Roemeense regering sluit klein-seminaries Verliezen in Indië De wraak van Jan Harnts Meer boter! Wat er groeide uit de daad Lastercampagne tegen Kerk en Paus Minister leidt actie in parlement ER KOMT NIEUWE EXPOSITIEHAL VOOR DE JAARBEURS Zal in grote behoefte voorzien Cochran naar Djocja Rijmen voor en na het huwelijk E Opheffing Zondags- rijverbod? Tot hoofd en hart VERTREK SASSEN EN STIKKER UITGESTELD? Ter opheldering situatie Het weer. Pieter Momti J ZATERDAG 4 DECEMBER 1948 bureaux van redactie en administratie 72sfe JAARGANG No. 24325 U.P. meldi hedenmorgen tiii Batavia, dat hei vertrek van de ministers Stikker en Sassen naar Nederland waar schijnlijk zal worden uitge steld. Atlantisch Pact Volgende week besprekingen mmm Sinterklaas-vertelling door Met ingang van 1 Januari a.s. EXTRA KAAS met Kerstmis SMEDESTRAAT 5 HAARLEM Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21545 Abonnementen 20800 Postgiro 145480 Directeur: J. J. W. Boerrigter. Hoofdredacteur: Drs. H. van Run. Wnd. hoofdredacteur: W Severin. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter- hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRIJS 55 cents per week* 1 1.52 per maand f 4.55 per kwartaal. Het door de Jezuïeten geredigeerde tijdschrift „Civilta Cattolica" geeft on der de titel „De kerkvervolging in Roemenië" uitvoerige details over de stelselmatige vervolging van de Grieks- Katholieke Kerk door het rode bewind. Duidelijk wordt gemaakt, dat deze ver volging reeds woedde, geruime tijd Voordat de Geünieerde katholieken in Roemenië door een onrechtmatig re geringsbesluit onder het gezag van de Orthodoxe Staatskerk werden gesteld. De volgende methoden worden door het communistische regiem tegen de katholieken aangewend: een lastercam pagne, in de pers en radio gevoerd te gen de Kerk, de H. Stoel en de persoon van de H. Vader; een intimidatiecam pagne tegen de priesters, om hen er van te weerhouden, welke christelijke leerstelling dan ook, die niet met de marxistische levensbeschouwing over eenkomt, te verkondigen; het uitvaardi gen van wetten, waardoor talrijke semi naries en andere kerkelijke instellingen werden gesloten, terwijl aan de nog opengebleven instituten ondragelijke beperkingen zijn opgelegd. De minister van Nationale Economie, Gheorghiu-Dej, leidde de lastercam pagne tegen de H. Vader en het Vati- caan door zijn aanvallen in het Parle ment. Deze r Hie vond grote weerklank in de Roemeense pers en radio, ondanks het feit, dat nog steeds een wet in Roe menië bestaat, waarbij het verboden is, in de pers Staatshoofden te beledigen. De druk van het communistisch be wind treft voornamelijk de katholieke priesters. Reeds in Maart 1.1. werden 92 priesters onder verschillende voorwend sels gearresteerd. Eind Maart waren 41 hunner weer op vrije voeten, terwijl de 51 anderen nog gevangen werden ge houden. Een van deze priesters werd aangehouden, omdat hij verklaard had, „dat het niet de taak van de vrouw is om soldaat te zijn of zich te verlagen met bezigheden, welke door de natuur aan mannen zijn voorbehouden". Dit Werd door een plaatselijk blad be schouwd als „een aanval op de gelijk berechtigdheid van de vrouw en een belediging van de heldhaftige dochters Van het Russische volk". Reeds toen ■Waren de gevangen priesters blootge steld aan honger en koude; in volge propte cellen, die niet warden schoon gemaakt, moesten zij op de grond slapen; zij werden gemolesteerd en ge geseld door hun bewakers. Door middel Van folteringen trachtten de communis tische autoriteiten van de priesters compromi.terende verklaringen af te dwingen betreffende hun Bisschoppen de kerkelijke instellingen; aldus werd ook gepoogd, hen te winnen als regeringsspionnen, die dan hun mede- broeders en oversten zouden moeten verraden De regering wilde zelfs de kansel aan haar