bureaux van redactie en administratie
CHINEZEN VLUCHTEN VOOR RODE LEGERS
België gisteren zonder trams
EINDELIJK.... de eerste foto
Mislukte missie
MOSKOU NOEMT BERLIJNSE
VERKIEZINGEN ONWETTIG
Louise Schroeder wil van functie
ontheven worden
Drama's op de spoorwegstations
tussen Nanking en Sjanghai
De gesel komt
hard neer
Autobussen en taxi's overvol
Winkels dicht op
Dinsdagmiddag?
KARD. MINDS
VOOR VOLKSGERECHT
Tot hoofd en hart
Het weer.
Bezwaren van Vakgroep
MEER THEE IN JANUARI
DINSDAG 7 DECEMBER 1948
72ste JAARGANG Nó. 24327
„Overwinning op
koude oorlog"
VERKSE2INGEN IN Bt'RUJN
Zes personen kwamen om bij
brand te Deventer
KERSTBOODSCHAP VAN
Z. H. DE PAUS
Indonesisch comité voor
Bedevaart naar Rome
Auto's met
straalaandrijving
Critchley spreekt
met Hatta
Prof. Romme op thuisreis
Officiële tegenspraak
Vijandelijk vermogen
verzwegen
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cems per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
f 1.52 per maand f 4.55 per kwartaal.
Uit de eindtelling van dc 1572 kies
districten van Wcst-Berlijn blijkt, dat
Zondag 86.2 pCt. van de 1.586.090 kiezers
naar de stembus is gegaan. Het aantal
uitgebrachte stemmen bedroeg 1.330.820,
Waarvan er 37.156 ongeldig waren. Gro
tendeels vertegenwoordigt dit cijfer het
a.antal communisten. Zij konden zich
slechts voor het communisme uitspre
ken, door hun stem ongeldig te maken
of in het geheel niet te stemmen. In
aantal bleven zij ver achter bij de aan
hangers van de drie andere partijen,
Want de einduitslagen zijn: Sociaal
democraten 858.100 (64 pCt.), Christen
democraten 258.496 (19.4 pCt.), en de
Liberaal-democraten 214.224 (16.1 pCt.).
De grote meerderheid, die de Sociaal
democraten behaalden, betekent niet
alleen, dat deze partij een zeer grote
verantwoordelijkheid zal dragen, maar
ook, dat zij voor gevaarlijke problemen
zai worden gesteld.
In sociaal-democratische kringen over
weegt men ernstig de noodzakelijkheid
van een nieuwe Berlijnse grondwet. For
meel is nog de oude voorlopige grond
wet van Augustus 1946 van kracht, aan
gezien de door de gemeenteraad opge
stelde nieuwe grondwet van Mei 1948
niet door de geallieerde bestuursraad is
goedgekeurd.
Bij de leider van de Sociaal-democra
ten was gisteren reeds enige bezorgd
heid merkbaar over de naaste toekomst.
Er openbaart zich een zekere tegenstel
ling tussen een radicale stroming, die
gebruik wil maken van de gelegenheid
om het partijprogramma te verwerke
lijken en een gematigde richting, die er
zich van bewust is, dat de uitslag van
de jongste verkiezingen niet zo zeer te
danken is aan het programma van de
partij, dan wel aan de ondubbelzinnige
houding, die zij heeft aangenomen je
gens de communisten en jegens de poli
tiek der Sovjet-Russische bezettings
autoriteiten. Men verwacht dan ook, dat
in de komende maanden de interne par
tijstrijd in hevigheid zal toenemen. Het
sccialisatieprobleem en de kwestie van
het onderwijs worden als gevaarlijke
bindernissen beschouwd.
Louise Schroder, de 61-jarige waar
nemende burgemeester van Berlijn,
heeft de wens te kennen gegeven van
haar functie ontheven te worden. Men
verwacht, dat professor Ernst Reuter,
de Sociaal-democratische candidaat
voor de post van burgemeester, wiens
verkiezing tot burgemeester in 1946
door het veto der Sovjets getroffen
werd, binnenkort zijn ambt zal aan
vaarden.
De „oostelijke" gemeenteraad van Ber
lijn heeft zich in een verklaring het
«nige wettige bestuur van Berlijn ge
noemd. Niemand anders was gerechtigd
Officiële functies te vervullen. De ver
kiezingen van Zondag werden „kluchtig
en frauduleus" genoemd. Zij haddén
plaats gevonden „onder gewapende ter
reur". Tenslotte werd een beroep op
de Berlijners gedaan „een einde te ma
ken aan het frivole spel van de ver
brekers van de eenheid van Berlijn".
