Vijandelijkheden op Java zullen morgen
te 24 uur worden gestaakt
Veiligheidsraad toont meer begrip voor
Nederlands standpunt
Kardinaal Mindszenty .zal binnen
twee weken terechtstaan
Oorlogsmisdadiger mocht de
gevangenis niet binnen
Terugblik en
waardering
Minister Drees naar Indonesië
Maatregelen voor vestiging van een
federale regering voor gehele gebied
Geen nieuwe resoluties ingediend
Dr. Drees Maandag
naar Indonesië?
m
m
De tweede phase
SS
VERLOOP VAN DE
ACTIES
Het weer
Tot hoofd en hart
6een verschil in boezem
van kabinet
Admiraal Pinke betuigt
zijn waardering
Heeft Raad gefaald
Protesten uit de gehele wereld
„Breng de sleutel
morgenochtend terug"
V.
y
Constellation terug
naar Nederland
DONDERDAG 30 DECEMBER 1948
72ste JAARGANG No. 24346
Vergadering van de consuls
te Batavia
Olieterreinen nabij Djambi
veilig
Voor prestaties can Marine-
en Luchtvaartdienst
In hevige toorn....
Voldongen feit
SCHEPEN IN IJS
BEKLEMD
MICHIELS vVERDUYNEN
SPREEKT MET BEVIN
N ieu w j aarsreceptie
H. M. de Koningin
Vertrek troepentransport
schepen
Na in Basra te zijn
opgehouden
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATE
SMEDESTRAAT S HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544: Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Se verin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
De dagbladen hebben uitvoerige
verslagen gegeven over de
hoogst merkwaardige sessies van
de Veiligheidsraad, waarin Neder
lands jongste optreden in Indonesië
aan een onderzoek werd onderwor
pen. Merkwaardig waren de verga
deringen in die zin, dat men trachtte
formeel ter zake te zijn zonder er
evenwel in te slagen ook materieel
bij de zaak zelve te blijven.
Wij weten zo langzamerhand wat
de Veiligheidsraad is en welke plaats
hij inneemt in het samenstel der in
ternationale organen; wij herinneren
ons ook nog welke taak aan dit
lichaam werd toegedacht door de Con
ferentie van San Francisco, die zich
daarbij baseerde op het reeds eerder
te Dumbarton Oaks overeengekomene.
Uitgerust met deze schoolse wijshe
den begonnen wij, Nederlanders, met
een toch niet meer ganselijk gave
argeloosheid het verloop te volgen
der aan de zuiveringsactie gewijde
„besprekingen". En wat ons toen ter
lezing en ten aanhore werd geboden
was van zulk een merkwaardig ka
rakter, dat het voorzeker interessant
en misschien nuttig is zich aan een
beknopte analytische beschouwing te
wijden.
De Veiligheidsraad is geenszins een
Hof van Justitie. Toch heeft hij bij
voortduring te rekenen met regelen
van geschreven en ongeschreven in
ternationaal recht en dienovereen
komstig een oordeel uit te spreken,
niet in de vorm van een gerechtelijke
sententie, maar in die van een con
clusie, welke par excellence bij dit tot
handelen bevoegd college een prac-
t i s c h e conclusie kan zijn. Nu heeft
men echter te zien en te horen ge
kregen, dat men daar, waar een ju
ridisch betoog op zijn plaats ware
geweest, zijn toevlucht nam tot het
jargon van kreet en leuze, soms op
een bepaald beledigende wijze, om in
elk geval te belanden bij een te voren
beraamde slotconclusie een manier
van doen, die ons op dwingende wijze
de trieste geschiedenis van Barbertje
voor de geest riep. En toch lag er
ergens een juridisch, of liever gezegd
een justitieel tintje, maar dat lag daar,
waar het allerminst op zijn plaats
was: het uitspreken van een- opinie
door de heren afgevaardigden ge
schiedde soms in de vorm van een
requisitoir, zoals wij dat alleen maar
oir baar en in zekere zin stijlvol had
den geacht op een rechtszitting van
het een of andere criminele Hof ter
zake van landverraad.