propaganda dienstbaar maken Toen dr. Julius Maniu, leider van de Roemeense Boerenpartij, wegens „hoog verraad" terecht stond, riep de prefect Van Hunedoara en Turda de gehele ka tholieke, protestantse en schismatieke geestelijkheid bijeen en beval hun van de kansel af de doodstraf voor Maniu te eisen. Hedenmiddag zijn ten paleize te Ba tavia de besprekingen tussen de Neder landse ministers en de federalisten be gonnen. Aan deze bijeenkomst, die op Verzoek van de federalisten werd ge houden, namen een groot aantal federale leiders, onder wie de vertegenwoordi gers van elke deelstaat, deel. Ook dr. Reel, die uit Bondowoso was terugge keerd, heeft aan de besprekingen deel genomen. Volgens Reuter heeft de republikeinse bremier, Moh. Hatta, aan minister Sas sen medegedeeld, dat hfj bij zjjn eerdere Plechtige belofte aan de Nederlandse 'egering blijft. Voorts vernam Reuter uit gewoonlijk betrouwbare kringen te Batavia, dat Ratta deze verzekering gaf in een per- soonlijk schrijven aan minister Sassen, "he de indruk had. dat Hatta zich niet tou houden aan zijn aide-mémoire van *1° vorige maand aan de Nederlandse ^gering. fcom er eens kijken. e!«k deze pop, die haar jong hartje Zou ze wer- - j- slolen heeft, overmorgen in Jtaar schoentje vinden? Teneinde de aanvulling van de katho lieke geestelijkheid met nieuwe krachten te verhinderen, heeft de regering alle klein-seminaries doen sluiten en de groot-seminaries onder strenge over heidscontrole geplaatst. Tengevolge hier van kunnen slechts studenten, die eerst op de Staatscolleges terdege zijn onder wezen in de Marxistische ideologie, zich voor de studie der theologie aanmelden bij de nog bestaande groot-seminaries. Het seminarie van Timisoara werd door de regering gevorderd; de 128 se minaristen werden op straat gezet en de autoriteiten vestigden een medische hogeschool in het gebouw. Dit geschiedde ook met het Franciscaanse seminarie te Halaucesti en het theologisch college te Calugara. De jonge seminaristen ais- mede de ordesgeestelijken werden naar huis gestuurd of voor legerdienst opge roepen. In haar actie tegen de katholieke school, begon de regering met aan de kerkelijke overheid het recht te ontne men, om onderwijzers op de katholieke scholen aan te stellen. Vervolgens eiste het bewind, dat communistische school boeken zouden worden gebruikt en het marxisme werd als verplicht leervak opgelegd. Tenslotte werd een wet uitge vaardigd, waarbij „geen geloofsbelijde nis, congregatie of religieuze comrnu- nauteit instellingen van algemeen on derwijs kan openen of in stand houden." Zo zijn thans alle katholieke scholen in Roemenië gesloten. Een speciale Britse koerier is te Washington aangekomen met de ont werpen voor een Noord-Atlantische militaire alliantie tussen de leden der West-Europese Unie, Canada er. de V.S.. aldus meldt Reuter. Volgens functiona rissen maakt de aankomst van deze do cumenten het mogelijk, dat de bespre kingen over het Pact tussen de ambas sadeurs der landen van de West-Euro pese Unie en vertegenwoordigers van Amerika en Canada aan het begin der volgende week zullen beginnen. (Van onze correspondent) De Nederlandse regering heeft giste ren aan de Jaarbeursdirectie toestem ming gegeven, haar plannen voor een zeer belangrijk deel uit te voeren. En men moet een groot begrip hebben voor de haast onoverkomenljjke moeilijk heden, waarvoor de Jaarbeurs zich in de jaren na de oorlog gesteld zag, om enigszins te begrijpen wat dit betekent. Eindelijk zal dan thans tegemoet kun nen worden gekomen aan de eisen, die het Nederlandse bedrijfsleven stelt en zal aan de elf landen, die tot nu toe nog op provisorische wijze moesten expose ren, tenvolle gelegenheid kunnen wor den gegeven om aan de Jaarbeurs deel te nemen- België, Luxemburg, Italië, Zwitserland, West-Duitsland, Spanje, Tsjecho-Slowakije, Joegoslavië, Honga