SOCIALE RECHTVAARDIGHEID ORDENEND
BEGINSEL IN LOON- EN PRIJSPOLITIEK
Wat achter ons ligt, blijve
achter ons"
1
f
DRAAGT
VRAAGT
Ld^faCon
Plichten en rechten van werkgevers
en werknemers omschreven
Katholiek Spaarndam viert
zilveren feest
VOUWSTERS
WINTERFLORA
Sas
t
WONING, ETAGE
OF INWONING
TIEND UIZENDEN
BLOEMEN
17ERKOOPSTER
ANTON OOMS
Duel met Sybesma
Hartelijke huldiging van jubilarissen
Was Uw wol veilig in
DE KONINGSDOCHTER
Fa. W. F. CLAUS
Ge
MAANDAG 28 FEBRUARI 1949
PAGINA
VASTENBRIEF VAN HET EPISCOPAAT
Plichten van werknemers
Rechtvaardige prijzen
Samenvatting
PROF. ROMME:
99
Debat
HEEMSTEDE
„Tot wederdienst bereid"
R.K. H. in de huish.
„MERCURIUS'
NET MEISJE
JONGEMAN
gevraagd voor lichte kantoorwerkzaamheden. Enige
spoed gewenst. Brieven te richten aan de Stichting
voor de Landbouw, Parklaar) 12, Haarlem.
Grote onderneming te Haarlem zoekt
voor een van haar employe's, vader
van 3 schoolgaande kinderen
Cond. nader te bespreken. Vestigings
vergunning kan ger. worden. Br.
onder no. 31897 bureau van dit blad.
een goed
passende
en
steungevende
x bustehouder
BUSTEHOUDERS
MAAT-CORSETTEN
M. Spierings,
Baby-wolhuis,
Adri v. d. Meijden,
J. Stigter,
Magazijn „Lintri",
G. C» Dito,
J. A. Agema,
C. Verschoor,
C. M. Uilendaal,
WASSERIJ EVERS
Brouwersvaart 58, vraagt
RADIO TECHNISCHE SCHOOL
MANUFACTUREN - TRICOTAGES
Bruce Marshall
prijs f 4.90
Wij hebben weeg
wal meer sigaren
voor U.
Wees er voorzichtig
mee en berg ze in
onze
prima BAKELIET
SIGARENKOKER
van f2.50
M E K O G
b. Enige vrouwelijke en mannelijKe analysten
c. Enige vrouwelijke en mannelijke analysien
■and"
Aan
■hner:
ftuder
(vervolg van vag. 1)
Wy brengen hier hulde aan de katho
lieke werkgevers van verschillende be
drijfstakken, die zonder wettelijke rege
lingen af te wachten uit diep gevoel
van sociale rechtvaardigheid het ar
beidsloon aan de hogere gezinslasten
hebben aangepast; en Wö zien uit naar
het ogenblik dat de Overheid het ge-
zinsloon ook voor grotere gezinnen tot
volle werkelijkheid zal maken.
Met het betalen van een rechtvaardig
toon is de werkgever echter niet van alle
verplichtingen af Hij moet de werknemers
tegemoet treden als gelijkwaardige mensen
en medebroeders in Jezus Christus; hij
moet redelijk voorzorgen nemen, dat de
arbeiders geen schade lijden naar lichaam
en ziel. voor gezondheid en veiligheid
wordt gelukkig meestal wel gezorgd, maar
de werknemers hebben even strikt recht,
dat de werkverhoudingen zo zijn, dat ze
er godsdienstig en zedelijk niet ten gronde
gaan. Anders zien wij gebeuren, om te
spreken met Paus Pius XI, dat de leven
loze stof de fabriek veredeld verlaat en
dat de mensen er worden bedorven en ver
laagd. Jongere mensen hebben recht op
een bijzondere zorg; en ten aanzien van
de meisjes moeten de werkgevers steeds
indachtig blijven, dat de fabrieksarbeid
grote bezwaren heeft voor haar persoon
lijke ontwikkeling en haar vorming tot
huisvrouw. De ondernemers moeten dus
medewerken met de bevoegde instanties,'
om die bezwaren door een aanvullende
vorming zoveel mogelijk te ondervangen.
Dat blijkt mogelijk in onze tijd, dat is
nodig voor het algemeen belang en daar
om een eis van sociale rechtvaardigheid.
De weg voor de werknemers om hun
vechten te waarborgen en hun persoon
lijke waardigheid veilig te stellen, het mid
del tevens tot godsdienstige en sociale
vorming overeenkomstig vak of beroep, is
de aansluiting bij de katholieke Stands- en
Vakorganisatie. Dit is hun natuurlijk
recht en zelfs hun katholieke plicht. Wij
zijn dan ook verhei**d en danl^baar, als
Wij vernemen, dat ae gelovigen daaraan
bereidwillig gevolg geven.
Maar, D. G., Wij horen niet graag,
dat er ook nu nog werkgevers en pa
troons gevonden worden, die direct of
indirect zich tegenstanders tonen, dat
hun personeel lid wordt van de vak
organisatie. Dat is in de huidige om
standigheden niet meer te verontschul
digen. Het wekt verzet en het geeft
ergernis. Daarmee wordt tekort gedaan
aan de rechten van de werknemers en
afbreuk gedaan aan een gezonde ont
wikkeling van het maatschappelijk en
godsdienstig leven.
D. G., wy moeten zelfs verder gaan. De
toestand van ondergeschiktheid, waarin
zich een steeds groeiend aantal werk
nemers bevindt, zal plaats moeten maken
▼oor een zekere medezeggenschap en
medeverantwoordelijkheid. Het loonsys-
dat tot nu toe de arbeidsverhouding
beheerst, zal aangevuld moeten worden
door een zeker deelgenootschap in de
winst;* Dan zal de opbrengst van de pro
ductie niet meer zo eenzijdig ten goede
komen^ aan enkelen; dan ontstaat de
mogelijkheid tot verwerving van eigendom
▼oor zeer velen, zo niet voor allen.