Wel werd er overmatig veel aan-
4«cht geschonken aan formele bij
komstigheden, bijvoorbeeld aan de
manier, waarop het bestand werd op
gezegd, maar met een verdachte hard
nekkigheid bleef men weigeren de
grotere, waaronder de juridische, rea
liteiten' te zien, welke ten grondslag
hadden gelegen aan de zeer ongaarne
en slechts uit noodzaak ondernomen
stap der Nederlandse regering tot een
drastische zuiveringsactie. En dit al
les geschiedde soms met zulk een
blinde bruutheid, dat men de verden
king van kwade trouw moeilijk van
zigh af kan zetten. Het recht, dat aan
de verantwoordelijkheid en de plicht
van Nederland jegens de volken van
Indonesië ten grondslag ligt en evenzo
de uit deze verantwoordelijkheid re
sulterende normen zijn waarlijk van
een grotere en een andere realiteit
dan de processuele of de duidelijk op
de achtergrond wroetende bezorgd
heid om eigen belangen alleen. Maar
niet voor niets werd met al te door
zichtige opzettelijkheid vermeden om
eerlijk en vanuit natuurlijk-ethisch
standpunt de juridische mérités der
Nederlandse handelwijze onder ogen
te zien, waarbij geen enkele regel van
positief volkenrecht verdoezeld had
behoeven te worden, zoals uit de be
togen van de Nederlandse afgevaar
digde klaar en duidelijk bleek.
Wij bedoelden dit alles toen wij
boven opmerkten, dat men
trachtte formeel ter zake te
zijn, doch materieel bewust de kern
punten vermeed.
En nu rest de vraag, welke houding
hiertegenover gewettigd en daarnaast
nuttig en effectief mag heten. Deze
vraag kan tenslotte worden geredu
ceerd tot die naar de middelen, de
wapenen, met aanwending van de
welke men binnen en buiten het po
litieke steekspel kan geraken tot het
doel, dat men in redelijk en eerlijk
overleg als noodzakelijk ziet, in zo
verre het identiek is met het alge
meen welzijn van ons eigen volk en
van de volken, waarvoor wij de ver
antwoording dragen.
Er liggen in normatief opzicht zo
vele en zulke subtiele verbanden tus
sen doel en middelen, dat het niet
aangaat ook maar een poging tot de
behandeling daarvan te wagen binnen
het bestek van deze korte beschou
wing. Maar zeker is, dat men eerst
dient te zien naar het doel, altijd
vooropgesteld dat dit een juridisch en
ethisch verantwoord doel is, en dat
deze rechtstreekse doelgerichtheid
dringender wordt naarmate het doel
met meer noodzakelijkheid moet wor
den bereikt. De middelen, mits in zich
niet gans en al verwerpelijk, dienen
daarop te worden gericht en dan
kan het nodig zijn en een teken van
wijs beleid, dat mè deze aanpast aan
die, waarmede een tegenstrever om
redenen van eigenbelang of door
schuldige kortzichtigheid de berei
king van dit doel tracht te verijdelen.
Misschien ligt het niet in de altijd
min of meer rechtzinnige Nederlandse
aard om zijn tactiek aan te passen aan
de als inférieur beschouwde handel
wijze van de tegenstander. Maar on
miskenbaar waren er laatstelijk meer
dere tekenen, die op een kentering
Wezen. Reeds bleek, en voorzeker zal
»og blijken, dat zulks goed en nuttig
geweest.
Dr. Van Royen heeft gisteren in de Veiligheidsraad de volgende verklaring
afgelegd:
In aansluiting op de voorlopige mededelingen, die ik in de zitting van de
Veiligheidsraad van Maandag 27 December heb afgelegd, verklaar ik thans
gemachtigd te zijn de volgende verklaring af te leggen uit naam van de
Nederlandse regering:
De Veiligheidsraad heeft sinds 22 December in zijn verschillende zittingen een
drietal resoluties aangenomen, waarbij de Nederlandse regering Hfetrokken
was. Daarbij is van de partijen gevraagd:
a. Het onverwijld staken van de vijandelijkheden;
b. Het vrijlaten van de president en andere politieke gevangenen, die sinds
19 December in hun bewegingsvrijheid zijn beperkt;
e. Aan de C.v.G.D. en de consulaire commissie om verslag uit te brengen
over de ontwikkeling van de toestand in Indonesië sinds 12 December.
Naar aanleiding hiervan kunnen de volgende feitelijke mededelingen worden
gedaan:
Het staken der vijandelijkheden op Java zal ingaan uiterlijk op 31 Decem
ber te 24 uur.
Met het oog op de bijzondere noodtoestand op Sumatra zal dit daar eerst
enige dagen later kunnen ingaan. Uiteraard blijft optreden nodig tegen
ordeverstoorders, die, hetzij individueel, hetzij collectief, de openbare
veiligheid in gevaar brengen dan wel.de voorziening der zo noodlijdende
bevolking met voedsel en andere primaire goederen verstoren of ver
hinderen.
