mmgm
Vrijwel geen tegenstand
Dr. VANROYEN: Van vijandelijkheden op
grote schaal geen sprake
DJOCJA, na tien dagen bezetting
Protest van het
Vaticaan
Zo spoedig mogelijk federale interim
regering en verkiezingen
Drie strijdorganisaties geven zich
nabij Buitenzorg over
Vier vliegtuigen gingen verloren
Tabaksartikelen
worden duurder!
Ziekenfonds
verzekering
Tot hoofd en hart
Het weer
CONFLICT BIJ SCHEEPSBOUW TE AMSTERDAM
E.V.C. stookt weer
DINSDAG 28 DECEMBER 1948
72ste JAARGANG No. 24344
DE SITUATIE OP JAVA
INDISCHE
OCEAAN
Ook geringe verliezen voor T.N.I.
Overzicht van actie
De arrestatie van Mindszenty
INDONESIË IN VEILIGHEIDSRAAD
41 doden en
99 gewonden
Politiepatrouille beschoten
Veiligheidsraad tot >P
Donderdag in Parijs
Egyptische premier
vermoord
PARTIJRAAD K.V.P.
25 FEBRUARI BIJEEN
Vormt Djoemhana een
kabinet?
Te weinig inlichtingen
TAXI TEGEN BOOM
Eén dode en een gewonde
'Batavia',
V, jtI-X'aW 6 Aff AwJfc
WONOQ!RtMt;
.PAViTAN^feM:
^^yBQN^JWOSC,
L^OeW^JANG' /'-■
^^Zf^.6A^U0EwA«
'BUTAf
[~3TEDERATitF fcF.Bif.0 S:i:
Ë^OMDCRiNEDEStflNOiEtOtitn.
Van militaire zijde is een overzicht
ontvangen van de militaire ontwikke
lingen op Java in de periode van 23 tot
en met 26 December: In Midden-Java
zette de colonne, welke uit Demak Oost
waarts oprukte, de opmars voort en be
reikte, na de bezetting van Rembang,
de plaats Blora. Vervolgens werd con
tact gemaakt met de mariniersbrigade,
welke Tjepoe bezet had. De weerstand,
welke hierbij ondervonden werd, was
gering. De troepen, welke Djocja, Ma-
gelang en Solo bezetten, gingen reeds
over tot zuiveringsoperaties in de omge
ving van deze steden en het tussenlig
gende gebied. Van Solo uit rukte een
colonne Oostwaarts op naar Madioen.
Na enig oponthoud bij een vernielde
brug en enkele wegversperringen in het
bergterrein voor Sarangan bezette de
colonne op 25 December Madioen. Tij
dens deze opmars werden achtereen
volgens bezet: Tawananggoe, Sarang,
Plaosan en Magetan. In het gebied be
zuiden Magelang werden rond de plaat
sen Toeren en Dampi zuiveringsacties
uitgevoerd. De mariniersbrigade zette
haar opmars zuidwaarts voort en bezet
te de plaatsen Ngawi en Ploso, waarna
contact gemaakt werd met de bezetting
van Madioen.
Op 23 December werd een actie te
gen Bantam ingezet, waarbij zonder
enige tegenstand in enkele dagen het
gehele gebied werd bezet. Na een
week kon vrijwel op geheel Java wor
den overgegaan tot zuiveringsacties.
Op een enkele uitzondering na was
de tegenstand zeer gering. De opmars
der Nederlandse troepen werd hier en
daar slechts vertraagd door ongunstige
Men verwacht, dat van Vaticaanse
zijde een formeel protest zal worden
ingediend tegen de arrestatie van
Kardinaal Mindszenty, de 56-jarige pri
maat van Hongarije.
In weike vorm dit protest zal worden
uitgebracht is nog niet duidelijk, gezien
het feit, dat er geen diplomatieke be
trekkingen tussen Hongarije en de Hei
lige Stoel bestaan.
Volgens onbevestigde berichten te
kardinaal Mindszenty Zondagavond
acht uur gearresteerd in zijn residentie
te Esztergom bij de Donau, dicht bij de
Tsjechoslowaakse grens. Men neemt
aan, dat de aartsbisschop van Eger, Mgr.
C.zapik, die onlangs van een bezoek
aan het Vaticaan te Boedapest is terug
gekeerd, tijdelijk de bestuurszaken van
de kerk zal behartigen.
