OSSERVATORE: „Stuur Mindszenty naar Rome1
Anak Agung wenst snelle souvereiniteitsoverdracht
OOGGETUIGEVERSLAG VAN HET PROCES
TEGEN KARD. MINDSZENTY
"J
Om propaganda te maken voor de
nieuwe Hongaarse staat
Verliezen in Indië
En vrijlating van republikeinse leiders
Tot hoofd en hart
Rechtvaardigheid en
werkelijkheidszin
Heiligverklaringen
Gewichtige besluiten
inzake Indonesië
Waarschijnlijk Zaterdag
publicatie
Dr. Bee! naar Batavia vertrokken
PROCES-MINDSZENTY
VOOR VEILIGHEIDSRAAD
Het weer
Besprekingen te Batavia
Havenstaking opgeheven
Gabriël Pressman voor de Amerikaanse radio
H.M. de Koningin in
Sankt Anton
N.S.B.-organisatie in
Amsterdam opgerold
Woensdag 23 februari 1949 e
72ste JAARGANG No. 24393
£aalde
'tilth,
<fcn.
Een nationale kerk
Van officiële zijde wordi
hei volgende medegedeeld:
Gedurende hef bezoek van
de Hoge Vertegenwoordiger
van de Kroon aan Nederland
heef! deze een iniensief over
leg gepleegd met de Neder
landse regering over hei In
donesische vraagstuk in al
zijn aspecten en over de in de
toekomst te volgen vaste ge
dragslijn. Daarover zijn ge
wichtige besluiten genomen,
welke onverwijld gepubli
ceerd zullen worden, zodra
dr. Beel in Batavia is terug
gekeerd. De publicatie, die
Zaterdag a.s. verwacht kan
worden, zal gelijktijdig ie
Batavia en ie 's-Gravenhage
plaats vinden.
Dr. Beel keert thans naar
Indonesië terug, geheel op
de hoogte van de inzichten
van de Nederlandse regering
en voorzien van de nodige
volmachten.
Trein loopt op mijn
Vergadering B.F-O. verdaagd
In April voor Algemene
Vergadering
Geen bezwaar UNCI in te schakelen
BERUCHT INBREKER GEPAKT
„Het was een tragische
comedie"
V
Uitbreiding Amerikaanse leger
Studiefonds voor jongeren
der K.V.P.
Blijft Pajor in Noorwegen?
BUREAUX VAN REDACTIE EN ADMINISTRATIE
j SMEDESTRAAT 5 HAARLEM
*mefoon: Redactie 21544; Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
B|jkantoor Beverwijk: Stumphiusstraat 45
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H W. M. van Run.
Wr>d. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per mllllmeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
terief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 35 cents per week,
f 1.52 per maand, f 4.55 per kwartaal.
Het behoeft niet nogmaals in al
dan niet pathetische bewoordin-
jv gen te worden geschetst, dat de
mtsers gedurende een noe altiid
et met een officieel vredesverdrag
zegelde oorlog zowel op moreel als
a?. ^aterieel gebied een niet te be-
hp1Jven leed en een nauwelijks te
.cijferen schade aan Nederland heb-
j0n toegebracht. In de eerste na-oor-
vSse dagen zou men voor een bijna
machte zonderling zijn gehouden,
men had durven verdedigen, dat
cderland diende af te zien van be-
voor de hand liggende moge-
aithi
eden tot het verkrijgen van een
ans gedeeltelijke schadevergoe-
boï sch«nt ^et tot de bon ton te
efioren om de tot „technische grens-
Tecties" ineengeschrompelde an-
sXatie-aanspraken van weleer met
keur van argumenten te doodver-
o n als weerzinwekkende manifesta-
„e,s van een kleinzielige kruideniers-
^itiek.
v Hoe is dan zo ongeveer de stand
„atl zaken? Volgens de jongste uitla
den, hierover gedaan van Rege-
•hgswege bij monde van minister
jj'kker in de Tweede Kamer op 4
,e°ruari j.l., zouden er technische
.precties beraamd zijn, welke voor
boog een voorlopig karakter dragen
0 Welke, overeenkomstig gedurende
re laatste tijd in de pers verschenen
dichten, zouden neerkomen op de
anwinst van een miniem territoir
een luttel aantal inwoners, alles
'leen te begroten op „een plattelands-
•Oeente me* 10.000 zielen".