Aangezien de beperking van de bewegingsvrijheid van een aantal voor-
aanstaande persoonlijkheden het onvermijdelijk gevolg was van de ge-
troffen militaire maatregelen, welke binnenkort zullen worden beëindigd,
zal de Nederlandse regering hierna deze beperking opheffen, ervan uit
gaande, dat zij zich zullen onthouden van handelingen, welke de openbare
veiligheid in gevaar brengen.
Ter bevordering van de samenwerking voor de constructieve opbouw Van
geheel Indonesië heeft de Nederlandse regering besloten, dat de minister
president Drees zich dezer dagen naar Indonesië zal begeven.
4. Teneinde mede te werken tot de uitvoering van het door de Veiligheids
raad gedane verzoek om volledig te worden ingelicht omtrent de toestand
sinds 12 December, heeft de Nederlandse regering reeds verklaard, dat
zg alle mogelijke faciliteiten zal verlenen aan de militaire waarnemers en
hun staf. Ook aan de leden der consulaire commissie zullen de nodige
faciliteiten worden verleend.
In verband met punt 3 deelde dr. Van Koyen nog mede, dat hjj gemachtigd
is hieraan toe te voegen, dat de regering hoopt, dat spoedig na de aankomst
van de minister-president in Indonesië het mogelijk zal zijn, maatregelen te
nemen voor de vestiging van een federale regering voor geheel Indonesië die
alle delen van Indonesië vertegenwoordigt.
De heer Van Royen sprak de hoop uit, dat de Raad aan deze verklaring een
meer onbevooroordeelde ontvangst zal geven dan aan zjjn eerste verklaring,
toen geen enkel lid van de Raad aandacht heeft geschonken aan de positieve
punten, welke die verklaring bevatte.
1.
Vandaag zullen de consuls te Batavia
een eerste vergadering houden in ver
band met het verzoek van de Veilig
heidsraad om verslag uit te brengen over
hun waarnemingen en inlichtingen te
verstrekken. De consuls hebben nog geen
nadere instructies van de Veiligheids
raad ontvangen. De Chinese consul-
generaal, die in het roulerend systeem
voorzitter van deze maand is, is momen
teel ziek. De commissie bestond het
vorige jaar uit consuls of consuls-gene
raal van de volgende landen: België,
China, de Ver. Staten, Engeland, Frank
rijk en Australië. Over de huidige sa
menstelling zijn nog geen inlichtingen
te verkrijgen.
De republikeinse leiders Sjahrir (links),
Soekarno (tweede van rechts) en Hatta
(rechts) onder bewaking van een Neder
landse wacht in Soekarno's paleis te
Djocja, waar zij geïnterneerd werden.
y .wy
3.
(Van onze Haagse redacteur)
Nu de minister-president, dr. Drees,
waarschijnlijk reeds Maandagavond a.s.
naar Indonesië vertrekt, zal, in verband
met de omstandigheid, dat de vice-mi
nister-president, mr. Van Schaik, naar
de West gaat, het minister-president
schap worden waargenomen door mi
nister Van Maarseveen, aldus deelde
de woordvoerder van de regering heden
morgen te Den Haag mede.
Minister Stikker is gisteren naar Lon
den gevlogen, om contact op te nemen
met jhr. Michiels van Verduynen, die
hij op de hoogte gesteld heeft van de
besprekingen van het kabinet over de
Indonesische kwestie.
Op welke wijze dr. Drees naar Indo
nesië zal vliegen is nog niet bekend. Hij
zal vergezeld zijn van de adviseurs, de
heren Blom en De Pont.
Er werd van officiële zjjde nogmaals
de nadruk op gevestigd, dat er geen en
kel verschil in de boezem van het kabi
net bestaat. Uiteraard zijn accentver
schillen hier wel mogelijk, maar alle
besluiten zjjn tot nu toe unaniëm geno
men.
Van officiële zijde wordt te Batavia
gemeld: 29 December hebben de Neder
landse troepen de olieterreinen nabij
Djambi veilig gesteld. De terreinen wer
den over het algemeen in onbeschadigde
staat aangetroffen. Pogingen tot brand
stichting resulteerden slechts in enkele
onbelangrijke branden. De tegenstand
was gering.
Op Midden-Java werd de stafchef van
de Siliwangi-divisie, Daanjahja, die o.m.
verantwoordelijk is voor de infiltraties
naar federaal West-Java, gevangen ge
nomen. Bij locale zuiveringsacties op
Java werden o.m. de plaatsen Poerwo-
dadi en Djombang bereikt.