Ondernemingen, bedrijven, het gehele
•ociaal-economische leven moeten waar
achtige solidaire gemeenschappen gaan wor
den, waarin allen eendrachtig samenwer
ken in een open geest van rechtvaardigheid
en samenhorigheid. De sociale rechtvaar
digheid zal de ziel worden van deze nieuwe
sociaal-economische orde. Het is de taak
van de deskundigen, om datgene wat wij
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie noe
men, nader uit te werken, maat het mag
geen vraag meer zijn, of zij er komen moet.
De grote sociale encyclieken hebben de be-
drfjfs- en beroepsschappen scherp uitgete
kend en onze H. Vader de Paus heeft de
laatste jaren steeds sterker er op aange
drongen, dat de sociale rechtvaardigheid
verankerd wordt in een nieuwe sociale
orde. Dit is dè grote sociale aangelegenheid
van de komende jaren. Naarmate iemand
grotere invloed heeft in het politieke of
sociaal-economische leven, des te groter is
zijn verantwoordelijkheid, om met voorbij
zien van persoonlijke belangen mee te wer
ken aan dit algemeen belang; het is een
verantwoordelijkheid tegenover ons volk,
tegenover de geschiedenis, en inderdaad een
verantwoordelijkheid tegenover God.
Rechten4 scheppen plichten. De hogere
rechten, waarnaar de werknemers streven,
zullen zwaardere plichten met zich mee
brengen. De werknemers zullen meer be
langstelling moeten gaan tonen en gevoel
van verantwoordelijkheid; zij zullen de on
derneming als hun eigen zaak moeten gaan
zien. Daarom, D. G., is het een teleurstelling
te vernemen, dat in deze tijd, nu de nieuwe
sociale orde moet groeien en nu van de
kant van de werkgevers zoveel aan de
rechten van de werknemers wordt tegemoet
gekomen, er niet zoveel arbeid gepresteerd
wordt als vroeger. Dat is vooral bedenke
lijk, als dit voorkomt in bedrijven, waar
de lonen hoog genoeg en de arbeidsgelegen
heid ruim zijn. Het schijnt voor te komen,
dat de mindere prestaties van de arbeiders
verrekend moeten worden in een hogere
prijs van producten en diensten. Waar blijft
dan de vastheid van karakter en het
plichtsbesef, dat onze jongelingschap en
onze mannen toonden onder de oorlog?
Men vergete niet, dat dagdieverij een zonde
is tegen de rechtvaardigheid, die door de
katechismus op één lijn gesteld wordt met
woeker en bedrog. En waar het voorkomt
in bedrijven, die bijzonder nodig zijn voor
het herstel van de volkswelvaart, is het
bovendien een ernstig vergrijp tegen de
sociale rechtvaardigheid. Wij denken hier
niet aan handarbeiders alleen. Ook op
openbare bureaux en in overheidsdiensten
wordt nog al eens de indruk gewekt, dat
de arbeidsprestaties daar hoger opgevoerd
konden worden: dat is vooral hier nodig
voor het algemeen belang, dat deze mensen
ambtshalve moeten dienen.
Een tekort aan dienstvaardigheid
constateren wij ook ten opzichte van
de huisvrouwen en vooral tegenover de
moeders van grote gezinnjbn. Het ge
brek aan hulpvaardigheid is zo groot
en zo algemeen, dat de hulp in de huis
houding een maatschappelijk probleem
is geworden. Het tekort aan krachten
voert bovendien de lonen op; zo komen
de weinige krachten, die beschikbaar
zijn, ook nog niet daar, waar ze het
hardst van node zijn. De verwaarlozing
van dit vrouwelijke beroep zal zich nóg
eens wreken in de toekomstige gezin
nen van de meisjes, die in andere be
roepen de eenvoud en de liefde en de
kundigheid voor het huishouden hebben
verleerd.
Het is mogelijk, dat het werken op de
fabriek met hoger loon wordt betaald, maar
het werk in het gezin is van veel hoger
belang en van veel hoger waarde èn voor
de toekomst van het meisje zélf èn voor
de gehele christelijke maatschappij, die
haar grootste en krachtigste steun vindt in
degelijke en godsdienstige gezinnen. Wij
hebben daarom alle lof voor de meisjes van
de gezinshulp, die tenminste tijdelijk in de
dringendste gevallen voorzien; wij juichen
het toe, dat de gezinnen zelf in onderlinge
solidariteit elkander helpen. Maar daarmee
is de kwaal niet verholpen en zeker niet
aangetast in de wortel.
De meisjes en vooral haar ouders moeten
zich ernstig afvragen of zij bij de drang
naar fabriek en hoog loon, niet toegeven aan
een onchristelijk streven naar vrijheid en
vermaak. Als Christus zelf gekomen is om
te dienen, dan mag geen christenvrouw er
iets minderwaardigs in zien, de evenmens
bij te staan om een goed en geordend ge
zinsleven mogelijk te maken. Wettelijke
maatregelen kunnen hier niet alles berei
ken, maar de sociale rechtvaardigheid
spreekt luid genoeg. Daarom moeten alle
maatschappelijke krachten gezamenlijk pro
beren dit vraagstuk tot een spoedige op
lossing te brengen.