Een deel Van de Nederlandse pers
j^.ha de bekendwording hiervan on-
•jddellijk in het geweer gekomen om
imisnoegen over deze plannen
v6nbaar te maken. Over het algemeen
.^Wachtte men, dat de verwerkelij-
van dit voornemen meer zou
chaden dan baten en dat het dwaas
om ter wille van zulk een mini
mie aanwinst van grondgebied be
reide reële gevaren te riskeren. En
v cn redeneerde daarbij voornamelijk
^ahuit de tot haar huidige werkelijk-
gegroeide positie van West-
Mtsland, dat de betekenis gaat krij-
b van een hoogst nuttige buffer-
paat tussen de politieke antithese van
1 °st en West en een waardevolle
cndgenoot belooft te worden in een
ekomstig in federatief verband ge-
vSsocieerd West-Europa. Men vreest
.°°r stellig in het verschiet liggende
lelijkheden met de tegen hun zin
'hflen ons staatsverband opgenome-
®n en acht de aanwinst strategisch
b geen enkele, economisch van een
°°gstens dubieuze waarde.
v Hu is het zonder meer waar, dat
ael van deze argumenten steekhou-
iand moeten worden geacht in de
v'-i'dige omstandigheden, welke zo
^schillend zijn van die waarin de
>fïste annexatie-aanspraken werden
0rrnuleerd. En het is voor ieder,
Ihf °°b jnaar enig inzicht heeft in de
^ternationaal-politieke constellatie,
.jhniddellijk duidelijk, dat er geen,
.'thans minder, moeilijkheden zouden
indien er overeenstemming
a®rste tussen de grote mogendheden,
j Maar er valt bij dit alles een be-
/hkelijk verschijnsel waar te nemen,
j^t wij niet kunnen nalaten uitdruk-
b'tik te signaleren. Men pleegt aan
v behandeling van dit probleem na-
cahjk principiële beschouwingen vast
knopen, welke een dreigend uit
bot openen op de verwerping van
ld 1 Principes. Met een ontstellende
tptigheid stapt men heen over het
^gegeven feit, dat het wellicht voor
miniem deel te bevredigen rechts-
(j.jfoel thans zonder enige satisfactie
om onmiddellijk daarna de lof
i, gaan zingen van een de laatste tijd
langer hoe meer vergoddelijkt
j~grip, dat men in de formulering
|j 'erkelijkheidszin" tracht te vangen.
lv het ziet er naar uit, dat men dit
gppip, althans wat men daaronder
F«eft te verstaan, het liefst zou zien
mfheven tot leidinggevend beginsel
A het (voornamelijk internationaal-)
V Jhieke handelen. In zijn verste ge-
valgen zou het in praktijk brengen
5?n dit denkbeeld neerkomen op een
gehele ontwaarding van het inter-
Cjjonale verkeer, door tot zedelijk
differente handelspraktijk te verla-
wat voor een deel aan verander-
doch algemene, voor een deel
5-11 volstrekt onveranderlijke en
i, aWige rechtsnormen dient te blij—
11 gebonden.
.Wilt
u een voorbeeld van waartoe
tv'k een „leer" tot in haar absurde
(^sequenties zou kunnen voeren?
een notoir politiek misdadiger
Lu dan kunnen worden vrijgespro-
Lri' omdat de rechtsprekende geal-
(li erde rechter een goede spion in
vahst van zijn land in hem zou zien
of omdat hij uitermate geschikt
ba zijn als chauffeur voor de open-
£6 aanklager,
w erzake van het onderhavige onder
la TP der grenscorrecties dient minder
•V^ hartig te worden gejongleerd
•W gerechtvaardigdheid
Aanspraken en dient iets minder
lij te worden gekapituleerd voor de
V. er als grondnorm te beschou-
hlj? Politieke realiteit van het ogen
lik Zeker, aan recht zonder werke
enheid heeft men niet veel. maar
d.a,°rt wanneer zou het recht als zo-
O niet een daaraan beantwoor-
Ult=L t:eil Udctl dctll UCdUlWUUi-
feitelijke werkelijkheid kunnen
n groeien?
0e „Osservatore Romano" daagde de Hongaarse regering gisteren op sarcas
tische wijze uit. Kardinaal Mindszenty vrjj te laten en hem naar Rome te zen
den om hem daar in de gelegenheid te stellen in het Vaticaan propaganda te
maken voor de nieuwe Hongaarse staat.
Het blad wijdde op de voorpagina drie kolommen commentaar aan de brief
die de Kardinaal na zijn veroordeling aan de Hongaarse raad van bisschoppen
heeft gezonden met het verzoek te streven naar een accoord tussen Kerk en
Staat. De „Osservatore" schreef: „Als het waar is, dat Kardinaal Mindszentv die
brief heeft geschreven en hij de zaken niet langer unilateraal ziet, maar in plaats
daarvan thans de „Hongaarse democratie" begrijpt, dan zal niets doeltreffender,
verleidelijker en onbetwistbaarder zijn dan hem op de bisschoppen af te zenden
of liever nog naar Rome te sturen".
dat de valsheid er van duidelijk in het
oog springt.
Gisteravond is door het Hongaarse
ministerie van Buitenland:? Zaken de
tekst gepubliceerd van deze brief, die
door Josef Kardinaal Ilindszenty vanuit
de gevangenis gericht zou zjjn aan de
aartsbisschop van Kalocsa.