rije, Oostenrijk en Polen. Het was met grote vreugde, dat de Raad van Beheer van de Utrechtse Jaarbeurs bij monde van zijn voorzitter, dr. F. H. Fentener van Vlissingen, kon mededelen, dat de regering toestemming had ge geven om een aanvang te maken met het bouwen van de machtige expositiehal aan de Croeselaan, waarmee de Utrechtse Jaarbeurs zal worden tot de meest moderne en best geoutilleerde van het Euro pese jaarbeurswezen. De grote hal, waartoe thans de bouwvergunning is verleend, zal een oppervlakte hebben van twee en een halve hec tare. De zware machines, tot welker expo sitie de hal bestemd is, zullen op een zeer eenvoudige wijze kunnen worden binnengebracht, want niet alleen dat een aansluiting op de Spoorwegen de mogelijkheid opent voor locomotieven om regelrecht binnen te rijden langs speciaal geprojecteerde rails, en niet alleen dat vrachtauto's het gebouw bin nen kunnen rijden, maar er is zelfs de mogelijkheid voor zwaar belaste sche pen om de expositieruimte binnen te varen en te meren in een kleine haven, die binnen het gebouw gelegen is. Langs rails lopen drie electrische kra nen, die een gezamenlijk hefvermogen hebben van honderd ton. Men hoopt, dat men bij de Voorjaarsbeurs van 1951 gereed zal zijn met de bouw van deze imponerende hal, waardoor de Jaar beurs beter geschikt zal zijn om haar functie als bemiddelend orgaan te ver vullen tussen industrie en handel op nationaal en internationaal gebied. Het getuigt van een groot inzicht in de po sitie, die Nederland mogelijk kan in nemen tussen de vijf (misschien ook de zestien) landen, dat de Nederlandse regering haar fiat heeft gegeven op het stoutmoedig door de Kon. Ned. Jaar beurs genomen initiatief en blijk geeft van haar vertrouwen in Nederlands toekomst. De regering maakt bekend, dat in de afgelopen week tot haar leedwezen de navolgende verliezen zijn gerapporteerd: Kon. Landmacht: Sold. J. M. Emonts, uit Leer (L.), ge sneuveld 27 November 1948; Sold. Ie kl. E. W. Molenaar, uit 's-Gra- venhage, gesneuveld 27 November 1948; Sold. G. Rijsdijk, uit Heerjansdam B. 46, gesneuveld 24 November 1948. Kon. Ned. Ind. Leger: Man. sold. 2e kl. Indië A. Lantang uit Indonesië, gesneu veld 16 November 1948; Man. serg. 2e kl. Indië A. W. Kilapong uit Indonesië, overleden 18 November 1948 ten gevolge van oorlogsverwonding. Kon. Marine: heeft in de afgelopen week geen verliezen gerapporteerd. Uit het massieve zout van de Wielicza Zoutmijn, gelegen nabij het Poolse Cratow, hakten de mijnwerkers een kapel, waar ze even komen bidden voor ze aan hun zware arbeid gaan. Cochran, het Amerikaanse lid van de Commissie voor Goede Diensten, is heden naar Djocja gevlogen en heeft besprekingen gevoerd met Hatta, de republikeinse premier, al dus meldt het republikeinse nieuws bureau Antara. Volgens gewoonlijk betrouwbare bron te Batavia doet Cochran, die reeds verscheidene voorstellen heeft gedaan om het geschil in Indonesië tot een oplossing te brengen, ter elf der ure een poging licht te bren gen in de geschillen tussen Neder land en de republiek, vóórdat de Nederlandse delegatie morgen naar Nederland terugkeert. Over het vertrek van Cochran naar Djocja meldt A.F.P. nader, dat zijn be zoek aan de republikeinse hoofdstad geschiedt op verzoek van Hatta. Hij is vergezeld van de vertegenwoordiger van Hatta te Batavia, dr. Darmasetia- wan. Volgens bevoegde bron heeft dr. Darmasetiawan gisteravond een per soonlijke brief van Hatta aan Cochran Verwachting tot Zaterdagavond: Zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen en plaatselijk enige regen. Matige, langs de kust nu en dan vrij krachtige wind tussen Zuid en West. Weinig verandering van temperatuur. Zondag: Zon op 8-31. Onder: 16.30. Maan op: 12.48. Onder: 20.50, Maandag: Zon op: 8.32. Onder: 