwijl Ghestem in zijn
afwachtende houding volhardde. Het
spel werd door beide grootmeesters
uiterst sterk behandeld, maar ingewik
kelde situaties werden stelselmatig ver
meden en bijzonder spectaculair was de
ze partij dan ook niet. Tenslotte ont
stond een vrij onoverzichtelijk eindspel,
dat zonder veel wederwaardigheden in
remise eindigde.
De stand na de 19e ronde luidt:
1. Roozenburg 31 pnt. (17 partijen)
2. Keiler 26 pnt. (18 part.).
3. Ghestem 23 pnt. (17 part.).
4. Verpoest 22 pnt. (18 part.).
5. Post 19 pnt. (17 part.).
6. Laros 18 pnt. (17 part.).
7. v. d. Staay 17 pnt. (17 part.)-.
8. Pérot 15 pnt. (17 part.).
9. Chiland 13 pnt. (17 part.).
10. Demesmaecker 4 pnt. (17 part.).
11. Rostan 2 pnt. (18 part.).
De partij RostanRoozenburg had het
volgende verloop: 1. 3228 1721. 2. 3732
11—17 3. 41—37 6—11. 4 31—27 19—23. 5.
28x19 14x23, van verschillende partijen in
dit tournooi heeft Roozenburg de opening
op deze manier behandeld. De voortzetting
is inderdaad zeer sterk. 6. 3429 23x34. 7.
39x30 2025 8. 4439 25x34 9 39x30 2126.
10. 50—44 1—6. 11. 44—39 15—20. 12. 30—25
1721. 13 25x14 10x19. 14 4944 510. 15.
33—28 10—14. 16. 37—31 26x37. 17 42x31
2126. 18. 4742 26x37. 19. 42x31 1420. 20.
3933 18—23. Van al deze zetten was wei
nig te zeggen. Het was een kwestie van
stand opbouwen en het is duidelijk, dat in
de klassieke stelling, die nu is ontstaan
Roozenburg de beste kansen heeft. 21.
Deense politie-beambten vertrokken
zijn.
Het wordt hier te lande niet uitgeslo
ten geacht dat de valse dollars afkom
stig zijn uit Duitse of Oostenrijkse kam
pen voor „displaced persons" of zelfs,
dat het hier restanten betreft van de
grote voorraad valse dollarbiljetten, die
Himmler indertijd heeft laten aanmaken.
Reeds in 1946 heeft de Amerikaanse re
cherche in deze zaak een onderzoek in
Nederland ingesteld.
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
het wetsontwerp samenvoeging Hooge
zandSappemeer zonder hoofdelijke
stemming aangenomen. De fracties A.R.
en St. Ger. kregen de aantekening, dat
zij geacht willen worden te hebben
tegengestemd.'
Tot nu toe mogen we niet klagen
over het najaarsweer; we hebben
wel wat kou gehad, maar de zon
is nog geregeld zichtbaar en de tem
peratuur is zo mild, dat het een ple
zier is in de openlucht te verkeren.
Maar dat zal wel veranderen; de winter
is nog niet begonnen. En dan komt een
tijd, dat de ménsen, en vooral de men
sen van middelbare leeftijd veel te
weinig in de buitenlucht komen en
veel te weinig lichaamsbeweging krij
gen.
's Zomers wordt er aan sport gedaan,
gewandeld en gezwommen, en we voe
len allemaal dat dat een weldaad voor
ons corpus is. Maar in de winter zitten
we achter de kachel, lezen een beetje,
vervelen ons misschien, en we voelen,
dat door gebrek aan lichaamsbeweging
onze lichamelijke conditie hollend ach
teruit gaat.... tenminste, als we niet
zorgvuldig weigeren te constateren dat
het gebrek aan lichaamsbeweging ver
keerd is.
(Van onze Londense corres
pondent)
n 1851 hield Engeland on
der het actief bescherm-
heefcehap van de prins
gemaal Albert een grote ten
toonstelling in het Londense
Hydepark. De zeer geslaagde
tentoonstelling was onderge
bracht in een monstrueuze
broeikas, welke later onder
de naam Crystal Palace naar
Zuid-Londen verplaatst werd,
waar het niet lang geleden
tot grote tevredenheid van de
aestheten verbrandde. In 1951
zal Engeland het eeuwfeest
vieren van de tentoonstelling
van 1851 door het houden van
een nieuwe tentoonstelling,
samengaande met culturele
festiviteiten. „Festival 1951"
is de officiële titel van de
onderneming, en de afgelo
pen week zijn de eerste bij
zonderheden van de plannen
bekend gemaakt. Men zal
deze keer geen nieuwe mon
struositeit van glas en ijzer
oprichten in Hyde Park. Als
terrein voor de tentoonstel
ling heeft men de zuidelijke
oever van de Theems geko
zen tussen het gebouwencom
plex van de Londense Graaf-
schapsraad bij Westminster
Bridge en Waterloo Bridge.