In onze dagen is een gezamenlijke en
geordende inspanning van alle krachten
nodig, om de nationale armoede te boven
te komen. Vooral nu moet het arbeids
proces ordelijk verlopen en daarom is het
sociaal niet juist, dat arbeidscontracten
lichtvaardig worden opgezegd, soms om een
klein of vermeend voordeel tot schade van
de eigen streek of groep. Laten werknemers
en werkgevers in deze moeilijke tijd blijk
geven van een hoog nodige sociale gezind
heid en niet om wat meer loon of winst
de gemeenschapsbelangen ovér het hoofd
zien. Verblijdend en voorbeeldig is de ar-
beidsvrede in ons vaderland; Nederlands
voorbeeld trekt de aandacht tot in andere
werelddelen. Deze vrede, D. G., is het werk
van de sociale rechtvaardigheid, die door
werkt in een groeiende sociale orde. Wij
moeten over en weer proberen dit grote
goed te bewaren. De werknemers moeten
vastbesloten overal die staking in de kiem
trachten te smoren, welke alleen bedoeld
is om de christelijke maatschappelijke orde
in de war te sturen. De werkgevers moe
ten nu het vertrouwen der arbeiders win
nen door voortdurend de nieuwe maatschap
pelijke orde tot stand te brengen, en hun
aldus waarborgen geven, dat de moeilijk
heden zullen worden opgelost in onderling
overleg, ook bij een toekomstige crisis.
Want dit moet nu reeds vaststaan en nu
reeds moeten maatregelen genomen wor
den, dat ook in minder gunstige tijden de
aan het arbeids-proces deelnemende groe
pen elkanders lasten zullen dragen.
Opdat ieder het zijne krijge, zoals de
rechtvaardigheid verlangt, is ook zeer be
langrijk een juiste verhouding tussen lo
nen en prijzen en van de lonen onderling.
De werkelijke waarde van het loon hangt
immers af van de prijs van de goederen,
die de werknemer er voor kan krijgen; en
omgekeerd hangt van de prijs van de goe
deren af, welke beloning de werkgever, de
middenstander, de landbouwer voor 'lün
prestaties zullen ontvangen. Dit is bijzonder
klemmend in onze omstandigheden, nu een
aanzienlijk deel van het volk rond het be
staansminimum zweeft. Wanneer immers
de ene groep te veel neemt, zal de andere
te kort komen en dikwijls onder het be
staansminimum dalen. Het is de taak van
de overheid toe te zien, dat het juiste
evenwicht gehandhaafd wordt; daarom rust
ook op de onderdanen de zware plicht van
sociale rechtvaardigheid: zich te houden
aan de regelingen van lonen en prijzen. Er
kunnen bijzondere omstandigheden ziin,
waarin de wet niet heeft voorzien en waar
in een afwijking te verontschuldigen zou
zijn; dit mag echter niet te gauw aange io-
men worden met het oog op het algemeen
belang.
Afgezien van deze bijzondere gevallen,
aarzelen Wij niet herhaalde of grove over
tredingen op dit gebied in de tegenwoordige
omstandigheden een zonde tegen de sociale
rechtvaardigheid te noemen. Daardoor wordt
immers ernstige schade toegebracht aan het
algemeen belang. Odk. wanneer loon- en
prijsregelingen in haar huidige vorm ver
dwijnen, zal het algemeen belang steeds
voor ogen moeten worden gehouden: de
sociale rechtvaardigheid zal dan het orde
nend beginsel moeten zijn, ook in het grote
zakenleven. En Wij menen, dat dit in de
tegenwoordige omstandigheden in meerdere
vrije beroepen niet voldoende voor ogen
wordt gehouden.
Trouwens de bedongen prijs of het ge
vraagde loon moet steeds rechtvaardig blij
ven tegenover de andere partij. Als dit niet
zou 2$n, is er strict onrecht met plicht van
restitutie. In de laatste jaren is hiertegen
zeker dikwijls en grotelijks misdaan, maar
het was dikwijls moeilijk daarvoor alge
mene regels te geven wegens de uitzonder
lijke omstandigheden. Nu evenwel de orde
lijke verhoudingen terugkeren en de recht
vaardigheid tegenwoordig zo dringt, moe
ten de Christenen hun geweten voortdurend
laten spreken.
Over meerdere andere verplichtingen
zou gesproken kunnen worden in ver
band met de sociale rechtvaardigheid.
Zo zal het zonder meer duidelijk zijn,
dat een juiste verdeling van de beschik
bare woonruimte tegenwoordig een eis
is van sociale rechtvaardigheid. Ieder
een heeft dan ook de plicht loyaal
mee te werken met de hiervoor aan
gegeven instanties. Anders zou hij op
de oordeelsdag het verwijt kunnen ho
ren: „Ik was zonder verblijf en gij hebt
mij niet opgenomen" (Mt. 25, 43).
Wij zouden nog kunnen spreken over de
politieke delinquenten. Wanneer zij hun
straf hebben uitgeboet en terugkeren in de
maatschappij met goede bedoelingen, dan
hebben zij strict recht niet te worden ge
weerd of genegeerd, dan gebieden de liefde
en de barmhartigheid te vergeven en te
vergeten, dan is het ook een eis van alge
meen belang en van sociale rechtvaardig
heid, dat ze geleidelijk weer worden ge
bracht tot een normaal leven en bestaan
in onze christelijke maatschappij.
D.G., zo is de sociale rechtvaardigheid
een oefenschool voor vele christelijke deug
den; daarom wordt zij ook de algemene
rechtvaardigheid genoemd: zij matigt onze
zucht naar aardse goederen en leert ons
iets af te staan voor anderen, zij laat ons
treden uit de enge kring van persoonlijke
en groepsbelangen en voert ons op tot een
allesomvattende solidariteit; zij spoort ons
aan tot arbeidzaamheid en offervaardig
heid en voert niet weinigen tot heldhaftig
heid in dienst van de gemeenschap. Vele
van haar plichten worden door burgerlijke
wetten bekrachtigd; daarom heet zij ook
de wettelijke rechtvaardigheid. En het is
verkeerd te menen, dat de deugd geen
deugd meer is, als ze door de wet wordt
gevorderd. Het tegendeel is waar: de deug
den mogen niet verstikt worden onder de
druk der wet, maar kunnen, geleid door
de wet, uitbloeien tot rijkere deugd van
sociale rechtvaardigheid en gehoorzaam
heid. De deugden worden ook gemakkelij
ker beoefend, als zij onder de leiding van
de sociale rechtvaardigheid van allen ge
zamenlijk worden gevraagd. Het is immers
moeilijk rechtvaardig te zijn en liefdevol
en onbaatzuchtig als de anderen het niet
zijn. Wanneer echter deze deugden bij ve
len gaan leven, wanneer ze gedragen wor
den door maatschappelijke groepen, wan
neer ze verankerd worden in maatschap
pelijke instellingen, wanneer de naleving
verzekerd wordt door burgerlijke wetten,
dan kan inderdaad de geestelijke en sociale
vernieuwing zich wegen banen door heel het
openbare leven.