16.30. Maan op: 13.07. Onder: 22.04. „Wat rijmt er toch op cassette?" Bij io hardop zwoegde de jongeman te genover ons op diverse Sinterklaas verzen. „Cadeautjes kopen vind ik wel leuk, het geld uitgeven overleef ik ook nog wel, maar die rijmelarijdieven- werk, meneer". „U bent zeker verloofd?" waagden cij te veronderstellen. „Inderdaad. Met het liefste meisje er wereld, meneer." „Die moeilijkheden van U verande ren dan wel, als U een paar jaar ge trouwd bent. Dan vindt U cadeautjes kopen een kwelling, geld uitgeven een langzame dood, maar draait U Uw hand niet meer om voor een paar ge dichtjes." De verliefde en verloofde jonkman keek ons ongelovig aan. Zijn haar zat door de war, het bo venste overhemd- en alle vestknoop- jes waren buiten dienst, zijn sigaret ten waren al lang op, allemaal dank zij die vervloekte dichtkunst. „U wilt mij dus vertellen, dat er eens een tijd zal komen, dat ik vlot kan rijmen?" Zijn ogen, dof van wanhoop, sche nen iets op te leven. „Ik wil U een en ander wel onthul len, alleen op voorwaarde, dat U Uw vrouw nooit iets van dit gesprek ver telt." „Daar kunt U van op aan," „Als U getrouwd bent, gaat U zo in October, begin November de ca deautjesE kopen, die U Uw vrouw toe bedacht had. Zo twee weken vóór 5 December gaat U erg geheimzinnig doen, helemaal in Sinterklaasstijl. Avonds zegt U tegen Uw ega: „Schat, ik moet vanavond weg. Vraag niet waar naar toe, want het houdt ver band met Sinterklaas." Een knipoogje, een blik in Uw portefeuille zijn heel geschikt ter enscenering." „Ik begrijp nog niet goed, waar U naar toe wilt." „Naar een rustig café, waar U voor al geen vrienden ontmoeten kan. U bestelt één, twee, drie, maximum vier borreltjes. Bij het derde glaasje gaat Uw dichtader vloeien. Dan aan het werk, bij afzakken van de inspiratie deze weer op peil brengen met een vierde borrel. Ten slotte zwarte koffie. Meneer, onfeilbaar. Ik doe het zo al jaren." „Ja maar, ik drink geen borrels." yrAls U een paar jaar getrouwd bent wel." overhandigd. De inhoud daarvan is niet bekend, doch men meent, dat deze de ongerustheid weergeeft van Hatta na de veronderstelde mislukking der onder handelingen te Kalioerang en het a.s. vertrek van de Nederlandse ministers naar Nederland. De secretaris-generaal van de Ver enigde Naties, Trygve Lie, heeft in de algemene vergadering van de V.N. te Parijs medegedeeld, dat het thans zeker lijkt, dat de C. v. G. D. in Indonesië ge durende 1949 haar werkzaamheden zal voortzetten. Aangezien er in de begroting der V.N. voor 1949 geen voorzieningen zijn ge troffen voor uitgaven ten behoeve der Commissie, heeft Trygve Lie thans een bedrag van 229.800 dollar aangevraagd ter bekostiging van de uitgaven voor de C. v. G. D. voor het gehele jaar 1949. 't Was lang niet in orde met Jan Harms. Toen hij in z'n veel te grote klompen de oneffen weg afslofte naar school, was alleen al aan 't woest weg schoppen van stenen, die hem voor dë klomp kwamen, wel te zien dat er iets schortte met Jan Harms. De handen diep in de zakken van zijn pilo-broek die hem tot ver over de knieën kwam de pet bijna tot over zijn oren gezakt, sjokte hij mok kend over de weg. Die zwarte smeerpoets, mopperde hij halfluid. Wéér had die sloerejas van een zwarte nikker hem afgescheept met een taai-taaiman, zo een die je voor een Zondagscent bij de bakker van het dorp kon kopen. Maar jonge toch. Doe toch niet zo wild, had moeder sussend gezegd, toen hij vanmorgen ongewassen nog en zó uit z'n warme bed naar de gedoof de kachel was gerend en daar al zijn gespannen verwachting van de hele avond en nacht had zien ineenschrom pelen tot die armetierige taai-taaiman, die hij in vier-vijf happen had veror berd. Hij had zijn schoen onder 't kabinet geslingerd en had bijna gevloekt, als grote mannen doen, als de ruin of de vos zich onwillig in het tuig liet hel pen. Maar jongen toch. Als je zó doet, komt zwarte Piet nooit weer! Hoeft ook niet! Als ie niets an ders heeft dan zo'n taai-taai-kerel hoéft ie niet te komen. Zeg dat toch zachtjes jongen, als e je eens hoorde! 