bureaux van redactie en administratie
a
België eist verbinding met de
Moerdijk
"J
Militaire clausule in Atlantisch Pact verplicht
Ver. Staten niet automatisch tot oorlog
Moskou dreigt
Het weer
Uniform-fantast pleegde inbraak
te Bloemendaal
Oud-minister Fièvez
bediend
Tot hoofd en hart
Werkstakingen in Nederland
s
Meer zorg voor
de MENS
4
Maar zal landen van agressie weerhouden
Energievoorziening
bedrijfsleven
Nog geen demobilisatie
in Indonesië
Dr. Beel vertrekt Woensdag
Speurhond Herta dwong hem tot bekentenis
Belangrijke resolutie op bijeenkomst in Antwerpen
BRITSE REGERING WIJST DE BULGAARSE
BESCHULDIGINGEN VAN DE HAND
Bekentenissen
gevangenen
van
a
PINSDAC 22 FEBRUARI 1949
72ste JAARGANG No. 24392
NOORWEGEN
„Weltevreden" naar Batavia
Ci ...f*
-> -
Waterwegen-kwestie op
agenda van Den Haag?
Poging om leden der Britse
legaties te isoleren
WC
Herdenking van
„Februari"-staking
K.A.B. trekt zich terug
Treinontsporing bij Blokker
V-.
Vier kantoormachines gestolen
De man in uniform
Herta aan het werk
Nog eens Herta
SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstraat 45
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
militaire clausule in het Atlantisch pact zal de V.S. niet automatisch tot
°orlog- verplichten, maar zal verzekeringen bevatten, die zo krachtig zijn,
dat niemand het voornemen van het land om agressie 'te weerstaan verkeerd
Zal verstaan, aldus verneemt Reuter uit officiële bron te Washington. De
Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Dean Aeheson, zal de onder
handelingen voortzetten op de grondslag van deze opvatting, die Aeheson en
de commissie voor buitenlandse betrekkingen van de Senaat thans delen, zo
^ordt vernomen.
^et ministerie van Buitenlandse Zaken hoopt het verdrag binnen ongeveer
een maand aan het Congress voor te leggen. Het zou vergezeld gaan van een
foorstel voor militaire hulp aan de deelnemende West-Europese landen ten
Bedrage van „vele millioenen dollars".
JWen verwacht, dat volgens de plan
hen van het ministerie van Buiten
landse Zaken in totaal voor meer dan
drie milliard dollar aan wapenen aan
Europa zullen worden geleverd. Het
bewapeningsprogram zou voorzien in
de toewijzing van meer dan een mil-
hard dollar in het eerste jaar.
ïh tegenstelling tot het Noord-Atlan-
bsch pact moet een dergelijk program
goedkeuring verkrijgen van het Huis
Jan Afgevaardigden en Senaat. Beide
jerdragen behoeven enkel de goedkeu-
l"}g van de Senaat, de toewijzing van
jplden geschiedt door het Huis van Af
gevaardigden.
In Parijs wordt vernomen, dat niet
?e volledige tekst van het ontwerp van
Jjet Atlantisch Pact door het State De
partement aan de ministers van Buiten
landse Zaken van de betrokken mo
gendheden is overgemaakt, doch een
Passage uit het ontwerp, waarover ver
moedelijk Achesons besprekingen met
?e ambassadeurs van deze mogendheden
aobben gelopen.
Volgens de correspondent van de
*>unday Times" te Tanger heeft men na
in de afgelopen week gevoerde bespre
ngen tussen Franse militaire en poli-
'eke leiders in Noord-W est-Afrika be-
J-oten te Washington dringend, te ver-
foelcen, Noord-West-Afrika als„veilig-
{•eidszonein het Atlantisch pact op te
'hien
y-VoIgens de correspondent geven Ame-
jkaanse functionarissen, „die over de
~ftails dezer voorstellen het zwijgen be-
Jaren", toe, dat Algiers het sterkst aan
haak kan maken op aansluiting bij
Atlantisch pact en dat Noord-West-
Hika strategisch even belangrijk zou
bn als bijvoorbeeld Scandinavië.
„Hector McNeil, de Britse minister van
?aat, heeft in het Lagerhuis in ant
woord op vragen verklaard, dat geen
nkele regering, die betrokken is bij de
osprekingen over het Atlantisch pact,
pods enige militaire verplichtingen op
~lch heeft genomen. Men had hem ge
daagd om een verzekering, dat geen
j'erplichting tot automatische bellige-
^ntic of tot militaire actie zou worden
even&arci °P grond van het pact, die niet
rt„„, ens was aanvaard door alle andere
M v ende landen.