Verwachting tot Vrijdagavond:
Zwaar bewolkt met later enkele
opklaringen. Tijdelijk regen of
sneeuwt hier en daar in de vorm
van buien. Aanvankelijk matige tot
krachtige en langs de kust harde
wind tussen Zuid en West. Later
tijdelijk afnemende wind. Weinig
verandering in temperatuur.
Zon op: 8.48. Onder: 16.38.
Maan op: 10.18. Onder: 1716.
Admiraal Pinke heeft telegrafisch zijn
bijzondere waardering betuigd aan de
commandant van het Oostelijk verken
ningstransport van de Marine-Lucht
vaartdienst en zijn personeel voor de
prestaties bij de landingsoperaties op het
vliegveld Djocja en op Singakarak op
Sumatra. Admiraal Pinke heeft voorts
zijn bijzondere waardering betuigd aan
de marinecommandant van Soerabaja
voor het snel verlopen van de landings
operaties. De admiraal verzocht zijn
waardering aah het betrokken perso
neel van de Dienst scheepvaart over te
brengen.
(Telefonisch van onze Parijse correspondent)
Woensdagavond te half zeven, ongeveer drie weken na het vertrek van de
Assemblee der Verenigde Naties, heeft ook de Veiligheidsraad een streep gezet
onder, zijn te Parijs gehouden zitting en rendez vous genomen te Lake Success
op 6 Januari a.s. Zijn laatste vergaderuren in het Palais Chaillot heeft de Raad
doorgebracht met discussies over de Indonesische kwestie, waartoe de mede
delingen, door de heer Van Royen namens de Nederlandse regering gedaan, de
stof hadden geleverd. Tot het nemen van nieuwe maatregelen, d.w.z. het
aanvaarden van een of andere nieuwe resolutie, heeft de discussie evenwel niet
geleid; de Indonesische kwestie zal opnieuw onder ogen worden gezien te Lake
Success
of voor de aanvaller 'te buigen of af
doende maatregelen te treffen ten
einde de aanvaller te dwingen met de
beslissingen van de Raad rekening te
houden.
De eerste spreker, die dit voorstelde,
was de gedelegeerde van Groot-Brit-
tannië, wiens interventie verder ging op
de weg naar begrip van Nederlands po
sitie dan enige andere interventie tot
dusver had gedaan. Wat de heer v.
Royen had medegedeeld, aldus het Britse
oordeel, kwam inderdaad enigszins tege
moet aan de door de Raad aangenomen
resoluties; hetgeen te meer de aandacht
verdiende, daar de Nederlandse regering
de competentie van de Raad niet erkent.
In het bijzonder had de Britse delegatie
met genoegen de belofte vernomen, dat
de Nederlandse regering de tenuitvoer
legging van het politieke programma
voor Indonesië zou voortzetten en zij
aanvaardde de aankondiging van het
vertrek van minister-president Drees
naar Batavia als een aanwijzing in die
richting. Nu al weer een nieuwe reso
lutie voegen bij de drie bereids be
staande resoluties zou wellicht meer
kwaad dan goed uitrichten. Bovendien
zou het logisch zijn, nu eerst de consu
laire rapporten af te wachten, waarom
de Raad gisteren in een van zijn re
soluties had gevraagd. De Britse gedele
geerde wierp zelfs de vraag op, of ge
zien de twijfel, geuit aangaande de com
petentie van de Raad, en gezien de in
gewikkeldheid der Indonesische aangele
genheid, de Raad zich niet tot al te grote
haast had laten opjagen. En vergeleken
met de behandeling van andere gevallen
had de Raad zich zijns inziens al te ge
redelijk opgeworpen als een „court of
justice" om niet te zeggen een „court of
injustice".
Mijn regering, aldus besloot de Engels
man, is van mening, dat de Raad uiteen
behoort te gaan in de hoop, dat de Ne
derlandse regering voort zal gaan met
de verwerkelijking van de beloofde
grondwettelijke hervormingen en dat zij
de politieke gevangenen de beloofde
vrijheid zal hergeven.