Men moet in de geschiedenis bijna
een eeuw teruggaan, naar het jaar
1874, om een soortgelijk geval te vin
den. In dat jaar werd kardinaal Ledo-
kovsky, aartsbisschop van Gniezno-
poznan gearresteerd op bevel van
Bismarck.
Het orgaan van de nationale boeren
partij „Esti Szo" heeft het volgende
commentaar gegeven op de aanhouding
van kardinaal Mindszenty:
De Hongaarse democratische opinie
zal' deze gebeurtenis beschouwen als
een mogelijke oplossing voor een pro
bleem, dat reeds geruime tijd het open
bare leven van het land verstoort. De
Hongaarse bevolking en de talrijke Hon
gaarse katholieken hebben tijdens mee
tings en *alrijke demonstraties hun ver
langen te kennen gegeven, dat de zaak-
Mindszenty, die het nationale leven ver
giftigt, uit de wereld wordt geholpen.
Na de brieven, die verschillende katho
lieke persoonlijkheden tot de primaat
hebben gericht, heeft iedereen zich er
rekenschap van kunnen geven, dat
Mindszenty een hinderpaal was voor
een vredelievende verstandhouding tus
sen kerk en staat. De wet is toepasse
lijk op alle burgers, ook op Mindszenty,
vooral wanneer hij, zoals blijkt uit de
acte van beschuldiging, niet alleen
schuldig is aan een politiek misdrijf,
doch ook aan spionnage en deviezen-
smokkel," aldus het blad.
weersomstandigheden en vernieling van
wegen.
Aangezien vrijwel geen tegenstand
werd geboden zijn de verliezen van de
T.N.I. verhoudingsgewijze gering geble
ken. Een groot aantal wapens van al
lerlei soort en kaliber js in beslag geno
men of door de bevolking ingeleverd.
Ook werden enige munitie-opslagplaat
sen en wapenfabrieken aangetroffen-
De vertegenwoordiger van de Repu
bliek in Australië, dr. R. Usman, heeft
Maandagavond verklaard, dat de repu
blikeinen in een voortgezet tegenoffen
sief op Sumatra drie plaatsen op de Ne
derlanders heroverd hebben, namelijk
Padang, een haven aan de Westkust,
Jajakoembo en Baso, op ongeveer
twaalf kilometer van Boekittingi.
De opmars van de Nederlandse troepen verloopt zo snel, dat de situatie op Java haast niet in kaart te brengen is. De
situatie op dit kaartje is dan ook reeds gedeeltelijk verou derd. Colonnes uit Rembang en Modjokerto hebben bij
Tjepoe contact gemaakt met de mariniers, die bij Toeban geland zijn, en meer naar het Zuiden zijn de troepen vanuit
Kediri opgerukt naar Madioen. Hierdoor is midden-Java nu in vijf stukken verdeeld.
De behandeling van de Indonesische kwestie in de Veiligheidsraad heeft
gisteren niet tot verdere besluiten van de Veiligheidsraad gevoerd, nadat
zowel de V.S. als Engeland hebben aangekondigd, dat zij verdere informaties
van Nederlandse zijde willen afwachten vooraleer een oordeel te yellen over
de vraag of de Nederlandse regering voldoet aan de eisen, welke m de reso
lutie van Vrijdag werden gesteld. Een aantal delegaties, zoals van de fsovjet-
Unie, Oekraïne, Syrië, China, Columbia en geïnteresseerde mogendheden als
Australië en India, waren sneller in hun oordeel en noemden de verklaring
door dr. Van Roy en gisteren in naam van de Nederlandse regering afgelegd,
kortweg een bevestiging, dat Nederland de resolutie zonder meer naas zie
heeft neergelegd.
In de zitting van de Veiligheidsraad,
die gisteren te 15.45 uur aanving, heeft
dr. Van Royen de volgende verklaring
afgelegd:
De Nederlandse regering heeft kennis
genomen van de resolutie van de Vei
ligheidsraad, gedateerd 24 Dec. 1948, be
treffende het Indonesische vraagstuk,
waarin op de partijen een beroep wordt
gedaan, onmiddellijk de vijandelijkhe
den te staken en de politieke gevange
nen vrij te laten.
