methoden aangewend erger dan in
Truman erkent Israël en Transjordanië
Belgische staking
geëindigd
Kravchenko voert getuigen ten tonele
De „Willem Ruys" hoog en droog
J
DE DUITSE CONCENTRATIEKAMPEN
Geestkracht vijf dagen ongebroken
Frans vlieger bevestigt 0. m. juistheid
van „Ik verkoos de vrijheid"
Kan geloof zonder daden oprecht zijn?
Nieuwe schroef wordt aangebracht
Grootste dok van
Nederland
Woningprobleem
Tot hoofd en hart
Het verhoor van Kardinaal Mindszenty
Einde van Rhodos-conferentie in zicht?
«y
biCst
Overwinning voor
arbeiders
V.
Het weer
DINSDAG 1 FEBRUARI 1949
72ste JAARGANG Nó. 24373
»82 uur staan"
Eervol ontslag van de
heer Neher
°ePerkt aantal passagiers per
vliegtuig naar Indonesië
Mislukte missie van
president Li
Communisten vermoorden
geestelijken en religieuzen
Franse kinderen in Nederland
„Ik ben in het vrije
Frankrijk"
QUEUILLE OVER STALIN'S VERKLARING
Ontmoeting Stalin-Truman in Zweden,
Zwitserland of Verenigde Staten?
mm
Beatrix' verjaardag
„Grote Beer" naar Indonesië
B.F.O. te Batavia
bijeen
Belangrijke beslissingen
op komst?
Nationale herdenkingsdag
niet op 31 Augustus
Op Schiphol verhuist men
I
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE
SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
'elefoon: Redactie 21544: Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Directeur: J. W. Boerrlgter.
Hoofdredacteur: Drs. H. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
I 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Set met Amerikaanse goedkeuring
Perschynende Weense dagblad de „Wie-
Kurir" heeft een verklaring gepu
reerd van een politic-ambtenaar, die
Hongarije naar Oostenrijk is ge
vlucht en getuige is geweest van de
Verhoren van Kardinaal Mindszenty. De
Politie-ambtenaar Norder vertelde,
u' 16 politie-agcntcn onder directe lei-
'Ug van de majoor-generaal van poli-
6 te Boedapest, Gabor Peter en gewa-
Jend met lichte machine-geweren de
Urdinaal hadden gearresteerd.
Toen hjj werd gearresteerd, waren
'JU laatste woorden tot zijn oude moe-
er: ..Schrei niet, moeder; je zoon geeft
Jluarne zjjn leven voor de vrijheid van
et Hongaarse volk."
2PPaarna werd hij gebracht naar het
a ~?uw van de politieke politie op de
tip y"ut 60. het vroegere hoofdkwar-
Poft-Van de GestaP0 in Hongarije. De
da behandelde hem gedurende drie
jUgen goed, aldus Norder, doch toen de
a.cdinaal alle beschuldigingen bleef
rw. -"MUi Qiiv wtoun UlU15illgC.li U1CC1
^'kennen, werd order gegeven om te
q ginnen met een „grondig verhoor."
edurende 82 uur, dus meer dan drie
dagen en nachten, werd de Kardinaal
gedwongen te staan, terwijl drie in
Moskou opgeleide politie-beambten el
kaar aflosten en zonder onderbreking
hem ondervroegen. Priesters, die zijn
beste vrienden en medewerkers waren,
werden, nadat zij verschrikkelijk waren
afgeranseld, in de kamer gebracht,
,waar de Kardinaal werd verhoord, in
de hoop dat daardoor de Kardinaal zou
verzwakken. £ijn secretaris, Dr. Andreas
Zakar, was zo op het hoofd geslagen,
dat hij bijna onherkenbaar was.
Op elke vraag, die deze slachtoffers
in het bijzijn van de Kardinaal werd
gesteld, riepen zij uit: „Ja. ja, ik beken,
wat u ook zegt." Maar de geestkracht
van de Kardinaal bleef ongebroken.
„De methoden, die werden gebruikt
om de medewerkers van de Kardinaal
te doen" bekennen," verklaarde Norder,
„zijn erger dan de wreedheden, die wer
den toegepast in de Duitse concentra
tiekampen."
Norder verklaarde eveneens, dat de
genen van de medewerkers van de Kar
dinaal, die bleven weigeren na hun mar
teling, in speciale cellen werden ge
bracht, „waar de Hongaarse politie door
een of ander hels systeem de lucht uit
verwijderde en de gevangenen op de
rand van de verstikkingsdood bracht."
