Roemeense regering sluit klein-seminaries
Verliezen in Indië
De wraak van Jan Harnts
Meer boter!
Wat er groeide
uit de daad
Lastercampagne tegen Kerk en Paus
Minister leidt actie in parlement
ER KOMT NIEUWE EXPOSITIEHAL
VOOR DE JAARBEURS
Zal in grote behoefte voorzien
Cochran naar
Djocja
Rijmen voor en na het
huwelijk
E
Opheffing Zondags-
rijverbod?
Tot hoofd en hart
VERTREK SASSEN EN
STIKKER UITGESTELD?
Ter opheldering situatie
Het weer.
Pieter Momti
J
ZATERDAG 4 DECEMBER 1948
bureaux van redactie en administratie
72sfe JAARGANG No. 24325
U.P. meldi hedenmorgen
tiii Batavia, dat hei vertrek
van de ministers Stikker en
Sassen naar Nederland waar
schijnlijk zal worden uitge
steld.
Atlantisch Pact
Volgende week
besprekingen
mmm
Sinterklaas-vertelling
door
Met ingang van 1 Januari a.s.
EXTRA KAAS
met Kerstmis
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 145480
Directeur: J. J. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 55 cents per week*
1 1.52 per maand f 4.55 per kwartaal.
Het door de Jezuïeten geredigeerde
tijdschrift „Civilta Cattolica" geeft on
der de titel „De kerkvervolging in
Roemenië" uitvoerige details over de
stelselmatige vervolging van de Grieks-
Katholieke Kerk door het rode bewind.
Duidelijk wordt gemaakt, dat deze ver
volging reeds woedde, geruime tijd
Voordat de Geünieerde katholieken in
Roemenië door een onrechtmatig re
geringsbesluit onder het gezag van de
Orthodoxe Staatskerk werden gesteld.
De volgende methoden worden door
het communistische regiem tegen de
katholieken aangewend: een lastercam
pagne, in de pers en radio gevoerd te
gen de Kerk, de H. Stoel en de persoon
van de H. Vader; een intimidatiecam
pagne tegen de priesters, om hen er
van te weerhouden, welke christelijke
leerstelling dan ook, die niet met de
marxistische levensbeschouwing over
eenkomt, te verkondigen; het uitvaardi
gen van wetten, waardoor talrijke semi
naries en andere kerkelijke instellingen
werden gesloten, terwijl aan de nog
opengebleven instituten ondragelijke
beperkingen zijn opgelegd.
De minister van Nationale Economie,
Gheorghiu-Dej, leidde de lastercam
pagne tegen de H. Vader en het Vati-
caan door zijn aanvallen in het Parle
ment. Deze r Hie vond grote weerklank
in de Roemeense pers en radio, ondanks
het feit, dat nog steeds een wet in Roe
menië bestaat, waarbij het verboden is,
in de pers Staatshoofden te beledigen.
De druk van het communistisch be
wind treft voornamelijk de katholieke
priesters. Reeds in Maart 1.1. werden 92
priesters onder verschillende voorwend
sels gearresteerd. Eind Maart waren 41
hunner weer op vrije voeten, terwijl de
51 anderen nog gevangen werden ge
houden. Een van deze priesters werd
aangehouden, omdat hij verklaard had,
„dat het niet de taak van de vrouw is
om soldaat te zijn of zich te verlagen
met bezigheden, welke door de natuur
aan mannen zijn voorbehouden". Dit
Werd door een plaatselijk blad be
schouwd als „een aanval op de gelijk
berechtigdheid van de vrouw en een
belediging van de heldhaftige dochters
Van het Russische volk". Reeds toen
■Waren de gevangen priesters blootge
steld aan honger en koude; in volge
propte cellen, die niet warden schoon
gemaakt, moesten zij op de grond
slapen; zij werden gemolesteerd en ge
geseld door hun bewakers. Door middel
Van folteringen trachtten de communis
tische autoriteiten van de priesters
compromi.terende verklaringen af te
dwingen betreffende hun Bisschoppen
de kerkelijke instellingen; aldus
werd ook gepoogd, hen te winnen als
regeringsspionnen, die dan hun mede-
broeders en oversten zouden moeten
verraden
De regering wilde zelfs de kansel aan
haar propaganda dienstbaar maken
Toen dr. Julius Maniu, leider van de
Roemeense Boerenpartij, wegens „hoog
verraad" terecht stond, riep de prefect
Van Hunedoara en Turda de gehele ka
tholieke, protestantse en schismatieke
geestelijkheid bijeen en beval hun van
de kansel af de doodstraf voor Maniu te
eisen.