McNeil verklaarde verder, dat de de-
jonsieve maatregelen in overeenstem
ming met het Handvest der V.N., in
?6en enkel opzicht een inbreuk zouden
gunnen betekenen op het Brits-Rus-
'sche verdrag van 1942.
j -^e Londen verwacht men in goed-
^■Selichte kringen dat een Amerikaanse
*heraal aan het hoofd zal komen te
„oen van de „planning" van de Atlan-
ycfle en West-Europese defensie na
yjdertekening van het Atlantisch pact.
e'e Amerikaanse autoriteiten geloven
het de enig logische, oplossing zal
li wanneer de Verenigde Staten een-
ffal beginnen militaire Uitrusting naar
zst-Europa te zenden.
Generaal Eisenhower is de man, die
Let meest genoemd wordt voor de toe-
J'jhstige hoge post. En deze geruchten
Qj,n hardnekkiger geworden sedert hij
j s militair adviseur naar Washington
teruggeroepen.
Oslo, 21 Februari (A.P.) De Noor-
p minister van Buitenlandse Zaken
T^lvard Lange heeft gisteren op een
g rsconferentie verklaard, dat Noorwe-
besloten heeft zijn veiligheid te
-P.Ppelen aan het Atlantisch pact. Lange
dat een- Scandinavische defensie-
die voor een groot deel afhanke-
m zou zijn van Zweedse wapens, niet
li
aanmerking komt.
l ^at het antwoord op de Russische nota
JJtreft (inzake het Russisch voorstel
h°°r een Russisch-Noors non-agressie
r*ct> zei Lange, dat hij hiermee zal
Jachten, totdat het Noorse parlement
v®ac zaak besproken heeft. Dit debat zal
as over enige dagen plaats vinden.
■'Wanneer de Noorse regering besluit
Jch aan te sluiten bij het Atlantisch
"r
act en weigert een overeenkomst met
Sovjet-Unie aan te gaan, zal de
assische regering haar politiek ten
Juichte van Noorwegen, dat tot nu toe
a een vredelievend land wordt be-
.jhouwd, moeten herzien," aldus is te
j/°skou verklaard. Het Russische stand
out werd verduidelijkt in een com-
(,'Uaar van „De Rode Vloot", waar
in verklaard werd dat „de Amerikaanse
militairisten Noorwegen wensen te
zien als een springplank voor een fkn-
val op de Sovjet-Unie". Een besluit van
Noorwegen om tot het Atlantisch pact
toe te treden zou dus, aldus hét blad,
als uiterst provocerend worden be-
beschouwd.
De Britse minister van Buitenlandse
Zaken Bevin én zijn Griekse ambtge
noot Tsaldaris hebben gisteren in Lon
den besprekingen gevoerd over veilig
heidsproblemen.
Naar verluidt is ook de eventuele
vorming van een Middellandse-Zee-
Unie tussen Griekenland. Turkije en
andere landen ter sprake gekomen.
Bevin zou gunstig staan tegenover een
dergelijk verdrag, doch eerst het sluiten
van het Atlantisch Pact willen afwach
ten. waaraan een Middellandse Zee-pact
dan gekoppeld zou kunnen worden.
(Van onze Haagse redactie)
Van bevoegde zijde deelt men ons
mede, dat men in verband met de aan
komst van bet eerste gedeelte der trans-
formatorengroep bestemd voor het kop
pelstation Lutterade geen al te optimis
tische verwachtingen moet koesteren
ten aanzien van de energievoorziening
van ons land. Over deze transformata
zullen zoals bekend in noodgeval
len belangrijke energie-uitwisselingen
met België en Duitsland kunnen plaats
vinden. Zolang het koppelnet echter nog
niet gereed is, zullen alléén gebieden
die met Lutterade verbonden zijn kun
nen profiteren.
Of in de allernaaste toekomst reeds
energiebehoefte veiliggesteld zal kun
nen worden, hangt er van af of België
en Duitsland in voldoende mate en tegen
redelijke prijs electrische energie ter be
schikking kunnen stellen. Een en ander
vormt nog een punt van overleg met
onze naburen.
Verwachting tot Woensdagavond:
Spoedig toenemende bewolking met
vannacht of morgen bijna overal
lichte regen en later enkele opkla
ringen. Matige tot krachtige, langs
de Waddeneilanden mogelijk nu en
dan harde Zuid-Westelijke wind.
Iets koudere avond en nacht, maar
morgen hogere temperaturen dan
vandaag.
Zon op: 7.40. Onder: 18.08.