'k Ben toch niks bang van hem. Die zwarte taai-taai-nikker! Zo was de stemming van Jan Harms, toen hij die morgen naar school stapte. Natuurlijk! Gerrit van de dokter heeft weer wat moois gekregen. Eer gisteren had Jan van notaris Verdam men nog een verfdoos gekregen. Allemaal mooie verfblokjes met kwasten en witten glazen potjes. En had Willem de vorige week geen blokken doos gekregen met blauwe, groene en rode blokken? En hij? Hij zo'n pesterige taai-taai- man, dat was al voor de derde keer! Meester had die morgen een makke aan Jan Harms. Want Jan Harms zon op wraak! Wraak om die zwarte nikker zijn stre ken betaald te zetten. Dan moest ie maar niet steeds de één 't mooiste speelgoed, dat in de stad voor de win kelramen te kijk lag, geven en de an der maar steeds afschepen met een taai-taaiman. L Willem, je moet eens naar de schoorsteen kijken. Ik geloof, dat ie lelijk dicht zit. Telkens vallen er stuk ken roet naar beneden. 'k Heb geen tijd meer, 'k zal van avond wel eens zien. De deur van de lage arbeiderswo ning sloeg dicht achter Willem Harms. De dag hernam zijn eendre gang. Als een zwakke lamp scheen de zon door de mist, die niet wilde wijken. De kou was scherp en de korte dag spoedde zich, als-m-haast, naar de avond. Toen Jan Harms uit school kwam. had de lamp al gebrand. En in dat laatste uur, toen de dag buiten al aan het sterven was, was 't rustig geweest in de Idas van meester Dirks. Weldadig was de rust neergezakt, als een on zichtbare sluier over de kinderkopjes. Zelfs Jan van de bakker vergat nauw keurig de bank in tweeën te strepen ofschoon zijn buurman ruim met zijn elleboog over de denkbeeldige schei dingslijn lag. Toen, in dié rust, zo nu en dan ver stoord door 't knappend vuur in de grote vulkachel, had Jan Harms zijn plan uitgebroed: Hij zou hem wel krijgen, die zwarte sloerus met z'n taai' taai! Wai moet je toch bij vader z'n spullen! Je hebt toch niks in 't schuur tje te maken, vort. Jan verdween, onderwijl iets onder zijn kiel futselend. Wel hier ende ginder, foeterde vrouw Harms Asjeblieft, daar héb je 't al. Daar duvelt me een handvol roet in de pap. Waarom stel je ook altijd alles uit! Kijk nou die schoor steen na! Ik kan toch niet heksen! 'k Zal t vanavond doen! Bij 't woord „schoorsteen" schrikt Jan Harms even op. Hij heeft niet goed ge hooid wat er werd gezegd. Maar 't woord „schoorsteen" roept iets in hem wakker. Hij grinnikt stil voor zich uit. Hij proeft niet eens dat de pap naar roet smaakt. Ha! Laat ie nou nog maar 'ns ko men, die zwarte grijnsnikker. Laat ie nou nog maar eens proberen met z'n smerige taai-taai door hun schoorsteen te kruipen't Is het laatste waaraan hij denkt, vóór hij inslaapt. Willem Harms klimt foeterend naar de schoorsteen. Hoog is ie niet, via kip penhok en schuurtje ben je zó op het dak. Die vrouwen ook met hun gezanik. Alsof ie overdag nog niet genoeg te sappelen had, om nou in 't stikkedonker naar die verwenste schoorsteen te moe ten kijken. Een kluitje roet in de pap en ze schreeuwen al 'k Ga even naar Jaantje om melk, hoor! roept zijn vrouw. Ja, 'k zal me wel redden! Als hij bij de schoorsteen is, denkt hij: Eerst maar eens kijken of ie van boven goed open is. Hij steekt zijn arm in 't schoorsteen gat. Hij voelt niets, maar als hij zijn hand weer wil terugtrekken, zit hij vast. Wat is dat nou? Hij rukt en trekt, maar 't enige resul taat is, dat hij een knellend gevoel rond zijn pols krijgt. Wel verdraaid nog an toe! 