TWEEDE KAMER TOCH ACHTER DE REGERING
Pro en contra 7-uur-sluiting
Minister Sassen wilde terugtrekking
tit Indonesië indien besprekingen met
Amerika niet tot resultaat leidden
PROTESTSTAKING IN RSME EEN FIASCO
ZIJ DIE VIELEN IN INDONESIË
„Nederlandse troepen
zijn in defensief"
Bioscopen op hoogtij
dagen dicht
Standsorganisatie
en politiek
bureaux van redactie en administratie
Tot hoofd en hart
UITVOERIGE DEBATTEN OVER BELEID INDONESIË
Het plan-Beel en het
plan-Sassen
Millioenste ton ging
over de luchtbrug
Wapenstilstand op rhodos
volgende week getekend
Dr. Beel mogelijk
Dinsdag terug
Het Colosseum bleef practisch leeg
Chapin verklaart in Parijs:
„HET LEVEN IN HONGARIJE IS ONMOGELIJK"
Het weer
De Katholieke jeugd in
optocht door Amsterdam
Het voorontwerp winkelsluitingswet
Meningen van middenstand
lopen nogai uiteen
zaterdag 19 februari 1949
72ste JAARGANG No. 24390
(Van onze parlementaire redacteur)
Toi beier begrip van hel ingewikkelde debal, dal de Tweede
Earner mei een voor haar doen weinig gebruikelijke haris-
*°chielijkheid Vrijdag de gehele dag gehoudën heef! over
Indonesische politiek, gezien in hel lichl van hel aftreden
v^n minister Sassen, doel men goed, Iwee Ihemagroepen
jjfzonderlijk le beschouwen.
eersle groep wordt gevormd door hel heengaan van de
Biinisier en de gevolgen daarvan op de verhoudingen en
stemming lussen de politieke partijen onderling en
jassen deze en hel kabinel.
Iweede Ihemagroep word! gevormd door de voornaamste
^V/esiies van hei Indonesische beleid zelf.
„Abandonneren"
„De Linie"
„Plan-Beel"
Diplomatiek offensief
DRUKKERS-STAKING
AFGELAST
■HiH
-
mmmmm
gv* MPl
m
PSiÉ
r
IMHA
Vrije stemming zou een grote
communistische nederlaag geven
Palar beweert:
SALARISSEN VAN GEMEENTE-
PERSONEEL WORDEN HERZIEN
RADIO VATICANA ZAL DE
PROTESTMEETING UITZENDEN
Grote belangstelling voor
de meeting in R.A.I.
Doodstraf voor S.S.-er
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
«elefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstraat 45
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week,
t 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Bezien wij eerst de kwestie Sassen, dan
!s. er reden tot tevredenheid tot de tame-
llik ruime mate van inlichtingen, die
jéen tegen de verwachtingen in
«aarover verkregen heeft. Min.-president
J^fees heeft tenslotte deze inlichtingen
'trstrekt tegen zijn zin. omdat het naar
Wh mening onaangenaam en niet juist
over het aftreden van een minister
r?yeel te praten, doch hij heeft ze ten-
V1'nste gegeven. Wij zien nog altijd niet
A waarom het verkeerd is het land in
lichten over de redenen, die tot het
^treden van een minister leidden. Dr.
Juffies wilde dit nu wel doen, omdat,
?aar hij zeide, de kwestie nu toch een
Publiek geheim was geworden. Geluk-
J'S. dat zij een publiek geheim is ge
erden. want anders was zij in de niet-
Fbblieke doofpot feegaan.
j De lezers van dit blad zullen zich her
deren, dat in het nummer van Don-
'erdag j.ï. de aandacht gevestigd werd
F de veelbetekenende wijze, waarop
Jhnister Van Maarseveen Woensdag in
Kamer de gedachten bracht op het
Oord „abandonneren", en daarbij dui-
®Üjk te verstaan gaf, dat de heer Sas-
!?h dit woord had gebruikt. De rege-
?hg heeft daarmee zelf tot de publiek-
ording van het geheim het hare bij-
fodragen. Ook de heer v d. Goes van
Joters bekende, dat hij deze passage in
rede van minister Van Maarseveen
?'s een zinspeling op minister Sassen
jjad verstaan, en zo kwam dan tenslotte
dt hoge woord eruit: het zat in het
öandonneren.
Det verschil ontstond niet om het plan
«an de hr Sassen, een soort diplomatiek
wfensief te gaan voeren in de richting
*an Anlerika. Het kabinet had daar geen
dote verwachtingen van, doch het had
5* evenmin bezwaren tegen. Doch het
°ezwaar ontstond, althans bij een deel
.ah het kabinet wel, tegen het idee van
e heer Sassen, om, in geval de onder-
JJbdelingen met de V. S. niet tot het
Wenste resultaat zouden leiden, aan
s yia de luchtbrug is gisteren een Engel-
jJ:./ork met de millioenste ton levens-
Lddelen voor Berlijn aangekomen,
y ^hchtniaarschalk Thomas Williams, oe-
jj^hcbber der luchtstrijdkrachten van
Britse bezetting, maakte de vlucht
Wunstorf naar Gatow mee. Gedu
bde de 235 dagen, dat de luchtbrug
jpds benut wordt, is per dag gemiddeld
'60 ton vervoerd.