Hedenmiddag zijn ten paleize te Ba
tavia de besprekingen tussen de Neder
landse ministers en de federalisten be
gonnen. Aan deze bijeenkomst, die op
Verzoek van de federalisten werd ge
houden, namen een groot aantal federale
leiders, onder wie de vertegenwoordi
gers van elke deelstaat, deel. Ook dr.
Reel, die uit Bondowoso was terugge
keerd, heeft aan de besprekingen deel
genomen.
Volgens Reuter heeft de republikeinse
bremier, Moh. Hatta, aan minister Sas
sen medegedeeld, dat hfj bij zjjn eerdere
Plechtige belofte aan de Nederlandse
'egering blijft.
Voorts vernam Reuter uit gewoonlijk
betrouwbare kringen te Batavia, dat
Ratta deze verzekering gaf in een per-
soonlijk schrijven aan minister Sassen,
"he de indruk had. dat Hatta zich niet
tou houden aan zijn aide-mémoire van
*1° vorige maand aan de Nederlandse
^gering.
fcom er eens kijken.
e!«k deze pop, die haar jong hartje
Zou ze wer-
- j-
slolen heeft, overmorgen in Jtaar
schoentje vinden?
Teneinde de aanvulling van de katho
lieke geestelijkheid met nieuwe krachten
te verhinderen, heeft de regering alle
klein-seminaries doen sluiten en de
groot-seminaries onder strenge over
heidscontrole geplaatst. Tengevolge hier
van kunnen slechts studenten, die eerst
op de Staatscolleges terdege zijn onder
wezen in de Marxistische ideologie, zich
voor de studie der theologie aanmelden
bij de nog bestaande groot-seminaries.
Het seminarie van Timisoara werd
door de regering gevorderd; de 128 se
minaristen werden op straat gezet en
de autoriteiten vestigden een medische
hogeschool in het gebouw. Dit geschiedde
ook met het Franciscaanse seminarie te
Halaucesti en het theologisch college te
Calugara. De jonge seminaristen ais-
mede de ordesgeestelijken werden naar
huis gestuurd of voor legerdienst opge
roepen.
In haar actie tegen de katholieke
school, begon de regering met aan de
kerkelijke overheid het recht te ontne
men, om onderwijzers op de katholieke
scholen aan te stellen. Vervolgens eiste
het bewind, dat communistische school
boeken zouden worden gebruikt en het
marxisme werd als verplicht leervak
opgelegd. Tenslotte werd een wet uitge
vaardigd, waarbij „geen geloofsbelijde
nis, congregatie of religieuze comrnu-
nauteit instellingen van algemeen on
derwijs kan openen of in stand houden."
Zo zijn thans alle katholieke scholen
in Roemenië gesloten.
Een speciale Britse koerier is te
Washington aangekomen met de ont
werpen voor een Noord-Atlantische
militaire alliantie tussen de leden der
West-Europese Unie, Canada er. de V.S..
aldus meldt Reuter. Volgens functiona
rissen maakt de aankomst van deze do
cumenten het mogelijk, dat de bespre
kingen over het Pact tussen de ambas
sadeurs der landen van de West-Euro
pese Unie en vertegenwoordigers van
Amerika en Canada aan het begin der
volgende week zullen beginnen.
(Van onze correspondent)
De Nederlandse regering heeft giste
ren aan de Jaarbeursdirectie toestem
ming gegeven, haar plannen voor een
zeer belangrijk deel uit te voeren. En
men moet een groot begrip hebben voor
de haast onoverkomenljjke moeilijk
heden, waarvoor de Jaarbeurs zich in
de jaren na de oorlog gesteld zag, om
enigszins te begrijpen wat dit betekent.
Eindelijk zal dan thans tegemoet kun
nen worden gekomen aan de eisen, die
het Nederlandse bedrijfsleven stelt en
zal aan de elf landen, die tot nu toe nog
op provisorische wijze moesten expose
ren, tenvolle gelegenheid kunnen wor
den gegeven om aan de Jaarbeurs deel
te nemen- België, Luxemburg, Italië,
Zwitserland, West-Duitsland, Spanje,
Tsjecho-Slowakije, Joegoslavië, Honga
rije, Oostenrijk en Polen.
Het was met grote vreugde,
dat de Raad van Beheer van de
Utrechtse Jaarbeurs bij monde van
zijn voorzitter, dr. F. H. Fentener
van Vlissingen, kon mededelen, dat
de regering toestemming had ge
geven om een aanvang te maken
met het bouwen van de machtige
expositiehal aan de Croeselaan,
waarmee de Utrechtse Jaarbeurs
zal worden tot de meest moderne
en best geoutilleerde van het Euro
pese jaarbeurswezen. De grote hal,
waartoe thans de bouwvergunning
is verleend, zal een oppervlakte
hebben van twee en een halve hec
tare.