Maan op: 6.16. Onder: 12.52.
(Van onze Haagse redacteür)
Met de grootste nadruk werden giste
ren van officiële zijde te Den Haag de
geruchten tegengesproken, als zou met
ingang van 1 Maart a.s. de demobilisa
tie der in Indonesië verblijvende mili
tairen hervat worden, volgens een z.g.
„oud schema". De thans bestaande mo
gelijkheden tot en opvattingen or^r de
demobilisatie hebben GEEN wijziging
ondergaan.
Naar het A.N.P. verneemt, zal de Hoge
Vertegenwoordiger van de Kroon niet
Dinsdagavond, naar aanvankelijk was
gemeld, maar eerst Woensdagmorgen
acht uur van Schiphol naar Batavia ver
trekken. Dit uitstel geschiedt om vlieg
technische redenen. Dr. Beel zal niet
een zo geforceerd snelle reis maken als
bij zijn komst naar Nederland. Het reis
schema is thans zo vastgesteld, dat de
Hcge Vertegenwoordiger Zaterdagmor
gen in Batavia wordt verwacht.
O.m. beladen met een aantal beba-
keningstonnen voor de Indonesische wa
teren, een voor de B.P.M. bestemde 50-
tons „kantelbak" van 25 m lengte en een
viertal .lachtvaartuigen ter bevordering
van de watersport in Indonesië, is het
m.s. „Weltevreden" van de Kon. Rotter
damse Lloyd Maandagmiddag van Rot
terdam naar Batavia vertrokken.
De KLM-Constellation „Batavia" is
hedenochtend op het vliegveld Kemajo-
ran aangekomen. Het toestel had geen
passagiers aan boord, doch vervoerde I
vier ton post.
V" 1 A-'t' V v
5 ,y 5». j m
Dat de Bloemendaalse politie de laatste maanden erin geslaagd is een grote
reeks diefstallentot oplossing te brengen en de daders te achterhalen, heeft
sommige leden van het dievengilde er blijkbaar niet toe kunnen brengen om van
Bloemendaal als hun operatieterrein af te zien. Vorige week was het tenminste
weer raak, toen uit het gebouw van Openbare Werken vier kantoormachines
werden ontvreemd, waardoor de werkzaamheden aldaar werden lam gelegd. Doch
ook hier [wist de politie de hand te leggen op de dader, 2fij het dan, dat daar
een hele historie aan vooraf ging!
(Telefonisch van onze Belgische
correspondent)
In het stadhuis te Antwerpen werd
Maandag een zeer belangrijke vergade
ring gehouden, waaraan door de voor
zitter van de Kamer, Frans. v. Cauwe-
laert, talrijke parlementsleden, afgevaar
digden van de Kamers van Koophandel
en diverse vakbonden werd deel geno
men. De bijeenkomst had de bespreking
ten doel van de Schelde-Rijnverbinding.
De burgemeester van Antwerpen leidde
de discussies in. Hierna nam de heer
v. Cauwelaert het woord, die vaststelde,
dat de regering niet genoeg doordron
gen leek van het belang van deze kwes
tie
De opzet van de vergadering is, dit
ft
tt
Een officiële woordvoerder van het
Britse ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft gisteren officieel ontkend, dat de
vijftien Bulgaarse protestantse kerke
lijke leiders, die worden beschuldigd
van spionnage ten behoeve van Engeland
en de Verenigde Staten en die Donderdag
op grond «van deze beschuldiging in
Sofia zulen terecht staan, ooit onrecht
matige verbindingen hebben gehad met
de Britse legatie.
De woordvoerder verklaarde, niet aan
de indruk te kunnen ontkomen, dat deze
beschuldigingen een nieuwe poging zijn
om de leden van de staven der Britse
legaties achter het IJzejen Gordijn te
isoleren.
Hector McNeil, de Britse minister van
Staat, heeft voor het parlement ver
klaard, dat Groot-Brittannië verzocht
heeft om speciale vertegenwoordiging
bij het proces. Op een herhaald verzoek
üernhard en de Prinsesjes Beatrix en Irene brachten een bezoek aan Imst,
r Voor het eerst sinds elf jaar een groot maskeradefeest, het Z-B- Schemen-
laufen, gehouden werd.
om een uiteenzetting van de beschuldi
gingen, welke tegen de kerkelijke leiders
zijn ingebracht, is van het Bulgaarse
ministerie van Buitenlandse Zaken geen
antwoord ontvangen, aldus zeide McNeil.