De organen, die deze sociale rechtvaar
digheid propageren en verwerkelijken zijn
vooral onze katholieke Stands- en Vak
organisaties. Paus Pius XI schrijft daarover:
..Deze groepen en organisaties zijn het,
welke aangewezen zijn om de ordening in
de maatschappij te bewerken, zoals Wij die
bedoeld hebben in Onze Encycliek Quadra-
gesimo Anno, en op die wijze de erkenning
van Christus' Koningschap te verbreiden op
de verschillende gebieden van cultuuren
arbeid." Het zijn ook deze vrije maatscnap-
gelijke organisaties, die ten grondslag gelegd
zullen worden aan de bedrijfsorganisatie in
Nederland. Wij roepen daarom meer dan
ooit alle Katholieken dringend op, zich
aan te sluiten bij hun Stands- en Vak
organisatie en daarin actieve leden te wor
den. Want, D.G., daden worden ér ge
vraagd en offers waar het moet; de tijd
is rijp, de tijd dringt om nu te komen tot
een radicale doorvoering van de sociale
leringen van de Kerk.
(vervolg van pag. 1)
Er is in het Kabinet een gedeeltelijk
verschil van mening ontstaan over de
te volgen gedragslijn, maar dit verschil
bleek toch wel zo belangrijk, dat het
Kabinet zo niet kon voortwerken. De
regering heeft niet meegedeeld wat het
verschil was, zij kon dit ook niet.
De kernen van het geschil lagen bij
Overzeese Gebiedsdelen en Buitenland
se Zaken. Sassen meende niet langer te
kunnen instaan voor de kansen tot wel
slagen en ging heen.
Het was toen voor de katholieke
fractie onmogelijk, haar houding tegen
over het kabinet ongewijzigd te hand
haven. Het was mogelijk dat Sassen on
gelijk had, maar ook was het mogelijk,
dat de minister van Buitenlandse Zaken
te zeer was geïmponeerd door de inter
nationale reacties. De wijziging in het
kabinet bracht, zoals prof. Romme het
stilistisch zo fraai uitdrukte, een barst
in de vaas van het kabinet, een barst
tevens in ons vertrouwen in dat kabinet.
De fractie heeft zich daarom van de
verantwoordelijkheid voor het te voeren
beleid gedistancieerd, zonder de barst
tot een scheur te doen worden, waar
door de vaas in stukken zou zijn uiteen
gevallen en een kabinetscrisis met alle
gevolgen van dien zou zijn ontstaan.
Wij blijven, zoals we dat altijd gedaan
Het zal niemand ontgaan zijn, dat dit
slechts wegen en middelen zijn van chris
telijke vernieuwing. De eigenlijke vernieu
wing en het echte leven zelf kunnen slechts
komen van Degene, die gezegd heeft: „Ik
ben de weg, de waarheid en het leven"
(Joa. 14, 6). Daartoe moeten wij ons ver
diepen in de geest van Christus, ons ver
nieuwen in Zijn leven; als Christus weer
ten volle leeft in de Christenen, zal Hij
weer herboren worden in de maatschappij.
Laat ons daarom beginnen in de H. Vasten
tijd te leven uit een echt christelijke geest;
beschouwen wij Christus' levenwekkend
lijden en volgen wij Hem na door verster
vingen en volledige vervulling van onze chris
telijke plichten, ook van de maatschappe
lijke, zoals Wij die in dit schrijven hebben
geleerd. In deze tijd moeten wij bidden
met grote volharding tot God, van Wien
komen de heilige verlangens, de goede
voornemens en de rechtvaardige werken;
smeekt de grote God, dat Hij de vrede
moge brengen, die de wereld niet geven
kan. Bidt veel voor de landen, waar kerk
vervolging woedt of dreigt, bidt voor onze
H. Vader de Paus, voor onze geëerbiedigde
Koningin en de Koninklijke familie, voor
de Regering, voor onze soldaten in Indo
nesië en voor geheel ons volk. Vraagt dit
door de voorspraak van Haar, die ons aller
Moeder is en de „Overwinnares in elke
strijd voor God" (Paus Pius XII).
En zal dit Ons gezamenlijk herderlijk
schrijven op Zondag Quinquagesima in alle
tot Onze Kerkprovincie behorende kerken
en alle kapellen, waarover een Rector is
aangesteld, onder alle vastgestelde H.H.
Missen op de gebruikelijke wijze van de
preekstoel worden voorgelezen.
Gegeven te Utrecht, 14 Februari 1949.
t JOH. KARDINAAL DE JONG.
Aartsbisschop van Utrecht,
t P. A. W. HOPMANS,
Bisschop van Breda,
t Dr. J. H. G. LEMMENS,
Bisschop van Roermond,
t J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem,
t W. P. A. M. MUTSAERTS.
Bisschop v. 's-Hertogenbosch.
hebben, aansturen op een duurzame unie
tussen Nederland en Indonesië, en wij
zijn bereid daarvoor het volle pond der
verantwoordelijkheid te dragen. En wan
neer wij eenzelfde verantwoordelijkheid
na de jongste ontwikkeling niet willen
dragen, dan is dat omdat wij de verhou
dingen zuiver willen stellen en om er de
nadruk op te leggen, dat de verantwoor
delijkheid nu alleen ligt bij de regering
en dat wij ons voortaan bepalen tot een
constructief meewerken.