Radio Moskou spreekt van „onwet
tige aparte verkiezingen, waarvan de
gehele actie gevoerd werd in een geest
van ongebreidelde propaganda tegen
de Sovjet-Unie". „De straten in de
westelijke sectoren waren bijna geheel
verlaten, hoewel de autoriteiten al
het mogelijke in het werk stelden om
de bevolking door ophitsing en inti
midatie tot stemmen te dwingen", al
dus radio Moskou. „Daar de stemmen
niet op de stembureaux, doch in spe
ciale gebouwen geteld werden, zijn
de mogelijkheden tot vervalsing der
PERCENTAGE
VERDELING
1948
1946
1 SO C. DEM.
2 CHR. DEM,
3 LIB. OEM
4 COMMUN.
TOTAAL
STEMMEN
343.500
TOTAAL
STEMMEN
1950.000
Na onderzoek is gebleken, dat bij de
brand te Deventer de volgende zes per
sonen zijn omgekomen: De dertigjarige
echtgenote en een anderhalfjarig zoontje
van de heer A. S. de Lange, de 44-ja
rige heer Lodeweges uit Zaandam en
diens zevenjarig dochtertje en vierjarig
zoontje, die bij de familie De Lange lo
geerden, en tenslotte de anderhalfjarige
Kareltje Thijssen uit Amsterdam, die
bij de familie Lodeweges te Zaandam
logeerde en door deze familie was mee
genomen naar Deventer. Gered zijn de
heer A. S. de Lange, mevr. Lodeweges
en een driejarig zoontje van de familie
De Lange.
De politie vermoedt, dat de brand is
Veroorzaakt door een defecte schoor
steen. De heer De Lange rook brand
lucht en wekte zijn echtgenote. Zij is
blijkbaar in huis gaan kijken. Men vond
haar later dood. De heer De Lange is
door een raam ontkomen. Mevr. Lode
weges kon met het driejarig zoontje
Van de familie De Lange door de dak
goot vluchten.
In de drie Westelijke sectoren van Ber
lijn zijn de kiezers Zondag in groten
getale ter stembus gegaan. De commu
nisten namen niet aan de verkiezingen
deel, doch uit de grote opkomst kan
men afleiden, dat de Berlijners er geen
twijfel over wensten te laten bestaan,
waar hun sympathieën lagen. Bij ver
gelijkingen tussen de verkiezingen van
1946 en de thans gehouden verkiezin
gen dient men er rekening mede te
houden, dat de verkiezingen van 1946
zich uitstrekten over alle vier de secto
ren van Berlijn.
uitslagen onbeperkt". Als voorbeelden
van „ten hemel schreiende schendin
gen der kiesvoorschriften" noemt ra
dio Moskou: „Een vrouw mocht voor
haar man stemmen, de namen van een
aantal stemgerechtigden waren van de
kieslijsten geschrapt en dat meer dan
90 politiek „onbetrouwbare" personen
op de verkiezingsdag gearresteerd wa
ren".
Ook in de onder Russisch beheer
staande pers van Oost-Berlijn weerspie
gelde zich de ergernis over de geweldige
opkomst bij de verkiezingen.
In een gisteravond uitgegeven offi
ciële Britse verklaring wordt gezegd
dat door 12 geallieerde inspectiegroepen
is gemeld, dat de verkiezingen op eert
lijke en democratische wijze werden ge
houden en geheel in overeenstemming
met de voor de verkiezingen opgestel
de bepalingen zijn verlopen.
„De enthousiaste deelneming van de
overgrote meerderheid van de bevolking
der Berlijnse westerse sectoren aan de
gemeenteraadsverkiezingen was een
uiting van moed", zo verklaarde een
woordvoerder van het Amerikaan
se departement van Buitenlandse
Zaken. „Deze moed van de Ber
lijnse bevolking heeft de bewonde
ring afgedwongen van alle democrati
sche volkeren ter wereld", aldus de
woordvoerder, „en de houding der Ber
lijners is een aanmoediging voor allen,
die gehecht zijn aan de burgerlijke vrii
heid en de democratische beginselen"
Te Washington beschouwt men de gro
te opkomst bij de verkiezingen als een
overwinning van het westen in de kou
de oorlog.
De „New York Times" schrijft: „Een
dramatische demonstratie van de bete
kenis en successen der ware democra
tie werd Zondag gegeven, 160 kilometer
achter het ijzeren gordijn". De „New
York Herald Tribune" noemt de uitslag
„misschien de grootste morele nederlaag
die de Sovjet-Unie ooit heeft geleden".