Bet Amerikaans hoofdkwartier van
luchtbrug te Wiesbaden heeft bekeia
j?hiaakt, dat in de loop van deze tijd
luchtbrugvliegtuigen zijn neergestort.
0aarbij 26 Amerikanen en 10 Engelsen
j,p het leven kwamen. Volgens een ver-
Cjrlbg van de Amerikaanse luchtmacht
ufdoegen de kosten tot 1 Februari ruim
millioen dollar.
Begin volgende week zal, onvoorziene
y^standigheden voorbehouden, een Is-
?ëlischEgyptische wapenstilstand op
Oedos getekend worden.
lyBe sub-commissie van de verzoenings-
j, hlmissie voor Palestina der V. N. be
I,, deert thans een voorstel volgens het-
het oude deel van Jeruzalem aan
hj" Arabieren gelaten zou worden en het
k aUwe deel aan de Joden, zo schrijft
hjy Egyptische blad „Al Ahram". Voi-
het voorstel zou er een gemeer.-
aPpeIijke raad van vertegenwoordi-
(.jKS komen met gedelegeerden van Ame-
Engeland en Frankrijk voor hetoe-
van beide delen van de Heilige
H. Vader heeft in de Consistoriezaal
het Vaticaan audiëntie verleend
J?* de bij de H. Stoel geaccrediteerde
yplomaten. V. I. n. r.: Rudolf Kohlruss
°stenrijk), Prins Don Giulio Pacelli
ï?°sta Rica), Tommas Frandscio
edina (Nicaragua) en onze Nederlandse
Ambassadeur jhr. M. van Weede.
Amerika te laten weten, dat wü niet
zouden aarzelen, tot een algehele terug
trekking uit Indonesië over te gaan.
Dit was de casus belli, doch men moet
wel voorzichtig zijn in het trekken van
een misschien voorbarige conclusie. Men
kan natuurlijk niet verwachten, dat dr.
Drees er in het détail over gaat spreken,
want dan zou hij wel de notulen van
de ministerraad te voorschijn moeten
halen, doch de verklaring, zoals hij haar
gegeven heeft, was op zichzelf nog niet
afdoende. Want men zou inderdaad pre
cies moeten weten, hoe de heer Sassen
het heeft gezegd en het heeft bedoeld.
Alleen als een dreigement, als een wa
pen in het diplomatieke krachtenspel,
zich zeer bewust van de onmogelijkheid
voor de gehele wereld van ons abandon-
nement? Of werkelijk als een koelbloe
dig voornemen, Indië in de steek te
laten en ons zelf in veiligheid te bren
gen „achter onze dijken"? In hei, laatste
geval zou het wellicht zelfs onvergeve-
lijk zijn en het in ieder geval zeer dui
delijk maken, dat het kabinet er niet
aan kon denken daarop in te gaan.
In het eerste geval zou het iets heel
anders zijn. Men vergete niet, dat onze
ondergang tengevolge van sanctiemaat
regelen hier in Europa tevens onze on
dergang, ons uiteraard onvrijwillig
abandonnement in Indonesië zou im
pliceren. Tenslotte is men door deze
verklaring dus nog niet wijzer gewor
den. Het was inderdaad beter geweest,
als eh Woensdag geen insinuatie op dit
punt van achter de regeringstafel ge
klonken had.
Voorts keerde dr. Drees zich beslist
tegen een ietwat tendentieuze voorstel
ling van zaken in „De Linie", die het
deze week nuttig vond. met het plan-
Sassen een stunt te maken, door het op
een weinig discrete wijze te publiceren,
maar daarbij wel alle lof aan het plan
te geven en alle blaam aan het kabinet.
„De Linie" noemde als bron van haar
wetenschap een „uiterst deskundig in
sider" en heeft het zodoende de heer
Van der Goes gemakkelijk gemaakt te
insinueren, dat deze insider de heer
Sassen zelf is. Als men nu het plan-Sas
sen wil steunen, dan had men 't inder
daad geen slechtere dienst kunnen be
wijzen dan door het op deze manier te
publiceren, hetgeen wederom aantoont,
dat er vele dilettanten in de wereld rond
lopen, zowel op het gebied van de voor
lichting als van de journalistiek.