De zuidelijke oever van de
Theems is altijd een afschuw
geweest voor het oog van de
wandelaar langs het Victoria
Embankment op de noorde
lijke oever. Het zag eruit als- centrale op de zuidelijke
of de Londense autoriteiten oever tegenover de dom van
aan iedereen wensten te de- de St. Paul.
monstreren, dat de bescha- Het festival echter heeft
ving ophield aan de noord- de mogelijkheid geopend
oever. Een dikberoet conglo- voor daadwerkelijke mede-
meraat van achterbuurten en werking van de regering,
fabrieksgebouwen, gore pak- welke opdracht heeft gegeven
huizen en rook brakende aan de Londense Graafschaps
schoorstenen ontsiert de zuid- raad het terrein, uitgekozen
oever en bij laag tij vormt voor de tentoonstelling, braak
de blauwgrijze modder van te leggen, de kademuur van
de rivierbodem met de scheef de Theems uit te breiden om
in de modder gezakte zolder- in plaats van blauwe modder
schuiten, beladen met oud een park te kunnen scheppen
roest en oud papier, een pas- langs de rivier en om een
sende voorgrond. Reeds lang groot nieuw concertgebouw
hebben de aestheten gesmeekt op te richten Dij Hungerford
om nieuwe stadsplannen en Bridge voor 1951. Het plan
de ravages aangericht door zal gezamenlijk twee millioen
de oorlog langs de Theems- pond sterling kosten en het
oever aan de zuid-kant sche
nen een mogelijkheid te ope
nen voor een eindelijke ver
fraaiing van het stadsbeeld
op een punt waar de meeste
steden als vanzelfsprekend
hun meest weidse stadsschoon
zouden hebben ontplooid. De
aanschijn van centraal Lon
den in belangrijke mate ver
fraaien en vernieuwen. Het
concertgebouw met bijbeho
rende restaurants en vereni
gingszalen voor culturele doel
einden zal opgenomen wor
den binnen het tentoonstel
regering toonde zich bereid lingscomplex, doch zal daar
mee te werken, doch tot ve- na een blijvend cultuurcen-
ler ontzetting bleek deze be- trum zijn en gedeeltelijk
reid willigheid niet groot ge- voorzien in de dringende be-
noeg om te beletten, dat de hoefte aan een behoorlijk
autoriteiten begonnen met de groot concertgebouw voor
bouw van een electrische Londen, dat nu aangewezen
is op de Albert Hall met zijn
muziekmoordende echo's.De
rest van het vrijgemaakte
terrein zal worden bebouwd
met een tijdelijke tentoon-
stellingsstad, bestaande uit
een nieuwe tentenbouw,
waarvoor men een nieuw
soort vrolijk gekleurde stof
zal gebruiken. Elders in cen
traal Londen zal op een bom-
plaats tegelijk met de eigen
lijke festival-tentoonstelling
een architectonische exhibitie
plaats vinden, waarvoor men
denkt een volledig gemeen
schapscentrum te bouwen,
bestaande uit winkels, hui
zen, flats, gemeenschaps- en
clubgebouw, fabrieken voor
lichte industrie, parkaanleg,
herberg („pub") en wellicht
een kerk. Deze tentoonge
stelde nieuwbouw zal na het
einde van het festival in ge
bruik worden genomen door
de Londense burgerij als een
blijvende, moderne wijk. Ten
slotte zal ook gedurende acht
weken een kunst-festival
plaats vinden; men zal ver
lichtingen, versieringen, ge
kleurde fonteinen aanbren
gen en er zal vuurwerk zijn,
muziek en lawaai. Kortom de
Londenaren zullen voor het
oog van de wereld trachten
te demonstreren, dat Enge
land niet aan de rand van
het graf staat, dat kunst en
industrie bloeien en dat de
Engelsen, mits zij geruime tijd
van te voren gewaarschuwd
worden, feest kunnen vieren.
Er zou heel wat minder aan winter-
kwalen geleden worden, wanneer we
niet vergaten,' dat ook in de winter ons
lichaam beweging nodig heeft, en liefst
beweging in de openlucht. Verkoudheden,
hardlijvigheid, stijfheid, slaperigheid zijn
voor een groot deel een gevolg van onze
luiheid, van onze angst voor een beetje
kou of storm. Dat geldt voor haast alle
categorieën van mensen: jongen en ouden,
rijken en armen, boeren en burgers.