't Lijkt wel spokerij! Harder rukken 't helpt niets. Hij zit vast, met zijn arm tot de schouder in de schoorsteen. Ongemakkelijk is zijn houding. Bo vendien wordt zijn andere hand steen koud aan de schoorsteen. Geertje, Geertje! t Machteloos zijn maakt hem woe dend. Waar blijft Geertje toch. Staat na tuurlijk weer te kletsen. Er verstrijkt een kwartier. Geertje blijft uit. Met zijn vrije hand tast hij de schoor steenbuis af. Hij voelt een draad. 't Lijkt wel dun koperdraad. Maar met z'n verkleumde vingers kan hij de draad niet stuk krijgen. Hij tast de draad af: ja, daar loopt een draad naar binnen de schoorsteen. Welke idioot heeft er in 's hemels naam een strik gespannen in de schoor steen? Waar blijft Geertje toch! Geertje! Zijn stem waait verloren in de mistige avond. Eindelijk: klompengeklots. Dan gaat 't snel. Geertje, die een nijptang haalt en 't verlossend „peng" van de knappende draad. Beneden herkent Willem Harms een van zijn hazestrikken. Zijn lichaam doet pijn van de ongemakkelijke houding. Dan zegt Geertje ineens: Déérom zat Jan vanmiddag telkens m 't schuurtje. Wat? Is dat jong gék geworden? Stotterend staat Jan voor zijn woe dende vader. 't Was voor die smerige zwarte kerel met z'n taai-taaiOmdat ie mij nooit wat moois brengt Even een stilte Dan ineens barst vrouw Harms in lachen uit, ze schudt, ze schokt en val lend op een stoel, lopen haar de tranen over de wangen Willem Harms kijkt triest naar zijn vrouw. Dan lacht hij óók, of beter: hij grijnst, pijnlijk en zuurzoet. Ga naar bed snauwt hij tegen Jan. Langzaam ontdooit Harms. En wanneer hij zijn pijp, later in de jvond, weer tevreden achter zijn krant rookt, zegt Geertje: Zeg Willem? Ja? Heb je nou eigenlijk de schoorsteen geveegd of niet?....- Naar wij van bevoegde zijde verne men, zal per 1 Januari het boterrant- soen worden verhoogd; voor personen in de groepen A, B en C met 250 gram per vier weken en voor de kinderen in de D en E-groep met 125 gram. Hier door wordt de tot nu toe ongeregelde beschikbaarstelling van 250 gram voor de ouderen en 125 gram voor de kin deren in de vorm van een zogenaamde zwevende extra-bon veranderd in een definitieve vorm van rantsoenering. Dit is een schrede voorwaarts op de weg naar de opheffing van de boter- distributie. De volgende etappe zal wor den gevormd door de regelmatige ver krijgbaarstelling van spijsolie en voe- dingsvetten op de bon. hetgeen tot nu toe incidenteel geschiedde. Wanneer deze etappe zal worden bereikt en uit- i eindelijk de boter van de bon zal ko men, kan thans nog niet definitief me degedeeld worden. Wél zal er naar ge streefd worden, dit zo vlug mogelijk te doen geschieden. In verband met de goede melkgift van het vee en de daaruit voortvloeiende ruimere kaasproductie in de afgelopen periode zal het mogelijk zijn aan alle leeftijdsgroepen 100 gram kaas extra ter beschikking te stellen, waarvoor in de bonnenlijst van 16 December een extra bon wordt opgenomen. Desgewenst kan men op deze bon 125 gram korstloze kaas betrekken. In het Voorlopig Verslag der Tweede Kamer over de Rijksbegroting van Verkeer en Waterstaat dringen verschil lende leden aan op opheffing van het Zondagsrijverbod. Autobussen en taxi's rijden ook op Zondag en bovendien is het verbod lastig in verband met kerk bezoek. Andere leden bepleitten met klem handhaving van het Zondagsrij verbod, maar zij menen, dat hiervan ter wille van het kerkbezoek ontheffing dient te worden verleend, hetgeen tot nu toe niet door alle Rijksverkeersin- specteurs geschiedt. Men wijst met name op Noord-Brabant, waar ten deze niet de nodige soepelheid wordt betracht. Sommige leden waren van mening, dat aan het Nederlandse vrachtvervoer in België dezelfde faciliteiten verleend moeten worden ak het Belgische ver voer in Nederland geniet. Verschillende leden dringen er met de meeste nadruk op aan, om de toe gezegde diesels voor de lijnen naar het Noorden des lands te laten rijden des morgens vroeg