Prof. Romme wilde over de komende
ronde-tafelconferentie uiterst sober
zijn, er rekening mee houdend, dat hij
als een der negen-mannen zal aanzitten
bij deze conferentie. „Wat achter ons
ligt, blijve achter ons. Aan Nederland
en zijn ruimheid van opvattingen mag
het niet liggen. Onze taak is mooi, onze
verantwoordelijkheid zwaar. Geve God,
dat we ons die verantwoordelijkheid
ten einde toe waardig zullen tonen,"
aldus prof. Romme.
Hierna vroeg de heer Sybesma twin
tig minuten tijd voor een bespreking
van ernstige beleidsfouten van het ka
binet. inzonderheid van de heer Sassen,
beleidsfouten ook van de katholieke
fractie, in het bijzonder van haar lei
der, prof. Romme. Zelden hebben wij de
heer Andriessen zo zuinig zien kijken
als toen hij dit toestond op aandringen
van alle aanwezigen, maar de heer Sy
besma kon zijn gang gaan.
Als men de gebeurtenissen overziet,
die hebben plaats gehad na 18 Decem
ber van het vorig jaar, dan komt men
tot de conclusie, dat het gestelde doel
niet is bereikt. Het gevoerde beleid
heeft ons in een impasse gebracht en
het doel der actie, de instelling van de
federale interimregering, is niet be
reikt. Militair is de actie geslaagd,
maar de interimregering is er niet en
zij komt er ook niet.
Op vier gebieden heeft de regering
de plank mis geslagen. Zij heeft bij het
berekenen van de reacties bij de re
publiek, bij de buiten-republikeinse
gebieden, van de wereldopinie en van
de binnenlandse opvattingen gefaald, zij
heeft gerekend op reacties, die niet
kwamen, en zij is de reacties, die wel
kwamen op verkeerde wijze tegemoet
getreden.
De regering, die 18 Dec. bekend
maakte, dat de federale interimregering
binnen enkele weken zou worden inge
voerd, rekende blijkbaar op representa
tieve vertegenwoordigers van de repu
bliek, die in die regering zitting
zouden willen nemen. Deze onjuist ge
bleken visie, werd niet gedeeld door de
P. v. d. A., maar wel door de K. V. P.-
fractie en door Romme, op wie dus de
volle verantwoordelijkheid drukt voor
deze misschatting van de leiders van
de republiek en het republicanisme,
terwijl toch de uitlatingen van die zijde
niets te verwachten hadden overgela
ten.
Het Besluit van 18 Dec. zou dwaas
geweest zijn als men nie.t gerekend had
op de federale deelstaten. Maar toch
was het al voor die datum duidelijk,
dat de medewerking van die kant zeker
niet con amore zou zijn, en meer dan
dat: de deelstaten hadden wel overdui
delijk doen blijken, dat ze niet zonder
de republiek in zee zouden gaan. Van
Mook, wiens heengaan, volgens spr.,
een conditio sine qua non was voor
het brede-basiskabiet, zag dit heelwal
beter in dan Romme, die in de Volks
krant de conferentie in New Dein1
doodverfde als een steunverlening aa»
non-coöpexatoren.
Ook de reactie van de Veiligheid8'
raad was te voorzien. In het begin was
Van Royen te Parijs en ook nog te Lak®
Success vóór op Palar. De raad zou
zich hebben neergelegd bij de al dan
niet uitvoering van zijn resoluties ap
't Nederland maar gelukt was de fede
rale interimregering in te stellen, maa
17 Januari kon de Nederlandse afge
vaardigde niets meer doen dan de
goede bedoelingen van zijn land herha-
len, maar met resultaten kon hij rij1
komen. Daarboven op kwam nog de
Banka-affaire, het gevolg, zoals de he®'
Sybesma suggereerde, van 't gebrek aai
eenheid tussen Overzeese Gebiedsdelen
en Buitenlandse Zaken. Tenslotte 18
in het eigen land de prachtige eensge
zindheid verbroken," besloot spr.
Prof. Romme begon te verklaren, da'
hij Sybesma's betoog nóg beter ri®
hebben gewaardeerd onder nog slech
tere omstandigheden. Hij stelde vast
dat he.t doel van de politionele ach®
niet had gelegen in het bereiken va#
de federale interimregering, maar j®
het tegengaan van de broeiende onrtlS1
en de bestandsschendingen en om e®°
groots opgezette republikeinse actie, rie
werd voorbereid, onmogelijk te mak®0,
Nederland was in verantwoorde
lijkheid voor vrede en veiligheid 1(71
handelen verplicht. Natuurlijk is d.
doel niet ten volle bereikt. Dat er moei
lijkheden zouden blijven, was voorzie
en bovendien is er een gestage verbete
ring op dit gebied te constateren. Te*
onrechte, zo betoogde prof. Romme, ge»*
Sybesma uit van de gedachte, dat Sasse
de republiek van de kaart wilde vege*
en daarnaast kent hij aan de republic
overwichtige betekenis toe.
Op grond van persoonlijke ervaring®®
ontkende prof. Romme, dat de federal®
staten verkeerd beoordeeld waren. De®®
zien in de republiek aan de ene ka®1
het symbool van de nationale vrijheids-
gedachte en als zodanig willen zij haal
nooit prijsgeven, maar aan de ander®
kant verwerpen zij de houding va®
zekere republikeinse topfiguren, die b®
unitarisme willen doordrijven.
Het dwingend verband tussen het al
treden van v. Mook en het tot stand ka
men van een kabinet op brede baf®
verwierp spr. volledig.