Verder gaf dr. Drees de geschiedenis
van de laatste weken in grote trekken
weer. Tegen het plgn-Beel had het ka
binet wel bezwaren, doch het wilde er
op ingaan, mits dr. Beel de verzekering
kon geven, dat het de instemming van
de Indonesiërs vond, aldus was voor
lopig besloten, terwijl de heer Sassen
ziek was. Toen hij terugkwam ontwik
kelde hij echter bezwaren, die tot amen
dementen en tot langdurig beraad leid
den, waarbij dan nog kwam, dat er van
Indonesische zijde ook nog tegen-ideeën
werden geopperd en zo kon het kabinet
niet tot een definitief besluit komen. Dit
alles klinkt natuurlijk heel plausibel;
er valt op zichzelf weinig tegen in te
brengen, doch de fout zat in het feit,
dat de regering de militaire actie is
begonnen, zonder enig politiek plan ge
reed te hebben. Dit natuurlijk naast de
algemene fout, dat het grote kunstwerk
van mr. v. Schaik, het kabinet, de sier
lijk geciseleerde vaas, waarover prof.
Romrae sprak, bevattende de balsem van
's lands belang ze druipt er thans
uit, vulde de heer Weiter aan is
samengelijmd uit zeer heterogene stuk
jes. i
Dit wat de kwestie-Sassen op zichzelf
betreft. Nu de reacties daarop. Prof.
Romme betreurt het heengaan van mr.
Sassen hevig, doch hij troostte zich met
de opmerking, dat niemand onmisbaar is,
zelfs niet de afgetreden minister. Doch
wat hij wel meer duurzaam betreurde is
de wijziging in de samenstelling van
het kabinet, want een zo groot moge
lijke eenheid acht hij van vitaal belang.
Nu, de vaas is dan gebarsten en de ge
volgen zijn,niet te overzien. Weet men
of de barst zich zal verwijden?
Prof. Romme, die natuurlijk sprak
lang voor hij kennis had van de ver
klaring. die dr. Drees later zou geven,
stelde vast, dat hij het standpunt van
de heer Sassen dus niet kende en dat
de regering te weinig van haar eigen
standpunt duidelijk had gemaakt, om er
een oordeel over te kunnen vellen. Maar
hij wist dan wel, dat er in ieder geval
een barst is. Deze positie had twee voor
delen. In de eerste plaats kon prof.
Romme, in de practische onmogelijkheid
verkerend het kabinet weg te stemmen
daarvoor kon hij de middenpartijen
niet meekrijgen en daarvoor was in
zijn fractie de gezindheid bovendien niet
bij allen heel groot wantrouwen in
het kabinet belijden, zonder dit nu
bepaald heel precies te adstrueren, in
de tweede plaats behoefde hij zelf geen
keus te doen voor of tegen een politiek,
die hij niet nauwkeurig kende.
Prof. Romme zei dan, dat het beste
middel om de barst te vergeten zou zijn
de gedragslijn van het kabinet en die
zou zich speciaal op internationaal ge
bied spoedig als effectief moeten open
baren. Hij wilde daar zelf geen verant
woordelijkheid voor aanvaarden, maar
hij vond wel, dat de zwaarste taak be
rustte bij minister Stikker.
Men mag hieruit en ook uit zekere
uitlatingen van anderen opmaken, dat er
toch een diplomatiek off isief in de
maak is. En voorts kreeg minister Stik
ker de zwaarste druk van wantrouwen
op zich.
De heer v. d. Goes v. Naters liet
natuurlijk zou men bijna zeggen, want
het zijn immers de katholieken en de
socialisten, die er in de eerste plaats op
zijn aangewezen, samen het land te be
sturen! een tegenovergesteld geluid
horen. Van zijn critisch-constructieve
standpunt tegenover bet kabinet was nu
juist de critische houding verzacht, aan
gezien minister Sassen heen is.
(Vervolg op pag. 3)
Naar wij vernemen ligt het in het
voornemen van dr. Beel, indien moge
lijk, Dinsdagavond de terugreis naar In
donesië te aanvaarden.
Op bevel van de onder communisti
sche leiding staande kamer van de ar
beid te Rome zou gistermiddag in de
gehele provincie Rome een algemene
proteststaking gehouden worden tegen
het optreden van de politie tegen sta
kers in een papierfabriek te Isola Liri,
waarbij 7 arbeiders en 23 politie-agenten
loerden gewond. De staking, die om vier
uur had moeten beginnen, werd echter
een groot fiasco, daar practisch niemand
aan deze stakingsorder gevolg gegeven
heeft en de massa-meeting in het Colos
seum, waar de arbeidsleider Guiseppe
Di Vittoriohet woord zou voeren, zo
slecht bezocht werd, dat zelfs na vijf
kwartier uitstel niet genoeg mensen
aanwezig waren, om iets van een op
gezette massabetoging te kunnen orga
niseren.
De meeste Romeinen hadden niets
gemerkt van de staking en* vernamen
pas later dat er een algemene staking
had plaats gevonden. Winkels, café's en
andere zaken waren normaal geopend
en het verkeer in de straten bleef regel
matig.