Toen de Kardinaal eindelijk van uit
putting ineenstortte, aldus Norder, wer-
^resident Truman heeft gisteren vol
tige erkenning verleend aan de rege
len van Israël en Transjordanië. Deze
Penning de jure betekent, dat de V.S.
*azanten bij beide regeringen zullen be-
"Uen. Mogelijk zal James McDonald,
"oei
de
de
speciale vertegenwoordiger in Israël,
eerste Amerikaanse gezant in Israël
0rden.
Th de mededeling omtrent de erken-
2van Israël wordt verklaard: „Op
j October 1948 verklaarde de presi-
®"t, dat, wanneer een parlement en
en regering zouden zijn gekozen in
Sraël, dit land terstond de jure erkend
Worden. Verkiezingen voor een der-
jklijke regering zijn op 25 Januari ge
elden. De stemmen zijn thans geteld
de regering van de V.S. is officieel
de resultaten op de hoogte gesteld,
een dc reëerinf? van de V.S. daarom
j n°egen de regering van Israël
ken Sang van heden de jure te er-
.j^'i K. B. is aan de heer L. Neher op
IS4q Verz°ek met ingang van 1 Februari
"er] 0p de meest eervolle wijze ontslag
besIeend als gedelegeerde van het opper-
gin 'n Indonesië onder dankbetui-
(j0 g voor de vele en gewichtige diensten
?r hem als zodanig bewezen. De heer
(je"er is bevorderd tot groot-officier in
°rde van Oranje-Nassau.
b
j^aar wij nader vernemen zal de Vrij-
- g 4 Februari a.s. van Schiphol naar
vertrekkende K.L.M.-„Constel-
niet alleen post vervoeren, doch
l4tavia
Oqu.
V* een beperkt aantal passagiers. Bo
indien
Q zal Dinsdag 8 Febr. nog een
^Phstellation" de reis naar Indonesië
vaarden. Ook dit toestel zal behalve
v^Pcmcn. Het Woensdag 2 Februari
'^Mauritius vliegende K.L.M.-toestel
ook een beperkt aantal passagiers
geen passagiers mee.
V°lgens het Franse persbureau A.F.P.
jjSeTt men op het Britse ministerie van
V'tenlandse Zaken te Londen mede-
eeld. dat de Engelse regering aan
Nederlandse regering heeft tqe-
laan de naar Indonesië gaande Ne-
^landse vliegtuigen te laten landen
Mauritius, op voorwaarde echter,
deze vliegtuigen geen oorlogsmate-
al meevoeren.
lcej een maandenlang beleg is de oude
tolstad Peiping gecapituleerd voor de
"Udrf ^eers. Met aiie denkbare vervoer-
Var, en verlaten de regeringstroepen
ie*, generaal Fu Tso Yi de stad. Zelfs
V *°meel, het schip van de Noord- en
Der Chinese woestijnen, die eens als
"oertniddel van Djengis Khan's leger
<tienl>0n andere Aziatische veroveraars
gedaan heeft, trekt mee in de
hsch aan van het verslagen nationalis-
tr0£* leger. Na de aftocht der regerings-
Pen Zyn gisteren de rode legers de
stad binnengerukt
De Amerikaanse vertegenwoordiging
in Transjordanië was tot nog toe Be
perkt tot een consulaat-generaal in Je
rusalem, tegelijk voor Israël en Trans
jordanië. Transjordanië heeft geen
directe vertegenwoordiging te Washing
ton.
Betrouwbare kringen deelden mee,
dat Jeruzalem misschien spoedig tot
hoofdstad van Israël zal worden uitge
roepen, aldus meldt U.P. Het kabinet
heeft een commissie benoemd, die de
overdracht van alle regeringsdeparte
menten naar de Heilige Stad zal arran
geren.
Premier David Ben Goerion van
Israël heeft in een rede voor de radio
te Tel Aviv verklaard, dat een van
Israëls fundamentele beginselen na
de algemene verkiezingen zou zijn
een buitenlandse politiek gericht op
de vorming van de staat in samen
werking met de V.S. en de Sovjet-
Unie en gebaseerd op loyale steun aan
de V.N. De binnenlandse politiek der
regering van progressieve arbeids- en
landbouwwetgeving zou gericht zijn
op verbetering van de omstandighe
den der arbeiders en het leggen van
de grondslagen voor een rechtvaar
dige sociale orde.
Van Israëlische zijde wordt de ver
wachting uitgesproken, dat de „vredes
conferentie" op Rhodos vóór a.s. Vrij
dag geëindigd zal zijn. Op Rhodos is
men algemeen van oordeel, dat het
(meningsverschil over de wapcnstil-
standslinies zal worden overbrugd. Dr.