De „Osservatore" noemde de brief van
Mindszenty aan de Hongaarse bisschop
pen een nieuwe mystificatie en zei, dat
het regime, dat zich zo haastte met het
verspreiden van dit nieuws, er zo zeker
van is geloofd te worden, dat het op
nieuw tot uitvoerige documentatie is
overgegaan en wel op zo uitvoerige wijze,
S. Congregatie van de Riten heeft
^eren z. H. de Paus in kennis gesteld
haar definitieve goedkeuring voor
.Canonisatie van twee heiligen, aldus
*1<U
A.P. uit Vaticaanstad.
zijn zuster Bartolomea Capitanio,
ic.hteres van de orde van de Zusters
hl r'Wfdadigheid, die in 1833 overleed
HgJ'hster Giuseppa Rossello, de stich-
van de orde van de Dochters
L. V. van Barmhartigheid, die
®ide zjjn van jtaliaanse afkomst.
\fjister Rosello zal 12 Juni tot heilige
V pVen worden, terwijl dit voor zus-
aPitanio in de loop van het Heilig
Plaatsvinden.
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verliezen
in Indonesië zijn gerapporteerd:
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 3 Februari 1949: Sold. H. J
van Amste! legemr. 270226067. afkom
stig uit Vreeswijk.
Gesneuveld 9 Februari 1949: 2e Lt. J.
J. Bottinga, legemr. 260310210, afkom
stig uit De Lier (Z.H.).
Gesneuveld 11 Febr. 1949: 2e Lt. M.
T- C. Klompenhouwer, legernr.
251203190. afkomstig uit Tilburg. Sold.
J„ E' Notenboom, legernr. 270331034
afkomstig uit Rotterdam.
Gesneuveld 13 Febr. 1949: Sold. A W
Gijzen, legemr. 260710054, afkomstig
uit Rotterdam. Serg. A. J. Hoeboer, le
gemr. 220210005. afkomstig uit Nijme
gen. Opperwachtm. H. J. Schreurs, le
gem. 251114114, afkomstig uit Klundert
(N.Br.).
Gesneuveld 16 Febr. 1949: Korp. J.
Frans, legernr. 240207000, afkomstig uit
Oude Pekela. Sold. Ie kl. J. J. van Leu
ken, legernr. 260525059, afkomstig uit
Erp (N.Br.).
Gesneuveld 18 Febr. 1949: Marechaus
see le kl. W. J. Hendriks, legemr.
250407168, afkomstig uit Oeffelt.
De trein Malang-Surabaja is Maan
dagmiddag nabij de brug tussen Sengon
en Lawang op een mijn gelopen. Door
dat de trein wegens verdere beschadi
ging aan het baanvak langzaam reed,
stortten geen wagons in het ravijn, doch
de locomotief, het bagagerijtuig en twee
wagons werden zwaar beschadigd. Drie
personen werden gedood en twee ge
wond.
In de hedenochtend gehouden verga
dering van de B.F.O. zijn aan de leden
enige nota's ter bestudering overhan
digd. De vergadering is verdaagd tot
op een nader vast te stellen tijdstip.
De afdeling Batavia van de P.R.I.S.
(Partai Rakjat Indonesië Serikat) be
sloot niet mede te werken aan de vor
ming van een vertegenwoordigend li
chaam voor Batavia en het college voor
het dagelijks bestuur. Als redenen wor
den opgegeven, dat het aantal leden te
gering is en benoeming van alle leden
strijdig wordt geacht met de democra
tische beginselen. Hetzelfde besluit
werd genomen door de afdeling Batavia
van de Pardafi.
Mr. Indra Kusuma, advocaat en pro
cureur te Surabaja is benoemd tot bur
gemeester van die stad.
Drie minuten over acht is vanmorgen
dr. Beel met de Constellation l'.H.
T.E.R., onder commando van gezagvoer
der Vis, van Schiphol naar Batavia ver
trokken.
Dr. Beel heeft geen verklaring afge
legd op Schiphol, zoals hü reeds tevoren
had aangekondigd. Hij werd uitgeleide
gedaan door minister-president Drees en
verscheidene leden van het kabinet.
In het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden is een resolutie ingediend tot
intrekking van de diplomatieke erken
ning van Joegoslavië door Amerika. De
intrekking is bedoeld als protest tegen
de gevangenzetting van Aartsbisschop
Stepinac.
In de brief stelde de Kardinaal aan
aartsbisschop Groez voor om aan de mi
nister van Binnenlandse Zaken toestem
ming te vragen, hem in de gevangenis
te bezoeken „teneinde mijn zaak en de
problemen, die er mee ve bonden zijn"
te bespreken.
De primaat schreef, dat hij 50 dagen
lang „nagedacht had over de betrekkin
gen tussen de Kerk en de staat en over
een modu vivendi".
Hij r rde de mogelijkheid aan van het
openen van besprekingen met de rege
ring „zonder dat daarmee de leer, de
wetten en de rechten van de Kerk dien
den te worden geschaad".
Hij voegde er aan toe, dat hij zelf
gaarne dergelijke stappen zou onder
steunen.
De aartsbisschop van Kalocsa staat bij
afwezigheid van de primaat aan het
hoofd van het Hongaarse episcopaat.