„Dit is niet het moment", zo beslri®
prof. Romme, „voor een requisitoir. 2®'
als de heer Sybesma het gehouden heel;
Dat de politieke actie niet is geslaag®
i.t.t. tot de politionele actie, die er gehe®1
los van staat, kan ook het gevolg zil.®
van de tweespalt die in het kabinet
opgedoken. Het is niet gunstig, op d>'
moment incompetentie te stellen".
Hierna was het weer de beurt va®
de heer Sybesma, terwijl prof. Romri®
het laatste woord had. Beide spreken
beperkten zich ér daarbij toe, hun ba
toog te verhelderen.
De partijvoorzitter stelde doomt
een motie voor, waarin de partijraad
zijn vertrouwen uitspreekt tn het
door de fractie ten deze gevoerde
beleid.
Nadat verschillende bezwaren wa
ren ingebracht tegen het in stem
ming brengen van de motie, werd
deze tenslotte met drie onthoudin
gen en zonder tegenstemmen aan
genomen.
Eerder op de dag was het programri8
voor de gemeenteraadsverkiezing®®
1949 met enige wijzigingen goedge
keurd, terwijl bij het sluiten van d®
partijraadsvergadering werd meegej
deeld, dat het partijbestuur een voorste*
zal overwegen tot het bijeenroep®®
van een speciale zitting van de Raad*
gewijd aan de materiële oorlogsschade-
Al baanden zich gisteren ook door
de velden van Spaarndam storm
en wind met veel gerucht een
weg, zij^ vermochten toch niet de wel
luidende stem te smoren van het
klokje van de St. Adalbertuskerk te
Spaarndam, die de parochianen opriep
ter viering van het zilveren jubileum
van hun kerk.
De dag van gisteren was er een van
diepe trots voor de katholieke Spaarn
dammers, want vijf en twintig jaar
wisten zij zich in het bezit van een
eigen kerk, waarop zij destijds zo lang
gewacht hadden en welke zij geheel
met eigen middelen hadden opge
bouwd.
In het feestelijk versierde Godshuis
droeg pastoor C. Berkemeijer van de
St. Jacobusparochie te Haarlemmer-
liede, waarvan de kerk te Spaarndam
een bijkerk is, een plechtige Hoogmis
op, daarbij geassisteerd door pastoor
J. Berger als diaken en kapelaan C.
Kroon, parochie-zoon, als subdiaken. Ka
pelaan Th. Kloeg fungeerde als ceremo-
niarius. De Hoogmis werd o.a. bijge
woond door de burgemeester van Haar
lem, mr. P. O. F. M. Cremers, burge
meester L. H. Simons van Haarlemmer-
liede en Spaarnwoude, deken J. J. A.
Kuilman en verschillende oud-kape
laans.
Pastoor N. Groen uit Edam, de eerste
kapelaan, die aan de bijkerk met de
zielzorg voor de Spaarndammers werd
belast, hield de feestpredicatie, waarin
hij de groei der parochie schilderde en
nog eens met dankbaarheid memoreer
de, hoe het aan het initiatief van de
katholieke Spaarndammers zelf te dan
ken was geweest, dat de stichting van
een kerk haar beslag kreeg.
Het koor. dat op verdienstelijke wijze
de verschillende gezangen verzorgde,
zong na de Hoogmis de Cantate van J.
Nibbering.
bi het verenigingsgebouwtje bij de
kerk recipieerden 's middags de pastoor
en het kerkbestuur, waarbij zeer velen
kun gelukwensen kwamen aanbieden,
tmder wie de burgemeester van Haar-
lemmerliede-Spaarnwoude en echtge
note. Met enkele hartelijke woorden
droeg kapelaan Kloeg het parochie-
eadeau over: een nieuw altaar met mis
saal en canonborden, en de schildering
van het Priesterkoor. De Gidsen sloten
zich hierbij aan en boden de pastoor een
nieuw stel ampullen aan.
Niet alleen de kerk jubileerde, maar
ook de organist de heer L. van War
merdam en een der leden van het koor,
de heer M. Balm. Beiden waren als zo
danig 25 jaar aan de kerk verbonden,
terwijl de laatste bovendien daarvoor
reeds 15 jaar gezongen had in de hoofd
kerk te Haarlemmerliede, zodat het in
feite een 40-jarig jubileum was.
Namens de „Katholieke Kring" sprak
de heer F. van Straaten de beide jubi
larissen toe en schonk hun een porte
feuille met inscriptie. Ook de familie
Jukes, welke al die jaren de kerk zo
vele diensten heeft bewezen, mocht in
de huldiging delen. Kapelaan Kloeg
voerde het woord en bood de heer Th.
jukes jr. namens alle katholieke Spaarn
dammers een oorkonde aan. De ker
kelijke viering werd besloten met een
plechtig Lof, gecelebreerd door' kape
laan Kloeg met assistentie van de twee
oud-kapelaans J. Boelen en S. Schut.
Een gezellige en vrolijke feestavond
hield de Spaarndammers 's avonds bij
een, toen zij in het verenigingsgebouw
door de toneelvereniging „Ardaleon" de
tragi-comedie voorgezet kregen „Muggen
om de kaars" onder regie van de heer
F. A. van Straaten. Vooraf opende ka
pelaan Kloeg met een kort woord, waar
in hij al zijn parochianen hartelijk dank
zegde voor het vele werk, dat zij in de
loop der jaren en in het bijzonder de
afgelopen week hadden verzet. Een ge-
noegelijk samenzijn vormde het besluit
van dit zilveren jubileum, dat nog lang
in de gedachten van katholiek Spaarn
dam zal blijven voortleven.