Hoewel de Nederlandse regering al
tijd van mening is geweest en nog van
mening is, dat het geschil tussen Ne
derland en de Republiek Indonesië bui
ten de competentie valt van de Veilig
heidsraad. heeft de Nederlandse rege
ring onmiddellijk de resolutie van de
Veiligheidsraad in ernstige overweging
genomen en zij heeft zich met de rege
ring van Indonesië in verbinding ge
steld, teneinde aanvullende inlichtingen
en advies te verkrijgen, om in staat te
zijn haar positie te bepalen met betrek
king tot de resolutie.
In afwachting hiervan is de Neder
landse regering thans reeds in staat het
volgende te verklaren:
De ondernomen actie heeft over het al
gemeen niet geleid tot vijandelijkheden
op grote schaal. De operationele fase van
de actie in Java is thans vrijwel ten ein
de. Of en in hoeverre botsingen met on
geregelde gewapende benden vermeden
kunnen worden, kan niet met zekerheid
worden voorspeld.
Het bleek gedurende de actie, dat de
bevolking in de betrokken gebieden in
vele opzichten in noodtoestand verkeer
de. De Nederlandse autoriteiten hebben
onmiddellijk stappen genomen ter voor
ziening in de eerste behoeften. Blijven
de verbetering kan echter slechts tot
stand worden gebracht, wanneer het
herstel van orde en veiligheid zal zijn
Volgens een Nederlands communiqué
van vandaag bedragen de Nederlandse
verliezen sedert het begin van de actie
in Indonesië 41 doden en 99 gewonden.
Vier vliegtuigen gingen verloren, waar
van twee waarschijnlijk werden neer
geschoten door luchtafweergeschut, dat
bediend werd door ongeveer dertig
Japanners. De zuiveringsacties in alle
bezette gebieden werden voortgezet.
Over de toestand in de pas bezette ge
bieden melden verschillende correspon
denten van Aneta o.m. dat t.a.v. de on
dernemingen in het Malangse een ge
matigd optimisme gerechtvaardigd is.
Vele fabrieksinstallaties bleken met
vliegtuigbommen ondermijnd te zijn.
Het zwaartepunt van de economische
opbouw dezer gebieden ligt in voldoende
beveiliging der ondernemingen De
spoorlijn van Malang naar Keparidjeng
is hersteld. Tien ton rijst is reeds te
Blitar aangekomen. Bij de bevolking
van Blitar komt ondervoeding weinig
voor.
Üit Zuid-Assahan (Sumatra) wordt
nader vernomen, dat vele voormalige
republikeinse bestuursambtenaren hun
diensten aanbieden en dat tientallen
volksscholen heropend zijn. Het post
kantoor te Rantau-Prapat wordt mor
gen weer geopend. Er zijn regelmatig
telefoon- en treinverbindingen met Me-
dan en andere steden. Alle fabrieken en
ondernemingen aldaar waren onder
mijnd, doch in de meeste gevallen werd
nagenoeg geen schade aangericht.
In Serang (Bantam) heeft het grote
team van het Bataviase Rode Kruis zijn
standplaats gekozen. Honderden zieken
(patiënten met framboesia alcus) meld
den zich, onder wie mensen, die in drie
dagen niet gegeten hadden. Op de aloon
aloon gelden militairen brood uit aan
De plotseling ingevallen vorst maakt
het schaatsen ook al op open water
mogelijk. Volendam heeft de schaatsen
ook onder gebonden.
honderden mensen.
Een bijzondere correspondent van
Aneta meldt uit Djocja, dat de koers
van de republikeinse gulden thans zó is,
dat men 500 republikeinse guldens tegen
éér. Nederlandse gulden krijgt.
Drie strijdorganisaties, die in het Bui-
tenzorgse opereerden, hebben zich in de
afgelopen dagen bij de overheid gemeld
en hun volledige bewapening ingeleverd.
De leden van de strijdorganisaties heb
ben zich ter beschikking gesteld van de
Negara-Pasoendan.
Zaterdagmiddag is een politiepatrouil
le boven Tjiomas (in het Buitenzorgse)
beschoten. Een politie-beambte werd
gedood. Twee worden vermist; zij zijn
vermoedelijk in handen van een bende
gevallen. Een bende van ongeveer 200
man viel Vrijdag de onderneming Go-
bang ten Westen van Buitenzorg, aan.
Na nadering van een militaire patrouille
sloeg de bende op de vlucht.
verzekerd, wanneer een politieke op
lossing tot stand zal zijn gekomen en
wanneer deze gebieden weer hun aan
deel zullen hebben in het normale pro
ductieproces.