De zware machines, tot welker expo
sitie de hal bestemd is, zullen op een
zeer eenvoudige wijze kunnen worden
binnengebracht, want niet alleen dat
een aansluiting op de Spoorwegen de
mogelijkheid opent voor locomotieven
om regelrecht binnen te rijden langs
speciaal geprojecteerde rails, en niet
alleen dat vrachtauto's het gebouw bin
nen kunnen rijden, maar er is zelfs de
mogelijkheid voor zwaar belaste sche
pen om de expositieruimte binnen te
varen en te meren in een kleine haven,
die binnen het gebouw gelegen is.
Langs rails lopen drie electrische kra
nen, die een gezamenlijk hefvermogen
hebben van honderd ton. Men hoopt,
dat men bij de Voorjaarsbeurs van 1951
gereed zal zijn met de bouw van deze
imponerende hal, waardoor de Jaar
beurs beter geschikt zal zijn om haar
functie als bemiddelend orgaan te ver
vullen tussen industrie en handel op
nationaal en internationaal gebied. Het
getuigt van een groot inzicht in de po
sitie, die Nederland mogelijk kan in
nemen tussen de vijf (misschien ook
de zestien) landen, dat de Nederlandse
regering haar fiat heeft gegeven op het
stoutmoedig door de Kon. Ned. Jaar
beurs genomen initiatief en blijk geeft
van haar vertrouwen in Nederlands
toekomst.
De regering maakt bekend, dat in de
afgelopen week tot haar leedwezen de
navolgende verliezen zijn gerapporteerd:
Kon. Landmacht:
Sold. J. M. Emonts, uit Leer (L.), ge
sneuveld 27 November 1948;
Sold. Ie kl. E. W. Molenaar, uit 's-Gra-
venhage, gesneuveld 27 November 1948;
Sold. G. Rijsdijk, uit Heerjansdam
B. 46, gesneuveld 24 November 1948.
Kon. Ned. Ind. Leger: Man. sold. 2e kl.
Indië A. Lantang uit Indonesië, gesneu
veld 16 November 1948;
Man. serg. 2e kl. Indië A. W. Kilapong
uit Indonesië, overleden 18 November
1948 ten gevolge van oorlogsverwonding.
Kon. Marine: heeft in de afgelopen
week geen verliezen gerapporteerd.
Uit het massieve zout van de Wielicza Zoutmijn, gelegen nabij het Poolse Cratow,
hakten de mijnwerkers een kapel, waar ze even komen bidden voor ze aan hun
zware arbeid gaan.
Cochran, het Amerikaanse lid van
de Commissie voor Goede Diensten,
is heden naar Djocja gevlogen
en heeft besprekingen gevoerd met
Hatta, de republikeinse premier, al
dus meldt het republikeinse nieuws
bureau Antara.
Volgens gewoonlijk betrouwbare
bron te Batavia doet Cochran, die
reeds verscheidene voorstellen heeft
gedaan om het geschil in Indonesië
tot een oplossing te brengen, ter elf
der ure een poging licht te bren
gen in de geschillen tussen Neder
land en de republiek, vóórdat de
Nederlandse delegatie morgen naar
Nederland terugkeert.
Over het vertrek van Cochran naar
Djocja meldt A.F.P. nader, dat zijn be
zoek aan de republikeinse hoofdstad
geschiedt op verzoek van Hatta. Hij is
vergezeld van de vertegenwoordiger
van Hatta te Batavia, dr. Darmasetia-
wan.
Volgens bevoegde bron heeft dr.
Darmasetiawan gisteravond een per
soonlijke brief van Hatta aan Cochran
Verwachting tot Zaterdagavond:
Zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaringen en plaatselijk enige
regen. Matige, langs de kust nu en
dan vrij krachtige wind tussen
Zuid en West. Weinig verandering
van temperatuur.
Zondag: Zon op 8-31. Onder: 16.30.
Maan op: 12.48. Onder: 20.50,
Maandag: Zon op: 8.32. Onder: 16.30.
Maan op: 13.07. Onder: 22.04.
„Wat rijmt er toch op cassette?" Bij
io hardop zwoegde de jongeman te
genover ons op diverse Sinterklaas
verzen.