Bunche heeft aan de Egyptische en
Israëlische afgevaardigden een nieuw
vredesplan overhandigd. De inhoud is
nog niet bekendgemaakt.
De waarnemende Chinese president,
Li Tsoeng Jen, is in de loop van Maan
dag onverwacht te Sjanghai aangeko
men om hulp te zoeken van vooraan
staande politieke leiders om de com
munisten tot een vredesconferentie te
bewegen.
Maandagavond keerde Li weer in de
hoofdstad terug. Men gelooft niet dat
zijn missie succes gehad heeft.
Een „volks-vredesdelegatie" is uit
Nanking naar Peiping vertrokken voor
een onderhoud met communistische af
gevaardigden, na een welkomstbood
schap te hebben ontvangen van generaal
Jeh Tsjieng-Jing.
De hoofdmacht der communisten bij
de Yangtse verzamelt zich voor een
overtocht bij Yangtsjow, tussen Nan
king en Sjanghai.
Volgens gewoonlijk betrouwbare bron
nen heeft het Chinese kabinet op een
spoedbijeenkomst besloten de commu
nistische eis tot arrestatie van Tsjang
Kai Sjek en andere leiders van de hand
te wijzen.
De coadjutor van het aartsdiocees
New York, mgr. Thomas McDonnell,
heeft verklaard, dat hij van de Pause
lijke Nuntius in China bericht ontvan
gen had, dat de communisten 58 katho
lieke priesters, 16 broeders en 13 zusters
hebben gedood.
den hem pillen toegediend, onder in
vloed waarvan hij eindelijk op de 5e
dag van de vuurproef, duidelijk be
dwelmd en verdoofd, een „bekentenis"
schreef.
Norder voegde er aan toe, dat de po
litie, uitgezonderd het 82 uur staan, geen
physiek geweld had gebruikt, zoals bij
dc andere priesters.
(Telefonisch van onze Belgische
correspondent)
De staking in de gas- en electriciteits-
bedrijven, die Maandagmorgen een aan
vang nam, is in de nacht van Maandag
op Dinsdag geëindigd na langdurige
besprekingen tussen de betrokken par
tijen. Het resultaat is een overwinning
van de arbeiders geweest in die zin,
dat het basissalaris van 14,5 op 15,25
frs. wordt gebracht, waarbij dan dc
compensatiebons, stiptheidspremies enz.
zijn opgenomen. Deze zullen dus voortaan
van het regelmatig salaris deel uitma
ken.
Dit slaat vooral op de electrische be
drijven. Met het gas zijn de besprekin
gen nog aan de gang, maar ook hier ver
wacht men een vlot verloop.
De diverse maatregelen, die Dinsdag
zouden ingaan, zoals stopzetting van het
tramverkeer na 7 uur 's avonds, sluiting
van bioscopen en theaters enz., zijn on
gedaan gemaakt nog voor zij konden in
gaan. Wat allerwegen de aandacht heeft
getrokken is het feit, dat de regering,
waar het hier bedrijven van het aller
hoogste openbaar belang betreft, geen
gebruik heeft gemaakt van haar be
voegdheid tot burgerlijke mobilisatie.
Het is de eerste maal inderdaad, dat
op grote schaal de formule werd toege
past van een overeenkomst dienaangaan
de tussen de overheid en de vakorgani
saties. In feite was het een staking zon
der stakers, aangezien iedereen ter
plaatse was, gereed om in te grijpen, en
alleen de machines op verminderde
kracht werkten.
Onder auspiciën van het Nederlandse
Huisvestingscomité zijn gisteravond te
Nijmegen per trein van de Normandische
kust ongeveer 200 Franse kinderen aan
gekomen, die per autobus werden over
gebracht naar het overgangskamp te
Well (L.). Vandaar zullèn ze voor enige
tijd geplaatst worden bij Nederlandse
families in Helmond en omgeving.
Zaterdag kwamen de lang verwachte
Russische getuigen a décharge in het
proces-Kravchenko met een Tsjechisch
vliegtuig uit Praag te Parijs aan. Onder
lien was mevr. Zinaina Gorlova (rechts),
die vroeger gehuwd is geweest met
Kravchenko en toen mevr. Tatiana
Kravchenko geheten heeft. Zij werd
vergezeld van twee heren. Leden van
de Russische ambassade haalden haar
van het vliegveld af en zonder een
woord tot de verslaggevers te zeggen
verliet het gezelschap Le Bourget.
(Telefonisch van onze Parijse correspondent)
PARIJS, Maandagavond.