De R. K. Gemengde Toneelvereniging
„Door Eendracht Sterk" heeft in samen
werking met de Kath. Arbeidersbewe
ging op buitengewone wijze het Vasten
avondfeest gevierd met een zeer ge
slaagde opvoering van het blijspel „Tot
wederdienst bereid" op Zaterdagavond
in het R. K. Verenigingsgebouw. De
talrijke aanwezigen de grote zaal was
bijna geheel vol werden ditmaal
toegesproken door de secretaris, de heer
N. J. Booms, die in zijn welkomstwoord
in het bijzonder de afgevaardigden van
de zustervereniging „Berkenrode" be
trok. Hij wees er op dat „Door Een
dracht Sterk" van harte de "groeiende
vriendschap tussen beide verenigingen
toejuicht, omdat zij hetzelfde doel na
streven: het brengen van katholieke
cultuur en gezonde ontspanning aan
katholiek Heemstede. Nadat hij dank
had gebracht aan het afdelingsbestuur
van de Kath. Arbeidersbeweging voor
de prettige samenwerking en de heer
Nibbering voor de muzikale omlijsting,
ging het doek op en kwam „Tot weder
dienst bereid" voor het voetlicht. Met
de opvoering van dit aardige spel van
Piet Mossingkoff heeft „Door Eendracht
Sterk" zichzelf overtroffen en daarbij
moet in de allereerste plaats mej. M. v.
d. Veldt worden genoemd, die een zeer
goede vertolking gaf van de hoofdrol
van Charley Green. De overgang van
onopgevoed buitenkind, wier vader plot
seling is gestorven en wier opvoeding
daarna op grond van het tot wederdienst
bereid zijn ter hand wordt genomen door
Tony Hamilton, voortreffelijk gespeeld
door de heer J. Schelvisch, tot de welop
gevoede jonge dame die later met haar
pleegvader trouwt, werd goed uitge
beeld. Van de overige rollen noemen we
nog: mevrouw A. Willemse als mevrouw
Standisch, de heer J. v. d. Veldt als Bob
Telford, mej. B. Swinkels als mevrouw
Prestley en mej. T. Weijers en de heer
B. v. d. Ham, resp. als haar dochter
Virginia en haar zoon Stewart. De heer
Jac. v. d. Veldt was als Oliver Smith
uitstekend, doch in het laatste bedrijf
werd zijn spel een beetje kluchtig. Rest
ons nog te vermelden dat' de heer J.
Peperkom een goede Mike Stevens was
en dat mej. F. Weijers als Betty Palmer
een aardig toneeldebuut maakte, al zal
zij in het vervolg wat luider moeten
spreken.
De heer Nibbering zorgde met zijn
ensemble gedurende de korte pauze voor
prettige muziek.
Tot onze grote droefheid overleed heden zacht en
kalm, voorzien van de H.H. Sacramenten der Ster
venden, onze innig geliefde Moeder, Behuwd- en
Grootmoeder, Mevrouw
HELENA BERNARD A CHRISTINA PHILOMENA
BLANSv. Basten Batenburg
Weduwe van de Weledelgeboren Heer
Thomas Martinus Blans,
in de ouderdom van 76 jaar.
Oegstgeest: L. J. H. M. STEENMETSER-Blans
J. F. M. STEENMETSER
Schotenhof Antwerpen
J. F. M. BLANS Obl. O.S.B.
Dalkey (Dublin): T. H. J. BLANS
I. M. BLANS-Glatz
Vught: A. J. T. M. JANSEN-Blans
M. C. C. JANSEN
Bloemendaal: M. W. H. BLANS
Amsterdam: B. N. BLANS
A. BLANS-Jiskoot
en kleinkinderen.
Bloemendaal, 26 Februari 1949.
Rij per weg 12.
De H.H. Uitvaartdiensten zullen worden gehouden op
Dinsdag 1 Maart a.s. in de Parochiekerk van de
Allerh. Drieëenheid, Bloemendaal, om 7 en 8 uur en
10 uur de plechtig gezongen H. Requiemmis, waarna
bijzetting in het familiegraf op het St. Adelbertus-
kerkhof, aldaar.
Geen bezoek. Gee^ bloemen. Gaarne H.H. Missen.
In plaats van kaarten.
Heden is in volle vrede,
tot onze diepe droefheid,
na een geduldig gedragen
lijden, van ons heenge
gaan onze lieve Vader,
Behuwd- en Grootvader
PETRUS HENDRIK
VAN BRUGGE
Weduwnaar van
Maria Graman,
in de ouderdom van bijna
81 jaar.
Allen, die hem hebben
gekend, zullen beseffen
wat we in hem verliezen.
J. A. VAN BRUGGE
en Verloofde
D. M. DUISTERHOF -
Van Brugge
M. J. DUISTERHOF
C-M. VAN BRUGGE
RIENUS
DINI
Haarlem, 26 Febr. 1949.
Zomervaart 80.
Thuis geen bezoek.
De overledene ligt opge
baard in hèt Ziekenhuis
„St. Joannes de Deo" van
waaruit de teraardebe
stelling zal plaats hebben
Woensdag 2 Maart a.s.
te 2 uur op de Noorder
begraafplaats aan de
Vergierdeweg te Haarlem.
v. d. en n. gevraagd. Goed
k. k. en w., in gezin met
kinderen. Werkster aanwezig.
G. Winkel, Heemst.dreef 199,
Heemstede, Tel. 28243.
Heden overleed tot onze
diepe droefheid, na een
lang, doch geduldig ge
dragen lijden, mijn innig
geliefde vrouw en der
kinderen zorgzame moe
der
AGATHA MOEIJES
echtgenote van
Johannes Josephus
Buschman
in de ouderdom van 54
jaar.
J. J. BUSCHMAN
en kinderen.
Noord wij kerhout,
27 Februari 1949
Schoollaantje 1
De H. Uitvaartdienst
zal plaats hebben op 2
Maart, 9 uur, in de pa
rochiekerk St. Joseph.
Typen aanv. 9 Maart
Steno aanv. 10 Maart
Boekh. aanv. 3 Maart
Engelse conversatie
Handverb.
Engelse Handelscorr.
HOUTPLEIN I rood
Tel. 17764
gevraagd van 8.3012.30 uur,
Vrijdag tot 3 uur. V. g. g. v.