Op het Vaticaan is bekend gemaakt,
dat Z. H. de Paus op 24 December om
1 uur 's morgens zijn gebruikelijke
Kerstboodschap tot de wereld zal rich
ten. Deze boodschap zal worden uitge
zonden via de kortegolfzender van
Radio Vaticana op de golflengtes 19.84
m., 31 m. en 22 m.
De Apostolisch Delegaat voor Indo
nesië, Mgr. G. de Jonghe d'Ardoye,
heeft een Comité van het H. Jaar voot
de Indonesische Archipel samengesteld,
welk comité een bedevaart zal organi
seren naar Rome bij gelegenheid van
het H. Jaar in 1950. Het is als volgt
samengesteld: Pater dr. C. Dammann
M.S.C., voorzitter: mr. W. M. Hens, di
recteur van de K.P.M., vice-voorzitter;
K. F. M. Kunen, verbonden aan de Rot
terdamse Lloyd, secretaris; J. Matur-
bongs, R. H. Soebagoes en dr. Njo Tiong
Tjiat, leden. Mgr. De Jonghe d'Ardoye
heeft het ere-voorzitterschap aanvaard.
De uit de oorlog ontsproten ellende en wanhoop van de kleine mandie
reeds lang een dagelijkse metgezel zijn van deze categorie mensen in Mandsjoerije
en in Noord-China, hebben zich nu ook in Nanking en Sjanghai genesteld en
hun vernietigende vangarmen ook verder naar Zuid-China uitgestrekt. De ver
slagen uitdrukking op de gezichten van de vluchtelingen, die Nanking per kar,
per jonk, per spoor of strompelend binnenkomentonen dit duidelijk aan. De blik
van hen allen is naar het Zuiden gewend.
Het belangrijkste toneel van dit dra
ma van ellende zijn de spoorwegsta
tions te Nanking en Sjanghai, waar de
vluchtelingen weer een mijlpaal van hun
exodus naar het Zuiden hebben be
reikt en zich voor de volgende étappe
gereed maken. Duizenden van deze
hongerige en dakloze boeren en studen
ten dringen dag en nacht de stations
binnen. De wachtkamers, bagage-ruim
ten, de perrons, het plein buiten dat
zijn de plaatsen waar zij zich neerlaten,
totdat zij zich de spoorwegrijtuigen
kunnen binnenkopen, binnenbedelen of
kunnen binnenwerken. Want deze
spoorwagons zijn voor hen de enige
mogelijkheid om de naderende commu
nisten en de felle winterkoude te ont
vluchten. Met hun schamele bezittin
gen, die zij in een race tegen de tijd
uit handen der communisten hebben
kunnen houden, en welke bezittingen
naast hen, onder hen en op hen liggen
opgestapeld, wachten zij op voortzet
ting van de reis.
Lange, lange rijen staan uur na
uur voor de derde klasse loketten
op een kaartje te wachten. Zij wor
den ordelijk en rustig gehouden door
beleefde doch standvastige politie
agenten. Deze vermoeide schare heeft
nog altijd een deel van haar goed
geaardheid en traditioneel Chinees
gevoel voor humor behouden, doch
ook heeft zij de grimmige realiteit
aanvaard. Tegen de muren, uitkomend
(Telefonisch van onze Belgische
correspondent)
Maandag hebben in heel België de
tram en de buurtspoorwegen op een
paar kleine uitzonderingen na stilgele
gen. Het publiek werd er niet door ver
rast, want al vanaf Zaterdag wist ieder
een. dat men met de waarschijnlijkheid
rekening zou moeten houden, op Maan
dag nergens een tram te vinden. De
staking is te beschouwen als een soort
van waarschuwing, een demonstratie
om te wijzen op de dringende nood
zaak de salarissen van het personeel
aan te passen.
Het is evident, dat deze in vele geval
len beslist te laag zijn. De eisen, die het
personeel stelt, komen neer op een ge
middelde loonsverhoging van ongeveer
1315 pCt. Sedert enkele weken waren
de vakbonden bezig om contact te leg
gen met de regering. Dit is niet gelukt.
totaal uitgebrande zolderverdieping van het pand Assenstraat 17 te
Y®uenter, waar in de vroege morgen van de Sint Nicolaasdag het trieste
®"»a zich afspeelde. Een moeder met een kind en een toevallig logerende
vader met drie kinderen vonden kier de dood ia de vlammen.
Tot het laatste toe hadden zij zich be
reid verklaard om normale besprekin
gen te voeren. Pas toen men de indruk
kreeg, dat de regering geen gehoor
wenste te geven aan deze uitnodiging,
werd de staking voor Maandag aange
kondigd.