De behandeling van het proces KravchenkoLes Lettres Francaises is van
middag hervat, zo mogelijk onder nog grotere belangstelling dan de vorige
week. Reeds vóór 10 uur hadden de eerste liefhebbers voor een plaatsje op
de publieke tribune hun stellingen voor de deuren van de tiende strafkamer
betrokken, gewapend met vouwstoeltjes, geduld, sandwiches en ook wel met
iets tegen de dorst. De zitting van deze week belooft dan ook het hoogtepunt
van het proces te vormen; de Russische getuigen, zowel voor als tegen Krav
chenko, zouden gehoord gaan worden.
Vier, door de Les Lettres Francaises uit de Sovjet-Unie genodigde getuigen, zijn
Zaterdagmiddag op Le Bourget gearriveerd en daaronder als ster-getuige
mevr. Zinaina Gorlova, die door Kravchenko tegenover de pers van hem
getoonde foto's werd herkend als zijn eerste vrouw, Zinaina, die hij in zijn
boek beschreef als een „doortrapte egoïstische bourgeoise".
feit, dat Kravchenko van de Amerikaan
se autoriteiten reispapieren heeft gekre
gen op de naam van Kedrin, waarop
Kravchenko antwoordt, dat het gevaar,
hetwelk hem van zijn tegenstanders
dreigt, hem dwingt, dikwijls van naam
te veranderen. „Ik ken," zegt hij, ,.de
Sovjet-poli tie veel beter dan maitre
Nordmann."
De zitting vangt aan met een scher
mutseling tussen de eerste advocaat van
de verdedigende partij, maitre Nordmann
en Kravchenko. De heer Nordmann pro
beert aan te tonen, dat Kravchenko een
„Amerikaans agent" moet wezen, een
kwalificatie, welke komend van deze
zijde niet veel indruk kan maken. De
communistische pers heeft n.l. de laat
ste achtereenvolgende Franse regerin
gen ook reeds en bloc uitgemaakt voor
Amerikaanse agenten. Maitre Nordmann
argumenteert dit onder meer door het
De Franse premier, Henri Queuille, is
de eerste regeringsleider, die commen
taar heeft geleverd op de verklaring
van Stalin.
„Natuurlijk zouden alle Fransen blij
zijn", aldus Queuille, „indien wij in de
verklaring van Stalin een uitgangspunt
zouden kunnen zien voor het verstevi
gen van de vrede en als wij een oplos
sing voor de Berlijnse kwestie zouden
kunnen vinden. Er bestaat echter een
Frans gezegde: „Kan geloof zonder da
den oprecht zijn?" Wat werkelijk nood
zakelijk is," aldus de premier, „is dat
een dergelijke verklaring omgezet wordt
in daden."
Men vroeg Queuille of h(j bedoelde:
„daden en geen woorden".
„Precies", antwoordde Queuille.
Het Witte Huis heeft opnieuw ver
klaard, dat president Truman bereid is
Stalin in Washington te ontmoeten.
Truman's secretaris, Charles Ross, ver
klaarde op een persconferentie, dat hij
niets te zeggen had ten aanzien van
Stalin's verklaring, dat deze er „geen
bezwaar" tegen heeft president Truman
te ontmoeten op een voor beiden aan
vaardbare plaats.
Ross zei, dat het laatste woord over
deze zaak gesproken was door presi
dent Truman op een onlangs gehouden
persconferentie, toén Truman herhaalde,
wat hij reeds vele malen heeft gezegd
dat hij Stalin gaarne in Washington zou
ontmoeten.
Trygve Lie, de secretaris-generaal
van de V. N., verklaarde Maandag
avond, dat hij, wanneer president Tru
man en generalissimus Stalin zouden
verzoeken om faciliteiten voor een con
ferentie te Lake Success, hun gaarne
een plaats voor de bijeenkomst zou aan
bieden.
Volgens kringen die in nauw contact
staan met het Zweedse ministerie van
Buitenlandse Zaken zou Zweden bereid
zijn een ontmoeting te arrangeren tus
sen Stalin en Truman, indien het tot
een dergelijke ontmoeting zou kunnen
komen. In deze kringen werd gezegd,
dat het neutrale Zwitserland of Zweden
logisch gesproken een ideale plaats voor
een ontmoeting zou vormen en Zweden
natuurlijk ten zeerste dergelijke bespre
kingen in Stockholm zou toejuichen.
In Moskou was gisteren een eventuele
y,;..y.v.
ontmoeting tussen de twee staatshoof
den het gesprek van de dag.