In hevige propagandistische toorn
pakte de heer Malik namens de Sovjet
regering en de Oekraïnse gedele
geerde heeft later zijn baas getrou
welijk na-geëchood uit tegen de on
beschaamde Nederlandse aanvallen en
tegen het Anglo-Amerikaanse blok.
onder welks bescherming de aanvaller
zich zeker gevoelde. Het Nederlandse
antwoord op de bevelen van de Raad
stelde de Raad voor het dilemma om
Jessup, die sprak toen de Rus, met
aanzienlijk minder verve echter dan zijn
collega Vishinsky placht te doen, zijn
requisitoir reeds over de tafel had ge
slingerd, bleek geenszins erdoor van zijn
stuk gebracht, te weten dat de Raad nu
van de Indonesischce kwestie maar
moest afstappen om er te Lake Success
weer op te stappen; als wanneer zij mis
schien wel gedijd zou zijn tot iets aan
vaardbaars. Maar deze practische con
clusie van de gedelegeerde der V.S. ging
met aanzienlijk minder waardering voor
de Nederlandse reactie op de resoluties
van de Raad gepaard, dan de Britse ge
delegeerde betuigd had. De Nederlandse
gedelegeerde had van de door hem ge
dane mededelingen gevonden, dat zij de
Raad eigenlijk behoorden te begeesteren.
Feit bleef echter, aldus Jessup, dat dr.
Van Royen niet in staat is om namens
zijn regering te zeggen, dat de resoluties
zijn nageleefd; en het scheen hem toe,
dat de Nederlandse regering zich de
ernst van de zaak maar weinig rëali-
seerde.
Hij wilde als lichtpunt wel noteren,
dat minister-president Drees het over
leg gaat voortzetten met alle Republi
keinse leiders; hij betreurde het alleen
maar, dat deze wijze van handelen niet
■gevolgd was voor de huidige militaire
actie en langs de lijnen, aangegeven
door de C.G.D. Ook nam Jessup kennis
van de verzekering, dat de militaire ad
viseurs van de C.G.D. en van de con
sulaire agenten te Batavia alle vrijheid
van beweging zouden genieten voor de
vervulling van de hun door de Veilig
heidsraad opgedragen taak.
„Naar. mijn oordeel", vervolgde
Jessup, ,4s thans geen nieuwe re
solutie nodig om in het licht te
stellen, dat de twee hoogtepunten uit
de reeds aangenomen resoluties (cease
fire en vrijlating der gevangenen) niet
zijn nagekomen. Heeft de Raad dan ge
faald? Jessup geloofde van niet, omdat
wanneer de Raad zich niet met de In
donesische aangelegenheid had ingela
ten, de volkeren van Indonesië thans
niets te verwachten zouden hebben, en
zij hebben dit nu wel; en dat Neder
land zich dan niet de matiging zou heb
ben opgelegd, die het zich naar hij ge
loofde thans wèl oplegt. Wat telt is het
resultaat en het resultaat waarvoor de
Verenigde Staten werken is een geluk
kige toekomst voor het vrije volk van
Indonesië.
Dr. Van Doyen heeft in zijn repliek
op de rede van Malik dat de Sovjet-
gedelegeerde er op uit is propaganda-
successen te behalen en daarbij niet
aarzelt zich van scheldwoorden en ver
wrongen feiten te bedienen.
De heer Palar heeft daarop nog me
degedeeld uit Singapore een telegram
te hebben ontvangen, waarin werd ge>
zegd, dat tijdens de actie twee voor
aanstaande republikeinen zouden zijn
vermoord en wel dr. Antoso. secretaris
generaal van het republikeinse minis
terie van Opvoeding en dr. Rustan Ab-
duigani, secretaris-generaal van het
republikeinse ministerie van Infor
matie.
Enkel andere delegaties hebben niet
verzuimd de voor het grijpen liggende
critiek op de door de heer Van Royen
gedane mededelingen te leveren; critiék,
die even gemakkelijk was uit te oefe
nen als het op papier werpen van de
resoluties, die zij als maatstaven hunner
critiek aanleggen. Wat uit alle teleur
stelling en bitterheid, die India, Syrië
en Australië onder woorden brachten,
nog naar voren te brengen? Het beste
resumeert waarschijnlijk hun gevoelens
de uitlating van de Australische kolonel
Hodgson. Volgens hem kwamen de me
dedelingen van de Nederlandse gedele
geerde neer op een aanbieding van het
voldongen feit en de Raad scheen het
voldongen feit te aanvaarden. Een vol
dongen feit, waarvan hij vreesde, dat
het weldra de volledige opruiming zou
betekenen van de Republikeinse troe
pen en de terzijdestelling van alle Re
publikeinse leiders. Voor volgende ge
legenheden meende de Australiër de
Raad meer gedecideerdheid en meer mo
rele moed te moeten toewensen.