De nieuwsbladen te Sofia hebben gis
teren de „bekentenis" gepubliceerd,
welke zou zijn afgelegd door ds. Yanko
Ivanof, supervisor van de methodisten-
kerk in Bulgarije, dat hij ongeveer vijf
millioen leva heeft ontvangen van de
Amerikaanse autoriteiten als betaling
voor verstrekte inlichtingen.
Volgens de „bekentenis" zou Ivanof
sedert 1937, toen hij voorzitter was van
de Bulgaars-Duitse vereniging te Pleven,
zich met „anti-nationale activiteit" heb
ben opgehouden. Na de bevrijding zou
hij aan „kolonel Tompson van de Ame
rikaanse missie" een rapport verstrekt
hebben over de situatie in Bulgarije.
Naar A.P. meldt, zou volgens de Bul
gaarse regering ook Georgi Chernef, het
hoofd van de tot de Pinkstergemeente
behorende kerken, „bekend hebben",
schuldig te zijn aan spionnage, hoog
verraad en deviezensmokkel.
Volgens het Bulgaarse nieuwsagent
schap heeft de nauw met de commu
nistische regering samenwerkende
synode van de Bulgaarse Orthodoxe
Kerk een verklaring gepubliceerd waarin
wordt gezegd, dat alle Bulgaarse burgers
vrijheid van geweten, van godsdienst
en van de wijze, waarop zij hun eredienst
willen inrichten, is gewaarborgd. De
synode zeide alle verraderlijke activiteit
van gelovigen en speciaal van geestelij
ken van' onverschillig welke geloofs
richting krachtig te veroordelen.
Mgr. John T. McNicholas, Aartsbis
schop van Cincinnati in de V.S. en voor
zitter van de bestuursraad van de Na
tional Catholic Welfare Conference, heeft
een verklaring afgelegd, waarin hij z0n
diep medeleven betuigt met de 15 leiders
van de Protestantse Kerk in Bulgarije,
die door de communisten zijn gevangen
genomen.
De aartsbisschop verklaarde, dat de
leiders van iedere godsdienst in de lan
den achter het IJzeren Gordijn, „die
zich niet onderwerpen aan de slavernij
van Moskou, slechts lasterlijke ontering,
vervolging, ballingschap, slavernij,
dwangarbeid, honger en dood te ver
wachten hebben."
H0 gaf verder als z0n mening te ken
nen, dat „generlei geloof mag worden
gehecht aan de zogenaamde bekentenis
sen van de gevangen leiders der Protes
tantse Kerk van Bulgarije". Want, „de
communistische rechtspraak weet, hoe
zij de mensen moet folteren en welke
middelen zij moet toedienen om de phy-
sieke en geestelijke kracht van haar
slachtoffers te breken".
duidelijk te maken. Het ogenblik is gun
stig om Nederland <tan het verstand te
brengen, dat er geen economische unie
tot stand komt, indien de kwestie van
het. Moerdijkkanaal niet wordt opgelost.
In deze zin werd door de vergadering
een resolutie aangenomen, waarin o.a.
te lezen staat, dat deze eis gewettigd Is,
dat Nederland jegens België verplich
tingen heeft, die nagekomen moeten
wordoen, daar de economische samen
werking anders niet tot. stand kan
komen
Later in de namiddag werd een af
vaardiging van het Antwerpse college
van wethouders door Spaak ontvan
gen, om hem van deze resolutie in
kennis te stellen en te vragen de
kwestie van het Moerdijkkanaal bij de
aanstaande Benelux-besprekingen aan
de orde te stellen.
Maandag heeft het interministeriële
comité voor economische coördinatie
zich eveneens met deze zaak bezig ge
houden en tevens met de kwestie van
de stop van Ternaaien en de sluis van
Terneuzen. Hieruit leidt men in Bel
gische kringen af. dat de regering het
probleem van de waterwegen in zijn ge
heel met Nederland wenst te bespreken.
Of deze zaak op de agenda van de ko
mende vergadering te Den Haag zal
voorkomen, kan pas _na overleg met
Nederland worden bepaald.
De K.A.B. heeft Maandagavond beslo
ten niet deel te nemen aan de herden
king van de Februari-staking, welke
Vrijdagmiddag te 4 uur op het Waterloo-
plein te Amsterdam zal worden gehou
den. Op deze bijeenkomst zou aanvan
kelijk alleen het woord gevoerd worden
door burgemeester d'Ailly. De commu
nisten, die zich met deze gang van zaken
niet konden verenigen, vroegen daarop
verlof gelijktijdig met de officiële her
denking een bijeenkomst elders te mo
gen houden. Dit is door de burgemeester
geweigerd. Tijdens een bespreking, die
daarop volgde, werd besloten, dat behal
ve de burgemeester ook een B.S.-er en
een communist, de heer F Schoonen-
berg, hoofdredacteur van „De Waar
heid", het woord zouden voeren.