Politieke leiders van de Brits-Ame
rikaanse zone verklaarden geen aanlei
ding te zien om de voorbereidingen voor
een West-Duitse staat op de lange baan
te schuiven als gevolg van de verkla
ring van Stalin. Ministers-presidenten
van de Brits-Amerikaanse zone, die in
Frankfort bijeengekomen zijn voor een
ontmoeting met de Britse en Ameri
kaanse militaire gouverneurs, besloten
te verzoeken om een officiële verklaring
van geallieerde zijde t.a.v. de bevoegd
heid van de huidige constituerende ver
gadering te Bonn om een kieswet op
te stellen voor het eerste parlement van
de nieuwe staat.
Voor het eerst sprak nu ook de Sub
stituut-Officier van Justitie een woordje
in de procesvoering mede; hij consta
teert, dat maitre Nordmann's vragen
veel weg hebben van een politie-ver-
hoor. Maitre Nordmann laat zich echter
hierdoor niet uit het veld slaan en hij
daagt Kravchenko uit, om nu en ter
plaatse, zijn papieren te tonen. „Indien
ik mij in de Sovjet-Unie bevond," ant
woord Kravchenko, „zou ik wel tien
papieren bij mij dragen. Maar ik ben
in het vrije Frankrijk." De woorden
lokken enthousiast bijval uit in de zaal,
door voorzitter Durkheim onderdrukt
met luid gehamer en de bedreiging, dat
hij dc zaal zal doen ontruimen, zo zij
weer haar zelfbeheersing verliest. Om
te bewijzen, dat het hem ernst is, laat
hy „de mijnheer met het verband op
zijn oog" de zaal uitzetten.
Na dit zeer gewaardeerde voorspel
vangt het verhoor aan van de getuigen
der Kravchenko-partij. Als eerste ver
schijnt de onafhankelijk-republikeinse
Kamcrafgevaardigde Moynet voor het
hekje; hij heeft als jachtvlieger deel
genomen aan de oorlog op het Russisch-
Duitse front en maakte deel uit van het
eskader Normandië-Nemen. Hij ver
wierf twee Sovjet-Russische onderschei
dingen en is enige tijd geleden gast ge
weest op de Sovjet-Russische ambas
sade te Parijs, bij welke gelegenheid hij,
zoals heel Parijs daags daarna wist,
vcor het buffet handgemeen raakte met
Maurice Thorez, die het gewaagd had
de waarde der Franse vliegers in twij
fel te trekken.
Slechts dank zij een langdurige wa
penbroederschap was het de Franse
(Van onze Rotterdamse redacteur)
De „Willem Ruys", het 19.000 ton
metende passagiersschip van de Kon.
Rotterdamsche Lloyd, ligt in het
dok, het grootste van ons land. Is er
iets prozaïscher dan het monteren
van een reserve-schroef? Maar
is er iets gigantischer dan deze
schroef van twintig ton, dat is twin
tig duizend kg. en van Sy, m. dia
meter, hangend aan enkele kabels
om haar plaats in te nemen aan de
achtersteven van deze lndiëvaarder,
die zij, mèt de andere, zal voortstu
wen over de wereldzeeën?
Het aanbrengen van deze schroef, die
door het moeilijk transport door Bra
bant naar de Moerdijk vermaardheid
heeft verkregen, dit stoere spel van
kracht en tegenkracht en tegelijk de
proef op de som van wiskundige bere
kening en technische perfectie, is de
journalisten, wie was medegedeeld dat
dit karwei' Maandagmiddag zou ge
beuren, gisteren onthouden. Het tijd
stip van een dergelijk werk is moeilijk
enkele dagen van tevoren te bepalen.
Maar vandaag zou het toch gebeuren.
En als de lezer de krant in huis heeft,
zal het vanmiddag daar aan de Waalha
ven wel precies zo gegaan zijn als men
het heeft uitgerekend. De technici van
de Rotterdamse Droogdok-Maatschappij
zijn tenslotte voor een goed en degelijk
stuk werk niet beducht.
Overweldigend is de aanblik van het
luxueuze hotel, dat „Willem Ruys" heet,
als het aan de kade ligt en hoog uit
torent boven de loodsen. Maar in al
zijn grote afmetingen 193 m. lang, 25
m. breed en 27 m. hoog lijkt het
schip in het dok, dat nóg langer is en
nóg breder om precies te zijn 207 bij
48 meter maar een hulpeloos kind,
dat nog niet op zijn eigen benen kan
staan. Een wandeling op de bodem van
het dok rond het sierlijke schip temid
den van arbeiders en teerjongens en
vlak langs de enorme kielblokken kan
de geïnteresseerde, die zich dan aan de
stoere scheepswand vergaapt, weer tot
redelijke vergelijkingen terugbrengen.