Het was dus inderdaad een demon
stratie van de solidariteit der vakbon
den, waarvan verwacht wordt dat zij
enige reactie bij de regering zal uitlok
ken. Gisteren is daarvan echter nog
niets gebleken, zodat men in de krin
gen van het trampersoneel over de
mogelijkheid kon horen spreken, dat
de staking vandaag en eventueel vol
gende dagen zou voortduren. Bij het
bestuur van verschillende vakbonden
werd dit tegengesproken. De bedoeling
bestaat daar echter wel om Maandag
a.s. opnieuw te beginnen, als de staking
die nu plaats vond geen resultaat mocht
hebben opgeleverd.
Intussen bood Brussel vandaag geen
stille maar een ongewoon levendige
aanblik. Bij de tramhaltes zag men
autobusen in plaats van trams. Het
autoverkeer in het algemeen was bui
tengewoon groot en de taxichauffeurs
zullen over de staking wel niet te kla
gen hebben gehad.
Naar Homer Biggart, de door zjjn
verbljjf i n het hoofdkwartier van de
Griekse rebellenleider generaal Markos
bekend geworden correspondent van de
New York Herald Tribune, meldt, heb
ben bepaalde Hongaarse instanties er
bij de openbare aanklager van het
Volksgerecht op aangedrongen een ver
volging in te stellen tegen Kardinaal
Mindszenty, de Primaat van Hongarije,
„wegens opruiende activiteit." Men wil
deze aanklacht blijkbaar baseren op de
verklaring, die de Kardinaal onlangs
heeft afgelegd naar aanleiding van de
laster der communistische regering te
gen zijn persoon. Er gaan geruchten dat
dc Kardinaal gearresteerd of verbannen
zal worden. Hij verblijft op het ogen
blik in zijn paleis in Esztergom, waar
hij zich veilig acht tegen politioneel op
treden.
Aan mr. J. R. H. van Schaik is, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend
uit zijn functie van lid-voorzitter van
de commissie van deskundigen voor de
tabaksaccijns, onder dankbetuiging voor
de in die functie bewezen diensten. Als
zijn opvolger in benoemd mr. F. G. C.
,J. M. Teulings, te Vugbfc
op het plein, zitten familiegroepen.
Vaders, moeders, spelende of huilende
kinderen, babies. Om hen heen staan
potten en pannen en liggen gescheur
de dekens en wat armzalig bedde-
goed. Sommigen houden voortdurend
de wacht bij een kostbaar stuk var
kens- of lamsvlees, dat in oude kran
ten is verpakt. Kuikens, eenden en
geiten piepen, kwaken en mekkeren.
Een heel enkele vluchteling beschikt
over een gescheurd valies of een
gehavende koffer.
Zij die eindelijk kaartjes hebben ver
overd, stromen door de nauwe toegan
gen, waar een volgende strijd begint
de meer ernstige strijd om in de trein
te komen. Men is vastbesloten zijn doel
te bereiken. Men worstelt zichzfelve en
de bagage en de levende have in de
slecht verlichte en slecht geventileer
de houten wagens. Lang voordat de
trein het station verlaat zijn de wagens
al vol en toch wordt voortdurend ge
poogd om nog binnen te komen. Zelfs
als de trein zich al in beweging heeft
gezet worden deze hardnekkige pogin
gen nog voortgezet.
De vluchtelingen staan op de tree
planken en op de koppelingen tussen
de wagens. Hoofden verschijnen uit de
ramen en blijven daar. Er is geen
ruimte om ze terug te trekken. Zo nu
en dan rolt er een verstekeling van
de spoordijk. Hij had blijkbaar geen
kracht meer om zich aan de wagen
vast te klemmen of is met zijn voeten
van de treeplank gegleden.
Een enkele maal probeert een soldaat
zonder kaartje in een spoorwegrij
tuig te komen. Het treinpersoneel en de
politie geven zich echter werkelijk
grote moeite om voor de belangen van
de passagiers op te komen en veelal
gaat de soldaat er uit door een
deur of door een raam. Op elk station
aan de lijn van Nanking naar Sjanghai
vertoont zich hetzelfde beeld, doch in
mindere mate.
Deze vlucht der onfortuinlijken eindigt
soms in de dood. Vier personen, een
vrouw, een man, een jongen en een
meisje, werden dezer dagen van het dak
van een spoorwegrijtuig geveegd door
de stalen verbindingsstukken van een
lage brug tussen Sjanghai en Hangtsjou.