In (JJenua was enige stakingsactiviteit
van havenarbeiders en arbeiders in een
metaalfabriek. De staking was tevens
bedoeld als protest tegen de amnestie
voor prins Valerio Junio Borgheze, een
marineheid, die oorspronkelijk veroor
deeld was tot 12 jaar gevangenisstraf.
Oorspronkelijk zouden vandaag de
drukkers in Rome in staking gaan en
zouden er geen kranten verschijnen,
doch deze staking werd later afgelast.
Het bestuur van het algemeen vakver
bond in Palermo heeft bekend gemaakt,
dat Maandag op geheel Sicilië een al
gemene staking gehouden zal worden
ter ondersteuning van de eisen van de
mijnwerkers tot verhoging der lonen.
De mijnwerkersstaking duurt reeds ze
ven weken. Tijdens een ministerraad
heeft de minister van Binnenlandse Za
ken Mario Scelba verklaard, dat de po
litie in Isola Liri genoodzaakt was ge
weest van haar wapens gebruik te ma
ken, omdat zij door de demonstranten
was beschoten.
-
lêim.&iimÊm
.vx Mg
Selden Chapin, de voor het uitbrenger
van advies naar Washington terugge
roepen Amerikaanse gezant te Boeda
pest, heeft op zijn reis naar Washington
te Parijs tegenover journalisten ver
klaard, dat de waarheid over het leven
in Hongarije „niet in te denken is en
alle beschrijvingen tart".
Chapin zei. dat het ben „heerlijk ge
voel" was in het vrije Frankrijk vrije
lucht in te ademen.
„Wat de toestand betreft die heerst in
het land dat ik gisteren verlaten heb
zou ik willen zeggen, dat het Hongaarse
volk geheel en al in de macht is van
een groep in Moskou geschoolde com
munisten die alleen het Kremlin trouw
zijn", aldus Chapin.
„Ik verklaar en u kunt dit letterlijk
nemen dat men zich onmogelijk het
leven in Hongarije of in een der andere
landen achter het IJzeren Gordijn kan
voorstellen als men daar niet zelf heeft
gewoond", vervolgde hij.
Hij achtte het ogenblik niet geschikt
om de omstandigheden te bespreken die
tot zijn terugroeping naar Washington
hebben geleid.
Over het proces tegen Kardinaal
Mindszenty zei hij: „U hebt allen presi
dent Truman's volledige bekrachtiging
van minister Acheson's verklaring gele
zen. Ik kan slechts zeggen, dat diens
karakteristiek van dit proces nog in <>rg
gematigde bewoordingen was vervat"
Hij verklaarde verder: „De be
schuldigingen van de zogenaamde
Hongaarse regering en de commu
nistische pers tegen mij en leden van
mijn staf zijn opzettelijke leugens".
Hij gaf te verstaan, dat de journa
listen die vergunning hadden gekre
gen om het proces persoonlijk bij te
wonen „geselecteerd" waren. Verdere
bijzonderheden wilde hij op dit punt
niet verstrekken „uit vrees bepaalde
correspondenten te kwetsen of moge
lijk in gevaar te brengen". Hij voegde
hieraan echter toe, dat de Amerikaan
se reporters, die het proces hadden
bijgewoond, zijn volste vertrouwen
hadden. Deze hadden volgens hem ook
een waarheidsgetrouw verslag van het
proces gegeven.
Op de vraag, of de perstelegrammen
in Boedapest onder censuur hadden ge
staan, antwoordde Chapin, dat dit in
„materieel opzicht" niet het geval was
geweest, maar wel door de vrees voor
vergelding. Ook hierover wilde Chapin
niet in details treden.
Op een vuurwerk van vragen, dat ge
leid werd door een correspondent van
het Hongaarse nieuwsagentschap, die
veronderstelde dat er anti-Mindszenty-
demonstraties waren geweest, zei Cha
pin op een zeker ogenblik: „Ik ben
ruimschoots in de gelegenheid geweest
staande voor het venster dat uitziet op
een der vele Sovjet-monumenten van
Boedapest vele der zogenaamde spon
tane demonstraties, die merkwaardig
dikwijls werden gehouden, gade te
slaan, doch ik geloof dat de anti-com
munistische meerderheid in geval van
vrije verkiezingen overweldigend zou
zijn. Het percentage communistische
stemmen zou waarschijnlijk geringer
zijn dan in vele West-Europese lan
den." N
De Hongaarse consul-generaal te
Cleveland, Paul Marik, heeft ontslag
genomen.
Marik heeft niet willen zeggen,
waarom hij ontslag neemt. Hij heeft
enkel verklaard, dat hij zijn ambt
neerlegt en dat hij hoopt van het
State-Department vergunning te krij-
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verliezen in
Indonesië zijn gerapporteerd:
Koninklijke Marine:
Gesneuveld 14 Febr. 1949: Mar. B. van
Steveninck, stbnr. 47558, afkomstig uit
Rotterdam.