„Cadeautjes kopen vind ik wel leuk,
het geld uitgeven overleef ik ook nog
wel, maar die rijmelarijdieven-
werk, meneer".
„U bent zeker verloofd?" waagden
cij te veronderstellen.
„Inderdaad. Met het liefste meisje
er wereld, meneer."
„Die moeilijkheden van U verande
ren dan wel, als U een paar jaar ge
trouwd bent. Dan vindt U cadeautjes
kopen een kwelling, geld uitgeven een
langzame dood, maar draait U Uw
hand niet meer om voor een paar ge
dichtjes."
De verliefde en verloofde jonkman
keek ons ongelovig aan.
Zijn haar zat door de war, het bo
venste overhemd- en alle vestknoop-
jes waren buiten dienst, zijn sigaret
ten waren al lang op, allemaal dank
zij die vervloekte dichtkunst.
„U wilt mij dus vertellen, dat er
eens een tijd zal komen, dat ik vlot
kan rijmen?"
Zijn ogen, dof van wanhoop, sche
nen iets op te leven.
„Ik wil U een en ander wel onthul
len, alleen op voorwaarde, dat U Uw
vrouw nooit iets van dit gesprek ver
telt."
„Daar kunt U van op aan,"
„Als U getrouwd bent, gaat U zo
in October, begin November de ca
deautjesE kopen, die U Uw vrouw toe
bedacht had. Zo twee weken vóór 5
December gaat U erg geheimzinnig
doen, helemaal in Sinterklaasstijl.
Avonds zegt U tegen Uw ega: „Schat,
ik moet vanavond weg. Vraag niet
waar naar toe, want het houdt ver
band met Sinterklaas." Een knipoogje,
een blik in Uw portefeuille zijn heel
geschikt ter enscenering."
„Ik begrijp nog niet goed, waar U
naar toe wilt."
„Naar een rustig café, waar U voor
al geen vrienden ontmoeten kan. U
bestelt één, twee, drie, maximum vier
borreltjes. Bij het derde glaasje gaat
Uw dichtader vloeien. Dan aan het
werk, bij afzakken van de inspiratie
deze weer op peil brengen met een
vierde borrel. Ten slotte zwarte koffie.
Meneer, onfeilbaar. Ik doe het zo al
jaren."
„Ja maar, ik drink geen borrels."
yrAls U een paar jaar getrouwd bent
wel."
overhandigd. De inhoud daarvan is niet
bekend, doch men meent, dat deze de
ongerustheid weergeeft van Hatta na de
veronderstelde mislukking der onder
handelingen te Kalioerang en het a.s.
vertrek van de Nederlandse ministers
naar Nederland.
De secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Trygve Lie, heeft in de
algemene vergadering van de V.N. te
Parijs medegedeeld, dat het thans zeker
lijkt, dat de C. v. G. D. in Indonesië ge
durende 1949 haar werkzaamheden zal
voortzetten.
Aangezien er in de begroting der V.N.
voor 1949 geen voorzieningen zijn ge
troffen voor uitgaven ten behoeve der
Commissie, heeft Trygve Lie thans een
bedrag van 229.800 dollar aangevraagd
ter bekostiging van de uitgaven voor de
C. v. G. D. voor het gehele jaar 1949.
't Was lang niet in orde met Jan
Harms. Toen hij in z'n veel te grote
klompen de oneffen weg afslofte naar
school, was alleen al aan 't woest weg
schoppen van stenen, die hem voor dë
klomp kwamen, wel te zien dat er
iets schortte met Jan Harms.
De handen diep in de zakken van
zijn pilo-broek die hem tot ver over
de knieën kwam de pet bijna tot
over zijn oren gezakt, sjokte hij mok
kend over de weg.
Die zwarte smeerpoets, mopperde
hij halfluid. Wéér had die sloerejas
van een zwarte nikker hem afgescheept
met een taai-taaiman, zo een die je
voor een Zondagscent bij de bakker
van het dorp kon kopen.
Maar jonge toch. Doe toch niet
zo wild, had moeder sussend gezegd,
toen hij vanmorgen ongewassen nog en
zó uit z'n warme bed naar de gedoof
de kachel was gerend en daar al zijn
gespannen verwachting van de hele
avond en nacht had zien ineenschrom
pelen tot die armetierige taai-taaiman,
die hij in vier-vijf happen had veror
berd.
Hij had zijn schoen onder 't kabinet
geslingerd en had bijna gevloekt, als
grote mannen doen, als de ruin of de
vos zich onwillig in het tuig liet hel
pen.
Maar jongen toch. Als je zó doet,
komt zwarte Piet nooit weer!