Nu door dez.e beslissing de oorspron
kelijke opzet geheel is gewijzigd, heeft
de K.A.B. daarin aanleiding gevonden
zich terug te trekken en haar leden te
adviseren Vrijdag niet aan de herden
king deel te nemen.
De Amsterdamse Christelijke Bestu
renbond en het N.V.V. hebben een ge
lijkluidend advies aan hun leden gege
ven.
Oud-minister A. H. J. L. Fiévez, die
reeds geruime tijd ernstig ziek in het
St. Antonius-ziekenhuis te Utrecht ver
pleegd wordt, is dezer dagen uit voor
zorg voorzien van de laatste H.H. Sa
cramenten.
Ten gevolge van een ontsporing van
een goederenwagon bij Blokker op het
traject Enkhuizen-Hoorn is de spoor
baan geblokkeerd. Het reizigersvervoer
van Enkhuizen naar Hoorn geschiedt in
tussen per bus.
De ontsporing geschiedde toen bij het
rangeren de laatste wagon van een goe
derentrein uit de rails liep.
'at we in boosheid zeggen berouwt
ons vaak naderhand.
Zondagmiddag 13 Februari zag een
voorbijganger, dat in het gebouw van
Openbare Werken aan de Brouwers-
kolkweg twee ruiten waren ingeslagen.
Een onderzoek werd ingesteld, waar
bij bleek, dat er een electrische tel
machine, een boekhoudmachine en
twee schrijfmachines waren gestolen
met een totale waarde van ongeveer
2500.—.
Vast kwam te staan, dat de man eerst
getracht had het gebouw binnen te drin
gen door een kelderraampje, dat gelijk
met de straat lag, in te trappen. Hij
wist naar binnen te komen, maar stuitte
in de kelder, die dienst doet als archief,
op een gesloten deur. die naar de boek-
houdafdeling leidt. Hij ging onverrichter-
zake weer naar buiten, maar nam uit
de kelder een hamer en ander gereed
schap mee. Hij probeerde het daarna
eens aan de rechterzijkant en ditmaal
met meer succes. Door op een luifel te
klimmen, die zich daar boven twee ga
ragedeuren bevindt, kwam hij bij een
raam. waarvan hij de dikke spiegelruit
met de hamer insloeg. Het was toen een
eenvoudig werkje binnen te komen, of
schoon het niet zo simpel geweest zal
zijn de vier machines mee te nemen. Om
deze reden vermoedde de oolitie dan ook,
dat er meer dan één dader aan het werk
geweest was. De enige aanwijzing, die
zij aanvankelijk had, was de hamer, die
in het struikgewas bij het gebouw ge
vonden werd.
Het duurde echter niet lang, of zij
beschikte over meer gegevens. Een inten
se speurtocht door Amsterdam bracht
de politie bij een handelaar, waar de
electrische telmachine werd teruggevon
den. De man verklaarde deze te hebben
gekocht van iemand, die zich legiti
meerde met een spoorwegabonnement.
Hij gaf de naam op en het signalement
en gewapend met deze gegevens toog de
politie naar de abonnementen-admini
stratie van de Nederlandse Spoorwegen
in Utrecht, waarin men wel verschillen
de mensen van eenzelfde naam aantrof,
maar met andere voorletters. Een ver
zoek tot aanhouding naar alle zijden had
een verrassend resultaat.
Men zal zich herinheren, hoe een dezer
dagen de Haarlemse politie in de Kenau
straat een man signaleerde, die rond
wandelde 'l in het uniform' van gezag
voerder van een K.L.M.-vliegtuig. Op
zijn uniform prijkten verschillende on
derscheidingstekenen als van de Mili
taire Willemsorde, het Orde- en Vrede
teken, de Bronzen Leeuw, het Vliegers-
kruis, het Kruis van Verdienste, het on
derscheidingsteken van Ridder in de
Orde van de Nederlandse Leeuw én dat
van Officier in de Orde van Oranje-
Nassau. De man werd aangehouden en
eens nader aan de tand gevoeld. Hij
bleek niemand meer te zijn dan de 29-
jarige havenarbeider B„ een fantast, die
graag in uniform rondloopt. Tegen hem
werd proces verbaal opgemaakt, doch
men liet hem op vrije voeten.