Anderen werden ernstig gewond en ont-
Volgens een artikel in de „Daily
Herald" zijn proeven met straalmo
toren voor automobielen genomen,
welke zulke goede resultaten had
den, dat een begin zal worden ge
maakt met het ontwerpen van straal
motoren voor kleinere auto's. De
tegenwoordige straalmotor is ont
worpen voor vrachtauto's en auto
bussen en de proeven zijn in het
geheim genomen. Volgens het arti
kel zal de nieuwe straalmotor ge
makkelijk in het achterdeel van de
chassis aangebracht kunnen worden.
Het rijden zou vergemakkelijkt
worden, daar slechts op de rem,
snelheid en stuur gelet zou behoe
ven te worden gelet. Een versnelling
zou niet nodig zijn.
--
snapten ternauwernood aan de ver
drinkingsdood toen zij in de Sootsjou-
rivier werden gestoten bij de westelijke
buitenwijken van Sjanghai.
Dezelfde tonelen die zich in Nanking
afspelen kan men opnieuw te Sjanghai
waarnemen. In de eerste klasse treinen
is het hier minder slecht, doch toch nog
altijd vrij beroerd. Alleen de gegoede
Chinezen kunnen de hogere prijs voor
de gereserveerde plaatsen betalen. Ge
lijk de andere vluchtelingen slepen ook
zij hun bagage, hun opgerolde dekens en
hun babies mee.
Dit is niet een groep atoommannen of
bewoners van Mars zoals Jules Verne
ze zich zou hebben voorgesteld. Neen,
het zijn gewone mensen uit de twintigste
eeuw en wel leden van de politie te
Washington. Zij hebben een nieuwe uit
rusting ontvangen en vorige week mar
cheerden zij met gasmaskers, gummi
stokken, traangasbommen en karabijnen
voor het eerst uit. Het verkeer zullen
zij in deze uitrusting gewoonlijk niet
regelen, maar andere vormen van
publieke opwinding kunnen zij wel aan.
Opgericht is de Vereniging Officieren
Artillerie met ongeveer 500 leden. Zij
heeft ten doel, het mede door de oor
log en de bezettingsjaren verloren ge-
gane contact tussen de officieren van
het wapen der artillerie te herstellen.
Verwachting tot Woensdagavond:
Meest krachtige en langs de kust
tijdelijk harde of stormachtige wind
tussen Zuid en Zuid-West. Verander
lijke bewolking met op de meeste
plaatsen enige regen. Weinig veran
dering in temperatuur.
Zon: 8.3416.29; Maan op: 13.33.
Het Australische lid van de C.v.G.D.,
de heer Critchley, is volgens Antara
hedenochtend per vliegtuig naar Djocja
vertrokken. In hetzelfde toestel reisde
mee de consul-generaal van India te
Batavia. Onmiddellijk na aankomst te
Djocja had de heer Critchley een be
spreking met Moh. Hatta. De' consul
generaal van India, werd door Soekamo
ontvangen
Tijdens het bezoek, dat dr. Beel en
de Nederlandse Kamerleden aan Madoe-
ra brachten, heeft jhr. mr. Van der Goes
van Naters in een bijeenkomst van de
voorlopige Madoerese volksvertegen
woordiging gesproken. Hij verklaarde
uiterst verheugd te zijn, dat de Madoe-
rezen voor hun bestuur democratische,
parlementaire vormen kozen, aangezien
de democratie het enige stelsel ter we
reld is, dat uitgaat van de onvolmaakt
heid van de mens en zijn instellingen.
Militaire kringen te Djocja hebben
verklaard, dat na de onderdrukking van
de opstand te Madioen ongeveer 3.000
personen, grotendeels leden van de
Lasjkar Rakjats, zijn gearresteerd. On
geveer de helft van de wapen- en mu-
nitievoorraden van de opstandelingen
zijn in beslag genomen. De rest is ver
nietigd of verborgen door de opstande
lingen. De communistische leiders Wi-
kana, Setiadjit en Soemarsono zijn nog
op vrije voeten.
Gisteren is te Batavia medegedeeld,
dat Nederlandse patrouilles Zaterdag 20
km. ten Oosten van Tjikampek, of 80 km.
ten Oosten van Batavia, aanzienlijke
verliezen hebben toegebracht aan een
grote geïnfiltreerde bende. Aan Neder
landse zijde sneuvelde één man; twee
militairen werden licht gewond.
Prof. Romme is gisteren, volgens de
„Nw, R. Crt.", uit Batavia naar Neder
land vertrokken.
Hedenochtend zijn de Kamerleden
Korthals en Tilanus per vliegtuig uit
Batavia naar Nederland vertrokken.
Morgen vertrekken de heren Van der
Goes van Naters en Meijerink. De ad
viseurs van de kabinetsdelegatie, die
uit Nederland waren meegekomen, ver
trokken eveneens dezer dagen naar Ne
derland.