De Kardinaal zond een afschrift van
de brief aan Guyla Dzapid, de aartsbis
schop van Eger, Esztergom (onder de
primaat), Kalocsa en Eger zijn de drie
aartsbisdommen van Hongarije.
Er zijn thans, aldus meldt het K.N.P.,
nadere bijzonderheden bekend geworden
van het reeds eerder gemelde plan der
Hongaarse regering om in Hongarije een
nationale kerk te stichten. Volgens dit
plan wil men de bisdommen opheffen
en daarvoor in de plaats vier nieuwe dio
cesen instellen.
De bisschoppen daarvan moeten be
noemd worden op voorstel van de mi
nister van Binnenlandse Zaken. Een an
der voorstel wil de gelovigen de bis
schoppen laten kiezen en de gekozenen
door de president van de Hongaarse
republiek laten bevestigen. In dit ver
band rekent men er op, dat de minister
van Binnenlandse Zaken van de geeste
lijkheid zal eisen haar houding te be
palen ten aanzien van de zaak tegen
„De zaak-Mindszenty zal door de lan
den van Zuid-Amerika aan de Veilig
heidsraad en de Algemene Vergadering
van de V.N. worden voorgelegd", zo ver
klaarde gisteren het hoofd van de
Columbiaanse afvaardiging, Roberto
Urdaneta Arbelacz. Hü voegde er aan
toe, dat de afgevaardigden van de be
trokken landen vandaag in het gebouw
van de Columbiaanse delegatie zullen
bijeenkomen.
De Columbiaanse afgevaardigde zeide
tenslotte, dat de kwestie van Kardinaal
Mindszenty door Argentinië en Cuba bü
de Veiligheidsraad zal worden aanhan
gig gemaakt, terwijl Columbia de kwestie
op de agenda zal doen plaatsen van de
aanstaande algemene vergadering in
April.
Kardinaal Mindszenty. De priesters staan
dan voor de keus om in een dergelijke
nieuwe regeling toe te stemmen of het
gevaar te lopen zelf wegens hoogverraad
of sabotage ter verantwoording te wor
den geroepen.
De Canadese regering heeft haar
zaakgelastigde te Praag instructie gege
ven om visa te verzoeken voor een be
zoek aan Hongarije en Roemenië om ter
plaatse een onderzoek in te stellen naar
de „godsdienstvervolgingen" aldaar,
aldus heeft de Canadese premier, St.
Laurent, gisteren in het Huis van Afge
vaardigden verklaard.
Aartshertog Otto van Hahshurg (rechts),
Oostenrijks troonpretendent, in gesprek
met een verslaggever van de Chicago
Tribune, waarin hij verklaarde, dat
Stalin persoonlijk, instructies heeft ge
geven voor het proces tegen Kardinaal
Mindszenty en diens veroordeling tot
levenslange gevangenisstraf heeft be
volen. Otto van Habsburg werd, zoals
bekend, door de Hongaren ervan be
schuldigd in samenwerking met de
Kardinaal een revolutie in Hongarije te
hebben voorbereid.
De premier van Oost-Indonesië, Anak Agung Gde Agung, heeft Dinsdag
avond voor radio Makassar een rede gehouden, waarin hjj pleitte voor een
snelle souvereiniteitsoverdracht. Voorts achtte hij het van belang, dat aan
de republikeinse leiders volledige bewegingsvrijheid zou worden verstrekt.
Hij achtte het noodzakelijk, dat de volgens het plan-Beel te vormen nationale
federale interim-regering op voet van volledige gelijkgerechtigdheid en
gelijkwaardigheid met Nederland een verdrag zou sluiten, waarin de nood
zakelijke voorzieningen betreffende de overgang naar de nieuwe rechtsorde
worden overeengekomen. Hij zeide, dat minister Van Maarseveen in een
korte samenvatting inzake het plan-Beel gezegd had, dat het statuut van de
Nederlands-Indonesische Unie en de afzonderlijke verdragen, die gesloten
moeten worden, tot stand moeten komen voordat de souvereiniteitsoverdracht
zal kunnen geschieden.
zal slechts de beginselen bevatten, die
aan de latere definitieve verhoudingen
ten grondslag zullen liggen, en zal te
vens de voorzieningen regelen, die als
gevolg van de souvereiniteitsoverdracht
noodzakelijk zijn".
Hij vergeleek Indonesië met een zwaar
zieke patiënt, aan wie door tal van art
sen en verpleegsters wordt gedokterd,
en zeide dat oprechte en deskundige
hulp zeker, niet kon worden gemist, doch
dat de vaste en eendrachtige wil tot
herstel in de Indonesiërs zelf moet wor
den gevonden. Hij achtte het geen be
zwaar, de Commissie van de V. N.
in te schakelen, wanneer deze kan bij
dragen tot een snelle en goede oplossing
van het Indonesische probleem.
De regering van Oost-Indonesië acht
overleg met alle betrokkenen noodzake
lijk, „derhalve ook en niet het minst
met de republikeinse leiders en rege
ringspersonen".