Hoeft ook niet! Als ie niets an
ders heeft dan zo'n taai-taai-kerel
hoéft ie niet te komen.
Zeg dat toch zachtjes jongen, als
e je eens hoorde!
'k Ben toch niks bang van hem.
Die zwarte taai-taai-nikker!
Zo was de stemming van Jan Harms,
toen hij die morgen naar school stapte.
Natuurlijk! Gerrit van de dokter
heeft weer wat moois gekregen. Eer
gisteren had Jan van notaris Verdam
men nog een verfdoos gekregen.
Allemaal mooie verfblokjes met
kwasten en witten glazen potjes. En had
Willem de vorige week geen blokken
doos gekregen met blauwe, groene en
rode blokken?
En hij? Hij zo'n pesterige taai-taai-
man, dat was al voor de derde keer!
Meester had die morgen een makke
aan Jan Harms.
Want Jan Harms zon op wraak!
Wraak om die zwarte nikker zijn stre
ken betaald te zetten. Dan moest ie
maar niet steeds de één 't mooiste
speelgoed, dat in de stad voor de win
kelramen te kijk lag, geven en de an
der maar steeds afschepen met een
taai-taaiman.
L
Willem, je moet eens naar de
schoorsteen kijken. Ik geloof, dat ie
lelijk dicht zit. Telkens vallen er stuk
ken roet naar beneden.
'k Heb geen tijd meer, 'k zal van
avond wel eens zien.
De deur van de lage arbeiderswo
ning sloeg dicht achter Willem Harms.
De dag hernam zijn eendre gang. Als
een zwakke lamp scheen de zon door
de mist, die niet wilde wijken. De kou
was scherp en de korte dag spoedde
zich, als-m-haast, naar de avond.
Toen Jan Harms uit school kwam.
had de lamp al gebrand. En in dat
laatste uur, toen de dag buiten al aan
het sterven was, was 't rustig geweest in
de Idas van meester Dirks. Weldadig
was de rust neergezakt, als een on
zichtbare sluier over de kinderkopjes.
Zelfs Jan van de bakker vergat nauw
keurig de bank in tweeën te strepen
ofschoon zijn buurman ruim met zijn
elleboog over de denkbeeldige schei
dingslijn lag.
Toen, in dié rust, zo nu en dan ver
stoord door 't knappend vuur in de
grote vulkachel, had Jan Harms zijn
plan uitgebroed:
Hij zou hem wel krijgen, die
zwarte sloerus met z'n taai' taai!
Wai moet je toch bij vader z'n
spullen! Je hebt toch niks in 't schuur
tje te maken, vort.
Jan verdween, onderwijl iets onder
zijn kiel futselend.
Wel hier ende ginder, foeterde
vrouw Harms Asjeblieft, daar héb
je 't al. Daar duvelt me een handvol
roet in de pap. Waarom stel je ook
altijd alles uit! Kijk nou die schoor
steen na!
Ik kan toch niet heksen! 'k Zal t
vanavond doen!
Bij 't woord „schoorsteen" schrikt Jan
Harms even op. Hij heeft niet goed ge
hooid wat er werd gezegd.
Maar 't woord „schoorsteen" roept
iets in hem wakker. Hij grinnikt stil
voor zich uit. Hij proeft niet eens dat
de pap naar roet smaakt.
Ha! Laat ie nou nog maar 'ns ko
men, die zwarte grijnsnikker. Laat ie
nou nog maar eens proberen met z'n
smerige taai-taai door hun schoorsteen
te kruipen't Is het laatste waaraan
hij denkt, vóór hij inslaapt.
Willem Harms klimt foeterend naar
de schoorsteen. Hoog is ie niet, via kip
penhok en schuurtje ben je zó op het
dak.
Die vrouwen ook met hun gezanik.
Alsof ie overdag nog niet genoeg te
sappelen had, om nou in 't stikkedonker
naar die verwenste schoorsteen te moe
ten kijken. Een kluitje roet in de pap
en ze schreeuwen al
'k Ga even naar Jaantje om melk,
hoor! roept zijn vrouw.
Ja, 'k zal me wel redden!
Als hij bij de schoorsteen is, denkt
hij:
Eerst maar eens kijken of ie van
boven goed open is.
Hij steekt zijn arm in 't schoorsteen
gat. Hij voelt niets, maar als hij zijn
hand weer wil terugtrekken, zit hij vast.
Wat is dat nou?
Hij rukt en trekt, maar 't enige resul
taat is, dat hij een knellend gevoel rond
zijn pols krijgt.
Wel verdraaid nog an toe! 't Lijkt
wel spokerij!