Van officiële zijde is het ANP mede-
gedeeld, dat het bericht, als zou H. M.
Koningin Juliana aan generaal Franco
op zijn zes en vijftigste verjaardag een
volbloed paard ten geschenke hebben
gegeven, volkomen uit de lucht gegre
pen is.
Dagenlang hadden prominente Britse
persfotografen reeds geaasd voor de hek
ken van Buckingham-palace om de eer
ste foto te bemachtigen van de jongste
spruit aan de Britse koninklijke stam.
Met hun „Long Toms" en „Dikke Ber
tha's hun vèrdragende tele-camera's
hadden zij zich verschanst op de na
bijgelegen daken en in steeds toene
mende agitatie en spanning wachtten zij,
ieder begerig om als eerste den volkeren
van het Britse Imperium het beeld van
de jonge prins te tonen. In Fleet-street
liepen de bedragen, die voor de eerste
goede foto's geboden werden, op tot 5000
gulden en Engeland begon reeds onge
rust te worden, totdat Zondag door in
side-information vernomen werd, dat
diezelf de middag nog de jonge prins zijn
eerste wandelrit door de tuinen van
Buckingham-palace zou maken. De slui
ters werden gespannen en toen zuster
Maud Helen Rowe achter de hoogwielige
kinderwagen naar buiten trad, begon
nen de filmcamera's te zoemen en klik
ten de sluiters der „Long Toms" en
„Dikke Bertha's". En in een run ging
het toen naar de donkere kamers.
In spanning wachtten intussen de vol
keren van het Empire en de wereldpers
op de resultaten en reeds meldden de
Engelse persbureaux vol vreugde, dat
de wereld spoedig de eerste foto van de
jonge prins zou kunnen aanschouwen.
Tweemaal werd onze foto-redactie gis
teren gealarmeerd door de foto-pers-
bureaux. En gistermiddag eindelijk
mochten wij het resultaat ontvangen,
dat wij hierbij afdrukken. Het spijt ons
er niet de ruimte aan te kunnen beste
den, die de Engelse bladen ervoor heb
ben ingeruimd. De „Daily Mirror" vul
de bijna haar gehele voorpagina met deze
idyllische foto. En de Engelse foto-bu-
reaux laten reeds weten, dat wij bin
nenkort een nog betere opname tege
moet kunnen zien.
(Van onze Haagse redactie)
De vakgroep Detailhandel in glas,
aardewerk en huishoudelijke artikelen
heeft met de nieuwe winkelsluitingswet
in het vooruitzicht op een persconferen
tie mededeling gedaan van haar inzich
ten, die sterk gekant zijn tegen de
uniforme winkelsluiting van de detail
handel op Dinsdagmiddag.
Zij wijst op het doodse stadsbeeld, dat
dan ontstaat, én ook op de ongemakken
voor expediteurs, grossiers en vreemde
lingen. In de branche van glas, aarde
werk en huishoudelijke artikelen kan
men niet spreken van een primaire le
vensbehoefte. Hier treft men een elas
tische verkoop aan. waarvoor een ruime
koopgelegenheid moet zijn.
Deze vakgroep stelt nu voor een z.g.
50-urenplan, waarbij de maximum-ope
ningstijd van de gehele detailhandel op
50 uur per week gesteld wordt. De win
kelier wordt dan vrijgelaten zijn zaak
gedurende een aantal uren van de week
te sluiten. Hij dient zelf te bepalen wat
zijn consument het best schikt. Op deze
manier zullen aldus redeneert men
de winkeliers in een bepaald stadsdeel
elkaar ongetwijfeld vinden in het bepa
len van de sluitingsuren. Dan krijgt men
de figuur, dat bijvoorbeeld in het cen
trum van een stad de winkels op Dins
dagmorgen gesloten zullen zijn en in do,
buitenwijken op een andere morgen. Op
deze manier behoeft het personeel niet
de dupe te worden van een algehele
winkelsluiting, want het kan, als de
winkels in een bepaald stadsdeel geslo
ten zijn, altijd in een ander deel zijn
inkopen doen.
Kant men zich dus tegen de uniformi
teit, deze haalt men echter langs de
andere kant voor bepaalde stadswijken
toch weer binnen. Men moet het waar
schijnlijk zó zien, dat deze vakgroep
vooral ageert tegen de Dinsdagmiddag
sluiting en dat zij het eigen initiatief van
de winkelier naar voren wil doen komen.
Intussen is er bij. dit plan de moeilijk
heid van de controle, die, al is zij uiter
aard van secondair belang, ongetwijfeld
bemoeilijkt wordt door de verschillende
uren van sluiting.