Karl Ritter, voormalig ambassadeur
voor speciale opdrachten bij het Nazi
ministerie van Buitenlandse Zaken, en
thans beklaagde in het Amerikaanse
proces voor oorlogsmisdaden tegen vroe
gere Nazi-ministers, moestzich gister
avond zelf in zijn cel opsluiten. Bij zijn
terugkeer van een buitengewoon Kerst-
vetlóf, zonder zijn advocaat, die door
het Hof belast was met het toezicht op
Ritter, moest Ritter met drie groepen
Getooid met de bekende strohoeden en spelend op de ukelele heetten de inwo
ners van Soerakarta de Nederlandse troepen, die de stad binnentrokken, welkom.
politie-officieren redetwisten voordat hij
zijn cel weer mocht opzoeken.
Bij de poort van de gevangenis deelde
Ritter aan de wacht beleefd mede, dat
hij als oorlogsmisdadiger hier terecht
stond. „Werkelijk, ik moet vanavond
binnen zijn", zei hij.
„Sorry", zei de wacht. „Geen pas. geen
toegang". „Ik moet in Februari gevon
nist worden", hield Ritter aan. De wacht
duwde hem op zij en gaf hem de ver
zekering, dat de processen wegens oor
logsmisdaden reeds maanden waren
afgelopen. „Probeer het bij een andere
gevangenis", zeiden zij.
Bij de gevangenis van Neurenberg
kreeg Ritter echter geen toegang, omdat
„gevangenen alleen worden toegelaten
tijdens speciale uren overdag", aldus de
wacht. Hij keeg eveneens geen toegang
tot de vrouwengevangenis aan de rand
van de stad, waar Ritter een derde
poging waagde.
Tenslotte hield hij een militaire poli
tie aan en vroeg hem de weg naar het
hoofdkwartier. Een ogenblik speelde Rit
ter met de idee een ruit in te gooien,
maar dat vond hij te gewaagd. Bij de
sergeant van de wacht diende Ritter
zich aan. Hij legde hem zijn geval uit
en deze verwees hem opnieuw naar de
eerste gevangenis en gaf de wacht op
dracht Ritter binnen te laten.
De wacht geeuwde: „Hier is de sleu
tel, laat jezelf binnen en breng de sleu
tel morgenochtend terug".
Woensdagavond werden op het IJssel-
meer, ongeveer vier km. van Lemmer,
noodsignalen waargenomen. De red
dingsboot „Hilda" van Lemmer voer ter
assistentie uit. Het bleek, dat twee vis
sersboten, de Lemmer 74 en de Lemmer
12, zodanig in het ijs beklemd zaten,
dat zij de haven niet konden bereiken.
Het gelukte .de „Hilda" de beide sche
pen te bevrijden en ze om 10 uur des
avonds behouden in Lemmer te brengen.
In officiële kringen te Boedapest werd
gisteravond verklaard, dat de Rooms-
'katholieke primaat van Hongarije, kar
dinaal Mindszenty „zeer spoedig" en
mogelijk binnen de komende twee we
ken, terecht zal staan.
De Hongaarse regering beschuldigde
gisteren in een tweede speciaal com
muniqué kardinaal Mindszenty ervan
een fascistisch samenzweerder te zijn,
die trachtte Hongarije in een bloedige
oorlog te slepen en een Amerikaanse
bezetting om de Habsburg-dynastie te
herstellen.
Dit communiqué volgde op een be
kendmaking van Dinsdag waarin werd
gezegd, dat de kardinaal onder arrest
gesteld was met dertien anderen, die
beschuldigd worden van verraad, spion-
nage, samenzwering tot omverwerping
van de staat en zwarte handel.
Over de verblijf plaats van de kardi
naal sedert zijn arrestatie op tweede
Kerstdag is niets bekend, doch men
neemt aan dat hij zich in het hoofd
kwartier van dé politie bevindt in de
Andrassystraat 60 te Boedapest.
Gisteren kwamen uit alle delen van
de wereld nieuwe protesten tegen de ar
restatie van de kardinaal.
De primaat van België, kardinaal Van
Roey, en de Belgische katholieke bis
schoppen hebben gisteren aan Z. H. de
Paus een „plechtig protest" gezonden
„tegen de afschuwelijke schending van
de menselijke vrijheid en waardigheid",
welke door de Hongaarse regering met
de arrestatie van kardinaal Mindszen
ty is begaan.
aartsbisschop van Milaan, veroordeelde
gisteren in een telegram aan de ka
tholieke actie de heiligschennende ar
restatie van kardinaal Mindszenty.
Admiraal Horthy van Hongarije ver
klaarde gisteren te Milaan aan de pers
na het vernemen van het nieuws over
de arrestatie van kardinaal Mindszenty:
„.Dat is een schandaal".