Harder rukken 't helpt niets.
Hij zit vast, met zijn arm tot de
schouder in de schoorsteen.
Ongemakkelijk is zijn houding. Bo
vendien wordt zijn andere hand steen
koud aan de schoorsteen.
Geertje, Geertje!
t Machteloos zijn maakt hem woe
dend.
Waar blijft Geertje toch. Staat na
tuurlijk weer te kletsen.
Er verstrijkt een kwartier. Geertje
blijft uit.
Met zijn vrije hand tast hij de schoor
steenbuis af.
Hij voelt een draad.
't Lijkt wel dun koperdraad. Maar met
z'n verkleumde vingers kan hij de draad
niet stuk krijgen.
Hij tast de draad af: ja, daar loopt
een draad naar binnen de schoorsteen.
Welke idioot heeft er in 's hemels
naam een strik gespannen in de schoor
steen?
Waar blijft Geertje toch!
Geertje!
Zijn stem waait verloren in de mistige
avond.
Eindelijk: klompengeklots.
Dan gaat 't snel. Geertje, die een
nijptang haalt en 't verlossend „peng"
van de knappende draad.
Beneden herkent Willem Harms een
van zijn hazestrikken. Zijn lichaam doet
pijn van de ongemakkelijke houding.
Dan zegt Geertje ineens:
Déérom zat Jan vanmiddag telkens
m 't schuurtje.
Wat? Is dat jong gék geworden?
Stotterend staat Jan voor zijn woe
dende vader.
't Was voor die smerige zwarte
kerel met z'n taai-taaiOmdat ie
mij nooit wat moois brengt
Even een stilte
Dan ineens barst vrouw Harms in
lachen uit, ze schudt, ze schokt en val
lend op een stoel, lopen haar de tranen
over de wangen
Willem Harms kijkt triest naar zijn
vrouw.
Dan lacht hij óók, of beter: hij grijnst,
pijnlijk en zuurzoet.
Ga naar bed snauwt hij tegen
Jan.
Langzaam ontdooit Harms.
En wanneer hij zijn pijp, later in de
jvond, weer tevreden achter zijn krant
rookt, zegt Geertje:
Zeg Willem?
Ja?
Heb je nou eigenlijk de schoorsteen
geveegd of niet?....-
Naar wij van bevoegde zijde verne
men, zal per 1 Januari het boterrant-
soen worden verhoogd; voor personen
in de groepen A, B en C met 250 gram
per vier weken en voor de kinderen in
de D en E-groep met 125 gram. Hier
door wordt de tot nu toe ongeregelde
beschikbaarstelling van 250 gram voor
de ouderen en 125 gram voor de kin
deren in de vorm van een zogenaamde
zwevende extra-bon veranderd in een
definitieve vorm van rantsoenering.
Dit is een schrede voorwaarts op de
weg naar de opheffing van de boter-
distributie. De volgende etappe zal wor
den gevormd door de regelmatige ver
krijgbaarstelling van spijsolie en voe-
dingsvetten op de bon. hetgeen tot nu
toe incidenteel geschiedde. Wanneer
deze etappe zal worden bereikt en uit-
i eindelijk de boter van de bon zal ko
men, kan thans nog niet definitief me
degedeeld worden. Wél zal er naar ge
streefd worden, dit zo vlug mogelijk te
doen geschieden.
In verband met de goede melkgift van
het vee en de daaruit voortvloeiende
ruimere kaasproductie in de afgelopen
periode zal het mogelijk zijn aan alle
leeftijdsgroepen 100 gram kaas extra ter
beschikking te stellen, waarvoor in de
bonnenlijst van 16 December een extra
bon wordt opgenomen. Desgewenst kan
men op deze bon 125 gram korstloze
kaas betrekken.
In het Voorlopig Verslag der Tweede
Kamer over de Rijksbegroting van
Verkeer en Waterstaat dringen verschil
lende leden aan op opheffing van het
Zondagsrijverbod. Autobussen en taxi's
rijden ook op Zondag en bovendien is
het verbod lastig in verband met kerk
bezoek. Andere leden bepleitten met
klem handhaving van het Zondagsrij
verbod, maar zij menen, dat hiervan ter
wille van het kerkbezoek ontheffing
dient te worden verleend, hetgeen tot
nu toe niet door alle Rijksverkeersin-
specteurs geschiedt. Men wijst met name
op Noord-Brabant, waar ten deze niet
de nodige soepelheid wordt betracht.
Sommige leden waren van mening,
dat aan het Nederlandse vrachtvervoer
in België dezelfde faciliteiten verleend
moeten worden ak het Belgische ver
voer in Nederland geniet.