Verwacht wordt, dat de Hoge Verte
genwoordiger van de Kroon, na zijn
aankomst in Batavia, een delegatie naar
het eiland Banka zal zenden om de re
publikeinse premier Mohammed Hatta
en andere republikeinse leiders uit te
nodigen naar Batavia te komen voor het
voeren van besprekingen, aldus ver
neemt A. P. van betrouwbare zijde.
Het doel dier besprekingen zou zijn
de republikeinen er toe te bewegen zich
aan te sluiten bij de federale staten en
zitting te nemen in een Indonesische
federale regering waaraan de souverei-
niteit kan worden overgedragen. Dr.
Beel zou er naar streven de republikei
nen „zo aantrekkelijk mogelijke voor
waarden" aan te bieden.
In Nederlandse kringen werd nog op
gemerkt, dat er veel zou afhangen van
de houding van Merle Cochran, met
name of hij bereid zou zijn invloed aan
te wenden om de republikeinen er toe
te bewegen hun medewerking te ver
lenen.
Verwachting tot Donderdagavond.
Zwaar bewolkt met plaatselijk
enige lichte regen of motregen en
later voornamelijk in het Noorden
van het land opklaringen. Krachtige
tot matige Westelijke wind. Iets
minder zacht.
Zon op: 7.38. Onder: 18.20.
Maan op: 6.54. Onder: 14.02.
Als dit het geval is, dan blijft bij ons
bange twijfel bestaan of het alsdan in
derdaad mogelijk zal zijn. dat de souve-
reiniteit spoedig zal worden overgedra
gen, zeide hij. De interpretatie van het
plan-Beel bevredigt ons daarmede zeer
moeilijk.
Immers, wanneer de totstandkoming
van het statuut van de Unie en van
verdragen gesteld wordt als voorwaarde,
waaraan moet worden voldaan voordat
van souvereiniteitsoverdracht sprake
zal kunnen zijn, dan blijft er weinig
plaats voor de verwachting, welke de
aan dit plan ten grondslag liggende
conceptie zo aantrekkelijk en aan
vaardbaar maakt, namelijk, dat. de over
dracht van de souvereiniteit inderdaad
op zeer korte termijn zou kunnen ge
schieden.
De regering van Oost-Indonesië acht
het noodzakelijk, dat reeds aanstonds
dc noodzakelijke voorzieningen voor de
overdracht van de souvereiniteit op een
in de nabije toekomst liggend tijdstip
zal worden voorbereid, d.w.z. niet na,
noch tegelijk met de arbeid, welke daar
toe moet worden gericht op de con
structie van de nationale federale re
gering, die alleen tot stand kan komen
als resultaat van overleg en overeen
stemming tussen de vertegenwoordigers
van de gebieden, die straks de V.S. van
Indonesië zullen vormen.
Zij treedt daarbij op als eerste rege
ring van de onafhankelijke souvereine
V.S. van Indonesië en zal op de dag van
de souvereiniteitsoverdracht voorlopig
een bilateraal verdrag sluiten, waarin
in afwachting van een definitieve rege
ling van de verdragsverhouding tussen
Indonesië en Nederland op voorlopige,
tijdelijke voet de voor de nieuwe rechts
orde noodzakelijke voorzieningen wor
den getroffen.
Anak Agung vervolgde: „Dit verdrag
Vorige week heeft de centrale recher
che van Amsterdam van zijn bed ge
licht de 58-jarige landbouwer P. W„
die verdacht wordt van een zeer grote
serie inbraken in Alkmaar, Beverwijk,
Heiloo en Castricum. De aanhouding ge
schiedde op verzoek van de politie te
Beverwijk. W. is overgebracht naar Alk
maar. In Beverwijk bestaat het ver
moeden, dat hij in de laatste tijd vier
maal heeft ingebroken. In Alkmaar niet
minder dan 12 of 13 maal. W. blijft
evenwel hardnekkig ontkennen en heeft
slechts één inbraak toegegeven, ge
pleegd in de nacht van 15 op 16 Fe
bruari in Alkmaar. Een deel van de
buit is in zijn woning te Amsterdam te
ruggevonden. Hier was ontkennen voor
hem dus ook onmogelijk. Omdat W. bij
zijn inbraken steeds dezelfde opvallen
de methode gebruikte hij heeft de
gewoonte een ruit op een oepaalde ma
nier te verbreken en tevens, als hij
spaarpotten, portefeuilles, portemonnaies
e.d. buitmaakt, deze in de naaste om
geving van het huis te ledigen en weg
te gooien zijn er ernstige verdenkin
gen tegen hem voor niet minder dan
twintig inbraken in Kennemerland ge
pleegd. Bovendien werd hier een voet
afdruk, welke gelijk is aan de zijne, ge
vonden, daar een jasje, dat hem paste,
en meer van dergelijke aanwijzingen.
Tenslotte heeft W reeds twintig jaar.
twee maanden en tien dagen gevange
nisstraf achter de rug. Hij is dan ook
een zeer goede bekende van de politie.