Het doel van de Nederlandse rege
ring blijft onveranderlijk, de vesti
ging in de kortst mogelijke neriode
van een federale interim-regering als
het resultaat van gemeenschanpeliik
overleg met vertegenwoordigers van
alle gebieden van Indonesië, zonder
uitzondering.
De federale interim-regering zal een
regering zijn voor geheel Indonesië (an
a!l-indonesian government). Vervol
gens zullen zo spoedig mogelijk ver
kiezingen worden gehouden voor een
vertegenwoordigend lichaam, tenein
de te komen tot de definitieve op
richting van de V. S. van Indonesië
aan welke de staatssouvereiniteit zal
worden overgedragen en tot de op
richting van de Nederlands-Indonesi
sche unie.
De regering van Nederland en de re
gering van Indonesië zullen er zorg voor
dragen, dat al degenen, die aan dit. over
leg deelnemen, in staat zullen ziiu dit
te doen in volle vriiheid. ongeacht of
htm vriïhe'd van beweging al dan niet
on het huidig tijdstip nog beperkt mocht
zijn.
Vervolg op pag. 3
De 1 Januari 1949 ingaande accijns
verhoging voor tabaksproducten ener-,
de gestegen prijzen voor ruwe tabak
anderzijds, hebben geleid tot vaststel
ling van maximumprijzen voor ta
baksproducten op iets hoger peil. De
verhoging luidt als volgt:
Prijsklassen, waarin verkocht wordt:
Sigaren oer stuk: 1948 11 tot 27 ct,s.,
1949 12 tot 30 ets.: senoritas per tien
stuks: 1948 88 tot 132 ets 1949 100 tot
130 ets-; sigaretten ner twintig stuks:
1948 42 tot 96 ets.. 1949 45 tot 100 ets.;
pijp- shag- eo pruimtabak per viiftig
gram: 1948 39V2 tot 67V, ctp., 1949 40
tot 80 ets.
Door een verlaging van de accijns op
zwaar gesausde pruimrollen kunnen
deze over enkele weken in orijs v!rk
laagd worden van 37% tot 25 ets. i
stuk.
De Veiligheidsraad heeft gisteravond
in een geheime vergadering besloten,
zjjn laatste vergadering te Parijs op
Donderdag te houden, waarna de Vei
ligheidsraad op 6 Januari weer in Lake
Succes bijeen komt. In Parijs zullen
nog de Indonesische en de Palestijnse
kwestie behandeld worden.
Verwachting tot Woensdagavond:
Half tot zwaar bewolkt met later
plaatselijk enige sneeuw of regen en
toenemende wind uit Zuidelijke
richtingen. Vannacht op de meeste
plaatsen nog lichte of matige vorst,
overdag temperatuur om het Vries
punt.
Zon: 8.48—16.36. Maan: 8.32—15.11.
De Egyptische ministerpresident, No-
krasji Pasja, is heden vermoord. Hij
werd gedood door zes revolverschoten.
Een jongeman werd gearresteerd.
De partijraad van de K.V.P. zal Vrij
dag 25 Februari en Zaterdag 26 Febr.
in het Jaarbeursrestaurant te Utrecht
zijn negende vergadering houden.
Op de agenda staan onder meer de
verkiezing van een tweede ondervoor
zitter, voor welke functie het partijbe
stuur prof. dr. Jos Gielen voorstelt, de
behandeling van voorstellen tot regle
mentswijziging en de vaststelling van
het program voor de gemeenteraadsver
kiezingen. Prof. mr. C. P. M. Romme zal
als voorzitter der Tweede-Kanjerfrac-
tie voorlichting geven over de staat
kundige toestand en het parlementaire
werk
De vergadering vangt 25 Febr. te 20
uur aan en wordt de volgende dag te 10
uur voortgezet.
Raden Djoemhana Wiraatmadja, direc
teur van het kabinet van de Wali-Ne-
gara van Pasoendan, is aangezocht een
nieuw kabinet samen te stellen, het
geen door Djoemhana, die tot geen
enkele politieke partij behoort, is aan
vaard. De Wali-Negara van Pasoendan
heeft tevens heden de ter beschikking
stelling van de portefeuilles van het
kabinet-Poeradiredja aanvaard.