Verschillende leden dringen er met
de meeste nadruk op aan, om de toe
gezegde diesels voor de lijnen naar het
Noorden des lands te laten rijden des
morgens vroeg en des avonds laat.
Vele leden vragen inlichtingen om
trent de efficiency van de personeels
bezetting van de K. L. M. Immers, de
„omzet" bedroeg in 1938 ruim 600 per
employé en deze zal volgens de gege
vens voor 1949 ongeveer 10.000 a
11.000 bedragen.
de ontbreekt bepaaldelijk in onze da
gen.
We mogen de lezing van djt boek aan
bevelen, niet alleen bij bestuurders en
léden van de K.A.B., maar evenzeer bij
allen die zich wel eens hebben afge
vraagd: hoe is toch die beweging zo
sterk geworden. Zii moge antwoord ge
ven aan bestuurders van andere stands
organisaties, die zich afvragen: wat
maak ik van mijn organisatie van boe
ren. werkgevers, middenstanders. Zii
zullen het antwoord er in vinden, want
aan ieder woord dat werd geschreven
ontdekt men de grote liefde van de
auteur voor het volk waarvan hij een
onverbrekeliik deel is, een liefde, die
v-et al bezielde, die tot de daad voerde
Wij zien de kleinheid van onze
persoon niet graag. Daarom denken
wij, dat we heel wat zijn.
(Van een bijzondere medewerker).
Wie wel eens de eer en het genoe
gen heeft op een vergadering van
de K.A.B. het woord te mogen
voeren, doet van tijd tot tijd merk
waardige ervaringen op. Op een avond,
dat wij waren uitgenodigd eens iet.s te
komen vertellen uit de geschiedenis van
de sociale wetgeving in Nederland,
vroeg ons een der bestuursleden heel
erg serieus, toch niet al te veel te pra
ten over het verleden. „Ziet u. dat horen
ze al zo vaak, en niemand schiet er wat
mee op".
We zijn die avond gestart met het
woord van Cicero: „Niet weten wat vóór
uw tijd geschiedde, is altijd kind blij
ven"; en we hebben, puttend uit weten
schappelijke overlevering, simpel verteld
van de „strijd onzer vaderen". Van
„Vaderen" uit een grijs verleden, die
jong nog begenadigd met de rijkdom
ener Goddelijke openbaring, dit heerlijk
bezit naar de toekomst mochten dragen,
langs muilen van roofdieren. Die als
fakkels der waarheid te branden stonden
in Caesar's tuinen, zo de geestelijke duis
ternis dier tijden verlichtend, een vlam
brengend die harten verwarmde en gees
ten verlichtte. Het handelde over de
meest roemvolle geschiedenis van de
cultuurperiode die we de Nieuwe Ge
schiedenis noemen en werd ingeluid
met de komst van het Christendom. Er
mocht gesproken worden over de Vade
ren in de middeleeuwen, die, gezel of
meester, samen knielden voor één gilde-
altaar om hun arbeid God te wijden.
Van de scheiding, die er langzamerhand
groeide tussen godsdienst en leven, en de
maatschappelijke chaos, die daar ten
slotte uit ontstond. Vanzelfsprekend
kwamen we toen op de noodzakelijk
geworden strijd van de Vaderen uit de
19e eeuw. Een strijd, die wel de ogen
blikkelijke realisering van een gehele
serie sociale verlangens tot inzet had,
maar in diepste wezen toch bleef een
strijd om het herstel van de oude, d.i.
Christelijke rechtsverhoudingen. Na af
loop smaakten we het genoegen, dat de
man, die aan het begin van de avond
had verzocht niet te veel over het ver
leden te spreken, ons de verzekering gaf,
dat hij geschiedenis nu anders was gaan
zien: 'zó kon men er niet genoeg over
horen.
Aan dit voorval moesten we denken
toen ons dezer dagen het lijvige boek
werk in handen kwam, geschreven door
onze oude vriend Jos. van Se^elen:
Wat er groeide uit de daad. We hebben
het boek geopend met de herinnering
aan de bovenbedoelde opmerking
met de herinnering ook aan an
dere gedenkboeken en boekjes, waar
van een kapelaan ons eens zei:
schei maar uit, ik ken het recept al.