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 4 Febr. 1949: Sold. G. N.
Buren, legernr. 260308205. afkomstig uit
Oude Niedorp (N.-H.); gesneuveld 9
Febi% 1949: Sold. A. L. Bax, legernr.
250818009, afkomstig uit Amsterdam (Z.);
overleden t.g.v. oorlogsverwpnding op
10 Febr. 1949: Sold. G. L. Jansen, leger
nr. 280421001. afkomstig uit Arnhem;
gesneuveld 13 Febr. 1949: Sold. W. van
der Spoel, legernr. 280916043, afkomstig
uit Bolsward; gesneuveld 14 Febr. 1949:
Korp. H. G. Wijnands, legernr. 230223007,
afkomstig uit Soest; Sold. L. A. Wijs
beek, legernr. 270922114, afkomstig uit
Hengelo (O.).
Koninklijk Ned.-Ind. Leger:
Gesneuveld 31 Jan. 1949; Man. sold. 2e
kl. inf. Sangar, stbnr. K 94718119, afkom
stig uit Indonesië; gesneuveld 2 Febr.
1949; Soend. korp. inf. Atma, stbnr. 19963,
afkomstig uit Indonesië; Jav. sold. 2e kl.
Slamet, stbnr. K 546582, afkomstig uit
Indonesië; Man. sold. 2e kl. Kasan. stbnr.
K 10469543, afkomstig uit Indonesië; Tim.
sold. 2e kl. inf. J. Lobo, stbnr. K 11468425,
afkomstig uit Indonesië; overleden t.g.v.
oorlogsverwonding op 3 Febr. 1949: Man.
sold. Ie kl. inf. N. T. Poli, stbnr. K
34822695, afkomstig uit Indonesië; ge
sneuveld 4 Febr. 1949: Man. sold. 2e kl.
inf. J. Watoegigir. stbnr. K 104719155,
afkomstig uit Indonesië; Mil. sold, genie
Kasmin, stbnr. 11909'a. afkomstig uit In
donesië; Mil. sold, genie Sirat, stbnr.
9143'a, afkomstig uit Indonesië; tijdens
patrouille overleden op 5 Febr. 1949:
luitenant-kolonel E. Pesch, afkomstig uit
Indonesië; gesneuveld 5 Febr. 1949: Man.
sold, le kl. inf. H. P. Mait, stbnr. K
34714212, afkomstig uit Indonesië; Amb.
sold, le kl. M. Siahaija, stbnr. K 24713479,
afkomstig uit Indonesië; overleden t.g.v.
oorlogsverwonding op 5 Febr. 1949: Mad.
sold, le kl. inf. Pai. stbnr. K 104720988;
gesneuveld 8 Febr. 1949: Sold, le kl. K
Deuten, stbnr. 97123, afkomstig uit In
donesië.
Alcala Zamora, de gewezen president
van de Spaanse republiek, is gisteren te
Buenos Aires aan hartverlamming
overleden. Zamora was van 1917 tot
1922 minister in verschillende Spaanse
regeringen. In 1922 trok hij zich terug
uit de politiek, totdat hij een grote rol
ging spelen in de gebeurtenissen, die
leidden tot de abdicatie van koning Al
fonso. In 1931 werd hij de eerste pre
sident van de Spaanse republiek. Kort
voor de burgeroorlog werd hij door de
Cortes afgezet.
gen om in de Verenigde Staten te
blijven.
Erno Gerö is tot Hongaars minister
van Financiën benoemd als opvolger
van Miklós Nyaradi, die in December
1948 uit het land vluchtte.
Gerö's voormalige functie als minis
ter van vervoer wordt thans vervuld
door de onderminister van Buiten
landse Zaken Lajos Bebric.
De afgevaardigde van de Republiek
bij de Veiligheidsraad Palar heeft giste
ren tijdens een persconferentie te New
York verklaard, dat de Nederlandse
troepen op Java en Sumatra „in het de
fensief' zouden zijn. Hij beschuldigde
de Nederlanders ervan represailles op
de burgerbevolking te nemen.
„De komende aanbevelingen van de
U.N.C.I. en het door het Nederlandse ka
binet te nemen besluit moeten volledig
rekening houden met het militaire suc
ces van het republikeinse leger", zo
voegde hij er aan toe.
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft het advies der commissie-llbtnk
inzake de salariëring van het gemeente-
personeel aanvaard.
In verband hiermede is tot de gemeen
tebesturen een circulaire gericht waar
uit blijkt, dat de technische herziening
van het bezoldigingsbesluit voor het
rijkspersoneel ook voor het gemeente-
personeel toepassing kan vinden. De
hieruit voortvloeiende salarisverhogin
gen, welke in sommige gevallen belang
rijk zijn, zullen, gerekend van 1 Janu
ari 1948 af, geleidelijk worden toege
kend.