De Haarlemse politie-agent herinnerde
zich na de oproep van de Bloemendaalse
politie, dat de bewuste „vliegenier" zich
bij hem ook gelegitimeerd had met een
„Deze staat wil een kerk, die zich ang
stig opsluit, Is het zo'n kerk, die gij
eert en liefhebt?", vraagt de H. Vader
aan het kwart millioen Romeinen, dat
op het St. Pietersplein Zondagmorgen
is samengestroomd. „Neen, neen!" ant
woorden de honderdduizenden en geven
daarmee blijk van hun onwankelbare
trouw aan Christus' plaatsbekleder op
aarde en de ene kerk, die op dit ogen
blik in Hongarije en elders aan vervol
gingen blootstaat, die de methoden van
Nero in afschuwelijkheid overtreffen.
spoorwegabonnement. B. werd aange
houden, waarbij bleek, dat het opge
geven signalement van de handelaar uit
Amsterdam volkomen klopte. Ontkende
B. in het begin iets met de inbraak uit
staande te hebben, later verklaarde hij
de machines alleen maar doorverkocht
te hebben. Hij had een kertnis ontmoet,
met wie hij in een kamp voor politieke
delinquenten had gezeten, die hem aan
geboden had de machines tegen tien
percent provisie aan de man te brengen.
De telmachine had hij inderdaad in Am
sterdam verkocht, evenals een schrijf
machine aan een ander adres. De andere
twee had hij in het bos verstopt. De
politie kon deze vier machines achter
halen. B. kon zich de naam van die be
wuste kennis niet meer herinneren. De
politie had echter het sterke vermoeden,
dat B. wel zelf de diefstal had gepleegd.
Assistentie werd ingeroepen van de
Rijksspeurdershondengeleider, de heer
H. de Groot uit Santpoort, die zijn
hond Herta aan het werk zette. Gister
middag waren wij getuige, hoe Herta
in enkele minuten het vermoeden van
de politie bevestigde en B. in zo'n
lastig parket bracht, dat hij spoedig
bekende.
Op het binnenplaatsje van het politie
bureau waren verschillende voorwerpen
neergelegd. Daar tussen moest B. zijn
zakdoek deponeren. De heer De Groot
maakte Herta vertrouwd met de lucht
van de hamer en stuurde haar toen naar
de voorwerpen. Hij liet ze alle links lig
gen, maar pikte precies de zakdoek er
uit. Evenzo gebeurde met een shawl en
handschoenen, die eigendom waren
van B,
Even later - kwam bij hoofdinspecteur
Voerman het bericht door, dat B. een
bekentenis had afgelegd. Hij bleef er
echter bij, dat hij de diefstal alleen had
gepleegd. Van het geld, dat hij voor de
machines gebeurd had, had hij zich het
bewuste uniform gekocht, waarin de
Haarlemse politie hem signaleerde
De medewerking van Herta werd
ook nog in een aner geval ingeroepen.
In de nacht van Vrijdag op Zaterdag
zag een politieagent te Bloemendaal
om ongeveer 3 uur een man fietsen
met een uitgesproken onguur uiterlijk.
Toen de man de agent zag, ging hij
er snel van door. Op de Bloemendaal-
seweg haalde de agent hem in.
De man verklaarde, dat hij op weg
van Zandvoort naar Amsterdam, waar
hij de weg was kwijtgeraakt. De agent
ham hem mee naar het politiebureau
om de vreemde gast weer „op het rech
te spoor te brengen", maar bij nader
onderzoek bleek, dat deze in het bezit
was van een compleet stel jnbrekers-
werktuigen. De „verdwaalde' vertelde
toen, dat hij naar Bloemendaal was
gekomen om terrein te verkennen voor
een goede kraak, maar hij had geen ge
luk gehad, want alle mensen waren
thuis. Ofschoon er in Bloemendaal zelf
die nacht niet ingebroken was, infor
meerde men toch nog even bij de om
liggende gemeenten. Toen het bericht
kwam, dat er in Velsen een poging ge
daan was om uit een garage een auto
te stelen, verdacht men deze man er
van, die de 24-jarige chauffeur-monteur
v. d. W. uit Amsterdam bleek te zijn. Ook
v. d. W. ontkende de diefstal te hebben
gepleegd, maar het was -hier weer
Herta, die het hem bijzonder moeilijk
maakte, waarop een bekentenis spoedig
volgde.
|191 9 1
TROKKEN VERKN
AANTAL
I VERLOREN 4RB£IDSDAs7n\
1945
1399QO
1948
J17S8S
AANTAL VERLOREN ARBEID&OAGEN t
-L
IWMl. l«<-«oo
pstu /j l»oa.«x>
1 ia) «ao
Joat.eoq
fPÊLVPAjiejzêL
1945.PERIODE MEI-DECEMBER
Y/1 STAKING O.L.V. DE E.V.C.