De Franse gedelegeerde Perodi heeft
tijdens de behandeling van de Indonesi
sche kwestie in de Veiligheidsraad ver
klaard, dat de Oekraïnse afgevaardigde
Tarasjenko bij het verkrijgen van zijn
visum moeilijkheden heeft ondervonden,
omdat de Franse regering over zijn per
soon en het doel Van zijn reis onvol
doende inlichtingen had ontvangen.
De internering van de republikeinse regering ging nogal gemoedelijk. De minister
van Staat, A. K. Pruggodingho, wandelt met zijn familie en andere republi
keinse regeringspersonen door de tuin van het regeringspaleis te Djocja om
geïnterneerd te worden. Een Nederlands soldaat wandelt er achter aan.
Aan de republikeinse journalisten te
Batavia Diah, Sarjono en Soekardo, die
15 December met de C. v. G. D. naar
Kalioerang reisden en aan wie na de
bezetting van Kalioerang door de Ne
derlandse troepen beperkte bewegings
vrijheid werd opgelegd, is vandaag vol
ledige bewegingsvrijheid gegeven. Men
kan verwachten, dat zij dezer dagen
naar Batavia terugkeren.
Generaal Simon Spoor woonde de ope
raties bij Djocja vanuit de lucht per
soonlijk bij. De generaal in een Neder
lands gevechtsvliegtuig tijdens de actie.
Djocja, de vroegere repu
blikeinse hoofdstad, heeft in
de afgelopen tien dagen heel
wat meegemaakt. Vroeger
was de stad eigenlijk zeer
goed, om niet te zeggen
overbevolkt. Bij de komst
van de Nederlandse troepen,
die de stad binnentrokken na
de luchtlanding op het vlieg
veld Magoewo, waren alle
huizen gesloten, winkels zelfs
dichtgespijkerd met bamboe,
de wijken verlaten. Maar nu
de verbinding over land tot
stand is gekomen en de we
gen tussen de diverse plaat
sen weer begaanbaar zijn,
begint het leven weer op te
bloeien, al gaat het maar heel
kalmpjes aan. Het is echt een
tasten en zoeken naar nieu
we verhoudingen en moge
lijkheden tot toekomstige
stabiliteit. Ja, wanneer men
Djocja bezoekt, kan men
zeggen, dat de stad een Hol
lands provincieplaatsje lijkt
op een rustige Zondagmorgen.
Men kan zich afvragen,
waarom het leven in deze
stad eigenlijk niét weer nor
maal is. De bezetting bleek
slechts een kwestie van bin
nentrekken te zijn. Er is niet
veel beschadigd, er is niet
gevochten en het economisch
belangrijke moet nog func-
tionneren.
De grote moeilijkheid is
echter, dat de republikeinen,
zoals thans pas blijkt, zo'n
grote en uitgebreide anti-
Nederlandse campagne heb
ben gevoerd, dat de bevol
king volkomen geïntimideerd
is. Een zeer sprekend voor
beeld hiervan mogen wij u
hier geven.
Een der militairen van de
bezettingstroepen, die zeven
jaar geleden op Java als
K.N.I.L.-man in dienst was,
deed zijn plicht bij het uit
breken van de vijandelijk
heden met de Jappen en
streed gedurende de gehele
oorlog aan geallieerde zijde.
Zijn ouders woonden in
Djocja en hadden hun zoon
in zeven jaar niet meer ge
zien. Het eerste, wat de
jongeman deed, was het
ouderlijk huis opzoeken, toen
hij in de stad kwam. De wo
ning bleek zwaar gebarrica
deerd te zijn, zodat toegang
onmogelijk was zonder ge
weld te gebruiken. Toen na
herhaald kloppen en bonzen
niemand verscheen, nam de
militair maatregelen en brak
de. zaak open. In het voorver
trek niemand, achter ook
niet. Ja, toch wel. Diep weg
gedoken in een hoek zaten
Het is begrijpelijk dat het
herstel van het normale le
ven in een stad, waarvan de
bevolking op een dergelijke
wijze de angst voor het be
zettende leger is bijgebracht,
niet zo gemakkelijk is. Een
belangrijke factor hiervoor is
natuurlijk de houding van de
militairen. De bevolking is
over het algemeen stomver
baasd over de Nederlanders
Begrijpelijk. Er lopen gere
geld militaire patrouilles door
de stad, die een oogje in het
zeil houden, en zich overi
gens correct gedragen. De
mannen van de luchtlan
Een onzer redacteuren schreef aan de hand van
enkele gegevens, verstrekt door de Dienst voor leger-
contacten, het hierbij gepubliceerde verslag over de
in de voormalige republikeinse hoofdstad
situatie
Djocja.
vader en moeder. Zij leefden
dus nog.