Verwachting tot Zondagavond:
Over het algemeen veel bewolking
met plaatselijk enige lichte regen of
motregen en hier en daar tijdelijk
nevel of mist. Zwakke tot matige
wind tnssen West en Zuid. Morgen
vrij zaebt voor de tyd van het jaar.
Zondag: zon 7.4818. maan 1.28
10.06.
Maandag: zon 7.4618.02, maan 2.54
—10.31.
Tijdens een wapenstilstand van 24 uur,
gesloten tussen Birmese troepen en de
Karen-rebellen, konden de burgers de
sterkte Snsein ten Noorden van Ran
goon verlaten. Zesduizend van hen
maakten gretig van deze gelegenheid
gebruik om langs de spoorlijn van
Susein naar Rangoon uit de gevechts
zone weg te trekken.
Het K.N.P. verneemt uit Rome, dat de
H. Mis in de St. Pieter te Rome, die ter
gelegenheid van de grote protest-demon
stratie tegen de veroordeling van Kar
dinaal Mindszenty zal worden opgedra
gen, om 11.30 uur begint.
Radio Vaticana begint met haar uit
zending om 11.10 uur op 31.06 en 50.26
meter van de korte golflengte. De Ita
liaanse zenders nemen de uiizending om
11.29 over en zenden deze uit. op de Ita
liaanse middengolven en op de korte
golflengte van 19.84 en 25.40 meter.
De belangstelling voor de protestmee
ting, Zondagmorgen in het R.A.I. gebouw
te Amsterdam, blijkt zeer groot te zijn.
Vrijdagavond waren door het secreta
riaat reeds meer dan 10.000 toegangs
kaarten verzonden. Daar het onmogelijk
is nu nog tijdig op verdere aanvragen te
reageren, wijst het organisatie-comité er
op, dat door bijzondere maatregelen
ruim 25.000 personen aan de meeting
kunnen deelnemen. Zij die dus geen
kaart meer konden aanvragen kunnen
desondanks te Amsterdam komen, daar
voor deelnemers van buiten Amsterdam
een groot aantal kaarten gereserveerd
blijft. In verband met de massale tocht
door Amsterdam naar het R.A.I. gebouw
is het noodzakelijk dat men tegen 1 uur
in de hoofdstad aankomt. Ook de Am
sterdamse jeugd zal zich zoveel mogelijk
aan de stations verzamelen om zich bij
de stoet aan te sluiten.
In tegenstelling tot andersluidende be
richten betreffende sluiting van Leidse
bioscopen op Zon- en feestdagen verne
men wij, dat de heer Van Oyen (K.V.P.)
in de Leidse gemeenteraad een motie
indiende, inhoudende het verzoek tot
verbod om op Eerste Kerstdag, Eerste
Paasdag en Eerste Pinksterdag film
voorstellingen e.d. te geven. Daarbij
diende hij tevens een voorstel in om
zulks ook van toepassing te brengen op
de Goede Vrijdag. De motie werd aan
genomen met 19 stemmen voor en 16
stemmen tegen. Vóór stemden de K.V.P.,
C.H. en twee leden van de P.v.d.A. Het
voorstel inzake de Goede Vrijdag werd
verworpen met 1718 stemmen.
(Van onze Haagse redactie).
Velerlei ziin de reacties op het vooront
werp winkelsluitingswet en als men zijn
oor goed te luisteren legt is de overheer
sende indruk dat er weinig enthousiasme
voor bestaat. Vooral het winkelpersoneel
blijkt weinig voor een later sluitingsuur te
gevoelen. Het eten komt in het gedrang,
aldus wordt van deze zjjde opgemerkt, de
vrije avond gaat voor een deel verloren.
Ook tegen de openstelling op Donderdag
avond worden bezwaren aangevoerd. Het
personeel wil niet graag een avond opof
feren en de winkelier meent, dat de ex-
tra-kosten die uit het openblijven op Don
derdagavond voortvloeien, niet opwegen te
gen de winst. Tenslotte wordt er ook wei
nig goeds gezegd van de vrije Dinsdagmid
dag, die vooral het personeel onverschil
lig laat, daar het immers bij een uni
forme sluiting van de winkels op die mid
dag niet in de gelegenheid is inkopen te
doen.
Vóór de 7 uur-sluiting wordt als argu
ment aangevoerd dat men de consumenten
zoveel mogelijk moet gerieven, waarbij
men na het sluitingsuur van de grootwin-
Kelbedrijven nog gelegenheid tot het doen
van inkopen wil geven. Kappers en siga
renwinkeliers zouden voor een later slui
tingsuur zijn. Ook voert men aan dat in
de toekomst de noodzakelijkheid van een
grotere omzetmogelijkheid zal gaan mee
spreken. De belangen van het platteland
liggen in deze mater anders dan die van
de steden. De „provincie" zal vrijwel zeker
accoord gaan met de voorgestelde 7 uur-
sluiting.