De stakende Amsterdamse havenarbei
ders hebben Dinsdag besloten de staking,
die zes weken geleden uitbrak, op te hef
fen. Ze zijn vandaag weer aan het werk
gegaan.
Dit besluit is genomen als gevolg van
de mededeling, welke in de voormiddag
door de scheepvaartvereniging Noord
aan de stakers is gedaan.
„Ik ben juist van Boedapest te Wenen aangekomen, aldus Pressman. Acht
dagen ben ik in Boedapest geweest voor de New York Times. Edward Curry
van United Press en ik waren de enige twee Amerikanen, die de Amerikaanse
pers vertegenwoordigden en in de rechtszaal werden toegelaten. Ik was er
bijna helemaal niet ingekomen. In Warschau kreeg ik klaarblijkelijk bij
vergissing mijn visum voor Hongarije, want toen ik in Boedapest aankwam
was de Hongaarse regering zeer verbaasd en niet erg verheugd mij te zien.
Ambtenaren van de Hongaarse regering vertelden mij, dat ik wegens plaats
gebrek de zitting niet kon bijwonen. Uit de foto's van de eerste dag der
zitting in de Hongaarse couranten bleek evenwel duidelijk, dat er nog plaatsen
onbezet waren. De tweede dag veranderde dc situatie. Via de „Voice of
America" kwamen in Hongarije de berichten binnen, dat ik niet in de rechts
zaal werd toegelaten. Plotseling ontdekte de Hongaarse regering toen, dat
er toch ruimte was voor een tweede Amerikaanse correspondent. Gewapend
met een groen strookje papier haastte ik mij in een taxi naar de rechtszaal.
Ik kwam nog op tijd voor de laatste twee uur van de tweede zittingsdag.
gaars-Duits Genootschap een van de
I grootste nazi's van Hongarije. Olti was
de rechter, Olti functionneerde ook als
openbaar aanklager en jury. Olti liet
zijn vragen neerratelen op de beschul
digden als machinegeweervuur. Olti
overstemde volkomen de aanklager, die
slechts inleidde en weer beëindigde. Olti
was genadeloos met de verdediging. De
openbare aanklager liet zeven getuigen
voorkomen. De poging van de verdedi
ger om één getuige op te roepen werd
door de president verworpen. De ogen
van Olti waren schichtig, zijn stem stac
cato. Hij keek bijna niet op van zijn pa
pieren op tafel. Het scheen mij toe, dat
alles volgens een vast schema werd af
gewerkt.
Maar het was nauwelijks nodig de be
schuldigden aan te klagen. Alles was
daarvoor te vlot geregeld. In de eerste
plaats hadden al de beschuldigden reeds
voor de zitting bekend. De rechtszitting
ging voort als een goed gerepeteerd
maar slecht gespeeld toneelstuk. Voor
een historische belangrijke rechtszitting
was de haast ongepast.
Zakar, de nog zeer kinderlijk uit
ziende secretaris van de Kardinaal, deed
als een kleine jongen, die school moet
blijven om zijn lesje te leren. Hij keek
versuft en zijn gezicht was bleek. De
president porde hem steeds op een
vriendelijke wijze aan, wanneer hij niet
Het was een kleine donkere kamer.
Ofschoon de zon buiten scheen, drong
er niet veel licht door de grote Gothi-
sche ramen naar binnen. De lampen
brandden. Op het podium z: jn de pre
sident van de volksrechtbank en de vier
andere rechters. Allen waren leden van
de Partij; een had een boerenhemd aan
zonder das.
Beneden hen zaten op de eerste bank
de beschuldigden. Hun gezichten zagen
er afgetobd uit. Hun houding varieerde
van berusting tot onverschilligheid.
Overal stonden of zaten gewapende le
den van de politiemacht met of zonder
uniform; bij de uitgangen, bij de be
schuldigden en tussen de zorgvuldig uit
gezochte toeschouwers. De Kardinaal
hield zijn hoofd bijna voortdurend iets
naar rechts gebogen; zijn handen hield
hij gevouwen. Zo nu en dan draaide hij
aan zijn ring. Gewoonlijk zat de Kardi
naal stil.
Gezien met Amerikaanse ogen was de
procedure het meest opvallende van de
rechtszitting. Recht in een „volksdemo
cratie" is een vreemd iets.
De president van het Hof, Vilmos
Olti, was vóór en gedurende de oor
log als secretaris-generaal van het Hon-
Gabriel Pressman, de speciale ver
slaggever van de New York Timed,
die „bij vergissing" een visum voor
Hongarije heeft gekregen en althans
een deel van het proces tegen Kar
dinaal Mindszenty heeft bijgewoond,
heeft voor de Amerikaanse radio van
Wenen uit een ooggetuigen er slag
gegeven van de wijze waarop het
proces werd gevoerd. Aan dit verslag
ontlenen wij de volgende bijzonder
heden:
m.eer precies wist welke regels hij moest
opzeggen en verbeterde hem.