De waarnemende minister van bui
tenlandse zaken der V. S„ Robert Lo-
vett, zei gisteren te Washington op een
persconferentie, dat de arrestatie van
kardinaal Mindszenty het hoogtepunt
vormde in een lange serie onderdruk
kingsmaatregelen door de Hongaarse
De voornaamste taak van iedere mens
is christelijk en menselijk voor
anderen te zijn.
communistische regering tegen de per
soonlijke, menselijke en religieuze vrij
heden.
De minister zei, dat de kardinaal ab
soluut zeker op valse beschuldigingen
onder arrest gesteld werd en voegde
hieraan toe, dat deze arrestatie haar
uitwerking zou hebben op de houding
van alle vrije naties ten aanzien van
Hongarije.
Jhr. mr. Michiels van. Verduynen, de
Nederlandse ambassadeur te Londen,
heeft gisteravond een bezoek gebracht
aan Bevin, de Britse minister van Bui
tenlandse Zaken, op het Foreign Office
ter bespreking van zijn speciale missie
naar Indonesië. Verwacht wordt, dat de
ambassadeur ongeveer één maand in
Indonesië zal blijven.
Tijdens zijn verblijf in Batavia zal hij
volledige bevoegdheid hebben om aan
bevelingen te doen en formele of infor
mele besprekingen te houden, die naar
zijn oordeel de huidige crisis zouden
verlichten, aldus Reuter's correspondent
te Londen. Men verwacht, dat zijn eerste
stap zal zijn de gehele situatie grondig
te bespreken met de Hoge Vertegen
woordiger van de Kroon, dr. BeeL Naar
van gezaghebbende zijde nog wordt ver
nomen, heeft de missie van jhr. Michiels
van Verduynen hoofdzakelijk ten doel
de Nederlandse diplomatieke vertegen
woordiging in Batavia in een critieke
periode te versterken. Gedurende de af
Ook. Ildefonso kardinaal Schuster, Y-n Nederlandse ambassa
deur zal A. W. C. baron Bentinck de Ne
derlandse zaakgelastigde in Londen zijn.
A. P. meldt uit Londen, dat jhr. Mi
chiels van Verduynen reeds morgen,
Vrijdag naar Indonesië zal vertrekken.
H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins
Bernhard zullen Maandag 3 Januari
a.s., des ochtends om elf uur, in het Ko
ninklijk paleis te Amsterdam een
Nieuwjaarsreceptie houden voor de le
den van het corps-diplomatique.
Naar het ANP van het directoraat
verkeer van de generale staf verneemt,
zullen troepentransportschepen ondanks
de politionele actie uit Indonesië blij
ven vertrekken. Het troepentransport
schip „Waterman" zal vermoedelijk 4
Januari a.s. afvaren.
De gedelegeerden van de Veilig
heidsraad zullen gisteren na de
verklaring van dr. Van Royen,
dat Nederland 31 Dec. het vuren op
Java zal staken, wellicht met een ge
voel van zelfvoldaanheid de Franse
hoofdstad hebben verlaten, zij zullen
onmogelijk kunnen beweren, dat de
Nederlandse regering uit beduchtheid
voor de ^aar vergaderende mogend
heden ook maar één ogenblik van de
vaste koers, die zij zich bij het begin
der militaire actie op 18 Dec. gesteld
had, is afgeweken. De regering be
ëindigt de actie immers op het mo-
meijt dat de militaire leiding de voor
waarden heeft geschapen, welke nood
zakelijk zijn om in rust en orde aan
bet politieke bouwwerk, de spoedige
vorming namelijk van een interim
regering, de laatste hand te leggen.
Hiermede begint de tweede phase,
waarin de politiek wederom een
belangrijke rol gaat spelen en welke
naar alle waarschijnlijkheid ook weer
veel gecompliceerder wordt, omdat
daarbij de partij-politiek een geducht
woordje gaat meespreken.
Dat een nieuwe phase is begonnen,
blijkt wel uit het vertrek van twee
belangrijke politieke figuren naar Ba
tavia. Zowel de minister-president, dr.
Drees, als de uiterst bekwame diplo
maat jhr. Michiels van Verduynen,
onze ambassadeur in Londen, door
kneed in internationale vraagstukken,
zullen in Indonesië de besprekingen
met de federale staten en goedwil
lende Indonesische republikeinen
weer op gang trachten te brengen.