en des avonds laat. Vele leden vragen inlichtingen om trent de efficiency van de personeels bezetting van de K. L. M. Immers, de „omzet" bedroeg in 1938 ruim 600 per employé en deze zal volgens de gege vens voor 1949 ongeveer 10.000 a 11.000 bedragen. de ontbreekt bepaaldelijk in onze da gen. We mogen de lezing van djt boek aan bevelen, niet alleen bij bestuurders en léden van de K.A.B., maar evenzeer bij allen die zich wel eens hebben afge vraagd: hoe is toch die beweging zo sterk geworden. Zii moge antwoord ge ven aan bestuurders van andere stands organisaties, die zich afvragen: wat maak ik van mijn organisatie van boe ren. werkgevers, middenstanders. Zii zullen het antwoord er in vinden, want aan ieder woord dat werd geschreven ontdekt men de grote liefde van de auteur voor het volk waarvan hij een onverbrekeliik deel is, een liefde, die v-et al bezielde, die tot de daad voerde Wij zien de kleinheid van onze persoon niet graag. Daarom denken wij, dat we heel wat zijn. (Van een bijzondere medewerker). Wie wel eens de eer en het genoe gen heeft op een vergadering van de K.A.B. het woord te mogen voeren, doet van tijd tot tijd merk waardige ervaringen op. Op een avond, dat wij waren uitgenodigd eens iet.s te komen vertellen uit de geschiedenis van de sociale wetgeving in Nederland, vroeg ons een der bestuursleden heel erg serieus, toch niet al te veel te pra ten over het verleden. „Ziet u. dat horen ze al zo vaak, en niemand schiet er wat mee op". We zijn die avond gestart met het woord van Cicero: „Niet weten wat vóór uw tijd geschiedde, is altijd kind blij ven"; en we hebben, puttend uit weten schappelijke overlevering, simpel verteld van de „strijd onzer vaderen". Van „Vaderen" uit een grijs verleden, die jong nog begenadigd met de rijkdom ener Goddelijke openbaring, dit heerlijk bezit naar de toekomst mochten dragen, langs muilen van roofdieren. Die als fakkels der waarheid te branden stonden in Caesar's tuinen, zo de geestelijke duis ternis dier tijden verlichtend, een vlam brengend die harten verwarmde en gees ten verlichtte. Het handelde over de meest roemvolle geschiedenis van de cultuurperiode die we de Nieuwe Ge schiedenis noemen en werd ingeluid met de komst van het Christendom. Er mocht gesproken worden over de Vade ren in de middeleeuwen, die, gezel of meester, samen knielden voor één gilde- altaar om hun arbeid God te wijden. Van de scheiding, die er langzamerhand groeide tussen godsdienst en leven, en de maatschappelijke chaos, die daar ten slotte uit ontstond. Vanzelfsprekend kwamen we toen op de noodzakelijk geworden strijd van de Vaderen uit de 19e eeuw. Een strijd, die wel de ogen blikkelijke realisering van een gehele serie sociale verlangens tot inzet had, maar in diepste wezen toch bleef een strijd om het herstel van de oude, d.i. Christelijke rechtsverhoudingen. Na af loop smaakten we het genoegen, dat de man, die aan het begin van de avond had verzocht niet te veel over het ver leden te spreken, ons de verzekering gaf, dat hij geschiedenis nu anders was gaan zien: 'zó kon men er niet genoeg over horen. Aan dit voorval moesten we denken toen ons dezer dagen het lijvige boek werk in handen kwam, geschreven door onze oude vriend Jos. van Se^elen: Wat er groeide uit de daad. We hebben het boek geopend met de herinnering aan de bovenbedoelde opmerking met de herinnering ook aan an dere gedenkboeken en boekjes, waar van een kapelaan ons eens zei: schei maar uit, ik ken het recept al. Eerst een serie gruwelverhalen over kinderarbeid, dan Rerum Novarum en hiep hiep hoera, de Beweging was er; ik pas voor zulke gedenkboeken. We kennen Jos. van Seggelen reeds te lang om te weten, dat hij dit recept zeker niet zou volgen. Hij heeft trouwens geen enkel recept gevolgd, maar een eigen boek geleverd, dat de liefhebber van