Het dok nuchter genummerd met
8 met 32.000 ton hefvermogen, is
een belangrijke aanwinst voor de Ne
derlandse scheepsbouw. Het werd kort
geleden gekocht van de Engelse admi
raliteit, eenzelfde dok heeft in de
oorlog in de haven van Alexandrië on
betaalbare diensten verricht bij de repa
ratie van drie slagschepen, die in de
Middellandse Zee ernstig gehavend wa
ren. Leen Smit wie anders dan een
Nederlandse firma? had het in 1939
naar de Nijldelta gesleept.
De tijdelijke bergplaats van de „Ruys",
die ongeveer één h.a. van oppervlak is,
12.000 a 13.000 ton weegt en die op 88
tanks drijft van 7 mdiepte, kan, als zij
haar dienst moet gaan vervullen, 10.000
m3. water in haar tanks laten lopen. Het
is dan weer een treffend staaltje van
kundigheid en koele rekentechniek om,
als het schip na veel passen en meten
geheven moet worden, de tanks dusda
nig, al of niet geheel, te laten leegpom
pen, dat het schip de juiste balans vindt.
Een vergissing of een verkeerd uitge
voerde opdracht, en het schip kan on
herstelbaar beschadigd worden.
Dit is de enorme schroef, waarmee de
Willem Ruys, die nu hoog en droog in
het nieuwe dok van de R.D.M. ligt, zich
door het water van de Oceanen pleegt
te werken. Schilders en lassers zijn
bezig de overgebleven schroef grondig
na te kijken; de andere moet vervangen
worden.
vliegers mogelijk geweest, een glimp
op te vangen van wat hun Russische
kameraden dachten, aldus verklaarde
de heer Moynet. Zijn mecanicien had
hem tenslotte niet verborgen, dat de
revolutie hem sterk had teleurgesteld.
Moynet bevestigde ook, dat men in
Sovjet-Rusland niet naar buitenlandse
radio-uitzendingen mocht luisteren,
zelfs niet naar die der geallieerden.
De Sovjet-Russische pers, dat was de
indruk, die hij als buitenlander had
opgedaan, was niet vrijer dan in Hit-
ler-Duitsland. Zijn conclusies luidden,
dat hetgeen Kravchenko in zijn boek
verzekerde, in het algemeen juist was.
Kravchenko's volgende getuige was de
Franse ingenieur F. Bornet, die zei, dat
hij van 1941 tot 1946 in Russische ge
vangenissen had vertoefd „omdat hij
Fransman was Hij achtte „Ik verkoos
de vrijheid" in overeenstemming met de
werkelijkheid. Bornet zei, dat hij van
1909 tot 1946 ononderbroken in Rusland
had gewoond. Tijdens een kruisverhoor
verklaarde Bornet, dat Franse burgers
in de Sovjet-Unie werden gearresteerd
tijdens de oorlog als represaille voor de
arrestatie van Sovjet-burgers door de
Vichy-regering in Frankrijk.
Een van Kravchenko's getuigen, een
Russische vrouw van middelbare leeftijd
uit een kamp voor ontheemden in Duits
land, vertelde onder tranen hoe haar
boerderij in 1930 in het kader van de
collectivisatie werd overgenomen. Al
haar klederen, meubilair en vee werd
geconfisceerd, aldus zeide zij, en zij
werd uit het huis gezet, in de sneeuw,
ondanks het feit, dat zij zwanger was.
Haar baby stierf.
Kysilo, een Russische technicus, ver
klaarde in de Sovjet-Unie gearresteerd
te zijn onder de beschuldiging van „sa
menzwering tot omverwerping van de
regering". Later bemerkte hij, dat het
een „standaard-type" van beschuldiging
was, die „in die tijd tegen iedereen werd
ingebracht".
Toen h(j weigerde schuld te bekennen,
werd hfj dagenlang mishandeld. „Ten
slotte, aldus Kysilo, vertelde de geheime
politie mij, dat mijn vrouw gearresteerd
was. Daar ik twee kinderen had, een
van vier jaar en een van acht maanden,
gaf ik toe en ondertekende een „beken
tenis". Het proces duurde twintig mi
nuten. Ik verklaarde niet schuldig te
zijn en zeide, dat men mij de bekentenis
door marteling had afgedwongen. Ik be
riep mü op getuigen en documenten.
Terwijl de rechtbank beraadslaagde,
werd ik opnieuw mishandeld. Ik werd
veroordeeld tot achttien jaar Siberië."
Maitre Nordmann verklaarde voor de
verdediging, dat hij hoopte, Dinsdag
Konni Zilliacus, het Britse Labour-par-
lementslid, te kunnen voorbrengen.