Ter persconferentie verklaarde men,
desnoods wel een uniforme ochtendslui
ting te kunnen aanvaarden, maar het
liefst zag men de detaillist geheel vrij
gelaten binnen het kader van het maxi
male aantal van 50 uur.
(Speciale berichtgeving)
In tegenstelling met andersluidende
berichten vernemen wij van bevoegde
zijde, dat het nog niet vast staat, dat de
thee met ingang van 1 Januari van de
bon zal gaan. Wel zal omstreeks die da
tum de theevoorziening veel ruimer zijn
dan tot nu toe het geval was, daar de
regering grote partijen Sumatra- en
Java-thee heeft aangekocht. Moeilijk
heden leveren echter de theepakkers op.
daar deze in verband met het prijspeil
zeer voorzichtig zijn met het overnemen
van de partijen. Indien de overname van
de theepakkers eind December a.s. niet
voldoende is, zal de regering enige thee
bonnen tegelijk bekend maken, teneinde
opheffing van de theedistributie te for
ceren.
De Rotterdamse rechtbank heeft he
denmorgen de 55-jarige bankier-koop-
man J. H. van H. veroordeeld tot
50.000.boete subs, vijf maanden
hechtenis, wegens overtreding van het
besluit vijandelijk vermogen, overeen
komstig de eis. In de tweede helft van
het jaar 1943 had H. van de Duitser A.B..
directeur-generaal van „Blasé Aktien-
gesellschaft" in West-falen 367.000.
aan Nederlands bankpapier ontvangen
om dit te bewaren en er na de oorlog in
Nederland tabak voor te kopen voor de
Duitse firma die sigarenfabrieken ex
ploiteerde. Na de bevrijding verzuimde
H. van dit vijandelijk vermogen mede
deling te doen aan het Beheersinstituut.
De Staatscourant van gisteren bevat
een beschikking, waarbij de prijzen
van buitenlandse gedistilleerde dran
ken worden vrijgelaten.
O ofschoon de regering, zoals gebrui
kelijk, in alle talen zwijgt over
het verloop van de besprekingen
der Nederlandse delegatie met de repu
blikeinse autoriteiten, menen wij toch
reeds uit de hele gang van zaken,
noemen wij slechts de vrij plotselinge
terugkeer van de ministers Sassen en
Stikker en de verklaringen van Hatta
zelf te mogen opmaken, dat de missie
geen succes heeft opgeleverd. Erg te
verwonderen behoeft dit niet. Djokja
heeft haar bekende diplomatieke spel
letje weer volgens alle regels der kunst
gespeeld en tegelijk met de onderhan
delingen haar propaganda-machine in
Parijs, Washington en India op volle
toeren laten draaien. De republiek, verre
van onder de indruk te zijn van onze
„zware" delegatie, heeft zelfs niet ge
aarzeld op alle mogelijke wijzen de
Nederlanders te laten voelen, dat wij
eigenlijk niet veel meer dan „lucht"
voor haar zijn. Nog vóór de ministers
uit het vliegtuig waren gestapt sug
gereerde het rep. persbureau Antara
reeds, dat uit de „zware" missie, die
Den Haag naar Indonesië zond, duidelijk
bleek, hoe belangrijk en invloedrijk de
Nederlandse regering de republiek wel
achtte. De republiek trok er zich weinig
van aan, dat Den Haag al of niet onder
buitenlandse druk, een „allerlaatste"
poging ondernam om alsnog te trachten
met Djocja tot overeenstemming te
komen.
Hoezeer alle respect voor de Neder
landers wel is verdwenen, bleek nog eens
bij de aankomst onzer delegatie op het
vliegveld van Djocja, waar de republi
keinen bij het zien van de rood-wit-
blauwe vlag met het K.L.M.-embleem,
van hun ontstemming blijk gaven,
waarop de vlag prompt werd verwijderd.
Deze entrée was eigenlijk al voldoende
om te beseffen, dat er van een accoord
geen sprake kon zijn. O.i. ware het
beste antwoord op deze belediging van
onze driekleur geweest, dat onze minis
ters onmiddellijk weer in het K.L.M.-
vliegtuig waren gestapt en via recta
naar Batavia waren teruggekeerd. Maar
wij zijn geen diplomaten en ministers
dikwijls wel en dus „namen" zij deze
belediging. Zij namen ook glimlachend
dat zij de risée werden van een aantal
republikeinen, toen bleek, dat de roltrap
om het vliegtuig te verlaten, op dat
moment juist stuk was, tengevolge waar
van, naar de correspondent van Trouw
op Java mededeelt, de delegatie gedwon
gen was een hele klauterpartij over
stoelen te ondernemen alvorens de be
gane grond te bereiken. Djocja weet uit
het verleden, dat het zich zo iets kan
veroorloven, wij blijven toch wel pra
ten
En er is gepraat. Ondanks prealabele
kwesties, waarover eerder zo veel te
doen was. Wij zouden directe onder
handelingen voeren met Hatta c.s. zon
der de Commissie voor Goede Diensten,
maar het Amerikaanse lid der C. v. G.