Kardinaal Mindszenty sprak zacht, bij
na onhoorbaar en moest door het Hof
worden verzocht luider te spreken. De
gézichten van de beschuldigden stonden
onverschillig, verdoofd of rustig. Alleen
Baranyai en Kardinaal Mindszen-
t y schenen met iets van een geringe be
langstelling het proces te volgen. Eszter-
hazy keek neer op zijn schoenen en had
geen aandacht voor .hetgeen rondom
hem gebeurde. Van het begin af ik
weet dit van iemand die ik kan ver
trouwen en die het gehele proces heeft
bijgewoond was er geen strijd tussen
de verdediger en de openbare aanklager,
zoals dat in Amerika is, maar tussen de
beschuldigden onderling. Het was een
voortdurende strijd om te bekennen.
De Kardinaal, die een redenaar was
sprak met een monotone, onovertuigende
stem; de man, die drie jaar lang elke
pressie van de zijde van de regering had
weerstaan om zijn politiek van verzet
tegen het communistische regiem op te
geven, deze man was hier zwak, bereid
om alles toe te geven, en was het vol
komen eens met het Hof.
Het vreemdst van alles was de hou
ding van de z.g. verdedigers. Gedurende
de opmerkingen van de openbare aan
klager maakten zij geen enkele notitie,
zij draaiden aan hun snor, een keek naar
de muurschilderingen, waarop de ont
wikkeling van het recht stond uitge
beeld. Dc verdediger van Kardinaal
Mindszenty speelde met zijn bril. Geen
der verdedigers scheen zich erg te inte
resseren voor hetgeen de aanklager be
weerde. Koloman Kicko, de verdediger
van de Kardinaal, hield een pleidooi,
dat beter kon worden omschreven als
een pleitrede voor hemzelf dan voor de
Kardinaal. Kicko is sinds 1919 commu
nist en was de man, die volgens de rege
ring door de Kardinaal was uitgekozen
boven zulke uitgelezen Katholieke ad
vocaten als Joseph Gron. Deze was voor
de rechtszitting uit de organisatie ge
royeerd, omdat hij erop stond de Kar
dinaal te verdedigen.
Doch niet alleen in de rechtszaal ge
beurden vreemde dingen. De regering
wilde ook op allerlei wijzen aan de
buitenlandse correspondenten duidelijk
maken, wat zij moesten schrijven.
Ingishyi, de Hongaarse perschef, ver
telde ons gedurende twee persconferen
ties te schrijven, dat de Kardinaal geen
moedig man was, of een held voor de
vrijheid, doch een zwakkeling, een laf
aard. Op de tweede dag van de rechts
zitting werd tijdens een persconferentie
een poging gedaan om een resolutie door
te drijven, die aan de buitenwereld de
indruk zou geven, dat de rechtszitting
volkomen normaal was. Edward Curry
van United Press, wiens verslagen altijd
volkomen objectief waren, weigerde deze
resolutie te tekenen. Ik weigerde even
eens. Op allerlei manieren werden wij
onder druk gezet, doch wij bleven wei
geren. De Hongaarse regering was zo
woedend over mijn „onbeleefdheid", dat
zij besloot te doen alsof ik niet meer
bestond. Nieuws werd mij niet meer
medegedeeld en ik was afhankelijk van
een van de zeven tolken. Ingishyi ver
telde aan een Hongaars journalist, dat
het ministerie van Buitenlandse Zaken
niet op de hoogte was van mijn aan
wezigheid bij de rechtszitting.
Sommige correspondenten, zo besluit
Pressman zijn verslag, schijnen over een
bijzondere medische kennis te beschik
ken. Zij beschreven de Kardinaal als in
ieder opzicht volkomen normaal. Ik ben
geen dokter, ik weet dus niet of de Kar
dinaal verdoofd was, geslagen, of onder
hypnose verkeerde. Wat ik wel weet is,
dat een man, die normaal steeds sterk
was en resoluut, ineens zwak en dociel
blijkt te zijn en dat hij dingen deed, die
hij normaal niet zou kunnen doen, zoals
bijv. zijn verklaring af te zullen treden,
hetgeen alleen door de Paus beslist zou
kunnen worden. Bovendien leed hij
voortdurend aan geheugenverlies en
moest hij worden voorgezegd. Voor zijn
arrestatie kon deze man van enkele aan
tekeningen een uitstekende redevoering
houden.
Een man, die in de onmiddellijke om
geving van de Kardinaal had geleefd,
zei: „Zij waren bang om hem de dood
straf te geven, omdat zij weten, dat zijn
greep op het volk te groot is." En juist
buiten het gerechtshof fluisterde een
man mij toe: „De comedie is voorbij."
Het was een comedie, een tragische
comedie inderdaad, maar een, die lang
zal voortleven in de herinnering der
H. M. de Koningin is Dinsdagmiddag
te Sankt Anton gearriveerd.