„Moeder", riep de jongen
blij-
„Niet schieten", was het
enige antwoord.
„Maar ik ben het".
„Niet schieten".
De militair stapte op zijn
moeder toe en greep de af
werende handen. Toen was
zij er pas van overtuigd dat
haar zoon niet op haar zou
schieten. De republikeinen
hadden stelselmatig tegen de
Nederlandse soldaten ge
waarschuwd. Volgens hen
waren ze afschuwelijk wreed,
martelden de mannen en
schoten op weerloze vrou
wen en kinderen. Vooral de
Indonesiërs in hun leger wa
ren zeer fanatiek en zouden
op iedereen schieten, die hun
in de weg zou lopen. Deze
propaganda had zó ver door
gevreten, dat hier zelfs een
moeder dacht, dat haar eigen
zoon haar zou neerschieten
omdat hij in het Nederlandse
leger was.
dingstroepen, die het eerst
en het langst in Djocja zijn,
beginnen de stad met al haar
bezienswaardigheden zo lang
zamerhand een beetje te ken
nen. Met veel trots treden
ze als gids op voor de mili
tairen, die later over land de
stad zijn binnengetrokken.
Gezamenlijk zijn zij de jacht
op souvenirs reeds begonnen.
De T.N.I.-onderscheidingste-
kenen hebben reeds een
koers gekregen, die uitge
drukt wordt in sigaretten.
Niet alleen hier doet zich het
gebrek aan een algemeen er
kend betaalmiddel gevoelen,
doch ook en vooral in het
gehele economische leven,
daar het republikeinse geld
door niemand meer geaccep
teerd wordt.
Een belangrijke voorwaarde
voor herstel is eveneens, dat
de P.T.T. goed functionneert.
De toestand van de telegraaf -
en telefoondienst is bevredi
gend. Alles hangt n van de
aanwerving van arbeids
krachten. De directeur van
het postkantoor heeft nu
contact opgenomen met leden
van het vooroorlogse perso
neel, terwijl hij bovendien
met de voormalige republi
keinse directeur heeft gecon
fereerd over de te nemen
maatregelen. Men is nu zover,
dat men het postkantoor
binnenkort weer in beschei
den mate voor het publiek
kan openen Tevens.wil men
dan de postzegels, die overal
in federaal gebied gelden,
ook hier gangbaar maken.
Aangezien .de stad vol wa
penen zit, heeft het militaire
bestuur bepaald, dat men tot
3 Januari tegen beloning wa
penen in kan leveren. Het is
natuurlijk zaak, dat de ge
schiedenis zich niet weer zal
herhalen, dat de macht theo
retisch is en de onderdanen
met hun wapenen precies
kunnen doen wat ze willen.
Bovendien leeft men onge-
dwongener en vrijer naar
mate de veiligheid groter
wordt. Wanneer de terreur
verdwenen is, nemen de ar
beidskrachten weer gemak
kelijker contact op met de
overheid.
Het emplacement is niet
beschadigd. De centrale
werkplaats beschikte zelfs
over 1700 man tegen vroeger
700. De electrische centrale
is intact. Weliswaar waren de
installaties ondermijnd, doch
niet beschadigd.
Tot slot nog een staaltje
van koelbloedigheid. Onze
collega's van het republi
keinse persbureau Antarn
hadden een zware vliegtuig
bom met vernuftige trek
touwen aan de zoldering han
gen. Maar dienst heeft dit
luguber moordtuig gelukkig
nooit gedaan.
Dat heb je er nu van. Als
je denkt precies te weten,
wat je boven het hoofd
hangt, dan weet je het juist
niet#
In de Geresteinselaan te Voudenberg
is een taxi van de fa. De Haas uit
Veenendaal, bestuurd door Van H„ in
volle vaart tegen tien boom gereden. De
78-jarige J. G.- Tombroek uit Veenen
daal, die juist zijn vrouw naar een zie
kenhuis te Amsterdam had gebracht,
werd op slag gedood. Zijn dochter bleef
ongedeerd. De chauffeur is met een ge
broken pols en inwendige kneuzingen
naar het ziekenhuis te Ede vervoerd.