Tegen de 7 uur-sluiting wordt als
voornaamste bezwaar aangevoerd dat
juist de tijd tussen en 7 uur voor de
verkoop de meest ongeschikte is, om
dat men in het algemeen tijdens het
etensuur niet gaat winkelen. Daardoor
zullen de kosten hoger liggen dan de
baten vooral ook in verband met het
werktijdenbesluit van het winkelper
soneel.
De voorgestelde opening der winkels op
Donderdagavond tot 9 uur kan geen en
thousiasme wekken. In leidende kringen
van de middenstand verwacht men hiervan
weinig nut of voorde
Tenslotte de Zondag- en Dinsdagmiddag
sluiting. Over de Zondag bestaat weinig
verschil van mening, al zal terdege met
uitzonderingen rekening moeten worden
gehouden. Een ruime ma-ge voor uitzon
deringen moet ei\ ook zijn bij de verplich
te Dinsdagmiddagsluiting, waarmede men
in leidende middenstandskringen in het
algemr i sympathiseert. Zaken die vol
doen aan een doorlopende behoefte zoals
bakkerijen, kruidenierswinkels, slagerijen
en groentewinkels di door de Dinsdag
middag vermindering van omzet zouden
hebben, zouden, aldus meent men. niet
onder de wet moeten vallen. Op dit punt
neemt men het graag op voor decentra
lisatie, al kan men de gedachte, die aan
de sluiting op deze middag ten grondslag
ligt, wel aanvaarden.
Heden veroordeelde het Bijzonder
Gerechtshof te Arnhem de Groningse
slager R. F. Riemer Folkerts conform
de eis tot de doodstraf. F. had als „Un-
terscharfuehrer" van de SS deelgeno
men aan het vermoorden van zes Joden
in November 1944 nabij Vierhouten
(Veluwe).
gemeenteraad is een kwestie, waar men
zich in de standsorganisaties buiten moet
houden. En dit niet alléén, omdat de
Bisschoppen het verboden hebben, maar
niet minder uit welbegrepen verstandig
organisatiebeleid.1 Laat men daar de
eerstkomende maanden goed aan den
ken, het zal veel onheil voorkomen.
1Vees in aller ogen wat gij in Gods
ogen zijt, anders zijt ge een
huichelaar. j
(Van een bijzondere medewerker)
Morgen en avond grijpen we naar
de krant, met welhaast angstige
spanning: wat er gebeurd is rond:
Kardinaal Mindszenty, hoe het staat
met het probleem Indonesië, wie in Pa
rijs aan de winnende hand is: Krav-
chenko of de tegenpartij. Van hoe ont
zaglijk belang kunnen deze en soortge
lijk liggende vraagstukken voor de ont
wikkeling van het wereldgebeuren in
de nabije toekomst zijn. Kan het niet
gebeuren, dat tengevolge van onjuist
politiek manoeuvreren, Nederlands his
torische rol in het wereldverkeer uit
gespeeld raakt en staat en natie terug
zakken tot de vergetelheid van een at
ander nietig staatje aan Europa's West
kust? Hoe verbleken voor wie deze vra
gen eens overweegt, de „kleinere" poli
tieke aangelegenheden; gemeentelijke
autonomie, schooltandartsendienst en
zelfs woningbouw. Inderdaad deze
vraagstukken verhouden zich als onver
gelijkbare grootheden, en men heeft de
neiging alles te bagatelliseren in ver
gelijk met wat zich internationaal ook
rond ons eigen vaderland afspeelt.
Toch kunnen we ons ook weer niet
voorstellen, dat in dit feit de verkla
ring is te zoeken voor de verontrusten
de stilte, die vaak moet worden ge
constateerd op afdelingsvergaderingen
van de K.V.P. Een stilte, die wordt ver
oorzaakt door de afwezigheid van een
groot deel der leden. Nog steeds is men
niet in staat gebleken de apathie t.o.v.
het staatkundig gebeuren bij het kie
zend publiek te overwinnen. Het gaat
hier om een verschijnsel, dat niet al
leen in Katholieke kringen wordt waar
genomen, maar bij elke politieke scha
kering. Het constateren van dit laatste
feit is inmiddels niet als excuus be
doeld voor de katholieken, die menen,
dat het bedrijven van politiek aan be
stuursleden en volksvertegenwoordigers
in Kamer, Raad en Prov. Staten kan.
worden overgelaten. Inmiddels is het
niet uitgesloten, dat in de eerstkomende
maanden er weer enige opleving in de
politieke belangstelling zal zijn te con
stateren. De kiezers zullen immers weer
worden opgeroepen om uit te maken,
wie gedurende de volgende vier jaren
als hun vertegenwoordigers de Neder
landse gemeenten zullen besturen. Reeds
verschijnen weer de eerste berichten in
de gewestelijke bladen en wanneer men
zelf van enkele bestuurscolleges deel
uitmaakt, komt men op velerlei wijze
met dit aanstaand binnenlands politiek
gebeuren in aanraking. Op velerlei wij
ze. Het raadslid, dat het niet al te
slecht heeft gedaan, krijgt een informa
tief briefje of hij weer bereid is eventu
eel een nieuwe candidaatstelling te aan
vaarden en menig bestuurslid van een
middenstands-, boeren- of arbeidersor
ganisatie ontvangt het verzoek zitting
te nemen in een commissie, die het af
delingsbestuur van de partij over de
candidaatstelling moet adviseren.