Ter verwelkoming van H. M. de Ko
ningin te St Anton waren op het sta
tion aanwezig dr. Weissgatterer, hoofd
van het provinciaal bestuur, kolonel
Nedeau, namens generaal Bethouart, de
Franse Hoge Commissaris in Oostenrijk,
en namens generaal Voizard, het hoofd
van de Franse missie, en talrijke andere
persoonlijkheden. Op het perron wacht
ten een grote mensenmenigte, journa
listen, persfotografen en filmoperateurs.
De Koningin werd het eerst verwel
komd door Prins Bernhard en de Prin
sesjes Irene en Beatrix. Acht meisjes
in nationale klederdracht overhandig
den de Koningin en Prinses Margriet
twee bouquetten in de kleur van het
Huis van Oranje en de Nederlandse
nationale kleuren. De Koningin begaf
zich daarop naar het hotel „Post".
De Rijkspolitie te Amsterdam heeft
drie personen gearresteerd, die zich be
zig hielden met het verlenen van hulp
en steun aan ontvluchte en voortvluch
tige politieke delinquenten.
De gearresteerden waren in Novem
ber ,van het vorig jaar eveneens voor
hetzelfde feit aangehouden, doch wer
den betrekkelijk kort daarna op vrije
voeten gesteld. Al spoedig daarna bleek,
dat weer met deze practijken was be
gonnen. De Rijkspolitie te A'dam heeft
zich daarop met haar collega's in het
gewest Arnhem gecoördineerd, die di
rect de ontvluchte politieke delinquent
J. F. Celle, een voormalig politieman in
de gemeente Wijchen, kon aanhouden.
Het spoor leidde naar de bekende voor
malige N.S.B.-er De Jong aan de Lelie
gracht te Amsterdam die vorig jaar
reeds was gearresteerd en de bekende
radiopropagandist de Meester. Bij huis
zoeking werden bescheiden in beslag ge
nomen waaronder een compleet kaart
systeem met de namen van een groot
aantal politieke delinquenten. Daags na
de arrestatie van De Jong constateerde
de Rijkspolitie voor het raam van het
perceel op de Leliegracht een kaartje
met de woorden: „Heden geen zitting".
Het staat wel vast, dat deze „zittingen"
's Maandags, Woensdags en Vrijdags
werden gehouden. Het onderzoek in de
ze zaak wordt met kracht voortgezet.
Dr. Zainal Abidin, een van de Indone
siërs in Nederlandse diplomatieke
dienstis onlangs benoemd tot eerste
secretaris aan de Nederlandse ambas
sade te Londen. Zijn echtgenote is een
Indische prinses. Het ging er in zijn
woning nogal huiselijk aan toe toen de
fotograaf verscheen.
Een speciale legercommissie, onder
leiding van de vroegere minister van
Buitenlandse Zaken James Byrnes, heeft
aanbevolen de Amerikaanse nationale
garde en het georganiseerde reservele-
ger uit te breiden tot 1.054.300 man en
aangedrongen op uitbreiding van de
dienstplicht teneinde dit te verwezen
lijken.
De commissie beoogt hiermede dat
door deze uitbreiding de gewapende
macht van het land met inbegrip van de
regulaire strijdkrachten en alle reser
ves -vergroot zal worden van ongeveer
2.440.000 man tot 2.589.300 man in 1950.
Het Britse ministerie van oorlog maak
te gisteren bekend, dat het leger gedu
rende het komende jaar met 300.000 man
verminderd zal worden en 55.300.000
pond sterling minder zal kosten.
Om de leden van de Jongerenorgani
satie in de K.V.P. een degelijke politieke
scholing te kunnen geven, is dezer dagen
de stichting „Het Jan Robert Studie
fonds" in het leven geroepen. Uit de op
brengst van dit fonds zullen de jongeren
de verschillende wijzen van scholing
trachten te bekostigen. Er is een comité
van aanbeveling gevormd, waarin o.a.
zitting hebben: de oud-ministers mr. Em.
Sassen, dr. Jos. Gielen, alsmede mgr.
G. P. J. van den Burg, deken van Am
sterdam.
De Hongaarse wereldkampioen schaat
senrijden, Komel Pajor, blijkt er niet
veel voor te voelen naar Hongarije te
rug te gaan. Nadat hij Zondagavond in
de Noorse hoofdstad z'n wereld-titel had
behaald, telegrafeerde hij naar Boeda
pest, of het mogelijk is zijn ingenieurs
studie in Noorwegen te voltooien. Tot
nu toe heeft Pajor geen antwoord op
deze vraag ontvangen.
Omstreeks 1 April zullen er nieuwe
luchtverbindingen komen van het Ruhr-
gebied met Engeland, de Scandinavische
en de Lage Landen.
Dit werd bekend gemaakt door kapi
tein Cecil Webster, ambtenaar van de
Britse controle-commissie, die de leiding
heeft van 3000 Duitsers, die het vlieg
veld DüsseldorfLohausen herstellen.
Voor iedereen is het zaak zijn werk
voor honderd procent af te maken en
goed te doen.
■k