Tetterodestraat 19 A zw.
Corsetière Mevrouw
Plein 2 rood, HAABLEM,
boven filiaal Simon de Wit,
Maandag, Dinsdag, Woens
dag en Donderdag tfyiis en
p/a het
Anegang 36 te HAABLEM,
tel. 20827, volgens afspraak.
Corsetière, Mevrouw
Rembrandtlaan 22, tel. 17020,
HEEMSTEDE.
Dinsdag thuis en verder
iedere Woensdag p/a
Zandvoortselaan 55, tel. 27730
Corsetière Mevrouw
Julianalaan 8, OVERVEEN,
tel. 14780, Dinsdag en Don
derdag thuis en verder aan
wezig te HAARLEM, p/a fa
Dolfijnstraat 6,
Iedere Woensdagmiddag.
Corsetière Mevrouw
Kievitlaan 18, IJMUIDEN-O
Woensdag thuis en verder
aanwezig te DRIEHUIS,
D/a fa.
Kerkweg 79, tel. 4081,
iedere Dinsdagochtend.
Desgewenst bezoek aan huis
ALK ALI VRIJ
35 cl per pak
BEREID MET MIDDELEN TEGEN HOUTWORM
KONDICEN DE LENTE AAN!
Krelage-Huis - Entree 75 ets
Geopend van 10—10 uun Ook 's Zondags
KLEINE HOUTWEG 31 - TELEFOON 20843
ERKENDE OPLEIDING TOT
RADIO-TELEGRAFIST en RADIO
TECHNICUS in dag- en avondschool
De nieuwe cursus begint 3 Maart a.s.
Spreekuur Maandag- en Woensdagmiddag van
24 uur en volgens afspraak.
Prospectus en inschrijving dagelijks aan de
school Kleine Houtweg 31, Haarlem.
De directeur: J. L. J. v. d. WERFF
GEVRAAGD een beschaafde prima
voor 1 April of Mei.
VERSTEEGE's Manufacturenhandel,
Telef. 10240.
Zijlweg 117,
FATHER SMITH
WAT DE PERS ER VAN ZEGT
Levenswijsheid, humor en warme mensen-
lief de stralen de lezer tegen uit dit sym
pathieke boek. We wensen Bruce Marshall
en father Smith nog meer vrienden
in Nederland dan zij reeds hebben.
De Maasbode
Het is een stichten en tegelijk van een
prettige humor getuigend boek, waaruit
een ieder een stuk levenswijsheid kan
putten, die hem een weinig of misschien
zelfs veel geluk zal schenken.
Haagsche Pos:
Zijn boek sprankelt van geest en humor
Het is een blijmoedig boek, een boek met
intelligente gesprekken en daarbij zeld-
zaam actueel.
De Volkskrant
Al wat father Smith doet, denkt en zegt
is goed en wijs, vooral daarom zo goed en
wijs, omdat hij zichzelf helemaal niet
hoger acht of dapperder vindt dan wie ook.
Weekblad Trourc
Wij mogjen de uitgevers dankbaar zijn.
dat zij dit prachtige boek in Nederland
op de markt brachten. BrabanU NiDsbL
Het boek is fraai uitgevoerd
en gebonden in stijlvolle band
Verkrijgbaar in de boekhandel en bt) de
N.v. DRUKKERIJ DE TIJD te AMSTERDAM-C.
N.Z. VOORBURGWAL 65—73 - Postgiro 22.88.4
Grote Houtstraat 133
Stationsplein 8
BETAALT!
voor huishoudlompen 22 cent
per kg. Telefoon 11436, Bake-
nessergracht 45-51.
IJ M U I D E N
De N.V. Maatschappij tet Exploitatie van Kooksovangassen
te IJmuiden vraagt voor spoedige indiensttreding wagens uitbreiding
van haar laboratoriumwerkzaamheden
a. Enige mannelijke hulpanalysten ter opleiding.
Vereist: diplome HBS-B 5 j.c. of MULO-B.
in het bezit van het analystendiploma 1e deel Ned. Chem. Ver.;
ook zij, die dit jaar dit diploma hopen te behalen, komen in aan
merking.
met ruime ervaringanalystendiploma 1 e en 2e deel Ned. Chem-
Ver. gewenst, doch niet vereist.
Sollicitaties met beschrijving vsn opleidingen ervaring worden, onder vermelding vsn ons nummer
NH 124 en vergezeld vsn een recente pasfoto, ingewacht bij de Sociale Afdeling Princenbot.
Het
"fukve
fUnstij
diepe
®'ch et
■Jacht
JWars
tr<
veroor;
volgd i
Nijging
schillet
O ver
oordz
"oor n
'hi-geve
eer 1
station
Qcregis
'°ngev>
Een
?ver di
JU ons
het ge'
5aan a
tullen
Ju de t
halen.
De
Maar
het d
stoort
gema
ton i
toet
Drooi
Btiddi
Per s
Schip
Waar
en ha
Van I
gevee
fen g
Inmic
dingsbo
?°°t „I
de stoi
teer hc
dienten
de duir
Uoch d
JJ'chten.
Joot Vi
wacht
aaien.
d De
den te;
?ahlp
tJmuid
Met w
Je karr
bekend
°nklaa
die er
behoef
(Voor
t>aB. 2).
Dekt
vanmor
assisten
poolse
bericht
Jerredd
H.Z.H.I
Sevarer
van D
Jehip is
tung Li
Om 1
verlorc
*jedend
"Brand
eu neet
He
S-Gral
veld. 3
van de
afgeslc
baar
ruiten
Luiten
den a:
Hogen,
Voor
vindt
Jeer w.
die v
Naar
J^staar
Jabine
s®Urs
®epieej
Voor
«emeldl
Jan d«
ijederl
Jfeelnes
fWenti
do
B:
,?uder
%lf d<
®b"aaut
A
stu
uit