De verjaardag van prinses Beatrix is
gisteren in huiselijke kring gevierd.
Prinses Wilhelmina kwam haar oudste
kleindochter zelf gelukwensen.
Zaterdag werd er een kinderpartij ge
geven voor vriendinnen van prinses
Beatrix. Een enkel vriendinnetje bleef
het hele weekend logeren. Als verjaar
dagsgeschenken kreeg Prinses Beatrix
leesboeken, een schooltas, slofjes en ge
reedschap voor haar boetseerles.
Het troepenschip „Grote Beer" zal
morgen, Woensdag 2 Februari, met de
tachementen van het Kon. Ned. Ind.
Leger en de Kon. Landmacht uit Am
sterdam naar Indonesië vertrekken.
(Van een bijzondere medewerker)
Bij de behandeling der begroting
voor Wederopbouw en Volkshuis
vesting is, zoals te. verwachten
was, ruimschoots aandacht geschonken
aan het woningprobleem. Minister In 't
Veld heeft het woningtekort op dit ogen
blik becijferd op rond 300.000. In 1948
zijn er 37.000 woningen beschikbaar ge
komen, een cijfer ongeveer gelijk aan
de jaarlijkse toename van de woning
behoefte. Op dit ogenblik is derhalve
een evenwichtstoestand bereikt en in
1949 zal men nu een begin kunnen ma
ken met het inhalen van de achter
stand. De woningproductie zal telken-
jare sterk toenemen, zodat de minister
het mogelijk acht dat in 1958 het wo
ningtekort geheel zal zijn opgeheven.
Een belangrijke factor in de oplossing
van het woningprobleem vormt de du
plex-woning. Dat is een woning welke
aan de thans te stellen eisen, wat in
houd enz. betreft, voldoet, maar tijdelijk
geschikt is gemaakt voor bewoning door
twee gezinnen, die daarin eik over een
vrije woning kunnen beschikken. De
duplex-woning is uiterahrd geen ideale
woning, doch zij voldoet aan zekere
minimum-eisen, die haar voor jonge en
andere kleine gezinnen verre verkieslijk
maakt boven het samenwonen in een
ongesplitste woning.
Volgens de verwachting van de Mi
nister zullen tot 1958 170.000 duplex-
woningen worden gebouwd. In dat jaar
zullen dus wel voldoende woon-eenhe-
den beschikbaar zijn, doch feitelijk zal
er nog een tekort bestaan van 170.000
woningen. Dit tekort zal in de daarop
volgende jaren worden weggewerkt, zo
dat de duplex-tvoningen geleidelijk hun
eigenlijke bestemming van enkelvoudige
woning zullen verkrijgen. Immers
zou men daar niet toe overgaan en fie
duplex-woningen in stand houden
dan zou dat een niet te tolereren aan
tasting van het woning-peil betekenen.
Er moet dus een prikkel blijven be
staan om te gelegener tijd de splitsing
van de duplex-woningen weer ongedaan
te maken. Men dient daarom de huur
van deze betrekkelijk kleine woningen
niet te laag te stellen. Daardoor ont
staat de mogelijkheid tot reserve-vor
ming om later de kosten van het herstel
tot enkelvoudige woning te kunnen be
strijden. Teneinde er zeker van te zijn.
dat de duplex-woningen op het moment
dat het algemeen belang zulks nodig
maakt weer zullen verdwijnen, is het
wenselijk, dat deze woningen uitsluitend
door gemeenten of woningbouwvereni
gingen worden gebouwd.
Tegen de duplex-woning kunnen
verschillende bezwaren worden aange
voerd. Het katholieke Kamerlid de heer
Steinmetz heeft er bijvoorbeeld op ge
wezen, dat jonge gezinnen, die een du
plex-woning betrekken, na enkele ja
ren met ruimte-gebrek zullen te kam
pen hebben. De aanbouw van een zó
groot aantal woningen, die eigenlijk
voor onvolledige gezinnen en ouden van
dagen geschikt zijn,werkt het gevaar
van kinderbeperking in de hand. Aan
dit bezwaar kan worden tegemoet ge
komen door de bovenwoning iets gro
ter te maken dan de benedenwoning;
in bepaalde gevallen kan dan roulering
plaats vinden.
Uit het Kamerdebat is wel geble
ken dat men de duplex-woning
aanvaardt als een onvermijdelijke
maatregel, wil men zo snel als mogelijk
is een einde maken aan het woning
tekort en de ramp van de samenwonin
gen. Hoewel het Kamerlid Steinmetz er
met enige huivering tegenover stond,
wilde hij de aanbouw van deze wonin
gen niet verwerpen.