Zij zullen bovendien een krachtige
steun^ijn voor dr. Beel, de Hoge Ver
tegenwoordiger van de Kroon, die zij
ongetwijfeld met raad en daad zullen
bijstaan in de uiterst moeilijke periode,
welke nu aanbreekt en welke zeker
niet gemakkelijker is gemaakt door
het. besluit Soekarno c.s., zij het onder
voorwaarde, vrij te laten. Nederland
heeft met deze heren nu reeds een
ervaring van meer dan 25 jaar en
■onze regering weet maar al te goed,
dat, wanneer hun thans wederom de
vrije hand wordt gelaten, zij in korte
tijd opnieuw de oorzaak zullen wor
den van nieuwe onrust en onveilig
heid, waardoor het nut der militaire
actie wederom te niet zou kunnen
worden gedaan.
Toch spitst zich juist, mogen wij
de geruchten geloven, om figuren als
Soekarno en Hatta de wrijving in het
kabinet tussen de katholieke en de
P. v. d. A.-ministers toe. Het is geen
geheim dat de P. v. d. A.-ministers
met een zekere aarzeling en, zoal» zy
zelf bekenden, na veel inwendige
stiijd, hun goedkeuring aan de .mili
taire actie hebben gegeven. In de P.
v d. Arbeid echter is een groep, waar
van vooral Het Parool de spreekbuis
is, welke zich met hand en tand heeft
verzet tegen de militaire actie en
welke het unfaire spel gespeeld heeft
de regeringspolitiëk in deze moeilijke
dagen zoveel mogelijk te dwarsbo
men en de Veiligheidsraad op allerlei
wijze te steunen en troeven in han
den te geven. Tijdens de korte Kamer
debatten liet de voorzitter der Twee
de-Kamerfractie. Van der Goes van
Naters, reeds van de ontstemming van
deze groep blijken. Het zou ons dan
ook niet verwonderen, als de P. v. d.
A., welke slechts schoorvoetend het
kabinetsbeleid heeft gevolgd, thans,
nu de politieke phase weer is inge
treden, minder volgzaam zal blijken,
vooral ten aanzien van figuren als
Soekarno en Hatta. Deze aarzelende
volgzaamheid, welke zich duidelijk
demonstreerde in de Partij van de
Arbeid men herinnere zich de
scherpe reactie van jhr. Van der Goes
op een artikel van prof. Romme
zou nu ook in het kabinet zelf reeds
tot verschil van opvatting over het
te voeren beleid t.a.z. van Soekarno
en Hatta hebben geleid.
Wij menen evenwel, dat in het hui
dige stadium niet te grote nadruk op
deze mogelijk geringere homogeniteit
in het kabinet mag worden gelegd.
De zeer bekwame delegatie, die thans
te Batavia gaat onderhandelen, zal
vóór alles het doel, waarvoor ook
de militaire actie werd begonnen en
welke in de regeringsverklaring van
dr. Drees duidelijk werd omschreven,
niet uit het oog verliezen. En dat doel
is: de vrijheid van Indonesië langs
verantwoorde wegen van rechtsorde
op te bouwen tot de uiteindelijke fi
guur: de Souvereine Verenigde Sta
ten van Indonesië in gelijkwaardig
deelgenootschap met* het Koninkrijk.
Wij twijfelen er niet aan. of onze
Katholieke politici zullen het hun
plicht achten scherp toe te zien, dat
zekere groepen geen kans krijgen de
bereiking van dit doe 1, dat uitein
delijk immers zal moeten resulteren
in een reële unie, door zuiver par
tij-politieke manoeuvres te verijde
len.
Naar wfj vernemen heeft de regering
van Irak aan gezagvoerder Vickerstaff
van de te Basra opgehouden K.L.M.-
Constellation" P.H.T.E.P. doen we
ten, dat het toestel naar Nederland moet
terugkeren. Dientengevolge zal de P.H.-
T.E.P. vandaag uit Basra vertrekken
en via Cairo naar Schiphol vliegen,
waar het toestel Vrijdag in de loop van
de dag wordt verwacht.
Zoals bekend,, is deze „Constellation"
vorige week Woensdag 's avonds van
Schiphol naar Batavia vertrokken met
twintig volwassenen, zestien kinderen
en achttien babies aan boord. Deze
vlucht werd gemaakt in het kader van
de gezinshereniging. Vorige week Don
derdag landde het toestel in Basra,
waar het in verband met de militaire
actie geen vergunning werd verleend
de tocht voort te zetten. Alle passagiers
hebben sindsdien in een hotel te Basra
vertoefd.
De volwassenen aan boord, echtge
noten van reeds enige tijd in Indonesië
verblijvende Nederlanders, hebben vóór
hun vertrek uit Nederland hun wonin
gen verlaten en huisraad verzonden of
verkocht Zij aanvaarden de gedwongen
terugreis met zeer gemengde gevoelens.