Met het samenstellen van zulk een
adviserend lichaam wordt naar onze
mening een zeer verstandige daad ge
steld. Gezonde democratie vereist, dat
bij alle verkiezingen leiding wordt ge
geven. Dit leiding geven nu is de uit
sluitende taak van het partij-afdelings
bestuur. hetwelk zich uiteraard een ad
viserend college kan assumeren.
Als regel zal zulk een afdelingsbe
stuur er naar streven de afvaardiging
naar de gemeenteraad te doen bestaan
uit personen, die tot verschillende maat
schappelijke groepen behoren. Dan eerst
zal immers* het gemeenschappelijk be
lang der gemeentenaren, zowel als ieders
persoonlijk welzijn op de beste wijze
worden behartigd, wanneer de verschil
lende groepen, waaruit nu eenmaal een
bevolking is samengesteld, de gelegen
heid krijgen van hun mening te doen
blijken.
Uit het feit, dat deze waarheid alge
meen wordt aanvaard, leiden velen ten
onrechte df dat dus bestuurslichamen
der volksvertegenwoordiging een afspie
geling zouden moeten zijn van de ver
schillende standsorganisaties. Hier wordt
een vergissing gemaakt met zeer gevaar
lijke kanten. Vooreerst zouden we hoog
stens kunnen zeggen, dat het nuttig, ja
vaak noodzakelijk is. dat de verschil
lende standen in dergelijke colleges een
vertegenwoordiging kennen.
Maar tussen stand en standsorganisa
tie is nog wel enig onderscheid. Los
daarvan echter vereist een goede samen
stelling van eeri gemeenteraad, dat elke
fractie zo enigszins mogelijk de nodige
specialisten „levert". En nu moge Jansen
een prima voorzitter zijn van de Midden
standsvereniging en ook nog een goede
sigarenwinkelier, daarom is hij nog niet
per se tevens specialist, die met gezag
kan oordelen over de faits et gestes van
de gemeentebedrijven. En Pietersen die
zo vurig speechen kan op de vergade
ringen van de K.A.B. over de rechten
der arbeiders, is daarom nog lang niet
altijd de aangewezen man om over alle
avbeids- en sociale aangelegenheden,
waarmee men nu eenmaal in 'n gemeen
teraad te maken krijgt, als een werke
lijke specialist te oordelen.
Toch menen heel wat afdelingsbestu
ren van standsorganisaties, dat zij in
het belang van de leden, die zij rond
zich hebben verzameld, verplicht zijn
zich rechtstreeks met de gemcenteraads-
vei kiezingen te moeten bemoeien. En
menige vergadering van deze zo nuttige
verenigingen is in het verleden ontaard
in een politieke bekvechterij, omdat men
het wel eens was over het feit, dat er
een middenstander of arbeider in de
raad moest komen, maar hopeloos herrie
kreeg als het ging over de vraag, wié
dat nu zou moeten zijn.
Heeft eenmaal de politieke herrie in
trede gedaan in het leven van een
standsorganisatie, dan is het meestentijds
\^ior een lange reeks van jaren heel
lelijk mis. Al spoedig immers splitsen
zich de onderscheidene groepen, staan
fel tegenover elkaar, blijven tenslotte
van de vergadering weg ende dood
is voor geruimen tijd in de organisato
rische pot.
Men vergeet daarbij geheel, dat het
reeds sinds 1916 op last van het Epis
copaat aan de standsorganisaties verbo
den is zich met politieke actie in de
strikte zin van dat woord bezig te hou
den. Wat was dat toen een zeer ver
standige beslissing. De standsorganisa
ties hebben tot taak alle, zowel materiële
als geestelijke belangen van hun leden
te behartigen: „voor zover dit niet beter
kan of moet worden overgelaten aan an
dere organisaties, waarin verschillende
standen of groepen uit verschillende
standen zijn verenigd". Hieronder was
met name de politieke belangenbehar
tiging begrepen. Persoonlijkheidsvor
ming is de voornaamste taak der stands
organisaties. Dit sluit staatkundige voor
lichting niet uit. Men kan zich nu een
maal de behartiging van „alle" belangen
niet denken, zonder staatkundige activi
teit. Onder staatkundige activiteit is dan
te verstaan: het formuleren en door
geven van verlangens, die tenslotte in
de staatkundige sector hun laatste be
drijf vinden. De vraag of Jansen dan
wel Pietersen lid moet worden van de
fZte vervolg op pag. 6)