De taxi werd zwaar beschadigd.
Vele mensen, die op een gegeven
ogenblik verplicht worden. een
ziekenfondsverzekering aan te
gaan, geraken in moeilijkheden of lopen
zelfs schade op, doordat zij nalaten, zich
als verzekeringsplichtig bij een Alge
meen Ziekenfonds aan te melden, of
hiertoe eerst laat overgaan. Ook vrij
willig verzekerden, die verzekerings
plichtig worden, moeten daarvan tijdig
kennis geven aan hun fonds.
Het is dus in de eerste plaats zaak,
dat men het dadelijk weet, wanneer
men verzekeringsplichtig wordt.
Welke mensen nu zijn verzekerings
plichtig?
Dit zijn in grote trekken alle
arbeiders, in dienst van ondernemin
gen, rechtspersoonlijkheid bezittende
verenigingen en stichtingen, voorts de
arbeidseontractanten in Overheids
dienst. benevens het huishoudelijk per
soneel voor zover het inwonend is of op
tenminste vijf dagen per week in dienst
van dezelfde werkgever pleegt werk
zaam te zijn gedeelten van da
gen worden als gehele dagen aange
merkt Ook zijn verzekeringsplichtig
inwonende kinderen van 21 jaar en ou
der, die in het bedrijf van hun ouders
werkzaam zijn op dezelfde voorwaarden
als die, welke voor andere arbeiders
gelden, alsmede uitwonende kinderen,
die in deze positie verkeren. En ten
slotte zijn verzekeringsplichtig werklo
zen, die een uitkering ontvangen krach
tens de Overbruggingsregeling of de
Sociale Bijstandsregeling. Maar al deze
categorieën zijn slechts verzekerings
plichtig, wanneer hun vast loon niet
meer bedraagt dan f 3750.per jaar.
Deze mensen dus moeten zich aan
melden bij een Algemeen Ziekenfonds,
dit is een ziekenfonds, dat tot de uit
voering van de verplichte verzekering
is toegelaten. Zo'n fonds moet zich Al
gemeen Ziekenfonds noemen. Aan een
ander fonds is het verboden, zich Alge
meen Ziekenfonds te noemen.
Men is behoudens in èén geval
vrij, het Algemeen Ziekenfonds te kie
zen. dat men wil.
(In dat ene uitzonderingsgeval ver
keren de mensen, die in dienst treden
van een onderneming, welke zelve voor
haar personeel een Algemeen Zieken
fonds heeft. Bij een dergelijk fonds, dat
ondememingsfonds wordt genoemd, zijn
de arbeiders van zo'n onderneming ver
plicht, zich aan te sluiten).
Het is voor een verzekeringsplichtig
geworden arbeider van groot belang,
zich bij een Algemeen Ziekenfonds aan
te melden. Ten eerste mist hij anders,
wanneer hij ziek wordt, de geneeskun
dige zorg vanwege zo'n fonds, zodat hij
zich als particulier patiënt moet laten
behandelen of, als hij geen geld heeft
om dat te betalen, een beroep op de
armenzorg moet doen. En ten tweede
mist hij in geval van ziekte zelfs aan
spraak op ziekengeld, dit is de uitke
ring wegens loonderving tengevolge
van ziekte, welke uitkering vanwege de
Ziektewet wordt gegeven.
Ingeval zowel de man als de vrouw
uit één gezin in loondienst werkzaam
zijn, moeten zij zich ieder afzonderlijk
als rechtstreeks-verzekerde aanmelden.
Dit geldt ook voor een kind, dat in
loondienst treedt, zelfs al is het nog
geen zestien jaar.
Een formulier van aanmelding is ver
krijgbaar bij het Algemeen Ziekenfonds,
dat men kiest. Op zulk een formulier
komt een zogenaamde werkgeversver
klaring voor. Werkgever en werknemer
moeten het formulier ondertekenen.
Daarna dient de verzekeringsplichtige
het bij het Algemeen Ziekenfonds m
t© leveren.
Bij verandering van werkgever dient
de werknemer een nieuwe werkgevers
verklaring over te leggen, waarvoor een
afzonderlijk formulier bij zijn Algemeen
Ziekenfonds verkrijgbaar is.