STAKING WEGENS
ANDERE REDENEN
7535
STAKING WEGENS
LOONEISEN
jak ra wr tpft «o joh jul «uaatpoctucxoec
104.
JAN
1940
Terwijl alom weer stakingen geproclameerd zijn, in Frankrijk, Engeland,
Amerika en vooral in Italië, is het alsof de vrij uitgebreide winterse stakingen
in ons land iets afnemen, hoewel nog verscheidene met grote hardnekkigheid
voo-tduren. Wij hebben derhalve eens nagegaan, welke schade in de laatste tijd
door stakingen veroorzaakt is aan ons internationale arbeidspotentieel. De
cijfers zijn hier en daar indrukwekkend. Zo gingen in de maand Januari bHjna
70.000 arbeidsdagen verloren, een aantal, dat belangrijk hoger ligt dan in welke
periode van het vorige jaar ook. In ons land is de staking al voorgekomen in de
vorige eeuw, doch nog nimmer in onze geschiedenis was de staking zo algemeen
als in het jaar 1919. Toen gingen meer dan een millioen arbeidsdagen verloren,
waartegenover als het hoogste na-oorlogse totaal 1946 staat met bijna 700.000
dagen. In verhouding neemt het verlies aan arbeidspotentieel door EVC-stakin-
gen af, volgens de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ook die
gegevens zijn in de kaart verwerkt.
Voor schepping van hygiënische toe
standen en voor veiligheid van
het lichaam in de onderneming
wordt in Nederland vrij goed gezorgd.
Dat getuigt van bezorgdheid voor het
lichamelijk welzijn van de werkers. De
diepere waarde daarvan ligt echter in
de eerbied voor het mens-zyn, die daar
uit spreekt. Wie met arbeiders intiem
omgaat, komt spoedig tot het besef, dat
het diepst en hevigst verlangen van de
werkman het verlangen is naar erken
ning als mens, naar geëerbiedigd worden
als persoon.
Ai wat herinnert aan de tyd, toen de
aroeider gewoonlijk slechts gold als
levend werktuig, als een stuk levend
Kapnaai in fianaen van de werkgever,
aisol ruj zijn oestaansgrond vond in het
economisch nuttig zijn voor de patroons,
verwekt wrevel in het hart van de
werknemer. Het is tot hem doorgedron
gen, dat niet de werkgever alleen een
dienst bewijst aan de maatschappij, doch
oat werkgever en werknemer samen m
oe behoeiten van de gemeenschap voor
zien en dat zij dus beiden delen moeten
in ae vi'ucnten van de gezamenlijke
arbeiu. Geen instrument doen medewer
ker van de ondernemer wil de arbeider
zich voelen.
Ook is hem steeds klaarder geworden,
dat vernoging van zijn economisch wel
zijn niet net alles-overheersenae doel
moet wezen, doch aat het dominerende
doel ligt in net volmaakter mens kunnen
zijn m en Dij en döór zijn arbeiden.
riet communisme, dat alles in de
mens zijn vrijheid, zijn persoonlijk
initiatief, zijn economiscne onafhanke
lijkheid enz. wil opofferen, om een
maximum aan louter-stoffelijke welvaart
te scheppen, begint steeds meer alkeer
te wekken bij de arbeioer, die zich zijn
méns-zijn bewust is geworaen en het
kenmerkend menselijke allerminst ziet
in het produceren. Hij Degint het ais
een krenking en bespotting van zijn
waardigheid aan te voelen, wanneer ae
„zuivere* communist hem komt vertel
len, dat de meest karakteristieke naam
voor oe mens is; „producerend dier".
„Bewustgeworden arbeiaers hebben
niet ais enig streven: dóór hun arbeid
aan middelen komen wehSe hen in
staat stellen, op een hoger cultureel peil
te geraken. Heen, ook stellen zij de eis:
in, en Dij en door hun werken zèil hun
typisch menselijke vermogens gaal te De-
waren en zeiis tot ontpiooung te orengen.
Daarom vraagt de arbeider zien Dij
leoere werkmemode o.v. al, of deze zyo
mens-zijn niet schaden zal.
Uit aie gegroeide mentaliteit is ook
het verlangen geooren, dal ai wie hem
leiding geen m oe onderneming op echt
menselijke wijze zal leiaen, zbnaer
oruutheid of bruuskheid, zonder wille
keur ot hardheid of hautaine houding.