sociale historie met toenemend ge noegen spelt. Als men het uit heeft, zal men waarschijnlijk Rector Kraakman, die een Ten geleide schreef, ten dele gelijk geven, waar deze constateert, dat een historicus van beroep het waar schijnlijk wetenschappelijker zou heb ben gedaan. Ten dele ook heeft rector Kraakman geen gelijk. Zonder de minste twijfel heeft Van Seggelen een origineel boek geschreven, dat tot lering in han den behoort te zijn van ieder, die recht streeks of onrechtstreeks te maken krijgt met het sociale verenigingsleven. Het is in historisch opzicht reeds van grote betekenis, dat de schrij. ver zich de moeite heeft getroost in oude kronieken te duiken, om van daaruit een logisch geheel te con strueren. Zeker, men kan vele van deze gegevens reeds bij andere schrijvers vinden: bij C. J. Kuyper in diens Rijk van de Arbeid en bij Veldman in zijn Gedenkboek. Maar op de eerste plaats is het reeds meer dan een kwart-eeuw geleden dat deze beide boeken zijn ver schenen, zodat een hernieuwde en voor al met latere gegevens aangevulde uit gave reeds volop gerechtvaardigd zou ziin maar op de tweede plaats, en dat is van veel grotere betekenis: hier schrijft een overtuigd vakveremgingsbe. stuurder over de standsorganisatie. By beide eerstgenoemde schrijvers kan men niet aan de indruk ontkomen, dat zy zich vaak eenzijdig op een bePaa^| standpunt plaatsen: het is ofwel alles vakbeweging wat de klok slaat, en dan komt de standsorganisatie er wel zeer magertjes af, ofwel er worden van „standsorganisatonsch opzicht uit on verdiende verwijten in de richting van de vakbeweging gezonden. De meerdere of mindere tegenstelling tussen stands- en vakorganisatie heeft zeer lang in de Nederl. Katholieke ar beidersbeweging bestaan, ja, zo nu en dan zijn er nog vrij duidelijke sporen van aanwijsbaar. Dit kan natuurlijk nooit in het belang van deze beweging zijn. Daarom is het mede van zulke grote betekenis, dat er thans een boek is geschreven over wat er groeide uit de daad van WiUem Passtoors: de ene „ongedeelde" K.A.B. Men kan het slechts betreuren, dat dit boek geen nationale uitgave is. De schrijver is zich dat be wust geweest en beperkt de „nationale stukken dan ook tot korte flitsen en in* drukken. Zo is het bepaald jammer dat aan de „Drakenburgse Novemberdagen (pg. 117, 118) slechts één bladzijde m- plaats van een geheel hoofdstuk is ge wijd. Daar immers werd de „daad" vol tooid, de derde logische periode in de geschiedenis der K.A.B. begonnen. De eerste was die van het gescheiden op trekken van stands- en vakorganisatie, de tweede die van het federatief sa mengaan, de derde is die van de geslo ten eenheid. Dit boek bewijst overigens, dat. hoe ook de historische gang van zaken was, de beweging steeds over mensen heeft beschikt, zowel bij de vak bonden als bij de diocesane bonden, die, ondanks felle meningsverschillen naar binnen, nooit het wezenlijke doel uit het oog verloren: De beweging is er om mensen te dienen. Op sommige pagina's wordt men een voudig jaloers op die goeie ouwe tijd. Meermalen vertelt v. Seggelen, dat de belangstelling voor de vergaderingen zó groot was, dat alle mensen eenvoudig niet in de zaal konden. En dat niet bij buitengewone gelegenheden, maar op de gewone wekelijkse vergaderingen. De verklaring moge dan gezocht worden in het feit, dat de mensen geen andere af leiding hadden dan die vergaderingen van de Volksbond, erkend moge al wor den dat verscheidene leden tijdens de rede van een of andere spreker rustig gingen zitten kruisjassen, feit blijft niettemin dat men nu over het algemeen heel erg Mij zou zijn. wanneer op een maande- 1iikse ontwikkelinesavond 50 pet. der Vden aanwezig zou z;in TV liefde die toen tot d»z- «'T.'-Ping voer- (Vervolg op 6e kolom)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1948 | | pagina 1