Neem b.v. de boer, en vergelijk wat hij
heeft uit te voeren in de winter met
zijn werk in volle zomertijd. Zeker, zijn
wrkwerk geeft hem nog wel beweging,
lichamelijke inspanning, maar in verge
lijking tot de zomer zit hij eigenlijk te
luieren.
De stedeling die in de zomer fietstoch
ten of wandelingen maakt brengt het
in de winter niet verder dan een
straatje om, en tientallen stedelingen
die in de zomer te voet of per fiets
naar hun werk gaan, nemen nu een
trammetje omdat het waait of regent,
of erg koud is.
Ga bij Uzelf maar na en U zult zien
dat haast steeds de winter het seizoen
is van te weinig lichaamsbeweging en
vooral van te weinig buitenlucht. En
toch hebben we in de winter méér bui
tenlucht nodig om de doodeenvoudige
reden, dat we vanwege de kou de ven
sters van ons huis zorgvuldig gesloten
houden. Beweging in de buitenlucht, in
heftigheid en hevigheid aangepast aan
de leeftijd en lichamelijke conditie is 't
middel om de winter goed door te ko
men. En als U graag naar voetbalmat-
ches gaat kijken, bedenk dan eens, dat
deze artisten met de bal U eigenlijk be
schuldigen van nalatigheid in het ge
bruik van Uw lichaam. Het zou voor
menige voetbalenthousiast beter zijn
om zelf een stuntelig partijtje te voet
ballen met „jongens van zijn leeftijd"
(al zijn die dan ook boven de vijftig)
dan om Zondag in Zondag uit te staan
blauwbekken langs het lijntje.
44—39 12—18. 22. 46—41 7—12. 23. 41—37
12—17. 24 28—^2. Wit heeft een moeilijke
stelling, na de tekstzet komt hij beslist
in het nadeel. O.i. had wit 4842 moeten
spelen, 17x28. 25. 33x22 8—12. 26. 39—33
9—14 27. 33—28 20—24.
28. 40—34 14—20. 29 43—39 20—25 30.
4843 2—8.-31. 31—26 4—9. 32 34—30 25x34
33 39x30 2329. Deze zet forceert winst
in alle varianten, op wit 4339 zou 29—34
volgen en na 30—25 kan "34x43, 38x49, 16—21.
27x7, 18x38, 7x18, 13x33. 34 37—31 29—33
35. 38x20 16—21. 36 27x7 18x49 37 7x18
13x33 en zwart wint.
Problemen voor gevorderden. Serie
van W. J. v. d. Voort te Nieuw Vennep.
No. 1584 Zw. 12 st. op 7, 8, 9. 16, 17,
18, 19, 23, 25, 29, 30, 35. Wit 12 st. op
26, 28, 32, 34, 36, 37, 38, 39, 44, 45, 48, 50.
No. 1585 Zw. 12 st. op 8. 9. 10, 11, 13,
17. 20, 21, 24, 26, 30. 40. Wit 12 st. op
22, 23, 28, 31, 35, 36, 37, 38 39. 43. 44. 48.
No. 1586 Zw. 12 st. op 8, 10, 13, 14, 16.
18, 19, 21, 24, 26, 29. 34. Wit 12 st. op
27. 28, 32, 33, 35, 38, 40, 42. 47. 48. 49, 50
Wit speelt en wint. Oplossingen kun
nen ingezonden worden tot uiterlijk
half Dec. aan B. H. M. Stevens, Eiken
laan 36, Heemstede.
Oplossingen.
Serie van Joh. v. d. Boogaard te Nu
land.
No. 1560: 41, 40, 27-22, 44, 3, 21, 1 en
wint.
No. 1561: 23-18, 31, 21, 48-42, 41, 35-30,
8, 41, 29. 6 en wint.
No. 1562: 20, 42-37, 15, 4, 27, 21, 37 en
wint.
Wederom een prachtserie en boven
dien zeer moeilijk! Vooral no. 1560 heeft
de oplossers lang bezig gehouden.
VOOR BEGINNERS
No. 26 van L. Dassen te Bussum.
Wit begint en wint; oplossingen s.v.p.
op briefkaart en tegelijk met die van
No. 25 inzenden tot uiterlijk half Dec.
aan bovenstaand adres.
Oplossingen. No. 21. 37-32, 26x46, 38-3!?,
29x27, 40-34, 46x40, 45x3 en onverschil
lig wat zwart nu ook speelt, wit slaat
vervolgens twee stukken en wint.
No. 22. 25-20, 40x49, 20x9. 49x21, tot
hier was het niet moeilijk, maar nu
komt het mooie: 9-3!! Als zwart nu met
de dam naar 49 of een der andere vak
ken op die lijn gaat, volgt 31-27, 49x21,
3x26 en wint gemakkelijk. Zwart is
dus wel verplicht om met de dam naar
26 te spelen, waarna de verrassende zet
3-20 zwart verplicht tot meerslag met
de tiam en wit door 20x38 wint. Niet
moeilijk, doch men moet het maar zien!