D., Cochran, heeft nog nooit zo'n drukke
week gehad. Zijn enige succes was, dat
hij voor één dag Hatta naar Batavia
heeft weten te krijgen, doch toen was
de mislukking reeds vrijwel een feit.
De republiek bleef ook nu op haar
oude standpunt staan: willen de Neder
landers een interim-regering met Djocja,
dan zal en móet de republiek hierin de
eerste viool spelen. Ook met de door de
Nederlanders gewenste positie van de
Hoge Vertegenwoordiger der Kroon kon
zij zich niet verenigen. Eveneens bleef
zij krachtig vasthouden aan het natio
nale karakter van haar leger. Zelfs al
zou minister-president Hatta geneigd
zijn geweest op een of ander punt con
cessies te doen, dan had hij dit toch niet
kunnen doen, omdat de republikeinse
partijen van de eerste dag der bespre
kingen af hem onder druk zetten om
de besprekingen met de Nederlanders
te verbreken.
Het zal ook wel geen toeval geweest
zijn, dat juist tijdens de onderhan
delingen te Djocja het vierde in
terim-rapport der Commissie voor Goede
Diensten te Parijs verscheen. Weliswaar
heeft onze regering direct op de onjuist
heden en verkeerde voorstelling van
zaken, welke de C. v. G. D. daarin geeft,
gereageerd, maar van deze laatste reac
tie neemt het buitenland nauwelijks
kennis. Het kwaad was weer geschied,
de republikeinse zaak staat er op het
internationale forum nog steeds uitste
kend voor.
Achteraf is men geneigd zich af te
vragen of de jongste Nederlandse missie,
die klaarblijkelijk een mislukking is ge
worden, wel, internationaal gezien, in
ons voordeel heeft gewerkt.
Ongetwijfeld zal onze regering haar
plan om vóór 1 Jan. 1949 een interim
regering te vormen en dan zonder de
republiek, doorzetten, Dr. Beel wees
hier dezer dagen bij de installatie van de
weli-negara van Oost-Java te Bondo-
woso nog uitdrukkelijk op maar ge
zien de gehele situatie is de toestand
voor onze regering, niet het minst, om
dat de hernieuwde besprekingen met
Djocja het vertrouwen der deelstaten
in onze politiek wel enigszins geschokt
hebben, uiterst precair.
Nog slechts een tweetal weken schei
den ons van de in de ogen van alle
Indonesiërs zo belangrijke datum 1 Jan.
1949. De republiek heeft die datum al
tijd beschouwd als het ogenblik, waarop
zij vrijwel onafhankelijk van Nederland
zal komen te staan. Daarom wil zij
eigenlijk geen Unie, daarom wenst zij
de bevoegdheden van de Hoge Verte
genwoordiger tot ongeveer nul te redu
ceren, daarom wil zij haar eigen leger
en buitenlandse betrekkingen handha
ven, zelfs met Moskou, daarom gaat zij
voort met haar bestandsschendingen.
Daarom heeft zij zich ook nooit aan
Linggadjati- of Renville-accoord ge
houden. 1 Jan. 1949 wilde zij halen
zonder essentiële concessies aan de Ne
derlanders te doen. Het is haar tot dus
ver met stëun van de internationale
wereld gelukt, dit spel met succes te
spelen.
De missie-SassenStikker ging naar
Djocja, omdat onze regering meende, dat
er, zoals zij omzichtig zeide, „wellicht"
nog mogelijkheden waren om met de
republiek tot overeenstemming te ge
raken.
Hebben de jongste besprekingen der
delegatie haar eindelijk het tegenover
gestelde geleerd? En zal zij daaruit de
enig mogelijke consequentie dur
ven trekken?
De Staten van Curasao hebben gepro
testeerd tegen het feit, dat dr. Da Costa
Gomez onofficieel een tussenregeling
voor de Nederlandse Antillen heeft aan
gekondigd inplaats van publicatie van
de ontwerp-constitutie, die de redactie
commissie van de Ronde-Tafelconfe
rentie M November heeft voltooid.
Maak uw huis zo, dat allen er zich I
veilig en geborgen voelen.