Eerst een serie gruwelverhalen over
kinderarbeid, dan Rerum Novarum en
hiep hiep hoera, de Beweging was er;
ik pas voor zulke gedenkboeken. We
kennen Jos. van Seggelen reeds te lang
om te weten, dat hij dit recept zeker
niet zou volgen. Hij heeft trouwens
geen enkel recept gevolgd, maar een
eigen boek geleverd, dat de liefhebber
van sociale historie met toenemend ge
noegen spelt. Als men het uit heeft, zal
men waarschijnlijk Rector Kraakman,
die een Ten geleide schreef, ten dele
gelijk geven, waar deze constateert, dat
een historicus van beroep het waar
schijnlijk wetenschappelijker zou heb
ben gedaan. Ten dele ook heeft rector
Kraakman geen gelijk. Zonder de minste
twijfel heeft Van Seggelen een origineel
boek geschreven, dat tot lering in han
den behoort te zijn van ieder, die recht
streeks of onrechtstreeks te maken
krijgt met het sociale verenigingsleven.
Het is in historisch opzicht reeds
van grote betekenis, dat de schrij.
ver zich de moeite heeft getroost in
oude kronieken te duiken, om van
daaruit een logisch geheel te con
strueren. Zeker, men kan vele van deze
gegevens reeds bij andere schrijvers
vinden: bij C. J. Kuyper in diens Rijk
van de Arbeid en bij Veldman in zijn
Gedenkboek. Maar op de eerste plaats
is het reeds meer dan een kwart-eeuw
geleden dat deze beide boeken zijn ver
schenen, zodat een hernieuwde en voor
al met latere gegevens aangevulde uit
gave reeds volop gerechtvaardigd zou
ziin maar op de tweede plaats, en dat
is van veel grotere betekenis: hier
schrijft een overtuigd vakveremgingsbe.
stuurder over de standsorganisatie. By
beide eerstgenoemde schrijvers kan men
niet aan de indruk ontkomen, dat zy
zich vaak eenzijdig op een bePaa^|
standpunt plaatsen: het is ofwel alles
vakbeweging wat de klok slaat, en dan
komt de standsorganisatie er wel zeer
magertjes af, ofwel er worden van
„standsorganisatonsch opzicht uit on
verdiende verwijten in de richting van
de vakbeweging gezonden.
De meerdere of mindere tegenstelling
tussen stands- en vakorganisatie heeft
zeer lang in de Nederl. Katholieke ar
beidersbeweging bestaan, ja, zo nu en
dan zijn er nog vrij duidelijke sporen
van aanwijsbaar. Dit kan natuurlijk
nooit in het belang van deze beweging
zijn. Daarom is het mede van zulke
grote betekenis, dat er thans een boek
is geschreven over wat er groeide uit
de daad van WiUem Passtoors: de ene
„ongedeelde" K.A.B. Men kan het slechts
betreuren, dat dit boek geen nationale
uitgave is. De schrijver is zich dat be
wust geweest en beperkt de „nationale
stukken dan ook tot korte flitsen en in*
drukken. Zo is het bepaald jammer dat
aan de „Drakenburgse Novemberdagen
(pg. 117, 118) slechts één bladzijde m-
plaats van een geheel hoofdstuk is ge
wijd. Daar immers werd de „daad" vol
tooid, de derde logische periode in de
geschiedenis der K.A.B. begonnen. De
eerste was die van het gescheiden op
trekken van stands- en vakorganisatie,
de tweede die van het federatief sa
mengaan, de derde is die van de geslo
ten eenheid. Dit boek bewijst overigens,
dat. hoe ook de historische gang van
zaken was, de beweging steeds over
mensen heeft beschikt, zowel bij de vak
bonden als bij de diocesane bonden, die,
ondanks felle meningsverschillen naar
binnen, nooit het wezenlijke doel uit het
oog verloren: De beweging is er om
mensen te dienen.
Op sommige pagina's wordt men een
voudig jaloers op die goeie ouwe tijd.
Meermalen vertelt v. Seggelen, dat de
belangstelling voor de vergaderingen zó
groot was, dat alle mensen eenvoudig
niet in de zaal konden. En dat niet bij
buitengewone gelegenheden, maar op de
gewone wekelijkse vergaderingen. De
verklaring moge dan gezocht worden in
het feit, dat de mensen geen andere af
leiding hadden dan die vergaderingen
van de Volksbond, erkend moge al wor
den dat verscheidene leden tijdens de rede
van een of andere spreker rustig gingen
zitten kruisjassen, feit blijft niettemin
dat men nu over het algemeen heel erg
Mij zou zijn. wanneer op een maande-
1iikse ontwikkelinesavond 50 pet. der
Vden aanwezig zou z;in TV liefde die
toen tot d»z- «'T.'-Ping voer-
(Vervolg op 6e kolom)