Zoekers die de oplossing niet vonden
dienen deze eens goed na te spelen en
te onthouden; dergelijke standen en po
sities komen zowel in de problematiek
als in het practische spel meer voor!
Namen oplossers en prijswinnaars in
de volgende rubriek.
Voor het tijdvak van 5 tot en met 18
December 1948, geeft elk der volgende
bonnen recht op het kopen van:
BONNEN VOOR VLEES
441, 443 Vlees 100 gram vlees
442 Vlees 300 gram vlees
ALLE BONKAARTEN
447 Algemeen 100 gram rijst
448 Algemeen 250 gram boter of mar
garine of 200 gr. vet
BONKAARTEN KA, KB en KC 812
451 Algemeen 500 gram boter of mar
garine of 400 gr. vet
452 Algemeen 200 gram kaas of 250 gr.
korstloze kaas
453 Algemeen 125 gram koffie
454 Algemeen 50 gram thee
B 465 200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas
BONKAARTEN KD, KE 812
457 Algemeen 250 gram boter of mar
garine of 200 gr. vet
458 Algemeen 100 gram kaas of 125
gram korstloze kaas
TABAKS- EN VERSNAPERINGEN-
KAARTEN QA, QC 808
139, 143 Tabak 2 rants, sigaretten of
kerftabak
BONKAARTEN ZA, ZB, ZC, ZD, ZE,
MD, MF, MH 813
(Bijz. arbeid, a.s. moeders en zieken)
Geldig zijn de bonnen van strook Z.
Deze bonnen zijn 14 dagen geldig.
Bovenstaande bonnen kunnen reedt
op Vrijdag 3 December worden ge
bruikt. De tussentijds aangewezen bon
nen 414 Algemeen en 420 Algemeen
voor 500 gram resp. 1 kg. sinaasappe
len moeten uiterlijk 4 December bij
een handelaar in groente en/of fruit
worden ingeleverd.
DONDERDAG
HILVERSUM H. 415 M. Vóór 10 uur
ook 245 en na 18 uur ook 245 en 1875
M. 18.00 trio, 18.15 lezing. 18.30 trio,
18.45 jeugd, 19.00 nieuws. 19.15 gram.,
19.30 actueel geluid, 19.45 orgel, 20.00
nieuws, 20.05 progr.prol., 20.15 Jubel-
dam, 21.30 competitie, 22.00 gram., 22.05
lezing, 22.25 kamerkoor, 22.45 Avond-
overd., 23.00 nieuws, 23.15 gram.
HILVERSUM I, 301 M. 18.00 nieuws
18.15 sport,»18.30 striidkr., 19.00 strip,
19.10 avondschool, 19.45 lezing, 20.00
nieuws, 20.05 echo van de dag, 20.15
opera, 21.15 luisterspel, 21.45 viool en
piano, 22.15 Italiaans progr., 22.45
lezing, 23.00 nieuws. 23.15 gram.
VRIJDAG
HILVERSUM II, 415 M. Vóór 10 uur
ook 245 en na 18 uur ook 245 en 1875
M. 7.00 nieuws, 7.15 Te Deum, 7.45
woord voor de dag, 8.00 nieuws, 8.15
gram.. 9.00 fluit en piano, 9.15 jonge
zieken, 9.30 waterst., 9.35 sextet. 10.15
Mozart, 10.30 Morgendienst, 11.00 strijk-
ork., 11.30 piano, 12.00 Cosmopolitans,
12.30 weerpr., 12.33 Metropoleork., 13.00
nieuws, 13.15 Vrij en Blij. 13.45 kwintet,
14.20 voordracht. 14.40 symph.ork.,
15.35 Omroepkoor. 16.00 voordracht,
16.20 gram., 16.40 kwartet, 17.00 lezing,
17.15 meisjeskoor, 17.30 orgel.
HILVERSUM I. 301 M. 7.00 nieuws,
715 gymn., 7.30 gram., 8.00 nieuws,
8.15 strijdlied, 8.18 opera's, 8.50 vrouw,
9.00 Schumann, 10.00 Morgenwijding.
10.20 gram., 10.30 vrouw, 10.45 piano,
11.05 voordracht. 11.25 gram., 12.00
Maria Zamora, 12.30 weerpr., 32.33
sport, 12.45 piano, 13.00 nieuws, 33.15
gram., 13.20 promenadeork., 14.00 kook-
praatje, 14.20 kamerork., 15.00 boek-
bespr., 15.20 kamerork., 16.00 orgel,
16.30 jeugd, 17.00 filmland, 17.20 lezing