Een gezonde gezinspolitiek eist even
wel, dat de overheid er naar streeft
de tot een getal van 170.000 toenemende
duplex-woningen (derhalve bevattende
340.000 wooneenheden) te doen bewonen
door kleine gezinnen. De grotere en de
grote gezinnen mogen daarvan niet de
dupe worden en behoren de beschikking
te krijgen over de door verplaatsing van
dè kleine gezinnen vrijkomende grotere
woningen.
Als men het vraagstuk uit dit oogpunt
beziet, is het duidelijk dat de gemeen
ten in de eerstvolgende jaren een zeer
actieve huisvestingspolitiek zullen moe
ten gaan voeren. Minister In 't Veld
wees daar trouwens uitdrukkelijk op.
Daaraan hapert evenwel nog veel.
Hier is echter geen sprake van onwil
of nalatigheid bij de gemeentebesturen.
De wettelijke bepalingen, zoals die thans
luiden en in sterkere mate nog de prac-
tijk van de rechtspraak, zoals die zich
op dit terrein ontwikkelt, maken het
steeds moeilijker dit uiterst netelige
vraagstuk met de daarvoor noodzake
lijke voortvarendheid aan te pakken.
Wij komen hierop in een volgend arti
kel terug.
De plenaire vergadering van de bij
eenkomst Federaal Overleg, die Maan
dagmiddag in het gebouw van de voor
malige Volksraad te Batavia werd ge
houden. heeft ongeveer twee uur ge
duurd. 's Avonds hebben het bestuur
van de B.F.O. en de leiders der dele
gaties aangezeten aan een diner ten pa-
leize. Heden wordt tussen de delegaties
informeel overleg gepleegd, waarna
Woensdag wederom een plenaire ver
gadering zal plaats hebben.
Deze bijeenkomst was bijeengeroe
pen ter bespreking van het verslag van
de bijzondere commissie, die o a. een
bezoek heeft gebracht aan de republi
keinse voormannen te Prapat en op
Banka en die brieven van Sukarno en
Moh. Hatta terug bracht. Uit de krin
gen van de conferentie vernam Aneta.
dat de regering de B.F.O. heeft ver
zocht haar mening kenbaar te maken
over de resolutie van de Veiligheids
raad. Men kon nog niet zeggen, wan
neer zulks zou geschieden. De huidige
bijeenkomst van de B.F.O. wordt alge
meen zeer belangrijk geacht.
De ministerraad heeft besloten de na
tionale herdenkingsavond op 4 Mei en
de nationale feestdag 5 Mei te hand
haven en dit jaar niet, zoals dat was
verzocht, 31 Augustus te doen vieren.
Beleefdheid wordt door velen ver
ward met kruiperigheid.
Verwachting tot Woensdagavond:
Slechts enkele overdrijvende wol
kenvelden. Droog weer. Matige tot
zwakke wind tussen Noord en Oost.
In de nacht en vroege ochtend lichte
en vooral in het Oosten en Zuiden
van het land op vele plaatsen matige
vorst. Overdag temperatuur om het
vriespunt.
Zon: 8.20—17.29; Maan: 10.07—22.18.
Iedereen voelde zich een beetje on
wennig gisteren op Schiphol. Er werd
gemompeld, dat de douane de stempels
van de marechaussee in d? zak gestopt
had of omgekeerd en dus stonden de
passagiers even vreemd te kijken naar
die anders zo resolute mannen, die zon
der him „ingrediënten" een beetje hul
peloos met de paspoorten in de hand
stonden.
Het was echt een sfeer, zoals ieder die
kent, die wel eens een verhuizing heeft
meegemaakt. Want dat was het hele
probleem op Schiphol. Het grote sta
tionsgebouw is nu zóver klaar gekomen,
dat successievelijk de verschillende dien
sten worden overgebracht van de toch
tige barakken naar de massieve hallen
in het nieuwe gebouw. En gisteren waren
de afdeling passage aan de beurt en de
stationsdienst, geen wonder dus, dat er
enige verwarring heerste.
De grote houten barak, waardoor dui
zenden hun weg naar de vliegtuigen
hebben gevonden, staat nu verlaten. Nog
enkele weken en het houten gevaarte
zal geheel van de aardbodem verdwenen
zijn, waarmede weer een belangrijk deel
van de Vrijheidsstraat verleden tijd is ge
worden. Het passagiersrestaurant zal nu
zolang als personeelscantine dienst doen.
Mr. dr. J. C. de Miranda heeft per
1 Maart ontslag gevraagd als lid van het
college van algemeen bestuur voor justi
tie en onderwijs in Suriname.