De min of meer bonos» Dehanoenng
„neemt oe aroeider tegenwoordig even
min ais mensen uit anaere klassen zich
uat laten welgevallen. Waarom „neemt
nij oat niet meer? De aiepste grond
uaarvan ngt met in zijn gegroeid machts
gevoel, aoch in gegioeia oesef van zyn
voiwaaraig méns zijn.
Verheugena is net verschijnsel, dat-
net menseiyke - waardigheios-oew ustzij n
klaarder ontwaakt is Dij de arbeider, ien
volte erkennen wij het feit, dat bij een
krasse, die lange tyd niet met het ver
eiste respekt is benanaeld en op een
gegeven ogenblik vrij plotseling zien zyn
waardigheid oewust gaat worden, wel
eens overgevoeligheid voor zyn prestige
ontstaat, zodat achterstelling en nege-
rmg wordt aangevoeld, terwijl in feite
daarvan geen sprake is. Maar ondanks
die tijdelyke overgevoeligheid dient het
wakker worden der arbeiaers voor eer
en waardigheid een veroiijaend feit te
worden genoemd.
Alleen op ae grondslag van een pas
send zelfrespekt kan een klasse datgene
worden, waartoe zij maatscnappeiyk ge
roepen is en dat presteren, waartoe zij
in staat is. Het stelselmatig aankweken
van eigen waarde- en waardigheidsbe
sef, vooral ooor aie zelf-eerbied steeds
dieper te funderen, mag o.i. zelfs als
een der allerbelangrijkste laken worden
gezien van alle sociaal-paedagogische
instanties, de standsorganisaties in het
bijzonder. Dan zal het bewustzijn van
de macht, waarover men beschikt, leiden
tot een hoger verantwoordelijkheids
besef.
Met dat zelfrespekt als bron komt
de laatste tijd ook op. de drang
om het arbeidsmidöen tot een
zedelijk-gave en beschaafde omgeving
te zien omgevormd. In hoge mate prij
zenswaardig zijn de pogingen, door ver
schillende instanties gedaan, om het
arbeidsmidden zijn vaak, onbeschaafd en
zedelijk verlagend karakter te ontnemen.
Van jeugdbewegingen en van kernen
uit de volwassenen ging men hiervoor
vaak zeer geestdriftig aan het werk. Ge
leidelijk hebben ook organisaties van
volwassenen zich hiervoor ingezet. En
dankbaar moet worden erkend, dat
menige directie zich soms belangrijke
financiële offers getroostte, om de
funeste invloed, die van het arbeidsmid
den vaak uitging, te verzwakken of te
compenseren. Met hetgeen sommige
directies aan middelen aangrepen om de
arbeiders op te heffen, kunnen wij som
wijlen allerminst accoord gaan; doch
onloochenbaar is het feit, dat er door
sociale diensten waardevol werk is ver
richt om het peil van het arbeidsmidden
te verbeteren.
De successen daarvan zullen echter
altijd betrekkelijk blijven, wanneer uit
de kring der werkenden zelf geen be
weging opkomt, waarvan de leden, uit
zelf-respekt en uit bezorgdheid voor de
jeugdige werkenden vooral, stelselmatig
streven naar het ideaal: een vormend
arbeidsmidden.
Het moet een ondragelijke gedachte
worden voor de werknemers, dat zij,
werkend, de levenloze grondstoffen ver
edeld de fabriek doen uitgaan, terwijl
zij zelf bij hun werken een stuk van
hun adel verliezen. Door en in en bij
het produceren meer „mens" worden,
dat is een leuze, die allerwege dient te
worden aangeheven.
Ongetwijfeld rust op de onderneming
de plicht, door een „koninklijk'' steunen
van sociaal-paedagogische organisaties
naar best vermogen te compenseren,
wat in de onderneming aan geestelijke
schade wordt aangericht; doch boven
alles moeten zowel werkgevers als
werknemers uitzien naar middelen, die
preventief werken. Zolang arbeiden voor
de jeugd in feite betekent: „Staan in
een g e e s t e 1 ij k-g evaarlijk milieu
op een leeftijd, waarop een positief-
vormende omgeving nodig is om niet
te misgroeien", zolang moet er gesproken
worden van een uiterst ernstige wan
toestand.
De drang naar verbetering van het
beschavings- en het zedelijkheidspeil in
de onderneming komt op. Mee stuwen
is ieders plicht. De kansen op successen
staan gunstig, als men stelselmatig en
volhardend blijft werken op de basis van
het gegroeid zelfrespect.
PASCH. V. MARV1LDE.
I