Wanneer men zich voor de verplichte
verzekering bij een Algemeen Zieken
fonds aanmeldt, moet men zekere ge
gevens verstrekken niet alleen betref
fende zichzelf, maar ook met betrekking
tot die leden van zijn gezin, die als
gevolg van zijn eigen rechtstreekse ver
zekering in aanmerking komen voor in
directe verzekering.
Wie indirect-verzekerd zijn, vraagt
men nu?
Dit zijn weer: m het algemeen ge
sproken de personen, die met een
rechtstreeks-verzekerde in gezinsver
band samenwonen en jegens wie de
rechtstreeks-verzekerde wettelijk on
derhoudsplichtig is (de echtgenote en
kinderen, jonger dan zestien jaar, de
ouders, grootouders en schoonouders),
mits hij hun kostwinner is, dit wil zeg
gen door zijn loon voor ten minste de
helft in hun noodzakelijk levensonder
houd voorziet.
Onderhoudsplicht ten opzichte van
ouders, grootouders en schoonouders
bestaat alleen, indien zij in behoeftige
omstandigheden verkeren. Voor de toe
passing van de verplichte ziekenfonds
verzekering wordt behoeftigheid aan
genomen, wanneer de inwonenden,
hier juist genoemd, geen hoger inkomen
hebben dan zekere bedragen, vastgesteld
voor echtparen en voor man of vrouw
en afhankelijk van de gemeente, waar
in men woont. Deze bedragen sluiten
aan bij de uitkeringsbedragen van de
Sociale Bijstandsregeling. En de inde
ling van de gemeenten is gelijk aan die,
weike voor die regeling en voor de
noodwet ouderdomsvoorziening geldt.
(Zie ook pagina 3).
De E.V.C. is in Amsterdam en omge
ving weer danig aan het stoken, daarbij,
gebruik makend van de geldnood, waar
in velen, dus ook de arbeiders, in De
cember gewoonlijk verkeren. Telkens
bieken er kleinere en grotere stakingen
uit in fabrieken in Amsterdam en in de
Zaanstreek, waarbij dan het motief ge
zocht wordt in de grootte van de Kerst
gratificatie. In de Amsterdamse tabaks
industrie heeft dit geleid tot het toeken
nen van een vier procent toeslag (ter
wijl acht procent was gevraagd), het
geen nog door de Rijksbemiddelaars
moet worden goedgekeurd.
Een conflict van grotere omvang en
scherpere aard is bij de Ned. Dok- en
Scheepsbouwmij. aan de gang. Daar
staken ruim 250 lassers, die van de di
rectie aanzegging hebben gekregen aan
het werk te gaan, anders zouden ze ont-
Beleefdheid en gemanierdheid zijn
geen deugd van deze tijd. Het is maar
jagen, haasten, botsen en duwen.
slagen worden. Een kleine groep, vooral
Polen, is aan het werk gebleven. Op de
bekende manier wordt echter door de
stakers terreur uitgeoefend, waarbij men
zich zelfs niet ontziet zware gereed
schappen naar de werkwilligen te
gooien. Herhaaldelijk moest dan ook
worden ingegrepen. De oorzaak van het
conflict ligt in de verlaging van een
toeslag, die in 1946 werd toegestaan bij
de invoering van het tariefsysteem. Om
dat de omstandigheden, waaronder ge
werkt moest worden, toen nog uitermate
ongunstig waren, ontvingen de arbeiders
een toeslag van 20 pCt., echter met de
bepaling, dat die toeslag zou verminde
ren naarmate de omstandigheden beter
werden. Dit was overeengekomen met
alle werknemersbonden, ook de E.V.C.
Nu echter de directie in overleg met
diezelfde bonden tot verlaging van de
toeslag is overgegaan, heeft de E.V.C.
een staking geproclameerd, die door
de bonafide bonden sterk wordt afge
keurd. mede omdat zij werkloosheid
onder het overige personeel van de
scheepswerf tengevolge kan hebben,
hetgeen in deze moeilijke tjjd natuur
lijk volkomen ongewenst is. De bon
den hebben dan ook de stakers opge
roepen weer aan het werk te gaan.
In een Maandagmiddag gehouden
vergadering, onder leiding van de
E.V.C., hebben de 250 stakers besloten
het werk heden niet te hervatter
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mfllimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week*
f 1.52 per maand f 4.55 per kwartaal.
